D ISO Zelfverklaring versie Pagina 1 van 23

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "D.01.04.02 ISO 26000 Zelfverklaring versie 2.2013 Pagina 1 van 23"

Transcriptie

1 D ISO Zelfverklaring versie Pagina 1 van 23

2 1. WATERDRINKER IN HET KORT... 4 MISSIE... 4 VISIE... 4 STRATEGIE... 4 Assortiment... 4 Samenwerking... 5 FEITEN... 5 TOEKOMSTBEELD... 5 MVO... 5 Waterdrinker op weg met ISO Regiegroep... 6 Infograph STAKEHOLDERS EN KETEN... 6 VEREDELAAR... 7 VERMEERDERAAR... 7 KWEKER... 7 VEILING... 8 BLOEMIST EN KLEIN TUINCENTRUM... 8 GROOTHANDEL... 8 TUINCENTRUMKETEN... 8 GROOTWINKELBEDRIJF... 9 KETENVERANTWOORDELIJKHEID EN INVLOEDSSFEER... 9 DEELNAME SAMENWERKINGSVERBANDEN DE 7 MVO PRINCIPES AFLEGGEN REKENSCHAP ISO 9001: MPS Florimark TRANSPARANTIE Algemene bedrijfsinformatie Cultuur Doelstellingen Kwekersvoorraad op afstand zichtbaar Narrowcasting Waterdrinker nieuwsbrief Persberichten en sociale media MPS Florimark ETISCH GEDRAG Identiteit Waterdrinker De 4 Kernwaarden van Waterdrinker bedrijfsgids Ongewenste omgangsvormen RESPECT VOOR DE BELANGEN VAN STAKEHOLDERS RESPECT VOOR DE RECHTSORDE Wet- en regelgeving Matrix regelgeving en registratie Plantenziektekundige dienst RESPECT VOOR INTERNATIONALE GEDRAGSNORMEN OESO-richtlijnen RESPECT VOOR MENSENRECHTEN DE 7 MVO-KERNTHEMA S BESTUUR VAN DE ORGANISATIE Structuur Waterdrinker Verkoopsegmenten MVO Regiegroep Betrokkenheid directie bij MVO Invloed van Waterdrinker in de keten Invloed van Waterdrinker richting één internationaal keurmerk MENSENRECHTEN Kwetsbare groepen Werkomstandigheden en kinderarbeid ARBEIDSPRAKTIJK Arbeidspraktijk bij Waterdrinker Medewerkers Opleiding en ontwikkeling Waterdrinker nieuwsbrief Veiligheid Cursussen Alarmprocedure Arbeidspraktijk in keten In gesprek met MPS HET MILIEU Milieu bij Waterdrinker Elektrische auto s Eco artikelen Papierloos Milieu in de keten Greenrail Langere houdbaarheid van het product Geef afval een toekomst Aanvoerlogistiek D ISO Zelfverklaring versie Pagina 2 van 23

3 Meer planten zonder hoes of met afbreekbare hoes Oppervlaktewater zuiveren Inkoop kerstgroen van speciaal G.A.P-perceel EERLIJK ZAKENDOEN Kwekersbijeenkomsten Hulpteam m.b.t. MPSA certificering voor kwekers Kenniscentrum MVO KLANTEN- EN CONSUMENTENAANGELEGENHEDEN Klant menukaart Our Choice Our Choice collection Planten zijn gezond Klantbijeenkomsten Participeren in innovatieve projecten om gezamenlijk doel te halen Verkiezing de groenste partner van Waterdrinker BETROKKENHEID BIJ EN ONTWIKKELING VAN DE GEMEENSCHAP Rondleidingen Stimuleren plaatselijke werkgelegenheid Plaatselijke en regionale scholen Betrokkenheid bij de lokale gemeenschap Geneeskrachtige werking en gezondheid Begeleiding van stagiair(e)s Kerstpakketten INTEGRATIE VAN MVO INTEGRATIE VAN MVO IN PROCESSEN, SYSTEMEN EN PROCEDURES BORGING ISO 9001: MPS FLORIMARK KETENVERANTWOORDELIJKHEID MVO BELEID WERKEN AAN ÉÉN INTERNATIONAAL KEURMERK LABEL DUURZAME KWEKERS EN LEVERANCIERS MVO STEUN VOOR KWEKERS MENS EN PLANT: EXPERIENCE CENTRE MAATSCHAPPIJ EN BELEVING MVO COMMUNICATIE EN RAPPORTAGE Communicatie intern Communicatie extern Greenwashing MVO INITIATIEVEN D ISO Zelfverklaring versie Pagina 3 van 23

4 1. WATERDRINKER IN HET KORT Waterdrinker Aalsmeer, groothandel/exporteur, is opgericht in 1972 door Jaap Waterdrinker, gevestigd in Aalsmeer en uitgegroeid tot Europees marktleider. Waterdrinker levert aan klanten over de hele wereld via haar Cash & Carry of door middel van persoonlijke verkoop. Waterdrinker is de verbindende schakel in de sierteeltketen. Tussen de veredelaars en kwekers enerzijds en onze klanten (groothandel, tuincentra, bloemist en grootwinkelbedrijven) anderzijds. Wij als Waterdrinker team hebben gemerkt dat de uitwisseling van kennis tussen de ketenpartijen en daarbuiten tot veel enthousiasme, ondernemingszin en nieuwe handelsideeën leidt. Deze verbinding zorgt voor productontwikkelingen en commerciële groei in de hele sector. Reden te meer voor Waterdrinker om deze platformfunctie nog verder uit te bouwen. MISSIE Met elkaar de leefomgeving van mensen groener maken. VISIE Wij willen het ketenplatform zijn in de sierteeltbranche, omdat we geloven dat samenwerking met grote en kleine partijen de sleutel is tot succesvolle innovatie. To plant a garden is to believe in tomorrow (Audry Hepburn). Als kenniscentrum onderscheidt Waterdrinker zich door met inspirerende verhalen en producten te verleiden en te verbinden door de liefde voor planten. Daarnaast wil Waterdrinker mensen blijven motiveren en inspireren om meer aandacht te geven aan groen. Om te kunnen ervaren dat planten positieve effecten hebben op de leefomgeving. Planten zorgen voor mensen. STRATEGIE Waterdrinker volgt de marketingstrategie productleiderschap van Treacy en Wiersema. De positionering die voor de uitwerking is gekozen, is als volgt: Richting onze klanten: Uniek, met de planten en kennis van Waterdrinker kan ik mezelf onderscheiden. Richting onze kwekers en veredelaars: Mijn nieuwe en bijzondere planten kan ik het beste ontwikkelen en vermarkten via Waterdrinker. ASSORTIMENT De diversiteit aan planten bij Waterdrinker is enorm. Nergens ter wereld is zo n ruim assortiment op één locatie te vinden. Daarnaast wordt er continu gezocht naar vernieuwing en aanvulling. Alle soorten planten kunnen worden geleverd, momenteel meer dan 9000 soorten. Dit alles vergt een intensieve samenwerking met kwekers en veredelaars, om de kwaliteit van de producten hoog te houden en exclusieve soorten op de markt te zetten. Inzicht in de goederenstromen in de gehele keten is ook een prioriteit van Waterdrinker zodat kweker, exporteur, vervoerder en klant op elkaar afgestemd zijn. De planten D ISO Zelfverklaring versie Pagina 4 van 23

5 kunnen per vrachtwagen, trein of vliegtuig worden geëxporteerd. SAMENWERKING Wij zien met name nog veel kansen in het introduceren van exclusieve (niche) producten die in samenwerking met veredelaars bij kwekers worden uitgezet. Door deze nauwe samenwerking kan gezamenlijk ook veel informatie de keten in gebracht worden. De plek om zulke producten te introduceren is onze eigen Cash & Carry. Omdat wij tegelijkertijd leveren aan Cash & Carry s in het buitenland, kunnen we kwekers voldoende volume bieden om die exclusieve samenwerking interessant te maken. Zo worden onze exportafnemers geen concurrenten van onze eigen Cash & Carry, maar versterken ze de omzet van het bedrijf in haar totaliteit. FEITEN Jaaromzet 185 miljoen 210 FTE vaste en 30 FTE flexibele krachten 9000 soorten planten verkrijgbaar 1500 kwekers leveren aan Waterdrinker Waterdrinker is gestegen van 9 naar 8 in de Hillenraad (jaarlijks wordt een lijst uitgebracht van de 100 meest toonaangevende bedrijven in de glastuinbouw sector). Waterdrinker is verkozen tot onderneming van het jaar van Noord-Holland , categorie MKB groot Om als groothandelscentrum onze positie te kunnen behouden, maar ook om Nederland als sierteeltland te laten stralen, worden momenteel plannen uitgewerkt voor de realisatie van een Experience Centre voor bloemen en planten in Aalsmeer. In dit centrum wordt naast een business-to-business inkoopcentrum ook een plek voor consumenten gecreëerd met kennis en inspiratie rondom bloemen en planten. Om zo als kenniscentrum de liefde en passie voor deze prachtige producten (weer) op te doen bloeien bij een zo breed mogelijk publiek, het imago van de sector te versterken en werkgelegenheid te stimuleren. Om de internationale concurrentiekracht te versterken wil Waterdrinker een nieuw en ongeëvenaard groothandelscentrum voor de vakhandel vanuit de hele wereld opzetten, het Green Trade Centre. Gespecialiseerde vakhandel is essentieel voor de prijsvorming en het imago van de plant. Zo kan een innovatief en duurzaam sierteeltcluster op de kaart worden gezet. TOEKOMSTBEELD MVO De vraag naar groen, gezond, sociaal en eerlijk neemt toe. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen en respect voor mens en milieu zijn thema s die voor Waterdrinker niet meer weg te denken zijn. Mede om die reden heeft Waterdrinker besloten de internationale richtlijnen van ISO te volgen. ISO geeft handvatten en definities om maatschappelijke verantwoordelijkheid 'op maat' in te vullen. Dit helpt ons te bepalen wat MVO voor Waterdrinker betekent en hoe wij dit structureel kunnen invoeren. Binnen Waterdrinker gebeurt al veel op het gebied van MVO maar we hebben vooral veel ambities gericht op onze rol als ketenpartner. Zowel richting toeleveranciers als richting onze klanten. In elke rol proberen wij een bijdrage te leveren aan een gezonde en duurzame samenleving. D ISO Zelfverklaring versie Pagina 5 van 23

6 WATERDRINKER OP WEG MET ISO ISO (Maatschappelijke Verantwoordelijkheid van Organisaties) biedt internationaal overeengekomen definities, principes en kernthema's op het terrein van MVO. Daarnaast geeft ze richtlijnen voor implementatie van maatschappelijke verantwoordelijkheid. REGIEGROEP In september 2012 is een regiegroep MVO opgericht. De regiegroep komt regelmatig bij elkaar en begeleidt het ISO traject. Er zitten afgevaardigden van de volgende afdelingen in de regiegroep: Directie, Marketing & Communicatie, Kwaliteit & Controle, Retail Sales en Kwaliteitszorg. INFOGRAPH In deze zelfverklaring zullen alle MVO onderwerpen van Waterdrinker beschreven worden. Hiernaast ziet u de infographic die we gebruiken voor presentaties en bijeenkomsten. 2. STAKEHOLDERS EN KETEN De positie van Waterdrinker in de keten is als volgt: De veredelaar en vermeerderaar staan in het begin van de keten, bij de ontwikkeling van het product. De kweker/producent volgt met het verder kweken en fabriceren van het product en het verzendklaar maken voor Waterdrinker of de veiling. De veiling en het distributiecentrum zijn de laatste stap voordat Waterdrinker wordt bereikt. Hoewel de meeste goederen niet eerst fysiek op de veiling worden aangeboden, verloopt de verrekening wel grotendeels via de veiling. Bij Waterdrinker kan ingekocht worden door verschillende soorten klanten (zie hieronder de beschrijving hiervan). Echter alleen door wederverkopers die iets met de sierteeltsector te maken hebben. De consument is zowel het begin- als het eindpunt van de keten. Eindpunt, omdat de consument bloemen en planten koopt. Beginpunt, omdat de veredelaar onder D ISO Zelfverklaring versie Pagina 6 van 23

7 andere werkt op basis van consumentenbehoeftes. Dit laatste gebeurt nog in beperkte mate. Dit betekent voor de groothandel dat kennis van marktontwikkelingen en consumententrends steeds belangrijker worden. Politiek, wet- en regelgeving, toezichthouders Veredelaar, vermeerderaar, kweker, leverancier Veiling, distributiecentrum Medewerkers, uitzendbureaus, freelancers Waterdrinker Transport en logistiek, projectontwikkeling Groothhandel, tuincentrum, grootwinkelbedrijf Bloemist, consument / eindgebruiker Banken, media, dienstverlening In het middenvak van bovenstaand figuur zijn de belangrijkste stakeholders gepositioneerd. In de vlakken ernaast worden de stakeholders genoemd waar Waterdrinker ook (veel) mee te maken heeft. Elke afdeling binnen Waterdrinker heeft zo zijn eigen stakeholders waar contact mee is. De werkwijzen worden beschreven in procedures die in het kwaliteitshandboek staan. VEREDELAAR Plantenveredelaars zijn continu bezig met het verbeteren van plantenrassen. De ontwikkeling van zo n ras kan wel tien tot vijftien jaar duren. Een goede eigenschap is bijvoorbeeld ongevoeligheid voor plaaginsecten, een mooiere vorm, een grotere opbrengst, of een betere kleur of geur. Nederland kent ongeveer 80 sierteeltveredelaars en is wereldleider in de veredeling. Veredelaars denken verder in de keten en zoeken naar samenwerking op het gebied van ontwikkeling, promotie en verkoop. Kwekers, inkopers en consumenten worden bijvoorbeeld uitgenodigd om plantenvariaties in een vroegtijdig stadium te beoordelen. Er ontstaan samenwerkingsverbanden tussen kwekers en veredelaars, maar ook met de retail, waardoor de krachten worden gebundeld. Quote van E. Bak, veredelaar: Waterdrinker is met name geschikt als platform voor introductie van de nieuwe soorten. Ze hebben heel breed publiek, maar ze hebben vooral een hele grote toegang tot de bloemisten/winkeliers. Dat is naar mijn mening het platform om eerst te gaan kijken hoe we een nieuw soort kunnen introduceren. VERMEERDERAAR Vermeerderaars produceren het uitgangsmateriaal (kweekmateriaal zoals stekjes en zaadjes) voor kwekers van sierteeltproducten. Vermeerderaars begeleiden ook de introductie van nieuwe soorten. Veredelaars en vermeerderaars zijn vaak ook geïntegreerd. In Nederland zijn er ongeveer 75 sierteeltvermeerderaars. Quote van Ton Koster, kweker: We hebben vorig jaar een product van ons bij Waterdrinker neergezet, de Aloë Arborescens. We hebben daar in samenwerking met Ed Mol (inkoper speciale planten) een verhaal bij gezet. Dat product is zeker 50% meer gaan lopen. Gewoon omdat er een verhaal achter zat, waar het vandaan kwam, hoe het gekweekt werd en op welke manier. En dat heeft ons behoorlijk geholpen. KWEKER Kwekers zijn altijd op zoek naar mogelijkheden om een product goed op de markt te brengen. Bovendien komt er een nieuwe generatie handelskwekerijen, gericht op ketenintegratie. Kwekersbedrijven zullen steeds meer nadruk leggen op efficiëntie, toegevoegde waarde, conceptontwikkeling, duurzaamheid en specialisatie. De vijftig grootste kwekers produceren de helft van het via Nederland verhandelde aanbod. De laatste jaren komt er echter steeds meer verkoop op D ISO Zelfverklaring versie Pagina 7 van 23

8 lange termijn in plaats van daghandel. We werken met grote en kleine kwekers, grote kweker meer volume en kleinere kweker meer specialisatie. Alle grote en kleine partijen zijn voor Waterdrinker even belangrijk als sleutel tot succes. Quote van Siegfried Bunnik, kweker: Feedback vanuit Waterdrinker is voor ons essentieel. De verkopers van Waterdrinker en de inkopers koppelen vaak verkoopinformatie terug aan ons, waardoor wij elk jaar steeds beter ons productieplan kunnen vaststellen samen met Waterdrinker en zo optimaal de klanten kunnen beleveren. VEILING Kwekers hebben de afzet van hun producten centraal georganiseerd via een afzetcoöperatie waarvan zij lid zijn: de veiling. De coöperatie exploiteert de veiling, een marktplaats waar vraag en aanbod samenkomen. Op de veiling vindt daghandel (onder andere op de klok) en termijnhandel plaats. Termijnhandel vindt via bemiddeling plaats waarbij prijzen voor een kortere of langere tijd worden vastgelegd. Quote van Timo Huges, voormalig CEO FloraHolland: Wat de toekomst betreft denk ik dat we met een bedrijf als Waterdrinker een enorm vooruitstrevend Europees bedrijf op de marktplaats hier in Aalsmeer hebben. BLOEMIST EN KLEIN TUINCENTRUM De bloemisten en kleine tuincentra kopen hun handel zelf in bij Waterdrinker en transporteren de gekochte waren vervolgens naar eigen winkel of bedrijf in Nederland of Europa. Ook kunnen de producten worden getransporteerd per collectief vervoerder. De Cash & Carry functioneert ook als showroom en inspiratiebron voor de andere verkoopsegmenten. Quote van Mark Bloedjes, bloemist: Ik koop in bij Waterdrinker, gewoon omdat ik daar eigenlijk al 20 jaar kom en omdat ik daar een diversiteit vind, in alle producten die ik nodig heb om mijn winkel te laten onderscheiden ten opzichte van de grote massa. Waterdrinker biedt een diversiteit aan producten, zowel voor binnen als voor buiten. Ze brengen je genoeg op ideeën met hun thema s en hun noviteiten en dat werkt voor mij inspirerend. GROOTHANDEL De groothandelaren kopen hun handel telefonisch, per of via de webshop in. Een team van verkopers staat dagelijks klaar om de klant zo goed mogelijk te bedienen. Van alle klanten bestaat een menukaart, waarmee de specifieke klantwensen kunnen worden aangegeven. De goederen worden door Waterdrinker op transport gezet. TUINCENTRUMKETEN Een speciaal team behartigt tuincentrumketens, waarbij de planten per filiaal kunnen worden besteld en geleverd. Ook wordt er samengewerkt op het gebied van folders en aanbiedingen. Quote Peter de Groot, directeur Life & Garden Leidschendam Waterdrinker werkt met een heel aantal thema s in de C&C. Dat is leuk om daarop in te spelen en je weet zeker, dat wat je daar dan koopt, je thuis ook goed verkoopt. Dan heb je een bepaald gevoel bij de plant. Daar krijg je gewoon energie van. D ISO Zelfverklaring versie Pagina 8 van 23

9 GROOTWINKELBEDRIJF De ketenvorming bij tuincentra, bouwmarkten en bloemisten zet door en internationaliseert. Winkelketens centraliseren de inkoop en vergroten hun macht in de keten. Het assortiment gaat per afzetkanaal sterker variëren, wat de specialisatie in productie en groothandel stimuleert. Grootwinkelbedrijven kopen planten in grote hoeveelheden voor hun filialen, direct bij de kweker. Dit wordt via distributiecentra aangeleverd en afgerekend via de veiling. Quote van Joost Brockhoff, Albert Heijn: Kwaliteit is een aspect wat door de hele keten een belangrijk onderdeel is en daar begint in feite het hele proces. Tweewekelijks wordt het assortiment gewisseld in de winkels, zodat het impuls-schap bloemen en planten ook echt aantrekkelijk blijft voor onze klant. En daar zorgen we met elkaar, samen in de driehoek kweker, Waterdrinker en Albert Heijn, dagelijks voor. KETENVERANTWOORDELIJKHEID EN INVLOEDSSFEER Wij proberen te bereiken dat onze klanten en daarna de consumenten duurzamer gaan denken. Wij kijken hierbij ook terug de keten in (productie van stek in buitenland) en verderop in de keten (eindgebruiker). Waterdrinker is een grote speler in het veld. Door het goede voorbeeld te geven en alle stakeholders te betrekken bij het onderwerp MVO kan Waterdrinker invloed (blijven) uitoefenen, waarmee het percentage duurzaam geleverde producten kan worden verhoogd. Dit doen we onder andere door deel te nemen aan diverse samenwerkingsverbanden op velerlei gebied. Hieronder worden enkele voorbeelden gegeven. DEELNAME SAMENWERKINGSVERBANDEN Leden van directie of managementteam nemen deel aan of zitten in het bestuur van diverse samenwerkingsverbanden binnen de sierteeltbranche. Hiermee kan ervaring en kennis gedeeld worden met elkaar en kan Waterdrinker ook invloed uitoefenen in de sierteeltsector. FSI (Floricultural Sustainability Initiative) is een marktgedreven initiatief met een sterke deelname van NGO s (niet-rijksoverheid instellingen) en stakeholders. Koplopers in de sector werken samen op een pre-competitieve wijze richting duurzamere industrie. Belangrijkste doel: 90% van de internationaal verhandelde bloemen en planten door FSI partners worden in 2020 duurzaam geteeld. Groen en welbevinden. Gezond en succesvol leven kan niet zonder groen. Groen in de bebouwde omgeving zorgt voor sociale cohesie en laat onroerend goed in waarde stijgen. Groen zorgt voor gezondheid en een gevoel van welbevinden, of we nu wonen, leren, werken, zorgen of ontspannen. Blooming breeders versterkt samen met partners uit onderwijs, overheid en brancheorganisaties de mondiale regierol van de Nederlandse sierteeltveredeling. Greenport Aalsmeer. De Nederlandse sierteeltsector is toonaangevend in de wereld dankzij de kennis van sierteeltveredeling binnen de Greenports. Greenport Aalsmeer is het grootste wereldhandels- en kenniscentrum voor bloemen en planten met in het hart de bloemenveiling Aalsmeer. Er werken mensen in de sector. VGB. De branchevereniging van de groothandel in bloemen en planten. Vangnet genetica. Bij bedrijfsbeëindiging of faillissement bestaat het risico dat genetisch materiaal verloren gaat. Een D ISO Zelfverklaring versie Pagina 9 van 23

10 erfgenaam, bank, schuldeiser of opkopend veredelingsbedrijf heeft soms geen belangstelling voor genetisch materiaal dat nog in ontwikkeling is, terwijl er wellicht al jaren in is geïnvesteerd. Met het Vangnet Genetica kan plantmateriaal en de opgebouwde kennis worden veiliggesteld. VBW, vereniging van bloemisten en winkeliers. VBW zet zich actief in voor bloemisten en voor haar leden in het bijzonder. Ze zetten zwaar in op de thema s bedrijfsvoering, goed werkgeverschap, groen vakonderwijs en profilering en vakmanschap (via Mijn Bloemist). Voor al deze thema s voeren ze een krachtige lobby en bieden ze hun leden informatie, passende dienstverlening en advies. Mijn bloemist. Het doel van Mijn Bloemist is consumenten te stimuleren om VBW-leden vaker te bezoeken. Mijn Bloemist is een communicatielabel - geen keurmerk - om de consument te stimuleren om voor een origineel en uniek bloemwerk (vaker) naar de VBW-bloemist te gaan. Mijn Bloemist is exclusief voor VBW-leden. MPS. MPS staat voor More Profitable Sustainability. Zij zorgen voor profilering van de internationale tuinbouwsector en overige schakels in de keten. Dit doet MPS door het aantoonbaar maken van duurzaamheid en kwaliteit en het leveren van impulsen tot verbetering. Greenrail. In samenwerking met enkele andere bedrijven wordt spoorvervoer in de sierteeltsector gestimuleerd. Hiermee wordt onder andere de CO₂-uitstoot verminderd. Hubways. Een samenwerking binnen de sierteeltsector om ketenefficiëntie te realiseren door middel van digitaliseren en groeperen van de logistieke dienstverlening. 3. DE 7 MVO PRINCIPES Wereldwijd zijn er zeven principes afgesproken voor MVO. Deze normen en waarden vormen een soort paraplu voor goed bestuur voor elke organisatie. Uiteraard is er wereldwijd sprake van maatschappelijke, politieke, economische en culturele diversiteit. Elke organisatie dient deze zeven MVO-principes te respecteren en toe te passen, waarbij het vrij staat om eigen principes toe te voegen. AFLEGGEN REKENSCHAP Een organisatie dient de verantwoordelijkheid te nemen voor de impact van haar bedrijfsactiviteiten op de maatschappij en het milieu ISO 9001:2008 Waterdrinker heeft een ISO 9001:2008 certificaat. Alle procedures en instructies zijn gebundeld in een kwaliteitshandboek, voor iedereen in het bedrijf toegankelijk. De doelstellingen van alle afdelingen zijn er onder andere in te vinden, net als het overlegschema van het hele bedrijf en het organigram. Ook de veiligheidsinstructies en een matrix waarin wordt beschreven op afdeling bepaalde documenten en regels beheert zijn erin opgenomen. MPS FLORIMARK Waterdrinker heeft een MPS Florimark Trade certificaat. (MPS staat voor More Profitable Sustainability en zorgt voor profilering van de internationale tuinbouwsector en overige schakels in de keten. Dit doet MPS door het aantoonbaar maken van duurzaamheid en kwaliteit en het leveren van impulsen tot verbetering.). De eisen en normen voor een (groot)handelaar liggen in transparantie, traceerbaarheid van de producten, betrouwbaarheid en respect voor mens en milieu. Een kweker/producent kan een MPS certificaat verkrijgen als hij aan alle hedendaagse milieu-, kwaliteitsen sociale eisen voldoet. Het auditen van het MPS Florimark Trade certificaat gebeurt bij ons tegelijkertijd met het auditen voor ISO (Note: voor meer informatie over MPS: zie Er is een nauwe samenwerking met MPS, zie ook hoofdstuk 4.3 in gesprek met MPS. Waterdrinker wil echter nog een stap verder gaan door de integrale MVO-aanpak van ISO toe te passen. Het doel van MVO voor een bedrijf is om een goede balans te creëren tussen People D ISO Zelfverklaring versie Pagina 10 van 23

11 (sociale aspecten), Planet (milieu) en Profit (winst). Voor kwekers start duurzaam ondernemen met het MPS-A/B/C certificaat (het milieucertificaat), dat kan worden aangevuld met een kwaliteitscertificaat en/of sociaal certificaat. Ook voor handelsbedrijven en veilingen is het dus mogelijk om met een eigen certificaat te laten zien hoe duurzaam zij ondernemen. TRANSPARANTIE Een organisatie dient nauwkeurige en volledige informatie te verstrekken over haar keuzes en activiteiten en de effecten die ze heeft op de maatschappij en het milieu. Transparantie binnen de organisatie wordt gestimuleerd, zoals bij: ALGEMENE BEDRIJFSINFORMATIE De algemene bedrijfsinformatie is te vinden op De website en onze Facebook worden continu up-to-date gehouden, waarbij niet alleen acties en thema s bij Waterdrinker worden toegelicht, maar ook evenementen in de branche worden benadrukt. Ook op andere sociale media zijn we actief. CULTUUR Onze platte organisatiestructuur zorgt ervoor dat we snel kunnen inspelen op veranderingen. Onze open cultuur stimuleert ondernemerschap en zorgt ervoor dat ideeën snel geadapteerd worden. DOELSTELLINGEN De doelstellingen zijn per afdelingen terug te vinden in het kwaliteitszorgsysteem. Deze doelstellingen worden periodiek gemonitord. Ze zijn niet inzichtelijk voor de buitenwereld, maar wel voor alle medewerkers. Jaarlijks wordt Waterdrinker geaudit op haar kwaliteitszorgsysteem. De MVO doelstellingen zijn terug te vinden in deze zelfverklaring en zullen regelmatig worden bijgesteld en aangevuld met nieuwe doelstellingen. Dit zal worden gemonitord door de MVO regiegroep. KWEKERSVOORRAAD OP AFSTAND ZICHTBAAR Veel grote kwekers hebben via het automatiseringssysteem direct toegang tot het voorraadbeheer van Waterdrinker. Zo kunnen ze zelf zien wanneer deze moet worden aangevuld en vervolgens kan de handel worden aangeleverd met Waterdrinker prijs- en identificatiestickers, vervaardigd door de kweker. NARROWCASTING Er hangen diverse narrowcasting systemen door het hele bedrijf, met nieuws en wetenswaardigheden van Waterdrinker voor personeel en bezoekers. WATERDRINKER NIEUWSBRIEF Maandelijks wordt aan alle medewerkers de nieuwsbrief Growing Together gestuurd, waarin nieuws en wetenswaardigheden van Waterdrinker worden medegedeeld. PERSBERICHTEN EN SOCIALE MEDIA Alle perspublicaties worden getoond via de website. Daarnaast is Waterdrinker actief op het gebied van sociale media zoals Facebook en Twitter. Foto s en nieuws worden dagelijks gedeeld en geliked. MPS FLORIMARK Eerlijk en open zijn. Dat is wat onze klanten vandaag de dag verwachten. Onze klanten willen dit bij de consumenten meer en meer op de kaart zetten. Transparantie is alleen mogelijk wanneer iedere schakel in de keten zijn eigen bijdrage levert. Dit kan met het MPS-Florimark label. Met dit label worden kwekers, handelaren en veilingen allemaal op dezelfde criteria beoordeeld. Waterdrinker heeft zelf het MPS-certificaat en stimuleert de leverancier om ook de goederen volgens de normen van MPS aan te leveren. D ISO Zelfverklaring versie Pagina 11 van 23

12 ETISCH GEDRAG (Een organisatie dient zich integer en eerlijk te gedragen en zorg te dragen voor mensen, dieren en het milieu). IDENTITEIT WATERDRINKER Er gelden binnen Waterdrinker kernwaarden die het bedrijf ook wil uitstralen naar de stakeholders. Dit zijn: innovatie, verbinding, inspiratie en zorg. Waterdrinker legt niet alleen haar prioriteiten op het product en de beleving hieromheen, maar wil ook een ketenplatform zijn. Samen willen we innoveren en leren van elkaars kracht. Waterdrinker wil herkenbaar, praktisch, compleet, breed en informatief zijn. Op deze manier komen wij duidelijk over op de stakeholders. Wij willen klanten ook ideeën aanreiken en kennis laten maken met unieke en de nieuwste soorten planten. DE 4 KERNWAARDEN VAN WATERDRINKER WE CONNECT Als verbindende schakel in de keten, geloven wij dat samenwerking met grote en kleine partijen de sleutel tot succes is. WE INSPIRE Verleiden met inspirerende verhalen en planten is waar wij ons als kenniscentrum mee onderscheiden. Liefde voor de planten is wat ons blijft verbinden. WE INNOVATE In samenwerking met ketenpartners zoeken wij constant naar (nieuwe en duurzame) mogelijkheden in de markt. Ons doel is om verwachtingen te blijven overtreffen WE CARE Waterdrinker is een bedrijf met hart voor planten, hart voor de omgeving, hart voor de klant, hart voor medewerkers en voor leveranciers. BEDRIJFSGIDS Waterdrinker heeft een bedrijfsgids met gedragsnormen, te vinden in het kwaliteitszorgsysteem. Elke nieuwe medewerker krijgt deze ook op de eerste werkdag in de introductiemap. ONGEWENSTE OMGANGSVORMEN Waterdrinker stelt haar personeel in staat om ongewenst of onethisch gedrag van collega s of klanten te melden bij een vertrouwenspersoon. Waterdrinker heeft 2 vertrouwenspersonen benoemd. Er is een procedure over ongewenste omgangsvormen opgenomen in het handboek. RESPECT VOOR DE BELANGEN VAN STAKEHOLDERS (Een organisatie dient in haar bedrijfsvoering rekening te houden met de belangen van stakeholders). Waterdrinker respecteert de belangen van de stakeholders en speelt hierop in. Vooral de dialoog met de stakeholders is hierin belangrijk. Door het uitwisselen van informatie en het bieden van ondersteuning worden de belangen van de stakeholders duidelijk. Waterdrinker heeft groot belang bij samenwerking met de stakeholders om de kwaliteit en het uitgebreide assortiment op pijl te houden. D ISO Zelfverklaring versie Pagina 12 van 23

13 Zie ook het hoofdstuk 2 vanaf pag. 8 over stakeholders, waarin wordt ingegaan op de individuele groepen stakeholders. RESPECT VOOR DE RECHTSORDE WET- EN REGELGEVING Waterdrinker voldoet aan de Nederlandse wetgeving. Op financieel gebied wordt Waterdrinker met regelmaat geaudit door gecertificeerde accountants. De business controller en manager Personeel & Organisatie zijn ervoor verantwoordelijk dat nieuwe wetgeving tijdig wordt gesignaleerd en geïmplementeerd in de organisatie. Van wet- en regelgeving op douanegebied blijft de manager Exportfacturatie op de hoogte. Ook de betreffende medewerkers worden direct geïnformeerd bij nieuwste en relevante veranderingen in de internationale douanerichtlijnen. MATRIX REGELGEVING EN REGISTRATIE In het kwaliteitshandboek staat een matrix waarin is opgenomen wie verantwoordelijk is voor welke regelgeving en registratie. Ook wordt daarin vermeld hoelang officiële documenten bewaard (moeten) worden. PLANTENZIEKTEKUNDIGE DIENST Waterdrinker voldoet aan de eisen van de Plantenziektekundige Dienst. De PD is onderdeel van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselveiligheid (LNV). Bij exportzendingen controleert de PD of het plantaardig materiaal aan de eisen van het land van bestemming voldoet en geeft indien gewenst een gezondheidscertificaat af. Bij importzendingen controleert de PD of plantaardige producten aan de eisen van de Europese Unie voldoen. Inspectie bestaat uit het controleren van de benodigde documenten en een visuele inspectie op de aanwezigheid van quarantaine-organismen. RESPECT VOOR INTERNATIONALE GEDRAGSNORMEN OESO-RICHTLIJNEN Waterdrinker respecteert internationale gedragsnormen, waarbij de OESO-richtlijnen belangrijk zijn vanwege de internationale handelspositie van Waterdrinker. Door het toepassen van de ISO richtlijn wil Waterdrinker een praktische invulling geven aan de onderwerpen genoemd in de OESOrichtlijnen. De OESO-richtlijnen gaan in op onder meer ketenverantwoordelijkheid, mensenrechten, kinderarbeid, milieu en corruptie. RESPECT VOOR MENSENRECHTEN Waterdrinker heeft alleen een vestiging in Nederland, maar importeert wel goederen uit landen binnen en buiten Europa. Aandacht schenken aan het inventariseren welke fabrikanten van bloempotten en andere toegevoegde producten goed omgaan met MVO is onze prioriteit. Onderhandelingen zijn gaande en het doel is om in de toekomst uitsluitend nog af te nemen van fabrikanten, die mensenrechten respecteren. 4. DE 7 MVO-KERNTHEMA S De integrale MVO-benadering volgens de ISO richtlijn omvat zeven kernthema s, die relevant zijn voor elke organisatie. De zeven MVO-kernthema s zijn: D ISO Zelfverklaring versie Pagina 13 van 23

14 1. Bestuur van de organisatie 2. Mensenrechten 3. Arbeidspraktijk 4. Het milieu 5. Eerlijk zakendoen 6. Klanten- en consumentenaangelegenheden 7. Betrokkenheid bij en ontwikkeling van de gemeenschap Nu volgt een overzicht per thema: BESTUUR VAN DE ORGANISATIE STRUCTUUR WATERDRINKER Het bedrijf bestaat uit een directie, een DMT (dagelijks management team), een MT (management team), managers, teamhoofden en medewerkers. Een organigram is opgenomen in het handboek en voor alle medewerkers inzichtelijk. Ook een overlegstructuur is in het handboek opgenomen. Hierin wordt beschreven welke afdelingen hoe vaak overleg hebben. Het directiesecretariaat houdt de rapportages hiervan bij en zorgt dat deze bij de directie terechtkomen. Er is veel samenwerking tussen de afdelingen. VERKOOPSEGMENTEN CASH & CARRY: Groothandel, bloemist en tuincentrum koopt zelf de producten in de Cash & Carry vanuit een zeer uitgebreid assortiment en transporteert ze vervolgens naar het eigen bedrijf in Nederland of Europa. De klant kan indien gewenst ook gebruik maken van een collectief vervoerder, door Waterdrinker geregeld. De Cash & Carry functioneert ook als showroom en inspiratiebron voor de andere verkoopsegmenten. Bij de diverse productpresentaties met het accent op ontwerp en creativiteit kan de klant de laatste ideeën opdoen, samengesteld door toonaangevende arrangeurs. INTERNATIONAL SALES: Het bestellen van de planten gebeurt op deze afdeling telefonisch, per of via de webshop, waarbij de klant wordt geholpen in zijn/haar eigen taal door een team van verkoopspecialisten. De transport van de bestelde goederen wordt op maat door Waterdrinker georganiseerd. Op het gebied van logistiek is Waterdrinker ook volop in ontwikkeling. Dit is onder andere zichtbaar in een uitgebreid pakket aan diensten, zoals vooruitstrevende temperatuurverpakkingen en het monitoren van de handel tijdens de rit. Met inzicht in de goederenstromen in álle schakels van de keten is hierin belangrijk. NATIONAL SALES: Een speciaal team staat klaar voor de tuincentrumketens, waarbij de planten per filiaal kunnen worden besteld en geleverd. Waterdrinker levert hiervoor totaalpakketten (themacollecties, aanbiedingen, posters, folders, etc. ) waardoor de klant ontzorgd wordt. RETAIL SALES: Voor grootwinkelbedrijven koopt Waterdrinker grote partijen in van bovengemiddelde kwaliteit met volumevoordeel. Maar ook op het gebied van verpakking, consumentinformatie, point-ofsale materiaal, displays, prijsstickers of ander winkelmateriaal levert Waterdrinker kwaliteit op maat. MVO REGIEGROEP Er is een MVO regiegroep waar afgevaardigden van diverse afdelingen aan deelnemen. De regiegroep zorgt ervoor dat de MVO onderwerpen op een juiste manier worden opgepakt en dat de interne communicatie daarover goed verzorgd wordt. Interne communicatie is belangrijk om draagvlak te blijven creëren. BETROKKENHEID DIRECTIE BIJ MVO De betrokkenheid van de directie voor MVO, blijkt onder andere uit het feit dat een van de directieleden aan de MVO regiegroep deelneemt. Daarnaast verleent de directie medewerking aan het D ISO Zelfverklaring versie Pagina 14 van 23

15 opzetten van MVO werkgroepen binnen het bedrijf, het faciliteren van een Duurzaam Doe Je Zelf show en worden de MVO onderwerpen meegenomen bij beslissingen. INVLOED VAN WATERDRINKER IN DE KETEN Als grote speler in het veld - door het goede voorbeeld te geven en alle stakeholders te betrekken bij het onderwerp MVO - wil Waterdrinker invloed (blijven) uitoefenen om het percentage duurzaam geleverde producten te verhogen. Dit doen we onder andere door gesprekspartner te zijn bij diverse samenwerkingsverbanden op velerlei gebied. En door steun te verlenen, daar waar nodig, aan kwekers die zich willen certificeren. INVLOED VAN WATERDRINKER RICHTING ÉÉN INTERNATIONAAL KEURMERK Door in gesprek te gaan met de veiling, MPS (More Profitable Sustainability) en op internationaal niveau met FSI (Floriculture Sustainability Inititiative) wil Waterdrinker invloed uitoefen richting één herkenbaar internationaal keurmerk voor de sierteelt. MENSENRECHTEN KWETSBARE GROEPEN. Waterdrinker houdt rekening met kwetsbare groepen en discrimineert niet bij het aannemen van personeel. WERKOMSTANDIGHEDEN EN KINDERARBEID Waterdrinker importeert onder andere uit landen buiten Europa. Op het gebied van fabriceren van bloempotten en andere hardware producten dient te worden uitgezocht dat er geen sprake is van kinderarbeid en dat alle producten onder de juiste arbeidsomstandigheden worden geproduceerd. Bij afname van die producten uit bijvoorbeeld China is dat niet altijd met zekerheid te controleren. Aandacht schenken aan dit onderwerp is momenteel prioriteit bij Waterdrinker. ARBEIDSPRAKTIJK ARBEIDSPRAKTIJK BIJ WATERDRINKER MEDEWERKERS Ideeën en inbreng van medewerkers worden gestimuleerd door de directie en het MT. De afdeling P&O krijgt een steeds meer coachende rol, zo volgt de P&O manager een master Human Resource Management, met als specialisatie psychologie en coaching. Wij willen deze specialisatie veel meer gaan integreren in ons beleid. Veel medewerkers groeien in het bedrijf door ontwikkeling van hun competenties of verandering van functie. Het effect intern is dat de bedrijfssfeer positief is, medewerkers zien onze kansen in de markt en willen er samen voor gaan! OPLEIDING EN ONTWIKKELING Onze medewerkers kunnen opleidingen volgen, passend bij hun competentieontwikkeling. Daarnaast kunnen ze in hun vrije tijd deelnemen aan de Waterdrinker Academy een internet leersysteem voor de medewerker zelf en voor zijn/haar gezinsleden -. Dit kan om een taalcursus gaan, maar ook over hobby s valt heel wat te leren. WATERDRINKER NIEUWSBRIEF Maandelijks wordt aan alle medewerkers de nieuwsbrief Growing Together gestuurd, waarin nieuws en wetenswaardigheden van Waterdrinker worden medegedeeld. D ISO Zelfverklaring versie Pagina 15 van 23

16 VEILIGHEID CURSUSSEN Op het gebied van veiligheidsvoorschriften worden cursussen gegeven en alle medewerkers en tijdelijke krachten op de werkvloer moeten veiligheidsschoenen dragen. ALARMPROCEDURE Waterdrinker heeft 30 BHV-ers in dienst die regelmatig worden bijgeschoold. In het kwaliteitshandboek staat een alarmprocedure die ook verwijst naar instructies. Overal in het gebouw hangen alarm-posters en rook- en brandmelders. ARBEIDSPRAKTIJK IN KETEN IN GESPREK MET MPS Wij zijn en blijven in gesprek met MPS. Niet alleen over de normen voor de kweker met een MPScertificaat, maar ook over de arbeidsomstandigheden bij de leveranciers van het uitgangsmateriaal (de stek), wat veelal van buiten Europa komt. HET MILIEU MILIEU BIJ WATERDRINKER Waterdrinker maakt zich niet alleen druk om de duurzaamheid van de leveranciers. Intern gaan we ook bewust om met het milieu: ELEKTRISCHE AUTO S Waterdrinker stimuleert medewerkers tot leasen van elektrische- of hybride auto s en heeft plaats voor 4 oplaadplekken bij de ingang van het hoofdgebouw. ECO ARTIKELEN Door onze schoonmaakpartner worden uitsluitend eco-schoonmaakmiddelen gebruikt. De speciaal voor Waterdrinker ontworpen bekers die we door het hele bedrijf gebruiken zijn CO₂ neutraal gefabriceerd en worden separaat opgehaald door middel van aparte afvalbakken. PAPIERLOOS Er wordt steeds meer digitaal gecommuniceerd en gewerkt in plaats van met papier. Vanwege het geavanceerde automatiseringssysteem kunnen onder andere ook aanvoerenbrieven digitaal worden ingelezen en verwerkt. MILIEU IN DE KETEN GREENRAIL Naar bepaalde bestemmingen in Europa kunnen planten vervoerd worden per trein in plaats van per vrachtwagen. Het is berekend dat hier een vermindering van CO₂ uitstoot van 50% gerealiseerd wordt. De kwaliteit van de producten is van hetzelfde niveau als bij wegtransport. Het ingebouwde GPS/GPRS-systeem in de container geeft continue inzicht in de locatie van de container en controleert de temperatuurcondities LANGERE HOUDBAARHEID VAN HET PRODUCT In samenwerking met Chrysal en kwekers is een project gestart om een nog langere houdbaarheid van de plant te bewerkstelligen. Een langere houdbaarheid van het product is zeer wenselijk, met name wanneer er sprake is van langdurig transport. GEEF AFVAL EEN TOEKOMST De bloemist van de Waterdrinker Cash & Carry kan zijn fust van plastic en karton inleveren bij ons. Dit afval wordt verwerkt door een bedrijf met duurzaamheidscertificaat ISO D ISO Zelfverklaring versie Pagina 16 van 23

17 AANVOERLOGISTIEK Door middel van het organiseren van verzameltransporten kunnen vrachten worden gecombineerd. Om CO₂ uitstoot te reduceren kunnen collectieve vervoerders de planten ophalen bij kwekers, zodat niet iedere kweker apart naar een distributiecentrum of naar Waterdrinker hoeft te rijden. MEER PLANTEN ZONDER HOES OF MET AFBREEKBARE HOES Waterdrinker wil in discussie gaan met de kwekers of het gebruik van een hoes wel altijd nodig is en of het van afbreekbaar materiaal kan. Waarbij een en ander ook duidelijk moet zijn voor de consument. OPPERVLAKTEWATER ZUIVEREN Wij zijn benaderd door een onderzoeksbureau van Universiteit Wageningen, dat zich richt zich op borging van maatregelen waarmee emissie van gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater wordt voorkomen. Binnen het project draaien twee werkgebieden mee met sierteeltproductie: In beide gebieden worden gewasbeschermingsmiddelen in norm-overschrijdende concentraties aangetroffen in het oppervlaktewater. Borging van maatregelen kan via regelgeving vanuit de overheid (Activiteitenbesluit), echter handhaving is een probleem. Borging door certificering, gestuurd door vraag uit de markt, is een effectievere en meer positieve benadering. Welke rol kan Waterdrinker hierin spelen? Wellicht door in gesprek te gaan met MPS om de normen te herzien. INKOOP KERSTGROEN VAN SPECIAAL G.A.P-PERCEEL Zeer grote hoeveelheden kerstgroen zijn nodig voor de kerststukjes van onze grote retail klanten. Dit kerstgroen wordt onder andere in Denemarken geteeld op een speciaal GlobalG.A.P.-perceel (G.A.P. staat voor Good Agricultural Practice), waarbij er is gewerkt volgens alle normen van GlobalG.A.P. EERLIJK ZAKENDOEN KWEKERSBIJEENKOMSTEN Met grote regelmaat organiseren wij speciale bijeenkomsten voor kwekers om informatie en kennis te delen met elkaar. Deze sessies - vooral de kwekersontbijten - worden druk bezocht. HULPTEAM M.B.T. MPSA CERTIFICERING VOOR KWEKERS Wij hebben een speciaal hulpteam opgezet, dat als doel heeft kwekers te helpen te voldoen aan de eisen die worden gesteld aan een MPSA certificering, met als einddoel dat zij ook daadwerkelijk MPSA gecertificeerd worden. Met de steeds hogere eisen die door (retail)klanten gesteld worden zouden in de toekomst kwekers kunnen afvallen omdat zij niet gecertificeerd zijn. KENNISCENTRUM MVO Waterdrinker heeft de intentie een kenniscentrum en/of opleidingscentrum op te zetten voor onze klanten en leveranciers op het gebied van MVO. Als voorbeeld: de klant kan inlichtingen inwinnen bij Waterdrinker over bestrijdingsmiddelen. De antwoorden kunnen we verkrijgen bij MPS. Zo blijven wij op de hoogte van wat er leeft bij klanten en kwekers en kunnen wij de informatie delen KLANTEN- EN CONSUMENTENAANGELEGENHEDEN KLANT MENUKAART Om klanten te ontzorgen is er voor elke klant een menukaart. De menukaart biedt keuzemogelijkheden met betrekking tot transportvoorbereidingen, verpakken, opbouwen, stickeren met de eindprijs, presentatie-trays voor in de winkelschappen etc. D ISO Zelfverklaring versie Pagina 17 van 23

18 OUR CHOICE Om de bloemist te helpen bij het maken van de juiste keuze heeft Waterdrinker een Our Choice label ontworpen, waarmee duidelijk herkenbaar nieuwe, speciale en vergeten planten worden gepresenteerd. De bloemist kan zich hiermee onderscheiden. De inkopers van Waterdrinker zijn continue op zoek naar bijzonder planten vanuit de hele wereld. OUR CHOICE COLLECTION Veel van de Our Choice planten die lang verkrijgbaar en zichtbaar onderscheidend zijn, zijn terug te vinden in de Our Choice Collection, herkenbaar aan het etiket. De eindgebruiker en de bloemist kan op onze website de hele collectie van bijzondere planten bekijken. Hier vindt hij ook de bijbehorende informatie over plant en verzorging. PLANTEN ZIJN GEZOND Planten zijn goed voor gezondheid en zijn luchtzuiverend. Er worden speciale luchtzuiverende planten veredeld. Planten zijn ook goed voor het geestelijk welbevinden (hierover worden regelmatig onderzoeken gedaan). Fytagoras Plant Science doet een onderzoek naar luchtzuiverende planten in de klas, bij de ouderenzorg en zelfs in gevangenissen. Er is een intensieve samenwerking tussen Fytagoras en Waterdrinker. De kennis die Fytagoras vergaart kan door Waterdrinker worden verspreid en de producten die zij hebben ontwikkeld kunnen door Waterdrinker worden vermarkt. KLANTBIJEENKOMSTEN We organiseren speciale bijeenkomsten voor bloemisten en andere klantgroepen om informatie en kennis te delen. De uitkomsten hiervan kunnen van belang zijn voor onze eigen bedrijfsvoering, of voor de kwekers en veredelaars. PARTICIPEREN IN INNOVATIEVE PROJECTEN OM GEZAMENLIJK DOEL TE HALEN Op het gebied van wetenschappelijk onderzoek naar geneeskrachtige planten, luchtzuiverende eigenschappen en verlenging van houdbaarheid van planten wordt veel georganiseerd. Waterdrinker participeert hierin met kennis en financiële bijdragen. VERKIEZING DE GROENSTE PARTNER VAN WATERDRINKER We gaan een jaarlijkse verkiezing van de groenste partner van Waterdrinker op touw zetten. We kunnen denken aan de groenste bloemist, de groenste kweker, het groenste tuincentrum etc. etc. Tijdens de internationale beurs in Essen (jaarlijks in januari) kan de uitslag van de verkiezing worden bekendgemaakt. Wel dient er eerst goed te worden gecommuniceerd aan de stakeholders dat deze verkiezing er is en wat de criteria zijn. BETROKKENHEID BIJ EN ONTWIKKELING VAN DE GEMEENSCHAP RONDLEIDINGEN Er zijn met grote regelmaat rondleidingen voor binnen- en buitenlandse groepen niet alleen klantgroepen - kwekersgroepen, klassen, afgevaardigden van samenwerkingsverbanden, groepen vanuit gemeentebesturen en provinciale bestuur etc. STIMULEREN PLAATSELIJKE WERKGELEGENHEID Om de plaatselijke werkgelegenheid te stimuleren zet Waterdrinker alle vacatures op de digitale vacaturebank 0297, zodat vooral mensen uit de omgeving van Waterdrinker kunnen reageren. Daarnaast is er een samenwerking gestart met de gemeentes Aalsmeer en Amstelveen om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan werk te helpen. D ISO Zelfverklaring versie Pagina 18 van 23

19 PLAATSELIJKE EN REGIONALE SCHOLEN Er is nauwe betrokkenheid bij de plaatselijke mbo sierteeltopleiding, het Wellant College. Wij ontvangen leerlingen klassikaal en zij kunnen bij ons snuffelstages lopen. Bovendien plaatsen wij van diverse regionale mbo s leerlingen bij Waterdrinker die werken en leren op basis van bbl (beroepsbegeleidend). BETROKKENHEID BIJ DE LOKALE GEMEENSCHAP Waterdrinker sponsort veel lokale projecten. Zo is de sfeer Aalsmeer-centrum verbeterd door onze sponsoring van hanging baskets, hebben wij geld gegeven aan de voedselbank en zijn we sponsors van plaatselijke events zoals de feestweek, de Westeinder Waterweek, de Ringvaartloop etc. GENEESKRACHTIGE WERKING EN GEZONDHEID Waterdrinker heeft geparticipeerd in een project van het Nederlandse Kankerinstituut naar de geneeskrachtige werking van de kruid Kurkuma, van de plant Curcuma. Onderzoeken worden verricht door het Academisch Medisch Centrum. BEGELEIDING VAN STAGIAIR(E)S Mbo- of Hbo-studenten kunnen vaak een mooie stageplek (of bbl-traject) vinden in ons bedrijf. Ook bachelor eindscripties kunnen onder gespecialiseerde begeleiding bij Waterdrinker worden gemaakt. KERSTPAKKETTEN Medewerkers kunnen de waarde van hun kerstpakket doneren aan een goed doel. Dat wordt veelvuldig gedaan. Dit jaar betrof het de lokale voedselbank. Waterdrinker heeft het bedrag aangevuld. 5. INTEGRATIE VAN MVO INTEGRATIE VAN MVO IN PROCESSEN, SYSTEMEN EN PROCEDURES BORGING De vraag naar werken vanuit de MVO gedachte komt vanuit Kwaliteitszorg en is vandaaruit omarmd door de directie en het management team. Waterdrinker wil MVO dus niet uitsluitend als een marketingtool gebruiken om reclame te maken. Er is een regiegroep gevormd om het hele proces naar de NEN-zelfverklaring te begeleiden en de opvolging te bewaken/borgen. In die groep zitten vertegenwoordigers van verschillende afdelingen, zoals directie, kwaliteit & controle, marketing, communicatie, retail sales en kwaliteitszorg. ISO 9001:2008 De reden waarom Waterdrinker het belangrijk vindt om te voldoen aan de ISO 9001-norm, is dat het haar medewerkers stimuleert om procesmatig te denken met het oog op klanttevredenheid. Want als een organisatie doeltreffend wil functioneren, moet men zich realiseren dat er veel activiteiten plaatsvinden binnen het bedrijf waar diverse afdelingen betrokken zijn bij één en hetzelfde proces. En dat de output van het ene proces de input voor het volgende vormt. Dan is het van groot belang dat alle neuzen naar één kant wijzen, dat men dus werkt zoals het in de procedures wordt beschreven. Door het werken volgens een strak schema kan een bedrijf kwaliteit en betrouwbaarheid uitstralen en kan de klanttevredenheid worden verhoogd. Alle procedures en instructies zijn gebundeld in een kwaliteitshandboek, voor iedereen in het bedrijf toegankelijk. Er worden gemiddeld 10 interne audits gehouden per jaar, waarvan de output in de vorm van een meldingen- en actielijst wordt besproken met de directieafgevaardigde. De opvolging D ISO Zelfverklaring versie Pagina 19 van 23

20 wordt bewaakt. Jaarlijks wordt Waterdrinker 6 dagdelen geauditeerd door een geregistreerd certificatiebureau. MPS FLORIMARK Waterdrinker heeft een MPS Florimark Trade certificaat. Dit certificaat bevat diverse MVOonderwerpen zoals goede arbeidsomstandigheden, geen kinderarbeid, veiligheid en milieu. Het auditen hiervan gebeurt tegelijkertijd met het auditen voor ISO Waterdrinker wil echter nog een stap verder gaan door de integrale MVO-aanpak van ISO toe te passen. KETENVERANTWOORDELIJKHEID Waterdrinker biedt een zeer breed assortiment aan planten (meer dan soorten), dit is uniek is in de wereld. Dit betekent dat Waterdrinker met veel partijen in de keten samenwerkt. Waterdrinker wil het goede voorbeeld geven en invloed uitoefenen op alle stakeholders in de keten om het percentage duurzaam geleverde producten te verhogen. Zie hierover ook deelname samenwerkingsverbanden bij hfdst. 2 Voorbeelden van het uitoefenen van MVO-invloed door Waterdrinker in de keten zijn: Veredelaars, vermeerderaars: duurzaam produceren van zaden en stekken Kwekersbijeenkomsten- en ontbijten: kennis delen Hulpteam voor kwekers: begeleiding bij MPSA certificering Leveranciers: arbeidsomstandigheden en mensenrechten bij de leveranciers (bijv. bloempotten) buiten Europa navragen en controleren Kwekers en leveranciers: organiseren van verzameltransporten voor aanvoerlogistiek (minder CO₂ uitstoot) Vervoerders: Greenrail, meer vervoer van planten stimuleren via trein en water (minder CO₂ uitstoot) Bloemisterijen: geef afval een toekomst, inleveren van plastic en kartonnen fust aanbieden voor recycling Klanten en consumenten: MVO meer zichtbaar maken, bijv. met Our Choice Brancheverenigingen en MPS: internationaal één MVO-label ontwikkelen Veiling: MVO meer zichtbaar maken bij kopen op de klok 6. MVO BELEID Als belangrijke eerste stap voor het vaststellen van het MVO-beleid is in maart 2012 een eerste workshop gehouden met directie en management van alle afdelingen. Hierbij is het ISO raamwerk als leidraad gebruikt. In september 2012 is de MVO-regiegroep gestart, nadat een stappenplan om te komen tot de ISO zelfverklaring was opgesteld. In november 2012 is een tweede workshop gehouden voor een brede groep (directie, middenkader en medewerkers) om de MVO-prioriteiten en MVO-iconen vast te stellen. Dit heeft bijgedragen aan de aanscherping van het MVO-beleid. Er worden in deze zelfverklaring meerdere kleinere doelstellingen genoemd, maar hier volgen de belangrijkste MVO doelstellingen voor Waterdrinker. WERKEN AAN ÉÉN INTERNATIONAAL KEURMERK LABEL Er is een oerwoud aan branche-labels. Zowel business-to-business als business-to-consumer. In het Waterdrinker assortiment staat de eco handel - zowel in de Cash & Carry als op de webshop - tussen de normale planten. Wij willen hierin onderscheid gaan maken, door te D ISO Zelfverklaring versie Pagina 20 van 23

D.01.04.02 ISO 26000 Zelfverklaring versie 3.2015 Pagina 1 van 23

D.01.04.02 ISO 26000 Zelfverklaring versie 3.2015 Pagina 1 van 23 D.01.04.02 ISO 26000 Zelfverklaring versie 3.2015 Pagina 1 van 23 1. WATERDRINKER IN HET KORT... 4 MISSIE... 4 VISIE... 4 STRATEGIE... 4 Assortiment... 4 Samenwerking... 5 FEITEN... 5 TOEKOMSTBEELD...

Nadere informatie

D.01.04.02 ISO 26000 Zelfverklaring versie juni 2016 Pagina 1 van 26

D.01.04.02 ISO 26000 Zelfverklaring versie juni 2016 Pagina 1 van 26 D.01.04.02 ISO 26000 Zelfverklaring versie juni 2016 Pagina 1 van 26 1. WATERDRINKER IN HET KORT... 4 Een gelukkige en gezonde leefomgeving creëren met bloemen en planten... 4 MISSIE... 4 VISIE... 4 MAATSCHAPPELIJKE

Nadere informatie

Rapportage. 25 September 2018

Rapportage. 25 September 2018 Rapportage 25 September 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 1.1 Positionering advies 3 1.2 Algemeen 3 1.3 Leeswijzer 4 2. Nulsituatie en positiebepaling 4 2.1 Werkwijze 4 2.2 Nulsituatie 5 2.3 Ambitieniveau

Nadere informatie

MVO volgens : een ISO26000 zelfverklaring

MVO volgens : een ISO26000 zelfverklaring MVO volgens : een ISO26000 zelfverklaring 1 Waarom MVO? Moeten: Horen: Lonen: gedrag af MVO handelen wordt afgedwongen MVO handelen o.b.v. vrijwilligheid (morele motivatie) De markt beloont MVO en straft

Nadere informatie

Optimale planten voor verbetering van de leef-, werken leeromgeving: Concept implementatie en Markt Innovatie

Optimale planten voor verbetering van de leef-, werken leeromgeving: Concept implementatie en Markt Innovatie Fytagoras B.V. Sylviusweg 72 Postbus 546 2300 AM Leiden www.fytagoras.nl Fytagoras-rapport T 071 527 47 42 F 071 527 50 85 info@fytagoras.nl Optimale planten voor verbetering van de leef-, werken leeromgeving:

Nadere informatie

Relevantie, significantie en prioriteren van de MVO-kernthema s en onderwerpen

Relevantie, significantie en prioriteren van de MVO-kernthema s en onderwerpen Relevantie, significantie en prioriteren van de MVO-kernthema s en onderwerpen Van der Meer B.V. heeft in 2011 een nulmeting laten uitvoeren door een externe adviseur. Deze actie is genomen om op een objectieve

Nadere informatie

Ik ben Royal FloraHolland

Ik ben Royal FloraHolland Ik ben Royal FloraHolland Ik ben Royal FloraHolland Een leidraad voor al onze medewerkers Terug naar de basis Die kern hebben we gevangen in een nieuwe visuele stijl. Royal FloraHolland is een wereld vol

Nadere informatie

Wij leggen rekenschap af over:

Wij leggen rekenschap af over: VRAGEN Het afleggen van rekenschap. ANTWOORDEN TOELICHTING / VOORBEELDEN VRAAG 1. Onze organisatie legt rekenschap af over onze effecten op de maatschappij, de economie en het milieu. Welke activiteiten

Nadere informatie

Resultaat break-out sessies. 2 september: toekomst van ISO 26000

Resultaat break-out sessies. 2 september: toekomst van ISO 26000 Resultaat break-out sessies 2 september: toekomst van ISO 26000 1 Inhoud A. Integratie groep 1 B. Integratie groep 2 C Erkenning D. Branchespecifiek E: MVO en innovatie 2 De vragen per focusgebied 1. Wat

Nadere informatie

Biologisch, Inherent duurzaam. VBP Ledenvergadering Mariëtte van Amstel 20 mei 2010

Biologisch, Inherent duurzaam. VBP Ledenvergadering Mariëtte van Amstel 20 mei 2010 Biologisch, Inherent duurzaam VBP Ledenvergadering Mariëtte van Amstel 20 mei 2010 Schuttelaar & Partners Adviseurs met overtuiging _Al 15 jaar werken we aan een duurzame en gezonde samenleving _Met meer

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven 2014-2015 CO 2 -prestatie

Sector- en keteninitiatieven 2014-2015 CO 2 -prestatie Sector- en keteninitiatieven 2014-2015 CO 2 -prestatie Mouwrik Waardenburg b.v. Steenweg 63 4181 AK WAARDENBURG tel. 0031 418 654 620 fax 0031 418 654 629 www.mouwrik.nl Opgesteld d.d.: Januari 2015 Revisie:

Nadere informatie

Duurzaamheidsverklaring

Duurzaamheidsverklaring DUURZAAMHEIDSVERKLARING Ondergetekende: [Naam Leverancier en rechtsvorm [ ], statutair gevestigd te [plaats], aan de [straat, nummer en postcode] (KvK ), hierna te noemen Leverancier, hierbij rechtsgeldig

Nadere informatie

Partner van duurzaamheid Duurzaamheidsbeleid Lensing Food B.V. Ruud Harmsen

Partner van duurzaamheid Duurzaamheidsbeleid Lensing Food B.V. Ruud Harmsen Partner van duurzaamheid Duurzaamheidsbeleid 2017-2018 Lensing Food B.V. Ruud Harmsen PROCEDUREHANDBOEK Bladzijde 1/7 Inhoud Over Lensing Food B.V. 2 People 3 Voedselveiligheid 3 Sociale betrokkenheid

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven 2015-2016 CO 2 -prestatie

Sector- en keteninitiatieven 2015-2016 CO 2 -prestatie Sector- en keteninitiatieven 2015-2016 CO 2 -prestatie Mouwrik Waardenburg b.v. Steenweg 63 4181 AK WAARDENBURG tel. 0031 418 654 620 fax 0031 418 654 629 www.mouwrik.nl Opgesteld d.d.: Januari 2016 Revisie:

Nadere informatie

2012 MVO Jaarverslag

2012 MVO Jaarverslag 2012 MVO Jaarverslag MVO-beleid Tomingroep Als mensontwikkelbedrijf werkt Tomingroep aan duurzaamheid in de volle breedte. Wij willen op een maatschappelijk verantwoorde wijze zaken doen in samenwerking

Nadere informatie

Code of Conduct CSR certificering

Code of Conduct CSR certificering Code of Conduct CSR certificering 1 Opzet van de training 1. Introductie 2. Context van het programma 3. 4. Certificatie traject 5. Vragen 2 Introductie Doel van de training Na afloop in staat zijn om:

Nadere informatie

MVO Kwartaalbericht Juli 2017

MVO Kwartaalbericht Juli 2017 MVO Kwartaalbericht Juli 2017 1 Iedereen levert een bijdrage pagina 4 Samen werken aan een betere toekomst pagina 6 Ik zie bij BRAND al vele mooie initiatieven ontstaan pagina 8 MVO helpt mij om normen

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven CO 2 -prestatie

Sector- en keteninitiatieven CO 2 -prestatie Sector- en keteninitiatieven 2016-2017 CO 2 -prestatie Mouwrik Waardenburg b.v. Steenweg 63 4181 AK WAARDENBURG tel. 0031 418 654 620 fax 0031 418 654 629 www.mouwrik.nl Opgesteld d.d.: Januari 2017 Revisie:

Nadere informatie

Duurzame winst voor MKB in 7 stappen Jaap de Vries Gijs Duivenvoorde

Duurzame winst voor MKB in 7 stappen Jaap de Vries Gijs Duivenvoorde Duurzame winst voor MKB in 7 stappen Jaap de Vries Gijs Duivenvoorde Duurzaam ondernemen 1 Even voorstellen Gijs Duivenvoorde ir, Delft Berenschot Maakindustrie Duurzaamheid Innovatie Normcommissie ISO26000

Nadere informatie

Maatschappelijk Jaarverslag 2012

Maatschappelijk Jaarverslag 2012 Maatschappelijk Jaarverslag 2012 Inhoudsopgave Blad Voorwoord 2 1. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) 3 2. MVO en Prins Bouw 3 3. Beleid 4 4. Speerpunten 5 5. Duurzaam bouwen 9 6. Toekomst 10

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Energiemanagement programma I GMB 2

Inhoudsopgave. Energiemanagement programma I GMB 2 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Duurzaamheid beleid... 4 3 PLAN: Energieverbruik en reductiekansen... 6 3.1 Energieverbruik door GMB (scope 1 en 2)... 6 3.2 Energieverbruik in de keten (scope 3)... 7

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. De Bodde

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. De Bodde Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen De Bodde Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen De publieke sector is een zeer grote werkgever en heeft dus ook grote invloed op duurzaamheids- en arbeidsmarktvraagstukken.

Nadere informatie

Productmarktplan Snijhortensia 2015-2016 Meer waarde toevoegen? floraholland.com

Productmarktplan Snijhortensia 2015-2016 Meer waarde toevoegen? floraholland.com Productmarktplan Snijhortensia 2015-2016 Meer waarde toevoegen? floraholland.com Inhoudsopgave Samenwerken aan initiatieven 3 Wat kan FloraHolland voor u betekenen 5 Van producttafel naar productmarktplan

Nadere informatie

01 Inleiding... 3 02 Wie is Agrico?... 5. 03 Scope MVO 2013/2014... 7 04 MVO principes... 7

01 Inleiding... 3 02 Wie is Agrico?... 5. 03 Scope MVO 2013/2014... 7 04 MVO principes... 7 Inhoudsopgave 01 Inleiding... 3 02 Wie is Agrico?... 5 03 Scope MVO 2013/2014... 7 04 MVO principes... 7 1. Agrico legt rekenschap af over effecten op de maatschappij, de economie en het milieu... 8 2.

Nadere informatie

ISO 26000, wereldwijde MVO richtlijn

ISO 26000, wereldwijde MVO richtlijn ISO 26000, wereldwijde MVO richtlijn Zet goede bedoelingen om in goede acties Ingeborg Boon NEN met dank aan Hans Kröder 1 Europees: 30 leden Wereldwijd: 159 leden ruim 60 jaar 18.000 publicaties Missie:

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO)

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) Voor Meijers, familiebedrijf sinds 1973, zijn de zeven principes van MVO zo vanzelfsprekend als ze maar kunnen zijn. Want principes die gaan over een duurzame

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2014 Van verbruik naar gebruik Pagina 1 van 6 Inleiding: Voor u ligt het MVO beleid van Hef & Hijs Nederland. Maatschappelijk Verantwoord en Duurzaam Ondernemen is

Nadere informatie

MPS-Fruit & Vegetables

MPS-Fruit & Vegetables MPS-Fruit & Vegetables MPS-FRUIT & VEGETABLES: De garantie voor duurzaamheid, betrouwbaarheid, hygiëne en transparantie Duurzaamheid, betrouwbaarheid, hygiëne en transparantie spelen een belangrijke rol

Nadere informatie

MPS-Fruit & Vegetables

MPS-Fruit & Vegetables MPS-Fruit & Vegetables MPS-FRUIT & VEGETABLES: De garantie voor duurzaamheid, betrouwbaarheid, hygiëne en transparantie Duurzaamheid, betrouwbaarheid, hygiëne en transparantie spelen een belangrijke rol

Nadere informatie

PK Benelux BV. Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen

PK Benelux BV. Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen PK Benelux BV Plan van aanpak maatschappelijk verantwoord ondernemen INLEIDING Dit Plan van aanpak gaat over maatschappelijk verantwoord onderrnemen en Maatschappelijk verantwoord inkopen (ook wel duurzaam

Nadere informatie

I. Inleiding.. II. Opbouw van dit beleidsstuk.. 1. Motieven MVO.

I. Inleiding.. II. Opbouw van dit beleidsstuk.. 1. Motieven MVO. MVO Beleid Inhoudsopgave I. Inleiding.. II. Opbouw van dit beleidsstuk.. 1. Motieven MVO.. People.1. Goed werkgeverschap... Maatschappelijke betrokkenheid.... Eerlijk zakendoen.. Planet.1. Duurzame mobiliteit...

Nadere informatie

Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016

Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Waardeketen Verantwoord en sociaal jaarverslag 2016 Mensen en kapitaal In ons dagelijks werk maken onze mensen het verschil en daarom willen we goed voor onze mensen zorgen. Opleiding en ontwikkeling vormen

Nadere informatie

Communicatieplan. Conform 3.C.2. Juli 2013. BW Groep b.v. Waaronder de werkmaatschappijen;

Communicatieplan. Conform 3.C.2. Juli 2013. BW Groep b.v. Waaronder de werkmaatschappijen; Conform 3.C.2 2012 Juli 2013 BW Groep b.v. Waaronder de werkmaatschappijen; de Waard Grondverzet b.v. de Waard Transport & Overslag b.v. Baardmeesweg 20 Professor Zernikestraat 18 3899 XS ZEEWOLDE 8606

Nadere informatie

Deelnemers van Duurzame Leverancier streven naar een CO2-reductie van 20% in het jaar 2020 (t.o.v. 2010)

Deelnemers van Duurzame Leverancier streven naar een CO2-reductie van 20% in het jaar 2020 (t.o.v. 2010) Actieve deelname aan initiatieven Dit document beschrijft de actieve deelname van Pilkes aan het initiatief Duurzame Leverancier, Nederland CO2 neutraal en het initiatief van SKAO (CO2-Prestatieladder).

Nadere informatie

Communicatieplan CO₂-Prestatieladder

Communicatieplan CO₂-Prestatieladder Documentnummer: Communicatieplan CO₂ Document: 2015-12 Communicatieplan CO₂-Prestatieladder Scope 1 en 2 Bedrijf: ToekomstGroep Gedeputeerde Laanweg 47 1619 PB Andijk Postbus 4 1619 ZG Andijk T 0228-594900

Nadere informatie

Normalisatie: de wereld op één lijn. ISO 26000. Maatschappelijke Verantwoordelijkheid van Organisaties (MVO) Zet goede bedoelingen om in goede acties

Normalisatie: de wereld op één lijn. ISO 26000. Maatschappelijke Verantwoordelijkheid van Organisaties (MVO) Zet goede bedoelingen om in goede acties Normalisatie: de wereld op één lijn. ISO 26000 Maatschappelijke Verantwoordelijkheid van Organisaties (MVO) Zet goede bedoelingen om in goede acties 2 Inhoudsopgave ISO 26000: een richtlijn voor iedereen

Nadere informatie

Communicatieplan 2017

Communicatieplan 2017 Communicatieplan 2017 Scope 1 en 2 Naam Functie Datum Opgesteld door R.A. Marchal KAM-Manager 07-03-2017 Versie 03 Status Definitief ToekomstGroep Gedeputeerde Laanweg 47, 1619 PB Andijk www.toekomstgroep.nl

Nadere informatie

DaVinc 3 i Masterclasses

DaVinc 3 i Masterclasses 1 DaVinc 3 i Masterclasses Virtualisering en internationalisering veranderen de sierteeltsector. Wat kunt u doen om succesvol te blijven? logistiek samenwerken ICT 2 Waarom inschrijven? Met een student

Nadere informatie

Studiedag boomkwekerij 2015 vrijdag 20 februari Hannes Buyle

Studiedag boomkwekerij 2015 vrijdag 20 februari Hannes Buyle Kansen voor duurzaamheidscertificaten in de boomkwekerij Studiedag boomkwekerij 2015 vrijdag 20 februari Hannes Buyle 1 1. Duurzaamheid, kans of bedreiging 2. Certificaten in de sierteelt 3. Veranderende

Nadere informatie

DE BLAAY-VAN DEN BOGAARD RAADGEVENDE INGENIEURS B.V.

DE BLAAY-VAN DEN BOGAARD RAADGEVENDE INGENIEURS B.V. DE BLAAY-VAN DEN BOGAARD RAADGEVENDE INGENIEURS B.V. Westblaak 35 ROTTERDAM MVO? Doen wij zo! Datum: 27-01-2015 Inleiding MVO? Natuurlijk! Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO); werken aan economische

Nadere informatie

Medewerkerstevredenheidsonderzoek

Medewerkerstevredenheidsonderzoek Medewerkerstevredenheidsonderzoek Dit medewerkerstevredenheidsonderzoek bestaat uit een aantal standaard onderwerpen die vaak gebruikt worden in medewerkerstevredenheidsonderzoeken. Afhankelijk van de

Nadere informatie

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM

IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM IN ZES STAPPEN MVO IMPLEMENTEREN IN UW KWALITEITSSYSTEEM De tijd dat MVO was voorbehouden aan idealisten ligt achter ons. Inmiddels wordt erkend dat MVO geen hype is, maar van strategisch belang voor ieder

Nadere informatie

CO2 prestatieladder Actieve Deelname Initiatief 2015

CO2 prestatieladder Actieve Deelname Initiatief 2015 CO2 prestatieladder Actieve Deelname Initiatief 2015 Projectgegevens Opsteller TAJ van Deijzen Versie 2015-1 Status Definitief Datum CO2 verantwoordelijke TAJ van Deijzen 6-8-2015 Directievertegenwoordiger

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven 2014-2015 CO 2 -prestatie

Sector- en keteninitiatieven 2014-2015 CO 2 -prestatie Sector- en keteninitiatieven 2014-2015 CO 2 -prestatie Cable Partners B.V. Venneveld 34 4705 RR ROOSENDAAL tel. 0031 165 523 000 fax 0031 165 520 033 www.cablepartners.nl Opgesteld d.d.: Mei 2014 Revisie:

Nadere informatie

Sierteeltsector streeft verder naar duurzaamheid. Studiedag azalea 2015 donderdag 26 februari Hannes Buyle

Sierteeltsector streeft verder naar duurzaamheid. Studiedag azalea 2015 donderdag 26 februari Hannes Buyle Sierteeltsector streeft verder naar duurzaamheid Studiedag azalea 2015 donderdag 26 februari Hannes Buyle 1 Inhoud 1. Duurzaamheid, kans of bedreiging 2. Duurzaamheid, antwoord van VMS 3. VMS, meer dan

Nadere informatie

BRANDWIJK HOLDING BV. CO 2 -Prestatieladder Participatie plan. Pagina 1 van 6

BRANDWIJK HOLDING BV. CO 2 -Prestatieladder Participatie plan. Pagina 1 van 6 BRANDWIJK HOLDING BV CO 2 -Prestatieladder Participatie plan Pagina 1 van 6 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 BRANDWIJK HOLDING BV... 3 3 Sector- en keteninitiatieven... 3 4 Passieve deelname aan initiatieven...

Nadere informatie

Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen De Meeuw Nederland Industrieweg 8 Postbus 18 5688 ZG Oirschot T +31 (0)499 57 20 24 F +31 (0)499 57 46 05 info@demeeuw.com www.demeeuw.com De Meeuw en MVO Wijzer worden van Maatschappelijk Verantwoord

Nadere informatie

STAKEHOLDERDIALOOG. De tabel schetst hoe wij onze stakeholders actief betrekken en welke verwachtingen zij hebben.

STAKEHOLDERDIALOOG. De tabel schetst hoe wij onze stakeholders actief betrekken en welke verwachtingen zij hebben. STAKEHOLDERDIALOOG Op verschillende momenten gedurende het jaar onderhouden we nauwe contacten met diverse stakeholders. Transparantie is een van de belangrijkste grondslagen voor onze bedrijfsvoering

Nadere informatie

EBPI MVO Kwartaalrapportage

EBPI MVO Kwartaalrapportage EBPI MVO Kwartaalrapportage 2017 EBPI 088-1161800 Prinses Catharina-Amaliastraat 5 www.ebpi.nl 2496 XD Den Haag info@ebpi.nl INHOUDSOPGAVE INLEIDING... 3 EBPI & MVO... 4 ONZE KERNWAARDEN:... 4 PEOPLE...

Nadere informatie

Gids voor werknemers. Rexel, Building the future together

Gids voor werknemers. Rexel, Building the future together Gids voor werknemers Rexel, Building the future together Editorial Beste collega s, De wereld om ons heen verandert snel en biedt ons nieuwe uitdagingen en kansen. Aan ons de taak om effectievere oplossingen

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen MVO prestatieladder Niveau 3 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Jaarverslag over 2018 BlijWerkt gaat, na het behalen van het MVO certificaat in 2018, in 2019 haar MVO beleid steviger verankeren in

Nadere informatie

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren.

Het gaf mij veel energie om een eigen evenement te organiseren. Het Cruyff Foundation Community Program De Johan Cruyff Foundation wil jongeren langdurig binden aan het Cruyff Court en de wijk. Wij willen jongeren meer zelfvertrouwen geven, kansen bieden om hun talent

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven

Sector- en keteninitiatieven Sector- en keteninitiatieven Conform 1.D.1, 1.D.2 en 3.D.1 Onderzoek naar initiatieven en toelichting op de actieve deelname aan het initiatief van M. Koning Auteur(s): Mark Koning en Peter van der Weide,

Nadere informatie

Een duurzame boodschap. Duurzaamheidsbeleid en resultaten over 2013

Een duurzame boodschap. Duurzaamheidsbeleid en resultaten over 2013 Een duurzame boodschap Duurzaamheidsbeleid en resultaten over 2013 Een duurzame koers als familiebedrijf Jumbo is een echt familiebedrijf, dat middenin de samenleving staat. Daar zijn we trots op. Een

Nadere informatie

Ketenmangement Bloemen 2003-2009

Ketenmangement Bloemen 2003-2009 Ketenmangement Bloemen 2003-2009 Overheid, Bedrijfsleven en Maatschappelijke organisaties werken samen om de markt te stimuleren en geeft hiermee uitvoering aan het convenant marktontwikkeling Biologische

Nadere informatie

Transport, doe het slim

Transport, doe het slim Transport, doe het slim an deur tot deur Wat is het? Het gaat hier om de uitgaande goederenstroom, van deur tot deur. Daarbij horen documenten en labels, mogelijkheden tot tracking en tracing, het volume

Nadere informatie

Bijlage C: Prioriteringsmatrix. In het kader van de zelfverklaring ISO Presentatie Techniek Holland B.V. 2017

Bijlage C: Prioriteringsmatrix. In het kader van de zelfverklaring ISO Presentatie Techniek Holland B.V. 2017 In het kader van de zelfverklaring ISO 26000 Presentatie Techniek Holland B.V. 2017 Criteria Voor het bepalen van relevantie hebben we gekeken naar: De eigen activiteiten en besluiten Activiteiten en besluiten

Nadere informatie

PEOPLE STAKEHOLDER(S) PEOPLE STAKEHOLDER(S)

PEOPLE STAKEHOLDER(S) PEOPLE STAKEHOLDER(S) Nr. ISO 26000 Indicator MVO Kernthema II: Arbeidsomstandigheden en volwaardig werk Stakeholder(s) Meten Uitvoering Voldoet Ja/Nee Doelstelling 2018 Paragraaf (Paragraaf 6.4) 1 6.4.1 Werkgelegenheid Safety

Nadere informatie

Eric Moor. - Directeur/ Eigenaar Sion - Voorzitter Decorum Company - Werkgroep Topteam tuinbouw (Holland Branding) - De Lier (Westland)

Eric Moor. - Directeur/ Eigenaar Sion - Voorzitter Decorum Company - Werkgroep Topteam tuinbouw (Holland Branding) - De Lier (Westland) Eric Moor - Directeur/ Eigenaar Sion - Voorzitter Decorum Company - Werkgroep Topteam tuinbouw (Holland Branding) - De Lier (Westland) Sion - Volledig gespecialiseerd in Phalaenopsis. -Breeding en Selectie

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Visie en Beleid (samenvatting) MVO loont! Duurzaamheid is onontbeerlijk om onze planeet en maatschappij voor nu en op langere termijn leefbaar te houden. Maatschappelijk

Nadere informatie

Inhoud. Terberg Leasing Maatschappelijk Jaarverslag

Inhoud. Terberg Leasing Maatschappelijk Jaarverslag Inhoud Voorwoord... 2 Highlights: in 2016...... 3 1 \ Profiel... 4 1.1. De organisatie Terberg Leasing... 4 1.2. Visie van Terberg Leasing... 5 1.3. Keten van Terberg Leasing... 5 Overzicht van de keten...

Nadere informatie

Het maken van een duurzaamheidsbeleid

Het maken van een duurzaamheidsbeleid Het maken van een duurzaamheidsbeleid Workshop Lekker Betrokken! Phyllis den Brok Projectleider Lekker Betrokken! phyllis@phliss.nl 06-22956623 hhp://www.phliss.nl/lb.html Duurzaamheid Definitie duurzaamheid:

Nadere informatie

Communicatieplan T.B.V. Certificering op CO 2 -prestatieladder. Betreft: Communicatieplan CO 2 -prestatieladder Datum: April 2013 Pagina: 1/8

Communicatieplan T.B.V. Certificering op CO 2 -prestatieladder. Betreft: Communicatieplan CO 2 -prestatieladder Datum: April 2013 Pagina: 1/8 COMMUN I CATI EPLAN T.B.V. Certificering op CO 2 -prestatieladder Betreft: Communicatieplan CO 2 -prestatieladder Datum: April 2013 Pagina: 1/8 Versiebeheer: Versie Datum Auteur Opmerking 1.0 Augustus

Nadere informatie

Duurzaamheid en Responsible Care

Duurzaamheid en Responsible Care Duurzaamheid en Responsible Care Verbond van Handelaren in Chemische producten Maart 2017 Samenvatting ESG Om te komen tot een meer duurzame wereld, vraagt het VHCP aandacht voor ESGfactoren Hoofdthema

Nadere informatie

CLIENT : CONTACTPERSOON : B&C CONTACTPERSOON : PRODUCT/DIENST :

CLIENT : CONTACTPERSOON : B&C CONTACTPERSOON : PRODUCT/DIENST : CLIENT : CONTACTPERSOON : B&C CONTACTPERSOON : PRODUCT/DIENST : Bakker & Clients Event Marketing, opgericht in 1990, is gespecialiseerd in het bedenken, ontwikkelen & uitvoeren van unieke concepten. Concepten

Nadere informatie

Introductie. Figuur 1 De actie van Coca Cola

Introductie. Figuur 1 De actie van Coca Cola Inhoud Introductie... 2 Maatschappelijk verantwoord ondernemen... 3 Duurzaamheid... 4 Maatschappelijk betrokken ondernemen... 5 Het verschil tussen MVO en MBO... 6 Bronnelijst... 7 MBO... 7 MVO... 7 Introductie

Nadere informatie

Module Meer dan bloemist

Module Meer dan bloemist Module Meer dan bloemist De CO 2 -voetafdruk van dit drukwerk is berekend met ClimateCalc en gecompenseerd bij: treesforall.nl www.climatecalc.eu Cert. no. CC-000057/NL Colofon Auteur Lucas Jansen Redactie

Nadere informatie

Inventarisatie en bijdrage aan Sectorinitiatieven Verkade Vlaardingen B.V.

Inventarisatie en bijdrage aan Sectorinitiatieven Verkade Vlaardingen B.V. Inventarisatie en bijdrage aan Sectorinitiatieven Verkade Vlaardingen B.V. 1. INVALSHOEK D: PARTICIPATIE Stichting SKAO vraagt middels de CO 2 -Prestatieladder om deelname aan een sector- of keteninitiatief.

Nadere informatie

STRATAEGOS CONSULTING

STRATAEGOS CONSULTING STRATAEGOS CONSULTING EXECUTIE CONSULTING STRATAEGOS.COM WELKOM EXECUTIE CONSULTING WELKOM BIJ STRATAEGOS CONSULTING Strataegos Consulting is een strategie consultancy met speciale focus op strategie executie.

Nadere informatie

Maatschappelijk verantwoord ondernemen

Maatschappelijk verantwoord ondernemen Maatschappelijk verantwoord ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) wint aan terrein in het bedrijfsleven en in de samenleving als geheel. Het verwachtingspatroon

Nadere informatie

Communicatieplan Croon CO2 Footprint

Communicatieplan Croon CO2 Footprint Croon Elektrotechniek B.V. Marketing & Business Development Hoofdkantoor Rotterdam Schiemond 20-22 3024 EE Rotterdam Postbus 6073 3002 AB Rotterdam Telefoon 088-923 33 44 www.croon.nl Communicatieplan

Nadere informatie

Inhoud. Terberg Leasing Maatschappelijk Jaarverslag

Inhoud. Terberg Leasing Maatschappelijk Jaarverslag Inhoud Voorwoord... 2 Highlights: in 2015...... 3 1 \ Profiel... 4 1.1. De organisatie Terberg Leasing... 4 1.2. Visie van Terberg Leasing... 5 1.3. Keten van Terberg Leasing... 5 Overzicht van de keten...

Nadere informatie

Communicatieplan. Gebr. Janssen Beheer BV Hagelkruisstraat 6 5835 BD Beugen. Conform 3.C.2. 05 Mei 2015

Communicatieplan. Gebr. Janssen Beheer BV Hagelkruisstraat 6 5835 BD Beugen. Conform 3.C.2. 05 Mei 2015 Conform 3.C.2 05 Mei 2015 Gebr. Janssen Beheer BV Hagelkruisstraat 6 5835 BD Beugen INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING COMMUNICATIE... 3 1.1 Interne communicatie... 3 1.2 Externe communicatie... 4 2 DOELSTELLINGEN

Nadere informatie

www.econocom.com Optimaliseer het gebruik van uw IT en Telecom infrastructuur

www.econocom.com Optimaliseer het gebruik van uw IT en Telecom infrastructuur www.econocom.com Optimaliseer het gebruik van uw IT en Telecom infrastructuur Efficiëntie Meegaan met de tijd Mobiliteit De markt verandert evenals onze manier van werken. Het leven wordt mobieler en we

Nadere informatie

Productmarktplan Zomerbloemen 2015-2016. Flowering knowledge together. floraholland.com

Productmarktplan Zomerbloemen 2015-2016. Flowering knowledge together. floraholland.com Productmarktplan Zomerbloemen 2015-2016 Flowering knowledge together floraholland.com Inhoudsopgave Samenwerken aan initiatieven 3 Wat kan FloraHolland voor u betekenen 5 Van producttafel naar productmarktplan

Nadere informatie

BEOORDELINGSKADER. Organisatietoets MVO in het hoger onderwijs

BEOORDELINGSKADER. Organisatietoets MVO in het hoger onderwijs BEOORDELINGSKADER Organisatietoets MVO in het hoger onderwijs Inhoudsopgave INLEIDING EN CONTEXT 1 MVO 1 ISO26000: de principes en kernthema s 1 MVO in Nederland 2 Organisatietoets MVO en Instellingstoets

Nadere informatie

Aanpak, uitwerking en rapportage

Aanpak, uitwerking en rapportage RAPPORTAGE De aanleiding voor de verleende projectbijdrage is gelegen in de opstart van het FSI initiatief in 2012 en de daadwerkelijke opstart in Januari 2013. Een van de voornaamste doelstellingen van

Nadere informatie

Communicatieplan CO 2 -prestatie

Communicatieplan CO 2 -prestatie Communicatieplan 2015-2016 CO 2 -prestatie Cable Partners B.V. Venneveld 34 4705 RR ROOSENDAAL tel. 0031 165 523 000 fax 0031 165 520 033 www.cablepartners.nl Opgesteld d.d.: September 2016 Revisie: 004

Nadere informatie

MVO actieplan HKV 2015-2016

MVO actieplan HKV 2015-2016 MVO actieplan HKV 2015-2016 November 2015 November 2015 MVO actieplan HKV Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Onze MVO doelen en actiepunten... 5 3 Implementatie, review en communicatie... 8 4 Verantwoording...

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven 2014-2016 CO 2 -prestatie

Sector- en keteninitiatieven 2014-2016 CO 2 -prestatie Sector- en keteninitiatieven 2014-2016 CO 2 -prestatie Cable Partners B.V. Venneveld 34 4705 RR ROOSENDAAL tel. 0031 165 523 000 fax 0031 165 520 033 www.cablepartners.nl Opgesteld d.d.: Mei 2015 Revisie:

Nadere informatie

AKB Bert Muller. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

AKB Bert Muller. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen AKB Bert Muller Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 1 van 9 16-5-2012 Profiel als Partner MVO Nederland Wat zijn voor uw bedrijf de belangrijkste redenen om met MVO bezig te zijn? Tweeërlei: Enerzijds

Nadere informatie

Groen-Punt Groep B.V.

Groen-Punt Groep B.V. Conform 3.C.2 Oktober 2014 Groen-Punt Groep B.V. Groen-aannemingsbedrijf Punt B.V. Groen Punt Uitzendorganisatie B.V. Chroomstraat 1d 3067 GN Rotterdam INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING COMMUNICATIE... 3 1.1 Interne

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven

Sector- en keteninitiatieven Sector- en keteninitiatieven Conform 1.D.1, 1.D.2 en 3.D.1 Onderzoek naar initiatieven en toelichting op de actieve deelname aan het initiatief van Aannemingsbedrijf H. de Boer Muiderberg B.V. Auteur(s):

Nadere informatie

Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen?

Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen? Wat is maatschappelijk verantwoord ondernemen? Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) wordt ook wel maatschappelijk ondernemen, maatschappelijk betrokken ondernemen, duurzaam ondernemen of ethisch

Nadere informatie

Sector- en keteninitiatieven

Sector- en keteninitiatieven Sector- en keteninitiatieven Conform 1.D.1, 1.D.2, 3.D.1 (4.C en 4.D n.v.t. - alleen voor grote-categorie bedrijven) Onderzoek naar initiatieven en toelichting op de actieve deelname aan het initiatief

Nadere informatie

Het Wie, Wat en Hoe vanwelzorg in 2012

Het Wie, Wat en Hoe vanwelzorg in 2012 Het Wie, Wat en Hoe vanwelzorg in 2012 En hoe de puzzelstukjes Of hoe de puzzelstukjes precies in elkaar precies passen in elkaar passen Onze Visie Wie we willen zijn in 2012 1 1 Als marktleider in het

Nadere informatie

Communicatieplan. Conform 3.C.2. 23 juni 2015. Voorbij Prefab. Voorbij Prefab Siciliëweg 61 1045 AX Amsterdam Nederland

Communicatieplan. Conform 3.C.2. 23 juni 2015. Voorbij Prefab. Voorbij Prefab Siciliëweg 61 1045 AX Amsterdam Nederland Conform 3.C.2 23 juni 2015 Voorbij Prefab Voorbij Prefab Siciliëweg 61 1045 AX Amsterdam Nederland INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING COMMUNICATIE... 3 1.1 Interne communicatie... 3 1.2 Externe communicatie...

Nadere informatie

Praktijk Voorbeeld nº 1

Praktijk Voorbeeld nº 1 1. Bedrijfs ID Naam van het bedrijf: Praktijk Voorbeeld nº 1 Van Dorp installaties bv Sector: Technische installaties Core Business / Belangrijkste Brandpreventie, technische ondersteuning, klimaatbeheersing

Nadere informatie

energiemanagement & kwaliteitsmanagement

energiemanagement & kwaliteitsmanagement Energiemanagement Programma & managementsysteem Het beschrijven van het energiemanagement en kwaliteitsmanagementplan (zoals vermeld in de norm, voor ons managementsysteem). 1 Inleiding Maatschappelijk

Nadere informatie

Inleiding Ab van Marrewijk, directeur Wematrans

Inleiding Ab van Marrewijk, directeur Wematrans Inleiding Ab van Marrewijk, directeur Wematrans Mij is gevraagd iets te vertellen over onze pogingen om rendement in de bedrijfsvoering te verbinden met duurzaamheid. Dat is vooral een kwestie om met boerenverstand

Nadere informatie

Bloeiende planten in Frankrijk

Bloeiende planten in Frankrijk Deze nieuwsbrief is onderdeel van de informatiedienst Marktinformatie voor aanvoerders met abonnement of Persoonlijke Verkoop 23 september 2014 Bloeiende planten in Frankrijk Half september is er een studiereis

Nadere informatie

SIKA S NORMEN EN WAARDEN

SIKA S NORMEN EN WAARDEN SIKA S NORMEN EN WAARDEN SIKA EEN WERElDlEIDER MEt NORMEN EN tradities Sinds de oprichting ruim 100 jaar geleden in zwitserland door de vooruitstrevende uitvinder Kaspar Winkler heeft Sika zich ontwikkeld

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2015-2016

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2015-2016 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 2015-2016 Van verbruik naar gebruik Pagina 1 van 5 Inleiding: Voor u ligt het MVO beleid van ABIRD Industrial Rental Services. Maatschappelijk Verantwoord en Duurzaam

Nadere informatie

Rob Boers CSU John Bos CSU

Rob Boers CSU John Bos CSU Rob Boers CSU John Bos CSU ... 3... 4... 4... 4... 5... 5... 5... 5... 6... 6... 7 2 CSU staat met zijn activiteiten midden in de maatschappij. Onze diensten bevorderen de gezondheid, het welzijn en daarmee

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen MVO prestatieladder Niveau 3 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Jaarverslag 2018 BlijWerkt gaat in 2018 voor het certificeren van Niveau 3 van de MVO Prestatieladder. In dit jaarverslag vertellen we

Nadere informatie

School voor Commerciële Dienstverlening. handel. Manager Retail. Verkoopspecialist. Verkoper

School voor Commerciële Dienstverlening. handel. Manager Retail. Verkoopspecialist. Verkoper School voor Commerciële Dienstverlening handel Manager Retail Verkoopspecialist Verkoper School voor Commerciële Dienstverlening handel manager retail verkoopspecialist verkoper Deze opleidingen kun je

Nadere informatie

VOF Van der Heijden & Zn

VOF Van der Heijden & Zn Conform 3.C.2 April 2014 VOF Van der Heijden & Zn VOF Van der Heijden & Zn. Roodakker 4 4016 DB Kapel-Avezaath INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING COMMUNICATIE... 3 1.1 Interne communicatie... 3 1.2 Externe communicatie...

Nadere informatie

Social Strategy Masterclass 2014

Social Strategy Masterclass 2014 Social Strategy Masterclass 201 Bestemd voor Directie en Management actief in zowel B2B, B2C als Non profit Inhoudsopgave Inleiding Eendaagse Social Strategy MasterClass Programma Ochtendsessie Middagsessie

Nadere informatie