2009 RZST jaarverslag

Transcriptie

1 2009 RZST jaarverslag

2 inhoud Voorwoord 5 Zorg 6 Departement patiëntenzorg 7 - Oncologisch team 6 - Triagesysteem spoed geeft meest kritieke patiënten voorrang 6 - Elektronisch dispatchbord 6 - Pijnprotocol voor gestandaardiseerde pijnaanpak op spoed 7 - Nieuwe ziekenwagen Patiëntentevredenheidsenquête op het heelkundig dagcentrum 7 - Patiënteninformatie in de ambulante zorg: een brochure voor de pijnkliniek 8 - Dienst revalidatie en fysische geneeskunde grondig hervormd 8 - Nieuwe benaming verpleegafdelingen 9 Medisch departement 9 - Uitbreiding medische staf 9 - Toegelaten/consulterend geneesheren 10 - Nieuwe hoofdgeneesheer 10 - Medische raad 10 - Uitbreiding dienst neurologie, fysische geneeskunde en revalidatie 11 - Kritische diensten 11 - Zorgtrajecten voor betere zorg 11 - Labo pathologie neemt immuunkleurtoestel in gebruik 12 - Radiologie 12 - Kwaliteit, prioriteit in labo klinische biologie 12 - Nieuwe analysers in het klinisch labo 13 - Geriatrie groeit 13 - Symposium multidisciplinaire aanpak van de diabetesvoet 13 - Succesvol borstsymposium 14 - Exclusieve rondleiding voor zorgverleners in nieuwe vleugel 14 - Wetenschappelijke lezingen Medische kransen Zorgondersteunende diensten 22 ICT 22 - Inloggen via je vingerafdruk: gemakkelijk, snel en veilig 22 Infrastructuur 22 - Nieuwe vleugel in gebruik genomen 22 - Laatste fase masterplan goedgekeurd 23 Beleidsinformatie 23 - Implementatie SAP 23 - Implementatie datawarehouse 24 Communicatie 24 - Massale belangstelling voor nieuwbouw op Open Bedrijvendag 24 - E-nieuwsbrief voor huisartsen 25 - Nieuwe bewegwijzering binnen het ziekenhuis 25 RZST - medewerkers 26 - Personeelsomkadering 26 - Rekrutering nieuwe medewerkers 28 - Opleidingstraject hoofdverpleegkundigen 28 - Vorming, training, opleiding 28 - Onderzoek tevredenheid medewerkers 28 - Campus Rummenweg wordt Kindercampus 29 - Enkele kerngetallen m.b.t. het personeelskader 29 RZST - organisatie en beleid 30 Samenstelling bestuur en management anno Artsenkorps anno Kwaliteitsbeleid 16 - Beleidsplan patiëntveiligheid opgesteld 16 - Aanpak medicatieproces verhoogt patiëntveiligheid 17 - Voedingsteam wil voedingstoestand van patiënten verbeteren 18 - Pilootproject diabeteseducator 19 - Orthopedie gaat voor een permanente kwaliteitsverbetering 19 - Ontwikkelen van klinische paden 20 - Reorganisatie onthaal voor betere dienstverlening 20 - Ombudsdienst 21 - Plaatselijk ethisch comité 21 RZST - kerncijfers 34 - Activiteit 34 - Resultaat 34 - Investeren 34 - Enkele kerncijfers 35 Jaarrekeningen 36 - Balans 36 - Resultatenrekening 38 inhoud 2 3

3 voorwoord Regionaal Ziekenhuis Sint-Trudo Geachte lezer(es) Na lezing van dit verslag over 2009 zal het u duidelijk zijn dat het Regionaal Ziekenhuis Sint-Trudo op heel wat terreinen erg actief bezig is. Ik laat u graag de gelegenheid om daarover uw oordeel te vormen. Uw reactie zal mogelijks aantonen dat we goed bezig zijn, dan wel dat we moeten bijsturen. Eén rode draad doorheen het hele gebeuren wil ik even oplichten: onze bekommernis om onze kwaliteit op alle mogelijke vlakken op te krikken. Ongetwijfeld zijn er nog belangrijke aandachtspunten, maar ik meen te mogen stellen dat dit kwaliteitsstreven meer en meer is doorgedrongen bij iedereen die in dit ziekenhuis zijn beroepsactiviteit uitoefent. Daarom ook onze waardering voor de grote inzet en de geleverde inspanningen om dit ziekenhuis kenbaar te maken als een huis van kwaliteit, ongeacht eventuele menselijke tekortkomingen. Een jaarverslag heeft het gewoonlijk over wat voorbij is. Veeleer lijkt het belangrijk te kijken naar wat moet komen: onze maatschappij leert moeizaam om te gaan met beperkingen, en ook de zorgsector zal zich in deze evolutie moeten gaan aanpassen. Wij menen de nodige voorzorgen genomen te hebben om moeilijkere tijden aan te kunnen. Toch blijft de vermaatschappelijking van de zorg en de aanzet tot diverse vormen van samenwerking zeer uitdagend: het verlaten van de eigen stellingen en het durven ingaan op voorstellen om niet-betreden paden te bewandelen, vergt moed en doorzettingsvermogen bij management en bestuur, maar niet minder op de werkvloer. Het voortouw durven nemen, is evenwel vaak een goede benadering. Wij hopen als RZST deze weg opgegaan te zijn door te bepalen wat we zelf zouden willen, de dialoog daarover aangegaan te zijn, en tevens bereid te blijven tot de nodige fl exibiliteit om aan te passen en bij te sturen. Wij durven hopen dat de dialoog over de rol van iedereen in het zorglandschap zich verder, dieper en sneller zal ontwikkelen. Dit is alvast de uitdaging voor 2010 en de eerstkomende jaren, waar wij met vertrouwen tegen aankijken. De lectuur van dit jaarverslag moge u daarvan overtuigen. Robert Jonckheere Voorzitter voorwoord 4 5

4 Pijnprotocol voor gestandaardiseerde pijnaanpak op spoed zorg Doelstelling van het pijnprotocol is om tot een gestandaardiseerde benadering van de pijnaanpak op de spoedgevallendienst te komen, ongeacht welke arts/hulpverlener de patiënt opvangt. In een eerste stap werd hiervoor een theoretisch protocol opgesteld samen met de verantwoordelijke(n) anesthesie. In een volgende fase trachten we dit systematischer en éénduidiger te laten toepassen. Meting en rapportering van de pijn zal gebeuren volgens de VAS-methodiek en de numerische weergave. Departement patiëntenzorg Oncologisch team In het kader van het nationaal kankerplan werd een multidisciplinaire equipe toegekend aan de ziekenhuizen met een zorgprogramma oncologie, waaronder ook het RZ Sint-Trudo. Deze equipe bestaat uit verpleegkundigen, psychologen en sociaal verpleegkundigen en geeft gerichte ondersteuning aan de patiënten met een oncologische aandoening en hun omgeving. De doelstelling is om aan deze patiënten - naast een intensieve medische behandeling - een geïntegreerde en integrale trajectbegeleiding aan te bieden. De werking van het team, samen met de geneesheren, is op dit ogenblik gericht op de eerste opvang bij de diagnose, het samen detecteren van de noden bij de patiënt en zijn omgeving en het aanbieden van een gecoördineerd traject. Hierin beogen we naast een klinisch performante benadering een doelmatige psychosociale zorg die de mentale weerbaarheid van de patiënt en zijn omgeving ondersteunt. Nieuwe ziekenwagen 100 Midden februari 2009 nam de afdeling spoedgevallen een nieuwe ziekenwagen in gebruik voor de dienst 100. Het gaat om een Mercedez-Benz Sprinter 315 CDI/3.5 met automaat die voldoet aan de hoogste norm qua ziekenwagens in Europa. Bij de inrichting en uitrusting was het maximaal comfort voor de patiënt en de veiligheid van de medewerkers prioritair. Naast de normale communicatie met gps, gsm en Astrid (het communicatiesysteem van de overheid) werd het voertuig ook uitgerust met een fl eetlogsysteem dat gegevens registreert over het rijgedrag van de individuele bestuurders waardoor verkeersveiliger rijden kan bevorderd worden. De 100-dienst van het RZ Sint-Trudo bestrijkt de regio Sint-Truiden, Zoutleeuw, Heers, Nieuwerkerken en Hoepertingen. In 2009 telde de dienst 100 van ons ziekenhuis ziekenwagenuitritten. Hiermee is het de derde drukste 100-dienst in heel de provincie Limburg. Triagesysteem spoed geeft meest kritieke patiënten voorrang Op de spoedgevallendienst van het RZ Sint-Trudo melden zich gemiddeld zo n 50 patiënten per dag aan. Om voorrang te kunnen geven aan de medische verzorging van de meest kritieke patiënten werkt de dienst volgens het Manchester Triagesysteem. Dit wil zeggen dat een verpleegkundige de patiënt een specifi eke kleur en code toekent en dit volgens de aard en de ernst van zijn ziekte of letsel. Dit laat het spoedgevallenteam toe om de gepaste hulpmiddelen en artsen in te zetten daar waar ze het hoogst nodig zijn. Via de onthaalbrochure van de spoedgevallendienst worden de patiënten op de hoogte gebracht van deze werkwijze. CODE Kleur Urgentie Wachttijd arts U1 ROOD Onmiddellijk Onmiddellijk U2 ORANJE Hoog Urgent 10 min. U3 GEEL Urgent 60 min. U4 GROEN Standaard 120 min. U5 BLAUW Niet Urgent 240 min. Patiëntentevredenheidsenquête op het heelkundig dagcentrum De equipe van het heelkundig dagcentrum streeft ernaar om de patiënt zorg op maat te bieden met een effectieve (kwalitatief hoogstaande) en effi ciënte behandeling. Een goede organisatie is hierbij essentieel. De resultaten van een tevredenheidenquête, uitgevoerd in het najaar 2009, hebben aangetoond dat het heelkundig dagcentrum zeker slaagt in dit opzet. De patiënten hebben de medische en verpleegkundige zorg beoordeeld en zeer goed bevonden. Ook de organisatie, de opvang en de dienstverlening scoorden goed. 92 % van de patiënten zou het dagziekenhuis aanbevelen aan vrienden. Elektronisch dispatchbord Bij inschrijving op spoed verschijnt de patiënt automatisch op het elektronisch dispatchbord op spoedgevallen. Allereerst krijgt de patiënt een urgentiecode toegewezen. Dit is essentieel om te kunnen verder te werken. Vervolgens omschrijft de verpleegkundige spoed (functie dispatcher) met welke basisklacht de patiënt zich heeft aangemeld en wijst de dispatcher deze toe aan de respectieve hulpverlener(s) en een behandel- of wachtruimte. Van hieruit worden dan de contact- en verblijfstijden aangeduid. Op deze manier krijgen we niet enkel een constant verbeterd overzicht van de werkverdeling en opvolging maar ook een elementaire informatie over de periodische beheersgegevens van de spoedgevallen. zorg 6 7

5 zorg Patiënteninformatie in de ambulante zorg: een brochure voor de pijnkliniek De patiënten van de pijnkliniek op het heelkundig dagcentrum ontvangen sinds kort een informatiebrochure die hen op een begrijpelijke manier uitleg geeft over de behandeling. Met deze brochure willen we de communicatie tussen de zorgverleners en de patiënt optimaliseren en hem motiveren om maximaal mee te werken aan de behandeling. Daarnaast kan het geven van informatie in de vorm van instructies, leefregels, waarschuwingen voor het ondernemen van bepaalde activiteiten, behalve aan het behandelingsresultaat, eveneens ten goede komen aan de patiëntveiligheid! Dienst revalidatie en fysische geneeskunde grondig hervormd Op basis van een gedetailleerde analyse van de bestaande situatie heeft de werkgroep revalidatie gedurende de eerste helft van 2009 een gefundeerd actieplan opgemaakt om de kwaliteit van het revalidatiegebeuren in al zijn facetten te verhogen en dit via een geïntegreerde en gestructureerde werking. Om tot een sterk en goed georganiseerd team te komen, werd beslist alle zelfstandige paramedici om te schakelen naar het bediendenstatuut. In september werd het team uitgebreid met een vierde revalidatiearts en werden plannen gemaakt voor een verdere infrastructurele uitbreiding van de afdeling. De Open Bedrijvendag in ons ziekenhuis was voor de medewerkers een uitgelezen kans om de dienst te promoten. In het najaar werden nog enkele cruciale acties ondernomen om op 1 januari 2010 te kunnen starten met een volwaardige dienst fysische geneeskunde en revalidatie : uitwerking van een visie en organogram van de dienst met ieders taken en verantwoordelijkheden implementatie van operationele plannen voor een meer kwaliteitsvolle revalidatie bevordering van een meer multidisciplinaire werking op de verschillende diensten vormgeving van lopende en toekomstige projecten (sportgeneeskunde, ademhalingstherapie ) uitbreiding van het secretariaat opstart van een intercollegiaal overleg van paramedische hoofden Limburg - Brabant - Antwerpen. Doorzettingsvermogen, een vertrouwde samenwerking en een sterk geloof in de opportuniteiten van de dienst zorgden ervoor dat alle veranderingsprocessen succesvol konden worden doorgevoerd. De dienst, bemand door enthousiaste artsen en medewerkers in een herkenbare bordeaux polo, koestert de gezonde ambitie om mee het uithangbord van een innovatief en kwaliteitsvol regionaal ziekenhuis te zijn met naar 2010 een duidelijke focus op teamwork, kwaliteit van behandelen en klantvriendelijkheid. Nieuwe benaming verpleegafdelingen In het kader van de ingebruikname van de nieuwbouw en de vernieuwing van de bewegwijzering in het ziekenhuis, werd ook de benaming van de verpleegeenheden eind 2009 aangepast. Voortaan worden deze aangeduid met een alfanumerieke code i.p.v. de naam van een discipline. Op deze manier kunnen patiënten en bezoekers rekenen op meer privacy bij een opname en is er een grotere fl exibiliteit mogelijk bij een eventuele hergroepering van de pathologie op een verpleegeenheid. De alfanumerieke code bestaat uit een letter die verwijst naar het gebouw waarin de verpleegeenheid gevestigd is en een cijfer dat de verdieping aangeeft. Medisch departement Uitbreiding medische staf In 2009 werd de medische staf uitgebreid met 7 geneesheer-specialisten: dr. Gülseren Palit, gynaecoloog: maakt sinds 1 januari 2009 deel uit van de associatie verloskunde-gynaecologie samen met dr. de Sonnaville, dr. Eerdekens, dr. Michiels en dr. Verboven. Dr. Palit legt zich vooral toe op senologie en endoscopische heelkunde. dr. Thomas Lauwers, plastisch chirurg: werkt sinds 1 september 2009 deeltijds in het RZ Sint- Trudo en legt zich vooral toe op reconstructieve en esthetische chirurgie, handchirurgie en borstchirurgie. dr. Liesbet Van Mol, fysisch geneesheer en revalidatiearts: maakt sinds 1 september 2009 deel uit van de associatie neurologie, fysische geneeskunde en revalidatie. Haar interesse gaat vooral uit naar de axiale pathologie, manuele geneeskunde, elektrofysiologie en neurologische revalidatie. Dr. Liesbet Van Mol coördineert zowel de ambulante als intramurale revalidatie van patiënten met neurologische en geriatrische problemen. Daarnaast startte zij ook een consultatie revalidatie en fysische geneeskunde op, zowel op campus Sint-Anna als campus Sint-Jozef. dr. Annabel Schreurs, neuroloog: vervoegde op 1 september 2009 als vijfde neuroloog de associatie neurologie, fysische geneeskunde en revalidatie. Ze is nog deels werkzaam in het UZ Leuven en is gespecialiseerd in de klinische neurofysiologie en de gerelateerde domeinen binnen de neurologie, met name neuromusculaire aandoeningen en epilepsie. In het RZ Sint-Trudo behandelt ze vooral patiënten met epilepsie en legt ze zich eveneens toe op elektrofysiologie en EMG. dr. Frédéric Libeer, vaatchirurg: was sinds augustus 2008 werkzaam in het RZ Sint-Trudo als toegelaten geneesheer en werd begin september 2009 benoemd tot vast stafl id. Dr. Libeer biedt het volledige gamma aan van de vasculaire heelkunde met bijzondere interesse in endovasculaire en endoveneuze chirurgie. dr. Pieter van de Gender, vaatchirurg: startte eveneens als toegelaten geneesheer (december 2008) in het RZ Sint-Trudo. Sinds 1 november 2009 is dr. van de Gender stafl id en spitst hij zich ondermeer toe op de behandeling van aorta-aneurysmata d.m.v. endoprotheses. dr. Thanh-Phong Vu, anesthesist: maakt sinds 1 november 2009 als anesthesist/intensivist deel uit van de associatie anesthesie. dr. Gülseren Palit dr. Thomas Lauwers dr. Liesbet Van Mol dr. Annabel Schreurs zorg 8 dr. Frédéric Libeer dr. Pieter van de Gender dr. Thanh-Phong Vu 9

6 zorg Toegelaten/consulterend geneesheren In 2009 werden dr. Bert Houben (algemene en abdominale heelkunde) en dr. Nathalie Lemmens (nucleaire geneeskunde) aangesteld als toegelaten geneesheren. Dr. Marleen Anseeuw en dr. Christophe Leys werden benoemd als consulterend geneesheer dermatologie. Uitbreiding dienst neurologie, fysische geneeskunde en revalidatie De dienst neurologie, fysische geneeskunde en revalidatie kende in 2009 een uitbreiding door een associatie aan te gaan met 2 nieuwe artsen, namelijk dr. Annabel Schreurs, neuroloog en dr. Liesbet Van Mol, fysisch geneesheer en revalidatiearts. Dr. Liesbet Van Mol coördineert zowel de ambulante als intramurale revalidatie van patiënten met neurologische en geriatrische problemen en startte daarnaast ook een consultatie revalidatie en fysische geneeskunde op, zowel op campus Sint-Anna als op campus Sint-Jozef. Dr. Annabel Schreurs - die nog deels werkzaam is in het UZ Leuven, dienst neurologie - behandelt in ons ziekenhuis voornamelijk patiënten met epilepsie en legt zich eveneens toe op elektrofysiologie en EMG. Met een uitbreiding van de artsengroep wordt getracht een ruimer aanbod van gespecialiseerde zorg te brengen in de regio. Dit resulteerde in de mogelijkheid om te participeren in verschillende internationale clinical trials. Het afgelopen jaar participeerde de associatie neurologie, fysische geneeskunde en revalidatie in een tiental fase 2 en fase 3 trials rond dementie, multiple sclerose, CVA, migraine en epilepsie. Nieuwe hoofdgeneesheer Sinds 1 november 2009 is dr. Wim Tambeur deeltijds aangesteld als hoofdgeneesheer van het RZ Sint-Trudo. Dr. Tambeur combineert deze verantwoordelijkheid met zijn taken als directielid van UZ Leuven. Hij zal bij de uitoefening van zijn functie als hoofdgeneesheer in de toekomst worden ondersteund door een hoofdgeneesherenteam. De benoeming van dr. Tambeur kadert in de doelstelling van het ziekenhuis om de kwaliteitsvolle zorgverlening verder te optimaliseren. Met zijn ervaring in de uitbouw van medische organisaties en zijn waardevolle connecties in diverse ziekenhuizen en zorginstellingen in onze regio zal dr. Tambeur een nieuwe impuls geven aan het strategisch toekomstplan van ons ziekenhuis en zal hij zich specifi ek toeleggen op het uitbouwen van een geïntegreerd locoregionaal zorgproject met de verschillende locale intramurale en extramurale zorgpartners. Kritische diensten De dienst anesthesie werd uitgebreid met een fulltime anesthesist-intensivist, Dr. Vu. De belangrijkste veranderingen voor 2009 waren evenwel de voorbereidingen en ingebruikname van de nieuwe afdeling intensieve zorgen en het operatiekwartier. Voor de intensieve afdeling beschikken we nu over individuele patiëntenboxen al dan niet met een sas, wat de hygiënische aspecten heeft doen toenemen (bv. isolatie bij multi-resistente kiemen). Ook de privacy en het comfort van de patiënt is erop vooruitgegaan, dit conform de verwachtingen van de 21ste eeuw. De ingebruikname van het nieuwe operatiekwartier is voorafgegaan door een herziening van de operatieprogramma s (zaalindeling). Dit om de bezetting van de operatiezalen te optimaliseren en bovendien te streven naar een effi ciëntere benutting van mensen en materialen. Verder werd geïnvesteerd in de uitbreiding van het aantal pijnpompen (acute post-operatieve pijn) zodat het pijnbeleid bij patiënten na majeure heelkunde verder kon verbeterd worden. Dit door PCIA (patiënt gecontroleerde intraveneuze analgesie) en PCEA (patiënt gecontroleerde peridurale analgesie). Medische raad Op maandag 19 februari 2009 verkozen de artsen een nieuwe medische raad. Deze bestaat voortaan uit: dr. Wouter Degraeve, voorzitter dr. Rob Visser, ondervoorzitter dr. Tom Herbots, secretaris dr. Inge Bormans dr. Yves Claes dr. Henk Joosen dr. Ian Michiels dr. Guus Putzeys dr. Jan Vanderkerken Zorgtrajecten voor betere zorg In samenwerking met de huisartsenkringen van Sint-Truiden (HAKSO) en Borgloon werden in 2009 twee zorgtrajecten opgestart voor patiënten met een chronische ziekte: chronische nierinsuffi ciëntie (dr. S. Smets) en diabetes mellitus type 2 (prof. dr. A. Mertens). Deze zorgtrajecten hebben tot doel de samenwerking tussen de huisarts, de specialist en de andere zorgverleners te bevorderen om de patiënt op deze manier een zo optimaal mogelijke zorg te kunnen bieden. Het traject start na ondertekening van een zorgtrajectencontract en loopt over 4 jaar. Zolang het zorgtraject loopt, krijgt de patiënt alle raadplegingen bij de huisarts en de specialist volledig terugbetaald en krijgt hij via een persoonlijk zorgplan op maat van zijn specifi eke situatie alle nodige informatie om zijn ziekte zo goed mogelijk aan te pakken. Sinds februari 2010 worden deze zorgtrajecten op het terrein ondersteund door een zorgtrajectpromotor die ook de communicatie tussen de verschillende zorgverleners moet bevorderen. zorg zorg 10 11

7 Nieuwe analysers in het klinisch labo zorg De UF-50, een analyser voor de automatisering van het urine sediment, werd vervangen door de UF-500 die een stabielere laser heeft en een betere differentiatie van bacteriën geeft. Ook de software is meer uitgebreid binnen een Windows omgeving. Op de dienst intensieve zorgen waar de analyses gebeuren met supervisie en elektronische controle vanuit het labo werd voor de bepaling van bloedgaswaarden (ph, po2, pco2), lactaat en glucose een bloedgasanalyser ABL 800 Flex geïnstalleerd. Voor de gramkleuring van uitstrijkjes en bacteriën werd een Aerospray-toestel aangekocht. Labo pathologie neemt immuunkleurtoestel in gebruik In 2009 is op het labo pathologie een immuunkleurtoestel in gebruik genomen. Voordien voerden de laboranten de immuunhistochemische testen manueel uit. Met het immuunkleurtoestel kunnen deze testen die gevoelig zijn aan heel wat variabelen zoals temperatuur en ph voortaan in gestandaardiseerde omstandigheden uitgevoerd worden, wat de accuraatheid ervan ten goede komt. Bovendien kunnen ook meer testen gedaan worden. De implementatie van het immuunkleurtoestel is een noodzakelijke stap in de automatisering van het labo, gelet op de nakende accreditatie van labo s pathologie. Radiologie Na de opstart van de NMR-afdeling eind 2008 kende de dienst vooral een intensivering van deze beeldmodaliteit naar de verschillende medische disciplines. Dit leidde o.a. tot de aanschaf van een polscoil voor het orthopedisch deelgebied van hand- en polsproblematiek. Met de vervanging van de Philips röntgentafel door de Axiom Luminos drf werd een fi nale stap gezet in de fi lm- en cassetteloze beeldvorming: een volledig digitale röntgenzaal met fl uoroscopie (Siemens). De realtime beeldweergave op de angiokamer werd verbeterd door de installatie van mobiele plafondbevestigde beeldschermen. De beeldverwerking vanuit de CT-afdeling werd gestroomlijnd door een upgrading van het AW-werkstation en de plaatsing van een remote werkplatform (GE). Het betreft vooral een snellere dataverwerking en een verbetering in de 3D-reconstructies. Deze aanpassingen vormden samen met de nieuwe PACS-versie een katalysator in de workfl ow van de uitgebreide verpleegkundige en medische staf. Eind maart 2009 werd de dienst radiologie door de Vlaamse overheid offi cieel erkend als eenheid voor digitale screeningsmammografi e. Dr. S. Verhamme en dr. G. Vandenbosch zijn hierdoor gemachtigd om digitale screeningsmammografi eën te nemen binnen het Vlaams bevolkingsonderzoek naar kanker. Geriatrie groeit Gelijklopend met de demografi sche groei steeg het aantal opgenomen geriatrische patiënten in 2009 met 8 % (van naar opnames). Door een uitbreiding en een meer intensieve werking van de sociale dienst kon ook de ligduur verkort worden (van 15.8 dagen naar 15.4 dagen). In het geriatrisch dagziekenhuis werd de ambulante revalidatie verder uitgebouwd. Via een pilootproject van de overheid kunnen bejaarden met een verminderde zelfredzaamheid en een verhoogd valrisico er terecht voor gratis kinesitherapie en ergotherapie. De deelnemende ouderen zijn zeer enthousiast. Minpunten: het project is nog niet voldoende gekend buiten het ziekenhuis en het transport naar het ziekenhuis blijft voor vele patiënten een belangrijke hinderpaal. Ook de werking van het liaisonteam geriatrie werd in 2009 verder op punt gesteld. Het team zorgt voor een systematische paramedische en geriatrische screening van alle 75-plussers met verhoogd geriatrisch risicoprofi el die in het ziekenhuis werden opgenomen. De screening omvat het opsporen van risico s op delier, ondervoeding, decubitus en een evaluatie van de mobiliteit, de cognitieve- en de ADL-functies. In 2009 werden opgenomen patiënten ouder dan 75 jaar gescreend. Hiervan vertoonden 599 patiënten een verhoogd geriatrisch risicoprofi el. 498 patiënten werden uitgebreid nagekeken door het liaisonteam dat de verpleegkundige afdeling vervolgens uitgebreid adviseerde in verband met de beste aanpak van de risicofactoren. Kwaliteit, prioriteit in het labo klinische biologie Apr.-bioloog M. Verdonck en klinisch bioloog dr. G. Putzeys volgden met succes een opleiding kwaliteitszorg aan de KU Leuven. Via een paper met als titel Interne kwaliteitsevaluatie met minder moeite in een six sigma landschap behaalden zij het getuigschrift kwaliteitszorg: een multidisciplinaire aanpak in een biomedische, biotechnologische of farmaceutische omgeving. Dit eindwerk werd in de praktijk omgezet in het laboratorium klinische biologie. Daarnaast implementeerde het klinisch labo het Enterprisesysteem om de analysedatabase van het labo en de documenten rond ziekenhuishygiëne toegankelijk te maken voor alle medewerkers van het ziekenhuis. Symposium multidisciplinaire aanpak van de diabetesvoet Op 29 oktober 2009 organiseerde vaatchirurg dr. Frédéric Libeer voor huisartsen en specialisten een succesvol symposium rond de multidisciplinaire aanpak van de diabetesvoet: een geheel van voetafwijkingen die een combinatie zijn van perifere neuropathie, perifeer vaatlijden, verminderde gewrichtsmobiliteit en andere factoren of verwikkelingen van metabole stoornissen. Endocrinologe prof. dr. A. Mertens, vaatchirurg dr. F. Libeer, orthopedisch chirurg dr. A. Moermans en dermatologe R. Lissens legden uit hoe zij vanuit hun discipline deze problematiek benaderen zorg

8 zorg Succesvol borstsymposium Op het derde borstsymposium op 6 maart 2009 werd onder grote belangstelling de multidisciplinaire benadering van de borstpathologie toegelicht. Huisartsen dr. Y. De Backere en dr. J. Achten brachten elk een case waarop nadien dieper werd ingegaan door dr. L. Noé, radiotherapeute en dr. B. Blaumeiser, diensthoofd van het Centrum voor Medische Genetica van de Universiteit Antwerpen. Borstverpleegkundige Caroline Knapen lichtte de positieve resultaten van de borstenquête toe en dr. Eerdekens, coördinator van het borstcentrum, stelde het borstzorgboekje voor, een soort heen-en-weer boekje tussen de specialist en de huisarts. Exclusieve rondleiding voor zorgverleners in nieuwe vleugel Op 22 oktober 2009 organiseerde het ziekenhuis een exclusieve en zeer geapprecieerde rondleiding in de nieuwbouw voor de huisartsen uit de regio. Op 19 november was het de beurt aan de directies en hoofdverpleegkundigen van de rusthuizen en RVT s in de buurt en aan de stagecoördinatoren van de scholen waarmee het ziekenhuis samenwerkt. Medische kransen 2009 Pro care project door dr. B. Masereel Casus: patiënt met gang -stoornissen door dr. E. Mulleners Oto-akoestische emissies door dr. X. Verbraken DNR-EWS-beroepsgeheim door dr. J. Bollen Nieuwe behandelingen voor MS door dr. E. Mulleners Pilootproject diabeteseducator door prof. dr. A. Mertens Diabetesvoet door het oog van de vaatchirurg door dr. F. Libeer Renal cell carcinoma door dr. E. Vanderschot Wat te verwachten van chemotherapie? door dr. J. Verheezen Bloedtransfusiebeleid en nieuwe ontwikkelingen door dr. L. Bequé Overactieve blaas, wat is het en wat doen we ermee? door dr. E. Vanderschot Access-chirurgie bij nierdialysepatiënten door dr. F. Libeer Wetenschappelijke lezingen 2009 Urolithiasis: state of the art door dr. E. Vanderschot, dr. J. Vanderkerken en dr. S. Vanhaevre Virale hepatitis door dr. L. Van den Bergh Minimaal invasieve pijntherapie door dr. E. Put en dr. M. Wissels Nagelpathologie door dr. R. Lissens Frequente voor- en achtervoetpathologie door dr. A. Moermans Zorgpad chronische nierinsuffi ciëntie door dr. H. Verbrugge Pilootproject lokaal multidisciplinair netwerk ter ondersteuning van de 1ste lijn in de regio Zuidwest Limburg door dr. T. Raskin Neuroradiologie: to see or not to see door dr. J. Marrannes Acute en chronische pancreatitis door dr. J. Nijs zorg 14 15

9 kwaliteitsbeleid Beleidsplan patiëntveiligheid opgesteld Binnen de kwaliteitswerking van het ziekenhuis willen we vooral de patiëntveiligheid ver hogen. Om dit te realiseren, werd een meerjarenplan uitgetekend om een veiligheidsmanagementsysteem te implementeren dat een structureel antwoord moet bieden voor de beheersing van allerlei risico s. Concreet bevat dit plan volgende elementen: het verscherpen van de veiligheidscultuur door sensibilisatie en communicatie en door teaching van medewerkers. de implementatie van een meld- en leersysteem waardoor incidenten kunnen gemeld worden, en na analyse verbeteracties kunnen genomen worden. proactieve analyse van risicoprocessen teneinde barrières in te bouwen om schade te voorkomen. opvolging van risicoprocessen via veiligheidsindicatoren zodat - indien nodig - tijdig kan bijgestuurd worden. Essentieel hierbij is de betrokkenheid en aandacht van eenieder. Zowel directie en management, maar ook iedere werknemer dienen prioriteit te geven aan patiëntveiligheid. De eerste initiatieven tot concrete realisatie werden reeds genomen o.a. met acties ter verhoging van de veiligheid van de geneesmiddelendistributie en de opmaak van een veiligheidscharter voor de zorg. Aanpak medicatieproces verhoogt patiëntveiligheid Elke patiënt in ons ziekenhuis heeft recht op de beste zorgen. Onder deze zorgen valt ook de toediening van medicatie. Om erover te waken dat elke patiënt het juiste geneesmiddel, in de juiste dosering, op het juiste tijdstip en in de juiste toedieningsvorm toegediend krijgt, worden er voortdurend acties ondernomen. Elektronisch medicatiebeheer Na de grondige voorbereidingen van 2008, werd in 2009 het elektronisch medicatievoorschrift succesvol opgestart op twee verpleegafdelingen. Door de enthousiaste medewerking van alle verpleegkundigen, hoofdverpleegkundigen, artsen, dienst apotheek en de werkgroep medicatiebeheer kon de overgang van papier naar elektronisch medicatiebeheer naadloos verlopen. Elektronisch werken biedt voordelen naar duidelijke voorschriften en duidelijke medicatieplannen per patiënt. Geen gepieker meer over onleesbare handschriften en ook overschrijfwerk behoort tot het verleden. Elke gemaakte opdracht, elk medicatieplan is eenduidig beschikbaar en oproepbaar op de dienst voor de verpleegkundigen en artsen maar ook vanuit de apotheek om correcte afl everingen te garanderen. Bovendien kan de arts van op zijn consultatie in het ziekenhuis of elders steeds het medicatieverloop van zijn patiënt oproepen en dit ook van vorige opnames. Bij de opstart van het elektronisch medicatievoorschrift werd ineens ook het volledige geneesmiddelendistributieproces kritisch onder de loep genomen en werden een aantal veiligheidsmaatregelen standaard in het proces ingebouwd. Aandacht voor medicatieveiligheid In het kader van de week van de patiëntveiligheid zette de afdeling kwaliteit in samenwerking met de apotheek een sensibiliseringsactie op rond medicatieveiligheid. Om schade door medicatie-incidenten zoveel mogelijk te vermijden, werd via een poster telkens een bepaald topic onder de aandacht gebracht. Zo was er een actie rond de zogenaamde sound-alikes (totaal verschillende medicijnen die qua naam sterk op elkaar gelijken) en de look-alikes (totaal verschillende medicijnen die qua verpakking en/of uitzicht zeer sterk gelijkend zijn). Identificatie distributiesysteem en medicatie De medicatieschuifjes en -potjes waarin de medicatie per patiënt wordt uitgezet, maar ook alle niet-orale geneesmiddelen werden geïdentifi ceerd met de volledige naam en geboortedatum van de patiënt. Dit om persoonsverwisselingen bij toediening te voorkomen. Medicatievoorraad op de dienst De beperkte dienstvoorraad is voortaan beschikbaar in overzichtelijke schuiven met per geneesmiddel een duidelijke label dat naast de benaming ook nog de werking of indicatie van het geneesmiddel vermeld. Interactie en bijsluiters De nieuwste module binnen medicatiebeheer zorgt voor de beschikbaarheid van bijsluiters. De voorschrijver kan online de werking of posologie van een product opvragen. Daarnaast geeft de interactiemodule op verschillende niveaus gekende interacties tussen de geneesmiddelen weer vooraleer de zorgverlener de opdracht inzet en/of de arts de opdracht valideert. Meten is weten Verscherpte aandacht voor het medicatieproces, alert blijven en problemen melden is en blijft belangrijk. Met regelmaat wordt klaargezette medicatie getoetst op overeenstemming met de medicatieopdracht. Is het geneesmiddel correct, de dosis, de vorm? De resultaten tonen duidelijk een meer accurate werking na de opstart van medicatiebeheer en het nieuwe distributieproces. Deze informatie wordt gebruikt om de medicatieveiligheidscampagnes te sturen. kwaliteitsbeleid 16 17

10 Pilootproject diabeteseducator kwaliteitsbeleid Voedingsteam wil voedingstoestand van patiënten verbeteren Het voedingsteam heeft in 2009 het pilootproject van de overheid verder uitgebreid. In 2009 werden 818 opgenomen patiënten gescreend op ondervoeding. 22 % van de patiënten was ondervoed en 44 % had een risico op ondervoeding. Van de gescreende patiënten kreeg 39 % een dieet en bij 14 % werd de voeding extra ondersteund met bijvoeding. Naast deze systematische screening op ondervoeding werd een voedingsontslagdocument uitgewerkt dat bij elk ontslag wordt meegegeven. Dit document bevat alle nodige informatie omtrent de voedingsstatus van de patiënt met begeleidend advies en is bestemd voor de huisarts, het rusthuis/rvt en voor de thuiszorg. Verdere samenwerking met de eerste lijn blijft nog een uitdagend werkpunt. Om de kennis van zorgverleners omtrent het bepalen van voedingsbehoeften en het geven van bijvoeding te optimaliseren, ontving elke zorgverlener in ons ziekenhuis begin 2009 een voedingshandleiding. Naast de evidence based richtlijnen omtrent orale bijvoeding, sondevoeding en parentale voeding bevat deze handige en overzichtelijke pocket ook allerlei praktische schema s in verband met voeding. Eventuele updates van de richtlijnen zijn raadpleegbaar via de site van het voedingsteam op het intranet van het ziekenhuis. Op 29 januari 2009, de internationale Nutrition Day, kregen de patiënten van de afdelingen geriatrie en de dienst Sp-revalidatie opnieuw een ontbijtbuffet en een extra warme maaltijd s avonds aangeboden. Voor alle opgenomen patiënten was er een kop koffi e met een versnapering. Met deze actie wilde het voedingsteam de voedingsproblematiek onder de aandacht brengen. Tijdens de Openbedrijvendag in het ziekenhuis op 4 oktober zette het voedingsteam een stand op waar de bezoekers hun BMI konden laten berekenen of verschillende soorten bijvoeding en voedingssupplementen konden proeven. Met de dienst logopedie werd een betere samenwerking opgezet om slikstoornissen sneller te kunnen detecteren en aan te pakken. Er werden alarmsymptomen voor verslikken geformuleerd en van een dagelijks overleg tussen logopedisten enerzijds en artsen/verpleging anderzijds werd een aandachtspunt gemaakt. Het voedingsteam komt viermaal per jaar samen om richtlijnen en protocols uit te werken of te hernieuwen teneinde de voedingstoestand van patiënten te verbeteren om zo de morbiditeit en mortaliteit van gehospitaliseerde patiënten te kunnen verminderen. Het RZ Sint-Trudo werd in 2009 door de FOD geselecteerd als 1 van 12 Belgische ziekenhuizen (6 Vlaamse, 6 Waalse) die mochten deelnemen aan het pilootproject diabeteseducator. Hierdoor kreeg het ziekenhuis fi nanciële ondersteuning om een full-time diabeteseducator aan te stellen voor de educatie van niet-geconventioneerde en gehospitaliseerde type 2 diabetes mellitus patiënten. Het project liep gedurende een periode van 10 maanden (tot 31 december 2009) en werd ondertussen verlengd voor een periode van 12 maanden. Het project heeft tot doel om te werken aan de verbetering van educatie van diabetes type 2 patiënten binnen het ziekenhuis, gehospitaliseerd buiten de afdeling endocrinologiediabetologie. Het project richt zich zowel naar patiënten met tijdelijke hyperglycemie (die een hoog risico lopen om de volgende jaren diabetes te ontwikkelen), als naar miskende diabetici (niet bekend voor de hospitalisatie), als naar gekende diabetici (zowel diegenen behandeld met dieet alleen, als met orale antidiabetica, als met 1 insuline injectie per dag of een combinatie van deze). Gedurende de eerste 10 maanden werden 533 niet-geconventioneerde type 2 diabetespatiënten opgenomen in ons ziekenhuis. Hiervan kreeg 77 % (= 328 op 428 unieke patiënten) educatie van de diabetesverpleegkundige. Bij maar liefst 19 % van deze patiënten werd een nieuwe diagnose van type 2 diabetes gesteld. De overige 23 % kreeg geen uitleg omwille van diverse redenen (korte hospitalisatieduur, geen probleem of goede diabetesregeling, te weinig tijd). Opvallend is ook dat 43 % van de diabetici gekend was met cardiovasculaire problemen. De volledige analyse leert ons dat diabetesproblemen zich op alle afdelingen voordoen, zowel op heelkundige als inwendige diensten. Orthopedie gaat voor een permanente kwaliteitsverbetering De dienst orthopedie besliste eind 2008 om actief te investeren in het meetbaar en zichtbaar maken van zijn kwaliteit van zorg- en dienstverlening, dit om zichzelf voortdurend te verbeteren. Een heel jaar lang werd gewerkt aan het inhoudelijk opzetten van een kwaliteitssysteem dat zijn vertaalslag heeft gekregen in het kwaliteitshandboek orthopedie. Concreet gaat het over een 50-tal procedures die formeel de werking van de dienst vastleggen. Het betreft: het beleid: de missie, visie, beleidsplan en jaarverslag de primaire zorgtrajecten: raadpleging, de verschillende klinische paden, werking operatiekwartier, traumatologie, doktersronde ondersteunende processen: opleiding en ontwikkeling personeel, beheer en onderhoud van materiaal, aankoop en in voorraad houden van materiaal meten, registreren en verbeteren: patiëntenervaring, registreren van afwijkingen, kwaliteitsplan, interne audit Een managementoverleg orthopedie werd geïnstalleerd. Dit afdelingsoverschrijdend overleg vindt maandelijks plaats en zorgt ervoor dat afspraken ook in de praktijk worden omgezet, bijvoorbeeld de opmaak van een beleidsplan met uitvoering van concreet afgesproken doelstellingen, het registreren van afwijkingen/klachten en de uitvoering van verbeteracties, optimaliseren van de doktersronde. We verwachten dat het hele kwaliteitssysteem tegen het najaar 2010 volledig zal geïmplementeerd zijn. Op dat moment wordt het onderworpen aan een externe audit. kwaliteitsbeleid 18 19

11 kwaliteitsbeleid Ontwikkelen van klinische paden In 2009 werd het traject van klinisch-pad-ontwikkeling voortgezet. Binnen de dienst algemene en abdominale heelkunde werden de paden acute appendectomie, appendectomie na afkoeling en laparoscopische galblaasresectie uitgewerkt. Tijdens de ontwikkeling van dit laatste pad werd voor het eerst gebruik gemaakt van de methodiek van walktroughs. Hierbij werden verschillende patiënten gevolgd op hun traject doorheen ons ziekenhuis en bevraagd naar hun beleving. Bij de ontwikkeling is dan ook met deze bevindingen rekening gehouden. In het kader van een kwaliteitscertifi cering heeft de dienst orthopedie verschillende klinische paden ontwikkeld en geïmplementeerd, zoals totale knieprothese, rugingrepen (cervicale fusie, microdissectomie, microdecompressie, VOS, PLIF, ALIF, osteotomie en revisie) en schouderingrepen (rotator cuff repair, schouderfractuur en schouderprothese). De paden m.b.t. voorvoetingrepen en heupfractuur zijn in ontwikkeling. Voor dit laatste pad wordt er nauw samengewerkt met de European Pathway association en het netwerk van klinische paden van het CZV. Om de ontwikkeling en het werken met klinische paden nog beter te verankeren in onze organisatie is dit ook een vast thema geworden op de introductiedagen voor onze nieuwe werknemers. Reorganisatie onthaal voor betere dienstverlening Met het oog op een betere en meer klantvriendelijke dienstverlening werd in 2009 het onthaal gereorganiseerd. Er wordt voortaan gewerkt in 2 clusters met de focus op respectievelijk onthaal/telefonie en inschrijvingen/spoed. Alle onthaalmedewerkers volgden een opleiding klantvriendelijkheid. De klantvriendelijkheid werd nadien gemeten d.m.v. een enquête bij 121 patiënten. Hieruit blijkt dat de resultaten sterk zijn verbeterd ten opzichte van de nulmeting. Meer dan 95 % van de respondenten vindt het onthaal hulpvaardig tot zeer hulpvaardig, vriendelijk tot zeer vriendelijk en beleefd tot zeer beleefd. Het aandeel van de hoogste score is in alle categorieën toegenomen. De informatieverstrekking door de onthaalmedewerkers werd gestandaardiseerd. Ook hier zijn de resultaten van de enquête positief en vindt meer dan 95 % de informatie duidelijk tot zeer duidelijk. Er werd een gesofi sticeerd nummeringsysteem aangekocht om de wachttijden bij de inschrijvingen tot een minimum te kunnen beperken. De gemiddelde wachttijd daalde hierdoor beneden de 4 minuten. Slechts 10 % van de patiënten moet langer dan 8 minuten wachten op een inschrijving. Tenslotte is het onthaal verhuisd naar een nieuwe locatie. Tegelijk werd de telefooncentrale geüpgraded. Dit laat toe inkomende oproepen van op verschillende locaties te verwerken waardoor de inzet van medewerkers maximaal benut wordt. Ombudsdienst In 2009 behandelde de ombudsdienst van RZ Sint-Trudo 200 aanvragen voor bemiddeling en/of klachten. De klachten gingen voornamelijk over de informatieverstrekking, de communicatiestijl, de aandacht die aan de patiënt besteed wordt en de kwaliteit van de behandeling. Deze klachten hebben zowel in het medisch als verpleegkundig departement aanleiding gegeven tot verhoogde aandacht voor effi ciënte, begrijpbare en volledige informatie aan en een meer empathische benadering van de patiënt. Plaatselijk ethisch comité Het plaatselijk ethisch comité van het RZ Sint-Trudo telt 14 leden (artsen, huisarts, verpleegkundigen, jurist, ethicus) en heeft een ondersteunende en adviserende opdracht m.b.t. de ethische aspecten van ziekenhuiszorg, de ontwikkeling van richtlijnen inzake ethische vraagstukken, beslissing over individuele ethisch geladen cases, protocollen inzake experimenten op mensen (klinische studies). In 2009 werden 8 klinische studies onderzocht, besproken, goedgekeurd en opgevolgd. Een greep uit de ethische thema s die in 2009 bod kwamen: zorg omtrent het levenseinde: nieuwe inzichten LEIFarts euthanasie bij patiënten van andere zorginstellingen clinical trials wettelijke bepalingen, onderzoeksfases enz. procedure patiëntidentifi catie communicatie met huisarts bij opstarten van een DNR-code kwaliteitsbeleid 20 21

12 zorgondersteunende diensten ICT Inloggen via je vingerafdruk: gemakkelijk, snel en veilig Voor de medewerkers die gebruik maken van meerdere pc-werkplekken binnen het ziekenhuis, introduceerde de ICT-dienst in 2009 een Single Sign-On systeem dat een snelle aanmelding op de betreffende computers mogelijk maakt via een vingerafdruk identifi catie. Na een enkelvoudige vingerafdruk aanmelding kunnen alle toepassingen op de pc vervolgens opgestart worden en waar nodig worden de persoonlijke aanmeldgegevens automatisch ingevuld. De medewerker dient dus niet langer zelf een uitgebreide lijst van paswoorden bij te houden en in te geven. Na een succesvolle proefperiode op de dienst spoedgevallen waarbij de pc s in de verpleegboxen werden uitgerust met het SSO-systeem, wordt het systeem nu samen met het project elektronisch medicatiebeheer verder uitgerold naar alle verpleegeenheden binnen het ziekenhuis. Laatste fase masterplan goedgekeurd Half mei 2009 keurde de Vlaamse overheid de laatste fase van het masterplan principieel goed: hierbij wordt het laatste deel van het oude ziekenhuis aan de Diestersteenweg volledig gesloopt en heropgebouwd. Deze nieuwe vleugel moet klaar zijn tegen Op dat moment zullen ook de afdelingen die nu nog op campus Sint-Anna zijn gevestigd naar campus Sint- Jozef worden overgebracht en zal ook de architectonische eenmaking van het RZ Sint-Trudo een feit zijn. De afbraakwerken werden in mei 2010 voltooid zodat - na de noodzakelijke grondwerken - in augustus 2010 kan gestart worden met de ruwbouw. Infrastructuur Nieuwe vleugel in gebruik genomen Sinds begin december 2009 is de nieuwe vleugel van ons ziekenhuis volledig operationeel. Hiermee werd een belangrijk onderdeel van het RZST masterplan voltooid. De nieuwe vleugel beslaat een totale oppervlakte van m2 en bestaat uit 7 verdiepingen. In de kelderverdieping zijn de verdeel-, de afwaskeuken en de kleedkamers voor de dames gevestigd; op het gelijkvloers het onthaal, de inschrijvingen, de cafetaria, de shop en de kapel; op 1 en 2 bevinden zich respectievelijk de verpleegafdelingen F1 (orthopedie) en F2 (algemene en abdominale heelkunde); op 3 intensieve zorgen, sterilisatie en ICT; de vierde verdieping is gereserveerd voor vier operatiezalen uitgerust met de nieuwste apparatuur en op 5 werd de technische ruimte ingericht. De nieuwe vleugel is uitgerust met moderne en comfortabele patiëntenkamers en met de meest vooruitstrevende technieken om artsen en verpleegkundigen op een vlotte en kwaliteitsvolle manier te laten werken. Het accent werd gelegd op ergonomie (tilliften, draadloos internet ), comfort voor de patiënt (douche met zitje, persoonlijke wastafel, topkoeling ) en huiselijkheid (warme kleuren, moderne vormgeving ). In de nieuwe vleugel werd ook maximale aandacht besteed aan duurzame en ecologische materialen en milieuvriendelijke technieken. Om milieubewust om te springen met energie werden een aantal alternatieve energiebronnen geïmplementeerd in de installaties. Zo werden op het dak van de nieuwe vleugel fotovoltaïsche panelen geplaatst met een totaal piekvermogen van 30KWp (het elektrisch piekverbruik van het ziekenhuis is ± 800KW). Met een KWO-systeem (koude warmte opslag in de bodem) wordt de stijgende behoefte aan koeling op een milieuvriendelijke manier opgevangen. Om al deze technieken en het grote geïnstalleerd vermogen te kunnen beheersen, werd een uitgebreid gebouwenbeheersysteem geïnstalleerd. Beleidsinformatie Implementatie SAP In 2009 werd gestart met de implementatie van de adviezen van het externe auditrapport over het aankoopproces van het ziekenhuis. Er werd geopteerd voor informatisering met de SAP-oplossing van Partezis. SAP is ERP-pakket (Enterprise Resource Planning) of een standaard bedrijfsinformatiesysteem. Hierin kunnen voorraadbeheer, boekhouding en factuurcontrole geïntegreerd worden. Dit laat een optimale budgetopvolging en rapportering toe, globaal en in detail tot op niveau van de individuele bestelling en het bestelde artikel. Bij de invoering van SAP werd in het kader van de beheerscontrole ook de nodige functiescheiding in het aankoopproces voorzien. Dit betekent dat SAP niet enkel een informatiseringproject is maar tegelijk een veranderingsproces met zich meebrengt. Voor de creatie van nieuwe verbruiksartikels werd een cel aankoopbeleid opgezet onder leiding van de aankoopmanager. Deze cel staat ook in voor de controle op het aankoopproces. SAP heeft een aantal praktische voordelen. Er circuleren geen papieren facturen meer ter goedkeuring door het ziekenhuis, er is permanent zicht op de waarde van de voorraad, er is een eenduidige manier van werken en een maximale automatisering via laptop, scanners en automatisch faxen met minder kans op fouten. Ook de toepassing op de portaalsite werd rechtstreeks gekoppeld aan SAP. Het voorraadbeheer met SAP werd verder uitgerold voor de apotheek en opgestart voor het centraal magazijn. Ook de investeringsbegroting voor 2010 werd opgemaakt in SAP, zodat deze vanaf 2010 rechtstreeks in SAP kan opgevolgd worden. In 2010 wordt het project voortgezet met de conversie van het klinisch labo, de bestelbons voor eenmalige bestellingen, diensten en investeringen, de technische dienst en het operatiekwartier. Speciaal aandachtspunt in deze tweede fase is de lotopvolging. Na afronding van het project, verlopen alle bestellingen via SAP zorgondersteunende diensten

13 zorgondersteunende diensten Implementatie datawarehouse Om op een effi ciënte en veilige wijze beleidsinformatie te kunnen produceren en rapporteren, is het RZ Sint-Trudo gestart met de implementatie van een datawarehouse samen met Forcea. Het datawarehouse werd gebouwd bovenop de operationele ICT-systemen en dit zorgt voor een vlotte beschikbaarheid van beleidsinformatie. In 2009 zijn het opname- en facturatiepakket geïntegreerd. In 2010 wordt ook MZG geïmplementeerd en wordt werk gemaakt van extra analysemogelijkheden voor antibioticabeleid en de opvolging van de forfait geneesmiddelen. De informatie uit het datawarehouse wordt gebruikt voor analyses en rapporten op verschillende niveaus in de organisatie. Het management heeft behoefte aan rapporten over ziekenhuisactiviteit, bezettingsgraden, rekruteringshinterland, opname- en ontslagmoment De verpleegeenheden en medisch-technische diensten ontvangen rapporten aangepast aan de behoeften van hun specifi eke dienst. Al deze informatie moet het inzicht in de organisatie vergroten en meer sturing mogelijk maken. Communicatie Massale belangstelling voor nieuwbouw op Open Bedrijvendag Op zondag 4 oktober 2009 nam het Regionaal Ziekenhuis Sint-Trudo deel aan de Open Bedrijvendag met als doel de nieuwe vleugel in primeur open te stellen aan de mensen uit de regio, het medisch aanbod beter kenbaar te maken en de algemene uitstraling van ons ziekenhuis te vergroten. Ruim geïnteresseerde bezoekers maakten van deze gelegenheid gebruik om een unieke blik achter de schermen te werpen. Via 40 - vaak interactieve - standjes verspreid over de nieuwe vleugel, de afdeling radiologie, het revalidatiecentrum, het klinisch labo en het dialysecentrum kregen ze een uniek beeld van de werking van ons ziekenhuis. Een handige brochure met meer informatie en leuke weetjes rond de verschillende standen gidste hen door het ziekenhuis. Na het bezoek kon iedereen in de cafetaria of de tent uitblazen bij een gratis drankje en ook de speciale attentie een digitale RZST thermometer kon op heel wat bijval rekenen. Aan de realisatie van deze succesvolle opendeur werkten een 200-tal artsen en medewerkers mee. De vele positieve reacties waren niet alleen een prima promotie, ze zorgden ook voor een nieuwe dynamiek onder de medewerkers. Daarnaast heeft ook de media-aandacht in kranten, op radio en tv voor dit evenement bijgedragen tot de uitstraling van RZ Sint-Trudo als een dynamisch en toekomstgericht ziekenhuis. Voorafgaand aan de Open Bedrijvendag werd op vrijdag 2 oktober de nieuwe vleugel offi cieel ingehuldigd met een druk bijgewoonde academische zitting in aanwezigheid van minister Jo Vandeurzen, het knippen van het traditionele lintje en de plechtige inzegening van het gebouw door Mgr. Hoogmartens. Nadien konden de 450 aanwezigen in primeur de verschillende afdelingen bezoeken en tijdens de receptie achteraf werden volop eerste indrukken uitgewisseld. E-nieuwsbrief voor huisartsen Om de communicatie met de huisartsen te bestendigen en hen op de hoogte te houden van de belangrijkste nieuwigheden in het ziekenhuis werd in 2009 een e-nieuwsbrief voor huisartsen gelanceerd. Hierin worden een vijftal items op een beknopte manier toegelicht. Wie meer informatie wilt over een bepaald onderwerp kan via een link doorklikken naar het volledige artikel dat in pdf-formaat op de website van het ziekenhuis wordt geplaatst. De e-nieuwsbrief wordt periodiek verspreid en bevat info over vernieuwingen in het medisch aanbod, nieuwe artsen, agenda van symposia, medische kransen en lezingen, de verbouwingen, nieuwe toestellen waarin het ziekenhuis heeft geïnvesteerd De eerste nieuwsbrief werd verspreid in mei 2009, de tweede in november In de toekomst willen we de frequentie verhogen tot een 4-tal e-nieuwsbrieven per jaar. Nieuwe bewegwijzering binnen het ziekenhuis Bij de ingebruikname van de nieuwe vleugel eind 2009 werd ook de bewegwijzering in heel het ziekenhuis aangepast. De verbouwingen van de afgelopen jaren hadden er immers toe geleid dat deze niet meer eenduidig was en bij bezoekers vaak aanleiding gaf tot verwarring. De nieuwe bewegwijzering is gebaseerd op kleuren en alfanumerieke codes en wordt doorgetrokken tot op het niveau van de kamernummers. De combinatie van een bepaalde kleur en een bepaalde letter duiden één traject/richting aan. Zo zal de nieuwe vleugel bijvoorbeeld worden aangeduid met de paarse kleur en de letter F. In de inkomhal werd een groot overzichtsbord geplaatst waarop de verschillende trajecten worden aangegeven. Her en der in het ziekenhuis komen deze kleuren en letters terug zodat bezoekers vlot een bepaald traject kunnen vinden. Dit systeem laat een meer eenvoudige en duidelijke signalisatie toe die ook gemakkelijker aanpasbaar is. zorgondersteunende diensten 24 25

14 RZST - medewerkers 700 Personeelskader per : 681 personeelsleden = 554,36 voltijdse equivalenten 681 Personeelsomkadering Het personeelskader per 31 december 2009 bestaat uit 681 medewerkers. Dit stemt overeen met 554,36 fulltime equivalenten (FTE). Ten opzichte van 31 december 2008 is er een uitbreiding van het personeelskader met 11 medewerkers of 13,81 FTE. Het reëel betaalde personeelseffectief in 2009 bedraagt 551,00 FTE (oorspronkelijk begroot: 552,70) ten opzichte van 519,37 in Deze aangroei van 31,63 FTE (6,09 %) is in belangrijke mate te verklaren door de uitbreiding van de personeelscapaciteit in de loop van 2008, waarvan de effectieve tewerkstelling pas in 2009 ten volle gerealiseerd werd. Het betreft vooral de uitbreiding ingevolge de erkenning en subsidiëring van een aantal projecten (oncologie, geriatrisch dagziekenhuis, liaison geriatrie) en interne opties zoals de integratie van 6 FTE administratieve ondersteuning op de verpleegafdelingen (retentie) en 4 extra FTE voor het operatiekwartier (capaciteit). Daarnaast speelt de uitbreiding van het personeelskader in 2009 wegens verhoogde activiteiten ,34 MeDiVa , ,07 40,72 Adm. Verpl. PARA/Andere RZST ,36 De gemiddelde leeftijd van de medewerker is 41,19 jaar en de gemiddelde anciënniteit bedraagt 14,81 jaar. De leeftijdssamenstelling van het personeelsbestand is in overeenstemming met de benchmarks. Hierdoor is waakzaamheid geboden met het oog op een correcte bestaffi ng via instroom op middellange termijn. 46,99 % van de medewerkers werkt voltijds, dit is meer dan in 2007 (43,44 %) en in 2008 (45,67 %). Ook de gemiddelde jobtime stijgt. De gemiddelde loonkost per tewerkgesteld FTE bedraagt Dit is een toename met 2,53 % ten opzichte van Deze stijging is hoofdzakelijk te wijten aan de repercussie van twee indexaties in de loop van De totale personeelskost bedraagt 30,64 miljoen, een toename met 8,58 %, voornamelijk te wijten aan de uitbreiding van het personeelsbestand (6,09 %) en de repercussie van de indexaties in mei en september 2008 (1,85 %). Leeftijdspiramide 2009 (koppen) 150 0,3% 10% 11,9% 12% 10,6% 14,7% 14,2% 20,1% 5,6% 0,6% tot tem tem tem tem tem tem tem tem 60 4 plus 60 RZST - medewerkers 26 27

15 Campus Rummenweg wordt Kindercampus RZST - medewerkers Rekrutering nieuwe medewerkers Ook in 2009 was alertheid geboden bij de bestaffi ng, gezien de blijvende schaarste aan verpleegkundigen. In mei 2009 versterkte Leen Vandepoel het departement Human Resources als verantwoordelijke voor rekrutering en selectie. Hierdoor kon nog meer aandacht worden besteed aan het rekruteringsproces en werden de rechtstreekse diensthoofden meer betrokken bij de selectie van nieuwe medewerkers. RZ Sint-Trudo was opgemerkt aanwezig op de jobbeurzen van de grote onderwijsinstellingen (PHL, KHLIM). Derdejaarsstagiairs worden extra opgevolgd en onze eigen jobinfoavond kende het verwachte succes en resulteerde in aanwervingen van jong afgestudeerden. We slaagden erin om het begrote personeelseffectief van 2009 te realiseren. Het aanbieden van voor- en naschoolse kinderopvang, opvang tijdens de schoolvakanties en een dagverblijf voor kinderen tot 2,5 jaar, zou het comfort van een aantal van onze mede - werkers met kleine kinderen verhogen en zo kunnen bijdragen tot onze attractiviteit als werkgever. In 2009 overlegden we met diverse actoren over deze opportuniteit en de haalbaarheid ervan. Al snel viel het oog op de campus Rummenweg de oude verpleegsterschool vlakbij het ziekenhuis - en in een jaar tijd werd het plan gerealiseerd. Met het stadsbestuur van Sint-Truiden werd een kinderopvangverblijf voor 105 plaatsen gerealiseerd, waarvan 30 plaatsen voorbehouden zijn voor de medewerkers van ons ziekenhuis. Tutti Frutti is operationeel sedert december Met kindercentrum De Hummeltjes werd de oprichting van Hummelhof vooropgesteld. Voorlopig zijn 14 plaatsen erkend, met een mogelijke uitbreiding naar 31 plaatsen. Er geldt een voorrangsregeling voor de medewerkers van ons ziekenhuis. De crèche startte in mei Sinds 1 december 2009 kreeg ook een regiovestiging van Kind en Gezin een onderkomen op de Rummenweg, en in april 2010 nam ook het Centrum voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning er zijn intrek. Opleidingstraject hoofdverpleegkundigen De hoofdverpleegkundigen, diensthoofden en zorgmanagers van het departement patiëntenzorg startten in april 2009 een langdurig opleidingstraject. Doelstelling is het aanscherpen van competenties op het vlak van leidinggeven en coachen, en hierrond een gedeelde visie en gedeeld begrippen- en denkkader te creëren. Alle leidinggevenden binnen het departement patiëntenzorg zullen zo op termijn professioneel leiding kunnen geven en hun team en medewerkers coachen in alle situaties. Naast teamcoaching komen in de opleiding onderwerpen aan bod zoals coachen op competentieontwikkeling, functioneringsgesprekken, veranderingsmanagement, confl ictcoaching, communicatie naar patiënten en familie. De begeleiding van het traject is in handen van VOCA Training & Consult. Vorming, training, opleiding In 2009 werden de inspanningen inzake opleiding opnieuw opgedreven. In totaal werden uren aan opleiding voorzien wat overeenstemt met 8.64 FTE s, of 3,50 dag opleiding per FTE. Onderzoek tevredenheid medewerkers Tevreden medewerkers presteren en communiceren veelal beter, leveren meer kwaliteit en zorgen voor een goede sfeer. In mei 2009 werd daarom een meting verricht naar de medewerkerstevredenheid in ons ziekenhuis. De enquête was bestemd voor alle medewerkers met een arbeidsovereenkomst en gebeurde in samenwerking met de K.U.Leuven. De resultaten van de enquête geven ons een goed beeld van de ervaringen en de beleving op het vlak van organisatie, de leidinggevenden, het team, de werkomgeving en de werkervaringen. De resultaten werden geanalyseerd voor het ziekenhuis globaal en op het niveau van 42 afdelingen. Daarnaast werden de resultaten vergeleken met een referentiegroep van 17 andere algemene ziekenhuizen. Uit deze vergelijking blijkt dat we voor 47 van de 85 items beter scoren dan de referentiegroep en voor 38 minder goed. Ons ziekenhuis scoort beter wanneer het uitspraken betreft over de directe leidinggevenden en de diensthoofden, de materiële voorzieningen, functioneringsbegeleiding, werkomstandigheden, loonsvoorwaarden, werkzekerheid en -fi erheid. Uitspraken over directie, departementshoofden, zorgmanagers en organisatie scoren minder goed. De resultaten werden op alle niveaus gecommuniceerd en geven ook nog in 2010 aanleiding tot verbeteracties die samen met de afdelingen worden opgezet. Enkele kengetallen m.b.t. het personeelskader Gemiddelde leeftijd: 41,19 jaar Gemiddelde dienstanciënniteit: 14,81 jaar 46,99 % werkt voltijds Gemiddelde jobtime is 81,40 % 16,01 % van de medewerkers zijn mannen Ziektecijfer: 2,95 % 414 medewerkers in de zorg waarvan: 53,98 % bachelor 33,22 % gediplomeerd 12,80 % zorgkundigen en logistiek assistenten Personeelskader : 320 voltijds deeltijds Voltijds 46,99% Jobtime 51-99% Halftijds 22,32% RZST - medewerkers 28 29

16 RZST - organisatie en beleid Samenstelling bestuur en management anno 2010 Algemene vergadering Zr. Catharina Aerden Willy Grosemans Jan Joachims Zr. Lucienne Jooken Zr. Marie-Josée Kempen Zr. Louisa Peeters Jacques Poncelet Jos Reniers Jozef Ruisson Stefan Schrijvers Zr. Maria Stevens Zr. Monique Vanden Broeck Zr. Magda Van der Borght Germain Vaneetvelde Denise Vanmuysen + leden raad van bestuur Raad van bestuur R. Engelbos S. Engelbosch dr. Guy Fabry zr. Lena Hertsens R. Jans Luc Jenné Jef Jonckheere Robert Jonckheere (voorzitter) Louis Mentens Jean Neven dr. Wim Tambeur Hubert Theunissen Ludo Thielen Clement Vandezande Directie dr. Raf Lippens algemeen directeur dr. Wim Tambeur hoofdgeneesheer Patrick Godfroid directeur patiëntenzorg Theo Joris directeur HR Nadia Kaczanowski directeur fi nanciën Nicole Van Hoof directeur kwaliteit en systemen Management Pol Casteleyn manager HR-services Annemie Cools beleidsadviseur administratie Eliane Daenen offi ce manager Marleen Dams zorgmanager cluster inwendige, geriatrie en revalidatie. Karel Dermont manager aankoop & facilities dr. Henri De Vooght voorzitter zorgcoördinatiecomité Hilde Janssen zorgmanager cluster vrouw en kind stafmedewerker kwaliteit en veiligheid Daniël Loos ICT manager Louis Lenaerts manager MZG en beleidsinformatie Johan Nijs zorgmanager cluster kritische en medisch technische diensten; stafmedewerker operationele zorg Ludo Nulens manager infrastructuur dr. Guus Putzeys adviseur medische beheerscontrole & beleidsinformatie Kristel Smeyers communicatieadviseur Marnik Stragier hoofdapotheker Ronny Tudts diensthoofd boekhouding en beheerscontrole dr. David Van Roosbroeck adviseur netwerking Martine Vanrusselt zorgmanager cluster heelkunde Alexandra Wilms juridisch adviseur Medische raad dr. Inge Bormans dr. Yves Claes dr. Wouter Degraeve (voorzitter) dr. Tom Herbots dr. Henk Joosen dr. Ian Michiels dr. Guus Putzeys dr. Jan Vanderkerken dr. Rob Visser RZST - organisatie en beleid 30 31

17 RZST - organisatie en beleid Artsenkorps anno 2010 algemene en abdominale heelkunde dr. P. Geyskens dr. B. Masereel (dr. B. Appeltans) anatomopathologie dr. S. Delvaux dr. J. Van Meerbeek anesthesiologie / reanimatie dr. L. Bequé dr. Y. Claes dr. M. Dierckx dr. D. Knoors dr. M.P. Lieben dr. R. Lippens dr. E. Muyldermans dr. T-P. Vu dr. D. Van Roosbroeck dr. M-C. Vroonen cardiologie dr. J. Beckers dr. C. De Meester dr. T. Herbots dr. P. Morias dermatologie (dr. M. Anseeuw) (dr. C. Leys) endocrinologie prof. dr. A. Mertens fysische geneeskunde dr. J. Darcis dr. S. Hendrix dr. L. Van Mol gastro-enterologie dr. J. Bollen dr. J. Nijs dr. L. Van den Bergh dr. S. Vanstraelen (vanaf 01/09/2010) geriatrie dr. H. Joosen dr. S. Martens intensieve geneeskunde dr. Y. Claes dr. D. Knoors dr. D. Van Roosbroeck dr. T-P. Vu kindergeneeskunde dr. A. Backaert dr. B. Beullens dr. K. Mertens dr. C. Meurice klinische biologie apr. P. Gabriëls dr. G. Putzeys apr. M. Verdonck longchirurgie dr. L. Verougstraete longziekten / allergie (dr. J. Aumann) (dr. K. Demuynck) (dr. P. Jadoul) (dr. K. Pat) (dr. L. Spaas) (dr. K. Weytjens) dr. J. Wynants (vanaf 01/07/2010) mond-, kaak- en aangezichtsheelkunde dr. D. De Coster nefrologie / nierdialyse dr. P. Claus dr. S. Smets dr. H. Verbrugge neurochirurgie dr. E. Put (dr. M. Wissels) (dr. H. Duyvendak) (dr. G. Bessemans) neurologie dr. H. De Vooght dr. W. De Vooght dr. E. Mulleners dr. A.Schreurs dr. E. Verjans neus -, keel -, oorziekten / gelaat- en halschirurgie dr. E. Annys dr. X. Verbraken nucleaire geneeskunde dr. I. Bormans (dr. L. Van Heeswijck) oncologie dr. C. Lievens dr. J. Verheezen dr. E. Van Mieghem (vanaf 01/01/2010) oftalmologie dr. C. Budo dr. L.-F. Liesenborghs dr. M. Storms orthopedie / traumatologie dr. W. Degraeve dr. A. Hendrickx prof. dr. P. Lauweryns dr. J. Mievis dr. A. Moermans dr. L. Renson dr. H. Tubbax pijnkliniek dr. M. Dierckx dr. M.-P. Lieben plastische chirurgie dr. T. Lauwers psychiatrie (dr. O. Bollen) (dr. E. Maes) radiologie dr. J. Marrannes (tot 15/08/10) dr. P. Grouwels (vanaf 19/07/10) dr. M. Palmers dr. A. Rappaport (vanaf 01/08/10) dr. G. Vandenbosch dr. S. Verhamme dr. R. Visser radiotherapie (dr. P. Bulens) (dr. L. Noé) reumatologie dr. H. Verbrugge revalidatie dr. J. Darcis dr. S. Hendrix dr. E. Mulleners dr. L. Van Mol spoedgevallen dr. M. Beeckmans (BAG-arts) dr. P. Claes (urgentiearts) dr. L. Conde (acutist) dr. L. Gevaert (acutist) dr. T. Smets (acutist) urologie dr. J. Vanderkerken dr. E. Vanderschot vaatchirurgie (dr. G. Koppert) dr. J.-P. Lacquet dr. F. Libeer dr. P. van de Gender dr. L. Verougstraete verloskunde / gynaecologie dr. L. de Sonnaville dr. C. Eerdekens dr. I. Michiels dr. G. Palit dr. U. Verboven RZST - organisatie en beleid ( ) toegelaten artsen 32 33

18 RZST - kerncijfers Enkele kerncijfers Evolutie aantal inschrijvingen Activiteit Het aantal klassieke opnames nam toe met 4,3 % t.o.v Ondanks de verdere druk op de ligduur stijgt het aantal benutte bedden nog. Het blijft echter moeilijk om de normbezetting te halen behalve voor geriatrie. Ook het aantal dagziekenhuis- en ambulante patiënten blijft toenemen. Dit weerspiegelt zich in een stijging van de geïnde forfaits. Gemiddeld verbleef een patiënt 6,3 dagen in ons ziekenhuis. 43,4 % van deze patiënten is ouder dan 64 jaar. In het operatiekwartier vonden 2,5 % meer ingrepen plaats en ook het aantal patiënten op de spoed nam toe met 4 %. Het aantal bevallingen daalde echter met 4,2 %. Resultaat Het boekjaar 2009 wordt afgesloten met een omzetstijging van 9,3 % vooral binnen de honoraria en het BFM. Deze stijging staat tegenover een toenemende kostenstructuur, echter niet in dezelfde grootteorde waardoor het bedrijfsresultaat gaat van 3,9 mio in 2008 naar bijna 6,5 mio in Het aandeel van de externe diensten in de kostenstructuur neemt wel sterk toe. Het fi nancieel resultaat is negatief omwille van een conservatieve beleggingspolitiek en de opname van kredieten in het kader van de bouw. Anderzijds wordt het resultaat van het boekjaar ook sterk mee bepaald door een uitzonderlijke opbrengst in het kader van de herziening RZST eindigt het boekjaar 2009 met een winst van Het balanstotaal is gestegen van 124,8 mio naar 146,7 mio. Dit is vooral te wijten aan de activering van de nieuwbouw. Opnieuw scoort het ziekenhuis uitstekend op de belangrijkste ratio s. RZ Sint-Trudo sluit het boekjaar af met een liquiditeitsratio van 3,05. De solvabiliteit stijgt naar 0,59 ondanks de opname van enkele kredieten voor de nieuwbouw. De rentabiliteit van het eigen vermogen is goed en bedraagt 10,6 %. De afwerking van de facturatie werd in 2009 gemiddeld 10 dagen sneller opgestart dan in Gemiddeld wordt de voorraad 11 keer per jaar vernieuwd Evolutie opgenomen patiënten en dagziekenhuis aantal opgenomen patiënten Aantal bevallingen aantal dagziekhuispatiënten Investeren In 2009 werd zwaar geïnvesteerd in de nieuwe vleugel van het ziekenhuis. Hierdoor stegen de materiële vaste activa met meer dan 13 mio. Hierbuiten werd bijkomend voor een bedrag van 2,6 mio geïnvesteerd enerzijds in basisuitrusting voor de diensten en anderzijds in projecten zoals o.a. medicatiebeheer en SAP. 100 Alken 1,39% Linter 1,61% Wellen 1,35% Herk-de-Stad 1,53% Borgloon 3,84% Hasselt 1,70% Tienen 0,78% Herkomst van de patiënten Tongeren 0,70% Andere 9,39% Sint-Truiden 44,04% RZST - kerncijfers Geetbets 3,98% Heers 4,11% Nieuwerkerken 5,16% Zoutleeuw 5,62% Gingelom 6,96% Landen 7,82%

19 RZST - kerncijfers PASSIVA Eigen vermogen codering boekjaar boekjaar boekjaar tot Jaarrekeningen ACTIVA Balans Vaste activa I. Oprichtingskosten II. Immateriële vaste activa III. Materiële vaste activa codering boekjaar boekjaar boekjaar / / I. Dotaties, inbreng en giften in kapitaal II. Herwaarderingsmeerwaarden III. Reserves A. Wettelijke reserves B. Niet-beschikbare reserves C. Beschikbare reserves nieuwbouw en herconditionering sociale reserve medische uitrusting energievriendelijke maatregelen verwerven onroerend goed informatisering en archivering kwaliteit en zorgorganisatie netwerkstrategie IV. Overgedragen resultaat V. Investeringssubsidies VI. Sluitingspremies VII. Voorzieningen voor risico s en kosten IV. A. Terreinen en gebouwen B. Materieel voor medische uitrusting C. Materieel voor niet-medische uitrusting en meubilair D. Huurfi nanciering en soortgelijke rechten E. Overige materiële vaste activa F. Vaste activa in aanbouw Financiële vaste activa Schulden VIII. Schulden op meer dan één jaar A. Financiële schulden 1. Achtergestelde leningen 2. Niet-achtergestelde leningen 3. Schulden voor huurfi nanciering en soortgelijke 4. Kredietinstellingen 5. Overige leningen 17/ / Vlottende activa V. Vorderingen op meer dan één jaar VI. Voorraden 29/ B. Handelsschulden C. Voorschotten Ministerie van Volksgezondheid D. Overige schulden /9 VII. Vorderingen op ten hoogste één jaar A. Vorderingen voor prestaties 1. Patiënten 2. Verzekeringsinstellingen 3. Inhaalbedragen 4. Te innen opbrengsten 5. Overige vorderingen voor prestaties B. Overige vorderingen 1. Geneesheren 2. Overige VIII. Geldbeleggingen IX. Liquide middelen X. Overlopende rekeningen Totaal der activa 40/ / / /4-416/ / / / / IX. Schulden op ten hoogste één jaar A. Schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen B. Financiële schulden 1. Kredietinstellingen 2. Overige leningen C. Lopende schulden 1. Leveranciers 2. Te betalen wissels 3. Inhaalbedragen 4. Geneesheren D. Ontvangen vooruitbetalingen E. Schulden m.b.t. belastingen, bezoldigingen en sociale lasten 1. Belastingen 2. Bezoldigingen en sociale lasten F. Overige schulden 42/ /4 435/ / / / / RZST - kerncijfers X. Overlopende rekeningen 492/ Totaal der passiva 10/

20 RZST - kerncijfers Resultatenrekening IV. Financiële opbrengsten codering boekjaar boekjaar boekjaar codering boekjaar boekjaar boekjaar A. Opbrengsten uit financiële vaste activa B. Opbrengsten uit vlottende activa C. Subsidies in kapitaal en intresten D. Andere financiële opbrengsten / I. Bedrijfsopbrengsten A. Omzet Verpleegdagprijs Geraamd inhaalbedrag van het lopend boekjaar Supplementen kamers Forfaits conventies R.I.Z.I.V. Nevenproducten Farmaceutische en daarmede gelijkgestelde producten Werkingskosten geneesheren Honoraria 70/ V. Financiële kosten (-) A. Kosten voor investeringsleningen B. Kosten voor kredieten op korte termijn C. Diverse financiële kosten VI. Winst (+) Verlies (-) VII. Uitzonderlijke opbrengsten / / / B. Geactiveerde interne productie C. Overige bedrijfsopbrengsten Bedrijfssubsidies Overige II. Bedrijfskosten (-) A. Voorraden en leveringen 1. Inkopen 2. Wijziging in de voorraad (toename +, afname -) / / / A. Terugneming van afschrijvingen en van waardeverminderingen op IVA en MVA B. Terugneming van waardeverminderingen op FVA C. Terugneming van voorzieningen voor uitzonderlijke risico s en kosten D. Meerwaarden bij de realisatie van vaste activa E. Andere uitzonderlijke opbrengsten van het boekjaar F. Opbrengsten m.b.t. vorige boekjaren / B. Diensten en bijkomende leveringen VIII. Uitzonderlijke kosten (-) C. Bezoldigingen en sociale lasten D. Afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, op IVA en MVA E. Waardeverminderingen op vlottende activa (toevoegingen +, terugnemingen -) F. Voorzieningen voor risico s en kosten G. Overige bedrijfskosten III. Bedrijfswinst (+) Bedrijfsverlies (-) / / / / /70 A. Uitzonderlijke afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten, op IVA en MVA B. Waardeverminderingen op FVA C. Voorzieningen voor uitzonderlijke risico s en kosten D. Minderwaarden bij de realisatie van VA E. Andere uitzonderlijke kosten van het boekjaar F. Kosten m.b.t. vorige boekjaren IX. Winst van het boekjaar (+) Verlies van het boekjaar (-) / / /70 RZST - kerncijfers 38 39