Nieuwsbrief Vrouwenstudies Medische Wetenschappen Kenniscentrum Sekse & Diversiteit in Medisch Onderwijs

Transcriptie

1 JAARGANG 6 NUMMER 4 Kenniscentrum Sekse & Diversiteit in Medisch Onderwijs In dit nummer Nieuw onderwijsmateriaal op de website Nieuw onderwijsmateriaal Vanuit het Kenniscentrum Sekse en Diversiteit in het Medisch Onderwijs, zijn diverse nieuwe onderwerpen te raadplegen: Een collegepresentatie en een praktijkopdracht over patiënten met chronische pijn in het bekken Een presentatie Jonge hersenen, alcohol,gender effecten en het artikel Prefrontal cortex volumes in adolescents with alcolhol use disorders: unique gender effects (Lisdahl Medina K. e.o. Alcoholisme, Vol 32 no 3) Dvd Borstkanker ontsluierd, door en voor allochtone vrouwen over borstkanker / bevolkingsonderzoek, behandeling en beleving. Te bestellen via informatiecentrum@iko.nl (5 euro). Film over Moslims en seksualiteit (te zien via Nioscoop ). Moslims praten niet over seksualiteit, de islam onderdrukt de seksualiteit en moslims willen geen emancipatie op dit gebied. Zijn dit aannames of feiten die gebaseerd zijn op de werkelijkheid? Het boek Gendered and sexualised vilence in educational environments, geeft een bijzonder inzicht in seksueel geweld in onderwijs omgevingen vanuit een Europees perspectief en vanuit vergelijkende inzichten uit andere delen van de wereld. De factsheet Vrouwen in mannenwerelden geeft de actuele ontwikkelingen weer rond vrouwen in mannenwerelden en belicht een aantal belemmeringen dat er voor zorgt dat het aantal vrouwen in mannenberoepen nauwelijks toeneemt. Hierbij komt vooral de horizontale segregatie tussen technische en sociale sectoren aan de orde. Pijn Info (nr 33) gaat helemaal over vrouwen en pijn met o.a. de volgende artikelen: Sekse- en genderverschillen in pijn en pijnbeleving en Vrouwen en pijn. De rol van seksueel misbruik en partnergeweld. Verder zijn de volgende artikelen opgenomen: o Differences in Specialist Consultations for Cardiovascular Disease by Race, Ethnicity, Gender, Insurance Status, and Site of Primary Care van o.a. Cook Nieuws uit Nijmegen Publicaties Informatief Opvallend o N.L. (Circulation 2009;119; ) The Feminization of Medicine and Population Health van Phillips S. e.a. (JAMA. 2009;301(8): ) o Mortality Risk Associated with Physical and Verbal Abuse in Women Aged 50 to 79 van Margaret W. Baker e.o. (JAGS 2009) o Barbara B. Cochrane, PhD, RN,_w Robert Wallace, MD, MSc,z and Nancy F. Woods, PhD, RN_w o Rapport Women s rights, some progress, many gaps van het Netwerk VN- Vrouwenverdrag (November 2009), waarin status quo van het VN-Verdrag over de uitbanning van alle vormen van discriminatie tegen vrouwen, wordt beschreven Goed nieuws uit het kenniscentrum: grote delen van het onderwijs zullen in 2010 in het Engels worden vertaald. Lees verder bij Informaties onder EUGIM. Bent u op zoek naar onderwijsmateriaal, of wilt u meer weten over hoe u uw onderwijs sekse- en cultuur specifiek kunt maken? Neem contact op met het Kenniscentrum SDMO: ksdmo@elg.umcn.nl

2 PAGINA 2 Nieuws uit Nijmegen Invitational Conference Interventies bij partnergeweld Door: Elske Bulte, coassistent en onderzoeksstagiaire Op woensdag 23 september 2009 vond in kasteeltje Heyendaal de tweede internationale invitational plaats, georganiseerd door de unit Vrouwenstudies Medische Wetenschappen. Enkele Australische deelnemers aan het WONCA-congres in Basel waren meegekomen naar Nijmegen om deel te nemen aan deze invitational. Het onderwerp: interventieprojecten in de eerstelijns geneeskunde gericht op slachtoffers van partnergeweld. De dag werd geopend door wethouder Scholten van de gemeente Nijmegen. In de voordrachten werden verschillende interventies besproken. Ze bestaan alle uit begeleiding met als doel het empoweren van vrouwen die slachtoffer zijn van partnergeweld. Angela Taft (Melbourne) presenteerde de resultaten van haar gerandomiseerde trial MOSAIC, waarin vrouwen 12 maanden werden begeleid door getrainde mentormoeders. In de WEAVE interventie van Lorna O Doherty (eveneens Melbourne) bestaat de begeleiding uit 6 consulten door de huisarts. Het Rotterdamse MeMoSA project van Sylvie Lo Fo Wong, bestaat uit een traject van 16 weken begeleiding door getrainde mentormoeders. Dit laatste is een laagdrempelige interventie en heeft succes in het bereiken van een zeer moeilijk voor hulp te motiveren groep moeders van allochtone afkomst. Renée Römkens, hoogleraar inter-persoonlijk geweld en victimologie aan de universiteit van Tilburg, leverde vanuit haar positie tussen wet en wetenschap een bijdrage vanuit een andere invalshoek. Dat leidde tot een zeer levendige discussie. Zij stelde dat de medische wetenschap achterloopt op de maatschappelijke aandacht die er is voor gender based violence. Er werd gezamenlijk geconcludeerd dat de aandacht in beleid op dit moment ligt bij well-being, empowerment en veiligheid en dat de gezondheidssituatie van deze groep vrouwen onderbelicht blijft. De aanwezige onderzoekers, eerstelijns hulpverleners, artsen uit de jeugdzorg en beleidsmedewerkers, hoorden Sylvie Lo Fo Wong haar conclusie van deze dag formuleren: Vrouwen die slachtoffer zijn van geweld en veel zorg krijgen rond hun gezin, bezoeken óók altijd de huisarts. De te ontwikkelen interventie moet als brug dienen naar de vele goede zorgprogramma s die er al bestaan voor deze groep vrouwen.

3 PAGINA 3 Artsentekorten in medisch specialismen?! Welke factoren spelen een rol in de preferentie voor een specialisme? Door: Tess Pepping De laatste decennia is er een toename van het aantal vrouwelijke geneeskunde studenten en daarmee het aantal vrouwelijke artsen. Cijfers laten zien dat vrouwelijke artsen zich niet specialiseren in bepaalde door mannen gedomineerde specialismen zoals bijvoorbeeld de chirurgie. Bovendien werken vrouwen vaker parttime dan hun mannelijke collega s. Hierdoor is in de nabije toekomst een artsentekort in bepaalde medisch specialismen te verwachten. De realiteit nu al is dat tekorten van artsen in de plastische chirurgie en de anesthesiologie al tot de problemen van dit moment behoren. Dit is een maatschappelijk zeer relevant probleem! In een recent onderzoek heb ik samen met Prof. Toine Lagro-Janssen onderzocht of de preferentie voor een medisch specialisme sekse-gerelateerd is. Verder heb ik onderzocht welke andere factoren mogelijk ook een rol spelen bij deze seksegerelateerde preferenties, zoals bijvoorbeeld arbeid & zorg. Inzicht hierin is belangrijk om te kunnen anticiperen op deze sekse-verschillen gedurende de opleiding tot arts. Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van een uitgebreide enquête die is voorgelegd aan 308 zesde jaars geneeskunde studenten van de faculteit der Medische Wetenschappen aan de Radboud Universiteit Nijmegen. De steekproef bestond uit 78 mannen (25%) en 230 vrouwen (75%). De specialisme preferenties die het hoogst scoorden onder de mannelijke studenten waren huisartsgeneeskunde en chirurgie. Vrouwelijke geneeskunde studenten kozen het meest voor huisartsgeneeskunde en interne geneeskunde. Opvallend daarbij was dat relatief gezien meer vrouwen dan mannen voor huisartsgeneeskunde kozen. Zowel mannelijke als ook vrouwelijke geneeskunde studenten die voor huisartsgeneeskunde kozen vinden aantrekkelijke werktijden en direct patiënten contact één van de belangrijkste motivaties voor de keuze van dit vak, dit in vergelijking met andere specialismen. Het doen van onderzoek wordt daarentegen niet belangrijk gevonden door de studenten die het huisartsenvak prefereren. Zeker dit laatste is een zorgwekkende ontwikkeling en brengt daarmee het academische voortbestaan van het huisartsenvak in gevaar. Juist ook studenten die dit specialisme prefereren zouden zich meer bewust moeten worden van de meerwaarde die de combinatie van onderzoek in het huisartsenvak met zich meebrengt voor hun patiënten.

4 PAGINA 4 Publicaties Work-related fatigue: the specific case of highly educated women in the Netherlands (Petra Verdonk e.a., Int Arch Occup Environ Health November 2009) ''Should you turn this into a complete gender matter?' Gender mainstreaming in medical education', Verdonk, Petra, Benschop, Yvonne, de Haes, Hanneke, Mans, Linda and Lagro-Janssen, Toine, Gender and Education, 21: 6, , (2009) Are pregnant women of non-northern European descent more anaemic than women of Northern European descent? A study into the prevalence of anaemia in pregnant women in Amsterdam,S.M.P.J. Jans, RM, MSc, D.O.A. Daemers, RM, R. de Vos, PhD, A.L.M. Lagro-Jansen, MD, PhD, Midwifery (2009) 25, Patiënt-held records for undocumented immigrants: a blind spot. A systematic review of patiënt-held records, M.A. Schoevers, M.E.T.C. van den Muijsenbergh and A.L.M. Lagro-Janssen, Ethnicity & Health, Vol.14, No.5, October 2009, Klinische les: Urine-incontinentie op oudere leeftijd, Toine Lagro-Janssen en Doreth Teunissen, Huisarts & Wetenschap 52(13) december 2009 Informatief EUGIM Goed nieuws uit het kenniscentrum: grote delen van het onderwijs zullen in 2010 in het Engels worden vertaald. Zeven Europese universiteiten uit Duitsland, Italië, Oostenrijk, Hongarije en Nederland zullen hun krachten bundelen om de flexibele module "Gendermedicine (GM)" tot stand te brengen die onderwijst in sekseverschillen in de belangrijkste ziektes, therapieën en onderzoeksmethoden op Europees gebied. Het project zal internationaal erkende deskundigen genereren voor een gender sensitieve geneeskunde en creëert een Europees netwerk van universitaire en nietuniversitaire partners. Het combineert de expertise van de partners in deze disciplines om een wetenschappelijke content en leerdoelen voor een GM-module op te stellen. Het kan flexibel worden geïntegreerd in bachelor- of master programma's of het gangbare medische educatie en zal leiden tot een internationaal erkend certificaat. Vrouwenstudies medische wetenschappen van de Radboud Universiteit Nijmegen zal een bijdrage leveren door het vertalen van de educatieve materialen van haar digitale centrum in het Engels. Prof Toine Lagro-Janssen is lid van de commissie. Het zal innovatie in de medische opleiding bevorderen en bijdragen aan de harmonisatie van de biomedische studie structuren in Europa.

5 PAGINA 5 May Cohen Lecture Het Gender And Health Institute aan de Mc Masters University in Ontario, Canada organiseert tweejaarlijkse een lezing Op 14 oktober jl. verzorgde Toine Lagro-Janssen de May Cohen lecture tijdens de Womens s Health Conference. Titel van haar lezing: Impact of Gender on Health - From Same Bodies to Gender Matters. De presentatie is te zien in het kenniscentrum en heft als thema: Waarom is gender binnen de geneeskunde niet vanzelfsprekend onderwerp voor onderzoek en onderwijs? Women in pain Op 9 december zal Philomeen Weijenborg, gynaecoloog LUMC, haar proefschrift met de titel Women in pain; the course and diagnostics of chronic pelvic pain verdedigen. In dit proefschrift worden vanuit gynaecologisch perspectief onder meer de resultaten gepresenteerd van onderzoek naar het klinisch beloop van acute en chronische buikpijnklachten van vrouwen. Het onderzoek is opgezet en uitgevoerd in het Leids Universitair Medisch Centrum in samenwerking met Psychologisch Instituut van de Rijksuniversiteit Leiden. Gender sensitivity in Health Care Practices Vrijdag 20 november promoveerde Halime Celik aan de Universiteit Maastricht. Titel van haar proefschrift: Gender sensitivity in Health Care Practices from Awareness to action. Een van de promotoren is Toine Lagro-Janssen. De vorige nieuwsbrief besteede aandacht aan de inhoud. De 100 machtigste vrouwen van Nederland Na de welbekende lijstjes van machtigste topmannen, werd het hoog tijd De eerste aflevering van een nieuwe jaarlijkse traditie is gestart: de honderd invloedrijkste vrouwen van Nederland zijn gekozen. De tien machtige vrouwen in tien sectoren worden genoemd, met in elke sector een absolute topper. Voor de sector gezondheidszorg Lees verder Opvallend Als afsluiting van de nieuwsbrief, bij het rubriekje wat u en ons opviel in de media, deze keer aandacht voor het volgende: Onderzoek naar problemen voor werkende vaders Minister André Rouvoet (Jeugd en Gezin) begint een onderzoek naar de problemen die vaders ervaren in het combineren van werk en de zorg voor hun kinderen. Hij pleit voor een ''cultuurbreuk op de werkvloer, op het schoolplein en in de bestuurskamers'' ten aanzien van werkende vaders, zodat die meer tijd kunnen vrijmaken voor hun gezin. Het is de ogen van de minister nog te veel de cultuur in Nederland dat vrouwen minder gaan werken als ze moeder worden en vaders fulltime aan de slag blijven. ''De vraag is of dit aansluit bij de wens van veel vaders om hun kinderen te zien opgroeien, en bij de wens van veel moeders om zich ook professioneel te blijven ontwikkelen'', aldus Rouvoet. ''Een modern

6 PAGINA 6 arbeidsmarktbeleid betekent dat gezinnen zelf kunnen kiezen hoe zij werk en privé afstemmen'', stelt de minister. Met het onderzoek wil Rouvoet in beeld brengen in hoeverre werkende vaders in hun keuzevrijheid worden beperkt. Zo denken mannen volgens hem dat ze minder promotiekansen hebben als ze op hun werk aangeven meer tijd te willen besteden aan hun gezin. Ook zouden mannen vaker dan vrouwen ontmoedigd worden om gebruik te maken van regelingen om arbeid en zorg te combineren. De flexibiliteit moet van twee kanten komen, aldus Rouvoets in zijn toespraak. Lees verder Vrouwenstudie Medische Wetenschappen wenst u een gelukkig en inspirerend 2010! Het Kenniscentrum Sekse en Diversiteit in Medisch Onderwijs is onderdeel van, UMC St. Radboud. Indien ontvangst van de nieuwsbrief niet meer gewenst is, is afmelding mogelijk via ksdmo@elg.umcn.nl