Harderwijk zijn wij samen: vrijwilligers en mantelzorgers. Samenbeleid voor de periode

Transcriptie

1 Harderwijk zijn wij samen: vrijwilligers en mantelzorgers Samenbeleid voor de periode

2

3 Harderwijk zijn wij samen: vrijwilligers en mantelzorgers Samenbeleid voor de periode Gemeente Harderwijk Domein Samenleving Abbas Lotfolahian Henny Ketelaar (Mee & Ander)

4 Harderwijk zijn wij samen: vrijwilligers en mantelzorgers Samenbeleid voor de periode Gemeente Harderwijk, december De Harderwijkse samenleving In Harderwijk en Hierden leven we met mensen samen. Onze lokale samenleving is divers, relatief jong, met ruim 10% migranten en veel religieuze verscheidenheid. De Harderwijkse en Hierdense samenleving is op veel fronten ook een hechte samenleving. Mensen doen al veel voor en met elkaar: in georganiseerd verband, maar net zo goed ongeorganiseerd. Kijken we naar de georganiseerde verbanden in Harderwijk en Hierden, dan zien we hier veel clubs en verenigingen, waarbinnen mensen met elkaar zaken regelen en activiteiten organiseren. Denk aan de sportverenigingen, culturele verenigingen en kerkgenootschappen. Er zijn in Harderwijk en Hierden ook vele ideële organisaties, met tal van vrijwilligers, die zich inzetten voor mensen die wat extra s nodig hebben. Kijk naar organisaties zoals het Rode Kruis, Humanitas en Vluchtelingenwerk. Ook zijn er Harderwijkers en Hierdenaren initiatieven gestart ten behoeve van anderen, zoals t Onderonsje, het Repair Café en tal van andere kleinschalige initiatieven. Tot slot zijn er in Harderwijk en Hierden welzijns- en zorgorganisaties, met professionals en vele vrijwilligers, die het mogelijk maken dat mensen mee kunnen (blijven) doen. In het totaal doet zo n 38% van de Harderwijkers en Hierdenaren vrijwilligerswerk. Naast deze georganiseerde verbanden doen wij als mensen ook allerlei dingen voor elkaar, zonder dat iemand dat organiseert, maar gewoon omdat we zien dat het nodig is. We zetten de vuilnisbak voor onze buurman buiten, we vangen de kinderen op van kennissen, we zorgen voor onze oude ouders, we leven mee met onze vrienden, we Ik ben christen en al mijn hele werkzame leven vrijwilliger geweest, vooral in de kerk. Ik wil dienstbaar zijn voor de samenleving en mijn tijd hier niet alleen maar werken om te verdienen. (Man, 65 jaar) bezoeken onze oude tante, we laten de hond uit voor de buurvrouw, we begeleiden op school een leesgroepje, we halen oudere mensen op voor kerkbezoek, Ook organiseren we steeds meer zelf: we trommelen wat mensen op om te sporten, we organiseren een straatbarbecue of een straatspeelmiddag. Kortom, we zien als mensen naar elkaar om en doen dingen voor en met elkaar. Gewoonweg omdat we iets voor anderen willen betekenen en daar een goed gevoel van krijgen. Al deze georganiseerde en ongeorganiseerde dingen die we met en voor elkaar doen: daar ligt onze kracht als samenleving. Het is die kracht die de afgelopen tientallen jaren onder druk is komen te staan, met name door de individualisering en dat veel mensen het vaak druk, druk, druk hebben. Met ons beleid van de afgelopen jaren wilden we als gemeente bijdragen aan een omslag. We zien die omslag zich voltrekken, getuige de vele mooie dingen die Harderwijkers en Hierdenaren voor en met elkaar doen. 3

5 2. Waarom dit beleidsplan? Ontwikkelingen in de samenleving Onze samenleving ontwikkelt zich in rap tempo. We leven niet in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperk. Verandering is al de continue beweging binnen onze samenleving. De toekomst is ongewis en dat noodzaakt ons om doorlopend te innoveren. Deze verandering van tijdperk uit zich in de omslag die we doormaken richting een participatiesamenleving: een samenleving waarin mensen zelf verantwoordelijkheid nemen voor hun leven en leefomgeving. Mensen willen steeds meer zelf sturing geven aan hun leven en de overheid verwacht dat ook van hen. Tegelijkertijd ligt daarin ook de uitdaging: om te kunnen sturen, zijn voorwaarden in de samenleving nodig. We moeten niet alleen aandacht hebben voor de eigen kracht van mensen, maar ook voor hun kwetsbaarheid. Daarin ligt in de toegevoegde waarde van de overheid: bevorderen dat de samenleving aan iedereen de kans geeft om daar middenin te staan, ook de mensen voor wie dat nu niet vanzelfsprekend is. De wens van zelfsturing zien we ook terug in het werk. Beroepskrachten willen in toenemende mate zelf invulling geven aan hun werk. Grote (zorg)organisaties delen zich op in kleine zelfsturende eenheden, waarin werknemers gezamenlijk richting geven aan hun werk. Tegelijkertijd komen er nieuwe organisaties bij in de vorm van werknemerscoöperaties, waarin werknemers zelf aan het roer staan, bijvoorbeeld bij Help Gewoon en Buurtzorg. Waar autonomie een basisbehoefte is, is verbondenheid dat evenzeer: dit zijn fundamentele noden van ieder mens. We hebben anderen nodig om te ervaren wie we zelf zijn. Het is dan ook logisch dat we in onze geïndividualiseerde samenleving betekenisvolle relaties met anderen willen aangaan. Onze behoefte aan betekenisvolle sociale contacten neemt toe: omzien naar elkaar, elkaar ontmoeten en samen delen. In onze gemeente zien we allerlei initiatieven die hiervan getuigen. In deze veranderende samenleving groeien jonge Harderwijkers en Hierdenaren op en worden anderen oud. Of je nou een jonge Harderwijker bent, een veertiger of al dik over de tachtig Of je nou als Harderwijker bent opgegroeid aan de Langendijkstraat, in Hierden of in Syrië: van belang is dat wij in die veranderende samenleving allemaal onze weg vinden en in onze stad van betekenis zijn. Het kader Sinds 2015 heeft de gemeente een ruime verantwoordelijkheid in het sociale domein. Met de Wmo 2015, Jeugdwet en Participatiewet is de gemeente verantwoordelijk geworden voor de participatie, zorg en ondersteuning van nagenoeg alle inwoners die om wat voor reden dan ook tijdelijk iets extra s nodig hebben. Hierin ligt de essentie van het samen leven : iedereen in staat te stellen mee te doen en in de samenleving van betekenis te zijn. Gaandeweg komen we tot het inzicht dat de oude systeemwereld met haar regels en criteria steeds minder goed aansluit bij de leefwereld van onze inwoners. Ieder mens en elke situatie is uniek. Elk mens heeft wat anders nodig om optimaal mee te kunnen doen in Harderwijk en Hierden. De Wmo, Jeugdwet en Participatiewet en ook de Strategische Raadsagenda Burgerschap geven daar voldoende ruimte voor. Desalniettemin ligt de focus in de praktijk van alledag vaak problemen en beperkingen van mensen, die opgeheven of gecompenseerd zou moeten worden om mensen mee te laten doen in de samenleving. In plaats daarvan kunnen we naar onze samenleving kijken: hoe kunnen we scholen, clubs, bedrijven en organisaties zó vormgeven dat talenten van mensen tot bloei komen? Hoe kunnen we onze organisaties en verenigingen toegankelijk maken voor iedereen? Hoe kunnen we samen leven, op een manier dat een ieder tot zijn recht komt?

6 Harderwijk zijn wij samen: vrijwilligers en mantelzorgers Samenbeleid voor de periode Gemeente Harderwijk, december 2017 In de afgelopen jaren noemden we het onderhavige beleid: vrijwilligersbeleid en beleid Informele Zorg. Toen was het gepositioneerd binnen de Wmo. Nu hebben we het over samenbeleid : al het beleid waarmee inwoners van Harderwijk en Hierden met elkaar vorm geven aan de samenleving. Vrijwillige inzet is volgens de traditionele definitie werk dat onbetaald en onverplicht verricht wordt ten behoeven van anderen of van (de kwaliteit van) de samenleving in het algemeen, in enig georganiseerd verband (Rijksoverheid (2014). Vrijwillige inzet is de basis. Aandachtspunten voor lokaal beleid. p. 8). Hieronder valt het vrijwilligerswerk dat onder de vlag van een organisatie wordt gedaan, maar ook initiatieven die inwoners zelf nemen. Movisie constateert dat de definitie steeds minder goed houdbaar is, omdat vrijwilligerswerk steeds meer verschijningsvormen krijgt. Mantelzorg is alle hulp aan een hulpbehoevende door iemand uit diens directe sociale omgeving ( De Klerk et al (2014). Informele hulp: wie doet er wat? Den Haag: SCP. p. 40). Daarmee bedoelen we de informele vormen van betekenisvolle participatie, zonder dat mensen daarvoor een vergoeding ontvangen. Dat omvat vrijwilligerswerk, inwonersinitiatieven, mantelzorg, verenigingsleven, informele zorg. Aan dit samenbeleid geven we in dit beleidsplan vorm. Op papier althans, wat het is uiteindelijk aan de inwoners van Harderwijk en Hierden. Als gemeente kiezen we voor een stimulerende en faciliterende rol. 3. Toekomstperspectief: een inclusieve samenleving Het is leuk en dankbaar werk. Soms zijn het heel eenvoudige klussen waar mensen al jarenlang tegenaan hikken. Het geeft lik-op-stuk bevrediging. Mensen zijn vaak dankbaar: wat ben ik u verschuldigd, vragen ze dan. (Man, 66 jaar) Als Harderwijkse en Hierdense gemeenschap willen we graag meer samen doen. Wij willen de (potentiële) kracht van onze samenleving verder mobiliseren en benutten, samen met de Harderwijkers en Hierdenaren. Als gemeente Harderwijk willen wij graag dat onze inwoners: zich uitgenodigd voelen of zelfs verleid worden om mee te doen en een gewaardeerde rol te vervullen; daadwerkelijk de ruimte krijgen/ervaren om op een betekenisvolle manier mee te doen; en tegelijkertijd ook de mogelijkheid hebben om de zorg voor een ander of voor een vereniging beter te verdelen. Wij zetten hierop in vanuit de overtuiging dat wij samen de samenleving zijn: wij zijn lid van de samenleving, en we maken die samenleving samen. Iedereen kan in die samenleving een bijdrage vervullen, bijvoorbeeld door actief te zijn bij een vereniging, door iets voor de buren te doen of door vrijwilliger te zijn. Ons lonkend perspectief is een samenleving waarin iedereen een betekenisvolle bijdrage levert, in aansluiting op zijn drijfveren, talenten en mogelijkheden. Een samenleving waarin we niet meer denken in hokjes van psychische stoornissen en verstandelijke beperkingen, van jong of oud, van migrant of Nederlander, maar een samenleving waarbij we ervan uit gaan dat iedereen van waarde is. Een samenleving ook die we zodanig hebben georganiseerd, dat iedereen de kans heeft om er middenin te staan, als volwaardig lid: een inclusieve samenleving. 5

7 4. Ambities: wat willen we bereiken? Als Harderwijkse en Hierdense samenleving hebben we mogelijkheden om een stap te maken richting de inclusieve samenleving, waarin iedereen mee kan doen en een gewaardeerde rol kan vervullen. Wij als gemeente Harderwijk zien voor onszelf een rol weggelegd om: op strategisch en tactisch niveau regie te voeren, integraal, over de beleidsterreinen heen (zorg, welzijn, Jeugd(interventiewerk), sport, cultuur, participatie); op uitvoeringsniveau te faciliteren en stimuleren. Daarbij realiseren we ons dat onze inwoners veel voor en met elkaar doen, ook zonder onze inmenging. Waar dat nog niet gebeurt, willen wij als gemeente stimuleren. Als we ons in de tijd verplaatsen naar het jaar 2021: wat willen we dan bereikt hebben? Wat moet er dan lokaal tot stand zijn gebracht? Wij willen in 2021 als gemeente het volgende vol overtuiging kunnen zeggen: Harderwijk zijn wij samen: ontmoeten en verbinden van inwoners a. Onze inwoners zijn zich ervan bewust dat wij samen de samenleving vormen en willen daaraan een bijdrage leveren. Zij worden actief uitgenodigd om op een betekenisvolle wijze in de samenleving mee te doen, in aansluiting op hun eigen drijfveren, talenten en mogelijkheden. b. In onze lokale samenleving ontmoeten inwoners elkaar als basis voor samen leven en geven zij samen vorm aan hun leefgemeenschap en -omgeving. c. De gemeente heeft een duidelijke visie op burgerschap, die ze handen en voeten heeft gegeven in bevordering van inwonersinitiatieven, burgerschapsvorming, democratische vaardigheden van inwoners en versterking van onze lokale democratie. Faciliteren van initiatieven, verenigingen en organisaties d. Verenigingen, vrijwilligersorganisaties, maatschappelijke initiatieven/organisaties en bedrijven in de gemeente Harderwijk benutten wederzijds hun expertise en mogelijkheden, en innoveren gezamenlijk de leefomgeving opdat iedereen optimaal mee kan doen. e. In de gemeente Harderwijk zijn bloeiende vrijwilligersorganisaties en verenigingen met betrokken vrijwilligers, waarbij taken en verantwoordelijkheden zijn afgestemd op de wensen en mogelijkheden van de (potentiële) vrijwilligers. De leden handelen vanuit het besef dat zij samen de vereniging vormen. Ondersteuning van inwoners f. Inwoners die zich actief inzetten voor de samenleving of medemensen, voelen zich hiervoor toegerust en gewaardeerd. g. Harderwijkers en Hierdenaren die zorgen voor een naaste, voelen zich gezien, gesteund en gewaardeerd door hun omgeving (netwerk, school, werk, de gemeente). h. Professionals, vrijwilligers, mantelzorgers en inwoners die ondersteuning nodig hebben, werken vanuit gelijkwaardigheid met elkaar samen, waarbij zorg en ondersteuning op maat van het gehele gezin of huishouden wordt ingezet (familie- of netwerkbenadering). i. Mantelzorgers kunnen en durven de zorg voor hun naaste te delen.

8 Harderwijk zijn wij samen: vrijwilligers en mantelzorgers Samenbeleid voor de periode Gemeente Harderwijk, december 2017 In het volgende hoofdstuk werken we deze ambities uit in beleid. 5. Beleid: hoe gaan we onze ambities realiseren? Ons samenbeleid bestaat uit interventies waarmee we onze ambities willen realiseren. Op de volgende pagina hebben we die per ambitie opgenomen. Die interventies zijn nog ruim geformuleerd. We willen namelijk coalities van partners en inwoners uitnodigen om hieraan vorm te geven. Immers: het zijn onze inwoners en maatschappelijke partners die onze ambities realiteit laten worden. Bij elke interventie geven we aan welke maatschappelijke partners we willen uitnodigen om met voorstellen te komen. 7

9 Ambitie A: onze inwoners zijn zich ervan bewust dat wij samen de samenleving vormen en willen daaraan een bijdrage leveren. Zij worden actief uitgenodigd om op een betekenisvolle wijze in de samenleving mee te doen, in aansluiting op hun eigen drijfveren, talenten en mogelijkheden. Harderwijk en Hierden vormen wij samen. Met ongeveer inwoners wonen en leven we bijeen op circa 38 vierkante kilometer. De meesten van ons ongeveer leven in de stad Harderwijk, in het dorp Hierden en 500 inwoners in het buitengebied. In de loop van vele jaren hebben we met elkaar hebben we een hoog voorzieningenniveau georganiseerd, met onder andere scholen, een ziekenhuis, zorgorganisaties en welzijnswerk. Ook hebben we ons verenigd in allerlei clubs, zoals sport-, muziek- en bewonersverenigingen. Het is al zo gewoon dat we ons vaak niet realiseren hoeveel we al samen doen en tot stand hebben gebracht. Tegelijkertijd zijn we een geïndividualiseerde samenleving, waarin het lang niet voor iedereen vanzelfsprekend is om een bijdrage te leveren. Sommige mensen krijgen de kans niet, anderen verkeren in een isolement en weer anderen hebben er nog nooit over nagedacht. Hoe kunnen we hen verleiden om op nieuwe manieren van betekenis te zijn? Vrijwilligerswerk is een goede weg tot participatie en integratie, maar soms zijn het de overheidsregels die tegenwerken dat mensen vrijwilligerswerk kunnen doen, zoals bij uitkeringsgerechtigden en asielzoekers. Daarmee gaat waardevol talent verloren en kunnen mensen passief worden. Hoe kunnen we ook hen in staat stellen om in Harderwijk en Hierden van betekenis te zijn? Wij zien hierin een taak voor de sociale dienst straks Meerinzicht om (in samenwerking met maatschappelijke organisaties) uitkeringsgerechtigden blijvend te stimuleren om actief te participeren, hetzij in de vorm van betaald werk hetzij door middel van vrijwilligerswerk. Er zijn al veel diensten en activiteiten beschikbaar voor Harderwijkers en Hierdenaren: van activiteiten voor mantelzorgers tot initiatieven voor mensen met dementie, van een klussendienst tot een Repair Café, van een cultureel evenement tot een vrijwilligersmarkt. De organisatoren ervaren echter dat het vaak lastig is om deze activiteiten in de media onder de aandacht van de Harderwijkers en Hierdenaren te brengen. Sommige activiteiten lijken heel zinvol, maar dreigen te sneuvelen vanwege onbekendheid. Soms beconcurreren initiatieven elkaar in de slag om de inwoners: misschien organiseren we met z n allen gewoonweg te veel? Anderzijds leidt juist concurrentie tot creativiteit en vernieuwing van het activiteitenaanbod. Ik doe het omdat ik er tijd voor heb en omdat ik het leuk vind. Gevoelsmatig zijn het dingen die ertoe doen. Je maakt er anderen blij mee en daar word ik ook blij van. De mensen waarderen het dat je dit werk doet. Tenslotte: het houdt me van de straat (Man, 62 jaar) Ik voel me gesteund door de andere leden van de teams waarin ik zit. Je doet dit werk met anderen. Om van die 7 een 9 te maken, zou ik graag meer verbanden en meer samenwerking zien en minder concurrentie ervaren van soortgelijke clubs én kerken. (Man, 52 jaar)

10 Harderwijk zijn wij samen: vrijwilligers en mantelzorgers Samenbeleid voor de periode Gemeente Harderwijk, december 2017 Resultaat: Harderwijkers en Hierdenaren participeren op meerdere manieren in de Harderwijkse en Hierdense samenleving Indicatoren: - groei van het percentage vrijwilligers in de gemeente Harderwijk (GGD monitor 2012: 38%) - groei van het percentage Harderwijkers en Hierdenaren dat zelden/nooit het gevoel heeft buiten de samenleving te staan (GGD monitor 2012: 84%) Wat? Wie? Hoe? Wanneer? Waarmee? Samenhangende coalitie en campagne Harderwijk zijn wij samen met duidelijke afzender(s) Kwartiermaker Harderwijk zijn wij samen Ontwikkeling en borging van initiatieven waarmee buitenstaanders en mensen in een kwetsbare positie van betekenis kunnen zijn Continuering/borging Samenleving en Route Samenhangende PR rondom activiteiten en diensten voor Harderwijkers en Hierdenaren, waaronder een digitaal maatschappelijk platform Maatschappelijke partners, communicatiebureau, lokale media Onafhankelijke kwartiermaker Partners: sociale dienst, UWV, ZorgDat, Servicepunt VW, Vluchtelingenwerk, AZC, InteraktContour, MEE migrantenorganisaties Partners: sociale dienst, Servicepunt VW, scholingsinstituut Maatschappelijke partners en lokale media Via de huidige opdrachtverlening en subsidies aan de desbetreffende partners 2018 Huidige middelen aan desbetreffende partners en opdrachtnemer Opdrachtverlening ,- Via de huidige opdrachtverlening en subsidies aan de desbetreffende partners en waarderingssubsidies Opdrachtverlening aan scholingsinstituut, continuering huidige werkwijze 2018 e.v. Huidige middelen aan desbetreffende partners ,- per jaar 2018 e.v. Huidige inzet van de partners ,- per jaar Opdrachtverlening ,- en daarna jaarlijks 1.000,- Horizon: de inclusieve Gemeente Opdrachtverlening voor ,- per jaar 9

11 samenleving advies/ondersteuning Toelichting Er zijn in Harderwijk en Hierden diverse initiatieven waarbij wordt gepromoot dat inwoners iets voor elkaar betekenen. Denk hierbij aan Break the bubble en de campagne Ik voor elkaar. Daarnaast zijn er initiatieven waarmee het Waarom ik dit werk doe? Ik vind het vrijwilligerswerk laagdrempelig wordt gemaakt, bijvoorbeeld met NL DOET en door stichting Present. Inmiddels krijgt ook leuk om anderen te helpen. bestrijding van eenzaamheid aandacht, met een mogelijke Coalitie Erbij. We willen met de partners van deze losse Bovendien kom ik zo meer te weten campagnes een breed gedragen, samenhangende campagne realiseren (met een duidelijke afzender). Ik voor elkaar over Nederland en leer ik de vervalt als losse campagne. Nederlandse taal. (Man, 40 jaar) Om dit proces aan te jagen, schakelen we een onafhankelijk kwartiermaker in. Deze kwartiermaker is bij voorkeur geworteld in de Harderwijkse samenleving. Deze kwartiermaker krijgt (dus) een tweeledige opdracht: - aanbrengen van samenhang in losse initiatieven en campagnes, en - stimuleren van nieuwe initiatieven bij inwoners en organisaties. Het oogmerk hiervan is dat inwoners die zich meer een buitenstaander of kwetsbaar voelen (waaronder eenzame mensen) of eenzijdig participeren (bijvoorbeeld alleen via betaald werk), zich geroepen voelen én de kans krijgen om van betekenis te zijn. We denken daarbij aan specifieke groepen, zoals uitkeringsgerechtigden (sociale dienst en UWV), mensen met een migratie-achtergrond, mensen met een psychische stoornis en ex-mantelzorgers. Eenmaal gestarte en succesvol gebleken projecten, zoals Samenleving en route willen we borgen, door periodiek trajecten als deze te starten voor een bredere doelgroep. Om de veelheid van sociale en culturele activiteiten en initiatieven in de stad goed over onder de aandacht van de inwoners te brengen, vragen we de lokale media en een afvaardiging van maatschappelijke partners om de handen ineen te slaan: kom met een gezamenlijk plan, waarin de verschillende soorten communicatiekanalen (krant, digitaal platform, radio en tv, mond-tot-mond, etc.) optimaal worden benut, afgestemd op de diversiteit van inwoners. Specifiek voor de inrichting van een digitaal platform stellen we extra middelen beschikbaar, die ontwikkeld wordt in samenspraak met de beoogde gebruikers. Als stip op de horizon willen we toewerken naar een inclusieve samenleving: een samenleving waarin iedereen van betekenis is en meedoet. Deze ideologische wens willen we concreet handen en voeten geven, bijvoorbeeld in de wijze waarop we subsidies verstrekken, onze dialogen met inwoners en onze interne samenwerking. Hoe kunnen we dat concreet doen? Hierbij willen we ons in de komende periode extern laten ondersteunen, door bij concrete activiteiten advies in te winnen.

12 Harderwijk zijn wij samen: vrijwilligers en mantelzorgers Samenbeleid voor de periode Gemeente Harderwijk, december 2017 Ambitie B: In onze lokale samenleving ontmoeten inwoners elkaar als basis voor samen leven en geven zij samen vorm aan hun leefgemeenschap en - omgeving. In Harderwijk en Hierden beschikken we over vijf wijkontmoetingscentra, waar mensen elkaar kunnen ontmoeten en Wat beter kan? Ik zou hier graag gezamenlijk activiteiten ondernemen. Daarnaast hebben we drie centra die op commerciële basis worden uitgebaat (De meer vrijwilligers willen hebben, Kiekmure, De Roef en Drielanden). Specifiek voor jongeren is er Talenthouse. Religieuze en levensbeschouwelijke maar weet niet de weg te gemeenschappen treffen elkaar in eigen kerken en moskeeën. Sporters ontmoeten elkaar in sportaccommodaties en op bewandelen om die hier te krijgen. Ik sportvelden. Cultuurminnaars treffen elkaar in allerlei accommodaties, zoals Estrado en het theater, om samen te genieten wil hier mensen die nu thuis zitten en van cultuur of zelf muziek of theater te maken. Kortom: Harderwijk en Hierden beschikken over allerlei accommodaties die hier kunnen helpen met koffie en waarvan groepen inwoners gebruik kunnen maken. Tegelijkertijd geven inwoners aan behoefte te hebben aan kleinschalige thee schenken en zo (Man, 58 jaar) ontmoetingsplekken dichtbij in de buurt, die als een soort huiskamer kunnen fungeren. In wijken van Harderwijk zijn diverse wijkverenigingen en wijkplatforms actief. Wijken hebben sinds kort de beschikking over een wijkbudget van waaruit initiatieven in de wijk kunnen worden gefinancierd. Organisaties weten elkaar op wijkniveau steeds beter te vinden, zoals het maatschappelijk werk, het sociaal werk, wijkbeheerders van de woningbouwvereniging en de politie. Steeds meer gaan zij functioneren als wijkteams. Tegelijkertijd zijn er ook Harderwijkers en Hierdenaren die eenzaam zijn: zij vinden onvoldoende de aansluiting en staan aan de zijlijn. Ook zijn onze ontmoetingsactiviteiten soms nog gesegregeerd georganiseerd, met specifieke activiteiten voor senioren, mensen met een migratie-achtergrond of een beperking, op specifieke locaties (bijvoorbeeld bij een moskee of zorginstelling). Al zien we ook nieuwe initiatieven, zoals Open Club, waarbij sportverenigingen hun accommodaties opstellen voor nieuwe groepen inwoners. Resultaat: inwoners ontmoeten elkaar, ook op buurt- en wijkniveau Indicatoren: - daling van het percentage inwoners minder dan 1x per maand contact heeft met de buren (GGD monitor 2012: 10%) - daling van het percentage inwoners dat vindt dat buurtbewoners slecht met elkaar kunnen opschieten (GGD monitor 2012: 11%) - groei van het percentage inwoners dat af toe iets doet voor de buren (GGD monitor 2012: 62%) - daling van het percentage inwoners dat zich matig tot (zeer) ernstig eenzaam voelt (GGD monitor 2012: 28% resp. 6%) Wat? Wie? Hoe? Wanneer? Waarmee? Doorontwikkeling van de wijkcentra tot huizen van de Inwoners en maatschappelijke partners Via de huidige opdrachtverlening en 2018 e.v. Huidige middelen van de partners 11

13 buurt en sportaccommodatie tot open club Inrichting openbare ruimte in wijken/buurten (incl. nieuwbouw en renovatie) gericht op ontmoeting en benutten andere locaties als huiskamers van de buurt Gemeenschapsontwikkeling (community building) op buurtniveau, bv. mijnbuurtje.nl, ABCD-aanpak of buurtcoöperatie Welzijn diversiteitsproof: training in combinatie met proeftuintjes Preventieve huisbezoeken in de buurt Sportverenigingen. Gemeente, inwoners en maatschappelijke partners Wijkvereniging/platform, inwoners, sociaal werkers, maatschappelijke partners ZorgDat i.s.m. relevante partners zoals de SBBH Maatschappelijke partners i.s.m. buurtbewoners en partners in de wijk subsidies aan de desbetreffende partners Via de huidige opdrachtverlening en subsidies aan de desbetreffende partners + waarderingsubsidie voor nieuwe initiatieven 2018 e.v. Huidige middelen van de partners + RObudgetten Op initiatief van een buurt 2018 e.v. Via wijkbudgetten en Wmo-budget Cross-over project en externe trainer Door verschillende partners in onderlinge afstemming 2018 en 2019 Huidige middelen van de partners (+ benutten middelen cross-overs die ambitie D) Via huidige subsidieverlening en wijkbudgetten Toelichting Met wijkcentrum De Aanleg laten bewoners en organisaties zien hoe een centrum een huis van de buurt kan worden. Met Talenthouse hebben jongeren en beroepskrachten een het huis van de jongeren gerealiseerd. Ook de andere wijkontmoetingscentra willen we op deze manier door ontwikkelen, in aansluiting op mogelijkheden, behoeften en kracht van de buurt. Hierbij vragen we specifiek aandacht voor toegankelijkheid van de accommodaties voor iedereen: het gaat erom dat iedereen er zich thuis voelt. Waar nuttig zullen we dit per accommodatie onderzoeken. We zien dat sportaccommodaties zich via Open Club openstellen voor andere partners en doelgroepen. In het najaar van 2017 start bijvoorbeeld een eerste pilot van de Sociale Dienst Veluwerand en Zwart-Wit 63. Dit juichen we toe, evenals initiatieven zoals Zin in Kunst waarin cliënten en begeleiders naar vakdocenten gaan om kunstlessen te volgen (in plaats van dat de vakdocent naar de instelling gaat). Zorgorganisaties zoals s Heeren Loo nemen ondernemen ook allerlei activiteiten om cliënten meer deel te laten nemen aan het gewone leven. Ook dit juichen we toe.

14 Harderwijk zijn wij samen: vrijwilligers en mantelzorgers Samenbeleid voor de periode Gemeente Harderwijk, december 2017 Daarnaast willen we bij herinrichting van buurten, straten en gebieden meer aandacht geven aan de ontmoetingsfunctie, zodat bewoners zich uitgenodigd voelen om samen buiten te zijn. Stichting Rietmeen is hiervoor een mooi voorbeeld, maar denk ook aan een buurtcoöperatie waarin inwoners voor/door elkaar diensten aanbieden (fietsenwerkplaats, weggeefwinkel, kookclub, etc.). Het kan ook kleinschaliger in de vorm van gezamenlijk inrichten en onderhouden van een speeltuin. Vanwege de pantoffelafstand is de buurt meer dan de wijk een schaal waarop mensen elkaar kunnen kennen en helpen. We willen buurtinitiatieven faciliteren waarin mensen naar elkaar omzien. Het initiatief moet hierbij wel uit de buurt zelf komen, eventueel gestimuleerd vanuit sociaal werkers met de Kan wel! aanpak. Hiervoor willen we stimuleren dat andersoortige locaties (dan de huidige ontmoetingscentra) benut worden om kleinschalige ontmoetingen mogelijk te maken, vooral in buurten waarin geen wijkontmoetingscentrum is. Denk hiervoor bijvoorbeeld aan de locatie van het Leger de Heils in de wijk Slingerbos, Centrum de Zin of aan het benutten van basisscholen en kerken. Belangrijk is dat de locatie voor een ieder toegankelijk is en inwoners de locatie als hun locatie ervaren. Ik ben hier via een kennis terechtgekomen, omdat ik niets te doen had en vond het meteen leuk werk om te gaan doen. Nu hoor ik er hier een beetje bij. Ik vind het contact met andere mensen ook fijn. Ik zit nu al vijf jaar zonder betaald werk. Dan durf je ook niet meer te solliciteren. (Vrouw, 29 jaar) In de praktijk blijken algemene ontmoetingsactiviteiten nog weinig benut te worden door mensen met een migratie-achtergrond. Ontmoeting vindt nog vaak plaats langs de lijnen van etnische cultuur. Daarom vragen wij ZorgDat om haar welzijnsdiensten langs de diversiteitsmeetlat te leggen en met partners enkele proeftuintjes te starten om deze diensten toegankelijker/passender te maken voor in eerste instantie mensen met een migratieachtergrond. Om ontmoeting te stimuleren en eenzaamheid te bestrijden, zetten we daarnaast in op versterking van de (huidige) outreachende werkwijze van maatschappelijke partners. We vinden het belangrijk dat mensen in een isolement die zelf geen hulpvraag stellen worden gezien en bereikt. Daarbij denken we bijvoorbeeld vooral aan alleenstaande mensen met psychische problematiek en dementie, en aan mantelzorgers. We zien hierin kansen door buurtbewoners te vragen om als vrijwilliger preventieve huisbezoeken af te leggen, zoals we nu doen bij de 75-plussers. 13

15 Ambitie C: de gemeente heeft een duidelijke visie op burgerschap, die ze handen en voeten heeft gegeven in bevordering van inwonersinitiatieven, burgerschapsvorming, democratische vaardigheden van inwoners en versterking van onze lokale democratie. In een samenleving waarin inwoners aan zet zijn, past de overheid een houding van vertrouwen in het zelfsturend en probleemoplossend vermogen van haar burgers. Niet door te roepen dat inwoners zelf verantwoordelijk zijn, maar door inwoners in de gelegenheid te stellen om zelf initiatieven te nemen. Dat betekent ruimte geven, kansen bieden, faciliteren en waar nodig stimuleren. Denk hierbij aan de Harderwijkse Uitdaging, dat door ons wordt gefaciliteerd. Tegelijkertijd is het soms nodig om grenzen te stellen, bijvoorbeeld als inwonersinitiatieven leiden tot uitsluiting en discriminatie. We weten nog niet precies hoe die nieuwe gemeentelijke rol eruit komt te zien. Wel experimenteren we ermee, vooral door veel handelingsruimte te geven aan beroepskrachten zoals sociaal werkers, participatieconsulenten en Wmo-consulenten. Hierdoor krijgen deze beroepskrachten de ruimte om beslissingen te nemen die goed aansluiten bij de leefwereld van inwoners. Regels worden geleidelijk minder strak en vormen steeds minder de leidraad voor handelen. Maar natuurlijk zijn ze er nog wel, want juist door regels scheppen we duidelijkheid en vermijden we willekeur. We zien dan ook dat onze medewerkers elk verschillend omgaan met de regels, mede afhankelijk van hun persoonlijke visie en de sector waarin ze werken. Nu inwoners steeds meer zelf en samen initiatieven nemen, verandert geleidelijk ook de rol van ZorgDat. Natuurlijk blijft zij een rol vervullen om inwoners met elkaar te verbinden en hen de kans te geven van betekenis te zijn. Maar meer dan voorheen, krijgt ZorgDat een faciliterende rol richting (kleine) vrijwilligersorganisaties, bijvoorbeeld met expertise, een budget of door accommodaties beschikbaar te stellen. Resultaat: een duidelijke visie op de eigen rol en verhouding tot inwoners Indicatoren: - groei van het aantal burgerinitiatieven (nog geen nulmeting) Wat? Wie? Hoe? Wanneer? Waarmee? Gezamenlijke visie op burgerschap en de rol van de gemeente Visie op de rol van ZorgDat als faciliterende organisatie Gemeente ZorgDat i.s.m. gemeente en enkele maatschappelijke partners Toen is het snel gegaan. Waarschijnlijk hebben we iets aangeboord waar behoefte aan was. (Aanjager maatschappelijk initiatief) Door deelname aan het project Ambtelijk Vakmanschap in de Participatiemaatschappij 2018 e.v. Uren gemeente Verzoek aan ZorgDat 2018 e.v. In overleg met ZorgDat

16 Harderwijk zijn wij samen: vrijwilligers en mantelzorgers Samenbeleid voor de periode Gemeente Harderwijk, december 2017 Toelichting We willen meer samenhang aanbrengen in de wijze waarop wij als gemeente (met onze diensten en medewerkers) ons verhouden tot onze inwoners en tot initiatieven van inwoners. Ook willen we daarover duidelijker zijn naar onze inwoners toe: wat kunnen en mogen inwoners van ons verwachten? Tenslotte zijn wij er voor onze inwoners en niet andersom. Wat betekent dat voor de wijze waarop we beslissingen nemen en inspraak organiseren? Wat betekent dat voor de subsidieverlening aan verenigingen en organisaties? Wat betekent dat het voor onze houding jegens mensen die onze hulp vragen: uitkering, zorg, ondersteuning? Om die duidelijkheid en samenhang te realiseren, gaan we meedoen aan het project Ambtelijk Vakmanschap in de Participatiemaatschappij van de Universiteit van Tilburg. Parallel hieraan vragen we aan ZorgDat om zich samen met ons en enkele stakeholders te bezinnen op hun eigen (toekomstige) rol. Vragen daarbij zijn: hoe krijgt de werkwijze van Welzijn Nieuwe Stijl verder vorm? Hoe verhoudt ZorgDat zich in de toekomst tot nieuwe initiatieven zoals stichting Present of Thuishuis? Hoe kunnen initiatieven in die situaties hun eigenheid behouden? Is het de organisatie ZorgDat die bij inwoners bekend moet zijn of de onderscheiden diensten (Talenthouse, Servicepunt, etc.)? 15

17 Ambitie D: verenigingen, vrijwilligersorganisaties, maatschappelijke initiatieven/organisaties en bedrijven in de gemeente Harderwijk benutten wederzijds hun expertise en mogelijkheden, en innoveren gezamenlijk de leefomgeving opdat iedereen optimaal mee kan doen. Organisaties hebben elk hun eigen meerwaarde, expertise en mogelijkheden. Door dit kenbaar te maken aan andere organisaties, kunnen organisaties en bedrijven elkaar versterken. Een migrantenorganisatie kan een voetbalvereniging helpen om haar migrantenleden meer te betrekken en als vrijwilliger te benutten. Een lokale radio- en tv-zender kan maatschappelijke initiatieven helpen om meer publiciteit te krijgen. De welzijnsorganisatie kan lokale muziekcorps en bands inschakelen voor muzikale omlijsting van evenementen. Door samen op te trekken en nieuwe wegen uit te proberen, zal het dienstenaanbod zich verder innoveren. Door verbindingen te leggen, willen we bevorderen dat er meer uitruil plaatsvindt, zodat de organisaties zich meer met elkaar verbonden weten en van elkaar profiteren. Een stap verder dan elkaars expertise benutten, is gezamenlijk te innoveren. Denk hierbij aan initiatieven als het Werk aan je toekomst, Samenleving en route en stichting Rietmeen. In deze initiatieven brengen meerdere partners hun kennis en kunde bij elkaar, om gezamenlijk een nieuwe aanpak te ontwikkelen. Resultaat: organisaties, verenigingen en initiatieven benutten elkaars kennis en expertise Indicatoren: - groei aantal samenwerkingsinitiatieven (nog geen nulmeting) - groei van het aantal matches tussen ondernemers en maatschappelijke organisaties (waardebepaling van HW-matches 2015: ,-) Wat? Wie? Hoe? Wanneer? Waarmee? Website/digitaal platform voor organisaties, inclusief eerste vulling Themabijeenkomsten voor en door Harderwijkse en Hierdense verenigingen, initiatieven en vrijwilligersorganisaties Jaarlijkse event Sociaal Harderwijk Gemeente i.s.m. maatschappelijke partners Maatschappelijke partners Gemeente Harderwijk i.s.m. met ZorgDat en maatschappelijke partners Opdrachtverlening aan onafhankelijke derde Via de huidige subsidieverlening aan maatschappelijke partners Via de huidige subsidieverlening aan samenwerkingsverbanden van maatschappelijke 2018 e.v ,- en daarna ,- per jaar 2018 e.v. Huidige middelen van de partners 2018 e.v. Huidige middelen van de partners + uren gemeente

18 Harderwijk zijn wij samen: vrijwilligers en mantelzorgers Samenbeleid voor de periode Gemeente Harderwijk, december 2017 partners en evt. bedrijven Platform Informele Zorg Informele zorgorganisaties Via de huidige subsidieverlening aan maatschappelijke partners Vernieuwende cross-overs Maatschappelijke partners en het lokale ondernemersplatform Innovatiebudget (waarderingssubsidies) 2018 e.v. Huidige middelen van de partners 2018 e.v ,- per jaar Toelichting Om elkaars kennis en kunde te kunnen benutten, is een voorwaarde dat verenigingen, initiatieven en organisaties elkaars kennis en kunde weten te vinden. Daarvoor willen we een website ontwikkelen dan wel een bestaand digitaal platform uitbreiden (in samenhang met het digitaal activiteitenplatform voor inwoners, zie ambitie A). Hierop wordt de expertise en meerwaarde van organisaties kort en duidelijk wordt gepresenteerd. Geen promotieverhalen, maar een neutrale beschrijving van de meerwaarde, kennis en kunde. Hiervoor vragen we een onafhankelijke derde om deze website te vullen, bij voorkeur persoon uit Harderwijk of Hierden. Om te stimuleren dat organisaties elkaars expertise en mogelijkheden benutten, gaan we jaarlijks een Harderwijks sociaal evenement organiseren. Dit sociaal evenement moet een bijeenkomst zijn waarbij de participanten niet alleen consumenten maar ook producenten zijn: door en voor elkaar. Daarbij gaat het zowel om formele als informele organisaties: wie doet wat, wie kun je waarvoor benutten, waar liggen mogelijkheden voor cross-overs? Behalve ontmoeting en kennisdeling willen we evenement ook benutten om samen met partners vooruit te blikken: voor welke uitdagingen zien we ons gesteld, welke ontwikkelingen signaleren we, waarop willen we gezamenlijk inzetten? Aan de gezamenlijke maatschappelijke partners vragen we om de eigen expertise via themabijeenkomsten bij elkaar over het voetlicht te brengen, bijvoorbeeld themabijeenkomsten over PR, fondsenwerving, binden en boeien van vrijwilligers, etnische diversiteit, omgaan met kinderen die anders zijn, etc. Aan de maatschappelijke partners vragen we om tot een evenwichtig jaarprogramma met themabijeenkomsten te komen. Ook vragen we de informatie zorgorganisaties om het Platform Informele Zorg te continueren, op een themagerichte manier georganiseerd. Voor dit platform zien we een belangrijke signalerende functie. Ook de dialoog over de grenzen van het vrijwilligerswerk zou hier gevoerd kunnen worden, eventueel door hierbij ook formele zorgorganisaties te betrekken. Een stap verder dan elkaar kennen, is gezamenlijk nieuwe initiatieven te ontwikkelen, waarbij elkaars mogelijkheden optimaal worden benut. Dergelijke cross-overs willen we met een innovatiebudget verder stimuleren. In het bijzonder We moeten van onze vrijwilligers geen professionals willen maken. Tegelijkertijd is het belangrijk dat we onze vrijwilligers wapenen tegen specifieke situaties, bijvoorbeeld cliënten die al hun hebben en houden met hen willen delen. Onze vrijwilligers moeten als mens overeind blijven. (Vrijwilligerscoördinator zorgorganisatie) 17

19 vragen we hierbij aandacht voor cross-overs gericht op financiële stabilisaties van huishoudens, vanwege het fundamentele belang van een stabiele financiële situatie: bijna randvoorwaardelijk om in de samenleving te kunnen participeren.

20 Harderwijk zijn wij samen: vrijwilligers en mantelzorgers Samenbeleid voor de periode Gemeente Harderwijk, december 2017 Ambitie E: in de gemeente Harderwijk zijn bloeiende vrijwilligersorganisaties en verenigingen met betrokken vrijwilligers, waarbij taken en verantwoordelijkheden zijn afgestemd op de wensen en mogelijkheden van de (potentiële) vrijwilligers. De leden handelen vanuit het besef dat zij samen de vereniging vormen. De vrijwilligersorganisaties en verenigingen in Harderwijk en Hierden doen het overwegend goed: ze hebben voldoende leden, krijgen de financiën rond en voorzien in een behoefte. Wél geven meerdere verenigingen aan dat ze graag meer dragende schouders willen: meer actieve leden, die nu alleen consumeren maar als vrijwilligers ook zelf een bijdrage kunnen leveren. Samen een vereniging vormen, betekent met z n allen iets daaraan bijdragen. Of dat nou is in de vorm van het rijden van kinderen naar een uitwedstrijd of het organiseren van een cursus: leden doen het met elkaar. Wij willen samen met de verenigingen de samencultuur stimuleren. Dit gaat verder dan een mentaliteitsomslag: het gaat niet alleen om anders denken, maar ook om anders doen. Het is de kunst om het vrijwilligerswerk zodanig te organiseren dat meer mensen zich uitgenodigd voelen om een bijdrage te leveren, in aansluiting bij hun eigen wensen en mogelijkheden. Flexibeler, kleinere taken, diversiteitsproof, losse klussen Zodat iedereen zich aangesproken voelt om zich vrijwillig in te zetten, ook steeds de werkende mensen, migranten, jongeren. Dat besef is (deels) bij de organisaties doorgedrongen, maar de praktijk is weerbarstig: hoe krijgen we dit voor elkaar? Resultaat: inwoners voelen zich mede-eigenaar van hun eigen vereniging, club of organisatie Indicatoren: - groei van het percentage vrijwilligers in Harderwijk en Hierden (GGD monitor 2012: 38%) Wat? Wie? Hoe? Wanneer? Waarmee? Ondersteuning van verenigingen en vrijwilligersorganisaties (flexibel vrijwilligersbeleid en samencultuur), met gezamenlijk PvA Stimuleringsbudget de vereniging, dat zijn wij Servicepunt Vrijwilligerswerk Verenigingsondersteuner Sport Cultuurkust Servicepunt Vrijwilligerswerk Verenigingsondersteuner Via de huidige subsidieverlening Stimuleringsbudget de club, dat zijn wij in beheer bij de experts 2018 en 2019 Huidige middelen van de partners ,- per jaar 2018, 2019 en ,- per jaar Ik doe dit omdat mijn kinderen op voetbal zitten en ik me maatschappelijk betrokken voel. Het is leuk werk, goed voor je netwerk en je leert er altijd wat van. En je komt andere mensen tegen. (Vrouw, 39 jaar) 19

21 Sport Cultuurkust Toelichting Om verenigingen en vrijwilligersorganisaties te ondersteunen bij het realiseren van een flexibeler vrijwilligersbeleid en samencultuur vragen wij om de experts hierbij met een gezamenlijk plan van aanpak te komen: Servicepunt Vrijwilligerswerk, Verenigingsondersteuner Sport en Cultuurkust. Op die manier wordt expertise gebundeld, en kan er tot een samenhangend ondersteuningsprogramma worden gekomen. Om hieraan een impuls te geven, stellen we voor twee jaar extra middelen ter beschikking, zodat de experts hierin ook daadwerkelijk kunnen investeren. Het zijn uiteindelijk de verenigingen en organisaties die het zelf moeten doen: zij zijn degene die de samencultuur vorm geven en hun vrijwilligerswerk anders organiseren. Om hen in staat te stellen hiervoor extra acties te doen, bijvoorbeeld door hiervoor een event te organiseren, komt er een stimuleringsbudget. Het beheer over dit budget leggen we bij de drie experts. Het is overigens uitdrukkelijk de bedoeling dat middelen uit dit budget op eenvoudige manier te beschikking worden gesteld, dus met een eenvoudige aanvraag en verantwoording. Het bestuur zou meer en opener moeten communiceren met de vrijwilligers. Ik ervaar ook allerlei eilandjes, dat mag van mij minder. Dat zou een taak zijn voor een coördinator, die dan wel eerst aangesteld moet worden. Die zou dan ook wat mij betreft vaker de vrijwilligers bij elkaar mogen brengen, waardoor de sfeer ook beter wordt. (Vrouw, 47 jaar)

22 Harderwijk zijn wij samen: vrijwilligers en mantelzorgers Samenbeleid voor de periode Gemeente Harderwijk, december 2017 Ambitie F: Inwoners die zich actief inzetten voor de samenleving of medemensen, voelen zich hiervoor toegerust en gewaardeerd. De Harderwijkse en Hierdense vrijwilligers voelen zich over het algemeen goed toegerust om hun vrijwilligerswerk te doen. Zij waarderen de support die zij van hun organisatie krijgen met gemiddeld een 8-. Knelpunten liggen vooral bij bestuursleden van (kleinere) vrijwilligersorganisaties, rondom PR, fondsenwerving en juridische aangelegenheden. Sommige vrijwilligers ervaren dat zij van hun vrijwilligersorganisatie te weinig inspraak/invloed krijgen. Bij zorgorganisaties zien we dat in toenemende mate eigen cliënten als vrijwilliger worden ingezet; daar begint de grens tussen cliënt en vrijwilliger te vervagen. Deze ontwikkeling juichen wij toe. Bij andere vrijwilligersorganisaties en verenigingen zien we dit nog minder, maar ook daar willen we graag een omslag in brengen. Inzet van deze nieuwe vrijwilligers vergt vaak een investering in de begeleiding; daar tegenover staat dat deze vrijwilligers zich vaak langdurig verbinden aan een organisatie. Het vervangt de dagbesteding en stelt mensen in de gelegenheid van betekenis te zijn. Op het moment dat bij formele organisaties ook mensen die anders zijn als vrijwilliger aan de slag gaan: wat vraagt dit van de begeleiding van mensen, hoe kunnen zij voor hen werk voldoende worden toegerust? Begeleiding van vrijwilligers is een vak. We signaleren dat een deel van de uitvoerend (zorg)professionals hierop nog een slag te maken hebben. Om daar een 9 van te maken? Dan zou ik graag willen dat beroepskrachten meer betrokken bij ons vrijwilligers zouden zijn. Ze zeggen wel: je hoort erbij, bijvoorbeeld tijdens zo n high tea, maar om nou te zeggen dat ik dat ook zo tijdens het werk ervaar (Man, 65 jaar) Resultaat: inwoners voelen zich toegerust voor het vrijwilligerswerk dat zij doen. Indicatoren: - stabilisatie of groei van de waardering door vrijwilligers van hun ondersteuning (Vrijwilligerspeiling 2017: rapportcijfer 8-) Wat? Wie? Hoe? Wanneer? Waarmee? Doorontwikkeling Servicepunt Vrijwilligerswerk Samenhangend programma van training en deskundigheidsbevordering Workshops/training begeleiding vrijwilligers is een vak voor professionele Servicepunt Vrijwilligerswerk Maatschappelijke partners, gecoördineerd door Servicepunt Vrijwilligerswerk Servicepunt Vrijwilligerswerk i.s.m. vrijwilligersorganisaties Via de huidige subsidieverlening Via huidige subsidieverlening Via huidige subsidieverlening 2018 Huidige middelen van de partners 2019 e.v. Huidige middelen van de partners 2018 e.v. Huidige middelen van de partners 21

23 organisaties Toelichting Bij het Servicepunt willen we de focus vooral leggen op: - ondersteuning van vrijwilligersorganisaties en verenigingen (2 e lijns), bij het realiseren van een vrijwilligersbeleid gericht op het benutten van talenten en mogelijkheden van iedereen (zie ook ambitie A en E), ook van mensen in een kwetsbare positie; - training en deskundigheidsbevordering van beroepskrachten en coördinerend vrijwilligers rondom de samenwerking met en toerusting van vrijwilligers (2 e lijns), in samenwerking met de verenigingsondersteuner Sport en Cultuurkust (zie ook ambitie E); - gerichte training en deskundigheidsbevordering van vrijwilligers van diverse verenigingen en vrijwilligersorganisaties (sport, cultuur, zorg, welzijn, natuur, etc., dus voor een bredere doelgroep vrijwilligers), in samenwerking met maatschappelijke partners, volgens een samenhangend programma; Ik krijg hier steun in de vorm van een luisterend oor en kan altijd om hulp vragen aan de twee activiteitenbegeleiders hier. Bovendien voel ik me hier veilig. Voor een 9 zou ik het fijn vinden als ik zelf meer in kan brengen aan activiteiten. (Vrouw, 26 jaar) - werving en ondersteuning van mensen die iets extra s nodig hebben om de stap tot vrijwilligerswerk te zetten (1 e lijns), zo nodig in specifieke projecten, bijvoorbeeld via maatjesvrijwilligers (duo s) op de werkvloer (zie ook ambitie A). We vragen aan ZorgDat met alternatieven te komen op welke aangepaste wijze de dienstverlening aan vrijwilligers (1 e lijn) kan worden gecontinueerd.

24 Harderwijk zijn wij samen: vrijwilligers en mantelzorgers Samenbeleid voor de periode Gemeente Harderwijk, december 2017 Ambitie G: Harderwijkers en Hierdenaren die zorgen voor een naaste, voelen zich gezien en gesteund door hun omgeving (school, werk, netwerk). 10% van de inwoners zorgt voor een naaste, op een wijze die uitstijgt boven de gangbare zorg. Denk aan zorg voor een dementerende partner, een familielid met een psychische stoornis of voor een verstandelijk gehandicapt kind. Mantelzorg is vaak een zorg die geleidelijk aan groter wordt. Het tast soms familieverhoudingen aan, leidt soms tot overbelasting en kan ook isolement veroorzaken. In de loop van de jaren heeft het Servicepunt een grotere bekendheid onder mantelzorgers gekregen (mede door de mantelzorgwaardering), waardoor de individuele ondersteuning van mantelzorgers is toegenomen. Inmiddels staan er circa 900 mantelzorgers geregistreerd. Hiermee is de grens bereikt waarbij het Servicepunt Mantelzorg individuele mantelzorgers kan steunen. Hierbij mogen we ons realiseren dat het slechts gaat om een vijfde deel van de mantelzorgers die bij het Servicepunt bekend is; de overige circa mantelzorgers zijn niet bekend bij het Servicepunt. Enerzijds omdat het voor mantelzorgers lastig is aan de bel te trekken en anderzijds omdat het Servicepunt nooit alle mantelzorgers individueel kan ondersteunen, vinden wij het belangrijk dat ook de samenleving meer oog krijgt voor mantelzorgers: binnen bedrijven, binnen maatschappelijke organisaties, binnen verenigingen, binnen scholen, binnen het Ik had wel meer begrip vanuit school gewild. Vooral de eerste periode, ik zat toen net op de middelbare school. Ze wisten wel dat mijn moeder ziek was, en ze zeiden wel: als er wat is, gewoon aankloppen, maar dat doe je niet zo snel. Zeker niet op die leeftijd en al zeker niet als je het zelf moet aangeven. (Vrouw, 18 jaar) Wmo-loket. Op die manier kan iedereen, elk vanuit zijn eigen rol, de mensen bijstaan die intensief zorgen voor een naaste. Dan voelen mantelzorgers zich gezien en gesteund. Daarnaast is en blijft er een groep mantelzorgers die zware zorg levert, in een complexe situatie. Vaak gaat het om 24-uurs zorg, bijvoorbeeld voor een dementerende ouder of partner met niet-aangeboren hersenletsel. Hier ontstaan regelmatig situaties waarin mantelzorgers de zorg boven het hoofd groeit en verschillende regelingen/wetgeving (Wlz, Wmo, etc.) op elkaar ingrijpen: deze mantelzorgers hebben behoefte aan concrete hulp om de zorg goed georganiseerd te krijgen/houden, maar krijgen vooral advies. 23