Vredegerechten arrondissement Limburg III. PROCEDURE MINNELLIJKE SCHIKKING

Transcriptie

1 Vredegerechten arrondissement Limburg III. PROCEDURE MINNELLIJKE SCHIKKING 1. Wat is een minnelijke schikking? De nabijheidsfunctie van de vrederechter komt allicht het meest tot uiting in de zaken die hem ter minnelijke schikking voorgelegd worden. De bedoeling is dat de partijen tot een vergelijk komen en dat ze hun geschil beëindigen met een akkoord, precies om te vermijden dat het tot een proces zou moeten komen. Van deze mogelijkheid wordt zeer intensief gebruikt gemaakt voor de vredegerechten: zij is kosteloos, snel, informeel, en kan gemakkelijk door de partijen zelf gevoerd worden zonder de bijstand van een advocaat. De wet bevat in feite geen specifieke regeling van deze verzoeningsfunctie. Artikel 731 van het Gerechtelijk Wetboek zegt alleen dat alle zaken die voor dading vatbaar zijn, op verzoek van partijen of één van hen vooraf ter minnelijke schikking kunnen worden voorgelegd aan de rechter die bevoegd is om in eerste aanleg ervan kennis te nemen, en dat, behoudens uitdrukkelijke wetsbepaling, een poging tot minnelijke schikking nooit verplicht kan worden gesteld. Alle soorten conflicten komen in aanmerking voor een verzoeningspoging voor het vredegerecht, zeer vaak ook burenconflicten allerhande, gezinsmoeilijkheden, huurgeschillen.. Ook zaken die strikt genomen niet tot de bevoegdheid van de vrederechter behoren, kunnen in verzoening behandeld worden, tenzij het materies betreft die tot de uitsluitende bevoegdheid van andere rechtbanken behoren (echtscheiding, faillissement). Immers, de vrederechter treedt in verzoening niet op als beslisser, en hij spreekt geen veroordelingen uit. Hij is enkel degene die het akkoord tussen de partijen optekent. 2. Verloop van de procedure minnelijke schikking 2.1. Oproeping van de zaak Een meerderjarige en handelingsbekwame burger die zijn probleem of een geschil met een even meerderjarige en handelingsbekwame ( bv. buurman over een haag..), kan het geschil op diverse manieren aan de vrederechter voorleggen. a) Hij kan zelf of via zijn advocaat toepassing vragen van de gewone verzoeningsprocedure. Dergelijk verzoek is informeel en kan zelfs mondeling ingediend worden op de griffie. 1

2 b) Hij kan een gewone procedure aanhangig maken en vonnis vragen, tenminste indien het geschil tot de materiële bevoegdheid van de vrederechter behoort. Dat is zo in geschillen over afstand van beplantingen, grensbepaling, de meeste vormen van burenhinder (indien niet meer dan euro schadevergoeding wordt gevorderd) Oproeping en behandeling van de zaak Aan de verzoekende partij en aan de andere partij wordt door de griffie een gewone brief verstuurd waarin beiden worden uitgenodigd om aanwezig te zijn op een verzoeningszitting van het vredegerecht van een bepaalde datum, ongeveer 2 weken later. Er wordt tevens in het kort vermeld voor welk concreet probleem de poging tot minnelijke schikking zal ondernomen worden. -In sommige vredegerechten wordt er samen met deze uitnodiging een toelichtende nota meegestuurd, waarin het verloop van de procedure wordt uiteengezet, alsook de 3 mogelijkheden en beperkingen ervan. Zo wordt bv. gesignaleerd dat de verzoeningszitting geen echte procedure is, maar slechts een poging om de zaak in der minne en zonder kosten te regelen, zodat van de partijen een principiële bereidheid wordt verwacht om het geschil op te lossen. Is die intentie om een einde aan het geschil te stellen er niet, dan heeft de verzoeningspoging immers geen enkele zin, en verliest iedereen slechts zijn tijd. -Op de aangegeven plaats en datum worden de partijen meestal raadkamer bij de vrederechter geroepen, dit wil in het burgerlijk procesrecht zeggen: in de bureau van de vrederechter, waar de zaak zonder publiek en met gesloten deuren behandeld wordt. Alleen de griffier is nog aanwezig. Om de sfeer minder formeel en iets of wat gemoedelijker te maken, dragen de meeste vrederechters op de verzoeningszitting geen toga. -Beide partijen krijgen de kans om meegebrachte bewijsstukken te tonen en hun versie van de feiten uiteen te zetten, zonder dat zij mekaar mogen onderbreken. De vrederechter ziet erop toe dat het gesprek niet ontaardt in verbaal geweld -Het is geenszins de bedoeling dat op een verzoeningszitting een juridisch correcte oplossing voor het probleem wordt bereikt. Veel eerder wordt ernaar gestreefd tot een vergelijk te komen, waarbij misschien beide partijen een toegeving moeten waarmee zij vrede kunnen nemen, en waarmee bereikt wordt dat zij beiden het gevoel krijgen ernstig genomen te zijn. Er wordt vermeden dat een enkele partij het onderste uit de kan haalt. Dit zou immers kunnen leiden tot een nieuw conflict. -Omdat de vrederechter tijdens verzoeningszittingen geen vonnis kan uitspreken, is zijn rol eerder oppervlakkig. Hij mag zijn standpunt niet uitdrukkelijk kenbaar maken en dient zich te beperken tot de bespreking van de argumenten en voorstellen die de partijen zelf naar voor schuiven, ook al wordt daarmee misschien een oplossing bereikt waarin de rechter zelf zich niet helemaal kan vinden. Het zijn echter de partijen die de inhoud van het akkoord bepalen, en de vrederechter kan hen daarbij enkel sturen en begeleiden. Voornamelijk zal hij de partijen aanzetten tot redelijkheid 2

3 in hun eisen of in hun verweer, en er de nadruk op leggen dat een onderhandelde oplossing van het geschil iedereen ten goede zal komen Resultaten van een zitting minnelijke schikking proces-verbaal Van het resultaat van de verzoeningszitting wordt steeds een proces-verbaal opgesteld door de vrederechter (zie hieronder). De partijen zelf krijgen hiervan geen vrije kopie (zij kunnen tegen betaling van griffierechten thans 1,75 euro per blad- een eensluidend afschrift bestellen). Er zijn drie mogelijkheden: a. één partij verschijnt niet op de zitting: verzoening is dan uitgesloten, en er wordt een procesverbaal van niet-akkoord opgesteld waarin deze afwezigheid wordt vastgesteld. De rol van de vrederechter is dan uitgespeeld. Zo een benadeelde partij het daarbij niet wenst te laten, ligt het initiatief om een gerechtelijke procedure op te starten en vonnis te vragen bij deze partij. b. de partijen zijn aanwezig, maar bereiken geen akkoord: ook dan wordt een proces-verbaal van niet-akkoord opgesteld en blijft het geschil onopgelost en ongewijzigd bestaan zonder dat de rechter nog iets kan ondernemen. Elk van de partijen kan beslissen nadien een procedure ten gronde op te starten voor de bevoegde rechter. c. de partijen komen tot een akkoord: dan wordt een proces-verbaal van akkoord opgesteld, met daarin de duidelijke tekst van de bereikte overeenkomst, en de handtekeningen van de partijen, de vrederechter en de griffier. Aan de uitgifte van het proces-verbaal wordt ook het zogenoemde formulier van tenuitvoerlegging gehecht (art. 733 van het Gerechtelijk Wetboek), waardoor het proces-verbaal desnoods gedwongen kan uitgevoerd worden door een gerechtsdeurwaarder. Een voor de vrederechter bereikt akkoord heeft inderdaad dezelfde waarde als een vonnis, en levert dus een uitvoerbare titel op, zodat er geen afzonderlijke procedure meer moet gevoerd worden als een partij zich naderhand toch niet aan het gesloten akkoord zou houden. Indien het geschil betrekking heeft op een misdrijf behoudt het openbaar ministerie zijn soevereine bevoegdheid om al dan niet de strafvervolging verder te zetten Voordelen en beperkingen van de procedure minnelijke schikking a. Pluspunten van de verzoeningsprocedure 1. kosteloosheid 2. geen tussenkomst van een advocaat vereist 3. informeel: er zijn geen vormvereisten om een zaak te laten oproepen, er is voor de partijen geen juridische kennis vereist, de behandeling van de zaak zelf gebeurt in een zo gemoedelijk mogelijke sfeer 3

4 4. snelheid: op een twee tot drie weken na het verzoek wordt de zaak behandeld 5. discreet, want meestal in raadkamer (dit wil zeggen: niet in openbare zitting, geen publiek aanwezig) 6. het proces-verbaal van akkoord is een uitvoerbare titel die definitief is. (Uitvoerbaar = men moet geen dure procedure meer voeren om een vonnis met identiek dezelfde inhoud te bekomen. Definitief = er kan geen hoger beroep tegen het proces-verbaal van akkoord aangetekend worden) 7. zelfs indien er geen akkoord tot stand komt of de tegenpartij niet verschijnt heeft de oproeping in verzoening de waarde van een aanmaning. b. Beperkingen van de verzoeningsprocedure 1. De partijen moeten meerderjarig en bekwaam zijn. Minderjarigen en onbekwamen kunnen niet in verzoening opgeroepen worden voor de vrederechter, omdat zij juridisch niet bekwaam zijn om bindende akkoorden te sluiten. 2. Artikel 297 van het Gerechtelijk Wetboek verbiedt de rechter om aan de partijen advies te geven. De partijen verwachten nochtans concreet (juridisch) advies van de vrederechter, maar krijgen dat niet. De rechter zal tijdens verzoeningszittingen onbevooroordeeld en onpartijdig moeten blijven, en moet zich dus noodzakelijk oppervlakkig houden, omdat de kans bestaat dat, zo er geen verzoening tot stand komt, hij achteraf eventueel opnieuw gevat wordt om een vonnis over hetzelfde geschil uit te spreken. 3. De rechter heeft geen rechtsmacht. Hij kan slechts passief tussenkomen, maar kan op een verzoeningszitting geen vonnis uitspreken waarbij hij partijen veroordeelt om iets te doen, te laten of te betalen. Hij kan alleen bemiddelen en proberen een akkoord te bereiken, dat hij vervolgens in een proces-verbaal optekent. Hij kan de onwillige partij geen sanctie opleggen. 4. De oproeping in verzoening wordt vaak ervaren als een aanzet tot een proces. Wie opgeroepen wordt in verzoening krijgt vaak het gevoel dat hij voor het gerecht wordt getrokken. Dit komt de verstandhouding tussen partijen vaak niet ten goede. Nochtans heeft de minnelijke schikking precies tot doel het geschil in der minne te beëindigen en zo te vermijden dat het tot een proces moet komen Zie hier onder: verzoek oproeping minnelijke schikking toelichting minnelijke schikking 4

5 VERZOEK OPROEPING MINNELIJKE SCHIKKING ( art.732 Ger.W.) Aan de vrederechter van het kanton.. Ten verzoeke van : NAAM : VOORNAAM :. VREDE- GERECHTEN van het arrondissement LIMBURG ADRES:... Verzoekt volgende persoon/ personen te laten oproepen in minnelijke schikking ( art Ger.W.) NAAM : VOORNAAM :. ADRES:... Teneinde ter minnelijke schikking de volgende zaken en / of betwistingen aan de vrederechter voor te leggen : ( voorwerp geschil) Datum Handtekening 5

6 TOELICHTING MINNELIJKE SCHIKKING Voordat u een klassieke procedure begint kunt u gratis en zonder formaliteiten op de vrederechter een beroep doen om tot een minnelijke schikking te komen. De poging tot minnelijke schikking voor de vrederechter heeft als doel een regeling over een geschil te bereiken. De minnelijke schikking start en wordt volledig ondernomen op basis van vrijwilligheid van de betrokken partijen. De vrederechter vervult bij de poging tot minnelijke schikking een verzoenende rol. De vrederechter kan geen oplossing afdwingen. Hoe vraagt u een minnelijke schikking aan? Het door u ondertekende verzoekschrift moet u sturen naar het bevoegde vrederecht. Bevoegde vrederechter: zie ook U en de tegenpartij(en) krijgen dan een brief van het vredegerecht. In deze brief staat wanneer u en de tegenpartij(en) moeten verschijnen voor de vrederechter. De procedure verloopt volledig kosteloos. Het is aangewezen persoonlijk aanwezig te zijn. Indien het voor u echter onmogelijk is zelf naar het vredegerecht te komen kan u zich laten vertegenwoordigen door uw echtgenoot/echtgenote, wettelijk samenwonende partner of een familielid (bloed- of aanverwant). U moet deze personen dan een volmacht meegeven. (formulier volmacht te verkrijgen op het vredegerecht zie formulieren ). Uiteraard kan U zich steeds laten vertegenwoordigen door een advocaat. Indien u en uw tegenpartij op de vastgestelde dag aanwezig zijn, zal de vrederechter bemiddelen teneinde een regeling te bereiken. Komt er een verzoening tot stand, dan wordt dit akkoord opgeschreven in een proces-verbaal van minnelijke schikking, ook wel verzoening genoemd, dat alle partijen samen met de vrederechter en de griffier ondertekenen. 6

7 De naleving van het proces-verbaal van minnelijke schikking. Dit proces-verbaal van minnelijke schikking heeft dezelfde waarde als een vonnis. Leeft een der partijen dit niet na dan kan men die partij daartoe dwingen. U of de gerechtsdeurwaarder zullen daarvoor eerst de uitgifte (een officieel getekend afschrift) van het proces-verbaal van verzoening moeten vragen op de griffie. (1,75 euro per blad) De gerechtsdeurwaarder zal dit proces-verbaal van minnelijke schikking dan betekenen (officieel aan de tegenpartij meedelen) en daarna eventueel beslag leggen bij de tegenpartij als deze het proces-verbaal van minnelijke schikking niet vrijwillig naleeft en bijvoorbeeld niet betaalt. Er komt geen verzoening tot stand Indien U of de tegenpartij niet opdaagt kan er niets gebeuren. Opdat de vrederechter zou kunnen bemiddelen moet u immers met twee partijen zijn. Indien de andere partij niet opdaagt en/of er geen minnelijke schikking kan bereikt worden en u een veroordeling van de tegenpartij wenst dient u een klassieke procedure te beginnen. Bij gebrek aan geldelijke middelen kan u gratis de bijstand van een advocaat bij het bureau voor juridische bijstand verkrijgen in het gerechtsgebouw te Hasselt, Parklaan 25 bus 9 (elke werkdag tussen en uur) tel. 011/ fax 011/ bjb@baliehasselt.be U kan eveneens gratis juridisch advies bekomen zie website onder inlichtingen 7