Bijlage 5 - Ondersteuningsarrangement ketenzorg dementie Overwegingen bij de voortzetting van het Ondersteuningsarrangement dementie Ede in 2018 e.v.

Transcriptie

1 Bijlage 5 - Ondersteuningsarrangement ketenzorg dementie Overwegingen bij de voortzetting van het Ondersteuningsarrangement dementie Ede in 2018 e.v. Sinds 1 januari 2016 heeft het samenwerkingsverband Ketenzorg Dementie Gelderse Vallei afspraken met de gemeente Ede over de vroegtijdige en laagdrempelige inzet van (de kennis van) casemanagers dementie, zowel individueel als collectief (bijvoorbeeld in cursussen of gespreksgroepen). Het arrangement voorziet in een grote behoefte; het mensen met dementie dat wordt bereikt is flink toegenomen, het arrangement biedt veel meer mogelijkheden voor inzet van de casemanager, en ook bv de indicatiestelling voor dagvoorzieningen verloopt doelmatiger. Het succes heeft ook een keerzijde: het budget voor individueel casemanagement wordt ruim overschreden en gaat ten koste van de collectieve activiteiten. Hoe nu verder? Het mensen met dementie blijft de komende jaren groeien. Aantal mensen met dementie Ede In 2017 krijgen 453 mensen begeleiding van een casemanager. Dat is 23 % van het mensen met dementie. Samen met de zorgverzekeraar Menzis en de gemeente zullen de partners in de keten hun visie op het casemanagement moeten herijken. Heeft iedereen recht op een specialistische casemanager dementie, hoe benutten we de opgebouwde kennis zo vroeg mogelijk in de keten; hoe kunnen mensen zichzelf blijven redden met de juiste informatie, kunnen ook andere professionals kwalitatief goede begeleiding geven? De stuurgroep Ketenzorg dementie heeft met het oog op 2018 de volgende uitgangspunten en vraagstukken geformuleerd: - Het gaat om doelmatigheid, passende zorg, zinnig en zuinig: de keten moet keuzes maken die gekoppeld worden aan (gewenste) effecten van de inzet van de casemanager; - In hoeverre kunnen we de lijn ombuigen van individuele begeleiding naar meer collectieve activiteiten; van specialistische begeleiding naar begeleiding vanuit de diverse reguliere professionals waar dat mogelijk is; - Oplossen van knelpunten in Wmo, ZVW en WLZ vanuit het arrangement is op zich goed maar het casemanagement kan niet een vergaarbak worden voor alles wat niet goed (genoeg) gaat; - Afstemming financiering casemanagement dementie vanuit Wmo (ondersteuningsarrangement) en vanuit de ZVW. Op landelijk niveau is afgesproken dat de dementieketens het eerste halfjaar van 2018 een meerjarenbeleidsplan opstellen, waarin de partners afspreken hoe de ketensamenwerking, het casemanagement en het Landelijke zorgprogramma dementie in deze regio vorm krijgen (het Jaarplan 2017 van de Keten loopt daarmee een half jaar langer door.) De samenwerkende

2 zorgorganisaties zullen (nieuwe) wegen blijven zoeken om de dementiezorg in breder kader te verbeteren: niet alleen de mensen die een casemanager hebben moeten goed geholpen zijn, maar ook die andere 75%. Dat kan door het beleid in de komende jaren te richten op: - meer collectieve activiteiten zoals gespreksgroepen, psycho-educatie, ondersteuning van naasten; (aandacht voor specifieke te onderscheiden groepen zoals mensen met dementie op jonge leeftijd of mensen met een migranten achtergrond) - vergroten van de mogelijkheden voor mee blijven doen binnen de samenleving zelf; - deskundigheidsbevordering bij de generalistisch werkende professionals (wijkverpleging, sociale teams, POH s) - meer inzet van de casemanagers dementie als coach voor andere professionals. In het nieuwe beleidsplan van Ketenzorg Dementie Gelderse Vallei zal het ondersteuningsarrangement een belangrijke pijler zijn, en diverse aanknopingspunten bieden voor borging van goede dementiezorg en in het bijzonder de vroeghulp. Dit plan moet uiterlijk in juni 2018 gereed zijn. Zoals de keten haar eigen beleidsplan een half jaar laat doorlopen om dit vacuüm op te vullen, zo zou ook het ondersteuningsarrangement dementie Ede een half jaar kunnen doorlopen (met evt enkele aanvullende afspraken) om vervolgens in het nieuwe inkoopbeleid van de gemeente Ede een plek te krijgen. Verder over het ondersteuningsarrangement nog het volgende: - Het cliënten en uren neemt toe. Na het eerste kwartaal is afgesproken om te proberen cliënten eerder naar de ZVW over te hevelen (is eigenlijk niet helemaal de insteek van het arrangement). Dat heeft (nog) geen effect gehad. - Resultaten zijn bemoedigend. Zie bijvoorbeeld ook de casus. - De collectieve kosten worden zoveel mogelijk bevroren. We verwachten over 2017 een overschrijding van ca ,-. Er resteert nog een bedrag van ,- over Dat betekent een te verwachten overschrijding van ca ,-. Gemeente Ede heeft toegezegd dit bedrag éénmalig extra te investeren. Vragen aan het FOT: - Hebben jullie nog op-/aanmerkingen m.b.t. voortgangsrapportage? - Akkoord om de pilot vanaf met een half jaar te verlengen? - Akkoord om e.e.a. vervolgens mee te nemen in het inkoopbeleid van de gemeente Ede? - Hoe denkt de FOT over (verdere en duurzame) implementatie van het ondersteuningsarrangement in de praktijk? - Hebben jullie ideeën/suggesties voor de wijze hoe we vanaf het ondersteuningsarrangement inhoudelijk moeten borgen binnen het inkoopbeleid? Bijlage: verslag tweede kwartaal 2017

3 Kwartaalrapportage Ondersteuningsarrangement Dementie Ede Inleiding In dit overzicht staan de gegevens over het tweede kwartaal van 2017 centraal. In het eerste kwartaal was geconstateerd dat een ombuiging van de hoeveelheid individuele begeleiding nodig was om binnen het budget te blijven. Het beleid werd aangepast: het arrangement zou zo mogelijk eerder overgezet kunnen worden naar de ZVW als dat ook op langere termijn de beste basis biedt. Onderstaand overzicht laat zien dat deze beoogde ombuiging nog onvoldoende plaatsvindt, integendeel, en dat een groot budgettair probleem ontstaat. Er zijn aan het eind van het tweede kwartaal ruim 1670 uur van de begrote 1920 uur ingezet. Het vragen blijft ook nog steeds groeien. 2. Kwantitatieve gegevens per kwartaal a. Aantal huidige cliënten uitgesplitst naar zorgaanbieder Geleverd door Q Q Q Q cliënten Aantal uren derde kwartaal cliënten Aantal uren vierde kwartaal cliënten 2016 uren 2016 cliënten uren cliënten uren Vérian , , , ,85 Opella , , , ,25 Icare 18 50, , , ,50 Vilente 17 49, , , ,30 Bethanië 22 94, , , ,52 Buurtzorg , , ,22 totaal , , , , ,64 b. Kenmerken huidige cliënten: (juli 2017) mannen vrouwen totaal Jonger dan 70 jaar jaar jaar Ouder dan 90 jaar totaal c. Er zijn in totaal ongeveer 140 trajecten afgesloten. d. Duur van de afgesloten ondersteuningstrajecten: gemiddeld 13 uur en 21 minuten (een half uur langer dan het vorige kwartaal) e. Voorbeelden / overzichten interventies en nul- en eindmetingen: zie bijlage.

4 3. Analyse van de kwantitatieve gegevens In het tweede kwartaal van 2017 is het cliënten waar daadwerkelijk begeleiding geboden is opnieuw gegroeid, van 197 naar 205 personen. Het gemiddeld uren geboden hulp was 3,9 uur over het eerste kwartaal. Over het tweede kwartaal is dit 4,40 uur, een forse groei. Dat betekent dat de intensiteit van de begeleiding toeneemt. Dat heeft mogelijk te maken met de toenemende complexiteit die casemanagers ervaren. Een casemanager: Situaties van cliënten worden complexer (meer multiproblem) waarbij ik als casemanager met veel meer instanties maar ook meer familie te maken heb. (of soms helemaal geen familie in beeld waarbij je enorm veel moet regelen soms). Na het eerste kwartaal was besloten tot een beleidswijziging: i.p.v. 120 mensen 16 uur te bieden gaan we eerder omzetten naar de ZVW of een ander alternatief, om op deze manier aan de behoefte te voldoen. Snelle doorstroming heeft echter nog onvoldoende plaats gevonden en het mensen dat instroomt neemt ook nog toe. Medio juli is opnieuw een dringende oproep aan de casemanagers en hun organisaties gedaan om het arrangement z.s.m. om te zetten naar bv de ZVW. We moeten ons misschien ook afvragen of we bij de instroom al gaan schiften en niet iedereen eerst laten instromen in het arrangement. Een extra switch van het ene domein naar het andere betekent ook een extra administratieve belasting. Reden beëindiging: Het beëindigingen is nu we anderhalf jaar op weg zijn flink gegroeid. Dat maakt het interessant om naar de reden van beëindiging te kijken: Reden beëindiging Verhuisd naar intramuraal 37 Overleden 11 Overgezet naar Zvw 79 Geen behoefte (meer) 6 Overig of onbekend 15 totaal 140 Enkele conclusies: Gezien het grote mensen dat naar intramuraal verhuist of overlijdt is de voorzichtige conclusie dat lang niet iedereen die instroomt in de beginfase van de dementie verkeert; zoals verwacht wordt in het grootste deel van de situaties de begeleiding voortgezet binnen de ZVW. Dat betekent dat daar ook de meeste mogelijkheden zitten om het uren te beperken. Overig: Kwalitatief: De casemanagers ervaren het arrangement onverminderd als positief voor de mensen met (beginnende) dementie. Het arrangement wordt steeds meer ingezet als mogelijkheid voor tijdelijke bekostiging / continuering van het casemanagement: bv op het moment dat een cliënt in het ziekenhuis of in de revalidatie verblijft. Dan is het erg plezierig en effectief dat de casemanager juist in die periode wel ingezet kan worden en samen met familie oplossingen voor de langere termijn in gang zet. Er ontstaan meer situaties waarin de casemanager er even inzit, en dan weer eruit, en op een later moment als het nodig is weer beschikbaar is. De flexibiliteit van het arrangement is in deze heel waardevol. Het meten (nul- en eindmeting wordt wel lastiger.)

5 Signalen van casemanagers m.b.t. de dementiezorg: Respijtzorgmogelijkheden blijven een aandachtspunt/knelpunt. Maar ook de wachtlijsten van de verpleeghuizen worden langer in deze regio. Uitwijken naar verder weg maakt opnames dan nog moeilijker. Ook dagbestedingsplekken lijken steeds minder te worden en soms zijn cliënten vanwege complexe problemen niet (meer) geschikt voor deelname aan dagvoorzieningen. Casemanagers lopen steeds vaker aan tegen de wachtlijsten die bij meerdere dagbestedingen ontstaan. Hierdoor is men genoodzaakt uit te wijken naar andere(verder weg gelegen of niet degene van voorkeur) dagbesteding uit te wijken. Logeermogelijkheden zijn zeer beperkt beschikbaar terwijl deze vraag vaker naar voren komt. 4. Samenwerking De samenwerking met Malkander is goed. Malkander is toegetreden tot de stuurgroep van de Ketenzorg Dementie. De samenwerking met de sociale teams blijft variëren in intensiteit; in voorbereiding zijn bijeenkomsten t.b.v. de dementievriendelijke samenleving. (oktober Bennekom, november Ede-centraal) Deze worden per wijk georganiseerd om de samenwerking met zowel de wijkteams als de sociale teams te versterken. I.s.m. de HAGV en gemeente (Wmo) wordt een netwerklunch in de dorpen / Lunteren voorbereid. Samenwerking Wmo en casemanagers: zonodig vindt nader overleg plaats, op individueel niveau of beleidsniveau. Er ontstaan burgerinitiatieven zoals koffieluitjes in de Indische buurt die de gemeente steunt en waar ook de casemanagers als het passend is kunnen tippen en gebruik van kunnen maken. Vanuit het Netwerk wordt deskundigheid en samenwerking tussen de casemanagers onderling bevorderd dmv casuïstiekbespreking, intervisie, bijscholing en gelegenheid tot bezoeken van congressen. Enkele ervaringen van de casemanagers t.a.v. de samenwerking met de Wmo: Er is soms verwarring over de rol van de casemanager bij het opstellen van een Plan van Aanpak: wel binnen het arrangement, niet binnen de ZVW. Soms is behoefte aan meer flexibiliteit bij het afgeven van indicaties die op voorhand al duidelijk zijn. 5. Monitoring en verantwoording Meten we de goede dingen? De overzichten zijn bijgevoegd, en geven een beeld van wat casemanagers doen, en wat het resultaat is. De overzichten maken goed duidelijk wat het werk van de casemanagers inhoudt. Aanpassingen / verbeteringen in het registratiesysteem zijn noodzakelijk maar kostbaar. Vervolg op langere termijn in het kader van de nieuwe subsidieaanvraag: meten we op deze wijze voldoende? Nul- en eindmeting veronderstelt een lineair proces over langere tijd, de inzet is soms juist heel flexibel en heel incidenteel. Casemanagers blijven worstelen met de extra administratieve werkzaamheden. 6. Casuïstiek Situatie: een oudere man met dementie en een verslaafde zoon die niet meer thuis woonde. De vader werd zowel geestelijk als lichamelijk als financieel benadeeld door zoon die zichzelf in huis heeft opgedrongen aan zijn vader. Huisuitzetting van de vader dreigde. De casemanager heeft bemiddeld tussen woningcorporatie en intensief overleg met wijkagent gevoerd over aanpak. Ze heeft vertrouwen van de vader gewonnen en hem tijdig in een woonvoorziening kunnen onderbrengen.

6 7 Overige activiteiten naast de individuele ondersteuningsarrangementen a. De Kopgroep: tien deelnemers. De groep biedt veiligheid voor verwerking en het omgaan met de gevolgen. Soms is er een wachtlijst. Overweging of uitbreiding nodig is. b. Activiteiten rond informatie en communicatie: oriëntatie op meedoen aan Scherm van Ede, nog weinig voortgang en meerwaarde; in voorbereiding: avonden over de dementievriendelijke samenleving voor maatschappelijke organisaties. c. Maatjesproject: meedenken over samenwerking met Malkander bij nieuwe vormgeving maatjesproject d. Cursussen en gespreksgroepen voor mantelzorgers: veel belangstelling, de cursus is soms al vol voordat de publiciteit gezocht is; De cursus in Wekerom trok geen mensen uit Wekerom zelf, mogelijk niet geschikt als locatie om mensen uit de buitendorpen te trekken. Cursussen in Ede zijn snel vol; aandacht voor publiciteit om juist die mensen te bereiken die nog nergens in beeld zijn. Zonodig extra cursus organiseren. Er wordt nu standaard aangestuurd op voortzetting van de cursusgroepen als gespreksgroepen. Er wordt nagedacht over het actief betrekken van mantelzorgers in de intramurale sfeer. e. Registratie: het registratiesysteem is nog verder verbeterd maar er blijven vragen en knelpunten opdoemen. Dit brengt niet-voorziene kosten met zich mee. f. Coördinatie: de coördinatie m.b.t. het ondersteuningsarrangement als geheel ligt bij de coördinator van de Ketenzorg Dementie Gelderse Vallei. Coördinatie op uitvoerend niveau (vb de bereikbaarheidsdienst van de casemanagers) ligt grotendeels bij Malkander. g. Innovatie: onderzoek naar voorzieningen voor jongere mensen met dementie en hun naasten wordt voortgezet en geconcretiseerd. Bevordering van Inzet van domotica: plan in voorbereiding. h. DOEmentie: Het project DOEmentie gaat uit van het zoeken van vrijwilligerswerk op maat voor vitale mensen met dementie die de behoefte hebben om van betekenis te blijven en een zinvolle daginvulling te houden. Malkander voert het project uit voor de Ketenzorg dementie. Er is inmiddels concrete inzet van Malkander geweest rond vijf cliënten, waarvan één een al eerder (bij een slager) geplaatste cliënt was. Andere vragen zijn er op het terrein van vervoer (bijrijder); een zorgomgeving; een kwekerij. Er zijn inmiddels drie succesvolle plaatsingen geweest. Doelstelling voor dit jaar is tenminste vijf plaatsingen. Er is een folder ontwikkeld. Bijgevoegd is het voorlopig financieel overzicht van de collectieve activiteiten. 8 Overige ervaringen / gesprekspunten Eerder aandachtspunt: Afstemming over continuïteit in begeleiding bij overgang van de ZVW naar de Wlz; overleg Menzis? Aanscherpen criteria voor de inzet van het arrangement, mede gezien de budgetproblemen. Het arrangement wordt regelmatig ingezet om gaten in de ZVW en Wlz te vullen. Het is erg positief dat deze mogelijkheid geboden wordt omdat we zo de keten als geheel goed borgen. En zoals al eerder dit jaar benoemd moeten we de mogelijkheden in de ZVW voor casemanagement vroeger in het proces gaan benutten om juist ruimte te houden om het arrangement goed in te zetten daar waar geen alternatieven zijn. Overheveling budget van collectief naar individueel? Subsidieverstrekking en voorwaarden 2018 e.v.

7

8

9

10

11 Ondersteuningsarrangement Dementie Ede 2017 Indivudueel begroot clienten 120 uren 16 uurtarief Realisatie 1ste halfjaar 2017 collectief cursussen Kop-groep maatjesproject voorlichting DOEmentie overig coordinatie en registratie budget