Jaarverslag. Hoogtepunten en cijfers uit bibliotheekijmondnoord.nl

Transcriptie

1 Jaarverslag Hoogtepunten en cijfers uit 2016 bibliotheekijmondnoord.nl

2 Inhoudsopgave Inleiding 1 Activiteiten voor kinderen, kernfunctie Ontwikkeling en Educatie 2 Allerjongsten 2 4- tot 12-jarigen én brugklassers 3 Activiteiten voor volwassenen, kernfunctie Leesbevordering en Literatuur 4 Activiteiten voor volwassenen, kernfunctie Kunst en Cultuur 5 Activiteiten voor volwassenen, kernfunctie Kennis en Informatie 5 Activiteiten voor volwassenen, kernfunctie Ontmoeting en Debat 6 BiblioPlaza Bezuinigingen in Heemskerk 6 Samenstelling Raad van Toezicht 6 Meest geleend in Jaarcijfers Aantal lezers 7 Leners t.o.v. inwoners 7 Bezoekers per vestiging 7 Aantal uitleningen 7 Informatievragen 8 Boekenbezit volwassenen 8 Boekenbezit jeugd 8 Overige materialen 8 Openingstijden 8 Inleiding De meeste mensen gebruiken de bibliotheek nog altijd vooral als plaats om boeken te lenen en te lezen. De bibliotheek is dé grote leesmotor in de IJmond. Toch zal de rol van de bibliotheek langzaam veranderen. Van een plek waar je alleen boeken kunt lenen, naar een laagdrempelige gemeenschap waar iedereen terecht kan om zich te ontwikkelen, anderen te ontmoeten, te studeren, te werken of om vermaakt te worden. Wij hebben in 2016 hard gewerkt aan beide aspecten van het bibliotheekwerk. Over de resultaten leest u meer in dit jaarverslag. Jaarverslag de Bibliotheek IJmond Noord

3 Activiteiten voor kinderen Ontwikkeling en educatie Allerjongsten Ouders van pasgeboren baby s ontvangen een uitnodiging om naar de bibliotheek te komen om hun kind lid te maken en het Boekstartkoffertje op te halen. Dat koffertje bevat onder meer tips voor de ouders, een knisperboekje en een prentenboek. Zo vroeg mogelijk kennismaken met gedichtjes en voelboekjes, zo vroeg mogelijk beginnen met voorlezen helpt allemaal bij het vergroten van de woordenschat van het kind. Zo wordt voorkomen dat er al taalachterstand is aan het begin van de schoolcarrière. Van alle nul- tot eenjarigen is 28% lid geworden van de bibliotheek. Tijdens de Nationale Voorleesdagen stond het prentenboek We hebben er een geitje bij centraal. De bibliotheek organi seerde een drukbezochte informatieavond voor pedagogisch werkers en leerkrachten van groep 1 /2. Als afsluiting trad voor de kinderen het Zoldertheater op. De kamercommissies (kinderen die o.a. activiteiten organiseren voor andere kinderen) lazen voor met het vertelkastje én maakten een toneelstuk rond We hebben er een geitje bij. Samen met bibliotheek Velsen startten we een voorleesproject rond het thema Post. Twee scholen werkten verder aan dit thema. Wat de kinderen daar maakten, werd in de bibliotheek geëxposeerd. In vestiging Heemskerk deed de bibliotheek mee met Mama café XL, bezocht door veertig zwangere vrouwen en pas bevallen moeders. De bibliotheek had daarvoor een voorleeshoekje ingericht. Elke woensdagochtend leest een vrijwilliger in beide vestigingen voor aan gemiddeld tien kinderen. In 2016 is de bibliotheek gestart met de VoorleesBV in Beverwijk. Dit is een vergelijkbaar project als Heemskerk leest voor waarvoor de bibliotheek trainingen voor de voorleesvrijwilligers verzorgt en hen van boeken voorziet. De VoorleesBV richt zich op de jongste taalzwakke kinderen in Beverwijk en Wijk aan Zee. Ongeveer een kwart van de kinderen start op de basisschool met een taalachterstand. De VoorleesBV wil dit percentage terugdringen. Het project laat kinderen op jonge leeftijd kennis maken met voorlezen en boekjes. Dit stimuleert de taal ontwikkeling. Kinderen van een tot vier jaar worden achttien weken lang een keer per week thuis voorgelezen door een vrijwilliger. Deze geeft het voorleesritueel samen met de ouders een blijvend plekje in het gezin. Er wordt niet alleen voorgelezen, maar er worden ook liedjes gezongen en taalspelletjes gedaan. Elk halfjaar start een nieuw voorleestraject waar weer nieuwe gezinnen aan deel kunnen nemen. In de eerste helft van 2016 namen acht gezinnen deel, in de tweede helft elf gezinnen. Ervaring leert dat maximaal tien gezinnen per voorleestraject mee kunnen doen zodat de vrijwillige coördinatoren en de projectleider de voorlezers en de gezinnen goed kunnen begeleiden. De meeste gezinnen worden vanuit het consultatiebureau doorverwezen, maar ook andere netwerkpartners (peuterspeelzalen, kinderopvangorganisaties, logopedistenpraktijken) dragen potentiële gezinnen aan. De kinderen zijn nu allemaal lid van de bibliotheek. De meeste gezinnen gaven aan dat ze al tijdens het traject vaker dan voorheen zelf voor zijn gaan lezen! Het leuke is dat je meer bereikt dan alleen een verbetering bij het kind Uitspraak van één van onze voorleesvrijwilligers Het boekje over Fien en Milo vond hij heel leuk. Hij zei de woorden van het speelgoed na. Om het nog beeldender te maken had ik de voorwerpen in het echt meegenomen. Ook een trom. Die vond hij geweldig! Hij sloeg de maat, zijn moeder en ik zongen mee. Hij gaf de liedjes aan en zong zelf ook. Ook kwam hij met een Turks liedje. Ik heb hem nog niet eerder zo blij gezien Uitspraak van één van onze voorleesvrijwilligers Jaarverslag de Bibliotheek IJmond Noord

4 4-12 jarigen Het thema van de Kinderboekenweek was Voor altijd jong!. Centraal stonden dit jaar de opa s en oma s van de kinderen. De Kamercommissies organiseerden een verkiezing voor de beste opa en oma. In de vestigingen Beverwijk en Heemskerk kwamen in september en oktober schrijvers en illustratoren op bezoek. In totaal kwamen 71 groepen luisteren en kijken. Vanwege het stopzetten van de subsidie was het voor de scholen uit Uitgeest de laatste kans om mee te doen. Afscheid van Blossom Cultuur met kwaliteit in Beverwijk en Heemskerk. In Beverwijk is in samenwerking met het Centrum voor de Kunsten en de basisscholen verder gewerkt aan ABC Cultuur. In de module theater speelt taal een belangrijke rol. In Heemskerk werd samengewerkt met de Muziekschool/Cultureel Centrum Heemskerk en basisscholen rond het thema Culturen: van couscous tot appelmoes. Allerlei aspecten van verschillende culturen, zoals wonen, voedsel, muziek en taal, kwamen aan de orde. In de bibliotheek werd een muzikale uitvoering gegeven en een tentoonstelling verzorgd door de basisscholen Het Rinket en De Zevenhoeven. De bibliotheek ondersteunt het onderwijs. Dat gebeurt onder andere met veel groepsbezoeken aan de bibliotheek, met leesstimulerende programma s en met projectcollecties. Steeds vaker vraagt het basisonderwijs om mediawijze programma s. Zo vertelt een van onze mediacoaches over ontwikkelingen met 3D printing en laat daar ook wat van zien. Ook worden de eerste stappen op het gebied van leren programmeren gezet. Een andere keer gaat het over Whats App of Instagram en hoe daar mee om te gaan. Met WhatsHappy leert de groep afspraken te maken over wat wel en niet in de klas mag: What s niet en What s wel. De workshops starten met een YouTube-filmpje van Rutger Vink, een vlogger die de 10 geboden van Whats App maakte. Bibliotheek IJmond Noord had de eerste Kinderdirecteur van Nederland. Blossom Meijer heeft veel voor de bibliotheek gedaan: ze was actief binnen de Kamercommissies, ze hield toespraken bij o.a. de nieuwe huisvesting van het jeugdservicepunt in De Vrijheit in Wijk aan Zee en bij de aangekondigde bezuinigingen in Heemskerk. Ze was voor de kinderen het gezicht van de bibliotheek. Na twee jaar heeft ze het directeursstokje doorgegeven aan Sien Ruijgrok. Jaarlijks komen brugklassen van het Kennemer College op bezoek in de bibliotheek. Dit jaar waren dit tien VMBO groepen van de praktijkgerichte leerweg en elf HAVO/VWO-groepen. De VMBOgroepen kregen een bibliotheekintroductie en speelden het 4-Youspel met vragen over boeken en opdrachten op internet. Eén groep van de Internationale Schakelklas (I.S.K.) kreeg in de vestiging van Beverwijk uitleg over de voor hen geschikte materialen. Prestatieafspraken en resultaten kernfunctie ontwikkeling en educatie Aantal voorschoolse voorzieningen dat deelneemt aan het programma: 22 Minimaal 80 groepsbezoeken basisonderwijs Minimaal 50 groepen van het basisonderwijs maken kennis met een schrijver of illustrator 23 voorschoolse voorzieningen nemen het programma af 93 groepsbezoeken basisonderwijs 60 groepen maakten kennis met een schrijver of illustrator 40% van de nieuwgeborenen neemt deel aan Boekstart 28% van de nieuwgeborenen neemt deel aan Boekstart Het aantal geleverde themacollecties is minimaal 32 Minimaal 700 kinderen worden mediawijzer Het aantal groepsbezoeken vanuit het voortgezet onderwijs is minimaal 20 Er zijn 34 themacollecties geleverd 2320 kinderen zijn mediawijzer gemaakt Er zijn 23 groepen zijn op bezoek geweest Tijdens de WhatsHappy-workshops worden tijdens het afspraken maken heftige discussies gevoerd. Een naaktfoto die je ontvangt stuur je niet door aan een medeleerling, maar je stuurt wel een selfie naar je oma als je met vakantie bent. Uitspraak van één van onze mediacoaches Jaarverslag de Bibliotheek IJmond Noord

5 Activiteiten voor volwassenen Leesbevordering en literatuur Het kunnen lezen en schrijven is een basisvaardigheid. Echter, één op de negen inwoners van Beverwijk en Heemskerk is laaggeletterd. Dienstverlening aan laaggeletterden is dan ook een speerpunt voor de bibliotheek. Op 1 december 2015 is de bibliotheek in beide vestigingen gestart met een Taalspreekuur. Hiervoor is landelijk financiering per arbeidsmarktregio gerealiseerd. Het Taalspreekuur is bedoeld voor volwassenen die willen weten waar ze Nederlands kunnen leren of waar ze hun kennis van de taal kunnen verbeteren. Tijdens dit spreekuur is een deskundige aanwezig en er is informatie over scholen, cursussen en informele bijeenkomsten voor elk niveau. Het Taalspreekuur is dit jaar heel goed bezocht. De 191 bezoekers werden na een gesprek doorverwezen naar een cursus, kregen via non-formele taalaanbieders een taalmaatje of kregen informatie over taalactiviteiten. Onder de bezoekers waren ook taalvrijwilligers die een adviseringsvraag hadden. Cursisten en begeleiders van het Nova college, Stichting Welzijn Beverwijk, INOVA, EDINOVA en Totaal zijn in de bibliotheek op bezoek geweest. Zij kregen een uitgebreide rondleiding en uitleg over doelgroepgerichte materialen die in de bibliotheek voor alle laaggeletterden beschikbaar zijn. Er zijn 77 cursisten die een bibliotheekpas hebben. Wekelijks komt in de bibliotheek een leeskring anderstaligen met zeven deelnemers en een leeskring laaggeletterden met zes deelnemers bijeen. Op 16 december is in de regio Haarlem, Velsen en IJmond een Taalakkoord gesloten. Het akkoord is een uitvloeisel van het landelijk programma Tel mee met Taal, een actieprogramma van de ministeries van OC&W en SZW. Doel van dit akkoord is: Bestrijden van laaggeletterdheid en bevorderen van lezen als aanvulling op onderwijs. De verantwoordelijke wethouders van de gemeenten Haarlem, Velsen, Beverwijk en Heemskerk, de bibliotheek en andere partners ondertekenden het akkoord. Er is aan diverse landelijke leesbevorderingscampagnes deelgenomen. De Boekenweek richtte zich dit jaar op onze naaste buur Duitsland. Auteur Merlijn Schoonenboom, schrijver van Waarom we ineens van de Duitsers houden, gaf een andere en frisse blik op onze buren. Bloed in de polder was het thema van de Spannende Boeken Weken. Een spreker van Forensicon, gespecialiseerd in forensisch onderzoek, trok verrassend veel jonge bezoekers. Nederland Leest had als thema Democratie met drie bijbehorende boeken: Heer van de vliegen van William Golding, Liefde en schaduw van Isabelle Allende en Morten van Anna Levander. De auteurs van dit laatste boek, Dominique van der Heyde en Annet de Jong, kwamen naar de bibliotheek. Het werd een boeiende avond met veel gelegenheid om vragen te stellen en met Dominique in gesprek te gaan over de Haagse mores. Prestatieafspraken en resultaten kernfunctie leesbevordering en literatuur Het aantal actieve leeskringen is minimaal 15 Er zijn 22 leeskringen Het aantal leners dat gebruik maakt van de Het aantal leners van de Bibliotheek aan huis is 28 Bibliotheek aan Huis is minimaal 30 Minimaal 130 laaggeletterden bezoeken de bibliotheek 298 laaggeletterden zijn bereikt Jaarverslag de Bibliotheek IJmond Noord

6 Activiteiten voor volwassenen Kunst en Cultuur Dit jaar waren er zes literaire ontmoetingen: Merlijn Schoonenboom, Dominique van der Heyde en Annet de Jong, Renate Dorrestein, Charles Groenhuijsen en Griet Op de Beeck. Tijdens de Boekenweek was er een Boekenborrel met debutanten. Met name Griet Op de Beeck was al snel tot op de laatste stoel uitverkocht, waarschijnlijk mede door haar eerdere optreden in Zomergasten. Het werd een zeer inspirerende avond. Prestatieafspraken en resultaten kernfunctie kunst en cultuur Het aantal literaire lezingen is minimaal 5 Minimaal 17 workshops en overige activiteiten Er waren 6 literaire lezingen Er waren 29 overige activiteiten We organiseerden ook nog 29 lezingen en workshops over allerlei onderwerpen. Een greep hieruit: Van Gogh en de moderne kunst, Beleef betoverend Oman, Hoe begeleid ik mijn kind bij het schoolwerk?, Wat is gezond? Zin en onzin van voedselhypes, Bekijk de wereld door een andere bril: 3D-lezing en Schrijf uw levensverhaal. Het publiek hing aan haar lippen, door haar Vlaamse accent klonken zelfs de meest treurige gebeurtenissen minder erg. Haar verhaal was er een van hoop: ze gelooft sterk dat mensen van de ergste trauma s kunnen herstellen als ze maar willen, durven en de juiste hulp hebben. Wat een sprankelende persoonlijkheid! Activiteiten voor volwassenen Kennis en informatie Net als het kunnen lezen en schrijven is ook het kunnen omgaan met de computer een basisvaardigheid. Mediaeducatie voor volwassenen is een speerpunt voor de bibliotheek. Samen met Seniorweb zijn diverse cursussen en workshops georganiseerd met als doel het mediawijzer maken van de burger. Een greep uit het aanbod: DigiD, wat is dat?, Werken met de cloud, Basiscursus Windows 10, Foto s op tablet of pc, Starten met de ipad, Introductie Facebook, Gebruik van Smartphones, Stamboom met Aldfaer. In totaal werden 137 mensen mediawijzer gemaakt: we zien een stijgende lijn in het aantal inschrijvingen. Elke week was er in beide vestigingen een digitaal inloopspreekuur waar mensen terechtkunnen met al hun vragen over hun computer of tablet. Hier maakten 175 bezoekers gebruik van. In de eerste helft van het jaar bemenste de bibliotheek zelf het spreekuur in Beverwijk en dat trok nog eens 56 bezoekers. Ook kon geoefend worden met het gemakkelijke lesprogramma Klik&Tik. Digisterker is een cursus waarin je leert werken met de e-overheid. De licentie hiervoor is voor alle Nederlandse bibliotheken afgekocht. De cursus is in 2016 één keer aangeboden, maar niet uitgevoerd. De toeleiding van cursisten vanuit de gemeente en het UWV bleek nog onvoldoende geregeld te zijn. Inwoners van Beverwijk en Heemskerk kennis laten maken met hun historisch erfgoed is een taak die de bibliotheek samen met museum Kennemerland en de historische kringen uitvoert. In samenwerking met Stichting Oer-IJ werden 4 lezingen georganiseerd. 34 Mensen kochten toegangskaarten voor de hele serie. Alle avonden waren steeds uitverkocht (vijftig mensen per avond), waaruit duidelijk blijkt hoe groot de belangstelling voor dit onderwerp is. Ook de bijeenkomsten rond de multitouchtafel, waar de historische kaart van de IJmond centraal staat, zijn altijd een succes. Sprekers van de Historische Kring Heemskerk en het Historisch Genootschap Midden-Kennemerland staan garant voor een middag vol verhalen over de historie van Beverwijk en Heemskerk. Prestatieafspraken en resultaten kernfunctie kennis en informatie Mediaeducatie voor volwassenen: minimaal 400 deelnemers Uitspraak van één van onze bibliothecarissen 489 volwassenen zijn mediawijzer gemaakt Jaarverslag de Bibliotheek IJmond Noord

7 Activiteiten voor volwassenen Ontmoeting en debat De Kamercommissies organiseerden weer veel activiteiten (21). Mede daardoor is de 100-talentenbibliotheek een aantrekkelijke plaats voor alle kinderen. Er werd met de activiteiten aangesloten bij de diverse leesbevorderingscampagnes. Verder werden er filmpjes over de jeugdafdeling gemaakt, een boekenspeurtocht georganiseerd en werden gezichten gemaakt naar aanleiding van boeken. Tot de zomer zijn in vestiging Beverwijk maandelijks seniorencafés georganiseerd. Zelfstandig wonende ouderen waren van harte welkom om onder het genot van een kopje koffie of thee ervaringen te komen uitwisselen. Elke keer was er op uitnodiging een spreker die een actueel thema behandelde. Na de zomer is samenwerking gezocht met Stichting Welzijn Beverwijk om op een andere manier activiteiten voor de seniorendoelgroep vorm te geven. Dit resulteerde in een lezing door Hugo Borst naar aanleiding van zijn boek Ma. Ruim tachtig belangstellenden hingen aan zijn lippen in buurtcentrum Prinsenhof terwijl hij vertelde over zijn dementerende moeder. Prestatieafspraken en resultaten kernfunctie ontmoeting en debat Er worden 24 activiteiten door kinderen voor kinderen georganiseerd Er zijn 21 activiteiten georganiseerd BiblioPlaza 2016 Na de opening door wethouder Erol van de gemeente Beverwijk barstten de activiteiten op BiblioPlaza 2016 los. De 3D-printer en de virtual reality-bril Oculus Rift trokken veel belangstelling. Een greep uit de activiteiten: Museum Kennemerland toonde foto s van oud Beverwijk, er waren demonstraties met de bewegende NAO-robot, er was een voorleesmarathon met Pluk van de Petteflet, de Onderwijsbegeleidingsdienst Noordwest hield een inloopspreekuur over dyslexie en leesmotivatie, het Zoldertheater trad op voor de kleintjes en jong lokaal schrijftalent stelde zich voor. Een bezoek aan BiblioPlaza bood wethouders en raadsleden de kans om zich snel op de hoogte te stellen van waar de bibliotheek mee bezig is. Dat gebeurde via een speeddate in de vroege avond waarbij veel van onze samenwerkingspartners vertelden wat ze samen met de bibliotheek organiseerden en waarom ze dat doen. Ook deze keer was de speeddate weer een succes. Bezuinigingen in Heemskerk Eind februari besloot de gemeenteraad van Heemskerk tot een forse bezuiniging op het bibliotheekwerk. Per 1 januari 2017 heeft de gemeente nog een uitleenbibliotheek over met een gehalveerd collectiebudget en beperkte openingstijden met deskundig personeel. Gelukkig besloot de raad ook dat de bibliotheek twee van de vijf kernfuncties moet blijven uitvoeren: Leesbevordering en Literatuur en Ontwikkeling en Educatie. Daardoor kan het werk van de bibliotheek bij de ondersteuning van het onderwijs en de strijd tegen laaggeletterdheid ook in Heemskerk doorgaan. In dit verslagjaar is de bibliotheek bezig geweest met de voorbereidingen van de implementatie van de bezuinigingsopdracht. Raad van Toezicht Leden van de Raad van Toezicht zijn: Ir. J. Camfferman (voorzitter) A.G. Seesink (secretaris) E.J. Seppen (penningmeester) C.G.M. Opdam N.H. van der Kolk Jaarverslag de Bibliotheek IJmond Noord

8 Meest geleend in 2016 Bij de romans bestaat de top-5 uit: Loes den Hollander Droombeeld Linda van Rijn Zeezicht Paulien Cornelisse De verwarde cavia Suzanne Vermeer Hittegolf Santa Montefiori Als de rododendron bloeit Binnen de literatuur is het meest geleend: Isabel Allende De Japanse minnaar Renate Dorrestein Zeven soorten honger Herman Koch Het diner Griet Op de Beeck Kom hier dat ik u kus Adriaan van Dis Ik kom terug Bij de informatieve boeken is de top-5: Isa Hoes Toen ik je zag Annejet van der Zijl De Amerikaanse prinses Michel van Egmond Kieft Hugo Borst Ma Joris Luyendijk Dit kan niet waar zijn Kinderen tot acht jaar lezen nog altijd het liefst boeken uit de reeks Dolfje Weerwolfje van Paul van Loon. Acht- tot twaalfjarigen kiezen het vaakst de boeken uit de serie Het leven van een loser door Jeff Kinney. De top-5 voor kinderen van twaalf tot vijftien jaar bevat alleen maar boeken van Francine Oomen en Carry Slee. En in de categorie Young Adult (boeken voor jongvolwassenen) waren de Harry Potter-boeken door J.K. Rowling het meest populair. Jaarcijfers Aantal lezers 0-15 jaar jaar jaar jaar 65 + Overige Totaal Beverwijk Heemskerk Wijk aan Zee Totaal Bezoekers per vestiging Beverwijk Heemskerk Uitgeest Wijk aan Zee Totaal Leescafé Beverwijk Website App Leners t.o.v. inwoners Inwoners Leners Percentage 24,29% 24,54% Aantal uitleningen Fysieke media Digitale media (e-books) Jaarverslag de Bibliotheek IJmond Noord

9 Informatievragen Volw. Jeugd Totaal Volw. Jeugd Totaal Beverwijk Heemskerk Uitgeest Wijk aan Zee Totaal Boekenbezit volwassenen Romans Informatieve boeken Totaal Beverwijk Heemskerk Wijk aan Zee Totaal Boekenbezit jeugd Leesboeken Informatieve boeken Totaal Beverwijk Heemskerk Wijk aan Zee Totaal Overige materialen Overige materialen Tijdschriftabonnementen Openingstijden Beverwijk, Heemskerk en Jeugdservicepunt Wijk aan Zee Vestiging Beverwijk Volwassen afdeling (34,5 uur p/w) Maandag uur Dinsdag uur Woensdag uur Vrijdag uur Zaterdag uur Jeugdafdeling (29,5 uur p/w) Maandag uur Dinsdag uur Woensdag uur Vrijdag uur Zaterdag uur Vestiging Heemskerk Onbemand (6 uur p/w) Bemand (39 uur p/w) Maandag uur Dinsdag uur uur Woensdag uur uur Donderdag uur Vrijdag uur uur Zaterdag uur Jeugdservicepunt Wijk aan Zee Onbemand (6 uur p/w) Bemand (3 uur p/w) Maandag uur Dinsdag uur Vrijdag uur Jaarverslag de Bibliotheek IJmond Noord