Taal en studie. Doel en Resultaten KATHO-RENO. Departement lerarenopleiding. Sint-Jozefstraat Torhout
|
|
- Joachim van der Velde
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Expertisenetwerk School of Education Associatie K.U.Leuven Dekenstraat 6, bus 4067 B-3000 Leuven Taal en studie Doel en Resultaten KATHO-RENO Departement lerarenopleiding Sint-Jozefstraat Torhout
2 Doel van het project Doel van het project taal en studie is een tool uitwerken om jongeren met een taalachterstand te helpen bij het verwerken van schriftelijk materiaal zoals cursussen, artikels, teksten Het is de bedoeling tutoring op te zetten tussen studenten waarbij met behulp van de tool het cursusmateriaal wordt doorgenomen en de talige ondersteuning in het materiaal wordt opgenomen. De minder taalvaardige student krijgt talige en inhoudelijke ondersteuning van de tutor. Eens de tutor afwezig is, kan de student aan de hand van de tool de steun van de tutor terug oproepen. Concrete doelstellingen: Uitwerken van een tool om de peer tutoring richting te geven en te ondersteunen bij leerlingen of studenten met een taalachterstand. Minder taalvaardige leerlingen of studenten wapenen om hun studies degelijk aan te pakken en zo doorstroom te bevorderen. Ontwerp tool 1 Er is voor deze vorm van tutoring geen specifieke, digitale tool ontwikkeld. In het programma Adobe is een functie ingevoerd waarmee het mogelijk is talige uitleg in de vorm van opmerkingen in te voegen. Deze opmerkingen kunnen op elk moment worden opgeroepen en terug weggehaald. Een vereiste is uiteraard dat de cursussen digitaal beschikbaar zijn. Een handleiding bij deze tool werd ontwikkeld en is op p. 6 terug te vinden. Vanuit het inventariseren van verschillende remediëringsprogramma s is gebleken dat deze aan volgende eisen moeten voldoen (Wieland e.a., 2007): motiverend zijn voor de studenten en flexibel voor de docenten. Remediëringsprogramma s moeten voor studenten motiverend zijn omdat zij zich hiervoor vrijwillig kunnen opgeven. Het programma moet een zekere aantrekkelijkheid uitstralen want studenten hebben de keuze uit heel wat remediëringsprogramma s. De opzet van taal en studie is aantrekkelijk op twee vlakken: het samenleren met een tutor en een zeer eenvoudig gebruik van de software. Eerstejaarsstudenten kregen in een eerste testfase de begeleiding van derdejaarsstudenten. Dit werkte voor de eerstejaars zeer motiverend omdat zij naast de talige begeleiding ook tips kregen van de studenten uit het derde jaar. Een tweede aantrekkelijk punt is het werken met Adobe. Dit is voor de studenten eenvoudig. Na een korte demonstratie zijn zij in staat het programma volledig naar hun hand te zetten en er als het ware mee te spelen. De studenten kunnen hun leerproces zelf in handen nemen: zij bepalen wanneer ze gebruik maken van de talige hulp, ingevoerd via tekstballonnen. De talige hulp kan op elk moment worden opgeroepen of terug weggelaten. Dit geeft de student de mogelijkheid te evolueren in het beheersen van de taal en het doorgronden van de cursus. 1 Gebaseerd op: WIELAND, A. BROUWER, N. KAPER, W. e.a. (2007). Factoren die een rol spelen bij de ontwikkeling van remediërend onderwijs. In Tijdschrift voor hoger onderwijs, jg 25 (1), p.2-p.16. blz. 2/14
3 Naast het motiverende aspect voor de studenten is flexibiliteit voor docenten een must omdat remediëren vaak komt bovenop de dagelijkse taken van een docent. Dit programma neemt voor de docent niet veel tijd in beslag. Een cursus die digitaal is opgemaakt, kan zeer eenvoudig in een pdf-versie worden omgezet. Vanuit de inventarisatie van remediëringsprogramma s blijkt tevens dat volgende factoren van belang zijn: de doelen, de didactische visie, de context, de toetsing en de werkvormen en begeleiding. Onderstaand worden deze factoren voor het project taal en studie overlopen. De doelen In de eerste plaats wordt bij dit remediëringsprogramma gestreefd naar het zoveel als mogelijk wegwerken van de talige achterstand van de studenten uit het eerste jaar. Doordat een samenwerking tussen eerste- en derdejaars wordt opgezet, krijgen de eerstejaars niet enkel hulp op talig vlak. Gelijktijdig zien ze hoe de derdejaars een cursus en de bijhorende talige problemen aanpakken. Hierbij komt observationeel leren om de hoek: de eerstejaars die onbewust technieken leren om talige problemen te overwinnen. Het programma wordt zo opgezet dat studenten elkaar kunnen begeleiden. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van een bestaand programma, namelijk Adobe. Hierdoor zijn weinig investeringskosten nodig. Waar computers zijn met de officiële versie (niet gedowload) van Adobe is deze vorm van remediëren mogelijk. Het omgaan met dit programma vraagt weinig technische kennis, het is zeer toegankelijk na een korte demonstratie. Initiatieven ter verankering van resultaten De verschillende initiatieven genomen om resultaten te verankeren zijn: - Het uitwerken van een handleiding voor het gebruik van adobe binnen het project taal en studie (zie verder) - Het informeren van collega s binnen de verschillende departementen van de KATHO met het oog op verdere initiatieven als uitloper van dit project. Vanaf dit academiejaar wil één van de lectoren boekenhouden in het departement HANTAL naar aanleiding van het project taal en studie deze werkwijze toepassen. Eerstejaarsstudenten die al een goede basis boekhouden hebben, zullen klasgenoten begeleiden voor wie dit vak nieuw is. De studenten die al een basis hebben in boekhouden kunnen binnen dit vak als meer taalvaardig bestempeld worden dan zij die nog geen boekhouden kregen. Het is een ruimere benadering van het concept taal en studie. Het zal hier meer concreet gaan om het jargon binnen boekhouden. De docent stelde de studenten deze werkvorm voor. Een aantal onder hen waren zeer enthousiast maar wilden dit liever op vrijwillige basis doen ipv binnen een structuur aangeboden door de lector. Naar volgend jaar toe wil de lector deze werkvorm invoeren als onderdeel van het vak. Hoe dit concreet vorm zal krijgen is nog niet bepaald. Dat wordt in het tweede semester van het huidige academiejaar meer uitgewerkt. Vorig academiejaar en ook dit academiejaar kunnen de verschillende studiebegeleidingsdiensten een beroep doen op de expertise die omtrent taal en studie al werd uitgebouwd om begeleidingsprocessen op te zetten tussen studenten met verschillende talige niveaus. blz. 3/14
4 - De geschiedenisleerkracht uit Stella Maris te Kortrijk zal verder gaan met het taalondersteunend systeem uit taal en studie. Het huidige schooljaar wordt door de leerkracht benut om tutoringsessies in te lassen en collega s warm te maken met taal en studie aan de slag te gaan. Belangrijkste realisaties Als belangrijkste realisaties kunnen volgende elementen naar voor geschoven worden: - Het enthousiasmeren van collega s uit verschillende departementen om deze werkvorm te introduceren binnen bepaalde vakken zoals boekhouden of binnen de studiebegeleidingsdiensten. De collega s die deze werkvorm willen gebruiken staan er zeer positief tegenover. Ze zien in dat deze werkwijze zowel de zwakkere taalstudent als de sterkere student helpen. De zwakkere student krijgt de mogelijkheid zich te bekwamen en zijn talige kennis uit te bouwen. Dit heeft als gevolg dat de cursus beter verwerkt kan worden, de leerinhouden beter beklijven en de student inzicht krijgt in de materie. De taalsterke student bekwaamt zich in de leerinhouden door het begeleiden van de taalzwakkere student. De taalsterke student krijgt meer inzicht doordat hij alles zelf moet uitleggen, voorbeelden zoekt, contexten probeert duidelijk te maken aan de andere student. - Het introduceren van deze werkvorm in een school in het secundair onderwijs waar zeer dankbaar gebruik werd gemaakt van de aangereikte handleiding en mogelijkheden tot begeleiding vanuit de projectgroep. - Het uitschrijven van een korte handleiding voor het gebruik van het programma adobe binnen de setting van taal en studie. Belangrijkste problemen Een eerste probleem bij dit project is het antwoord op de vraag wie is een taalzwakke student?. Het gaat niet over studenten die moeilijkheden hebben met spellen of grammatica maar wel met taalbegrip. Gaat het hier over louter moeilijkheden met taalbegrip binnen een bepaald vak of moeten die studenten die over het algemeen een minder groot talig kader hebben vooral in aanmerking komen ook al doen ze het toch vrij goed binnen een bepaald vak waar taal en studie wordt ingericht? Binnen het project werd gekozen voor studenten die ahw een talige achterstand hebben binnen een bepaald vak, zoals bijvoorbeeld boekhouden. Bepaalde studenten die het hoger onderwijs aanvatten kregen tijdens het secundair al boekhouden, anderen nog niet. Dat zorgt ervoor dat deze laatste studenten een achterstand hebben in het boekhoudig jargon en binnen dit vak als taalzwak kunnen worden beschouwd. Dit betekent dat elke student die moeilijkheden heeft met het jargon van een bepaald vak in aanmerking kan komen voor hulp via taal en studie en niet enkel die studenten die van thuis uit taalzwakker zijn. Een tweede probleem waarop we stootten, was het gebruik van Adobe. Om het programma ten volle te kunnen benutten is een aangekochte versie van het programma nodig. Met een versie die gedownload was, konden de talige opmerkingen niet bij de digitale versie van de cursus worden gevoegd. Niet elke student of leerling uit het secundair onderwijs beschikt over een officiële versie. Dit zorgde ervoor dat voor sommige studenten of leerlingen de tutorsessie op school moesten doorgaan en niet zomaar op een plaats of tijdstip naar keuze konden doorgaan. blz. 4/14
5 Verder werd door de studenten aangehaald dat het instuderen van de cursus louter vanuit een digitale versie niet evident was. Zij noteerden daarom heel wat talige en/of inhoudelijke opmerkingen vanuit de tutorsessies in hun niet-digitale syllabus. Mogelijkheden naar de toekomst toe Het project taal en studie kan in de toekomst een vorm van feedback zijn voor de lectoren om hun syllabi beter aan te passen aan de beginsituatie en voorkennis van de studenten die hun cursus volgen. Doordat digitaal wordt gewerkt, kunnen alle moeilijkheden aangeduid worden. Met één klik kan een lector een overzicht krijgen van moeilijkheden bij zijn cursus. Dit kan voor elke student die via taal en studie begeleid wordt. Indien moeilijkheden bij verschillende studenten terugkeren, kan dit de lector aanwijzigen geven om de syllabus aan te passen. Het project taal en studie kan hierdoor niet enkel studenten helpen maar ook de blik van een lector verruimen en feedback geven op de cursus. blz. 5/14
6 Handleiding tool Voor het project taal en studie werd gewerkt met digitale cursussen waar opmerkingen konden aan toegevoegd worden. Opmerking: We werkten in het programma Adobe Acrobat 6.0 Standard. In andere versies werkt het hoogstwaarschijnlijk op gelijkaardige wijze. Het systeem van opmerkingen toevoegen, gaat alleen in officieel aangekochte versies van het programma. Versies die standaard op de computer staan geïnstalleerd of gratis downloadbare versies hebben deze optie niet. A/ Een opmerking toevoegen Ga naar in de werkbalk naar revisie en opmerkingen. blz. 6/14
7 Klik op het pijltje naast revisie en opmerkingen en klikken op werkbalk opmerkingen. Klik in de verschenen werkbalk op het eerste icoontje Notitie. Plaats het ballonnetje op de juiste plaats en typ de uitleg, opmerking of iets anders in het tekstkader. Tip: je kunt de werkbalk opmerkingen ook verslepen naar de andere werkbalken. De werkbalk zal zich er dan automatisch tussen plaatsen. Zo staat de werkbalk niet in de weg. blz. 7/14
8 Als de tekst af is, klik dan op het kruisje boven rechts aan het kader. Als je nu met je muis boven op het ballonnetje gaat staan, dan verschijnt de uitleg in een kadertje. Als je op het ballonnetje klikt, dan zie je de uitleg in hetzelfde venster waar je de uitleg hebt ingevoerd. Hier kan je de toegevoegde uitleg ook terug wijzigen. blz. 8/14
9 Je kan de vorm, doorzichtigheid en kleur van het ballonnetje nog wijzigen. Klik met de rechtermuisknop op het ballonnetje en ga dan naar eigenschappen. blz. 9/14
10 Er zijn nog twee andere manieren waarop je een opmerking kan toevoegen. blz. 10/14
11 B/ Alle opmerkingen bekijken Er is in het programma ook een mogelijkheid om alle opmerkingen die aan een bestand zijn toegevoegd te bekijken. Je klikt in de werkbalk opmerkingen op het laatste icoontje Tonen. In de lijst die verschijnt klik je op het eerste: Lijst met opmerkingen tonen. blz. 11/14
12 Je krijgt dan volgend beeld te zien. Alle opmerkingen die je aan het bestand hebt toegevoegd kan je bekijken in een lijst. De opmerkingen staan gerangschikt volgens hun plaats in het document. Als je in dit overzicht op één van de opmerkingen klikt, dan ga je onmiddellijk naar de plaats in het bestand waar de opmerking is toegevoegd. blz. 12/14
13 Bibliografie DE SMET, M., VAN KEER, H. VALCKE, M. (2007). Peer tutoring in het hoger onderwijs. Een studie naar tutorgedrag binnen een online en face-to-face setting. In: Tijdschrift voor hoger onderwijs, jg 25 (1), p FALKINOV, N. (2001). Theoretical frameworks for peer tutoring. London: Routledge/Farmer, Learning together. Peer tutoring in higher education. p GILLIES, R.M. (2004). The effects of cooperative learning on junior high school students during small group learning. University of Queensland, Brisbane, Australia, Learning and instruction, 14(2), p GRESNIGT, G. (1992). Communicatief leesonderwijs. Een handelingspsychologische benadering van het begrijpend lezen van zakelijke teksten in de basisschool, Delft: Universiteitsdrukkerij, 274 p. SLAVIN, E.R. (1995). Cooperative learning. Theory, research and practise. Second edition, Boston: Allyn and Bacon, 194 p. VALCKE, M. (2000). Onderwijskunde als ontwerpwetenschap. Gent: Academia Press, 402 p. VASQUEZ, V. EGAWA, K.A. HARSTE, J.C. THOMPSON, R.D. (2004). Literacy as social practic. Primary voices K-6. Illinois: National Council of Teachers of English, 144p. WIELAND, A. BROUWER, N. KAPER, W. e.a. (2007). Factoren die een rol spelen bij de ontwikkeling van remediërend onderwijs. In: Tijdschrift voor hoger onderwijs, jg 25 (1), p blz. 13/14
14 blz. 14/14
Achtergrond:uitgangspunt 11/20/2012. ENW-project Professionaliseringspakket voor ELO s in het secundair onderwijs
1 ENW-project Professionaliseringspakket voor ELO s in het secundair onderwijs Prof. dr. T. Schellens Leen Casier Veerle Lagaert Prof. dr. B. De Wever Prof. dr. M. Valcke 2 ENW-project Professionaliseringspakket
Nadere informatieInformatica Smartschool en Wink. Handleiding 1/10
Handleiding 1/10 Wat is Wink? Wink is gratis software waarmee je presentaties en handleidingen kan maken. Een Winkpresentatie kan een stappenplan zijn over hoe je bepaalde software moet gebruiken. De auteur
Nadere informatieTOLEDO: QUICK START VOOR DOCENTEN. Snel wegwijs in de digitale leeromgeving
TOLEDO: QUICK START VOOR DOCENTEN Snel wegwijs in de digitale leeromgeving Een ICTO-handleiding 2015-2016 Toledo: Onmiddellijk aan de slag! Toledo is de gemeenschappelijke digitale leeromgeving van de
Nadere informatieWeebly: Stappenplan voor docenten
Weebly: Stappenplan voor docenten Stap 1: Registratie Ga naar http://education.weebly.com/ Voordat u aan de slag kunt met Weebly moet u zich inschrijven. U vult uw gebruikersnaam en uw e-mailadres in en
Nadere informatieMarc Gorremans [ marc.gorremans@mechelen.lessius.eu ] 18e ict-praktijkdag. 15 november 2010 Hasselt
werken met Publisher 2007 Marc Gorremans [ marc.gorremans@mechelen.lessius.eu ] 18e ict-praktijkdag 15 november 2010 Hasselt Publisher 2007 is een product van Microsoft Corporation USA all rights reserved
Nadere informatieHANDLEIDING LVS. versie 2.0 dd 15/4/15
HANDLEIDING LVS versie 2.0 dd 15/4/15 Inhoudstabel 1 INLEIDING... 3 2 BEHEER LVS... 3 3 HET LVS OPENEN... 4 4 INGEVEN VAN DE LVS RESULTATEN... 5 4.1 LEZEN... 5 4.2 SPELLING... 6 4.3 WISKUNDE... 7 5 RAPPORTAGE
Nadere informatieDe cursist moet geen opleidingsonderdelen afgewerkt hebben of gelijktijdig volgen.
Specifieke lerarenopleiding ECTS-fiches ECTS-fiche opleidingsonderdeel: COMMUNICATIEVAARDIGHEID Code: 10368 Academiejaar: 2015-2016 Aantal studiepunten: 3 Studietijd: 75 à 90 uur Deliberatie: mogelijk
Nadere informatieLAB handleiding april
Student 1 Inhoudsopgave Aanmelden 4 Wachtwoord vergeten 7 Gebruikersprofiel 11 Home scherm 31 Kalender 33 Mijn pagina 35 Cursussen 40 Quiz/ test 46 Braintrainer 47 Bestanden 48 Post je feedback 49 Mijn
Nadere informatieStudentenhandleiding Studentenpagina STUDENTENPAGINA HANDLEIDING VOOR STUDENTEN. Handleiding Studentenpagina 1
Studentenhandleiding Studentenpagina STUDENTENPAGINA HANDLEIDING VOOR STUDENTEN Handleiding Studentenpagina 1 Inhoud van de handleiding Inhoud van de handleiding... 2 1. Inleiding... 3 2. Inloggen op de
Nadere informatieOFFICE 365. Start Handleiding Leerlingen
OFFICE 365 Start Handleiding Leerlingen Meer info: Naast deze handleiding is er zeer veel informatie reeds voorhanden op het internet of door op het vraagteken te klikken in de Office 365 omgeving. Ook
Nadere informatieOFFICE 365. Start Handleiding Medewerkers
OFFICE 365 Start Handleiding Medewerkers Meer info: Naast deze handleiding is er zeer veel informatie reeds voorhanden op het internet of door op het vraagteken te klikken in de Office 365 omgeving. Ook
Nadere informatieHandleiding Digitale Informatievoorzieningen
Handleiding Digitale Informatievoorzieningen Door Michiel Krijger Dit document helpt je op weg bij het gebruik van de verschillende informatievoorzieningen op de Haagse Hogeschool. Het begint met de PC
Nadere informatieAls eerste bedankt voor het aanschaffen van deze PDF waarin ik je handige tips en trucs zal geven over het schrijven van een handleiding.
Bedankt! Als eerste bedankt voor het aanschaffen van deze PDF waarin ik je handige tips en trucs zal geven over het schrijven van een handleiding. Graag zou ik je willen vragen mij een email te sturen
Nadere informatieToetsen in Blackboard
Toetsen in Blackboard Met de tool Test kun je toetsvragen maken en afnemen. In dit document wordt uitgelegd 1. Hoe een toets gemaakt kan worden. 2. Hoe een toets bewerkt kan worden. 3. Hoe een toets beschikbaar
Nadere informatieHandleiding Digitale Informatievoorzieningen
Handleiding Digitale Informatievoorzieningen Door Michiel Krijger Dit document helpt je op weg bij het gebruik van de verschillende informatievoorzieningen op de Haagse Hogeschool. Het begint met de PC
Nadere informatieHandleiding FOCWA Kennisbank. Kennisbank V 1.0 Remco Jansen
Handleiding FOCWA Kennisbank Kennisbank V 1.0 Remco Jansen 1 Inhoud : Login Loginnaam laten bewaren Zoeken naar FOCWA Kennisbank documenten Taal, Categorie en Subcategorieën Trefwoord Verfijnen van uw
Nadere informatieHandleiding Magister 5.2. leerlingen SG WILLEM DE ZWIJGER, KAMERLINGH ONNESDREEF 4, 2871JN SCHOONHOVEN.
Handleiding Magister 5.2 leerlingen SG WILLEM DE ZWIJGER, KAMERLINGH ONNESDREEF 4, 2871JN SCHOONHOVEN. INHOUDSOPGAVE ALGEMEEN... 3 OVERZICHT VAN BESTURINGSSYSTEEM EN WEB BROWSERS DIE TE GEBRUIKEN ZIJN...
Nadere informatieOFFICE 365. Start Handleiding
OFFICE 365 Start Handleiding Meer info: Naast deze handleiding is er zeer veel informatie reeds voorhanden op het internet of door op het vraagteken te klikken in de Office 365 omgeving. Ook biedt Microsoft
Nadere informatieScovr discover English
Scovr discover English v. 2.1 Augustus 2012 Inhoudsopgave Snel aan de slag met Scovr... 3 Ondersteuning, FAQ s en contact... 3 Inloggen... 4 Welkomstscherm... 5 Docenten... 5 Leerling... 5 Starten met
Nadere informatieHandleiding harde schijf wissen:
Tim de Hoog www.timdehoog.nl v1 Handleiding harde schijf wissen: Tijdens het gebruik van een pc worden er veel gegevens opgeslagen op de harde schijf. Te denken valt aan foto s, documenten, e-mails, films
Nadere informatieU bent nu aangemeld op het Chamilo leerplatform en hebt toegang tot de tabs in de blauwe balk (Home pagina, Cursussen, enz ).
Pagina 1 van 17 Surf naar http://chamilo.avondschool.be (vanaf september 2012) Tik bij Gebruikersnaam (Username) uw ecard gebruikersnaam. Tik bij Wachtwoord (Password) uw bijhorend ecard wachtwoord. Klik
Nadere informatieECTS- FICHE. L.Fret, H. Hicketick, S. Van Schoubroeck
Specifieke lerarenopleiding ECTS- FICHE ECTS-Fiche Communicatievaardigheid Code: COMM Cluster: 1 Academiejaar: 2017-2018 Aantal studiepunten: 3 Studietijd: 75 à 90 lestijden Deliberatie: mogelijk Vrijstelling:
Nadere informatieTrusted Third Party SFTP Extranet via de Filezilla-client
Trusted Third Party SFTP Extranet via de Filezilla-client Maart 2013 1 INDEX 1.Inleiding...3 2.Een sleutelpaar genereren (publiek-privé)...3 2.1 Starten...3 2.2 Het sleutelpaar genereren en configureren...3
Nadere informatieBeknopte instructies Onedrive
Beknopte instructies Onedrive Inleiding... 1 Waar vind je de OneDrive?... 1 Wat kun je ermee?... 2 Document maken.... 2 Waar ben ik?... 2 Documenten delen met anderen en samenwerken... 3 Heel beknopt:
Nadere informatieWiki: Samen schrijven. VUB 05/06/07 Cindy De Smet
Wiki: Samen schrijven VUB 05/06/07 Cindy De Smet Creative Commons Deze presentatie is onderworpen aan de Creative Commons overeenkomst: Naamsvermelding- NietCommercieel- GelijkDelen 2.5 Inhoud 1. Wiki:
Nadere informatieINHOUDSTAFEL... 2 VOORWOORD... 3 INLEIDING... 4 GEBRUIK VAN MOTOREN... 9 DE HERHAALFUNCTIE... 10 ZELF EEN BLOK MAKEN... 11
BASISCURSUS INHOUDSTAFEL INHOUDSTAFEL... 2 VOORWOORD... 3 INLEIDING... 4 DE SCHERMINDELING... 4 DE ROBOT EDUCATOR... 5 HET PROGRAMMEERVENSTER... 5 DE KNOPPEN EN BLOKKEN... 6 OPDRACHTEN... 8 GEBRUIK VAN
Nadere informatieHANDLEIDING MAGISTER VOOR: Naam KLAS
HANDLEIDING MAGISTER VOOR: Naam KLAS Open de Internet browser en ga naar het volgende adres: http://www.metzocollege.nl/ Klik op het volgende logo: Bij de eerste keer inloggen word je gevraagd om een Silverlight
Nadere informatieProject 3 Beheersen van 3D software
Project 3 Beheersen van 3D software Wat ga je doen? Bij 3D printen komt meer kijken dan alleen het printen zelf. Het allerbelangrijkste is dat de leerlingen om leren gaan met de 3D software. Zonder 3D
Nadere informatieVergelijkingseditor 2007
Vergelijkingseditor 2007 Wiskunde Module 1a Wiskunde en ICT 1 WISKUNDE EN ICT Tijdens de lessen wiskunde op deze hogeschool met de laptop moet je ook voor wiskunde de laptop zinvol gebruiken. Dat dit niet
Nadere informatieHandleiding ELO. Handleiding. Electronische Leeromgeving (ELO)
Handleiding ELO Handleiding Electronische Leeromgeving (ELO) 1 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Inloggen... 4 Opbouw van de ELO... 5 2.1 Je bent ingelogd, wat nu?... 5 2.2 Klaslokaal... 6 2.2.1 Ondersteunende
Nadere informatiefotofabriek.nl Handleiding Adobe Photoshop templates
fotofabriek.nl BINNENWERK STAP 1: Opmaak Wanneer het photoshop bestand is geopend krijg je de volgende lagen te zien. De groen gemarkeerde lagen zijn de pagina s voor het fotoboek. De rood gemarkeerde
Nadere informatieVerkleinen- en uploaden van beelden
Verkleinen- en uploaden van beelden Deze handleiding is opgebouwd rond eenvoudig te gebruiken programma s die verkrijgbaar zijn in het Nederlands en te installeren zijn onder Windows XP, Vista en Windows
Nadere informatieRonde 3. Op Woordenjacht: creatief en effectief werken aan woordenschatuitbreiding. 1. Inleiding
Ronde 3 Barbara van der Linden Fontys Fydes Contact: b.vanderlinden@fontys.nl Op Woordenjacht: creatief en effectief werken aan woordenschatuitbreiding 1. Inleiding Kinderen zijn echte woordenkrachtpatsers.
Nadere informatieWiskunde en ICT 1. Met het lettertype wiskunde.ttf kan je onderstaande wiskundige symbolen invoegen.
Vergelijkingseditor 2010 Wiskunde Module 1a Wiskunde en ICT 1 WISKUNDE EN ICT Tijdens de lessen wiskunde op deze hogeschool met de laptop moet je ook voor wiskunde de laptop zinvol gebruiken. Dat dit niet
Nadere informatieSMARTSCHOOL VOOR OUDERS Leidraad
SMARTSCHOOL VOOR OUDERS Leidraad Inhoudstafel A. Aanmelden 2 B. Profiel en wachtwoord aanpassen 3 C. Smartschool via e-mail 4 D. Startpagina 5 E. Berichten lezen, opmaken, verzenden 6 F. Lessenrooster
Nadere informatieCorrect instellen intranet
Correct instellen intranet Om gebruik te maken van het intranet is het van belang dat uw Windows computer goed is ingesteld. Deze handleiding helpt u hierbij door middel van de intranet starter. Dit programma
Nadere informatieHelpDesk - zoeken, vraag stellen, nieuws en meer 13.02 Versie: 01-12-2008 concept_software
13.0 Versie: 01-1-008 concept_software In deze handleiding wordt uitgelegd hoe je binnen de helpdesk je snel kan: - Zoeken naar antwoord op een vraag; - Een vraag kan stellen in het forum; - Je zelf kan
Nadere informatie'RNHRV6WXGHQWHQKDQGOHLGLQJ
'RNHRV6WXGHQWHQKDQGOHLGLQJ '2.(26678'(17(1+$1'/(,',1*,QOHLGLQJ,QORJJHQ 'RNHRVPHQXEDON Mijn Profiel 4 Mijn Agenda 4 &XUVXVRYHU]LFKW &XUVXVVWDUWSDJLQD Agenda 8 Ad valvas 8 Documenten 8 Links 9 Forums 9 Oefeningen
Nadere informatieEffectieve maatregelen
Effectieve maatregelen In het taal- en rekenonderwijs Pieter Danes 27 maart 2012 Bijeenkomst Taal in mbo 01-11-2011 Presentatie toen: Van Anja Schaafsma (ROC Mondriaan) Over effectief onderwijs Presentatie
Nadere informatieN@Tschool! Gebruikersdag 2007
N@Tschool! Gebruikersdag 2007 Portfolio in de Praktijk Ervaringen met het digitaal portfolio binnen diverse opleidingen André Hoogmoed a.j.hoogmoed@hro.nl @gmail.com Agenda Reflectie Wat is de afgelopen
Nadere informatieInstructieblad. 6.1 PDF-bestand downloaden
6.1 PDF-bestand downloaden PDF-bestand downloaden Als je teksten, foto s of muziek van het internet wil opslaan op je computer, noem je dat downloaden. De teksten, foto s en de muziek noemen we bestanden.
Nadere informatieHelaas voor U heb je bovenstaande updates gedownload (zeker de KB905474) indien je bij het opstarten deze melding krijgt:
Wat staat je te doen indien je die vervelende melding krijgt dat je over een illegale versie van WINDOWS XP beschikt. Of hoe je dat kunt voorkomen. -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nadere informatieI. Algemeen deel: blog vs. Privacy
Werken met een blog maandag 29 september 2014 Werken met een blog I. Algemeen deel: blog vs. Privacy We willen eerst enkele aandachtspunten bespreken i.v.m. privacy. Alle ouders gaven tot nu toe toestemming
Nadere informatieWorkshop Office365-basis: opdracht Word-bestanden plaatsen en delen
Workshop Office365-basis: opdracht Word-bestanden plaatsen en delen OneDrive, Word Online, Word Stap 1. Open je OneDrive. Maak een nieuwe map aan met de naam Tijdelijk. (Klik op Nieuw, klik op Map). Stap
Nadere informatieStaatsbosbeheer PDF formulieren invullen
Staatsbosbeheer PDF formulieren invullen Staatsbosbeheer maakt voor een aantal formulieren gebruik van een PDF document, om deze documenten te kunnen bewerken is het nodig om het gratis softwarepakket
Nadere informatieOPDRACHTKAART. Thema: Prepress. InDesign 7. Tekst en paden PP-01-07-01. Voorkennis: De vorige praktijkopdrachten afgerond.
OPDRACHTKAART PP-01-07-01 Tekst en paden Voorkennis: De vorige praktijkopdrachten afgerond. Intro: Je hebt al tekst geplaatst en bewerkt, maar je kunt in InDesign nog meer dingen doen met tekst. In deze
Nadere informatieHandleiding Facebook Pergamano International Augustus 2012
Handleiding Facebook Pergamano International Augustus 2012 Inhoudsopgave 1 Wat is Facebook? 2 Registreren bij Facebook en een account aanmaken 3 Foto s toevoegen in een album 4 Een omslag foto toevoegen
Nadere informatieVisietekst rond de samenwerking tussen het basisonderwijs en het secundair onderwijs
Visietekst rond de samenwerking tussen het basisonderwijs en het secundair onderwijs Inleiding: De pedagogische begeleiding heeft voor volgende jaren de samenwerking tussen BaO en SO als prioriteit gekozen.
Nadere informatieBron: O365-GetStarted-ClassNotebook.pdf, https://t.co/ql6n6dmtrt
1 Inhoud 1. Over OneNote Class Notebook... 4 2. OneNote Class Notebook starten... 9 3. Een Class Notebook maken... 10 4. Hoe vind je je klasnotitieblokken... 21 5. Studenten helpen om hun klasnotitieblok
Nadere informatieOPDRACHTKAART. Thema: Prepress. InDesign 12. Tabs PP-01-12-01. Voorkennis: De vorige praktijkopdrachten afgerond.
OPDRACHTKAART PP-01-12-01 Tabs Voorkennis: De vorige praktijkopdrachten afgerond. Intro: Als je naar de achterkant van een cd-hoesje kijkt, zie je vaak dat de nummers onder elkaar staan. Achter de nummers
Nadere informatievoor de begeleider Handleiding AMN voor de begeleider 1
voor de begeleider Handleiding AMN voor de begeleider 1 INHOUD: Opdrachten inzien en vragen beantwoorden blz 3 - Zonder verzoek van student - N.a.v. verzoek van student Show- of studiedossier inzien blz
Nadere informatieSafira CMS Handleiding
Safira CMS Handleiding Inhoudsopgave 1Mappen en artikelen... 2 1.11.1 Naam wijzigen map/ pagina... 3 1.21.2 Website structuur: nieuwe pagina aanmaken, pagina verwijderen, pagina blokkeren, structuur wijzigen...
Nadere informatiePDF XCHANGE EDITOR Waarom PDF XHCANGE Editor?
PDF XCHANGE EDITOR PDF XHCANGE editor is een programma om PDF bestanden te lezen en te bewerken. Deze handleiding is geschreven voor versie 5.5 van PDF XCHANGE editor. Als je een andere versie gebruikt
Nadere informatiewww.westhoekverbeeldt.be
Navigatiebalk: Logo WESTHOEK verbeeldt - home: terugkeren naar de homepagina met een introductie op alle functies Contact / info / help: contactgegevens meer informatie over het project hulp bij veel gestelde
Nadere informatieHoe maak ik een PowerPoint-presentatie?
Hoe maak ik een PowerPoint-presentatie? 1) Je opent PowerPoint met dit icoontje. Je komt op dit scherm: Hier in deze balk zie je in het klein welke dia s je allemaal hebt. Je kan de volgorde ook veranderen
Nadere informatie«Praktische gids» Installatie didactische versie
12/09/01 B50/v3.10/F/PG016.01 «Praktische gids» Installatie didactische versie Systeem Voor het gebruik door de end-users van Sage BOB 50 School Edition 2012-2013 Oplossing Sage BOB 50 2 Hoewel aan deze
Nadere informatieHulp bij registratie Dat s andere taal. Voor de leraar D A T
Hulp bij registratie Dat s andere taal Voor de leraar D A T Versie 2011 Inhoud: 1 Algemeen 2 2 Kinderen aan een groep toevoegen 4 3 Kinderen verplaatsen naar een andere groep 5 4 Op een leerlijn aangeven
Nadere informatieU kunt de helpbestanden op verschillende manieren openen. Standaard activeert u de helpbestanden via de toets F1.
Les 19 Help In deze les leert u hoe u de helpbestanden van Excel gebruikt om snelle antwoorden te vinden op een aantal vragen die u over het programma hebt. Houd er echter rekening mee dat u online moet
Nadere informatieModule 3c. Een goedwerkende didactiek rond dit programma kan wellicht voor cursisten een uitdaging vormen.
Module 3c Componeren met Hyperscore. Studielast: 7 uur Doel: Voldoende kunnen omgaan met het softwarepakket Hyperscore. Zelf enkele composities kunnen schrijven, didactische vertalingen kunnen maken. Inhoud:
Nadere informatieVoordat u begint, controleert u alstublieft de volgende zaken:
Lees dit goed door! Middels dit stappenplan zullen wij u stap voor stap uitleggen hoe een flashcard geïnstalleerd dient te worden. Wij kiezen ervoor op een universele handleiding aan te bieden, maar elke
Nadere informatieWerken aan geletterdheid in het secundair onderwijs: een uitdaging voor iedereen!
Werken aan geletterdheid in het secundair onderwijs: een uitdaging voor iedereen! Eindtermen leesvaardigheid Leerlingen kunnen diverse tekstsoorten begrijpend lezen/ functioneel schrijven, en daarbij de
Nadere informatieHoe doorloop ik de PE cyclus in het register Sociaal Werkers? Inhoud
Hoe doorloop ik de PE cyclus in het register Sociaal Werkers? Inhoud Wat is een PE-Cyclus?...2 Ontwikkelplan... 2 Ontwikkelplan in PE-online....2 Eigen ontwikkelplan....3 Ideeën voor ontwikkelplan: 360
Nadere informatieNieuwsbrief. Interactieve werkvormen in de klaspraktijk. Onderzoeksresultaten en tips voor de praktijk
Interactieve werkvormen in de klaspraktijk Onderzoeksresultaten en tips voor de praktijk Lia Blaton, medewerker Onderzoek naar onderwijspraktijk In het kader van de opdracht van het Steunpunt Gelijke Onderwijskansen
Nadere informatieDeel 3: geavanceerde functies
Opdracht 17 In dit deel komen de functies van het beheerdersgedeelte aan de orde. In het beheerdersgedeelte kunnen leerlingen, groepen en leerkrachten worden aangemaakt en ingedeeld. Deze taak zal de ICT-coördinator
Nadere informatieAan alle eerstejaarsstudenten Logopedie Campus Brugge Academiejaar
Aan alle eerstejaarsstudenten Logopedie Campus Brugge Academiejaar 2019-2020 Beste student Beste ouder Binnenkort start je met de bacheloropleiding logopedie in de hogeschool VIVES, bij ons op campus Brugge.
Nadere informatieAfhankelijk van de versie van het Apple besturingssysteem dat u heeft, genaamd OS X, moet u een van de volgende versies van de software downloaden:
Handleiding telewerken voor Apple (OS X besturingssysteem) Inleiding Voor medewerkers van de GGD is het mogelijk om via internet gebruik te maken van de GGDkantoorautomatisering (GGD Portal). Dit gaat
Nadere informatieHandleiding van de Bibliotheek: e-books lezen op je e-reader - voor Windows en Sony e-reader
Handleiding van de Bibliotheek: e-books lezen op je e-reader - voor Windows en Sony e-reader Bibliotheek.nl september 2015 Inhoudsopgave 1. Stap voor stap e-books lenen en lezen op je Sony e-reader...
Nadere informatie1. Over LEVIY 5. Openen van de activiteit 2. Algemene definities 6. Inloggen op het LEVIY dashboard 3. Inloggen 6.1 Overzichtspagina 3.
Versie 1.0 05.03.2015 02 1. Over LEVIY Wat doet LEVIY? 08 5. Openen van de activiteit Hoe wordt de activiteit geopend? 2. Algemene definities Behandelen van terugkerende definities. 09 6. Inloggen op het
Nadere informatiewww.gynzy.com Handleiding
www.gynzy.com Handleiding Samen steeds beter is ons motto. Als leerkracht sta je elke dag voor de klas en weet je veel beter wat je nodig hebt dan wij. Door goed te luisteren naar jouw behoefte en deze
Nadere informatieAanvullende informatie voor Windows 8.1
1 Aanvullende informatie voor Windows 8.1 Oktober 2013 is een update van het besturingssysteem Windows 8 verschenen: Windows 8.1. Ook daarna is er nog een aantal kleine updates verschenen. Deze updates
Nadere informatieHandleiding validatie studiemateriaal.
Handleiding validatie studiemateriaal www.campiniamedia.be/admin Inhoud Aanmelden op uw overzicht... 2 Starten met het valideren en/of aanmelden van het studiemateriaal... 3 Studiemateriaal van vorig academiejaar
Nadere informatieHandleiding Wiki in Blackboard
Handleiding Wiki in Blackboard Voor docenten Opgesteld 17 juli 2008, door Studion Support Wat is een Wiki Een Wiki is een pagina of een verzameling van pagina s die door meerdere personen kan worden bijgehouden.
Nadere informatieScreencast-O-Matic HANDLEIDING
Screencast-O-Matic HANDLEIDING Inhoud 1 Inleiding 3 2 Stap voor stap 3 3 Conclusie 9 4 Meer info 10 4.1 Hulp nodig? 10 4.2 Vragen en opmerkingen 10 4.3 Trefwoordenlijst 10 4.4 Lijst met afbeeldingen 10
Nadere informatie28 juli 2014 Eindgebruikershandleiding Weblicity CMS
28 juli 2014 Eindgebruikershandleiding Weblicity CMS Deze handleiding is opgesteld door Weblicity http://www.weblicity.nl Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Introductie... 3 Inloggen Uitleg onderdelen 4
Nadere informatieVia internationalisering naar interculturele competenties en omgaan met diversiteit.
Via internationalisering naar interculturele competenties en omgaan met diversiteit. Kaat Delrue Joke Mornie 15 januari 2013 Op onze website: Studenten krijgen de mogelijkheid om een internationale ervaring
Nadere informatieHANDLEIDING CAMERASYSTEEM. Open eerst een webbrowser naar keuze: bij voorkeur
HANDLEIDING CAMERASYSTEEM Korte inhoud: 1. Java Installeren 2. Software Installeren. 3. Software gebruik 1. Java Installeren: Open eerst een webbrowser naar keuze: bij voorkeur firefox of internet explorer
Nadere informatieBijlage bij Kidspiration Getting Started Guide International English Edition Version 3
Bijlage bij Kidspiration Getting Started Guide International English Edition Version 3 Hoofdstuk 3: Het leren gebruiken van Kidspiration In deze vier Kidspiration lessen leert u het Kidspiration BreinKaart
Nadere informatieBeknopte handleiding Overhoor 4.0.3 NL (Efka-soft)
Beknopte handleiding Overhoor 4.0.3 NL (Efka-soft) 1. Programma algemeen 1.1 Downloaden en installeren 1.2 Opstarten 1.3 Afsluiten 1.4 Verwijderen 2. Overhoorbestanden gebruiken 2.1 Nieuw bestand maken
Nadere informatieCANVAS INTRODUCTIE VOOR STUDENTEN
INTRODUCTIE VOOR STUDENTEN CES Versie 1.0, Juli 2018 WAT IS CANVAS? Canvas is de nieuwe digitale leeromgeving van de UT; de vervanger van Blackboard. Met ingang van academisch jaar 2018-19 worden alle
Nadere informatieInleiding... 3. Het e-mailadres... 3. Hoe werkt e-mail?... 3. Je emailadres registreren... 4. Aanmelden bij Outlook... 7. Schermonderdelen...
E-MAIL INHOUD Inleiding... 3 Het e-mailadres... 3 Hoe werkt e-mail?... 3 Je emailadres registreren... 4 Aanmelden bij Outlook... 7 Schermonderdelen... 8 Mailen... 10 Een mail lezen... 10 Een mail versturen...
Nadere informatieHandleiding Webviewer Radiologie
Handleiding Webviewer Radiologie Versie 1.0 01/05/2013 Jan Yperman Ziekenhuis - Amaron bvba Inhoudstafel Inhoudstafel... 2 Aanmelden als arts met login... 3 Aanmelden als patiënt... 5 Functionaliteiten
Nadere informatieHandleiding. CROW Kennisbank. Contentmangement
Handleiding CROW Kennisbank Contentmangement 4-7-2013 Inhoudsopgave Inleiding... 2 Hoofdstuk 1 - Navigeren door de inhoudsopgaven... 3 1.1 Indeling inhoudsopgave wijzigen... 3 1.2 Selecteren van titels
Nadere informatieStudenten handleiding
Studenten handleiding Project: Construction-related Language Learning for Low-skilled Migrant Workers: Bouwgerelateerd taalonderwijs voor geïmmigreerde werknemers Acronym: CoLa Internet-Address: www.construction-language-learning.eu
Nadere informatieInstructie Roosterwebsite (ical/ics-bestand) Last updated: 07 Februari 2011
Instructie Roosterwebsite (ical/ics-bestand) Last updated: 07 Februari 2011 Deze instructie is bedoeld voor studenten en docenten die hun rooster op willen nemen in HvA Webcalendar,Outlook 2007/2010, Windows
Nadere informatieAanvullend bestand bij de tweede druk Windows 8.1 voor senioren
1 Aanvullend bestand bij de tweede druk Windows 8.1 voor senioren Recentelijk is een update van het besturingssysteem Windows 8.1 verschenen. Deze update bevat enkele kleine wijzigingen. In dit aanvullende
Nadere informatieInhoud. Inleiding 9. 5 Planning 83 5.1 Leerdoelen en persoonlijke doelen 84 5.2 Het ontwerpen van het leerproces 87 5.3 Planning in de tijd 89
Inhoud Inleiding 9 1 Zelfsturend leren 13 1.1 Zelfsturing 13 1.2 Leren 16 1.3 Leeractiviteiten 19 1.4 Sturingsactiviteiten 22 1.5 Aspecten van zelfsturing 25 1.6 Leerproces vastleggen 30 2 Oriëntatie op
Nadere informatieInstallatie Loon 2015
Installatie Loon 2015 Inhoud Loon 2015 downloaden van MijnLoon.nl...1 Nooit eerder met Loon gewerkt?...1 Onbekende uitgever...2 Windows 8: Onbekende app...2 Installatieschermen...3 Windows Start, Alle
Nadere informatieDe smaak van taal. Het taalbeleid aan de Hogeschool Gent (in het algemeen) en aan het departement Sociaal Agogisch Werk (in het bijzonder)
.Taalbeleid hoger onderwijs Ronde 5 Christian Van Kerckhove & Barber Bossuyt Hogeschool Gent Contact: Christian.vankerckhove@hogent.be Barber.bossuyt@hogent.be De smaak van taal. Het taalbeleid aan de
Nadere informatieDROPBOX = BESTANDEN DELEN VIA INTERNET
HANDLEIDING DROPBOX = BESTANDEN DELEN VIA INTERNET Tina Van Straeten Handleiding dropbox Tina Van Straeten Handleiding: onderhoud van je pc VVOB/PROGRESS Pagina 2 van 15 COLOFON Deze handleiding Dropbox
Nadere informatieHandleiding voor de update naar TouchSpeak 10 op Windows XP
Handleiding voor de update naar TouchSpeak 10 op Windows XP Inhoudsopgave Fase 1: maak een backup... 3 Fase 2: Installatie TouchSpeak 10 op PC... 5 Fase 3: Updaten TouchSpeak 10 op PC... 6 Fase 4: TouchSpeak
Nadere informatieLes 5 ... Digitale fotografie, foto s delen met familie en vrienden. Iedereen online, van 9 tot 99 jaar.
5... Digitale fotografie, foto s delen met familie en vrienden Deze iconen tonen aan voor wie het document is Leerkrachten WebExperts Senioren Leerlingen Digitale fotografie, foto s delen met familie en
Nadere informatieHandleiding Zarafa Webapp. The Best Open Source Email & Collaboration Software
Handleiding Zarafa Webapp The Best Open Source Email & Collaboration Software Door: Campai BV Tel. : 079-3637050 Tel. Support: 079-3637051 Gemaakt op: 22-03- 2013 Inhoud 1. Inloggen... 3 2. Settings (instellingen)...
Nadere informatieWorkshop: Digitaal nakijken met Grademark
Student... Workshop: Digitaal nakijken met Grademark VO/HO-Docentendag vrijdag 19 juni 2015 Het doel van deze workshop is je kennis te laten maken met Grademark Deze workshop is te kort om je alle ins
Nadere informatieHANDLEIDING VOOR GEBRUIKERS
HANDLEIDING VOOR GEBRUIKERS 1. Inloggen in de leraarskamer Om in te loggen in de leraarskamer ga je naar het inlogscherm. Dit kan op verschillende manieren: 1 ) Via de knoppen op de site (onderaan op portaal
Nadere informatieIn dit hoofdstuk leggen we stap voor stap uit hoe je XBMC op je pc of laptop installeert.
Handleiding Windows Gefeliciteerd! Vanaf nu kun je op elke gewenst moment je favoriete films en series bekijken vanachter je laptop of pc, helemaal gratis! Nieuwe films en series worden dagelijks toegevoegd
Nadere informatieErvaringen van tutoren en tutees in een same-age-in-class PAL setting
Ervaringen van tutoren en tutees in een same-age-in-class PAL setting Departement Technische Wetenschappen - Opleidingen Elektrotechniek, Bouw en Logistiek Academiejaar 2009-2010 Inhoud 1 Situering same-age-in-class
Nadere informatieNederlandse versie. Inleiding. Drivers en Software. Installatie. BT211 Sweex Bluetooth 2.0 Class 1 Adapter USB
BT211 Sweex Bluetooth 2.0 Class 1 Adapter USB Inleiding Stel de Sweex Bluetooth 2.0 Class 1 Adapter USB niet bloot aan extreme temperaturen. Plaats het apparaat niet in direct zonlicht of in de dichte
Nadere informatieWaversesteenweg Overijse HANDLEIDING. Een digitale quiz maken met Socrative!
Waversesteenweg 41 3090 Overijse HANDLEIDING Een digitale quiz maken met Socrative! Legende Voer de handeling uit op je computer. Extra aandacht! Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Een account aanmaken en instellen...
Nadere informatie