Leren? Natuurlijk! Outdoor Educatie als innovatief leerconcept. Organisatie analyse P2

Transcriptie

1 Leren? Natuurlijk! Outdoor Educatie als innovatief leerconcept Organisatie analyse P2 JAN WILLEM HERDER Professionaliseringstaak 2 Masteropleiding Pedagogiek NHL december 2014

2 2 NHL master Pedagogiek

3 Leren? Natuurlijk! Outdoor educatie als innovatief leerconcept Projectverslag P2 Jan Willem Herder studentnummer december 2014 Masteropleiding Pedagogiek, NHL Opdrachtgever Begeleidende docent Harold Hofenk Hanzehogeschool Groningen Instituut voor Sportstudies Frits Meijering Vincent Hopmans NHL Masteropleiding Pedagogiek NHL master Pedagogiek 3

4 VOORWOORD Het Instituut voor Sportstudies is alweer in de prijzen gevallen. De beide opleidingen ALO en SGM hebben de eerste plaats behaald als beste opleiding binnen hun vakgebied, volgens de NVAO. Studenttevredenheid is groot, en op scorelijsten als de HBOgids en studiewijzer Elsevier staat de ALO op respectievelijk de 3 e en 2 e plek. Het sportinstituut biedt een dynamische omgeving, waar ik zelf al jaren met plezier deel van uitmaak. De ALO huisvest sinds 20 jaar ook een specialisatie op het gebied van outdoor. In Nederland zijn we hiermee toonaangevend als opleider tot outdoor specialisten, docenten en trainers. Outdoor biedt een krachtige leeromgeving voor kinderen, jongeren en volwassenen, als ook voor onze docenten in spé aan het instituut. Met een vernieuwd curriculum in aanbouw is het zinnig het concept outdoor opnieuw te bezien en dieper in te betten in de bestaande structuur. Outdoor biedt immers een breed en context overstijgend scala aan leer- kansen die roepen om verdere implementatie binnen de curricula aan het instituut. Outdoor? Natuurlijk! There is pleasure in the pathless woods; There is rapture on the lonely shore; There is society, where none intrudes, by the deep sea and music in its roar: I love not man the less, but Nature more. - Lord Byron - 4 NHL master Pedagogiek

5 SAMENVATTING Outdoor educatie is primair een benadering waarin onderwijzen en leren door (een mix van) natuur- activiteiten en ervaringen centraal staat. De gemeenschappelijke noemer bestaat uit de focus op positieve leeruitkomsten in persoonlijke en sociale setting. (The English Outdoor Council, 2005). In het exploratieve onderzoek ligt de focus op de kracht van outdoor onderwijs en de integratie met het huidige curriculum binnen het instituut voor Sportstudies Groningen. Outdoor educatie voegt een krachtige dimensie toe aan het (sportgerichte) onderwijs binnen het instituut, en verenigt de opleidingen ALO en SGM op inhoudelijk vlak. Het profiel Outdoor&Adventure stelt een voorbeeld van een optimale leeromgeving voor de lerende student op het Instituut voor Sportstudies. Succesfactoren in outdoor educatie zijn veelzijdig en talrijk. Onderzoeken tonen aan dat outdoor educatie geconcentreerde leeruitkomsten biedt en een tastbare transfer opleveren naar verder leren en ontwikkelen in de meer eigen omgeving van de lerende. Outdoor activiteiten bieden een verbreding en verdieping in het bewegingsonderwijs, de samenleving in het algemeen en stimuleren daarmee een actief en gezond leefpatroon. In de directe en indirecte omgeving van het opleidingsinstituut liggen kansen tot constructieve samenwerking met sportinstituten en bonden, als ook vergroting van het onderwijs netwerk ten behoeven van de student. Na het inventariseren en analyseren van good practises op het gebied van outdoor en educatie wordt een aantal algemeen geldende leerwinsten geformuleerd, die het integreren van outdoor onderwijs in de reguliere curricula van het Instituut voor Sportstudies rechtvaardigt. In een optimale, gewenste situatie wordt outdoor educatie integraal en op verschillende niveaus ingeweven in de bestaande curricula van het Instituut voor Sportstudies. Outdoor Educatie geeft diepte aan het curriculum en levert een belangrijke contributie aan de fysieke, sociale en persoonlijke opleiding van de student. Outdoor educatie levert een krachtige leeromgeving voor studenten. Studenten ontwikkelen hun fysieke vaardigheden in nieuwe en uitdagende situaties. Studenten ontwikkelen belangrijke sociale vaardigheden op het gebied van samenwerking in teams, en leiderschap. (Neill, 2008) De profilering Outdoor&Adventure is een verbindende schakel tussen de opleidingen SGM en ALO, als ook tussen de verschillende contexten. Docent- experts en leerinhouden van de profilering outdoor vervullen een brug- functie tussen de verschillende contexten binnen de curricula van het Instituut voor Sportstudies. Daarnaast maakt outdoor education studenten slimmer, bewuster, gezonder, veiliger, sterker, meer natuurbewust, rijk en puur. De kracht van outdoor onderwijs heeft zich in vele leer situaties en onderzoeken bewezen. Ook het analyseren van good practises binnen het eigen curriculum levert sterke motieven om outdoor en onderwijs diepgaander met elkaar te integreren. De unieke leerervaringen en winsten die outdoor educatie kunnen leveren zouden integraal beschikbaar moeten zijn voor elke student, docent en context binnen de curricula van het Instituut voor Sportstudies. Het innovatieplan in dit document levert ten slotte een projectontwerp van een onderwijsprogramma waarin outdoor en initieel onderwijs zijn geïntegreerd. De kennismakingsweek voor de propedeusestudenten SGM en ALO aan het instituut voor Sportstudies is hierin het leidend voorwerp, waarin studenten en studieloopbaanbegeleiders outdoor ervaren in de Belgische Ardennen. Onder begeleiding van collega studenten die de profilering Outdoor&Adventure volgen wordt een betekenisvol outdoor en leer- programma gevolgd waarmee de propedeusestudenten worden gestuurd op teamrollen, zelfsturing en projectmatig werken, onderwerpen die in het daaropvolgende lesblok terugkomen in het initiële onderwijs. NHL master Pedagogiek 5

6 INHOUDSOPGAVE VOORWOORD 4 SAMENVATTING 5 INHOUDSOPGAVE 6 INLEIDING 7 1 Gewenste situatie 9 2 Externe Analyse 10 Sport- en Bewegingscultuur in Nederland 10 Sport- en Bewegingscultuur en Onderwijs 11 Onderwijs en Outdoor 12 Van buiten naar binnen en omgekeerd 13 3 Interne analyse 14 Multilevel Design model 14 Analyse van de organisatie; Good Practises Outdoor 15 Hikeweek Pyreneeën 15 Profilering Outdoor binnen de opleiding 16 Project Kilimanjaro Hanzehogeschool 17 Leerwinsten Outdoor educatie 19 Metacompetenties 19 Analyse van de organisatie, Profilering Outdoor&Adventure; Adhocratie 25 4 Conclusie 26 5 Veranderdiagnose 27 De 7 S-en in outdoor onderwijs 27 Systemen 28 Scenario s 28 6 Innovatieplan 30 Probleemstelling 30 Huidige situatie 31 Visie 31 Gewenste situatie 31 Strategie 33 7 Eigen rol 35 Bibliografie 36 6 NHL master Pedagogiek

7 INLEIDING In de Nederlandse maatschappij is onderwijs een algemeen goed, beschikbaar voor elk individu. Al vanaf jonge leeftijd worden kinderen geïntegreerd in het schoolse leren, dat zich voortzet tot ruim in de adolescente leeftijd. Voor de grote meerderheid van deze laatste groep zal gelden dat zij zich verder ontwikkelen via een onderwijs setting in het middelbaar, hoger of wetenschappelijk onderwijs, ten einde optimaal voorbereid te worden op het alledaagse (beroeps) leven en het verdere leren als individu. Leren eindigt nooit. Kinderen en jonge mensen zijn succesvolle individuen op het gebied van leren. Het onderwijs gebouw dat we in Nederland hebben geconstrueerd staat op een uitgebreid en stevig fundament, en kent vele architectonische detaillering als ook verscheidenheid. Het metaforische onderwijsgebouw is echter vele malen groter dan de fysieke constructie zelf. Ook buiten de muren van het traditionele instituut liggen verscheidene velden, landerijen en een natuurlijke omgeving waar leren kan groeien en gecultiveerd wordt. De Outdoor omgeving heeft een groot potentieel voor leren. Outdoor leer ervaringen worden vaak een leven lang herinnerd. Het integreren van leren en outdoor ervaringen, zowel in semi- natuurlijke omgeving van bijvoorbeeld het stadspark ( greenspaces ), milde outdoor setting als Lauwersmeergebied en Veluwe als ook met name in de authentieke natuur van Ardennen, Pyreneeën of alpen, leveren relevantie en diepte aan het curriculum op een manier die indoor veel moeilijker te bereiken is. Leren in outdoor setting kan plezierig, creatief, uitdagend en avontuurlijk zijn, en helpt lerenden door ervaringen op een krachtige wijze om te groeien als een zelfbewust, zelfverzekerd en verantwoordelijk individu met een waardering voor de natuurlijke en sociale omgeving (Learning and Teaching Scotland, 2010). Constructieve en krachtige outdoor leer ervaringen worden het beste bereikt door een combinatie van binnen- en buitenschoolse leerprogramma s. Een leeromgeving waarin het reguliere onderwijs wordt geïntegreerd met outdoor educatie zal krachtiger zijn en een meer constructieve, diepgaande leeropbrengst genereren. In P1 werd de huidige onderwijssetting van het instituut voor Sportstudies van de Hanzehogeschool Groningen in kaart gebracht. Onderwijsvernieuwing en het implementeren van nieuwe leerlijnen vergen veel energie van alle betrokkenen binnen het instituut. In een optimale leer-, onderwijs- en werkomgeving ontwikkelen docenten bottom up een uitdagend en inspirerend curriculum. Docenten zijn experts op hun eigen vakgebied en slaan de bruggen tussen de verschillende onderdelen in het curriculum. In P2 ligt de focus op de kracht van outdoor onderwijs en de integratie met het huidige curriculum binnen het instituut. Outdoor educatie voegt een krachtige dimensie toe aan het (sportgerichte) onderwijs binnen het instituut, en verenigt de opleidingen ALO en SGM op inhoudelijk vlak. Het profiel Outdoor&Adventure stelt een voorbeeld van een optimale leeromgeving voor de lerende student op het Instituut voor Sportstudies. In dit exploratief onderzoek worden diverse outdoor activiteiten beschouwd. Aan de hand van enkele track records, of good practises in outdoor, wordt geanalyseerd wat de kracht kan zijn van een curriculum waarbinnen outdoor- educatie- specifieke elementen zijn geïntegreerd als ankerpunten voor een optimale leeromgeving. NHL master Pedagogiek 7

8 Outdoor Educatie ~ out of doors leren in een natuurlijke omgeving. Vindt normaal gesproken buiten plaats, in een natuurlijke omgeving Bevat vaak een avontuurlijke component Bestaat vaak uit een fysieke activiteit Respecteert altijd de natuurlijke omgeving Typeringen voor outdoor activiteiten zijn onder andere Avontuur - outdoor met een avontuurlijk karakter, zoals zeilen, navigeren Vrije tijd - outdoor gelieerde activiteiten, zoals wandelen, trektochten, (wild)kamperen Middel - activiteiten gericht op outdoor als middel, zoals touwparcours, managementgames, hike&survival Sport - of competitiegerichte varianten zoals sportklimmen, boogschieten, mountainbike Outdoor educatie is primair een benadering waarin onderwijzen en leren door (een mix van) bovenstaande activiteiten en ervaringen centraal staat. De gemeenschappelijke noemer bestaat uit de focus op positieve leeruitkomsten in persoonlijke en sociale setting. (The English Outdoor Council, 2005). Aandachtsgebieden in leren, waarin outdoor een krachtige bijdrage kan leveren in het proces, zijn onder andere samenwerking en communicatie, leiderschaps vaardigheden, gedrag in kleine groepen, inzicht en inschattingsvermogen, outdoor vaardigheden en bewustzijn van natuurlijke omgeving en milieu. Lerenden komen op verschillende manieren in aanraking met outdoor, waarbij onderwijsinstellingen een centrale rol spelen op het educatieve vlak. Daarnaast bestaat er in Nederland een levendige outdoor cultuur, waarin ook verenigingen en bedrijven een actieve bijdrage leveren. Denk hierbij aan bijvoorbeeld scouting, een wandelvereniging, de klim bond maar ook commerciële Nederlandse outdoor bedrijven met een activiteitenaanbod in zowel binnen- als buitenland. 8 NHL master Pedagogiek

9 1 Gewenste situatie De kracht van outdoor onderwijs heeft zich in vele leer situaties en onderzoeken bewezen. Zowel nationaal als ook buiten de landgrenzen vinden we meerdere opleidingen die met Outdoor Education & Adventure programma s een verrijkt sportcurriculum aanbieden. Ook het analyseren van good practises binnen het eigen curriculum levert sterke motieven om outdoor en regulier onderwijs diepgaander met elkaar te integreren. De unieke leerervaringen en winsten die outdoor educatie leveren behoren integraal beschikbaar te zijn voor elke student, docent en context binnen de curricula van het Instituut voor Sportstudies. Het doel van de innovatieve interventie is vooraleerst om het (interne) curriculum aan te passen en verrijken met outdoor content. Met een passend, herijkt en verrijkt outdoor curriculum ontstaan seen overzichtelijk ingebed outdoor curriculum dat aanspreekt en uitdaagt. Beide opleidingen SGM en ALO zien een verbreding van het opleidingsaanbod, met zowel sport- als ontwikkelingsmotieven. Door een nauwere samenwerking van docenten Outdoor met docenten van beide curricula ALO en SGM zullen verschillende leerinhouden binnen de genoemde curricula moeten worden herzien en beoordeeld op de kansen tot integratie van outdoor methodieken. Gebruikte leerlijnen en kerntaken worden in een vernieuwde dialoog beschouwd, herijkt en verrijkt met een inspirerende combinatie van in- en outdoor leren. Het is belangrijk om leerinhouden bottom up te ontwerpen, in samenwerking met collega s en toetsend op pedagogisch- didactische impact door middel van directe feedback door studenten. Het samen ontwerpen van outdoor eenheden, met collega s en studenten, geeft een directe binding en aldus een kans van acceptatie en slagen. Verdere good practises legitimeren het implementeren van outdoor leereenheden naar management en formeel curriculum. Complexe outdoorprojecten, waarin reguliere studenten en collega s de waarde van outdoor als educatief concept ervaren en waarderen, zijn een katalysator en vervullen een voorbeeld- functie voor verdere integratie en implementatie. In dit verandertraject zijn meerdere stakeholders te herkennen. In de kern van het project ontwerpen outdoorexperts onderling en samen met docent- collega s lesprogramma s binnen het bestaande curriculum waar outdoor educatie een constructieve bijdrage en leeruitkomsten oplevert. Onderwijskundigen en curriculumcommissie borgen het kader van het algemene leerplan en worden uitgenodigd te participeren in het ontwerpproces. In de volgende schil wordt het teammanagement betrokken bij het ontwerpproces om in de gewenste taakinzet en faciliteiten te voorzien die benodigd zijn voor het verrijkte curriculum. Vanuit het CVB van de Hanzehogeschool werd 4 jaren geleden de opdracht gegeven om de deeltijdopleiding Outdoormanagement in haar status aparte op te heffen en door te zetten binnen de curricula van het instituut voor sportstudies. Op die manier zou een unieke opleiding in Nederland niet verloren gaan en winnen bij een bachelor omgeving. Deze opdracht tot integratie helpt het implementatieproces in zoverre dat er een formele opdrachtgever bestaat, wat in de verandercultuur van het instituut richting verschaft en in de basis het aangaan van een gewijzigd curriculum rechtvaardigt. NHL master Pedagogiek 9

10 2 Externe Analyse Sport- en Bewegingscultuur in Nederland Een richting gevend document, ten aanzien van de sport- en bewegingscultuur in Nederland is de Rapportage sport (2010), geschreven door het Sociaal en Cultureel Planbureau in samenwerking met het W.J.H. Mulier Instituut en een aantal andere onderzoeksorganisaties, in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. In deze rapportage beschrijven zij onder andere De Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB). In onderling overleg hebben de universiteiten van Amsterdam (VU), Maastricht (UM), Groningen (RUG), Utrecht (UU) en instituten als het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne (RIVM), TNO (Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek) en NOC*NSF (Nederlands Olympisch Comité*Nederlandse Sport Federatie) sinds 1998 normen voor gezond bewegen vastgesteld. Redenen voor het formuleren van deze normen waren onder meer: de gezondheidswaarde van lichamelijke activiteit, de toenemende lichamelijke inactiviteit van de Nederlandse bevolking en het ontbreken van consensus in Nederland over omvang, vorm en intensiteit van lichamelijke activiteit om een bijdrage te leveren aan de gezondheid. Gezond bewegen betekent op plezierige wijze lichamelijke activiteit als een vast onderdeel opnemen in een actieve leefstijl. (Sociaal en Cultureel Planbureau, 2010). Een persoon voldoet aan de NNGB als zowel in de zomer als in de winter voldoende wordt bewogen. In die zin voldoet 45% van de bevolking aan de norm. Er is een trend zichtbaar waarin ook percentueel steeds meer mensen gaan sporten, in alle leeftijdscategorieën. Tijdens de laatste meting, in 2013, is voor volwassenen het NNGB percentage gestegen naar 58%. Een groot deel van de bevolking voldoet niet aan de (minimaal gestelde) norm. Sport speelt een stimulerende en verbindende rol in onze maatschappij. Velen van ons zijn regelmatig met sport bezig, actief dan wel passief. Deze sportactiviteiten hebben over het algemeen een positieve invloed op individu en samenleving. Zij bevorderen een gezonde leefstijl, kunnen mensen helpen om tot op hoge leeftijd actief en gezond te blijven en kunnen bijdragen aan sociale innovatie. Ook topsport kan het nodige bijdragen. Topsporters helpen met hun prestaties het internationale imago van Nederland te verbeteren. Ze kunnen ook een voorbeeld zijn voor mensen in andere sectoren, zoals in het onderwijs, om te willen presteren en excelleren. Het streven naar optimale sportprestaties kan bovendien leiden tot de ontwikkeling van nieuwe kennis en nieuwe technieken, die uitstraling hebben naar andere delen van de samenleving en die de kenniseconomie stimuleren (NOC*NSF, 2011). Het sportaanbod is in de laatste decennia substantieel vergroot. Onder andere dankzij verschillende mediaplatforms, welstand en reislust maken Nederlanders kennis met een keur aan vernieuwende sporten en recreatieve activiteiten. Avontuur sporten (Crum, 1991) als mountainbiken, rotsklimmen, wildwaterkajakken en raften komen snel binnen het bereik van het grote publiek en genieten vanaf de introductie veel enthousiaste deelnemers. In de huidige Nederlandse sportcultuur zijn outdoorsporten ruim vertegenwoordigd. Naast verschillende bonden en verenigingen, bijvoorbeeld op het gebied van bergsport, (wild) watersport, skisport, fietssport en canyoningen, bestaan in Nederland ruim 300 bedrijven die in verschillende vormen outdoor aanbieden, zowel binnen als buiten de landsgrenzen. Nederland telt inmiddels meer dan 40 klimhallen, 80 officiële mountainbike tracks en ligt in Zoetermeer een wildwater complex van meer dan 400 meter waarop nationale wedstrijd teams kajakkend en raftend trainen voor (inter)nationale wedstrijden en Olympische spelen. Naast de snelst opkomende sport in Nederland, hardlopen, vinden meerdere varianten als survival runs, adventure races of andersoortige obstacle runs bijna elk weekend plaats, ergens in den lande. Met name outdoorsporten worden veelvuldig gekoppeld aan healthy ageing, bewust bewegen en actief leven. Outdoor is trending, mediavriendelijk en tot de verbeelding sprekend, waardoor deelname actief wordt gestimuleerd, met veelvuldig en positief resultaat. 10 NHL master Pedagogiek

11 Sport- en Bewegingscultuur en Onderwijs Sportbonden en onderwijsinstellingen zijn de professionele pijlers voor een constructief, kwalitatief en georganiseerd aanbod in de Nederlandse sport- en bewegingscultuur. In de komende jaren komen er actieve sporters bij (Sociaal en Cultureel Planbureau, 2010). Dit betekent dat opleidingen en bonden de handen vol zullen hebben aan het kunnen faciliteren in voldoende kader, opleiders, docenten en instructeurs. Nederlanders zijn niet alleen veel met sport bezig, er komt ook steeds meer bij kijken: hoogwaardige technologie, biochemie, fysiologie, pedagogiek, psychologie; er is eigenlijk geen vakgebied dat niet rechtstreeks de sport raakt. Kennis zorgt ervoor dat de Nederlandse sport toekomstbestendig blijft. Of het nu gaat om monitoring, evaluatie, evidence based interventies, innovatie, verklarend of verdiepend onderzoek: sportontwikkeling zonder onderzoek en techniek, is in een moderne maatschappij ondenkbaar (NOC*NSF, 2011). Ook het onderwijs kent momenteel een hernieuwde aandacht voor een gezonde levensstijl en leven- lang bewegen. Gym op de basisschool en voortgezet onderwijs keert weer structureel terug, daar waar enkele jaren geleden een dieptepunt werd bereikt in het actieve aanbod. Vanwege het belang van goed en voldoende bewegingsonderwijs voor jongeren heeft de Tweede Kamer in 2004 de motie Rijpstra aangenomen waarin het kabinet wordt opgeroepen drie uur lichamelijke opvoeding per week te garanderen in de leerplichtige leeftijd. Dit heeft direct effect op het gedrag van de jeugd; In 2013 was 89% van de jeugd tot 12 jaar lid van een sportvereniging, tegen 72% in het jaar daarvoor. De tijd die werd besteed aan televisiekijken en computeren is daarentegen gedaald (TNO, 2013). Steeds vaker wordt in beleidsstukken en de media gesuggereerd dat sport en bewegen ook een positief effect heeft op school- en leerprestaties (Mulier Instituut, 2014). Dit wordt ook in de kamerbrief Sport, bewegen en een gezonde leefstijl in en rond het onderwijs van 13 april 2012 benoemd. Hierin staat: Sport en bewegen is voor de meeste kinderen en jongeren leuk om te doen en levert een belangrijke bijdrage aan de motorische, sociale en cognitieve ontwikkeling en de gezondheid van kinderen en jongeren. Dit kan leiden tot betere schoolprestaties en minder uitval. Tot nu toe was het wetenschappelijk onderzoek vooral gefocust op de effecten van sport en bewegen op de ontwikkeling van gezondheid en minder op de cognitieve ontwikkeling. De algemene consensus blijft tot zover enigszins steken bij een gezond lichaam, een gezonde geest, wat een positief leren zou bevorderen. De Hanzehogeschool Groningen heeft Healthy Ageing als speerpunt getypeerd binnen de strategie van haar Koers op Kwaliteit (Hanzehogeschool Groningen, 2010). Actief worden personeel en studenten gestimuleerd om een actief en sportief beweegpatroon te bezigen, getuige onder andere het inschrijven van 47 hardloop- teams voor de 4 mijl van Groningen in oktober Een jaar eerder werd het Kilimanjaro project door een projectteam van het instituut voor Sportstudies mede vanuit Healthy Ageing motieven geïnitieerd, waarin medewerkers van alle schools en stafbureaus werden klaargestoomd om fit aan de beklimming van deze Afrikaanse reus te beginnen. Het Nederlandse HBO onderwijs kent 6 docent opleidingen in sport en bewegen, verenigd onder de noemer ALO (Academie Lichamelijke Oefening). Binnen deze opleiding worden studenten opgeleid tot eerste graads leraar lichamelijke oefening (LO). De ALO opleiding in Groningen is ondergebracht in het Instituut voor Sportstudies, tezamen met de bachelor opleiding in Sport, Gezondheid en Management. Elke ALO heeft als taak om beroepsprofessionals af te leveren volgens het vastgestelde landelijke cohort met bijbehorende CROHO registratienummer bij het ministerie van Onderwijs. Daarnaast kunnen opleidingen een eigen kleuring meegeven aan de opleiding. ALO Groningen staat onder andere bekend om haar profilering in Outdoor, middels haar specialisme Outdoor & Adventure. ALO opleidingen zijn verspreid in het land en hebben met name een regionale rol. Doorstroom vanuit Cios opleidingen, of andere Sport en beweging opleidingen op MBO niveau vindt met name op regionaal niveau plaats. ALO Groningen en ALO Zwolle concurreren onderling met de instroom van studenten uit met name het noord- oostelijke deel van het land. NHL master Pedagogiek 11

12 Onderwijs en Outdoor Naast sport- en belevingswaarde heeft Outdoor een sterke educatieve waarde. Leren in outdoor setting kan plezierig, creatief, uitdagend en avontuurlijk zijn, en helpt lerenden door ervaringen op een krachtige wijze om te groeien als een zelfbewust, zelfverzekerd en verantwoordelijk individu met een waardering voor de natuurlijke en sociale omgeving (Learning and Teaching Scotland, 2010). Waar leerwinsten uit algemeen bewegingsonderwijs minder sterk aantoonbaar lijken te zijn, zijn positieve leeruitkomsten door gebruik van outdoor in educatieve setting veelvuldig aangetoond. In het internationale veld zijn veelvuldige onderzoeken te vinden waarin Outdoor wordt gekoppeld aan onderwijs en leeruitkomsten. De natuurlijke omgeving biedt een uitgelezen mogelijkheid aan onderwijs en opleidingen, op het gebied van natuurbeleving, recreatie, sport maar ook binnen gebieden als bijvoorbeeld lifestyle, persoonlijke ontwikkeling, management gerelateerde onderwerpen en veranderkundige thema s. Het onderwijs vindt veelal plaats in een natuurlijke, uitdagende en inspirerende omgeving, ontdaan van overmatige afleiding zoals de dagelijkse drukte met bijbehorende werkstress en sociale setting. Een natuurlijke omgeving voorziet in een neutrale, directe, ondubbelzinnige feedback die aanmoedigt tot adaptieve omgang in plaats van terugvallen op vertrouwde verdedigings strategieën (Hattie, Marsh, Neill, & Richards, 1997). Je bevinden buiten een normale, vertrouwde context bevrijdt je van voorgaande bekende beperkingen, verhoogt arousal en focus en moedigt aan tot het experimenteren met nieuwe psychologische strategieën of een frisse kijk op eigen identiteit (Neill, 2008). Outdoor als middel inzetten heeft een educatieve waarde op een breed vlak van persoonlijke ontwikkeling. Leren in outdoor context is een concept dat zowel directe outcomes genereert, zoals hoe een lawineslachtoffer terug te vinden in de sneeuw, als ook transferabele outcomes, zoals het aannemen van nieuwe en gezonde recreatieve gewoontes bij terugkomst in de oude leefomgeving (McKenzie, 2003). De kracht van outdoor educatie is de plaatsing en benadering van lerenden in een natuurlijke omgeving. Lerenden worden geplaatst in een onbekende setting, waardoor binding met andere lerenden wordt bespoedigd. Zij werken samen om een velerlei aan uitdagingen en problemen aan te pakken en op te lossen. Zelfvertrouwen, - regulatie, - werkzaamheid, - redzaamheid, vertrouwen, communicatie, teamwork en probleemoplossing zijn hierin enkele centrale aandachtspunten. Door deze uitdagingen ontwikkelt de lerende zelf een variëteit aan vaardigheden voor het leven (Woller, 2008). Voor de meeste studenten zal het outdoor onderwijs georganiseerd moeten worden in een context die de lerende terugzet naar (natuurlijke) basiswaarden, verwondert, intrigeert, uitdaagt, aanzet tot nieuwe inzichten, of een ander educatieve setting die buiten de bekende valt. In enkele, specifieke gevallen zal een outdoor context georganiseerd kunnen/moeten worden om transformatief leren te creëren. Dit kan bijvoorbeeld in het speciaal onderwijs, of specifieke begeleidingstrajecten van probleemjongeren met sociale aanpassingsproblemen. Hier kunnen van etter tot engel programma s in outdoorsetting uitkomst bieden in een eerder vastgelopen sociaal adaptief proces. Mits gevolgd door een follow- up programma dat ruimte biedt aan de verwerking en transfer outcomes van opgedane ervaringen in de outdoor setting, zal een drastische ommezwaai in het dagelijkse leven kunnen worden gerealiseerd. In het nationale veld vinden we verschillende opleidingen die outdoor aanbieden in het curriculum. Verschillende Sport&Bewegen opleidingen in de MBO sector bieden een profilering in Outdoor, waarmee outdoor- trainerschappen of instructeurschappen kunnen worden verworven. Met name de Cios opleidingen in Arnhem, Goes en Heerenveen leiden studenten op in verschillende instructeursniveaus op het gebied van outdoor. De bachelor Sport- en Bewegingseducatie van de Fontys Hogeschool in Eindhoven biedt met haar afstudeerrichting Sports&Leisure Adventure met name een focus op leisure en sporttoerisme, waarin outdoor aan bod komt. Het instituut voor Sportstudies profileert zich extern met haar outdoor opleiding met een specialisatie in Outdoor op HBO niveau. [website tekst] Binnen de specialisatie Outdoor&Adventure (O&A) word je opgeleid tot outdoor- educator wat betekent dat je technisch vaardig bent in het organiseren en begeleiden van verschillende outdoordisciplines zoals: ATB, hike- survival, (wild)watersporten, (sport)klimmen. Hierin kun je in Nederland en buitenland erkende (hoofd)instructeurschappen behalen. Je bent daarnaast in staat leiding te geven aan outdoorinstructeurs en leert zelfstandig outdoorprojecten en - evenementen op te zetten, uit te voeren en te coördineren. Dit vindt plaats in Nederland en buitenland; waarbij outdoor als doel, maar ook als 12 NHL master Pedagogiek

13 middel ingezet wordt. Dat laatste in de vorm van gedragsveranderingsprogramma's, outdoortraining, begeleiden van speciale doelgroepen en teambuildingsactiviteiten (Hanzehogeschool Groningen, 2014). Op Europees niveau vinden we momenteel verschillende opleidingsinstituten die outdoor in het curriculum aanbieden. Zo biedt bijvoorbeeld de University of the Highlands and Islands (UHI) in Fort William, Schotland, een bachelor en een master in outdoor & education, biedt de Sporthochschule Köln een outdoor georiënteerde afstudeerrichting en vinden we de Friluftsliv - filosofie terug in verscheidene opleidingen in verschillende Scandinavische landen. Van buiten naar binnen en omgekeerd Het vernieuwen van het Outdoor Curriculum, zoals omschreven in de gewenste situatie van dit document, is hoofdzakelijk een intern proces. Externe invloeden zijn daarbij minimaal en hooguit formeel in het aansluiten bij landelijke, Europese en/of bondgerelateerde normen op het gebied van outdoor leereenheden. De externe omgeving geeft het outdoor curriculum wel richting in het bereiken van een goed optimum in aansluiting voor MBO onderwijs en eventuele doorstroom naar alternatieve minoren en masteropleidingen op het gebied van outdoor, momenteel exclusief internationaal. Het doel van de innovatieve interventie is vooraleerst om het (interne) curriculum aan te passen en verrijken met outdoor content. Met een passend, herijkt en verrijkt outdoor curriculum ontstaan meerdere kansen om de externe omgeving te bereiken en bedienen. Een direct resultaat van de interventie is een curriculum dat plaats en ruimte biedt aan de Sport- en bewegen student die vanuit MBO context een verder gaande opleiding zoekt in Outdoor. Ook reguliere studenten, zonder outdoor achtergrond, vinden een overzichtelijk ingebed outdoor curriculum dat aanspreekt en uitdaagt. Beide opleidingen SGM en ALO zien een verbreding van het opleidingsaanbod, met zowel sport- als ontwikkelingsmotieven. Een overzichtelijk outdoor curriculum met aansluitende bonds- en verenigings structuren biedt kansen voor studenten in het werkveld, in eerste plaats op gebied van stage en projecten. Samenwerking met het werkveld kan hernieuwd en kwalitatief hoogstaand worden voortgezet. Verdere kansen liggen op de middellange termijn; Unique selling point; professionals in de sport, met zowel (inter)nationale outdoor instructeursniveaus en management bekwaamheden, als ook eerstegraads lesbevoegdheid. Contacten en samenwerking met Sport&Beweging opleidingen / Ciossen voor een passende doorstroom in het HBO onderwijs Versterking van samenwerkingsverbanden met bovengenoemde opleidingen door gezamenlijke praktijk opleidingsprogramma s. Samenwerking met (inter)nationale bonden, beroepsverenigingen VeBon en Sportinstitute, door aanbod in opleiding tot uniforme en overkoepelende instructeurs niveaus. Samenwerking internationaal, met universiteiten als UHI in Schotland. Uitwisselingsprogramma s voor studenten, kansen voor eigen studenten om zich breed te oriënteren en op te leiden. NHL master Pedagogiek 13

14 3 Interne analyse Multilevel Design model In het Multilevel Design Model (MDM) van (Joore, 2010) wordt een iteratief innovatie model beschreven waarin op 4 verschillende niveaus wordt gekeken naar oplossingen voor de (multi- ) niveau gebonden belemmeringen. De niveaus zijn met elkaar verbonden en beïnvloeden elkaar. In het originele V- shape model vindt er een top down reflectie plaats, waarna er van bottom up een interventie plaats vindt ter optimalisering van het proces/produkt. Het model is in dit exploratief onderzoek gebruikt om de plaatsing van de P2- taak in het innovatieve proces duidelijk te maken. In P1 werd de bestaande situatie in kaart gebracht. Hierin werd beschreven hoe de huidige onderwijs structuur op het Instituut voor Sportstudies vorm heeft. In P2 wordt de gewenste situatie in kaart gebracht. Middels een 3- tal case studies worden good practises in Outdoor context beschreven die een basis kunnen vormen voor een innovatie van het reguliere onderwijs. Leerwinsten van deze good practises, beschreven in een metacompetentiemodel, dienen als basis voor de innovatie, te plegen in P3. In die structuur speelt de outdoor- context een belangrijke brug- functie, zowel tussen de opleidingen ALO (Academie Lichamelijke Opvoeding) en SGM (opleiding Sport, Gezondheid & Management) als de verschillende contexten binnen deze 2 opleidingen. Top Down Maatschappelijk systeem HBO onderwijs Sociaal- technisch systeem Hanzehogeschool Groningen P1 Produkt- service systeem Instituut voor Sportstudies P3 Produkt- technologisch systeem Profilering Outdoor Bottom Up Good Pracvses P2 Leerwinst 14 NHL master Pedagogiek

15 Analyse van de organisatie; Good Practises Outdoor Track Records Aan de hand van 3 case- studies beschrijf ik de kracht van outdoor (onderwijs) in de organisatie van de Hanzehogeschool en het instituut voor Sportstudies in het bijzonder. Op het produkt- technologisch niveau (Joore, 2012) worden eerst 3 good practices beschreven, waarna de leerwinsten in kaart worden gebracht ter innovatie en implementatie in het bovenliggende, produkt- service niveau van het Instituut voor Sportstudies. Hikeweek Pyreneeën Eén van de kernmodules van de outdoor profilering waarin outdoor en educatie in een complete en pure vorm naar voren komen is de praktijkopleiding in de Franse Pyreneeën. In het voorjaar, tijdens de reguliere meivakantie van de opleiding, reist een vijftigtal studenten met touringcar af naar het zuiden van Frankrijk, alwaar verschillende outdoor modules worden aangeboden. De 2 e jaars studenten nemen deel aan de basisopleiding in Hike & Survival. De opleiding vindt plaats tijdens een 7- daagse tocht door het geaccidenteerde en bosrijke landschap van de Franse Pyreneeën. De studenten in de basisopleiding worden begeleid door 3 e jaars studenten, die als opdracht voor hun proeve van bekwaamheid tot hike- instructeur de hike- tocht hebben georganiseerd en in de week zelf laten zien dat zij de verantwoordelijkheid kunnen dragen om deelnemers veilig door het terrein te begeleiden. De beide groepen studenten staan op hun beurt weer onder toezicht van een drietal expert- docenten, die de vorderingen van beide groepen monitoren en doorspreken, en feedback geven op de ontwikkeling van de individuele studenten. Naast de 2 hike modules worden er voor andere studenten ook nog de modules sportklimmen, mountainbike en wildwaterkajakken aangeboden, op andere locaties in de Pyreneeën. De gehele groep van de hike module wordt met een bus afgezet op de top van een plateau op 1900 meter hoogte, en moet in 7 dagen tijd gezamenlijk de weg terug vinden naar de basislocatie, 2 valleien en 40 Km verderop. De 3 e jaars studenten hebben de hike al een keer eerder gedaan, kennen grotendeels de route en hebben de taak om de 2 e jaars studenten te begeleiden naar de eindstreep. De 3 e jaars studenten hebben hiertoe de tocht voorbereid, een draaiboek ontwikkeld, hebben clinics voorbereid om de 2 e jaars studenten maximaal te laten ervaren en leren in de vrije natuur en zullen de gehele hike verzorgen onder toeziend oog van 3 docenten die de gehele week meelopen. Onderweg leren de 2 e jaars studenten hoe ze zich moeten voortbewegen door de natuur, middels kaart en kompas, hoe ze hun onderkomens moeten bouwen voor de bivakovernachtingen met basis materialen en hoe te koken op zelfgemaakte kampvuren. Relevante onderwerpen als weerkunde, navigatie, toegepaste fysiologie, tochtenplanning, samenwerking in teamverband, touwtechnieken komen onder andere aan de orde. De weersomstandigheden tijdens de hike kunnen sterk wisselend zijn. De start vindt doorgaans in de sneeuw plaats, verderop in de valleien kan het benauwend warm zijn om met de rugzak voort te bewegen. De groene en natte kant van de Pyreneeën in de Ariège- streek biedt een rijkdom aan vegetatie en dierenleven. De afgelegen natuur van de Franse Pyreneeën, waar ontvangst van bijvoorbeeld mobiele telefonie enkele dagen is uitgesloten, biedt een fantastische natuurlijke (leer- ) omgeving waarin de studenten zich bewust worden van basis levensbehoeften, sociale en maatschappelijke waarden, de rijkdom van de natuur en het besef van ecologische en duurzame waarden. Outdoor Education in optima forma! Succesfactoren in deze outdoorweek zijn; Plaatsing in een natuurlijke omgeving zonder afleidende factoren; geen (social) media, geen bereik voor je telefoon. Samenwerken in kleine groep, werken aan resultaat om samen het einddoel te bereiken. Vertrouwen in jezelf, in de groep. Ontwikkeling en versteviging van zelfvertrouwen. Studenten leven meer onafhankelijk en nemen eigen beslissingen. NHL master Pedagogiek 15

16 Vergroten van weerstandsvermogen, door het zelf moeten handelen in de natuurlijke omstandigheden maar ook door eigenaarschap in individueel en groep- leren, samen leven en vrije tijd delen. Directe feedback op eigen handelen; is het bivak niet goed gebouwd, dan natte slaapzak. Geen vuur? Dan geen eten Aanzetten tot innovatie; Combinatie van ervaring opdoen, kennis en kunde leidt tot een oplossing. Welke slimme oplossingen hebben we bedacht om de tocht te volbrengen? Navigatie, touwbanen, etc welke kennis is gebruikt, welke alternatieven zijn voorhanden, wat hebben we gebrainstormd? Student denkt ZELF na over oplossingen. Er is ruimte om te experimenteren. Gevoel van avontuur, door het ontdekken van nieuwe, onherbergzame natuur en omgeving Lichamelijk inspannend, maar 1 doel, overleven. Waardering voor de voordelen van een gezonde leefstijl, door fysieke activiteit en inspanning Verbale communicatie. Jezelf moeten uiten, opzetten van communicatie in de groep ter verbetering van samenwerking, leiderschap Gebruik van specialismen. Rituelen; samen vuurtje bouwen, samen eten, etc Duur van het project; 7 dagen lang gericht op één tocht. Als persoon en als groepslid kan je je niet verstoppen in een rol, de ware persoon zal zich uiten. Docenten ondergaan samen met de studenten dezelfde tocht, rolmodel Profilering Outdoor binnen de opleiding De profilering in outdoor start als keuzemodule in het 2 e semester van eerste studiejaar. Een kennismaking met de profilering hebben alle 350 eerstejaars studenten dan al gehad in de outdoor week in de Ardennen, in het eerste semester van dat studiejaar, als ook in reguliere sportvaardigheidslessen op het instituut waarbij klimmen, boogschieten, survivalrun en navigatieopdrachten aan bod komen. De student kan aan de hand van de ervaringen met deze outdoorlessen een bewuste keuze maken voor de profilering. Doorgaans kiest een 40- tal studenten voor de profilering. De profilering in outdoor bestaat uit een combinatie van aanvullende lessen op het gebied van outdoor praktijk en invulling van kerntaak opdrachten, met outdoor thematiek, in het reguliere lesaanbod. Op deze wijze is een goede verweving van de profilering met het initiële onderwijs gewaarborgd, waardoor de outdoor specifieke content ook betekenis krijgt voor het beroepenveld waartoe de studenten worden opgeleid; beroepsprofessionals in het bewegingsonderwijs kunnen outdoor integreren in het lesaanbod, zowel binnen de schoolomgeving als ook daarbuiten. Studenten nemen elke week deel aan outdoor praktijklessen, gedurende de eerste 3 studiejaren. Daarna kan de student kiezen voor de specialisatie Outdoor, eventueel in combinatie met afstuderen. Geblinddoekt klimmen indoor De praktijklessen zijn vaak ondersteunend voor integrale projecten, zoals bijvoorbeeld voor de survivalrun Groningen. In dit evenement nemen 400 deelnemers deel aan een survivalrun rondom het campusterrein. De veldloop wedstrijd bevat meerdere obstakels, waaronder touwbanen en andere outdoor onderdelen. Studenten outdoor verzorgen de bouw van meerdere obstakels, jureren tijdens de wedstrijd bij de verschillende onderdelen en werken mee in de algemene organisatie van dit outdoor evenement. Een zelfde project vindt elk jaar plaats bij de start van het studiejaar, waarbij alle 400 eerste jaars studenten deelnemen aan een survivalrun, georganiseerd door de studenten van de profilering outdoor. In de initiële opleiding werken studenten aan kerntaken. Hierbij kan outdoor uitstekend gebruikt worden als thema. In 2010 en 2011 organiseerden studenten het omvangrijke project WAS (wijk als speelplaats). Met 16 NHL master Pedagogiek

17 steun van fondsen van overheid, gemeente en woningbouwverenigingen organiseerden studenten evenementen, bijeenkomsten, sportdagen en begeleidingstrajecten voor jongeren uit verschillende aandachts- wijken in de stad Groningen, met als doel de wijken weer aantrekkelijker en dus veiliger te maken voor alle bewoners. De betrokkenheid van verschillende leeftijdsgroepen en doelgroepen werd gestimuleerd door gezamenlijke activiteiten in de wijk. Organisatietaken, ontwikkeltaken, opleidingstaken en overige begeleidingstaken kwamen hierbij integraal aan bod in evenementen die, met de gemeente als opdrachtgever, echt plaats moesten vinden. Integratie van outdoor was hier de sleutel tot de verbinding van de bewoners van de verschillende wijken. Succesfactoren in de profilering outdoor zijn; Interne verbinding van opleidingen, tussen verschillende contexten, collega s. Een gezamenlijke noemer in de verschillende contexten van de opleiding. Een rode draad door de opleidingen geeft een consistentie in het programma, wat het duidelijker maakt voor de student. Docenten uit de outdoorprofilering hebben hierdoor kennis van de verschillende contexten en kunnen andere collega s met elkaar in contact brengen. Bevorderen van samenwerking, gezamenlijk inzicht en eenduidigheid. Intensieve outdoorprogramma s binnen de gehele opleiding verbindt de contexten en bijbehorende collega s. Door meerdaagse programma s werken en leven collega s gezamenlijk, beleven gezamenlijk hun vrije tijd tussen de programma s. Zitten samen aan tafel, eten en drinken samen. Sociale versteviging van groep en individu. Externe verbindingen met opleidingen, werkveld, verenigingen en sportbonden. (inter)nationale samenwerking. Aansluiten bij (sport) interesse van student, motivatie voor vervolg reguliere opleiding Project Kilimanjaro Hanzehogeschool In 2013 werd het instituut voor Sportstudies benaderd door het CVB met de vraag om een bijdrage te leveren aan één van de kern- lustrumacties van de Hanzehogeschool voor dat jaar; de beklimming van de Kilimanjaro te Tanzania, de hoogste berg van Afrika met een hoogte van meter. Vanuit de profilering Outdoor&Adventure werd de benodigde expertise gevraagd om invulling te kunnen geven aan de inhoudelijke organisatie en begeleiding. In 2013 vierde de Hanzehogeschool Groningen (HG) haar 215- jarig bestaan. Vanwege dit lustrum werden er enkele activiteiten ontwikkeld waardoor de HG haar betrokkenheid liet zien naar internen en externen. Naar buiten toe haar maatschappelijke bijdrage en intern de betrokkenheid bij de medewerkers en studenten. Het lustrum motto was 'Share your talent. Move the world. Doel van het lustrum- kern- project; beklimming van de Kilimanjaro door een HG breed team om de HG in het kader van het Lustrum 2013 op de kaart te zetten. Hierbij gelden de kernwoorden: maatschappelijk betrokken, spraakmakend, sportief, teameffort gehele Hanzehogeschool. Centraal in het lustrum stond bovendien de actie Care for Kenia, een goededoelen actie om een bijdrage te kunnen leveren aan het bouwen van een sustainable campus voor beroepsgerichte gezondheidsopleidingen in Mtwapa, Kenia. Samen met alle schools, stafbureaus en studenten van de HG kan de campus geholpen worden te bouwen door hiervoor geld in te zamelen via fundraising. Voor het team dat de berg zou beklimmen werd van elke school en stafbureau één deelnemer geselecteerd, om een volledige vertegenwoordiging van alle organisaties van de HG deel te kunnen laten nemen aan het project. Bovendien symboliseerde dit de brede samenwerking binnen de hogeschool. Over een periode van 8 maanden werd de groep getest, getraind en voorbereid op de uitputtende onderneming, die haar beslag vond in de laatste 2 weken van augustus Binnen het organiserend projectteam vervulde ik zelf de rol van outdoor expert, trainer en begeleider. In de aanloop naar de expeditie nam ik de deelnemers aan de expeditie mee op verschillende trainingen, NHL master Pedagogiek 17

18 trainingswandelingen en een trainingsweek in de Franse alpen. Tijdens de expeditie in Tanzania was ik de enige vertegenwoordiger vanuit het projectteam, en vervulde ik de rol van chef de mission. Gedurende de expeditie was ik het aanspreekpunt voor organisatorische zaken vanuit de HG, maar was ik bovenal expert en coach voor de veelal onervaren deelnemers die zich nooit eerder in dergelijke omstandigheden hadden bewogen. Na 13 inspannende, soms uitputtende dagen werd de top van de Kilimanjaro bereikt door de meerderheid van de groep. Slechts 2 deelnemers moesten omwille van fysiologische hoogte- aspecten de laatste top- shot aan zich voorbij laten gaan en bereikten de respectabele col van het Stella Point op meter hoogte, alvorens af te dalen naar het dal. De expeditie was een groot succes, niet alleen door het daadwerkelijk bereiken van de top, maar ook door de positieve spin off die het project genereerde. Door het team KILI zelf werd meer dan opgehaald voor het project, de totaalopbrengst voor het project bedroeg meer dan Succesfactoren in deze onderneming waren Gezamenlijke voorbereiding, teamgeest, groepsvorming, samenwerking. Het samenbrengen en samenwerken van verschillende schools en staven binnen de Hanzehogeschool. Gezamenlijk werken naar een kristalhelder doel; de top! Gezamenlijk werken aan een goed doel (financiële bijdrage aan een onderwijs project in Kenia). Gevoel van bijdrage kunnen leveren, individueel en als groep. Ruim buiten de comfortzone, in totaal onbekend terrein, werken naar een onvergetelijk succesmoment. Ontwikkeling en versteviging van zelfvertrouwen. Deelnemers leven meer onafhankelijk in een vreemde omgeving en kunnen zich redden in een grillige omgeving. expertise, professionele opzet en begeleiding als motiverend en inspirerend voorbeeld door gidsen tijdens de expeditie. leiderschap, rolmodel door chef d équipe en berggidsen gedurende de expeditie. Onvoorwaardelijke inzet voor alle individuele deelnemers. Elk lid van de expeditie kon bij de staf terecht voor vragen, een (motiverend) gesprek of adviezen. Betrokkenheid en persoonlijke begeleiding. Vergroten van weerstandsvermogen, door het zelf moeten handelen in de natuurlijke omstandigheden maar ook door eigenaarschap in individueel en groep- leren, samen leven en vrije tijd delen. Gevoel van avontuur, door het ontdekken van nieuwe, onherbergzame natuur en omgeving Lichamelijk inspannend, met de top als individueel einddoel voor ogen. Waardering voor de voordelen van een gezonde leefstijl, door fysieke activiteit en inspanning Kilimanjaro, NHL master Pedagogiek

19 Leerwinsten Outdoor educatie Metacompetenties Wat werkt methodisch- didactisch goed in het outdoor onderwijs? Hoe wordt het outdoor onderwijs duurzaam weggezet in het curriculum? Resultaten uit outdoor leersituaties worden veelvuldig beschreven in verschillende onderzoeken en case studies. Case studies ten aanzien van student leren in outdoor situaties (Paisley, Furman, Sibthorp, & Gookin, 2008) en gedragsinvloeden van outdoor instructors (Schumann, Paisley, Sibthorp, & Gookin, 2009) zijn in onderstaande overzicht gebruikt. Leerwinsten uit het outdoor onderwijs aan het Instituut voor Sportstudies worden uiteengezet volgens het model van 6 metacompetenties (Meijering, 2013), ondergebracht in een onderstroom en een bovenstroom. De onderstroom is bepalend voor de effectiviteit van het menselijk handelen. Onderstaand worden de leerwinsten beschreven voor 3 groepen in outdoor setting; Het profiel Outdoor&Adventure op het Instituut voor Sportstudies. De studenten groep. Jaap, 4 e jaars student SGM met profilering Outdoor. De deelnemers groep. Anna, 9 jaar oud en met haar ouders in de Franse alpen op (outdoor) vakantie. Anna Jaap Samenwerkingsopdracht, Belgische Ardennen NHL master Pedagogiek 19

20 Onderstroom emotionele intelligentie, betrekkingsniveau Psychologisch Kapitaal omgaan met energie, bewaken senso- motorische ontwikkeling, motivatie, betrokkenheid, omgaan met stress- factoren, locus of control, zelfregulering, zelfsturing, persoonlijke waarden voor professioneel handelen profilering O&A, instituut Jaap (19) student Outdoor toekomstig docent Anna (9jaar) met haar familie op vakantie De profilering en minor Outdoor is gericht op interesse van de student. Via de interessewereld van Outdoor zijn de studenten meer gemotiveerd om kerntaken en competenties te behalen voor uiteindelijk bachelors niveau. Studenten kiezen uit eigen beweging een specialisatie naar keuze, om kerntaken in te verwezenlijken. Studenttevredenheid is hoger, energie is hoger, waardoor (ook kwalitatief) betere throughput. Het overbrengen van Passie en binding met de outdoor omgeving van de studenten Doelen halen; expliciet in bijvoorbeeld hike, waarbij de eindbestemming behaald wordt door aaneenschakelen van benodigde informatie, opdrachten en activiteiten. De intrinsieke motivatie om aan de eindstreep te staan is groot. Het doel is helder en maakt de weg er naar toe overzichtelijk. Inzicht in persoonlijke en professionele waarden. Studenten leren in outdoor situatie om zelf soms scherpe keuzes te maken, ten aanzien van het bereiken van doelen. Motivatie, gedrag, samenwerking en zorg voor de eigen individu zijn direct bepalend voor het welslagen, soms overleven in de outdoor setting. Inzicht in eigen kunnen. Door unieke ervaringen en uitdagende situaties in onbekende, natuurlijke omstandigheden ontwikkelt de student een inzicht in eigen capaciteiten, fysiek en mentaal. Heeft plezier in het deelnemen aan outdoor activiteiten en neemt een positieve houding aan ten aanzien van avontuur en uitdaging Wordt gesterkt in haar persoonlijke vertrouwen en zelf- waarde door het succesvol aangaan van uitdagingen. Anna is trots op de stoere abseil van 12 meter die ze vandaag heeft gedaan! Anna beleeft samen met haar familie nieuwe, indrukwekkende avonturen. Anna wordt gezien en (h)erkend als groepsdeelnemer. 20 NHL master Pedagogiek