Controlling Document 2017

Transcriptie

1 Controlling Document 2017 Programma: P2 Reken- en data-infrastructuren Indiener SURFsara Versie oktober 2016

2 Inhoudsopgave Management samenvatting 3 1. Inleiding 4 2. Programmabeschrijving op hoofdlijnen Ambitie Projecten Relatie met andere programma s/projecten 7 3. Programma Management Organisatie en resourceplanning Rapportages en intern overleg Risicomanagement en escalatie De Projecten Project 1: Data Services Project 2: Data Processing Services Project 3: Compute Services Project 4: Community Services Project 5: Cross-Infra Services Project 6: Duurzaamheid Project 0: programmamanagement 26 Controlling Document SURF 2017 Pagina 2

3 Management samenvatting De nationale e-infrastructuur voor hoger onderwijs en onderzoek moet de meest geavanceerde reken- en data intensieve onderzoeksprogramma s kunnen faciliteren. Dankzij digitalisering, sensoren en internet komen voor onderzoekers steeds meer data beschikbaar. Analyse van deze data en de sterk toenemende vraag naar capaciteit voor simulatiedoeleinden en het real-time kunnen verwerken van data vragen naast vernieuwing op basis van technologische ontwikkelingen ook om integratie van nieuwe technieken als accelerators, big data analyse en many-core processors. Om ervoor te zorgen dat Nederlands onderzoek op wereldtopniveau kan meedraaien, is het noodzakelijk dat ook deze e-infrastructuur zich bij dat topniveau kan aansluiten (of aansluiting kan houden). Om dit te kunnen realiseren is het nodig dat de reken- en datafaciliteiten voor onderzoekers beschikbaar zijn en dat deze doorontwikkeld en uitgebouwd worden. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met onderzoekers en partners waaronder het NLeSC. De e-infrastructuur bestaat uit verschillende componenten die waar mogelijk worden ingezet als een geïntegreerde dienst, waardoor ze eenvoudig en flexibel beschikbaar zijn voor zowel nationale als internationale samenwerkingsverbanden. De ambitie van SURF in dit programma is het optimaal faciliteren, doorontwikkelen en uitbouwen van een reken- en data-infrastructuur op topniveau. De nationale e-infrastructuur wordt door de doelgroep als een meer dan noodzakelijke voorwaarde voor het uitvoeren van competitief onderzoek gezien, zowel op universitair als in toenemende mate op HBO-niveau,. De doelgroep van SURF eist dat de voorzieningen op minimaal hetzelfde niveau blijven, zonder dat er voor de gebruikers meer kosten aan verbonden zijn. Het innovatieprogramma Reken- en data-infrastructuren heeft als meerjarig doel het op een zo optimaal mogelijke wijze ondersteunen van hoger onderwijs en onderzoek en MKB/industrie met geavanceerde, zichzelf steeds vernieuwende diensten op het gebied van rekeninfrastructuur, dataopslag en ontsluiting, visualisatie en expertise. Ten opzichte van de jaren 2015 en 2016 is de indeling in projecten binnen het programma aangepast, om beter aan te sluiten op de organisatiestructuur binnen SURFsara. Het innovatieprogramma bevat de volgende projecten: Project 2.0: Programmamanagement. Het hoofddoel van project 0 is het programma management van dit programma, en voorziet in monitoring, sturing, rapportages en forecasting. Project 2.1: Data Services. Het hoofddoel van project 1 is het ontwikkelen en het aanbieden aan onderzoekers van opslag, gebruik, ontsluiting, deling, uitwisseling en verrijking van onderzoeksdata op een veilige manier. Project 2.2: Data Processing Services. Het hoofddoel van project 2 is het aanbieden van de faciliteiten voor de analyse, verwerking en bewerking van onderzoeksdata, met applicaties, dit in toenemende mate real-time. Project 2.3: Compute Services. Het hoofddoel van project 3 is het aanbieden van geavanceerde en innovatieve rekenvoorzieningen voor simulatie- en modelleringsdoeleinden aan onderzoekers, inclusief visualisatiemogelijkheden. Project 2.4: Community Services. Het hoofddoel van project 4 is het samen met wetenschappelijke communities ontwikkelen van (toekomstige) diensten, waarbij vooral gekeken wordt naar het bredere draagvlak van de betreffende diensten. Project 2.5: Cross-infra Services. Het hoofddoel van project 5 is het faciliteren van de diverse diensten binnen programma 2. Te denken valt aan de facilitering vanuit het nieuwe datacenter, interne netwerken en interne services. Project 2.6: Duurzaamheid. Het hoofddoel van project 6 is het vergroenen van de verschillende diensten binnen SURFsara. Controlling Document SURF 2017 Pagina 3

4 1. Inleiding In het SURF innovatieprogramma P2 worden diensten geleverd op de aanwezige e-infrastructuur. Dit varieert van diensten met een data-centrische focus (opslag, lange-termijn opslag en identificatie) via diensten die data analyseren (Big Data, grid, HPC Cloud), tot aan rekendiensten op de nationale supercomputer en het nationale rekencluster, inclusief visualisatie. Bijzondere aandacht is er voor duurzaamheid van de geleverde diensten. Programma 2 is vooral een concreet uitvoerend programma: het levert (in de vorm van diensten) innovatieve hardware, software en ondersteuning aan de SURF-doelgroep, in dit geval vooral de onderzoekers werkzaam bij SURF aangesloten instellingen. In toenemende mate wordt ook het bedrijfsleven, binnen de geldende regels, gefaciliteerd. Het programma kan ruwweg verdeeld worden in het innoveren en leveren van specifieke diensten aan eindgebruikers aan de ene kant, en in taken die generiek aangepakt worden voor de gehele e- infrastructuur aan de andere kant. Ten opzichte van de jaren 2015 en 2016 is het programma enigszins herschikt, waarbij beter aangesloten wordt op de begin 2016 gewijzigde organisatiestructuur van SURFsara. Daarnaast is de aandacht op communities samengebracht in één project Community Services. Om zo goed mogelijk de wensen en eisen van eindgebruikers te kunnen honoreren is dialoog en afstemming met de gebruikers noodzakelijk. Dialoog vindt plaats op het niveau van de individuele onderzoeker, op onderzoeksgroep niveau en op het niveau van gebruikersgemeenschappen. Algemene afstemming met verschillende gebruikersgemeenschappen over bijvoorbeeld data management en de organisatie van onderzoeksondersteuning bij instellingen vindt plaats in het nieuwe programma 4 Open Science. Verdere samenwerkingen worden benoemd in sectie 2.5 van dit controlling document. Controlling Document SURF 2017 Pagina 4

5 2. Programmabeschrijving op hoofdlijnen 2.1. Ambitie De nationale e-infrastructuur voor hoger onderwijs en onderzoek moet de meest geavanceerde reken- en data intensieve onderzoeksprogramma s kunnen faciliteren. Dankzij digitalisering, sensoren en internet komen voor onderzoekers steeds meer data beschikbaar. Analyse van deze data en de sterk toenemende vraag naar capaciteit voor simulatiedoeleinden en het real-time kunnen verwerken van data vragen naast vernieuwing op basis van technologische ontwikkelingen ook om integratie van nieuwe technieken als accelerators, big data analyse en many-core processors. SURFsara zorgt er binnen dit programma voor dat medewerkers en studenten binnen het wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en bedrijfsleven betrouwbaar, verantwoord en goed kunnen werken met de best mogelijke ICT-voorzieningen. Om dit te kunnen realiseren is het nodig dat de reken- en datafaciliteiten voor onderzoekers beschikbaar zijn en dat deze doorontwikkeld en uitgebouwd worden. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met onderzoekers en partners waaronder het NLeSC. De e-infrastructuur bestaat uit verschillende componenten die waar mogelijk worden ingezet als een geïntegreerde dienst, waardoor ze eenvoudig en flexibel beschikbaar zijn voor zowel nationale als internationale samenwerkingsverbanden. De ambitie van SURF in dit programma is het optimaal faciliteren, doorontwikkelen en uitbouwen van een reken- en data-infrastructuur op topniveau Projecten Programma 2 bestaat uit de volgende projecten: 2.0 Programma management 2.1 Data Services 2.2 Data Processing Services 2.3 Compute Services 2.4 Community Services 2.5 Cross-Infra Services 2.6 Duurzaamheid Project 2.0: Programmamanagement Het hoofddoel van project 0 is het programma management van dit programma, en voorziet in monitoring, sturing, rapportages en forecasting. Project 2.1: Data Services Als gevolg van vergaande digitalisering en data-genererende apparatuur komt er voor onderzoekers steeds meer data beschikbaar. Er is een sterk groeiende behoefte om duurzaam en meerjarig met data om te kunnen gaan. Het hoofddoel van project 1 is het ontwikkelen ten behoeve van en het aanbieden aan onderzoekers van opslag, gebruik, ontsluiting, deling, uitwisseling en verrijking van onderzoeksdata op een veilige manier. Controlling Document SURF 2017 Pagina 5

6 Project 2.2: Data Processing Services Onderzoekers gebruiken software om de hen beschikbare data te analyseren, bewerken, verwerken, interpreteren en te presenteren. Door onder andere de toenemende omvang van data en zwaardere berekeningen hebben onderzoekers hiervoor steeds uitgebreidere faciliteiten nodig. Het hoofddoel van project 2 is het aanbieden en uitbreiden van verschillende Data Processing Services als Grid, HPC Cloud en Hadoop. Project 2.3: Compute Services Het hoofddoel van project 3 is het aanbieden van geavanceerde en innovatieve Capability en Capacity Computing Services. SURFsara stelt voor Capability Services (voor enkelvoudige zeer complexe rekenvraagstukken) een innovatieve supercomputing infrastructuur beschikbaar (Cartesius, de nationale supercomputer). Voor massaal en triviaal parallelle rekentoepassingen is het LISA rekencluster, met een gecontroleerde en uiterst stabiele Linux-omgeving beschikbaar. Ook wordt binnen dit project ondersteuning gegeven bij het inzicht krijgen in de resultaten van simulaties en analyse van grote hoeveelheden gestructureerde en ongestructureerde data via innovatieve visualisatietechnieken en faciliteiten. Project 2.4: Community Services Het hoofddoel van project 4 is het samen met wetenschappelijke communities ontwikkelen van (toekomstige) diensten, waarbij vooral gekeken wordt naar het bredere draagvlak van de betreffende diensten. Project 2.5: Cross-Infra Services Cross-Infra Services zijn interne faciliteiten en dienstverleningen binnen SURFsara, teneinde de externe dienstverlening te ondersteunen. Te denken valt aan de facilitering vanuit het nieuwe datacenter, interne netwerken en interne services. Project 2.6: Duurzaamheid SURFsara wil vooroplopen en een richtinggevende bijdrage leveren aan de bevordering van duurzaamheid in de O&O-sector en duurzaamheid tot een integraal onderdeel maken van de activiteiten en diensten van SURF. Onderstaande tabel geeft de key deliverables per project per jaar aan. Controlling Document SURF 2017 Pagina 6

7 Project Data Services ( ) Jaar Innovatief data management door verdere ontwikkeling SURFsara data-centric architectuur, koppeling aan meerdere diensten en invulling van trusted digital repositories Innovatief data management door verdere ontwikkeling SURFsara data-centric architectuur, koppeling aan meerdere diensten en invulling van trusted digital repositories Data Services ( ) Research data management ontwikkeling, EPIC en EUDAT Research data management ontwikkeling, EPIC en EUDAT Data Processing Services ( ) Ontwikkeling, implementatie en facilitering van Big Data Analyse services, Data-as-a-Service, ondersteuning van real-time onderzoek, facilitering van nieuwe gebruikersgroepen Ontwikkeling, implementatie en facilitering van Big Data Analyse services, Data-as-a-Service, ondersteuning van real-time onderzoek, facilitering van nieuwe gebruikersgroepen Data Processing Services ( ) Doorontwikkeling van grid services voor gebruikersgemeenschappen in de richting van een federatief cloud Doorontwikkeling van grid services voor gebruikersgemeenschappen in de richting van een federatief cloud Data Processing Services ( ) HPC cloud: beschikbaarstelling en innovatie van voorziening(en) en ondersteuning bij gebruik HPC cloud: beschikbaarstelling en innovatie van voorziening(en) en ondersteuning bij gebruik Compute Services ( ) Compute Services ( ) Capability computing: Beschikbaarstelling en Capability computing: innovatie van voorziening(en) en ondersteuning bij Beschikbaarstelling en innovatie van voorziening(en) en gebruik, ontwerp van nieuw on-demand model mbt ondersteuning bij gebruik Capacity computing: beschikbaarstelling en innovatie van voorziening(en) en ondersteuning bij gebruik Capacity computing: beschikbaarstelling en innovatie van voorziening(en) en ondersteuning bij gebruik Compute Services ( ) Visualisatie: beschikbaarstelling en innovatie van voorziening(en) en ondersteuning bij gebruik Visualisatie: beschikbaarstelling en innovatie van voorziening(en) en ondersteuning bij gebruik Compute Services ( ) Community Services ( ) Inrichten en uitvoeren van het proces ten behoeve van vernieuwing van Cartesius Community dienst ontwikkeling in samenwerking met de SURF doelgroep Technische voorbereiding vervanging Cartesius, installatie nieuw systeem en/of nieuwe componenten Community dienst ontwikkeling in samenwerking met de SURF doelgroep Cross-Infra Services ( ) Interne services: beschikbaarstelling en innovatie van voorziening(en), breder inzetten onder de verschillende diensten voor die diensten waar het kan en efficient is Interne services: beschikbaarstelling en innovatie van voorziening(en), breder inzetten onder de verschillende diensten voor die diensten waar het kan en efficient is Cross-Infra Services ( ) Nationaal HPC datacenter: exploitatie, innovatie en verdere ontwikkeling Nationaal HPC datacenter: exploitatie, innovatie en verdere ontwikkeling Cross-Infra Services ( ) Model federatief datacenter: implementatie plannen, mogelijke opschaling met partners Model federatief datacenter: implementatie plannen, mogelijke opschaling met partners Duurzaamheid ( ) Duurzaamheid in de hele keten inzichtelijk Duurzaamheid opgenomen in alle programma's en activiteiten van SURF Tabel 2: Key deliverables per project per jaar 2.3. Relatie met andere programma s/projecten Programma 2 is vooral het programma dat daadwerkelijk faciliteert en ondersteuning levert bij het gebruik van de e-infrastructuur door onderzoekers. In de opzet van het SURF MJP betekent dit dat SURF programma P2 te maken heeft met programma s die afstemming verzorgen (voornamelijk het nieuwe programma Open Science (P4)), die ontsluiting verzorgen (programma P1) en die beveiliging en ontsluiting verzorgen (het nieuwe programma P5). Duurzaamheid (het oude programma P10) is opgenomen in P2. Concreet betekent dit voor: SURF innovatieprogramma P1 Verbindende infrastructuren: eisen en specificaties vanuit huidig gebruik en toegang tot de diensten moeten op elkaar afgestemd zijn; Controlling Document SURF 2017 Pagina 7

8 SURF innovatieprogramma P3 Betrouwbare en veilige omgeving: beveiliging van data en toegang, awareness en best practices op het gebied van security en privacy; SURF innovatieprogramma P4 Open Science: reflectie op wensen vanuit gebruikers en stakeholders op het gebied van data life cycles bestendige haalbaarheid van plannen voor opslag en ontsluiting, en daarnaast het breder maken van de ondersteuning aan onderzoekers middels het inscakelen van onderzoeksondersteuners bij de instellingen; SURF innovatieprogramma P5 Onderwijsinnovatie met ICT: reflectie op wensen vanuit het onderwijsveld (docenten en studenten), integratie van gebruik van de e-infrastructuur in de curricula; SURF innovatieprogramma P6 Efficiënte Service Delivery: aansluiting van de diensten van P2 bij onder meer de totale Service Delivery Infrastructuur. De samenwerking van programma 2 met de instellingen is evident en ligt op verschillende niveaus. Eerst is er het niveau van de individuele onderzoeker of onderzoeksgroep, die gebruikt maakt (of wil maken) van de e-infrastructuur. In dialoog en samenwerking vormen zij een belangrijke bron van informatie ten aanzien van wensen, eisen en operatie van de e-infrastructuur. Veelvuldige interactie met onderzoekers draagt bij aan de zichtbaarheid en noodzaak van de e-infrastructuur, en inspireert andere onderzoekers tot het gebruik ervan. Het HBO lijkt in toenemende mate gebruik te willen gaan maken van de e-infrastructuur, hierover moeten afspraken worden gemaakt. Het NLeSC is een belangrijke partner in het faciliteren van wetenschap, in het bijzonder op het gebied van e-science. Uitwisseling van kennis en samenwerking in gebruikersprojecten vindt al plaats, daarnaast zijn er afspraken met het NLeSC over gebruik van de e-infrastructuur ten behoeve van projecten waar het NLeSC aan werkt. Met specifieke gebruikersgemeenschappen wordt structureel overlegd, vooral op het gebied van de ontwikkeling van de e-infrastructuur: niet alleen wat nu nodig is, maar ook wat in de toekomst nodig is. Instellingen als Nikhef (High Energy Physics, LHC) en Astron (astronomie, Lofar) lopen voorop in het gebruik van de e-infrastructuur, en zijn daarom een belangrijk klankbord voor ontwikkeling van die e-infrastructuur. Elke component van de e-infrastructuur heeft daarnaast haar Europese en internationale dimensies en infrastructuren samenwerking en deelname hieraan wordt binnen de verschillende projecten georganiseerd. Denk hierbij aan programma s / projecten als PRACE, EUDAT, EGI, GEANT, EPIC en FORTISSIMO. Samenwerking met leveranciers (NVIDIA, Intel, ATOS/Bull, en anderen) wordt steeds interessanter, ook in het kader van het snel beschikbaar krijgen van innovatieve ontwikkelingen bij deze leveranciers voor gebruikers. Controlling Document SURF 2017 Pagina 8

9 3. Programma Management 3.1. Organisatie en resourceplanning In het programma wordt de volgende organisatiestructuur gehanteerd. De Senior Responsible Owner draagt de eindverantwoordelijkheid voor het programma: Senior Responsible Owner (SRO) Deze rol wordt ingevuld door de algemeen directeur van SURFsara; Eindverantwoordelijk voor het programma; Actief en zichtbaar boegbeeld van programma en veranderdoelstellingen; Verantwoordelijk voor het verbinden van belangen; SRO vertegenwoordigt het programma in de Directieraad van SURF; SRO delegeert dagelijkse verantwoordelijkheid voor het programma aan de Programma Manager; Voorzitter van de programma board die de SRO ondersteunt bij de programma beheersing (met daarin de programma manager(s) en Business Change managers (MT leden en/of belanghebbenden van andere werkmaatschappijen)); De programmamanager is gedelegeerd verantwoordelijk voor het programma. Voor programma 2 is de directeur operations de programmamanager: Programmamanager Deze rol wordt ingevuld door één van de SURFsara MT leden; De programmamanager is, op basis van het door de algemeen directeur SURFsara en subsidiegever vastgestelde programmaplan, (gedelegeerd) verantwoordelijk voor het programma (inclusief budget) en de levering van de resultaten waar de organisatie de veranderdoelstellingen van het programma mee kan realiseren; De programmamanager geeft mede vorm aan het programma, zorgt voor de optimale aansluiting van de doelen binnen het programma bij de missie, visie en doelen van SURF(sara), oefent invloed uit op de omgeving van het programma en reageert op de invloeden uit de omgeving; Programmamanager is gedelegeerd opdrachtnemer voor het programma en fungeert als (gedelegeerd) opdrachtgever en eindverantwoordelijke voor de projecten; De programmamanager voorziet de Programma Advies raden van informatie over het verloop en de plannen van het programma, op basis van de afspraken tussen de SURF Directieraad en de instellingen; De programmamanager is verantwoordelijk voor: - het beoordelen van en instemmen met (alvorens ter besluitvorming aan de SRO): het jaarlijks (meerjaren) programmaplan en eventuele substantiële wijzigingen daarvan; door de projectmanager aangeleverde projectvoorstellen en wijzigingen die buiten de kaders/toleranties van het jaarlijkse programmaplan vallen; de voorbereiding van de besluitvorming over go/no-go beslissingen die expliciet in het programma aan de algemeen directeur zijn voorbehouden; - Aanleveren van de programma kwartaal- en jaarrapportages (zowel inhoudelijk als financieel); - De programmamanager spreekt met de projectmanagers de toleranties af wat betreft tijd, kosten, kwaliteit, scope, risico s en benefits. Controlling Document SURF 2017 Pagina 9

10 Programma 2 kent vijf projecten, en binnen deze projecten zijn er meerdere werkpakketten en activiteiten. Elk project heeft een projectmanager, elk werkpakket een projectleider en elke activiteit een aanspreekpunt. Projectmanager en projectleider De projectmanager draagt zorg voor de opzet en uitvoering van projecten en de daaraan gekoppelde doelen en deliverables, de projectleider doet hetzelfde voor een werkpakket binnen een project; De projectmanager/leider maakt de jaarplannen voor het project / werkpakket (cq. update van controlling documents), schrijft de kwartaalrapportages en coördineert de projectactiviteiten; De projectmanager/leider is verantwoordelijk voor de inzet van middelen (menskracht en andere middelen) die aan het project/werkpakket zijn toegekend; De projectmanager opereert binnen de met de programmamanager afgesproken toleranties; De projectleider opereert binnen de met de projectmanager afgesproken toleranties; De projectmanager/leider controleert actief de uitputting van de middelen die aan het project/werkpakket zijn toegekend (op basis van gegevens van FZ); 3.2. Rapportages en intern overleg Kwartaalrapportages naar SURF vinden plaats conform de door SURF aangegeven richtlijnen met betrekking tot lay-out, indeling en dashboard gegevens. Binnen de rapportages per project wordt gerapporteerd per werkpakket, per werkpakket over de activiteiten binnen het werkpakket. Voor programma 2 is de rapportage gezien de vele activiteiten omvangrijk, toch wordt getracht deze rapportage beknopt en zakelijk te houden. Voor de kwartaalrapportages is binnen SURFsara een proces ingericht, wat richtlijnen geeft aan de projectmanagers en -leiders. Op deze manier wordt over elke activiteit parallel gerapporteerd, wat vervolgens samengevoegd wordt door de projectondersteuning. Vervolgens worden de financiële gegevens toegevoegd, waarna de programmamanager het geheel doorneemt, de consistentie controleert en de management samenvatting toevoegt. De kwartaalrapportage vindt plaats binnen de door SURF aangegeven deadlines. Intern overleg vindt binnen het programma op verschillende niveaus plaats. Een activiteit is vaak het leveren van een dienst binnen een dienst is al geruime tijd bestaand overleg georganiseerd. Over diensten en activiteiten heen is regulier overleg tussen de groepen die de diensten verlenen. Daarnaast zijn er expliciete overlegsessies tussen de programmamanager, financiële zaken en elke projectleider afzonderlijk, halverwege het jaar. Ondanks het beslag op tijd dat dit overleg neemt is gebleken dat het zeer nuttig is. Het jaarrapport is een zelfstandig leesbaar document en wordt conform de door SURF aangegeven richtlijnen opgeleverd, uiterlijk binnen 60 dagen na het einde van het kalenderjaar Risicomanagement en escalatie Risicomanagement binnen het programma Programma 2 bevat risico s die algemeen gelden voor de verschillende projecten binnen het programma. In hoofdstuk 4 zijn deze benoemd. In 2016 was een belangrijk risico de verhuizing van het Vancis datacenter naar het DigitalRealty datacenter. Dit is weliswaar achter de rug, maar tijdens de verhuizing is gebleken dat er behoefte is aan een strakker management van change requests en aanpassingen op cruciale onderdelen van de SURFsara infrastructuur. Dit behelst onder meer de interne networking services, die de diensten van SURFsara ontsluiten. In de tweede helft van 2016 is een inventarisatie en oplevering van een Incident Management Plan gestart. In 2017 zal dit geïmplementeerd gaan worden. Controlling Document SURF 2017 Pagina 10

11 3.4.2 Escalatie Een escalatie, of ook wel uitzonderingsprocedure, kan geïnitieerd worden door een ieder werkzaam binnen het programma. Hieronder wordt de escalatie structuur beschreven. Voor dit programma worden drie managementniveaus onderkend: project-, programma- en corporate-niveau. Gedurende het project en programma kunnen risico s en issues in de vorm van wijzigingsverzoeken, afwijkingen of andere problemen/zorgen worden geïdentificeerd. Issues kunnen door een ieder, binnen of buiten het project of programma, worden gesignaleerd en gemeld bij de projectmanager, programmamanager of senior responsible owner. In beginsel wordt hierbij het principe management by exception gehanteerd: zolang de issues of risico s binnen de vastgestelde toleranties blijven voor wat betreft prestatiedoelen en risicoprofiel, is er geen noodzaak tot escalatie en kunnen zij worden afgehandeld op het niveau van de adequate (gedelegeerde) bevoegdheid. Pas wanneer issues buiten de vooraf afgesproken toleranties vallen en daarmee de bevoegdheid van een managementniveau overschrijden, worden issues door middel van een formele escalatie op een hoger verantwoordelijkheidsniveau getild. Een escalatie kan daardoor alleen geïnitieerd worden door personen met de bevoegdheid die het betreffende niveau overschrijdt: de project manager, programma manager of senior responsible owner voor het project-, programma- of corporate niveau respectievelijk. Het project of programma bevindt zich dan in een uitzonderingssituatie (exception). Het is tussentijds altijd mogelijk op basis van geïdentificeerde risico s of issues advies in te winnen zonder dat dit tot een formele escalatie hoeft te leiden. In dit geval wordt gesproken van een verzoek tot advies. Controlling Document SURF 2017 Pagina 11

12 4. De Projecten Het hoofddoel (key deliverable) van het programma staat beschreven in hoofdstuk 2. Voor 2017 zijn onderstaande deliverables per project vastgesteld, gecombineerd met onderstaande financiën. Ook eventuele risico s per project worden benoemd Project 1: Data Services Deliverables CDI Gebruik, Analyse en Impact (GAI) rapportage 2016 De GAI rapportage zal een overzicht geven van de datagroei en de grootste dataproducenten, de beschikbaarheid van de CDI archiefinfrastructuur en overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen. Dienstmonitoring 2.0 Ingebruikname van de nieuwe monitoring omgeving. Vervanging Storage Arrays CDI archiefinfrastructuur Ingebruikname van de nieuwe storage arrays, migratie en uitfasering van de oude storage arrays naar de nieuwe storage arrays. Datagebruikscijfers rapporteren via de SURFsara gebruikersportal Proof-of-Concept voor het publiceren van datagebruikscijfers via SURFsara portal. Introductie nieuwe tape drive (T10k-E) technologie Ingebruikname van de nieuwe T10k-E tape drive technologie in de CDI DMF omgeving epic Introduceren Master-Master configuratie Op dit moment zijn de servers master-mirror configuraties. Wanneer de configuratie wordt omgebouwd naar master-master wordt de service verlening optimaal. Omzetten case sensitive handle server naar case insensitive handle server Bestaande (oude) handle servers zijn case sensitive. De handles zijn beter resolvable als ze case insensitive zijn en worden daarom omgezet. Uitfaseren epic API In 2016 is de handle HTTP JSON REST api geïntroduceerd. Samen met de java search-let vervangt deze de epic api. In de loop van 2017 zullen alle klanten hiernaartoe migreren. De epic api zal worden verwijderd op de bestaande systemen. Vervanging epic servers De bestaande epic servers gaan uit onderhoud in Januari Nieuwe servers moeten besteld worden in 2017 en in productie genomen voordat de bestaande servers uit onderhoud gaan. De nieuwe servers krijgen Centos7 als OS SURFdrive Gebruik, analyse en impact van de SURFdrive voorziening Er zal een document worden opgeleverd waarin het gebruik van de SURFdrive dienst zal worden beschreven en een analyse van deze resultaten zal worden gepresenteerd. Verder zal de impact van de SURFdrive dienst worden onderzocht en in dit document worden beschreven. 24x7 dienst De eisen die aan een dienst als SURFdrive worden gesteld zijn hoog. Het huidige services window van 9x5 voldoet niet aan de verwachtingen. Derhalve zal er een 24x7 dienstverleningscontract worden opgesteld met een externe partij die de monitoring overneemt buiten kantoortijden, met de daarbij horende financiële consequenties voor SURFdrive. Datacenter setup Op dit moment staat alle hardware in één datacenter en de backup data in een ander datacenter. Hiermee wordt de data veiliggesteld ingeval van een calamiteit, echter de dienstverlening kan voor geruime tijd onderbroken worden. Door een setup over meerdere datacenters kan dit worden gemitigeerd. Uitbreiding functionaliteit Er moet diverse software geschreven worden om het aanbieden van functionele accounts en gastaccounts te kunnen ondersteunen. Ook moet er een API omgeving ontwikkeld worden Controlling Document SURF 2017 Pagina 12

13 om de mogelijkheid te bieden via scripts informatie op te vragen en gebruikers te kunnen disablen en verwijderen. Tot slot zal de mogelijkheid tot het gemeenschappelijk editten van documenten uitgetest gaan worden EUdat2020 SURFsara is één van de grootste project partners in het EUDAT2020 project. In het EUDAT2020 project is SURFsara betrokken bij een groot aantal activiteiten, zo coördineert SURFsara de dienstontwikkeling, de taak voor het definiëren van het toekomstig governance en business model en is het betrokken bij de training, community requirements, dienstontwikkeling, operations, service integratie en cross e-infrastructure activiteiten. Tot slot ondersteunt SURFsara Nederlandse gebruikersgroepen en instituten bij het gebruik en de integratie van de EUDAT diensten in de lokale infrastructuur. Voor de deliverables binnen dit EUDAT2020 project wordt verwezen naar de deliverables gepland binnen het Europese EUDAT2020 project CDI-Innov Het CDI innovatie project behelst het doorontwikkelen van een flexibel, transparant, toegankelijk en betrouwbaar data platform met een generieke gebruikersinterface waarin gebruikers op een veilige en eenvoudige wijze gebruik kunnen maken van de door SURFsara geleverde CDI diensten. De uitgangspunten zijn het opslaan en archiveren van grote hoeveelheden data, veilig en voor langere tijd, eenvoudige beschikbaar maken, delen en publiceren van onderzoeksgegevens en het toegankelijk zijn vanuit de SURFsara faciliteiten en het internet via open standaard protocollen, met hoge performance. Speciale focus ligt op het verbeteren van de toegankelijkheid en vindbaarheid van de onderzoeksdata, zodat onderzoeksdata zo goed mogelijk opgeslagen, vindbaar, gebruikt en hergebruikt kunnen worden. Op basis van gebruikersinput en PoCs zal een updated roadmap worden gemaakt en zal nieuwe functionaliteit worden ontwikkeld. Deze tools en applicatie ontwikkeling liggen in de lijn van, maar zijn niet gelimiteerd tot, verdere dienstontwikkeling, data transfers, publiceren van onderzoeksgegevens. Er zal onder andere onderzoek worden gedaan naar de ontwikkeling van een Storage-as-a-Service dienst, met diverse PoCs waaronder bruikbaarheid en mogelijkheden van OpenStack SWIFT object storage voor schaalbare online dataopslag. Daarnaast zal worden gewerkt aan de doorontwikkeling van het Trusted Digital Repository. Bij alle ontwikkelingen en innovaties zal worden samengewerkt met onderzoekers en instellingen, om de ontwikkeling van de dienst zo goed mogelijk te laten aansluiten op de behoeftes. Concreet zijn de deliverables: Een updated Centrale Data Infrastructuur architectuur en roadmap Status ontwikkeling componenten Use cases Controlling Document SURF 2017 Pagina 13

14 Samengevat weergegeven in een tabel zien de deliverables er per kwartaal als volgt uit: Project: Data Services ( ) ID Deliverable Type deliverable Planning D A CDI - GAI rapportage 2016 document (incl report) Q1 D B CDI - Dienstmonitoring 2.0 service Q2 D C CDI - Vervanging Storage Arrays CDI Service Q3 archiefinfrastructuur D D CDI - Datagebruikerscijfers via SURFsara PoC (Proof of Concept) Q4 gebruikersportal D E CDI - Introductie T10k-E tape drive technologie service Q4 D A epic - Introduceren Master-Master configuratie software Q1/Q D B epic - Omzetten case sensitive handle server service Q naar case insensitive handle server D C epic - Uitfaseren epic API service Q D D epic - Vervanging epic servers service Q D A SURFdrive - Gebruik, analyse en impact Document Q D B SURFdrive - 24x7 dienst Contract Q D C SURFdrive - Datacenter setup Service Q D D SURFdrive - Uitbreiding functionaliteit Software Q D A CDI-Innov - Updated Centrale Data Infrastructuur document (incl report) Q1-Q2 architectuur en roadmap D B CDI-Innov - Status ontwikkeling componenten document (incl report) Q3-Q4 D C CDI-Innov - Use cases document (incl report) Q2-Q4 Tabel 5: Samenvatting van de deliverables project 1: Data Services Risico s project Project: Data Services ( ) ID Risico omschrijving Kans Impact Prio Respons Type Maatregel Wie Opmerking (K*I) / 2,5 (1-5) (1-5) (1-10) R Data Services - beschikbaarheid resources behandelen resourceplanning en prioritering verbeteren door GL/UM, P&O en DR aggregatie naar unit niveau en waar nodig zelfs unit overstijgend. Unit managers hebben verantwoordelijkheid resources te leveren. Indien er echt geen resources gevonden kunnen worden, R SURFdrive - uitbreiding faciliteiten kunnen overdragen indien besluitvorming PL vanwege besluitvorming lange doorlooptijden hebben beperkende factor is, dan moet de verantwoordelijkheid voor de besluitvorming hogerop belegd worden R SURFdrive - afblazen 24x7 en/of 3 datacenter set-up vanwege economische redenen aanvaarden geen Tabel 7: Risicomanagement project 1: Data Services 4.2. Project 2: Data Processing Services Deliverables GRID Gebruik, analyse en impact van de Grid voorziening Er zal een document worden opgeleverd waarin het gebruik van de Grid dienst zal worden beschreven en een analyse van deze resultaten zal worden gepresenteerd. Verder zal de impact van de Grid dienst worden onderzocht en in dit document worden beschreven. Grid resourceplanning logistiek Er zal een methode worden uitgewerkt die het mogelijk maakt om op systematische wijze de beschikbaarheid van resources te berekenen voor nieuwe gebruikersprojecten. Inherent aan deze methode is een besluit over de policy die hierbij wordt gehanteerd, bijvoorbeeld of er bewust een fractie overallocatie van resources wordt gebruikt om te compenseren voor achterblijvende projecten, welke toekenningsvormen worden gehanteerd (reserveringen of lineair gebruik voor storage resources, wisselend of vlak gebruik van compute resources), hoe wordt er omgegaan met gebruik van rest-capaciteit (wel/niet aan gebruiker doorberekenen), en andere aspecten die van belang kunnen zijn. Daarnaast zal een begin worden gemaakt, in de vorm van een PoC, met de daadwerkelijke realisering van tooling voor de resource planning. Controlling Document SURF 2017 Pagina 14

15 Hierbij wordt gebruik gemaakt van de koppeling van databases en de mapping tussen gebruikers(groep) en toekenning(en), die ontwikkeld is binnen het dienstverbeteringsproject rondom de e-infra grid-accounting. Dit zal worden geïntegreerd met de bovengenoemde resource planning methode. De toepasbaarheid van het concept wordt gedemonstreerd aan de hand van een enkel gebruikersproject. Specificaties geleverde dienst en afbakening basisdienst Vanuit de uitgangspunten van een gekozen ITSM standaard zal een Service Portfolio and Catalogue voor de Grid faciliteit bij SURFsara worden uitgewerkt. Hierin zal een onderscheid worden aangebracht tussen de basisdienst en de optionele dienstcomponenten. Het document moet extern een heldere en eenduidige weergave bieden van de basisdienst. Daarnaast zal het document intern een duidelijke afbakening bieden van de basisdienst, van alle optionele componenten die buiten de basisdienst kunnen worden geboden (off the shelf), en worden richtlijnen aangereikt voor optionele maatwerkactiviteiten binnen de grid dienst. Doorontwikkelen LOFAR/LTA Ten behoeve van het LOFAR Long Term Archive (LTA), waar SURFsara al sinds 2007 een prominente rol speelt als resource provider, en voor de advisering rondom de ontwikkeling van het LTA, zal verder worden gewerkt aan de betere aansluiting van onze dienstverlening op de wensen vanuit het LOFAR/LTA. Ook voor SURFsara is dit een belangrijke driver voor de verdere doorontwikkeling van hoogwaardige functionaliteit op het vlak van data distributie en geautomatiseerde productieomgevingen. De speerpunten in deze verdere doorontwikkeling zullen liggen bij een combinatie van: het uitwerken van resource allocatie voor gebruikers door Astron, het ontwerp en implementatie van nieuwe data-distributie functionaliteit ter vervanging van LOFAR's huidige download server, de overgang naar Softdrive als nieuw softwaredistributie mechanisme binnen het LTA, het uitwerken van mogelijkheden voor uitschaling vanuit LOFAR's central processing faciliteit, onderzoek naar de potenties van een Docker-gebaseerd processing platform. Doorontwikkelen faciliteiten voor LOFAR user-community Om de toenemende groep astronomen te faciliteren die hun eigen-datareductie algoritmes willen toepassen op de data in het LOFAR LTA en om niet elke individuele onderzoeksgroep de steile leercurve van het grid te laten bewandelen, wordt samen met onder meer een onderzoeksgroep aan de Sterrenwacht van de Universiteit Leiden gewerkt aan een geautomatiseerde grid-processing pipeline met een lage leercurve, om zo een opschaling en verbreding te bewerkstelligen in het gebruik van onze grid faciliteit door de radioastronomie gemeenschap. Het is de verwachting dat in 2017 een eerste versie van deze faciliteit in productie wordt gebracht. Hiervoor zal door SURFsara geïnvesteerd worden in het faciliteren van de ontwikkeling van een PiCaS-gebaseerde data-processing faciliteit voor de LOFAR longtail gebruikerscommunity. Ook zal worden meegewerkt aan het ALURU project (NLeSC/ASDI) waarin SURFsara een van de partners is. Daarnaast is er een toenemende behoefte waarneembaar, vanuit onderzoeksgroepen die op grotere schaal met LOFAR data willen werken, om eigen resources aan SURFsara te vragen die enerzijds geïsoleerd zijn van de andere LOFAR-gebruikers, maar anderzijds niet de toegankelijkheid van het LOFAR LTA in de weg staan. Deze gebruikers beginnen veelal individueel en vanuit toegekende Astron-resources, waarna zij een data migratietraject door moeten naar eigen gealloceerde resources. Om te voorzien in de behoeften van deze onderzoeksgroepen en hun migratietrajecten, zal onder meer gewerkt worden aan het uitbreiden en verbeteren van opties tot data-distributie, een koppeling met LOFAR's eigen staging faciliteit, en het standaardiseren van het technisch migratietraject van beginnende gebruikers tot volwassen projecten met eigen resources/inrichting. Doorontwikkelen data-processing faciliteit voor het TROPOMI instrument Ten behoeve van specifieke processing algoritmes voor de Nederlandse onderzoeksgemeenschap die onderzoek doet naar de samenstelling en dynamiek van de aardatmosfeer, en dan met name de menselijke invloed op het troposferisch gedeelte waarin wij leven, wordt door SRON een productie pipeline opgebouwd voor de verwerking van data die geproduceerd zal worden door het Nederlandse instrument TROPOMI, aan boord van de ESA satelliet Sentinel 5p, die naar verwachting begin 2017 gelanceerd zal gaan worden. Vermoedelijk zal de missie 7 jaar gaan duren, waarin in de orde van 1.5PB aan data zal worden binnengehaald en opgeslagen, en zullen vele miljoenen core uren nodig zijn voor de verwerking van deze data. SRON is sinds 2016 bezig met de opbouw van deze faciliteit, waarbij ze veel Controlling Document SURF 2017 Pagina 15

16 gebruikmaken van onze expertise en advies. Er zijn een aantal gebieden geïdentificeerd waarop onze grid-faciliteit niet volledig aansluit bij de eisen vanuit het project. Er zal worden gewerkt aan oplossingen die deze mismatch gaat oplossen, waarbij deze oplossingen generiek genoeg zijn om in de toekomst ook andere gebruikersgroepen te dienen. Hiervoor zal onder meer gewerkt worden aan een geautomatiseerde job-submissie engine voor productie-pipelines en het uitbreiden en verbeteren van een mechanisme voor data-distributie naar eindgebruikers zonder kennis van grid-technologie. Data management en consultancy model voor Project MinE Sinds 2015 werkt SURFsara mee aan het opzetten van de data-processing pipeline voor Project MinE, het project waarin de genetische oorzaken van de ziekte ALS worden gezocht in het DNA van personen van verschillende herkomst en nationaliteit. Daarvoor is een organisatorisch complexe samenwerking opgezet vanuit verschillende landen, waarbinnen data wordt gedeeld ten behoeve van het onderzoek. Vanwege privacy en andere jurische beperkingen is er een data management architectuur nodig die binnen de standaard griddienstverlening niet beschikbaar is. Deze dienst moet aangevuld worden met een maatwerkoplossing voor de benodigde data-management rules (die met name de onderlinge toegang tussen landen regelt/afbakent). Er zijn verschillende ideeën om dit te implementeren; dit moet worden uitgewerkt in de productieomgeving. Daarnaast zal gewerkt worden aan het uitharden van het model van consultancy dat aan MinE wordt geleverd, wat voor SURFsara ook nuttig is voor andere toekomstige consultancy trajecten. Ook zijn er interessante ontwikkelingen op het vlak van compressietechnologie. Ontwikkeling tbv BBMRI Na herhaaldelijk gebleken interesse voor alternatieve processing-platformen, zal onderzocht worden welke mogelijkheden we hebben om te komen tot een eigen PaaS platform voor BBMRI data-processing Customisatie Virgo-LIGO omgeving Vanuit de Virgo-LIGO collaboratie, waar NIKHEF aan deelneemt, is een aanvraag ontvangen voor toegang tot de nationale e-infrastructuur, waarvan onze grid faciliteit een onderdeel van is. Om de Virgo-LIGO productie-pipelines efficiënt te laten draaien op onze dienst, zal er een periode van customisatie van de omgeving nodig zijn. CS3 workshop Op 30 januari t/m 1 februari 2017 wordt de Cloud Services for Synchronisation and Sharing workshop door CERN, ETH, AARNET en SURFsara georganiseerd HPC Cloud Beheerportal voor gebruikersprojecten In deze omgeving kan er eenvoudig een overzicht gekregen worden van welke persoon welke accounts heeft voor welk project. En hoeveel resources voor aan een project zijn toegekend en hoeveel er al verbruikt is. In eerste instantie is dit nog niet beschikbaar voor gebruikers. We willen wel kijken welke mogelijkheden er zijn om dit beschikbaar te maken. Galaxy-as-a-service Samen met DTL willen we een Galaxy omgeving opzetten die door gebruikers te benaderen is. DTL zal applicatiebeheer voor zijn rekening nemen, wij het operationeel beheer. OpenStack cluster Een 'tweede' HPC Cloud, gebaseerd op OpenStack. Dit cluster zal 'onder voorbehoud' worden aangeboden aan gebruikers. Dat betekent wel gebruik door een beperkte groep externen/klanten, maar met de kanttekening dat we hier geen SLA op kunnen aanbieden. Te vergelijken met beta versies van software. 'User Admin app' Om SURFconext authenticatie mogelijk te maken. Deze app moet het ook mogelijk maken dat 'projectleiders' zelf gebruikers aan hun projecten kunnen toevoegen. Door de geïntegreerde provisioning, is het dan gelijk mogelijk om het organisatorische proces te ondersteunen: van alle gebruikers hebben we een adres en een akkoord op de 'acceptable use policy' Hadoop Accounting applicatie Hadoop cluster In 2017 zal de accounting van het cluster verbeterd worden waarmee ook de inzicht in het Controlling Document SURF 2017 Pagina 16

17 gebruik zal worden verbeterd. Overzicht en aanbevelingen technologieverkenning grootschalige data analyse Het onderzoeken van nieuwe ontwikkeling van Big Data technologie in relatie met de bestaande dienst is van groot belang voor de basisdienstverlening. Dit houdt o.a. in een overzicht verkrijgen van wat aanbieders als Google, Amazone en Microsoft op gebied van grootschalige data analyse aanbieden. Jupyter notebook omgeving als volwaardige dienst Het aanbieden van Jupyter notebook omgeving zal worden bestendigd en geprofessionaliseerd. Privé clusters met geselecteerde gebruikersgroepen Gekeken zal worden of de hardware flexibeler kan worden ingezet ten behoeve van meerdere applicaties en frameworks. Ook zal een geselecteerde groep gebruikers gebruik kunnen maken van dynamisch georkestreerde privé clusters (die mogelijk schalen naar behoefte) RSC Innov Het werkpakket Research Cloud innovatie heeft als doel het ontwikkelen van een Research Cloud platform. Dit is een veilige en betrouwbare community cloud dienst voor onderzoek waarin computing en datadiensten beschikbaar zijn, die nationale e-infrastructuurdiensten, resources van instellingen en communities en resources van publieke cloud providers integreert, met de huidige HPC Cloud dienst als startpunt. Focus zal worden gelegd op het leveren van toegevoegde waarde bovenop de infrastructuur/iaas-laag, met onderzoeksspecifieke PaaS en SaaS diensten, en met toegang tot gedistribueerde data. Deze dienst wordt ontwikkeld in nauwe samenwerking met onderzoekers, onderzoekscommunities en andere resource providers. In dit werkpakket zal aandacht worden besteed aan de ontwikkeling van diverse componenten van de Research Cloud, waaronder Cloud Management Platform technologie, resource federatie, standaarden voor interoperabiliteit van data en work spaces, support services (auto-update repositories, templates en builders) en SaaS componenten (bijv. R, Matlab, Galaxy). Concreet zijn de deliverables Updated Research Cloud architectuur (document) Status ontwikkeling componenten (document) Use cases Samengevat weergegeven in een tabel zien de deliverables er per kwartaal als volgt uit: Controlling Document SURF 2017 Pagina 17

18 Project: Data Processing Services ( ) ID Deliverable Type deliverable Planning D A Grid - GAI rapportage Grid voorziening PoC Q D B Grid - Resourceplanning logistiek PoC Q D C Grid - Specificatie geleverde dienst en Document Q afbakening basisdienst D D Grid - Doorontwikkelen LOFAR/LTA Service Q D E Grid - doorontwikkelen faciliteiten voor LOFAR Service Q user-community D F Grid - Doorontwikkelen data-processing faciliteit Service Q voor het TROPOMI instrument D G Grid - Data management en consultancy model Service Q voor Project MinE D H Grid - Ontwikkeling tbv BBMRI Pilot Q D I Grid - Customisatie Virgo-LIGO omgeving Service Q D J Grid - CS3 workshop Service Q D A Cloud - Beheerportal voor gebruikersprojecten service Q1 D B Cloud - Galaxy-as-a-service service Q2 D C Cloud - OpenStack cluster service Q4 D D Cloud - User admin app service Q1 D A Hadoop - accounting applicatie Hadoop cluster software Q PoC/Q3 product D B Hadoop - Overzicht en aanbevelingen document (incl report) Q1 & Q technologieverkenning grootschalige data analyse D C Hadoop - Jupyter notebook omgeving als software Q PoC volwaardige dienst D D Hadoop - Prive clusters met geselecteerde PoC (Proof of Concept) Q gebruikersgroepen D A RSC-Innov - updated Research Cloud document (incl report) Q1-Q2 architectuur D B RSC-Innov - status ontwikkeling componenten document (incl report) Q3-Q4 D C RSC-Innov - use cases document (incl report) Q2-Q4 Tabel 5: Samenvatting van de deliverables project 2: Data Processing Services Risico s project Project: Data Processing Services ( ) ID Risico omschrijving Kans Impact Prio Respons Type Maatregel Wie Opmerking (K*I) / 2,5 (1-5) (1-5) (1-10) R Data Processing - beschikbaarheid resources behandelen resourceplanning en prioritering verbeteren door aggregatie naar unit niveau en waar nodig zelfs unit overstijgend. Unit managers hebben verantwoordelijkheid resources te leveren. Indien er echt geen resources gevonden kunnen worden, dan prioritering escaleren naar directie niveau GL/UM, P&O en DR R Grid - samenwerking derden behandelen Voor de uitvoer van bepaalde GL/UM activiteiten is samenwerking met derden als Astron en SRON vereist. Dit levert een afhankelijkheid op welke gemanaged moet worden dmv constructief overleg. R Cloud - Te weinig tijd om ontwikkeling te kunnen behandelen Externe ontwikkelaars inhuren GL/UM Reeds in begroting doen opgenomen R Hadoop - versnippering van taken binnen de groe behandelen Resourceplanning verbeteren egl/um Tabel 7: Risicomanagement project 2: Data Processing Services Controlling Document SURF 2017 Pagina 18

19 4.3. Project 3: Compute Services Deliverables Capability Computing Gebruik, analyse en impact van de Compute services Rapportage over 2016 van het Gebruik, Analyse en Impact van de voorziening. Lokale Cartesius budgettering en accounting. Implementatie van een lokaal budgetteringssysteem (onderdeel van de accounting) op Cartesius dat aansluit op de centrale accounting. Dit is nodig voor het kunnen implementeren van: een schaalbare budgetcheck; toestaan van het gebruik van meerdere accounts per gebruiker; accounting van reserveringen; implementeren van A en B budget (hoge/lage prioriteit). Doorontwikkeling van de Compute services: o.a. Exploratie van de mogelijkheden om urgent computing in het batch systeem en bijbehorende accounting te accommoderen, de implementatie van SLURM power saving capability (green scheduling). Daarnaast willen we een aantal technologieën onderzoeken die zich concentreren rond een aantal thema s: unified computing, containerisatie van applicaties (à la Docker), containerisatie van resources (à la cgroups). Organisatie Events In november organiseren we een booth op SC17. En in november december organiseren we een Superdag hoogstwaarschijnlijk geïntegreerd in een SURFsara-breed Super D event Capacity Computing Nieuwe hard- en software voor het LISA rekencluster In 2017 wordt het rekencluster uitgerust met nieuwe (als vervanging) hard- en software, om de gebruikersgroepen te kunnen blijven faciliteren. Om bij te dragen aan de verduurzaming van de rekenvoorziening wordt in Q3 het cluster uitgerust met Green Scheduling; nodes die bij niet gebruik automatisch worden uitgezet. Er is bij de gebruikers van het rekencluster behoefte aan verschillende manier van omgaan met data. Door het inrichten van groepsquota en een projectspace, in respectievelijk Q1 en Q2, wordt bijgedragen aan het vervullen hiervan. Flexibilisering aanbieden diensten Om tegemoet te komen aan de wensen vanuit de markt, wordt onderzocht hoe het nationale rekencluster flexibeler kan omgaan met het aanbieden van diensten op haar platform. In het laatste half jaar worden hiervoor twee Proof of Concepts rondom Containerization en Singularity opgeleverd Visualisatie Uitschrijven visualisatie-challenge Het werven van een of meer nieuwe visualisatie-projecten doormiddel van het uitschrijven van een challenge. Gebruikers worden hierbij opgeroepen om uitdagende visualisatie-projecten voor te stellen, waarvan er een of meerdere door de visualisatie-groep zullen worden uitgevoerd. Beschrijving nieuw cursus- en online-materiaal Een overzicht van nieuw ontwikkeld cursus-materiaal en online geplaatst materiaal, ter uitdraging van visualisatie-mogelijkheden. Gebruik, analyse en impact van de voorziening Een document waarin de acties en resultaten het project visualisatie zullen worden beschreven en waar een analyse van deze resultaten en impact wordt gemaakt. Integratie web based remote visualisatie portal met HPC Cloud Eerste versie van integratie bestaande web-based remote visualisatie portal met HPC Cloud. Use case cpu-based visualisatie op UCA PoC van het gebruik van het UCA voor remote visualisatie, gericht op grootschalige datasets en parallel gebruik van het UCA. Een of meer nieuwe use case virtual reality en HoloLens Use case(s) van wetenschappelijke visualisatie. Controlling Document SURF 2017 Pagina 19