platiboolt MODER MARS Redactie Els Diederen

Transcriptie

1 platiboolt 5 MODER MARS Redactie Els Diederen

2

3 platbook 5 Moder Maas Redactie: Els Diederen

4 2010 Auteurs en Huis voor de Kunsten Limburg ISBN/EAN: Ontwerp: Luiz Oliveira, Maastricht Productie en distributie: Uitgeverij TIC (Text Et Image Communicatie) Theodoor Schaepkensstraat VZ Maastricht

5 platbook 5 Moder Maas redactie Els Diederen HUIS VOOR In opdrach van 't DE KUNSTEN 133 LIMBURG In samewirking mit Stichting r =3 LiLiLi % eldeke Limburg 0 o co Raod

6 Dit platbook is meugelik gemaak doer de provincie limburg

7 Voorwoord Moder Maas 'ne Leve naam, Moder Maas, meh neet nuuj. Woarum de Maas `moder' geneump weurt ies de vraog. De Rien bieveurbeeld het `vader' in sjlagersj. Mesjiens vingk geer 't antwoord waal in diet beukske. Moder Maas bliek in eder geval, es titel veur diet nuuj platbook, in oetdaging veur sjrieversj en diechtersj oet gans Limburg. Meh laote veer beginne met iêrsj die medam aan uuch veur te sjtélle. Mosa-Meuse-Mouze-Maos-Maas De Maas ies in rivier die met 950 km lengde door drie leng sjtruimp. Naodat ze op 't plateau van Langres, in de Vogeze, haor bron haet geit ze door Frankriek, Belsj en Limburg es la Meuse, Mouze, Maos, Maas, Majjem en wiejer door Brabant um in Zuud-Holland es Bergse Maas in de Noordziê oet te monde. Dao ies in aantal Limburgse sjtae en dorper, die de naam in ziech drage umdat ze vlakbie 't water liegke of heibbe gelege, zoa-es Mestreech, Sjmeermaas, Maasbrach, Maashees, Maasbendj, Maasmechele, Meezek (Meeswijk), Mezeik. De rivier ies ouch naamgever aan 'ne typische architectuur in 't land van de Maas. 't Betref veural de riekere boew, dae ziech tuent in hierehaiif, villa's, kêrke en kesjtiele. De boewsjtiel kreeg benaminge es Maasgotiek (13-15de iew), Maaslandse renaissance (16-17de iew) en Maaslandse barok (18de iew). Karakteristiek hiebie ies de toepassing van inheimse materiale, zoa-es helsjtein of mergel es decoratieornament of sjpeklaog, gecombineerd met baksjtein.

8 Meandersj in 't vaarwater Umdat sjtruimend water 'n bepaalde sjnelheid haet, krieg de rivier de neiging urn sours oet de boch te vlege. Veural in sjtreke woa wienig verval ies, sjlingert en krunkelt 't water ziech door de grond, op zeuk nao liêger gedeiltes. Dat levert meandersj op, die 't land op bepaalde plekke ummer miê oetsjoere. Op d'n doer weurt 't dao zoa oetgehaold dat twié achtereinliegkende bochte nao-ein greuje tot op 't lets 't water dao doorbriek urn de boch zoa aaf te sjnieje. Wat euverblief ies 'ne hoofiezervormige meanderboch. Meandersj were neet allein gevormp door de Maas meh ouch door hãor zieriviere zoa-es de Geul, Gulp, Jeker, Kingbeek, Roer en Zjwaam. Vanwege diet gekrunkel ies sjeepvaart op de Maas tosje Mestreech en Maasbrach neet meugelik. Daorum haet me 't Julianakanaal en de Zuud-Willemsvaart gegrave. Achter Mezeik ies de Maas weer zelf bevaarbaar. Bie Maasbrach mondt 't Julianakanaal oet in de Maas. Bie oetzondering ies de Maas ouch waal ins bevrore, zoa-es in de winter van 1917 in Venlo. Grensmaas Vanaaf Geijstere volg de rivier de grens met Noord-Brabant en bie Mook kump Gelderland aan de rechterkant te liegke. Daonao geit 't weswaards, riechting Noordziê. Saer 1839 fungeert de Maas es grens tosje Belsj en Nederland, meh dat ies neet ummer zoa gewaes. De Eburone, Romeine en Franke woonde aan beids kante van 't water. Ouch later waor de rivier gein barriére. Bekans eder d6rp houw e vaer. Umdat 't kontak tosje de bewonersj van beids kante intensief waor hobbe de dialekte vaol vanein eweg. Allewiel beteikent 't woord grensmaas ouch 't projek waterbeleid, met es motto: "Geef de Maas de ruumde!", zoa wilt me euversjtruiminge veurkomme, de bedding oetdepe en

9 verbreie, oeterwaerdes truuk hole, zomerdieke liég houte en de natuur hersjtêlle. Euversjtruiming Doordat de Maas 'n regerivier ies kênt 't waterpeil tamelik variere. Sjwintersj sjteit 't water maetersjhoag en 's zomers de baom soms gans druêg. De meiste rege vett in de Franse en Belzje Ardenne. Bie 'n verval van zoan 409 maeter krieg 't water plaatselik zoane sjterke sjtruim, dat d'r of en toe euversjtruiminge plaatsvinge. Zoa waor 't waterpeil bie de Servaosbriik in Mestreech in maeter bove AP, de hoagste sjtand in de 20ste iew. Naodat 't in december 1993 eine diekke maond aan ein sjtesk door geregend houw, twiê kiér zoavdell es normaal in dees periode, broke de dieke met euversjtruiminge es gevolg. Ouch in 1995 waor d'r watersjnoad. Es de Maas hoag sjteit wilt ze nog waal ins h5or ouw beddinge gebruke veur d'n aafveur. Ouw Maaserm liegke bie Leut, Stokkem en Rotem op 't Belsj. Limburgs landsjap 't Limburgs landsjap ies door de Maas en zieriviere gevormp. De wind, en later ouch de miensj, haet 't daonao wiejer model gegeve, same met de begreujing. De wind deit, nog mie es water, 't materiaal verplaatse. Leim ként wied verplaats were, zand get minder. Veural Zuud-Limburg ies bedêk met leim, allein 't zuud-oaste neet. Op de sjtiel terrashellinge en in de Maasvallei ies 't verdwene door erosie. Zuud-Limburg ies eigelik gein heuvelland meh in plateaulandsjap. Dat kens se zeen es se op 't plateau sjteis. Dan zuus se gein berg. De beke, zoa-es de Geul, Gulp, Gelaen en Jeker hobbe in dat vlaak land brei dale oetgesjoerd. Same met de delle en grobbe (druégdale) vorme ze dat "heuvelland". Allein de driehook Vaols-Lemiers-Beusdal en de "ei-

10 Londe" van Banholt, Ubaghsberg en Nujenhage zin neet Ontsjtange Onder invloed van de Maas. Vanoet de Vogeze en de Ardenne sjlép de Maas sjtein en kiezel met, die veural in Miedde-Limburg were aafgezat. Urn de rivier bevaarbaar te houte ies me in de 19de iew begoes met oetbaggere van 't zomerbed. De gewonne zand en kiezel woorte gebruuk bie de aanlêk van waeg en de boew van hoezer. Door die ontginning en aafgraving veranderde 't Maasdal tiisje Beeg en Remung in kiezelkoele. Groate sjtokker land, die 'n iéw geleje nog aanwezig waore, zin verdwene. Op die plaatse liegke noe de Maasplasse. Allewiel weurt, es ein van de doele van 't grensmaasprojek, grind tege grond oetgewiesseld zoadat d'r gein land mié verlore geit. Moder Maas in hoag plat Moder Maas, met haiir poete en kleinkinger, ies 't Onderwerp veur dees viefde oetgaaf van Platbook, woa-in woordkunstenaere hun gedachtes en druime euver dat leveswater hobbe laote sjtruime in hun eige taal. Dao waore al de nuedige verhaole en gediechte euver de Maas en haiir zieriviere gesjreve en gepubliceerd, ouch in 't plat en neet te vergete de leedsjes. In 't Limburgs volksleed weurt de Maas en haiir beke bezonge. Op de oproop veur diet platbook urn te sjrieve euver de Maas hobbe luuj oet Bans Limburg gereageerd. Op 'ne titel es "Moder Maas" kaome hiêt versjeie gedachtes nao Bove drieve. SOmmige mooste emoties kwiet van wat ze oats belaef houwe of dege 'n versjlaag van 'n euversjtruiming in de eige plaats. Andere woorte oetgedaag tot e verhaol of gediech euver 't beekske in hun dorp. Soms bleve ze tamelik veursjpelbaar watertrappetend in de clichekoker, dêks gaof 't fantastische watersjpegelinge of ging 't hiêt origineel in 'n sjtruimversjnelling.

11 In de watervalle maog geer uuch noe goon poedele en wiejer laote drieve. Hiel vaeil dank aan alle sjrieversj en diechtersj oet Limburg veur hun biedrages. hoag plat plat eweg op en aaf door de del van de Maas zingentaere op 't corpus van de taal blank broen verbrend soms vaal ies 't vet van 't dialek hie en dao 'n modervlek bonte blaore bovenop de kal Els Diederen, Valkeberg aan de Geul, 2010

12 Inhawd Ann Philipsen, Helje Gries leech 13 Aat Remkes, Mestreech hoeg mojer Maas 16 Bep Mergelsberg, Norbik Moder van de moeze 17 Collo Bemelmans, Nut Ode aan de Pletsjbaek 18 Els Diederen, Valkeberg Mam Maas Guus Kitzen, Sjipperskirk Os Moder Maas Han Berghs, Mestreech Gedrage Jan Maas, Venlo GeschrOkke Jan Maas, Venlo 'n MaOske in de Majjem Gier John Bovendeert, Heele 27 Jeanne Alsters-van de Hor, Venlo Foto 28 Jo Kos tons, Beeg Moder Maas 30 Joop Schaminee, Wéssem Manke Gerrit 31 Karel Ruiten, Mofert Wo moder Maas door 't landjsjap struimp 35

13 Leonne Cramers, Gelaen Heivesj 40 Lewie Pluimen, Valkeberg Oos Parredies tangs de Geul 42 Maria Scheres, Groeselt Asgoonstig 45 Mariet van Knippenberg, Kessel Zjwumles 46 Mien Wijnhoven, Zaerem Wat waas 47 Paul Weele, Kirchroa Hese Maas 48 Phil Schaekens, Zitterd Aan de handj van moder Maas 52 Richard Leinders, Zitterd Moder 54 Riky Simons-Julicher, Zjwame Aan Been ziej 56 Toos Schoenmakers- Visschers, Postert moder maas 58 Toos Schoenmakers-Visschers, Postert waterwitg 59 Theo Van Dael, Kinder Maas in zicht 60 Wim Heijmans, Kirchroa Ankerkette 61

14

15 Ann Philipsen, Heije Gries leech Gries leech hong over de maas toen ich d'r de létste kier naeve Jeep. Kreie kratsde zich inne late middig tege de sjraol loch bejein urn spektakelend 'n slaopplaats oet te zeuke. De veerman keek miene kank oet en ich knikde van nae. Hae hoofde mich neet over te zette. Ich bleef aan miene kank. Wooj al- Lein mer dao get sjtaon en kieke. Wie de Maas veurbej ging. Zachjes, zonger mier. Ich mos ouch wer truuk op hoes aan. Ich sjlaon 't begin over. Dae tied van laeve toen alles d'r nag gewoeen waas. Ich hei aevel wel mien druime en verlanges, veural, veul twiefel. Neet ingegaeve door gemis. lerder door de overvloed dae mich benauwde; veur get huurt get. Det geveul van tekort feet zich veur de érste kier dringend veule wie ich stiekem oppe fiets nao de Kesselse baggergate ging. Krek vieftieen en nag noejts gekusd. Hoe ich zwumme lierde zonger det d'r 'ne badmister aan te pas kwaam. Mien breurs ginge dao haen en honge de stoer binke oet die zoemer de Maas over zjwomme, Kesselse maedjes bleve aan miene kank. Oet de ope cafedeure ane overkank weide flarde van 'Donna Klara' over 't water ; `Ich hab dich tanzen gesehen, and deine' (weit ich neet mier)' waren wunderschtin.' `Zulle was get naeve de Maas gaon wandele?' Kwaam jaore daonao. Met Kesselse kermis. Ich wis good det zo'n veurstêt op kusse oet zou dreie en det diirfde ich neet. Mer ich ging toch. Wie 't d'r op aan kwaam en hae ein nate tong in miene monk sjtook, ging ich d'r wie 'ne haas vandoor. Bah. 13

16 Ich woort nag lever misselik inne boetsauto's oppe kermis dan dit gedeuns. Mer, ich waas wel met 'ne jong oet gewees. Det telde. Moder Maas haet zich niks van mien laeve aangetrokke. Die waas d'r nag, wie ich heur zoch. Jaore later. Wie ich hulend ane kank sjtong en mien lijd oetsjrieewde over 't water. Met mien sjoeenmoder inne rolsjtool. Umdet ze vanne bein aaf waas. Umdet ze doeed zou gaon ane kanker en lever 6rges gevare woort hoe naemes heur kénde. Umdet ze aan heur eige kinger neet kos zegge wat ze nag te zegge hej. De pien urn heure gestorve zoon dae miene mins waas gewees. Same met mien drej kiendjes. Um de tied kepot te kriege 'ne zonnigmiddig nao de Maas. Met ein vootpornp bloos ich de rubberboeet op en roeide nao de angere kank. Wae voorde de aenje en sjtonge sjtil bej de paerd en de keuj die dao lepe. Ote brudjes en dronke ranja oppe deke in 't graas naeve de kank en toen yore wae wer truuk. Op hoes aan. Altied nao de Maas en dan wer, truuk nao hoes. De kiendjes zien groeet en gaon heure weeg. Met mien kleinkinger veur oppe fiets geit 't wie vanzelf richting Maas. Bej 't water is aided wel get te belaeve of um van te vertelle. Klein kiendjes zien gek op verhaole. Ich ouch. Ich speul de voedster in Romeo en Julia oppe kastieelrulne van Kessel ane Maas. TOsse de scenes door sjtaon ich bove oppe rune en kiek oet over de Maas. Dalik mot ich op. Langzaam veurt 'ne boeet veurbej. De mins aan 't roer zuut mich bove sjtaon en wae zwaaie nao ein. Ich zeen de paerd inne wei, huur de kreie die zich spektakelend ein slaopplaats zeuke. Asof die zwarte veugel precies op 't god moment in dit dramatische Shakespeare verhaol besteld zien. Ze cirkele bove Romeo dae zien Julia op heur balkon, ieewige leefde verklaort. Strakkes zulle ze veur de twinjtigste kier sterve. 14

17 ich veut de verwachtinge van 't publiek. Die zitte moesstil to kieke. De kens 'n speld hure valle. En dink wie det alles altied gewoeen door geit. Wat d'r ouch gebeurt. Des veur mich de Maas. Water, det wie truues strumt. Umdet 't neet angers ken. En ich, trek dao haen. Idders kier wer. Umdet ich niks baeters weit. 15

18 Aat Remkes, Mestreech hoeg mojer Mans kaajd Maoswater was ziech in hoezer duit polle vaan 't landsjap kolk in herses vaan de mins slaop welt mer neet vatte métgesleip to weurde es hoond oonder d'n oto versteind rot hout vluig veugel nao 't ind zandzek dao gelag lepsj water stet krach wind rit kekend oet brandweerhelme br011e water met ziech breid door 't zorgelek geziech naobers praote weer berekene hun kans plemej Disney-land ramptoeriste zoonder ramp heite aosem in de nach klaam geloupe veuj regebaog in riegers vêsse vlege nach eb in daag gief water ziech gewonne 16

19 Bep Mergelsberg, Norbik Moder van de Moeze Wie alle moders in de waelt, in roeze-soeze... Goof 'ch mieng dochter 'ne knoevelnaam Wie 't muuske at flot groeeter woos waoert 't gaans van alleng: Moeze. Moeze... In tieje va gekkigheed: Moezefloes Bie oonsjiildige oondaogd: Moezemieps Bie grensgesakker: Moezepraam En es 't serieus tied wert: Moes! Es klaor br6n oet d'r mergel van Seent Briej Loop 'ch daiir d'r Baeendel en &or Brook En met de Voor es fieng ziej In de Moeze, en 'ch herken mich dao inins Op celniveau, es verwaant an at die ander moders Die 6s Moezekeend yore; hatir make tot wat ze is. 17

20 Calla Bemelmans, Nut Ode aan de Pletsjbaek (kleinkindj van moeeder Maas) De Pletsjbaek (in de atlas sjteit Platsbeek) Ontsjpringt in Nut, in Aolbaek op waeg nao Sjiimmert. E peulke esof 'ne jong dao sjuus gepist haet, 'ne kwakkert kint d'ruever haer sjpringe es ze 'm de puuetjes neet aafgenomme hobbe vuur 't gerenommeerde restaurant en angesj 'ne sjprinkhaan es dae neet toevallig aan 't baee is. Effe wier in 't "Platsbeekdal, beschermd natuurgebied" is ze at 'ne mieeter, dao gonge v'r es kinger baeksjke sjpringe. Pletsje, platsje is 'n onomatopee, pletsje, sjpettere, Matere, zieeker es ze bie de watermuele kaom, de Pletsjmuele, die nog ummer besjteit meh aone pletsje. Aan d'r Geit, ouch in Nut, kump ze in de Gelaenbaek en via Zitterd kump die bie Ech in moeeder Maas en nao Rotterdam in de Noordziee en zoee pes in de golf van Genua en de Indische oceaan. Elk droppelke van Os Pletsjbaek haet de oceaan angesj gemak, aone Os Pletsjbaek zouwe de waereldziee angesj oetzieen. Good good, anger baeke hobbe ouch hun droppelke biegedrage, meh... Es me oceanoloog waor of 't water van de Pletsjbaek 'n anger kleur houw, zouwt gier zieen, es g'r op 't sjtrand in Rio de Janeiro loogt, dat eur veut ueversjtruimd woerte doer e sjtoksjke Pletsjbaek. Meh dat zouwt g'r ouch bie Os kinne komme doeen, vier hobbe waal neet zoee'n groeet Pletsjbaeksjtrand, meh g'r kint d'r zieeker van zin dat ze bie 6s zuverder is es in de Golf van Mexico. En dan to bedinke dat v'r bie 6s in de wei e klein bronke hobbe dat in de Pletsjbaek oetkump woee miene kleinzoeen aaf en toe ins in pist. Wat haet de Pletsjbaek toch geliik en wat ben ich 'ne gelokkige miensj. 18

21 Els Diederen, Valkeberg Marra Maas op sjtruim nao zie trek mam Maas door 't land bloodaor in 't lank Limburgs lief sjlép met 't vraem water de aiirkes achter ziech aan die levesaor liêt poete loetsje sjpele in de leim grave grobbe geheuvelde rand sjiippen 't lief verseren 't vet wat e leve gedreve Maasmelodie sjlaagaor in bedrief kleuterkes in de riej Voor, Geer, Geul, Gelaen Roer Niers en Zjwaam zjwumme saam met de peuterkes in 't hart van de familiereiinie verdeilde krach zach hiél hel gesjpanne las sjpringende vater sjpataor van de euverlas 19

22 Guus Kitzen, Sjipperskirk Os moder Maas Krunkelend, in eine komp verzonke dreug zie h5or water nao de ziee, deit kabbele of broesjend bonke naovenant 't waer minder of miee. Bie hoag water volt ze h5ore sjoat en de oeterwaerdes om zich haer, wurt dan aiivervlodig of erg groat taege dat geweld is koum verwaer. Zie mot drieve op 'n gedeild verleje mit dezelfde cultuur aan beidskanj, wos gaar neet om waat vaiir 'n reje mer woor wateraor tosje twiee lanj. Mer hatir naobers van oas en wes sjpraeke ein Onversjlietbaar dialek mit eine angere tongval es de res dao-aan kêns se Maaskantjers drek. Miee bezeuk krig ze bie good waer is 't op de vaerkes doorgaons dresk. De vaerman Onthaold toeriste gaer dat is toch sjieker es Rover ein brok. Gasvrie vouk woont achter haor dieke, veuls werm leefde dao es loge en vatil fitsers, zoawaal erme es rieke, voile gaer de terrasse van 'n café. 20

23 Dae sjoane bandj mit moder Maas is Os zoa eige en miee wie bezonjer. Al is ze metoere grellig en Os de baas hastir bestaon blif toch ein wonjer. 21

24 Han Berghs, Mestreech Gedrage 't Waor 'ne sjoene zomermorge. lech Jeep tangs de maos zorgetek, vaderleke zorg. De fute in 't water tuinde miech liechveerdeg hun paringsritueet oonbevaange door ziechzelf de stroum en de wind gedreve. E teer sp5olselke tosse de bieze die ziech ouch zoe stêtlekes duide, ritselend door de wind in cadans. Mojer netuur wis niks vaan mien zorg, wie aided at. Zie geit gewoen Mike gaank oondanks de mins en z'n missers oondanks zie klimaatdebat. lech dach aon de koumende iestied en veulde miech geliikkeg gedrage door de wermde vaan de zon euver de zorg vaan vendaog. 22

25 Jan Maas, Venlo GeschrOkke Op 't ind van 'ne zomerdaag de roeeze entelik plokriep had d'n gansen daag gewerk zoot mich...tied veur 'n piep de Majjem...in de vaerte brach eur water nao de ziee 'n bietje leet zeej euver veur 't dorstig bonte viee veel rap in slaop druimde d'r op los kwaam dokker veur aan de rand van 't bos gen water to zeen de kuuj vertrokke de Majjem laeg... miene leve God ik waer mesjokke de toreklok sloog half ach rap oet mien bed waat eine nach lk mot d'r neet aan dinke Os Majjem zonder voch juus wie 'ne kerk zonder tore of 'n slaopkamer zonder boch..! 23

26 Jan Maas, Venlo 'n Mfitiske in de Majjem Op nog gen honderd maeter van de Majjem, in hertje stad Vento, stond mien elderlik hoes. Miene pap hoot, op zien Ventoos oetgespraoke: "Baer Maos." lk waas eine van de ach Maiiskes. Mien opa zien broor waas de oprichter van 't bekinde vrachwagebedrief: "Frans Maas," maar wuurt door de Ventonaere "Frans Maos" geneump. lk heb 't altied maf gevonde det 't theatergebouw in Vento "De Maaspoort" hit. Eine riechtige Ventonaer haet 't attied euver de Majjem as hae 't euver de Maas haet! As kind mochte weej van pap en mam euveral gaon speule, 't Gaasplein, de KOttemiender, de Floddergats, 't klein- en groeet Villapark, 't Wielewelke en nog 'ne gas van die plekke. Wao weej zeker neet haer mochte waas de Majjem. Zoelang weej neet koste zwumme waas det verbaoje. Wie ein van mien vrinde met ziene verjeurdaag ein visgeert kreeg, waas 't veur mich zwaor um neet met 'm mei te gaon. Wie ik in 't sportfondsebad, door mich as klein kind 't spatbordefonds geneump, aan d'n Tegelsewaeg, van mien naef 'ne gas zwumlesse had gekrege zag dae, op mien verzeuk, taege miene pap det ik good kos zwumme. Entelik kos ik gaon visse in die moeeje Majjem. Wie ik nao de andere vissers had geloerd en gezeen wat die attemaot deje um 'ne vis te vange, vroog ik mich veur miene verjeurdaag ein visgeert. lk waas zoee blie wie 'n kind, wat neet zoee maf waas, ik waas nog ein kind. Maar wat ik ouk deej en wie ik ouk keek, de vissers um mich haer vonge d'n eine nao d'n andere vis. lk haolde waal 'n paar laarze van 'ne Pruus baove water en aeve later 'ne gans verroesde Prusenhelm. De vissers um mich haer lachde zich te barste. 24

27 Van 'ne visser kreeg ik 'ne gas wormpkes. "Doot die maar aan dien haokske jong, die Majjemvisse zien stront verwind, die aete allein raegenworm van de kalde grond, klasse Al en gen stokskes appel." lk waas d'r van oetgegaon det die visse, juus wie ik, 'n stokske appel waal lekker zoele vinde. Daobeej kwaam nog det weej thoes in de winket ger* appele hadde en det ik genne zin had urn worm te gaon zeuke. ROnd 'n oor of vief ginge de meiste vissers op hoes aan. Inkele hadde d'n eimer vol met vis. Zelf had ik de grutste eimer van allemaol, maar lou vis. "Heej jong, hebs se d'r 'n paar, kins se dien pap en mam dien `vangs' laote zeen en des se neet voor lou heej hebs gezaete," zagte d'r 'ne gas. Miene pap waas blie det ik d'n ierste kier at zoevuuel viskes `gevange' had. Hae deej ze in de pan en same ote weej d'rvan. Sanderendaags ging ik weer nao de Majjem. ik waas d'n insigste en zoot mich op 'ne groeete briek dae anderhalve maeter in de Majjem loog. Zoee waas ik doeender beej mien proeej, meinde ik. Aevel juus wie daags teveure vong ik genne vis. 't Waas haos dertig grade baove nut. Wie ik 'ne vis veurbeej zoog zwumme dach ik maar aan ein dink: "Dae is veur mich!" en sprong 'm nao. Me kos met rech spraeke van: "D'r loog 'n Maiiske in de Majjem." Dae vis waas slummer en rapper en ik zoot met ein perbleem. As ik thoes kwaam met nate kleier, waas mien visgedeuns veurluipig veurbeej. Geliikkig stond d'r eine aide vrachwage van Wilms naeve de Majjem. lk deej mich oet en hong mien kleier aan de wage. lk noom in mien adamskestuum plaats achter 't stuur en verbeelde mich det ik vrachwagechauffeur waas. Nao 'n good oor rieje ware mien kleier druueg. lk waas met miene vrachwage aevel genne maeter veuroet gekomme en ging te voet op hoes aan. 25

28 De Majjem waas toen ouk at fleet mier zoee zuver en ik meinde zelf det 't fleet aan mien Meier to ruke waas det ik kiipke onder waas gegaon. Miene pap dach dao aevel anders euver, maar zag niks taege mam. Hae vroog mich waal of d'r gen andere vissers ware gewaes. "Wiezoee?" vroog ik. "Umdet se genne vis `gevange' hebs," zag pap en knipde mich ein uigske. "Waorum hebs se mich gister fleet gezag des se die visse gekrege hads?" vroog pap. "Umdet se mich det fleet gevraog hebs," zag ik. lk wis toen zeker det vissers fleet aided kinne zwiege. 26

29 john bovendeert, heele gier gedrieeve urn to goa, oet 't komme geboare durch sjtee, tangs dorper, grind toervelt mit in dwank, zeuk ich in troebel sjtreum noa 't woare, 't Moue, noa 't sjoeene va mie aageoamde lank 't kroed i gen bende sjtil ich, esoch 't viee ich sjpegel weilke, beum kiep ich urn en vlui oetintelig noa miene sjoeet, in ziee meh, loester, 't zit voal vruid in 't roesje van mien sjtum: gier bieent eur sjproak in at mien deepdes gier deupt eur klanke in mie tienkele water gier sjrieft mich neer in e verhoal, in e gedich me teust mich en me draagt mich vuur ich bin, in dank, mich dees verbeingeheed bewus zoeedat ich wier sjtreume kan, in alle rus 27

30 Jeanne Alsters-van der Hor, Venlo Foto Ein lint van water kabbelend, golvend, kolkend eine laevesader, meanderend door 't Limburgse land lk kiek nao de foto in mien hand die ik oet d'n album heb genaome Ein beeld in stilstand oet 'nen tied van zoe6 wied haer truukgebrach tot ein moment vasgelag op broen pepeer De Maas waas in det jaor bevraore lk veul 't tintelend iesvermaak en huur de krete van plezeer lk zeen de jonges die vol euvermood kruutselings schaatse met de maedjes Kinder achter eine stool dae schufelend euver 't gladde glijdt Vrouwe, inkellank gekleid de hand in eine stoek gestaoke Manne met de bontmuts op in de kraag deep weggedaoke Thoes wach de kaolekachel. die popelend roeed gleujend steit 28

31 Vanoet mien nie appartement twintig hoeeg, zeen ik Onder mich in de deepte op de straot de mins, Mein en verlaore in zienen hectische, geautomatiseerde waereld dae zich aafspeult op ein scherm Zintugelik zoee erm gewaore Wiejerop, Cinder mich, struimp de Maas in euren iewen aide Loup Ein lint van water in zien vluchroute nao de ziee 29

32 Jo Kostons, Bees Moder Maas Es eine slingerende struim door us Limburg, Deit deens es opvang en afveur, In de kringlaop van water, Urn rotzooi in kwiet te kênne, Veur euver te vare en veur de viisje Te spele en te spettere, Verleef urn euver oet te kieke bie zonsondergank, Dien probleme haer te brenge es te 't neet mje zuus zitte, Brunk luuj same en ziirg veur sjeiing, Brunk plezeer en soms verdreet, Us Maas, Soros es ein prachtig zilvere sjitterend lint, En soms es 't stink en ruuk. Veer make dien water weer zuverder, Versere dien baenje mit nog meer biome en struuk, Vaderland Limburg, gebaore oet Moder Maas, Dich geufs us ein thoes, Ein plekske op deze aerd, Wo veer wone en of gebaore zin, Veer wone d'rbie en soms midded'rin. Moder Maas is us gegaeve, Mit water es us laeve. 30

33 Joop Schaminee, Wéssem Manke Gerrit De kaoj trektj langsaam tangs mien bein Ornhoeag en ich veul hoe mien botte bietje bie bietje verstieve, mer ich zit hie gaer. 't Leefs snammedaags es de zon at 'n bietje begintj te zakke. Mien veut roste op twiee groeate blok bazaltj, die es zwarte iesplate oet de besjoeiing Ornhoeag staeke. 't Water van de Maas klotstj riistig tieénge de kantj. 'n StOkske wiejer drieftj 'n gruupke mieewe, in kalm bewaeginge op en nieer. Geliek met de golve, die zjus door 'ne langskommendje boeat zeen opgetrokke. 'n Waterheunke sjraveltj tosse de grillige stein aan de randj van 't water op zeuk nao slekskes en anger gedeerte. Langsaam glietj de boeat verder van mich weg door 't water. 'ne Kempeneer; kan ich zeen aan de vorm en aan de gruuedje, ich sjat get mieer den viefhongerd ton. HARI stong vuuer op 't sjeep, aan weerskenj van de kop. In seerlike, roeaj kapitale. Harrie en Ria, of Harie en Riek. VAiil sjeep zeen verneumdj nao de sjipper en zien vroumes. Ich volg de sjerpe blik van de mieewe, spits op Onverwachdje bewaeginge op 't water, loerendj nao get det ze konne aete. Woea ich zit, is 't druueg, mer beneej glumme de stein van de natigheid. Dun bie 't water zeen dees stein begruudj met dikke plakkate greun mos. Hie ouch steit 'ne inkele pot reetgraas, woekere get braome en probere 'n paar jong wilge krampechtig 't water d'n kop te beje. Woea 't water minder gemekkelik kan bewaege, tosse de bazaltjbliik, gruje duvelsknoppele, stief wieze de knoppele Ornhoeag. Ich weft det 't water van de Maas flink te kieer kan gaon, mer vandaag is 't rostig. 'n Klein hongerd maeter wiejer stroum-aaf uuevespanne de betonne baoge van de brok 't 31

34 water. Vreuger waas hie 't vieer, mer det kos de gruuj van at 't verkieer neet aan. Es se noe toch ins zuus wievaol auto's d'r langsraoze. Vreuger... 't is net of met at 't water 't gans laeve tangs mich haer glietj, steeds mieer struimtj van mich aaf, steeds minder blieftj uuever. In de verdje, vuuerbie de briik, kumtj 'n volgendj sjeep aangevare. 't Is nog te wied Om te zeen waat vuuer 'ne boeat 't is. Ich ben vergruujdj met 't water. Jaorelang Nib ich es kapitein op 'ne sleipboeat gewirktj, op de bênnevaart, in deens van 'n groeat baggerbedrief. Wae sleipdje de grindjbek van de baggermuuele nao de steinbraeker 'n paar kilomaeter wiejer-op. De vol bek haer, de laeg trok. Met griepers waerdje 't grindj oet de iezere bek gesjiiptj. Ich heel van 't geluid wannieer de moel van de kraan oeape ging en de kezel d'roet struimdje. Aided waas d'r tied vuuer 'n segrétje, tieenge d'n aovendj name was 'n fleske beer. Es 't het vroear waerdje de sterke sleiper gebroektj Om 't ies te braeke, wannieer de grindjgater dreigdje toe te vreze. 't Werk moch natuurlik neet stilvalle. 't Gaaf 'n gruuets geveul Om de naas van de boeat in de strakke iesvloer te boeare en te zeen wie de losgeslage stiikker tieenge 't iezer van de boeat Omhoeagkwoeame. 't Liektj tang geleje, 't is ouch tang geleje. "Weer aan 't water?" huuer ich emes plotseling van dunbie vraoge. Noe pas realiseer ich mich det 't gerinkel van 'n fietsbel - vuuer mien geveul van wiedweg geklonke - vuuer mich bestumdj waas. Es ich uuever miene sjouwer Omhoeag kiek, zeen ich boeave aan de kaaj 'ne donkere mins staon, geboeage uuever ziene fiets, de kop Omlieeg. 't Is Maan van d'n Sjemp, d'n oealieboer. Wae hobbe Os good gekandj. Met ziene kleine boeat brach hae neet allein oealie rondj, mer ouch allerlei anger zake. 'ne Drievendje winkel waas 't ei- 32

35 gelik. Ich herinner mich vuueral klein dinger wie nistele, illesteekskes en kilts. Eder waek koch ich mich ei staefke aoje kilts, woea ich den 'n paar daag met deej. Maan haet donker kleier aan, woea-in de kop liektj weg te zakke, en die strak aafstaeke tieenge de leechblaw loch. Ouch zien sjoon zeen donker. Eine voot steit op de grondj, de angere op de trapper. Zien henj roste op 't stuur van de fiets. In zien linkerhandj haet d'r zien patsj vas, die hae bliekbaar net haet aafgedaon. "HObs se 't gehuuerdj van Manke Gerrit? Hae haet zich gister verhange in de sjop, achter zeen hoes, gewuuen tosse de gereidsjappe. Ze h6bbe 'm pas ore later gevonje. Hae waas al hieelemaol stief. 't Is mer good det de aeger 'm neet ondêktj hobbe. Ze zouwe zeker zien uig oetgepiktj hobbe". De zinne sjete es piele oet ziene m6ndj. Hae wetj neet det ze mich deep in mien zeel rake. "Jao, rotbieester zeen 't", zék ich trok. Ich zêt mein veut sjrap tieenge de stein Onger mich, mien gedachte gaon nao Gerrit. Ich weft det mien wuuerd norges op slaon. Manke Gerrit. Nemes haet oeat gewete det 't mien sjoud waas. Ich drejdje 't stuur verkieerdj, precies d'n angere kantj op: zien bein kwoeam gekneldj t6sse de grindjbak en de baggermuuele. Gerrit haet mich d'r noeat op aangesproeake, mer hae mot 't volges mich waal hobbe gewete. Zelf durfjde ich d'r neet uuever te beginne, de ieeste maondj neet en ouch neet de jaore d'rnao. "Noe is 't neet allein mieer OZE boeat dae sleiptj," woear 't ieeste det hae tieenge mich zag toen d'r 't zekehoes moch verlaote, met zien henj wiezendj nao ziene linkervoot. Is neet mieer good gekomme met ziene voot. Mer, hoe haaj ich konne weite waat de gevolge zouwe zeen? Det zien vroumes neet kos verdrage det hae d'n hieele daag thoes waas? Det hae meug gesjorgdj woear, gein noew energie kos vinje. 33

36 Det hae vergaetelheid zooj zeuke in de drank? Ein fleske beer waerdje at gaw 'n hieeleboel fleskes beer. Eders kieer speuldje hae de bittere smaak d'rvan weg met 'ne slok aoje klaore. 'n Fles aoje klaore op eder krat beer, zoea Ongevieer zal 't gewaes zeen. Ein op ein. Gerrit is neet mieer trokgekomme op de sleipboeat, OZE sleipboeat. Zelf ben ich inkel jaore later ouch gestoptj met wirke. Hae waas de einige knecht. Ich kos 't vare allein neet good aan. Mer 't water is blieve trêkke en edere daag zit ich hie aan de Maas. En noe haet Gerrit zich verhange. Mesjien is 't waal good zoea. Mien fout zal same met Gerrit begrave waere. Ich ben blie det de aeger hum met ros hobbe gelaote, det zien lief neet nog mieer gesjonje is. "Zoea. Nou. Den gaon ich mer weer ins wiejer," huuer ich boeave mich spraeke. Vuuerdet ich get kan tr6k zeuke, zeen ich hoe Maan op ziene fiets staptj en effekes later de hoeage boulevard aaf rietj. Ich rich mien blikke weer op 't water. De boeat dae ich dunderbie zeen komme, haet int6sse de brok gepasseerdj. 't Is 'ne rienaak. Die komme hie geregeldj vuuerbie. Aan de depe ligging kan ich zeen det hae lajing haet, mer de loeke zeen toe, zoeadet ich neet kan zeen waat de sjipper verveurtj. Langsaam glietj de boeat door 't water, det bie de achterstaeve roew omhoeag spatj door de krach van de sjroef. De mieewe zulle zoea drek weer op de golve deine. 34

37 Karel Ruiten, Mofert Wo moder Maas door 't land jsjap struimp Waar de brede stroom der Maas, statig zeewaarts vloeit: Weeldrig sappig veldgewas, kostelijk groeit en bloeit: Bloemengaard en beemd en bos, overheerlijk gloort. Daar is mijn vaderland, Limburgs dierbaar oord! Daar is mijn vaderland, Limburgs dierbaar oord! (2e Couplet Limburg mijn Vaderland Muziek Henri Tijssen/tekst Gerard Krekelberg) Es gevolg van ein aantal toevallighede beg& mien wirkzaam laeve ane `angere kantj' vanne Maas in Wêssem. Ich woondje toendertied dao amper zês kilemaeter vanaaf. Mer 'ne werreld van versjil. Ich spraek euvere jaore vieftig. Dao wore toen nag klam grindjgater. Mer waal al de herrie enne staof van baggermeules en steinbraekers. Bie dompetig waer rook ich diik de kaolekwalm dae oete sjaorstein kwoom vanne rinkaoves en pannefebriek. Wo op smaalspaor mit de rabbelendje treinkes de leim oete leimkoele waerdje aangeveurdj. Ich fietsdje dao get Ongewindj stoekerendj euver straote gemaak van maasstein. LOmpe dore natuur willekeurig gevormdje stein mit ein gesjiedenis van hongerddoezendje jaore. De dinosauriers Onger 't bestraotings- en boewmateriaal. Dees sedimentaire zwerfstein wore dore Maas aangeveurdj oete Ardennen en Noord-Frankriek. Inne aadste gedeilte van Wêssem en Toear waerdje de straote hie van gemaak. Mer dao waerdje ouch kirke en kepelkes gans of dells mit gemetseldj. En in Wêssem is m'n d'r nag ummer gruuets op det oppe Mert inne bestraoting veur 't Raodhoes 't waope vanne 35

38 toenmatige gemendje Wêssem in maasstein is oetgeveurdj, getag dore haire eige kanteneer en straotemaeker. De Maas waas veur Os aided ein natuurtike grens gewaes. Veer kwome bao neet in Wéssem en die van Wéssem neet bie Os. De tuuj huuerdje aan mien taat det ich van angere kantj kwoom. In Wêssem, Toear, Haet, Panhaet en Pot wore en zeen nametik ein aantat steiptoeenige Oneigetike twieeklanke van waord in standj gebteve. Veure kuiterie zegke veer det miense in Wéssem: "Koeate hoeate Om d'n oeave to sjtoeake." En det ze ouch: "toeater hoeate oete bieek." Mer zonger gekkerie attes waas d'r doe nag gewuuen, net wie vreuger. De tradities en gewuuente vanne kermis, de vastelaovendj, 't verenigingstaeve van sjotterie en hermenie, gebaorte, rouw en trouw. Getaege ane drok bevare Maas kos Wéssem 'n retatieve welvaart. 't Waas ein centrum van sjeepvaart en hanjet, ein ech MaasdOrp. Het wirke, groeate gezinne, eenvoudig, gezagsgetroew, stit en in zichzelf. Eendracht maakt macht! In daen tied (vieftig jaor geteje), kwoom ich ane euverkantj mit 't vaer Brach-Wêssem. Det kosdje toendertied vief cent mitte fiets. Noe kins se mit ei Maasvaer euver veur ein va6tvoud van dit bedraag (30-50 keer mieer!). Inne wintjerdaag waas d'r meistat ei paar waeke hoeag water inne Maas. Dan voor 't vaer zonger moteraandrieving oppe stroum van 't water. 'ne Spannendje tied en wie ich pas later h6b begrepe ouch neet zonger gevaor. Mer es 't water wiejer steeg inne Maas waerdje 't vaer oete vaart gehaoldj en toog 't oppe kantj. Dan zoot d'r veur mich nieks anges op dan Omdrejje en euver Remunj Omrieje, miee dan 25 kitemaeter mitte fiets. En es de Weerd (uiterwaarde) in Remunj, net euvere MaasbrOk, waas Ongergetoupe dan woor de kortste waeg veur mich euver Maaseik. En det waas zeker 35

39 35 kilemaeter. Waat mich dokker dan ens inne verleiding brach óm euver to staeke euvere stuw bie Lin. Det waas neet allein streng verbaoje en straofbaar, mer ouch laevesgevieerlik. Mer effeng ich woor jonk en kos gei gevaor. Pas in 1967 waerde de MaasbrOk in Wêssem veur 't verkieer in gebroek genomme. Die brok, miee dan 500 maeter lank, is noe ein belangriek Ongerdeil vanne Noord-Zuidverbinjing. Daomit kwoom d'r 'n inj aan 't vaer van Wéssem. Nag mer twintjig jaor geleje woor de Maas ein smerig, zwaor vergiftig water. Dore industrie gebroek es aafvalpot en dore stad Luuk op 't Belsj zelfs nag es aope riool. Dao zoot geine ves miee inne. 't Maaswater woor ein chemische vloeistof gewore. Op vandaag wuuert mitte Maas gelokkig gans anges Omgegange, al kinne veer neet zêgke det 't zuver water is, ich wil zwiege van zuvere koffie. Allewiel zeen d'r nuuj natuurgebiede aan 't water gekomme en greun stokker wo dere in loupe die hie nag noeat geloupe hobbe. Poolse paerd trotsere noe de kaaj wintjers en heite zomers. En ouch kaolzwarte rinjer van 't Gallowayras oet Schotlandj. De modern herders zeen geiiniformeerdj en h6bbe 'ne veerwiel aangedreve terreinwagen. De leimgater vanne rinkaoves zeen OngertOsse vol water geloupe, greujde toe en zote al gaw vol mit kwekkerte. En dao komme weer reigers op aaf. Die reigerkolonie is noe vanzelfspraekendj besjermp natuurgebied toet det d'r grindj gevonje wuuertj. De regionale horeca en detailhanjel zuut veural inkomste. Dus kwome d'r ouch leuke terrasjes mit blomebek en ein echte boulevard. Want neet allein de natuurbesjermer is d'r get aan gelaege. Maasgouw, nao de annexering, is noe veural veure recreante. 37

40 Omdet de Maas at jaore en jaore leveranceer is van kezele en zandj, zeen d'r inne Loup vannen tied grindjgater Ontstange. En die grindjgater zeen de natuurgebieden mit ei nuuj waord 't Maasplassengebied. Ei nuuj stok Vaderlandj, dierbaar oord. Nao tang kezele baggere, kins se good zeen en veule det 't vreuger anges waas. Noe zuus se euveral water, water en nag 'ns water. Driedoezendj hektaar, zesdoezendj voetbalveljer aan ein stiik. De res van Nederlandj kreeg kezele en zandj veur waeg, plevuze, spaor en weuninge. En hiej hele ze de gater euver. De inwoners van Wêssem keke vreuger nao de kuuj inne wei mit van wieds aaf de Maas. Die Maas zorgdje ouch veur 't mês es de Koewei weer 'ns Ongerteep inne wintjerdaag. Noe hobbe ze de windjsurfers bienao veure deur. Want de Koewei in Wéssem is noe ein en at water. De Pruse hobbe de streek inne zestiger en zeventiger jaore drek Ontd6k en is noe ein massale oettaotklep van 't Ruhrgebied. Mer die Duitse recreante bringe alles mit oete Heimat. Dao haet de regio neet vdiit aan. Net veur Kersmés op 22 december 1993 moste in de ganse provincie miense geevacueerdj waere veur 't hoeag water vanne Maas. Dit es gevolg van kolossale raenge, daag in daag oet. Ein viefdje dell vanne provincie Jeep &ger water. Vaiil viee, woo m'n neet gaw ger* miee bie kos komme verdronk. Ich woondje doe in 't centrum van Remunj op get mie6 dan 20 m+nap. En det waas net genog Om druueg veut to haje. Ane Roerkade stoke at gaw de waterslange oete kelders stonge de pompe klaor. De aanwonendje Ongernummers maakdje h5or winkets zoee good en kwaod es 't ging waterdich. `Laot 't water mer komme,' zagte ze. En 't water kwoom... Op nag gein 50 maeter van mien hoes aaf lepe de kelders 38

41 ("Niger water en weikdje de etikette vanne wienflesse. ROndj nuujaor 1993/1994 woor d'r watersnoead en broke de dieke door. Zandjzek mochte neet miee helpe en pompe ouch neet. DOrpe en staej lepe ram Onger. Op 't lés van januari 1995 herhaoldje zich alles nag ins. Want neet de besjerming van aanwonendje taenge hoeag water haw prioriteit mer ein optimale sjeepvaart woor ummer de driefvaer gewaes es d'r gewirk waerdje in dit deil vanne Maas. Normatisatie, stuwe, kanale en rechtrêkke en oetdepe van vaargeule. Noe liek alles bienao tang geleje. Mer de baggermeules komme triik, ouch in Wêssem en in de anger plaatse van de nuuj gemeinte Maasgouw. De gezêtte staon d'r weer vol van. De baggermeules hobbe hie ein tang gesjiedenis. Sommige bewoners vanne streek kinne 't geluid vanne weeg toet 't graaf. Enne grindjboere betale graof geldj wodoor de dorper welvarendj waere. Dao is haos gein verwaer taenge. 't Aanzeen vanne streek is ram verangerdj. De Maaslenjers zeen bao eilandjbewoners gewore. Omdet d'r steeds miee water bie blief komme. Toch zeen de MaasdOrper d'r, nao at die jaore, nag ummer neet richtig aan gewindj. Al organisere ze idder jaor Havefieeste en Havedaag. 't Is 'n nuuj saort economie mit jachhaves, watersport, vakantieparke, zandj en strandj. Veure kirk van Wéssem steit ei bronze beeldj van Dolf Wong: Koeherder met kudde. Dit beeldj duit de miense dinke anen tied det oppe Mert 't viee bie ein gedreve waerdje óm nao de Koewei ane Maas to gaon. Oppe plaquette steit mistruuestig: Wessem verliest 1 januari 1991 haar zelfstandigheid, maar behoudt haar eenheid. 39

42 Leonne Cramers, Gelaen Heivesj DOrp dat tosje knaal en Maas mennige keer Ongenadig euver de nand kreeg gevragkeldje yore wen Moder Maas terziejenoet door 't getuug ging vanaaf de sjloes titsj de kirk pontificaal op 't heilig oug laoker in de loch wo Gaods water euver Gaods akker leep de kraotsj katsj kraop euver Maaskeie nao d'n diek, daen dorpel veur 't dorp 't d6pke dao doadgemodereerd dere in de Kowei gedaag wênk vaol water ging door de Maas zie zuut oet, of went ze sjus oet e deueske kump aevel heuj dich es de wéndj van de verkeerde kantj kump ze wildj wie haas door 'n daorehêk geit OnverhOds sjteit de watermeule in mentoer mit de latsjpeuet te waje kompels raeke mit 'n gaert de ganse mottige mikmak nao de esjde saoterdes neuede 'n pan sjpek en krepkes de blage rondj de keuketaofel Om bufkes broad oppe versjêt in 't vet te soppe 40

43 bewaarsjeuelke bie begiene engetke in de Pênksterpersessie 'nen aanwassende sjtrank Ongemeujd Ontbleujd wie buim in 't vreugjaor taengesjtrops euver tankeldraod toffele wie 'ne wirvel 'n w6sj weiebleumkes heivesj brênge greuetsj grinsjende sjnoets boete 't vaeke en euver de breer Ongerwaeges wiejerop intrintj d'n Omtrêk van de veutjes greujt sjrumpelt de oar miemerentaere sjtriek 't wiksbeusjtelke centemaeters sentementale sjtob sumpel van mien kênjersjeunke 41

44 Lewie Pluijmen, Valkeberg Dos Parredies tangs de Geul Genuéd at door de veurjaorsjzon, Trékke veer wir bliej d'ropoet De Sjtoepert op bies bie de bron Dao greujt hiél heilzaam kroed, lech driê miech urn nao 't werm leech, In 't dal, oos leeflek oord, lech zeuk 't hoes woa sjtong mien weeg, Woa me mien iérsjte sjriéve hoort. De merkef in de diekste beuk deit miech dat noe good nao, 't Sjient dat 'r at e vruike zeuk, Bie 't oud nés van 'n krao. De baek klatert de wiejert in, 'n MOsj lêsjt haoren doorsj, Woa Birk en esj weersjpegeld zin, 'n Aend zjwump nao de gesjmete koorsj. Dao klop de sjpech taege 'ne bourn, Muus rietsjele in d'n druêge louver, Viuélkes bleuje nog mer koum. Ziêrnao begint de vreugjaorsjtouver. Dan kump de Tin-eik' in 't ziech, Dae reus op hoagsten heuvelpunt, Zien tek ten hemel opgeriech, Vaesl dãolkes good to vrund. 42

45 De berg aaf, 't dal wir door; E landgood, de `GerlachuspOt', Bie de sjtegel lop e hazesjpoor, Sjravelende maeldert in de got. Bie de melgerweng ies 't hiél keul, In sombere sjiêm oos paad, Dat veurt oes gans kort tangs de Geul' Hie zin de sjtein kletsjnaat. Meh baove gekomme op de 'Bergerhei', Woa zonnewermde oos lief wir volt, lech zeen rontelum 't veld en wei In gans fien leech gehold. Dan zingentaere door 't `Suberveld', Vrie en bliej in 't gans gemood, Neet te koup, veur gaar gei geld, Flotter sjtruimp dan dao dien blood. Hoag sjmiet iech noe mien patsj in de loch, Sjpring op um ze wir te prieke, De buzert besjrief `ne groate boch Baove de meule met hatir wieke. D'n `Tekkerd' door, tangs dassehol, `ne Knien sjpringk oet de brieme, De `Wiemersjdél'; va veugel vol, Es die in miene koalef kiême

46 Door haol waeg en tangs hégke haer, Woa biejemeiskes arreiget kwinketere, Dan ving iech ein fazantevaer, Die kint mie petsjke sere. D'n lezere Kowaeg', `Sintjansbosy aaf, Truuk woa de Geut sjnet sjtruimp, Langs Miff, kepette en kesjtiéte, gaaf Door viever en baemd umzuimp. Aan de `Driebeeldsjes', op de bank, At toesterend nao de bookvink zien wies, Zêk iech het-op : "Vaiit maots bedank Veur oos hemetsj `Geutdatparredies'. 44

47 Maria Scheres, Groeselt Asgoonstig De Maos veraanderde ien de Styx, zoe ienens dat wie v'r Omloorde vuur veraanderde ien zaatpilaere. En terwip de carnavalsvlagge nog wapperde op de maot van 't In Paradisum bereikde de boot d'n ueverkaant, druug traone ien os gepiekelde ouge bronne fantoompijng van 't aofgesjnoeje zien begos. De Maos en de Styx 't leeve en d'n doed 't zaat en d'n oeetie bronne van os leeve. 45

48 Mariet van Knippenberg, Kessel Z jwumles Ich lierde zjwumme in dien kabbelende golve in dae zomer tang geleje papa deej mich veur met erm en bein en ich keek ouch hoe angere 't deje de buuet kwame veurbiej eure motor tjoeke tjoek den moste wae oet 't water de zon brandje op 't kaoreveld wae huurde endje gesjnater nao korte tied Ongeleufelik zjwom ich zomaar rondj in 't deper gedeilte zonger angs veur dien water mien veut veulde genne grondj as ich dish noe zeen met dien gries water en de zon sjittert op diene golvespaag dink ich aided weer aan vreuger toen ich lierde zjwumme op dae werme zomerdaag 46

49 Mien Wijnhoven, Zaerem Wat waas 't kawd din daag 't Wachte tang en bang de ore Naevel draef in hoes en hart De sniee wit en 't water zwart De nachte doeeds en duuster De wingterzon verdraef 't gries - gaaf 't haventje wet kid& - 't Waas diene roeeje jas Onger 't duuejend dunne ies. 47

50 Paul Weele, Kirchroa Hese Maas Op inne sjunne daag aavanks joelie vertrokke v'r noa de Maas. Boave op d'r auwe jeele Mazda woeet ing joemieboot vas-sjnoord, ing tuut vol mit aese en jet tse drinke in ing keultaesj jonge Och mit. Dit woar vuur 't ieesj dat vier tsezame drop oes &rye in d'r waan van 't Annelies ziene pap tseer iech ing waech jeleie 't riebewies hauw jehold. De ieesjte moat jehold. Vier jonge nit wied. Vlak Onger Remung jong d'r Albeet ummer visje en doa koeet me Och lekker sjwumme, zaat hee. 't Annelies woar doa at ins jewee en het menet dat 't d'r waeg wal weos. En aajeziee dat ze hauwe jezaad dat 't wied uvver de drissieg jraad zouw weede, hauwe vier Os jedaad doa inne middieg durch tse bringe. Um dis dagestsiet woar koalieg verkier, alzo woar dat vare Op de autobaan Och mar haof ezoee lestieg. De vinstere wied Op, d'r radio knoerhel aa en mit Born to be wild varete vier loos. Vier kiekete Os aaf en tsouw jans leef aa en vràuete Os Op wat jong komme. Vier hauwe 't ejelieg Och tsemlieg flot vonge, 't woar jing weltrees. Van de A2 aaf d'r waeg tangs 't kanaal en ee sjtuk durchvare en dan urjens sjtoppe woa-ts te dinks dat-s te d'r waan kwiet kans weede. Binne tsing minute hauwe v'r de boot in 't wasser, de handuch oes-jelaad tusje 't hoeeg jraas dat tangs d'r waeg sjtong en vier woare ejelieg van alle zieé durch jinne tse vinge. De zommerkleier woare flot oes en effe sjpieeder loge vier in Os sjwumkleier in de vol zon tse Bakke en vier volte Os wie Jod i Sjpanje. De bije broezete, aaf en tsouw fladderet inne miepmop uvver Os hin, nog winniejer vuejel loze ziech blikke in dat 48

51 werm weer en vier loge an de Maas en loze 't Os jod joa. Vier hauwe de sjoeel ater Os, de tsouwkonft vuur Os en de taesje vol vuurroad. 't Annelies sjlisset bauw reetsouw de oge en loos nuus miee van ziech hure. 't Hauw ziech sjtiekem 't boavedeel van d'r bikini oes-jedoa. lech hauw kwansies ee boch mitbraad, Misdaad en straf van d'r Dostojewski, en dong alsof iech drin leezet. Mar iech eujet de janse tsiet noa dat nakse lief neever miech en koeet 't jeweun nit losse. lech knappet ee sjpriet-je aaf en kiedelet jeruisjloos doamit uvver ziene boech. 't Houwet blink noa wat 't daat dat ing vlei woar en hoot de oge sjtief Opee. lech jong wieer en beweejet 't viets-je lanksaam mar zicher noa d'r boaverrank van 't buks-je. 't Knallet mit de vol hank op ziene eje boech en sjprong wie jesjtaoche reet. Wie 't zoog wat ziene jeuch hauw veroerzaachd woeet 't wus. "Kan iech nit ins ing haof sjtond mit rouw zonnebade. 't Is doch tse jek vuur woad dat iech miech zelver lik tse houwe en doe bis 't." Belaidiegd drieenet het ziech um en iech sjnappet oane weerwoad 't boch en verzukket ee paar rejele tse leeze. Ailing mar bakke vong iech nuus. Ailing mar legke neever ee net kink dat vong iech Och nuus. Dat hoot iech evver nit vol. 't Woar miech tse hees, van 't weer en van miechzelver. lech sjtong op en zaat zoee Onwus wie meujelieg: "Iech jon jet mit de boot. Op 't wasser is 't flaich jet keuler." 't Woar hertieg, 't ruuchet lekker en hauw de jouw temperatoer. "Jees to nit mit?" verzukket iech nog, mar 't winket oane ee woad en iech duiet de boot aaf, paddelet 't wasser Op. Het woar allang vroee dat iech maachet dat iech voetkoam. En zoee noom iech dee roej-sjpaan en maachet jet rungdets Op 't wasser. Op eemoal hoeet iech ing moterboot komme en iech eujet uvver d'r joemierank oes urn tse kieke of die 49

52 miech nit uvverhoof zouw vare. Mar de boot hoot aa, ee sjiek dink woa misjien wal inne drin koeet sjloffe zoee jroees. Lanksaam koam die jroeese boot tangs mieng kling. Inne zonjekluurde man in ing freulieje sjwumboks vroaget in 't Duutsj: "Wie komme ich denn nach Maasbracht?" lech hoalet de sjouwer op. lech wos koalieg woa iech zelver woar. Oane d'r moter aafjezatse tse han, varet d'r pruus in zieng boot wieer. lech proberet mie joemiejedeuns ezoee reet meujelieg tse haode in de welle die woeete jesjlage. Hei woar 't Och nit sjpannend. lech sjpeulet wal jet wasser uvver miech hin um aaf tse keule, sjwom zoejaar ee sjtuk en duiet de boot vuur miech oes, mar noa ee tsiet-je hauw iech de naas vol en jong tseruk. lech woar tsemlieg wied aafjedraeve, merket iech. 't Doeret jet vuurdat iech de plaatsj hauw vonge en iech zoog de boot legke. D'r sjrek sjloog miech um 't hats. Wat moeet dee pruus noe doa? lech hellet en hellet en zoog jee miensj. Jee Annelies, jinne pruus tse ziee. Miene maag kromp inee en iech volt miech alsof iech moeet uvverjeeve. Zieekrank op de Maas. Lanksaam roejet iech k6tterbij. Wie iech tangs de boot koam, die wie iech noen leezet Der Goldene Schwan heesjet, hoeet iech kume. Effe daat iech nog: dee deet 'm jet aa, mar iech hauw richtieg jehoeed. Dit woar angesj kume, dit woare voile jenos. Vuurzichtieg drieenet iech de boot werm 't wasser op en verborg ze hinger ee paar sjtruuch. Ee paar minute sjpieeder koame d'r pruus in zie loestieg sjwumbuks-je en 't Annelies in zie bikinibuks-je oes de boot 't dek op. Het sjprong werm aa lank, hee roepet jet los, sjtartet de moter en varet voet. lech wadet nog effe en jong doe tseruk, dong jraad wie Hens-je d'r jek. Het kieket miech aa jriemelens aa, de Onsjoeld zelver. 50

53 "Zouwe vier joa?" vroaget iech zoee bleud wie meujelieg, den iech woar ja vereppeld woa iech bij sjtong. Vier donge Os aa, pakkete in en varete mit de aofe vinstere werm tseruk. 't Is weer voorbij die mooie zomer, zong d'r Jerard Cox op d'r radio. En Och at woar 't bludieg hees en zouw d'r zommer nog tang doere, iech moeet 'm vuur de voile honged protsent reet jeeve. Wie iech d'r Mazda werm vuur de duur van zie eldesj hoes sjtopzats, kieket het miech leef aa en zaat: "Dat woar lekker, mosse vier nog ins doee." Vier zunt noeets miee jewee. 51

54 Phil Schaeken, Zitterd Aan de hand] van nioder Maas De Maas, ich mein mer is water en bedding sjtruimp daag en nach nao zee mer deft mee. Wach: NOnk Chel oet Beich zjwom in '55 geweun nao de euverkantj nao ein anger landj ich keek d'r es kêndj verwonjerd nao. Einen angere Chel oet Beich sjreef `Fleur ich de Maas weer roesje' hae wol mit nemes toesje. En dan 't vaer, in Berg wie e vaerke, zjwevend euver 't water jus wie doe, vanoet Mestreich mit de boot nao Luuk mit mien mam nog. En van Wiek nao de Mert `Mosae Trajectum' de Romeine at en in 40 de Pruse bie hunnen euverval. 52

55 TOsje Eijsde en Mook vosje vange fitse eine reiger zeen zitte de sjreeuw van eine meeuw heure. Jao, zó mer wegdruime bie eine boch en dich e bitske laote mitnumme aan de handj van moder Maas bie haor toch door Limburg. De Maas leet ós neit los vruiger neit, noe neit en later. Haor water is veur de Limburger e sjtokske taeve. Limburg: Laevendiger landj door de Maas. 53

56 Richard Leinders, Zitterd Moder Zelf opgegruid tosje Rooj en Keutelbaek, waor de Maas veur mich es kendj eine Onbegriepeliek grote pout water, sju waor ich dao veur. Veer zouge dae rivier dan ouch nog mer allein midde in de zomer went d'r get sjpeelde in zien zomerbêd. Jaore later, op vriejersvuit, woort ich bie hatir kêndj aan hoes. Mien êngelke, dao gebaore en getaoge, lag mich oet waat zo sjoon waor aan dae waterkantj. Van achter hun hoes hoog oppe berg zoug me, aan de angere kantj van 't water de Belzje dorpkes ligke, aanein geried wie eine rozekrans. Wie aafgesjpraoke begoosj te dao 's aoves geliekertied de klokke te Loewe. Kent me zich get sjoonders veursjtêlle dan biej Ongergaonde zon dao mit dien mechelke, tosje die anger bloume, in 't graas te zitte? In de Loup van de jaore leerde ich ouch de taal van dat water kenne. Op eine zo'ne sjone werme zomeraovend maakde ich mich Ongeras euver ein opkommend Onwaer vanoet 't weste. Zjwart waor 't dao, d'n &rider rommelde en van varres flitsde hemels vuurwerk door de loch. Wie eine zeeman leit 't ziene blik euver 't water en tangs de jagende wolke gaon. "Blief mer rostig zitte," sjtelde 't mich geriis, "de Maas hultj 't waer aan dae kantj!" Vol Ongeluif zoug ich haiir veursjpelling oetkomme. Dan van varres: "Keender, kom nao binne, dalik sjleit 't waer euver de Maas en ich Nib ouch de koffie klaor mit ein lekker sjttik vlaai!" Mien sjoonmoder, ein zachaardige Leif vrouw en wie kan 't sjoonder, ein Belzje! Die reip Os ouch nao bênne veur de koffie mit goud waer. Ich verdênk hãor noe nog d'r van dat 54

57 ze bang waor dat aan de Maaskantj 's aoves de bliksem ouch koosj insjtaon zonger Onwaer! Jaore later, op eine akelige duustere wentjermorge, sjpeelde mich die beelde waer wie eine film door de kop. 't Waor mer ein paar honderd meter wiejer op dae zelfde berg, mer noe achter de kirk. De paarse koormantjel wapperde wie ein losgesjlage vlag achter pesjtoor aan. 't Knarsje van de door sjtorm en raege gebaoge buim woort begeleid door 't boljerend raoze van dae tot de randj gevolde raegerivier. Angsaanjagend kaod waor Moder Maas. Toch waor 't of ich, vanaaf d'n euverkantj, gans iel, heurde: "Keender de koffie is klaor!" 55

58 Riky Simons-Julicher, Zjwame Aan geen ziej Aan geen ziej vanne Maas liek 't graas zo Ongeweun gelp en greun. De kêrktores van Kesset, Nigkeme en Naer winke zo vruntjelik: kom 'ns hiejhaer. En det geit 't sjnels mit de fiets op 't vaer. Langsvarende sjepe trêkke brei sjtrepe door 't water. Efkes tater kloetse hoog golve taenge de kantj en taenge 't beutje. Lang haje die aevel neet sjtandj, get wiejerop légke ze 't teudje. En veur des se 't wets sjteis se at aan de euverkantj. 56

59 Weer liek 't graas aan Been ziej vanne Maas Ongeweun gelp en greun. De kerktores van Bezel, Remunj, Ruiver en Zjwame neuje zo vruntjelik: kom truuk hiejhaer. En det geit 't bês mit angere same op 't grote vaer. 57

60 toos schoenmakers-visschers, postert moder rnaas 't water weeg, sjtruimp, fluustert, Ornermp, Omzuimp. drief, drejt, ziep. winsjelt, wuiles, giep. wouwelt, zingk, biech. kiatert, sjatert, zjwieg. reurt, jubelt, treurt. ich kiek, en mijmer:... modere mak riek! 58

61 toos schoenmakers-visschers, postert waterwilg (salix caprea) de wilg ane waterkantj bereurt de baek mit vrouwehandj, sjpegelt zich sjpeels en sjlank naeve wolke en zon inne sjpegel zo blank, de flitsende vtisj vrie en Lich sjrief ein leefdesgedich, enne wegende wilg dans en zingk oppe windj ziene minnezank 59

62 Theo Van Dael, Kinder Maas in zicht Met 't fitske tangs de Maas 't zonnebrilke oppe naas volge wae de fitsepaad kop en vot en buukske naat. Bein en ermkes ingevêtj ouch es nemes dao op lêtj want de zon wirktj inne handj det ouch alles broen verbrandj. Met van veur reklaam d'r op priektj e klekske oppe kop sjientj de zon ós get to fel jeh den dujje wae neet het. Achter op 't steulke stuit koelbox en 'ne zak met fruit kriege wae dao-in ins lost geuftj ein bank ós snel de rost. Op pensjoeen zeen det is fijn nemes kriegtj ós now nog klein proffetere met verstandj vanne Maas es Ongerpandj. Jao wae hobbe vriejen tied want 't werk det is ós kwiet en wae zeen oos eige baas op det fitske tangs de Maas! 60

63 Wim Heijmans, Kirchroa Ankerkette D'r wink sjteet d'r reén teeje d'r jieevel van 't wies hoes an 't wasser. Ing sjmik va druup knalt teeje de roete. Durch d'r jaad sjtreumt ing wasserval. 't Jraas inne sjwam. Uvvervol. D'r men riint in d'r sjtroom. 't Wasser sjtiegt. Welt ziech noa de kank. Tusje de sjtruuch likt ing kette. Roeebroen. Raos durch joare. Langjeleie zoos ze an e anker. D'r Wullem drieent an d'r sjwungel op 't vuurdek. 't Anker zakt in 't wasser. Ziene pap wurpt an de hingerzie van de boot ing dikke koad mit ing sjtrik uvver inne meerpoal deé in 't wasser sjteet. 't Mathilde sjteet in d'r jaad van 't wies hoes. Dat likt e sjtuk hoeejer wie 't wasser. Het kent d'r Wullem va vruier. Tsezame jonge ze noa de sjoeel. Hee woeenet bij zieng tant in. Zieng eldere woare dan mit de boot Ongerweegs. Zoee kank d'r Wullem fatsuunglieg noa sjoeel joa. Tsezame mit anger kinger sjpieelet hee Open sjtroas. Mar 't lifste woare ze bij 't wasser. Kieke noa de bote of ze lose zelver ing eje boot op 't wasser drieve. Mit ing tang koad hole ze hon bote vas. Zoee kanke ze nit aafdrieve. D'r Wullem woar d'r betste mit sjting op 't wasser werpe. Hee kank de sjting 't mieetste va ze allenau losse sjpringe. Vat die sjting dunt, zouw Tech Och wal wille. Uvver 't wasser sjpringe,' roffet d'r Wullem. Tat kries to nog ins veedieg,' laachet 't Mathilde. An de uvverzie van 't wasser koam me ailing mit de veerboot. D'r veerman woar e kling mentje mit inne sjtoppelebaad. Onger zieng kap oes honge tang jries hoare. Went hee laachet zoog me in zie boave-jebis inne tsank sjtoa. Inne van 61

64 de winnieje i ziene monk. Inne broenge tsank. `D'r tsank,' zoee woeet hee dan Och jeneumd. `Dem mots te in d'r duuster nit ailing teeje komme,' zaat me dokser. 't Oavends went de veerboot nit varet, da zoos `d'r tsank' in de intsiegste wieetsjaf van de have. `Doa zitse ailing mar sjmoekeler,' woeet jefluusterd. De betste vrung hauw `d'r tsank' nit. Wat wits te mit zoeng moel. De kinger blove Och wied van zieng boot voet. Huekstens koame ze mit hon eldere op de veerboot. 't ZOndiegs jonge ze wal ins an de uvverzie sjpatsere. Wie d'r Wultem oes-jelierd woar, varet hee op de boot va zieng eldere mit. 't Mathilde zoog 'm doe nog mar aaf en tsouw. Went ze jraad in de have woare um tse lane. Mar hu mere ze jenauw hinger d'r jaad van 't Mathilde aa. 't Is alwerm ing janse tsiet jeleie. Het hat 'm durch de vinster zofort jeziee. Flot eroes. De eldere van d'r Wullem lofe uvver 't bret van de boot noa de kank. D'r pap dreegt inne zak uvver zieng sjouwer. 't Mathilde waad effe bis ze voet zunt. Da winkt het en ruft: 'Wullem!' Hee sjteet op 't dek. `Mathilde, korn!' Tsezame zitse ze ing tsiet Op 't vuurdek. D'r zommer leuft op zie end. 't Weed vrujjer duuster. Ze veule dat ze ziech d6kser wille ziee. Nit miee zoee tang Opee wade. VOal woad hant ze nit nuedieg. 't Wasser kloetsjt teeje de boot. D'r wink roesjt durch 't riet. De sjtengele beweeje ziech troag. De boot drieft in inne droom. 't Anker los. 't ZeeldOch an de mas bol in d'r wink. `Mathilde en Wullem' sjteet mit blauw lettere drop. Ing rees va leefde. Lanksaam sjteet 't Mathilde Op. Vuur d'r duuster mos 't heem ziee. `Zient vier Os morje,' vroagt het. `tech hof 't,' zeet d'r Wullem. Tat likt dra wat mieng eldere morje dunt.' 62

65 `Woa zunt ze noen?' D'r Wullem kiekt sjtil vuur ziech oes. Da wiest hee mit d'r kop noa de have. 't Mathilde sjrekt. `Noa die wieetsjaf?' D'r Wullem lekt inne vinger op d'r monk. Zieng eldere hant Och jet mit de sjmoekeler tse maache. 't Mathilde leuft uvver 't bret noa de kank. `Mathilde, iech wil diech morje jeer ziee.' lech diech Och, Wullem. Jans jeer.' Flot jeet 't noa heem. Nog ummer jesjrokke durch wat d'r Wullem uvver zieng eldere zaat. Mar de letste sjritte danst 't. De jedanke an d'r Wullem. De erm jesjtrekt wie halme in d'r wink. Vuurdat 't eri jeet, kiekt 't nog ing kier urn. De boot tseechent ziech sjwats aaf in d'r oavend. Doa Brent nog jee lit. 't Is jraad of 't de sjtem van d'r Wullem huet. `Jank, jank!' Ing tsiet bliet 't sjtoa. Mar bij de boot is 't sjtil. `KOm, korn,' kan 't wal bejrieve. Mar `jank, jank.' Het trukt de sjouwere op. Misjien woar 't wal ibildoeng. D'r nieekste miirje kiekt 't zofort durch de vinster eroes. Mar d'r sjrek sjleet 'm urn 't hats. De boot is nit miee doa. Dat kan nit. Dat darf nit. Op de bloeese vus sjneurt 't durch 't jraas. De boot voet. E sjtuk ankerkette kunt oes 't wasser. Ze likt op de kank. Mit ing hank sjtriecht 't de hoare oes 't jezich. Het kiekt ronk. Leuft tseruk noa 't hoes. Kan mar ing zin zage. `De boot is voet.' Het sjtreuft ziech flot jet aa. De boot zukke. Woa da Och. Oane noa tse dinke sjneurt 't noa de wieetsjaf in de have. Vuur de duur sjtunt jet lu. Och de poliese zunt d'rbij. In de naat zouw jesjaose ziee woeede. Me hat nuuks kanne vinge. Waal de boot. Die loog e sjtuk boese de have. Oes-jebrankd. Och d'r Wullem en de eldere. Verbrankd. 't Kent mar inne dee doa miee vanaaf wees. D'r veerman. De veerboot likt 63

66 an de kank. Ze is dee daag nog nit oes-jetofe. Tusje 't riet drieft e liech. Op d'r ruk. D'r monk op. Inne tsank. "t Is d'r tsank,' ruft inne man. D'r tsank. Noen weest 't Mathilde 't zicher. D'r WuItem hat `tsank, tsank' jeroffe. En nit lank, jank.' `Kau iech mar, hau iech mar...' Dat hat 't Mathilde doanoa nog doks jedaad. `Kau iech mar, da woar d'rtem nog hei.' 't Mathilde sjteet vuur de vinster. 't Rent. De druup jeeve 'm d'r jesjmak va troer. Ummer nog. An d'r haos dreegt 't Mathilde ing kette mit e anker. E paar vingere haode 't vas. 't Sjpieelt d'rmit. 't Anker va hofnoeng. Los-jesjlage. Oane sjif. 't Wies hoes mit de vinster an 't wasser. Noa at die joare kiekt 't Mathilde eroes. De jedanke an d'r WuItem. JebOnge an de broeng kette in d'r reen. `Kank hee mar uvver 't wasser tofe.' `Korn WuIlem, kom.' 't Wasser sjtreumt v'rbij. Meandert durch de landsjaf. D'r jedanke drieft mit. 64

67

68 Moder Maas, met hilar poete en kteinkinge, les 't Onderwerp van diet 5de dell van Platbook, woasin woordkunstenaere hun gedachtes en drulme.euver dat leveswater htibbe Laote sjtrulme, De volgende bekcnde sirieversj en diechtersj sjreve 'n bledraag, in hun eige Limburgs, ander redactie van Ets Diederen oet Valkeberg. Jeanne /asters-van der Hor, Colts Bemetmans, Han Berghs, John Bovendeert, Leanne Cramers, Theo van Daet, Els Diederen, Whin Hel j mans, Guus Kitten, Mariet van Knippenberg, Jo Kostons, Richard Leinders, Jan Maas, Bep Mergetsberg, Ann Phitipsen, Lewle Ptuijmen, Aat Remkes, Karst Ruiten, Maria Scheres, Phil Schaeken, Joop Schaminêe, Toos Schoenmakers-Visschers, Riky-Simons-Juitcher, Paul. Wefle, Mien Wijnhoven. ISOM-13: '789078"4:17744"