Sportdiensten. De positie van kleinere gemeenten in het DISCUSSIEGROEP SPORTDIENSTEN [ CONGRES IN WOORD ]

Transcriptie

1 46 [ CONGRES IN WOORD ] Sportdiensten De positie van kleinere gemeenten in het Vlaamse sportlandschap Op het ISB-congres 2001 te Antwerpen behandelde de discussiegroep sportdiensten de specifieke problematiek van de kleine(re) gemeenten in het Vlaamse sportlandschap. De heren Herwig De Vooght en Pascal Giesen, respectievelijk sportfunctionaris te Sint-Lievens-Houtem (9000 inw.) en Alken (11200 inw.) gaven uitleg en commentaar, de heer Willy Verlinden, hoofd van de dienst sport te Leuven ( inw.) modereerde. Om een overzicht te krijgen van en inzicht in de sportwerking van de niet-erkende gemeenten inwoners, werd er voorafgaand aan het congres bij de sportdiensten van de betrokken gemeenten een enquête gehouden, waarin aan de hand van zeven gesloten en twee open vragen werd gepeild naar het statuut van: de ambtenaar; de sportdienst. Tevens werd er aan de hand van 23 gesloten vragen hun oordeel over en de vertrouwdheid met het ISB in kaart gebracht. Via een waarderingscijfer van 1 (= zeer slecht) tot 5 (= zeer goed) kon een oordeel over of de ervaring met het ISB worden gegeven. Tevens was er telkens de mogelijkheid om een commentaar te geven. Inhoudelijk kunnen de vragen worden onderverdeeld in twee hoofdcategorieën: de taken van het ISB; de organisatiestructuur van het ISB. De erkende gemeenten inwoners kregen alleen een enquête met deze laatste vragenlijst. De discussiegroep sportdiensten gebruikte de verwerkte resultaten ter interpretering en becommentariëring. ENKELE CIJFERS OVER ERKENDE EN NIET- ERKENDE GEMEENTEN

2 [ CONGRES IN WOORD ] 47 ENKELE VASTSTELLINGEN de kleine gemeenten vormen de grootste groep van niet-erkenden (45% van alle Vlaamse gemeenten is erkend, slechts 35% van de gemeenten inwoners is erkend, dus voor hen ligt de drempel blijkbaar veel hoger) ; de aantallen erkende gemeenten verschilt fors van provincie tot provincie (Limburg haalt hier de beste score 6,5/10 gemeenten zijn erkend, Vlaams-Brabant de slechtste met 1/10). OORZAKEN? WV : Dat er enorme verschillen tussen de gemeenten bestaan bewijzen bovenstaande cijfers en vaststellingen. Maar hoe kan dat toch? PG : Ik denk, en ik kan uiteraard louter en alleen spreken voor mijn gemeente, dat de erkenning die Alken geniet voornamelijk te maken heeft met het feit dat wij in de laatste legislaturen telkens een enorm sportminded bestuur hadden. Het is logisch als de schepen van sport de nodige middelen en financiële draagkracht krijgt voor het uitvoeren van een goed ontwikkeld sportbeleid dat de erkenning zich, bij wijze van spreken, automatisch aandient. Wat sportinfrastructuur en bezetting van de sportdienst betreft scoort Alken zeer goed, dit betekent dat wij een hoge correctiefactor genieten, met als gevolg meer financiële middelen. HDV : Ik hoor sommige mensen al hardop denken van een fulltime sportfunctionaris, een fulltime sportpromotor, een aparte halftijdse bediende in een gemeente met inwoners?, maar wij zijn 23 jaar geleden uiteraard zo niet begonnen. Sinds 1985 zijn wij erkend en deze erkenning is natuurlijk tot stand gekomen onder een sterk sportminded bestuur. Voor alle duidelijkheid : wij hebben een correctiefactor van 1.25 terwijl de gemiddelde voor Vlaanderen 4.5 is, wij genieten een toelage van per jaar, dus het zou voor de gemeente goedkoper zijn om een gesco te hebben i.p.v. een vastbenoemde, maar alle deze gegevens in acht genomen geeft het bestuur het signaal dat ze het ernstig meent met de sport. Dus wij hadden een goede partner (evenals bloso) om die erkenning erdoor te krijgen. En van dan af is de bal letterlijk en figuurlijk aan het rollen gegaan. Afgaande op het aantal erkende gemeenten per provincie scoort Oost-Vlaanderen het slechtste na Vlaams-Brabant. Dit heeft vooral te maken met het gebrek aan sportaccommodaties. En vooruitlopend op de discussie over het nieuwe decreet, denk ik dat er alleen maar verbetering zal komen als de nodige middelen worden vrijgemaakt, die de kleine gemeenten in staat zullen stellen nieuwe infrastructuren te bouwen. Vraag uit het publiek (Johan Van Dijck, sportfunctionaris te Bonheiden) : Als ik weet dat het decreet vijf jaar geleden voornamelijk door politici uit Vlaams- Brabant geschreven werd en ik zie de weerslag daarvan op de erkenning in dezelfde provincie, dan stel ik me daar toch wel enkele vragen bij? Willy? WV : Waarop ik niet kan antwoorden. Ik ben trouwens geen volksvertegenwoordiger en de sportdienst van Leuven heeft in het schrijven van het decreet geen enkele rol gespeeld, maar de feiten kloppen jammer genoeg wel. Ik heb er geen zinnige uitleg voor. Dat is eigenlijk al de volgende vraag die ik dacht te stellen.hoe komt het dat sommige gemeenten het goed en andere het zeer slecht doen? In welke mate kunnen het Bloso en de provincies helpen? Eigenlijk zit je voor je het weet in een vicieuze cirkel : geen infrastructuur is geen personeel, is correctiefactor nul, is definitief gebuisd. Maar om terug te komen op Johan s opmerking, ik denk dat vooral het moeten voldoen aan een aantal eisen belangrijker voor de toekenning van een erkenning is dan de werkelijke sportoutput die een gemeente produceert. We kunnen eigenlijk meteen al noteren dat alleen het resultaat telt en niet zozeer de vormelijkheid. PG : In de volgende cijfers die we zullen tonen gaan we aan de hand van de resultaten voor Vlaams- Brabant toch al een indicatie krijgen

3 48 [ CONGRES IN WOORD ] van waar het schoentje knelt. WV : Is er iemand in de zaal die bij het voorgaande nog een opmerking heeft? Vraag uit de zaal (Herman Van Deuren, Stichting Vlaamse Schoolsport) : Werden de gegevens van deze enquête gelinkt aan demografische gegevens, gegevens over de gemiddelde levenstandaard in die gemeenten, Hoe zit het met Alken en Sint-Lievens-Houtem op dat gebied? HDV : Toch eerst even de terechte opmerking van Willy onderstrepen, het is niet omdat men niet-erkend is, dat er in die gemeente geen goede sportwerking zou zijn. Het belang van demografie en levensstandaard mag zeker niet worden onderschat, maar in deze enquête kwamen die aspecten niet aanbod. WV : Het is interessant om in de marge van dit verhaal te weten, dat volgens de minister het onstaan van intergemeentelijke sportdiensten voor bv. kleinere gemeenten tot toekomstige mogelijkheden behoort. Een soortgelijk iets bestaat eigenlijk al min of meer, nl. burensportdiensten. Is er iemand die een bemerking heeft over de effectiviteit van burensportdiensten? ENKELE CIJFERS OVER DE AMBTENAAR IN EEN NIET- ERKENDE GEMEENTE IN PROCENTEN ENKELE VASTSTELLINGEN 96% van de gemeenten beschikt over een sportambtenaar, dus hij bestaat ; de grootste groep ambtenaren heeft geen sportdiploma (2/3) ; de helft is niet statutair ; bijna 40% is regent of licentiaat LO. Opmerking uit het publiek (Danny Gijsels, sportfunctionaris Meise) : Wij zijn niet erkend, ik heb het dossier trouwens tweemaal opgestuurd. Wij komen voor alles in aanmerking, doch doordat de samenstelling van de raad van beheer van de vzw nog steeds niet uit 50% afgevaardigden van de sportraad bestaat, worden wij niet erkend. EEN WENSELIJK PROFIEL VOOR DE SPORTAMBTE- NAAR IN DE KLEINE NIET- ERKENDE GEMEENTE VW : We moeten ons dus nu de vraag stellen en denken jullie er allemaal eens luidop over na, Wat is het profiel van een sportdienstambtenaar in een kleine gemeente? Moet dat bv. iemand zijn met een sportdiploma? PG : Ik ben van opleiding regent L.O. Als ik alleen die achtergrond mee naar m n werk neem, dan kom ik niet ver. Ik ben tevens A1-gediplomeerde in de marketing, met die opleiding geraak ik al een stuk verder. Nu, is onze vraag, waarvan wij het antwoord als advies willen meegeven aan de commissie die zich bezighoudt met schrijven van het nieuwe decreet, Vinden jullie het absoluut noodzakelijk dat de persoon die het ambt van sportfunctionaris in een gemeente waarneemt een gediplomeerde LO is? WV : Mag ik concluderen uit de verschillende reacties in de zaal, dat een sportambtenaar in een kleine gemeente een gediplomeerde LO moet zijn die bij voorkeur ook een opleiding sportfunctionaris heeft genoten? Waarbij zijn L.O.-achtergrond dan noodzakelijk is voor het lesgeven, het uitstippelen van sportmanifestaties, enz. en het diploma sportfunctionaris hem bij de waaier van andere activiteiten als beheer, promotie, leidinggeven, tot steun is.

4 [ CONGRES IN WOORD ] 49 ENKELE CIJFERS OVER DE SPORTDIENST IN DE KLEINE NIET-ERKENDE GEMEENTE ENKELE VASTSTELLINGEN Het kost voor kleine gemeenten vaak veel moeite om erkend te worden ; eens erkend blijkt dat deze erkenning financieel, promotioneel, niet opweegt tegen de te leveren erkenningvoorwaarden. HET NIEUWE DECREET OP DE De doelstellingen die in het nieuwe decreet besloten liggen : het erkennen en subsidiëren van meer gemeentelijke sportdiensten teneinde zo veel mogelijk gemeenten te betrekken bij het sportbeleid ; het vereenvoudigen van de regelgeving ; het verhogen van de kwaliteit en de kwaliteitszorg van en door de gemeentelijke sportdiensten ; projectsubsidies (bv. het huidige jeugsportcontract) inschrijven in het decreet zodat ze een wettelijke basis krijgen. Structurele subsidies voor erkende gemeenten

5 50 [ CONGRES IN WOORD ] De huidige situatie : een indeling in drie categoriën (A, B en C) ; subsidiëring op basis van het aantal sportfunctionarissen en inwoners ; bijsturing met de correctiefactor ; categorieverhoging mogelijk voor B en C. Voorstellen in nieuwe decreet : gegarandeerd minimumbedrag voor erkende gemeenten : BEF; indienen van financieel en jaarverslag blijft behouden ; opstellen beleidsplan voor zes jaar, met een driejaarlijkse updating ; afschaffing bestedingsmaxima. STARTENDE GEMEENTEN Vragen die tijdens de discussie naar voren kwamen : Moet de sportdienst een autonome dienst zijn? Kan in een erkende gemeente de sportdienst worden geleid door een combinatie-ambtenaar? Mag de leidende sportfunctionaris halftijds werken? Wie komt in aanmerking als startende gemeente? : de gemeenten die nooit erkend zijn geweest (volgens het decreet van 76 en 95) ; die beschikken over een minimum aan sportinfrastructuur ; als adviesorgaan moet er een sportraad zijn. Wat zijn de voorwaarden voor deze erkenning? : De gemeenten kunnen gedurende drie jaar een startsubsidie krijgen, die maximum 75% van het basisbedrag van BEF kan bedragen. Ze moeten zich akkoord verklaren voor het indienen van een stappenplan om binnen die drie jaar voor erkenning in aanmerking te komen. Ze moeten een personeelslid aanwerven dat zich uiteraard met sport bezighoudt (halftijds voor een gemeente inw.). Er is ook soepelere regeling voor gemeenten waar geen afzonderlijke sportdienst noodzakelijk is en een combinatie-ambtenaar toegelaten wordt. TOTALEN MINIMUMSUB- SIDIES VOOR ERKENDE EN STARTENDE GEMEENTEN De vaste minimumsubsidies voor erkende gemeenten wordt begroot op bfr., de startende op bfr. Daarbij komen mogelijke projectsubsubsidies ten belope van bfr. Waarbij moet worden opgemerkt dat gezien de hierboven genoemde drempelverlagende initiatieven in het nieuwe decreet de projectsubsidies in de toekomst alleen nog door erkende en startende gemeenten kunnen worden aangevraagd. DE SPORTRAAD Voor de sportraad is er een deregulering van de adviesraden voorzien. Men kan dan verfijnder gaan definiëren hoe deze moet samengesteld zijn, moet werken, De sportraad is en moet een zeer nuttige actor blijven en de aanwezigheid daarvan wordt verplicht gesteld. De mandatering ervan gebeurt plaatselijk. Om de kleinere niet erkende gemeenten over de brug te halen, werden tijdens de discussie over het nieuwe decreet een aantal denkpistes bewandeld, die rekening willen houden met de specifieke problematiek van deze gemeenten.

6 [ CONGRES IN WOORD ] 51 CONCLUSIES het nieuwe decreet zal veel minder administratief werk voor de sportfunctionaris betekenen ; de voorziene subsidies in combinatie met het afschaffen van de bestedingsmaxima zijn een goeie stimulans voor startende gemeenten en geven de erkende meer armslag ; berekening van correctiefactor aan de hand van de aanwezige infrastructuur ipv het aantal m 2 sportoppervlakte per inwoner is nadelig voor kleinere gemeenten ; het is wenselijk dat de sportambtenaar een diploma LO en sportfunctionaris bezit. AFSLUITENDE OPMERKINGEN WV : Bij al wat er vanmiddag gezegd is moet men toch wel enige voorzichtigheid in acht nemen, vermits we hier in het gezelschap zitten van een select publiek : 28% van de bevraagde gemeenten die niet op de hoogte waren van de mogelijkheden tot erkenning, zijn hier vandaag meer dan waarschijnlijk ook niet aanwezig. Enkele frappante en hartverwarmende vaststellingen : dat de sportdienst voor startende gemeenten niet perse een autonome dienst moet zijn, is een zeer goeie zaak ; uit de vele reacties uit de zaal is gebleken dat het uitbouwen van een sportdienst een proces is dat tijd en moeite vraagt, maar dat het een grote slaagkans heeft ; combineren en halftime sportfunctionaris moet kunnen ; het vereenvoudigen van de administratieve formaliteiten maakt tijd vrij voor andere, boeiendere zaken. Zijn hierbij nog bedenkingen? Een reactie uit de zaal : Ik heb het nog wat moeilijk met het concept startende gemeenten. Ik vind uiteraard dat zij moeten worden geapprecieerd en gestimuleerd door de hogere overheid, maar ik vrees dat zij niet op de voorgeschreven tijd zullen kunnen bijbenen. Het is zo dat zij sowiezo op infrastructuur en personeel veel achter lopen, en nu wordt voorgeschreven dat zij ook al meteen aan sportpromotie moeten gaan doen. Kan er in het nieuw te schrijven decreet niet voor gezorgd worden dat de startende gemeenten vooreerst deze twee eerste stappen sneller kunnen zetten? PG : Daarmee bedoelt u eigenlijk, éénmaal de trein gemist, kan je d r niet meer op? U vraagt om bij wijze van spreken, regelmatig een halte in te bouwen? Een reactie uit de zaal : Het kan dus best zijn dat je in je gemeente een achterstand hebt op het gebied van sport, maar dat komt dan omdat het bestuur andere accenten heeft gelegd. Zo is het best mogelijk dat die gemeente een prachtige moderne bibliotheek of een goed uitgebouwd cultureel centrum bezit, HDV : Ik denk dat we in dit hele gesprek het over één addertje onder het gras nog niet gehad hebben, nl. de problematiek van de verloning. Zo is het best mogelijk dat door de in het nieuwe decreet vastgelegde flexibele opdracht van de leerkrachten L.O., deze een beter statuut heeft en meer verdient dan de sportfunctionaris. Zo zal het ook heel moeilijk worden om sportpromotoren te vinden voor een job op C of zoals in bepaalde gemeenten op D niveau. Ik besef dat het zeer moeilijk is om dat decretaal vast te leggen, de beslissing hierover is de autonomie van de gemeente, die bij problemen de bal doorspeelt naar de hogere overheid. WV : Tot slot misschien : wat in de maak is, is goed ; diegene die vroeger erkend wilden worden startten bergop, nu starten ze bergaf. Je krijgt een hoop centen, voeg daarbij de subsidies voor een Gesco en de argumenten om niet-erkend te blijven worden dan wel heel mager. Trefwoorden : ISB-congres, enquêtes, sportdiensten, sportfunctionarissen, decreet, overheid, gemeente, subsidies