Cera Coop Event Workshop 8 - Hoe financier je een coöperatie die wil groeien/opschalen

Transcriptie

1 Cera Coop Event Workshop 8 - Hoe financier je een coöperatie die wil groeien/opschalen Prof. Dr. Cynthia Van Hulle, KU Leuven Hannes Hollebecq en Christophe Kevelaer, Cera

2 2

3 Probleemstelling: uitdagingen Logica en feiten achter financiering groeiende ondernemingen OP HET PROGRAMMA Financieringstechnieken binnen coöperaties Vragen en discussie

4 Uitdaging 1: groeien Groeipad impliceert wellicht nood aan bijkomende financiering Naast klassieke financieringsinstrumenten, nood aan 3e partij? Source: PwC Financing agricultural cooperatives 4

5 Uitdaging 2: coöperatieve onderneming Onbekendheid van model, incl. bij financiers: - Niet alleen model - Maar ook vooroordelen: cfr. sneller failliet hoger risico. Niet juist! Cfr. Belgian Cooperative Monitor 2017 Variabiliteit vennoten & kapitaal - Cfr. in sommige landen coöperatieve aandelen niet (volledig) aanzien als eigen vermogen Coöperatief kapitaal is in principe niet verhandelbaar Ledenbelang versus investeerdersbelang 5

6 ledenbelang versus investeerdersbelang 1. Kapitaalparticipatie = plicht als vennoot-gebruiker, geen claim van individueel eigenaarschap ICA Als stakeholder/gebruiker niet als investeerder Maar, enkel financiering via leden is te beperkend 6

7 ledenbelang versus investeerdersbelang 2. Realisatie doelstelling & goede dienstverlening aan de vennoten i.p.v. maximalisatie vergoeding kapitaal coöperatieve nabetaling/restorno voordelen i.f.v. transactie - "co-operative returns to members are to be seen as an adjustment of the transaction price (of purchase, sale, or remuneration) and not as dividends. ICA-conundrum - Winst, méér dan de bottomline matig dividend scheidingsaandeel Source: PwC Financing agricultural cooperatives 7

8 reserves (Ondeelbare) reserves - + effecten: solvabiliteit versterken, open lidmaatschap opvangen etc. - Cfr. Raiffeisen: eventuele winst, geen doel op zich, naar reserves opbouw eigen vermogen heel belangrijk; 'kapitaal in de dode hand' dividend nooit hoger dan rente voor spaargeld - cfr. Italië min. 30% - - effecten 8

9 The capital conundrum for cooperatives, ICA (2016), 3 opties: 1. Tactisch en pragmatisch handelen - binnen dominant marktdenken, maar met aandacht voor coöperatieve principes Bijv. Fonterra Shareholders Market & Fund "the important difference is not what instrument is used, but rather who is raising the capital, who is controlling it, what are the expectations of those controlling it, and most fundamentally is it philosophical capital in support of the cooperative form of enterprise or is it capital invested purely to maximize financial gain. Capital Conundrum Source: PwC Financing agricultural cooperatives Kan mits geen stemrecht geven gewoon niet doen 9

10 The capital conundrum for cooperatives, volgens ICA (2016), 3 opties: 2. Dominant marktdenken veranderen door promotie van coöperatieve model 3. Coöperatief denken veranderen : - Samenwerking tussen coöperaties: Fonds Italië REscoop MECISE - Maar, missie verbreden: niet enkel leden, maar bredere maatschappij Hoe verantwoorden tegenover vennoten? 10

11 Prof. dr. Cynthia Van Hulle gewoon hoogleraar Faculteit economie en bedrijfswetenschappen van de KU Leuven Interuniversitair Centrum van de Belgische Financiële Analisten. Onderzoek: bedrijfsfinanciering, bedrijfsherstructureringen, corporate governance, de financiële markten en financiële engineering. Ervaring met coöperaties heeft zij o.a als bestuurder bij de ruimere Cera-groep en momenteel bij ArgenCo. 11

12 Probleemstelling: uitdagingen Logica en feiten achter financiering groeiende ondernemingen OP HET PROGRAMMA Financieringstechnieken binnen coöperaties Vragen en discussie

13 Keuze financieringsvorm bij reguliere ondernemingen: enkele principes kostprijs financiering = (financiële) kapitaalverschaffer maakt steeds afweging risico rendement vermijden van cashtekort bij geldnemer: belang duurtijd financiering strategische kracht positie geldgever en geldnemer impact van huidige keuzes: vandaag schuld = morgen niet opnieuw. verwachtingen toekomst: cashgeneratie belang investeringsanalyse belang cashplanning investeringsanalyse en cashplanning = siamese tweeling impact huidige keuze op toekomstige financieringsmogelijkheden 13

14 Probleemstelling: uitdagingen Logica en feiten achter financiering groeiende ondernemingen OP HET PROGRAMMA Financieringstechnieken binnen coöperaties Vragen en discussie

15 Groeifinanciering moeilijker bij coöperaties Groei is kostelijk: nood aan bijkomende investeringen in vaste activa, werkkapitaal, innovatie, Financiering vinden is moeilijker voor coöperaties in vergelijking met klassieke (beursgenoteerde) vennootschappen wegens: - eigen karakter coöperatie - conflict objectieven (zuiver financiële investeerder coöperatie) geeft gemakkelijk aanleiding tot governance-problemen - opvraagbaarheid eigen vermogen maakt kapitaalbuffer minder stabiel 15

16 Eigen Vermogen Is kapitaal steeds het goedkoopste? risico-rendement! Hoe? Coöperatief kapitaal - Rendement komt anders - Beperkter publiek Aandachtspunt: market timing uitgifte - Opvraagbaarheid aan vaste terugbetaalprijs maakt eigen vermogen relatief goedkoper maar minder stabiel 16

17 Eigen Vermogen Hoe? Externe investeerder = aandeelhouders, niet gebruikers - Ledenbelang versus aandeelhoudersbelang creëert governanceproblemen - Stemrechten? Wie beslist wat? - Exit-strategie met afspraken over return of inbreng onopvraagbaar? - Hoe structureer je de inbreng? coöperatie vennoten vennoten coöperatie externen externen dochter (NV?) Echter: * verschil in objectieven blijft + probleem behoud coöperatief karakter * opvraagbaarheid coöperatief kapitaal verzwakt negotiatiepositie coöperatie bij uitgifte 17

18 Eigen Vermogen Reserves - Meest (of enige?) stabiele vorm van financiering want niet opvraagbaar - Echter: governanceprobleem Management zit op pot geld, die ze niet moet verantwoorden Vereist discipline - Belangenconflict met huidige vennoten bij opbouw reserves (indien geen recht op deel hiervan bij uittreding) - Reserves vereisen geen uitbetaling van remuneratie goedkoop geld 18

19 Quasi Eigen Vermogen, mezzanine = tussenvorm eigen vermogen en schulden; in principe minder riskant en daarom minder duur dan eigen vermogen Bv: preferente aandelen, converteerbare obligaties,. Hoe? Coöperatief kapitaal - Geeft extra flexibiliteit: bv extra dividenden, verschillende klassen rechten kan belangenconflicten tussen vennoten oplossen of creëren goed verantwoorden waarom voor deze weg gekozen wordt 19 Extern kapitaal - Ledenbelang versus aandeelhoudersbelang - Hoe structureer je de inbreng, rechtstreeks of via dochtervennootschap? - Opvraagbaarheid coöperatief kapitaal verzwakt negotiatiepositie coöperatie bij uitgifte

20 Vreemd Vermogen: schulden = minder riskant dan mezzanine en daarom in principe ook minder duur + fiscaal voordeel aftrekbaarheid interest Bv: banklening, obligatielening; Hoe groot mogen schulden zijn? - Afhankelijk van toekomstige winstgevendheid (bv ebit(da)) en investeringsnoden voldoende cashgeneratie met oog op cashoutflow voor schuldverplichtingen + realisatie investeringsplan nood aan cashplanning Echter: opvraagbaar eigen vermogen verhoogt risico voor schuldeiser hogere rente + minder lenen + extra covenanten + extra zekerheden - Zorg ervoor niet meer te lenen dan sector (toekomst is onzeker, vandaar vergelijking met sector als handvat door geldgever) 20

21 Vreemd Vermogen: schulden Andere parameters? - Terugbetaling hoofdbedragen motivatie reservevorming? - Verdoken manier om dividend te betalen? - Toekomstige financieringsnoden? 21

22 Andere alternatieven Overheid: subsidies - Interessante vorm van financiering: goedkoop en equivalent met eigen vermogen (dus neemt maximaal risico) - Maakt soms onrendabele projecten voor investeerder wel rendabel (verminderen investeringsinspanning) - Echter: overheid vraagt vaak co-financiering als responsabilisering overheid bereid aan deze voorwaarden te financieren wegens terugverdieneffecten 22

23 Andere alternatieven Crowdfunding = particulieren financieren een project, vaak via een internetplatform Meest voorkomende vormen Hoe? - donaties: investeerder krijgt geen return - sponsoring: investeerder krijgt niet-financiële beloning (bv toegangsticket) - vreemd vermogen: investeerder krijgt rente + hoofdbedrag - eigen vermogen: investeerder neemt participatie Via coöperanten of bij externen - Donaties en sponsoring: zie voorheen subsidies - Vreemd vermogen en eigen vermogen: zie voorheen 23

24 Probleemstelling: uitdagingen Logica en feiten achter financiering groeiende ondernemingen OP HET PROGRAMMA Financieringstechnieken binnen coöperaties Vragen en discussie

25 Contact: Cera investeert in maatschappelijke projecten Cera investit dans des projets #ceragram / Cera informeert, inspireert en adviseert mensen, organisaties en beleid over coöperatief ondernemen. Cera Coopburo begeleidt zowel nieuwe initiatieven als gevestigde coöperaties in diverse sectoren. Daarnaast biedt Cera een uitgebreid vormingsaanbod aan en verkent vanuit actuele maatschappelijke uitdagingen nieuwe toepassingsmogelijkheden voor coöperatief ondernemen. Meer info over coöperatief ondernemen: EDANKT