Analyse van de sociale kwetsbaarheid van de gemeente via een kaart
|
|
- Cornelis van der Horst
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Thema(s): Landgebruik: Kosten: Beschrijving van de maatregel: Niet elke inwoner van de gemeente heeft evenveel last van klimaateffecten. Een aantal sociale bevolkingsgroepen ondervindt meer last of worden meer benadeeld dan anderen. Daarom kan het wenselijk zijn dat de gemeente deze mensen wat meer helpt. Via een sociale kwetsbaarheidsanalyse die wordt uitgevoerd via GIS en wordt weergegeven, wordt het duidelijk waar deze mensen te vinden zijn in de gemeente. Een sociale kwetsbaarheidskaart van een gemeente is dus een kaart waarop de kwetsbare mensen gesignaleerd worden. Bron: Ecohuis Antwerpen. Stedelijk Hitte-Effect kwetsbaarheidskaart Antwerpen Maken van de kaart Om de sociale kwetsbaarheidskaart te maken zijn bevolkingsgegevens van de inwoners nodig. Eerst wordt de potentiële sociale kwetsbaarheidskaart opgesteld. Deze bevat onder meer volgende informatie: Ouderen: Mensen ouder dan 65 jaar: deze mensen lopen het gevaar om gezondheidsproblemen te ervaren tijdens hete dagen. Vooral 65+ mensen die zelfstandig wonen, zonder partner, zijn kwetsbaar. Ook hebben deze mensen meer moeite om op tijd hun inboedel te redden wanneer een overstroming dreigt te gebeuren. Op de kaart worden bejaardentehuizen weergegeven en wijken met grote proportie 65+/75+ mensen. Chronisch zieke mensen en gehandicapten: deze mensen zijn meer kwetsbaar omdat ze afhankelijk zijn van anderen om zich te beschermen tijdens overstromingen. Ook geeft hitte meer problemen bij mensen die al gezondheidsproblemen ervaren. Op de kaart worden zorgcentra weergegeven. Baby s en kinderen: deze personen zijn afhankelijk van anderen voor hun zorg. Hitte is vooral gevaarlijk voor baby s en kinderen, die te maken kunnen krijgen met uitdrogingsverschijnselen. Op de kaart worden crèches en kleuterscholen weergegeven. Mensen met laag inkomen: Mensen die het minimuminkomen verdienen, of minder, zijn meer kwetsbaar voor overstromingen omdat zij vaak moeite hebben om alle schade te bekostigen. Ook wonen mensen met een laag inkomen vaak in niet zo goed geïsoleerde huizen, waardoor ze meer last kunnen ondervinden van de warmte tijdens hittegolven. Op de kaart worden wijken weergegeven waar mensen gemiddeld een laag inkomen hebben. Men zou deze indicator ook kunnen vaststellen door te kijken naar werklozen. Alleenstaande ouders: volgens de wetenschappelijke literatuur en empirisch onderzoek zijn alleenstaande ouders meer kwetsbaar voor overstromingen. Dit heeft ermee te maken dat zij vaak een wat beperkter inkomen hebben om schade te compenseren. Ook wat betreft overstromingen hebben zijn meer stress en zorgen om Adaptatiemaatregel 1
2 alles op tijd in veiligheid te brengen. Deze groep van mensen kan geanalyseerd worden op basis van de bevolkingscijfers over samenstelling van het huishouden. Mensen met andere nationaliteit: buitenlanders die de Vlaamse taal nog niet goed beheersen, zijn kwetsbaarder voor overstromingen en hittegolven, omdat ze de waarschuwingen en de informatie over preventieve acties niet goed begrijpen. De berichtgeving en media bereikt deze bevolkingsgroepen niet altijd goed. Op de kaart worden wijken weergegeven met een grote proportie buitenlanders. Deze gegevens zijn te vinden in het bevolkingsregister onder nationaliteit. Mensen die in caravans, campings of huizen met enkel gelijkvloerse verdieping wonen: dit zijn woningen die bij een overstroming zeer kwetsbaar zijn omdat er geen mogelijkheid is om goederen te beschermen. Wanneer deze woningen in overstromingsgebied liggen, is de kans op schade zeer groot. Op de kaart worden deze woningen weergegeven. Toeristen: vakantiewoningen en recreatieve voorzieningen in gebieden met een brandgevaar, zijn meer kwetsbaar omdat zij gebruikt worden door toeristen die mogelijks niet het risico kunnen inschatten van brandgevaar. Op de kaart worden deze recreatieve voorzieningen weergegeven Andere, wat moeilijker te lokaliseren, groepen zijn zwangere vrouwen en outdoor werkers. Deze mensen zijn kwetsbaar voor hitte. Vervolgens wordt de te verwachte sociale kwetsbaarheidskaart opgesteld. Die kaart komt tot stand door de klimaateffecten te lokaliseren en te combineren met de potentiële sociale kwetsbaarheidskaart. Die kaart geeft de gebieden weer waar daadwerkelijk klimaateffecten te verwachten zijn in sociaal kwetsbare gebieden. Relevante klimaateffecten zijn zeespiegelstijging, rivieroverstroming, hitte, brand, slechte luchtkwaliteit, overstroming in dicht bebouwde gebieden door hevige regenval. Gebruik van de kaart De sociale kwetsbaarheidskaart wordt gebruikt als basis voor allerlei beleidsingrepen op vlak van klimaatadaptatie. Zo kan de sociale kwetsbaarheidskaart aangeven in welke gebieden extra maatregelen nodig zijn om de bevolking te besparen van de gevolgen van klimaatverandering, zoals overstromingswaarschuwing in buitenlandse taal, inzet van vrijwilligers en rode kruis, ontwikkelen en versterken van buurtnetwerken Op die manier wordt de financiële en immateriële schade van klimaatverandering beperkter. Type gebied: Deze maatregel kan in alle type gebieden worden toegepast. Ruimtelijke dimensie? Niet-ruimtelijk Praktijkvoorbeelden: Duurzame nieuwbouwwijk De Vloei Ieper Impact: De sociale kwetsbaarheidskaart wordt opgesteld om de impact van de volgende klimaatproblemen te verminderen: Zeespiegelstijging Extreme regen Schaalniveau : Gebouw Wijk Stad Regionaal Wanneer ontstaat impact? De sociale kwetsbaarheidskaart zorgt ervoor dat de gemeente/stad meer bewust wordt van de sociale kwetsbaarheid. Die impact ontstaat wanneer de kaart gemaakt is en besproken wordt met de verschillende diensten. Kortom, Adaptatiemaatregel 2
3 Overstroming Hitte Brand De sociale kwetsbaarheidskaart zelf lost die klimaatproblemen niet op. De impact van de sociale kwetsbaarheidskaart is dat het beleid zich meer bewust wordt dat sommige bevolkingsgroepen meer last ondervinden van klimaatverandering. Dit bewustzijn kan vervolgens de verschillende diensten aanzetten tot het ontwikkelen van gerichte beleidsacties om deze bevolkingsgroepen te helpen en ze minder kwetsbaar te maken. Dit gebeurt dan via preventieve en beschermende acties. de impact ontstaat op korte termijn. De acties die vervolgens opgesteld worden om de bevolkingsgroepen minder kwetsbaar te maken kunnen ook een impact hebben onmiddellijk na de in werking treding. Mitigatie & co-benefits met andere beleidsdomeinen: Een kaart met de lokalisering van sociale kwetsbare groepen kan ook van nut zijn voor andere beleidsdomeinen zoals welzijn, rampenplanning en ruimtelijke ordening Synergie met mitigatie: een aantal van deze sociale kwetsbare groepen wonen in niet goed geïsoleerde huizen, zoals ouderen en migranten met een laag inkomen. Voor het mitigatiebeleid kan verwacht worden dat deze groepen ook extra hulp nodig hebben bij het realiseren van energiebesparende maatregelen. Mayors Adapt indicator: De maatregel zal een verandering teweeg brengen in de volgende Mayors Adapt indicatoren (eens de beleidsacties gerealiseerd worden): % aandeel van gevoelige bevokingsgroepen % van mensen dat in risicogebied leeft Aantal mensen dat verwond werd of geëvacueerd werd na extreme weer Aantal doden na extreem weer Financiering initiatiekosten: : de kaart kan vaak door een gemeentelijke ambtenaar zelf opgesteld worden Andere kosten: De sociale kwetsbaarheid van een gemeente verandert niet zo snel. Een dergelijke kaart kan 1 keer om de 3 á 5 jaar opgemaakt worden. Financiering return: De sociale kwetsbaarheidskaart zal tot gevolg hebben dat de lokale diensten preventieve en beschermende acties ondernemen om de kwetsbaarheid van de mensen te verminderen. Daardoor zal er minder materiële en gezondheidsschade zijn en ook minder maatschappelijke onrust. Ook wordt armoede vermeden. Die schade en problemen worden vermeden, wat de return is van deze maatregel. De return treedt onmiddellijk op nadat de acties uitgevoerd zijn en er een hittegolf, overstroming of brand plaatsvindt. Adaptatiemaatregel 3
4 Specificaties: De sociale kwetsbaarheidskaart moet gemaakt worden op het meest geschikte aggregatieniveau om relevant te zijn voor het gemeentelijke beleid. Dat aggregatieniveau is het niveau van wijken of statistische sectoren. Op die manier kan men het gemakkelijkst beleidsacties koppelen aan de sociale kwetsbaarheidsanalyse. Te betrekken actoren: Ambtenaren die toegang hebben tot bevolkingscijfers Ambtenaren die GIS kaarten kunnen maken Ambtenaren van dienst welzijn en rampenplanning voor het formuleren van preventieve en beschermende acties Verder is het nodig dat de sociale kwetsbaarheidskaart besproken wordt met de verschillende lokale diensten zodat er gekeken wordt welke acties er nodig zijn. Aanbevelingen voor monitoring: De sociale kwetsbaarheid kan gemonitord worden door dezelfde analysemethodiek toe te passen over de jaren heen. Op die manier wordt het duidelijk of een gemeente meer of minder sociale kwetsbaar wordt doorheen de tijd. Daarnaast moeten ook de preventieve en beschermende acties gemonitord worden door te kijken hoe die de kwetsbaarheid van deze mensen daadwerkelijk verminderen. Dit kan gebeuren op twee manieren: 1. Door een evaluerend gesprek te voeren met de kwetsbare groepen en hulpdiensten na uitvoering van de acties 2. Door gegevens van hulpdiensten en rode kruis te verzamelen na hittegolf of overstroming over wie ze geholpen hebben en waarmee ze geholpen werden, alsook hoe lang het duurt alvorens het leven van die mensen weer als normaal is. Uit de analyse van die gegevens zal een afname van van kwetsbaarheid blijken wanneer minder kwetsbare mensen geholpen moesten worden en wanneer de tijd dat het leven weer naar normaal terugkeert, korter wordt. Andere inspiraties: Provincie Antwerpen: Sociaal Kompas Stad Gent kaart in ontwikkeling Adaptatiemaatregel 4
5 Verklaring symbolen: Brand Landgebruik Gebouw Extreme regen Stedelijk Wijk Droogte Industrie Stad Hitte Natuur Regionaal Overstromingen Stijging zeespiegel Adaptatiemaatregel 5
Stand van zaken van het adaptatiebeleid in Vlaanderen. Johan Bogaert
Stand van zaken van het adaptatiebeleid in Vlaanderen Johan Bogaert Oplossing Ten gronde aanpakken : wereldbevolking Brand blussen : mitigatie Verder leven : adaptatie 4 Europese strategie Be A Plan FAP
Nadere informatieDe kost van adaptatie aan de klimaatverandering in de Brugse poort. Johan Bogaert
De kost van adaptatie aan de klimaatverandering in de Brugse poort 1. Het Vlaams Klimaatplan. 2. De studie: Adaptatie aan klimaatverandering: globale kosten en praktische voorbeelden Literatuurstudie
Nadere informatieZONOVERGOTEN VLAANDEREN KLIMAAT EN PUBLIEKE RUIMTE
ZONOVERGOTEN VLAANDEREN KLIMAAT EN PUBLIEKE RUIMTE GRIET VERSTRAETEN BARBARA LEGIEST KLIMAATVERANDERING IN VLAANDEREN - Toename temperatuur - Drogere zomers - Hevige onweders - Nattere winters - Stijging
Nadere informatieHet Vlaams adaptatiebeleid, naar Griet Verstraeten Departement Omgeving. Symposium Ecosysteemdiensten in Vlaanderen 4 februari 2019
Het Vlaams adaptatiebeleid, naar 2030 Griet Verstraeten Departement Omgeving Symposium Ecosysteemdiensten in Vlaanderen 4 februari 2019 Leiegardens 2014, Your Estate Solution Vlaams Adaptatieplan 2021-2030
Nadere informatieGEZONDHEIDSEFFECTEN STEDELIJK HITTE-EILAND Barbara Legiest
GEZONDHEIDSEFFECTEN STEDELIJK HITTE-EILAND Barbara Legiest KLIMAATVERANDERING BROEIKASGASSEN Globale klimaatimpact Lokale klimaatimpact Intermediaire factoren Impact op samenleving 18.06.19 Agentschap
Nadere informatieKlimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014
Klimaateffectschetsboek West-en Oost-Vlaanderen NATHALIE ERBOUT ZWEVEGEM, 5 DECEMBER 2014 Klimaateffectschetsboek Scheldemondraad: Actieplan Grensoverschrijdende klimaatbeleid, 11 september 2009 Interregproject
Nadere informatieDE KLIMAATBESTENDIGE STAD: INRICHTING IN DE PRAKTIJK. Hittestress in de stad: Over urgentie, metingen en maatregelen
DE KLIMAATBESTENDIGE STAD: INRICHTING IN DE PRAKTIJK Hittestress in de stad: Over urgentie, metingen en maatregelen Dr. Ir. Lisette Klok november 2015 1 HITTEGOLF 30 JUNI 5 JULI, 2015 2 TOUR DE FRANCE,
Nadere informatieWATERPROEF. De casus Antwerpen. Naar een klimaatbestendig Antwerpen
WATERPROEF Naar een klimaatbestendig Antwerpen De casus Antwerpen Griet Lambrechts Projectleider klimaatadaptatie Afdeling Energie en Milieu Stad Antwerpen klimaatadaptatie 2014: Burgemeestercovenant Mayors
Nadere informatieOverzicht en karakteristieken klimaatrisico s Nederland. Willem Ligtvoet
Overzicht en karakteristieken klimaatrisico s Nederland Willem Ligtvoet Kader: Nationale Adaptatiestrategie (begin 2016) Gevraagd: breed overzicht klimaateffecten en aangrijpingspunten voor beleid Aanvulling
Nadere informatieSamen Duurzaam DOEN! Stap 1 // Welkom en inleiding. Stap 2 // Voorstelronde aanwezigen. (5 minuten) (10 minuten)
Samen Duurzaam DOEN! Leuk dat u samen met uw buren na wilt denken over duurzaamheid. Aan de hand van dit stappenplan helpen wij u graag op weg om het gesprek op gang te brengen. Dit stappenplan is bedoeld
Nadere informatieKlimaatscenario s voor Vlaanderen, en impact op de waterhuishouding
Vlaamse Klimaatconferentie: Adaptatie, 26.5.2011, Antwerpen Klimaatscenario s voor Vlaanderen, en impact op de waterhuishouding Johan Brouwers Dienst Milieurapportering - MIRA, Vlaamse Milieumaatschappij
Nadere informatieKLIMAATADAPTATIE LEEFT, MAAR LEIDT NOG NIET
KLIMAATADAPTATIE LEEFT, MAAR LEIDT NOG NIET www.atosborne.nl Klimaatadaptatie leeft, maar leidt nog niet. Klimaatadaptatie leeft, maar leidt nog niet. Dat is de belangrijkste conclusie die getrokken kan
Nadere informatieGezondheidsachterstanden. Gelijke kansen voor iedereen
Gezondheidsachterstanden Gelijke kansen voor iedereen Goede gezondheid: niet voor iedereen Een goede gezondheid is een groot goed, voor de individuele burger én voor de samenleving als geheel. We worden
Nadere informatieKlimaatadaptatie. Charles Aangenendt
Klimaatadaptatie Charles Aangenendt Adaptatie Ruimte en Klimaat 2006: start Nationaal Programma Adaptatie Ruimte en Klimaat (ARK) Doel: klimaatbestendig maken van ruimtelijke inrichting lange termijn:
Nadere informatie30 augustus blauw. Toelatingsexamen arts en tandarts. Informatie verwerven en verwerken (IVV) STILLEESTEKST 2
Kleef hier onmiddellijk een identificatiesticker blauw Toelatingsexamen arts en tandarts 30 augustus 2016 Informatie verwerven en verwerken (IVV) STILLEESTEKST 2 Figuur 1: Kerncijfers over armoede in België.
Nadere informatieWELKOM. Jozef Dauwe, gedeputeerde Provincie Oost-Vlaanderen
WELKOM Jozef Dauwe, gedeputeerde Provincie Oost-Vlaanderen PROJECT KLIMAATGEZOND ZUID-OOST-VLAANDEREN Ilse Claes Projectcoördinator ONDERTEKENING BURGEMEESTERSCONVENANT 27 januari 2017 3 PARTNERS & 13
Nadere informatieMasterclass Klimaatbestendige Stad Klimaatbestendige gebiedsontwikkeling Bauke de Vries,
Masterclass Klimaatbestendige Stad Klimaatbestendige gebiedsontwikkeling Bauke de Vries, 28-09-2017 Opbouw 1. Context KNMI scenario s kosten en risico s 2. Effecten hittestress, droogtestress, wateroverlast
Nadere informatieVier geslaagde praktijkvoorbeelden lokaal woonbeleid. Regionaal woonoverleg 19 maart Leiedal
Vier geslaagde praktijkvoorbeelden lokaal woonbeleid Regionaal woonoverleg 19 maart 2019 - Leiedal A. Leegstandcalculator Doel = Eigenaars van woningen en handelspanden aanzetten tot activering (IGS in
Nadere informatieDeltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering. Intentieverklaring Ruimtelijke Adaptatie
Deltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering Intentieverklaring Ruimtelijke Adaptatie Wateroverlast Wateroverlast is waarschijnlijk het meest zichtbare probleem. Steeds vaker staan winkels en kelders vol
Nadere informatie«WELZIJNSBAROMETER 2010» SAMENVATTING EN CONCLUSIES
«WELZIJNSBAROMETER 2010» SAMENVATTING EN CONCLUSIES Brussel wordt gekenmerkt door een grote concentratie van armoede in de dichtbevolkte buurten van de arme sikkel in het centrum van de stad, met name
Nadere informatieToelichting Klimaatadaptatie
Toelichting Klimaatadaptatie Provinciale Klimaatdag 13 oktober Resi Pansaerts 1-10/18/2016 Proces Ondertekenen Europese convenant okt 2014 Opdracht studiebureau nov 2015 Interne werkgroep Milieu Natuur
Nadere informatieRAPPORT KANSARMOEDE-INDICATOREN IN ERPE-MERE
RAPPORT KANSARMOEDE-INDICATOREN IN ERPE-MERE Bij het openen van het rapport worden de meest recente gegevens uit de databank gehaald. Inleiding In dit document worden de kansarmoede-indicatoren weergegeven
Nadere informatieBergpolder Zuid, Rotterdam
Climate Proof Cities klassieke benadering 2 De theorie klimaatverandering effecten kwetsbaarheid aanpassingsmaatregelen implementatie bijvoorbeeld: 1000 bomen plan groene daken subsidie bouwvoorschriften
Nadere informatieklimaatverandering Planet
klimaatverandering Planet 66 67 klimaatver andering De verandering van het klimaat wordt tegenwoordig gezien als de grootste milieudreiging in de wereld. Klimaatmodellen voorspellen op de lange termijn
Nadere informatieKlimaatportaal Vlaanderen Symposium Ecosysteemdiensten 4/2/2019 Johan Brouwers, Kris Cauwenberghs
Klimaatportaal Vlaanderen Symposium Ecosysteemdiensten 4/2/2019 Johan Brouwers, Kris Cauwenberghs Inhoud 1. Klimaatportaal Vlaanderen: https://klimaat.vmm.be 2. Enkele boodschappen uit het portaal effecten
Nadere informatie11/10/2010. Observatorium voor Gezondheid en Welzijn OBSERVATOIRE DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL BRUXELLES
OBSERVATOIRE DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL BRUXELLES 11/10/2010 OBSERVATORIUM VOOR GEZONDHEID EN WELZIJN BRUSSEL Armoede in Brussel Armoederapport 2010 Welzijnsbarometer Observatorium voor Gezondheid en Welzijn
Nadere informatieKrimp in Fryslân. Inwonertal
Krimp in Fryslân Bevolkingsdaling, lokaal en regionaal, is een vraagstuk van nu én de komende jaren. Hoewel pas over enkele decennia de bevolking van Fryslân als geheel niet meer zal groeien, is in sommige
Nadere informatieGezondheidsbevordering in de publieke ruimte: een case van health in all policies. An Verdeyen, Vlaams Instituut Gezond Leven
Gezondheidsbevordering in de publieke ruimte: een case van health in all policies An Verdeyen, Vlaams Instituut Gezond Leven Gezonde publieke ruimte een case van Health in All Policies An Verdeyen Gezond
Nadere informatieGents Klimaatadaptatieplan zorgt ook in de toekomst voor koele hoofden en droge voeten
Gents Klimaatadaptatieplan zorgt ook in de toekomst voor koele hoofden en droge voeten Ons klimaat verandert en weerrecords sneuvelen één na één. Helemaal tegenhouden kunnen we de klimaatverandering niet.
Nadere informatieIntroductie Presentatie aan Bewonersorganisatie. Milieu en Kortenbos Wat kunnen we zelf doen
Introductie Presentatie aan Bewonersorganisatie Milieu en Kortenbos Wat kunnen we zelf doen Wie ben ik? Mijn naam is Graham Degens Ik heb >30 jaar in de olie industrie gewerkt, om olie en gas optimaal
Nadere informatieHITTEKAART VLAANDEREN: HUIDIG EN TOEKOMSTIG KLIMAAT
HITTEKAART VLAANDEREN: HUIDIG EN TOEKOMSTIG KLIMAAT Dirk Lauwaet (dirk.lauwaet@vito.be), Koen De Ridder, Hans Hooyberghs, Bino Maiheu, Filip Lefebre VITO Not for distribution 1 ACHTERGROND Hittestress
Nadere informatieKLIMAATADAPTATIE IN DE STAD. Proeftuinen Den Haag en Arnhem
KLIMAATADAPTATIE IN DE STAD Proeftuinen Den Haag en Arnhem BOSCH SLABBERS Klimaatadaptatie in de stad Proeftuinen Den Haag en Arnhem Opdrachtgever Ministerie van VROM In samenwerking met Gemeenten Den
Nadere informatieRuimtelijke klimaatscenario s voor Vlaanderen. & Impact op overstromingen en droogte
Ruimtelijke klimaatscenario s voor Vlaanderen & Impact op overstromingen en droogte Prof. dr. ir. Patrick WILLEMS KU Leuven - Afdeling Hydraulica Klimaateffecten & -impacten Klimaateffecten & -impacten
Nadere informatieDraaiboek ter opbouw van een lokaal afsprakenkader tussen scholen en hun actoren
Draaiboek ter opbouw van een lokaal afsprakenkader tussen scholen en hun actoren Via een draaiboek willen we een lokaal afsprakenkader tussen scholen-clb's-vdab en andere actoren zoals bijvoorbeeld de
Nadere informatieKlimaatbestendig NL. Een flexibele adaptieve strategie voor het stedelijk gebied. Ruimteconferentie 19 april 2011 Leendert van Bree
Klimaatbestendig NL Een flexibele adaptieve strategie voor het stedelijk gebied 1 Inhoud Context Klimaateffecten Adaptatieopties Strategie / actoren 2 Context algemeen 3 Context Nederland - een zich aanpassende
Nadere informatieKLIMAATADAPTATIE: GEMEENTEN AAN ZET. Bijeenkomst Stadwerkwerk, Boxmeer, Kim van Nieuwaal, 12 juni 2018
KLIMAATADAPTATIE: GEMEENTEN AAN ZET Bijeenkomst Stadwerkwerk, Boxmeer, Kim van Nieuwaal, 12 juni 2018 Klimaatverandering: mitigatie en adaptatie Klimaatadaptatie: een voorgeschiedenis 1980s 1990 : Klimaatwetenschap
Nadere informatieDe binnenstad verandert
De binnenstad verandert Winkelfunctie onder druk Toerisme groeit De (winkel)voorzieningen staan in veel binnensteden onder druk. Winkelketens, maar ook maatschappelijke voorzieningen als de rechtbank,
Nadere informatieKAS: een handelingsperspectief
KAS: een handelingsperspectief workshop door Living Lab Ruimtelijke Adaptatie Overijssel Twentse Stedenband: Brenda Koopman (waterschap Vechtstromen) Marcel Roordink (gemeente Almelo) IJssel-vechtdelta:
Nadere informatieeconomische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen
economische mogelijkheden sociale omgeving ecologisch kapitaal verborgen kansen REDD+ een campagne voor bewustwording van suriname over haar grootste kapitaal Wat is duurzaam gebruik van het bos: Duurzaam
Nadere informatieKlimaatbestendige stad
Klimaatbestendige stad Nú bouwen aan de stad van de toekomst Deltaprogramma Nieuwbouw & Herstructurering Hoe is het begonnen? Veel onderzoek Nationale adaptatiestrategie Advies van Commissie Veerman Deltaprogramma
Nadere informatieKlimaatadaptatieplan Gent
Klimaatadaptatieplan Gent Greet Steeman, beleidsmedewerker Dienst Milieu en Klimaat, Stad Gent Netwerk- en inspiratiemoment Provincie Vlaams-Brabant 19 juni 2017 INHOUD A. Procesverloop B. Klimaatadaptatieplan
Nadere informatieBeleidsvisie Sociaal Werk
Beleidsvisie Sociaal Werk Jo Vandeurzen Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Het momentum Groot enthousiasme voor deelname aan werkgroepen Sociaal werkers uit verschillende sectoren en
Nadere informatieWonen in Vlaanderen. Mercedes Van Volcem Vlaams Parlementslid
Wonen in Vlaanderen Editie Ardooie Hooglede Ingelmunster Izegem Ledegem Lichtervelde Meulebeke Moorslede Oostrozebeke Pittem Roeselare Staden Tielt Wingene Mercedes Van Volcem Vlaams Parlementslid Inhoud
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Stedelijke ontwikkeling in overstromingsgevoelige gebieden, gecombineerd met de mogelijke gevolgen van klimaatverandering zoals zeespiegelstijging en een toename in de afvoer van
Nadere informatieTOOLKIT Bekend maakt Bemind
TOOLKIT Bekend maakt Bemind 6. Migrantenouderen in cijfers Aantal migrantenouderen in Nederland Bron: (CBS-Statline, dec. 2016) Aantal AOW-gerechtigden in Nederland 3.059.000 Waarvan van migrantenafkomst
Nadere informatieKennisagenda NKWK- KBS. Groeidocument versie 0.1
Kennisagenda NKWK- KBS Groeidocument versie 0.1 November 2015 Voorwoord Dit is de eerste versie (versie 0.1) van het Groeidocument van de Kennisagenda NKWK- KBS. Dit document is een eerste aanzet voor
Nadere informatieo Heuvelachtig o Platteland o Boven zeeniveau o Plat o Stad o Onder zeeniveau
Vragenlijst overstromingen Deze vragen zijn niet bedoeld als een test. Je krijgt er geen cijfer voor. 0. Waar woon je?. In welke klas zit je?... 1. Hoe zou je het gebied waarin je woont omschrijven? (kies
Nadere informatieMaatschappelijke uitdagingen voor brede scholen
Maatschappelijke uitdagingen voor brede scholen Inspiratiedag Brede School - 29 april 2014 - BRONKS Programma armoedebestrijding cijfers Armoede in Kortrijk In Kortrijk leven in 2011 11.227 inwoners in
Nadere informatieKlimaatadaptatie in Antwerpen
Klimaatadaptatie in Antwerpen 1 Inhoud Antwerpen, cijfers en ambities Klimaatadaptatiestrategie, beleidsmatig Algemeen Hitte Neerslag Functioneel groen Klimaatadaptatiestrategie, toegepast Overzicht acties
Nadere informatieGevolgen van klimaatverandering voor Nederland
Gastcollege door Sander Brinkman Haagse Hogeschool Climate & Environment 4 september 2008 Introductie Studie Bodem, Water en Atmosfeer, Wageningen Universiteit Beroepsvoorbereidendblok UNFCCC CoP 6, Den
Nadere informatieminder meer!! we gaan de uitdaging aan! kostenstijging beperken, uitgangspunt: 12,7 miljoen/jaar in 2020
ambities: minder meer!! we gaan de uitdaging aan! kostenstijging beperken, uitgangspunt: 12,7 miljoen/jaar in 2020 deskundigheid (uitvoering watertaken) door gezamenlijke aanpak ontwikkelen en door schaal
Nadere informatieOp weg naar klimaatbewuste regio. Marcel Houtzager Hoogheemraadschap van Delfland
Op weg naar klimaatbewuste regio Marcel Houtzager Hoogheemraadschap van Delfland Klimaateffecten Nederland Neerslag Het regent minder vaak 7% tot 30% Maar buien zijn heftiger! 8% tot 24% Wake-up call -
Nadere informatieKlimaatverandering. Opzet presentatie
Klimaatverandering Wat kunnen we in Nederland verwachten? J. Bessembinder e.v.a. Opzet presentatie Wat is klimaat(verandering) en het broeikaseffect? Waargenomen klimaatverandering KNMI 06 klimaatscenario
Nadere informatieArmoede en gezondheid Dike van de Mheen
Armoede en gezondheid Dike van de Mheen 10 oktober 2017 Waar gaat het over? Verschillen in gezondheid naar sociaaleconomische klasse (SEGV) Armoede, schulden en gezondheid Enkele feiten - Verschil in levensverwachting
Nadere informatieSteunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting
Steunpunt tot bestrijding van armoede, bestaansonzekerheid en sociale uitsluiting Feiten en cijfers Hoeveel bedraagt het leefloon en hoeveel mensen moeten ermee rondkomen? Laatste aanpassing: 28/06/2019
Nadere informatieLokaal hitteplan. Workshop Klimaatadaptatie Ervaringen GGD en Gelderland-Midden en Gelderland-Zuid Chris Zwerver, Ingrid Links 31 maart 2016
Lokaal hitteplan Workshop Klimaatadaptatie Ervaringen GGD en Gelderland-Midden en Gelderland-Zuid Chris Zwerver, Ingrid Links 31 maart 2016 Meer op eigen kracht en elkaar helpen We vergrijzen versneld
Nadere informatieKinderarmoede. Katrien Verhegge Administrateur-generaal
Kinderarmoede Katrien Verhegge Administrateur-generaal Inleiding Decretale opdracht Kinderarmoede wicked problem Benaderen vanuit transitiedenken Kinder- en mensenrechten belangrijke toetsstenen Monitoring
Nadere informatieVPO Studiedag Leefkwaliteit
VPO Studiedag Leefkwaliteit Leefkwaliteit Vervuilde leefomgeving Gezondheidsrisico s Zowel fysieke (ademhalingsproblemen, allergieën, kanker ) Als psychosociale stoornissen Groene, rustige omgeving Gezondheidswinst
Nadere informatieThema Klimaatverandering. Door Charles Rijsbosch April 2016
Thema Klimaatverandering Door Charles Rijsbosch April 2016 Klimaatverandering is een feit Warming of the climate system is unequivocal. Since the 1950s, many of the observed changes are unprecedented over
Nadere informatieKlimaatverandering / Water in de Stad
Klimaatverandering / Water in de Stad Gebruik lokale kennis en ervaring Koen Broersma @waterindestad linkedin.com/in/kwbroersma koen.broersma@rhdhv.com De kwaliteit van de samenleving weerspiegelt zich
Nadere informatieStadsvernieuwingsproject Ledeberg leeft
Stadsvernieuwingsproject Ledeberg leeft Participatief Beleid VVBB 24 september 2010 Uitgangspunt Het stadsbestuur hecht veel belang aan de betrokkenheid van de Gentenaar bij de ontwikkeling van de stad
Nadere informatieWARME DAGEN. Het nieuwe warmteactieplan en Warme Dagen -campagne
WARME DAGEN Het nieuwe warmteactieplan en Warme Dagen -campagne Intro: warmte is van alle tijden En zo gaat het er vandaag aan toe Warme dagen is zorg dragen Warme dagen = niet ongevaarlijk Bevolking vaak
Nadere informatieFormat Klimaatadaptatiestrategie
Format Klimaatadaptatiestrategie 1. Inleiding Korte schets van de impact van klimaatverandering: In de zomer vallen zwaardere buien maar ook zijn er perioden van langdurige droogte en/of hitte. Deze veranderingen
Nadere informatieResultaten voor Brussels Gewest Lichamelijke Activiteit Gezondheidsenquête, België, 1997
6.3.1. Inleiding Recente onderzoeken hebben toegelaten aan te tonen dat lichamelijke activiteiten een wezenlijke impact hebben op de gezondheidstoestand en dat ze van groot belang zijn op het vlak van
Nadere informatieNaar een evenwaardige beoordeling van ecologische, economische en sociale effecten van de toename aan overstromingen door de klimaatsverandering:
Naar een evenwaardige beoordeling van ecologische, economische en sociale effecten van de toename aan overstromingen door de klimaatsverandering: het ADAPT verhaal Studiedag 31-05-07: Watersysteemkennis
Nadere informatieRaak onderzoek 2015, 2016 Wiebe Bakker
De klimaatbestendige stad, inrichting in de praktijk Raak onderzoek 2015, 2016 Wiebe Bakker Een hot item Aandacht voor klimaatadaptatie Deltaprogramma Nieuwbouw en herstructurering Klimaatbestendige Stad
Nadere informatieRotterdamse adaptatiestrategie. John Jacobs Afdeling Water Rotterdam Climate Proof
John Jacobs Afdeling Water Rotterdam Climate Proof Adaptatie is niet nieuw! Effecten klimaatverandering Rotterdam: er is urgentie om te handelen Strategie gericht op functioneren van de stad Bebouwing
Nadere informatieWelzijnsbarometer 2015
OBSERVATOIRE DE LA SANTÉ ET DU SOCIAL BRUXELLES OBSERVATORIUM VOOR GEZONDHEID EN WELZIJN BRUSSEL "Cultuur aan de macht" de sociale rol van cultuur en kunst 26 november 2015 Welzijnsbarometer 2015 Marion
Nadere informatieSituering op kaart. WIJKFICHES Bloemekenswijk. statistische sectoren Bloemekenswijk. 1,67 km 2 (1,1% van Gent) Oude Lieve. Rustoord.
9 Bloemekenswijk In dit document staan een hele reeks data uit verschillende bronnen vermeld. Meer uitleg over de gehanteerde bronnen en begrippen vind je in Bronnen en Begrippen. WIJKFICHES Bloemekenswijk
Nadere informatieARMOEDEPLAN KORTRIJK. Hoe sluit je aan bij het bestaande (lokale) armoedebeleid
ARMOEDEPLAN KORTRIJK Hoe sluit je aan bij het bestaande (lokale) armoedebeleid ARMOEDE BESTRIJDEN OP LOKAAL NIVEAU? ARMOEDE BESTRIJDEN Tewerkstelling Minimuminkomens Sociale bescherming Pensioenen Belastingen
Nadere informatieDUURZAAMHEID, KLIMAATVISIE EN REGIONALE ENERGIE STRATEGIE. Bijeenkomst gemeenteraad 5 februari 2019
DUURZAAMHEID, KLIMAATVISIE EN REGIONALE ENERGIE STRATEGIE Bijeenkomst gemeenteraad 5 februari 2019 PROGRAMMA 1. Inleiding (Daan Russchen) 2. Startnotitie Klimaatvisie (Jur Marringa/Roland Roijackers) 3.
Nadere informatieKlimaatverandering : effecten, risico s en adaptatiebeleid in Europa Dr Hans Bruyninckx EEA Executive Director
Klimaatverandering : effecten, risico s en adaptatiebeleid in Europa Dr Hans Bruyninckx EEA Executive Director Klimaatadaptatie in de Benelux Brussel, 25 November 2014 Missie: informatie voor beleidsmakers
Nadere informatieCONCEPT STEDELIJK PLAN. Amersfoort
CONCEPT STEDELIJK PLAN Amersfoort Amersfoort, 9 november 2016 INLEIDING De gemeente Amersfoort werkt wijkgericht, met als basis een wijkplan en stedelijk plan. In de plannen beschrijven we de doelen en
Nadere informatieWAAROM STEDELIJKE KLIMAATADAPTATIE?
WAAROM STEDELIJKE KLIMAATADAPTATIE? 13 november 2018 waarom stedelijke klimaatadaptatie wat verandert er aan ons klimaat meer: wateroverlast hitte droogte toenemende verstedelijking, meer verharding en
Nadere informatieDeltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie. Bouw mee aan de stad van de toekomst
Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie Bouw mee aan de stad van de toekomst Wateroverlast Wateroverlast is waarschijnlijk het meest zichtbare probleem. Steeds vaker staan winkels en kelders vol water. Zo
Nadere informatieteken de ruimte voor 2050, maak je provincie teken de ruimte voor 2050, maak je provincie
Hoe zullen onze kinderen en kleinkinderen wonen? Staan zij met hun auto in de file? Hebben ze bossen en weiden om in te spelen? Kopen zij nog groenten, fruit en vlees uit de buurt? Bouw mee aan hun toekomst
Nadere informatieDe kustpolders: Hoe behoud een essentiële stap is richting duurzame ontwikkeling
De kustpolders: Hoe behoud een essentiële stap is richting duurzame ontwikkeling Prof. dr. Patrick Meire Universiteit Antwerpen Ecosystem management research group De polders, tussen de kust en zandig/zandlemig
Nadere informatieNieuwe thema-analyse van Belfius Research. Vergrijzing van de bevolking : impact op de gemeentelijke aanvullende personenbelasting
Brussel, 21 juni 2017 Nieuwe thema-analyse van Belfius Research Vergrijzing van de bevolking : impact op de gemeentelijke aanvullende personenbelasting Het is voldoende bekend dat de vergrijzing een grote
Nadere informatieDuurzame Stad Nijmegen klimaatbestendig in 2050
Duurzame Stad Nijmegen klimaatbestendig in 2050 Ton Verhoeven Adviseur Klimaatadaptatie Gemeente Nijmegen 1 Amsterdam Nijmegen Presentatie Nijmegen Klimaatbestendig in 2050 Eerste Waterplan in Nijmegen-Zuid
Nadere informatieHET KLIMAAT PAST OOK IN UW STRAATJE
1 HET KLIMAAT PAST OOK IN UW STRAATJE Landelijk dag over Ruimtelijke adaptatie 19 januari 2017 Jeroen Kluck en Laura Kleerekoper Hogeschool van Amsterdam En een heel team Lisette klok Wiebe Bakker Ronald
Nadere informatieAlle blikken op Zuid-Oost-Vlaanderen Een cijfertocht door de regio De Wattenfabriek - Herzele
Alle blikken op Zuid-Oost-Vlaanderen Een cijfertocht door de regio 23.02.2018 De Wattenfabriek - Herzele wonen en bouwen in onze regio Landgebruik in Vlaanderen (1976) Bron: Doctoraat dr. Lien Poelmans
Nadere informatieGeachte heer, mevrouw,
CDA Fractie T.a.v. de heer A.J. de Leeuw Kerkdreef 40 2922 BH KRIMPEN AAN DEN IJSSEL Datum: 06/02/2014 Zaaknummer: ZK14000207 D Afdeling: Samenleving Contactpersoon: Z I. Remeeus Uw brief van: 08-01-2014
Nadere informatieSECRETARIAAT-GENERAAL SECRÉTARIAT GÉNÉRAL. Titre. Klimaatadaptatie in de Benelux: Aanzetten tot convergenties
SECRETARIAAT-GENERAAL SECRÉTARIAT GÉNÉRAL Titre Klimaatadaptatie in de Benelux: Aanzetten tot convergenties Klimaatmatrix Benelux Bronnen: Beschikbare overheidsrapporten Beleidsadviserende onderzoeken
Nadere informatieWettelijk kader voor adaptatiemaatregelen
Wettelijk kader voor adaptatiemaatregelen bij kustverdediging Workshop Kustverdediging, visserij en toerisme : klimaatadaptatie warm aanbevolen?, Bredene 25 mei 2011 Overzicht 1. Internationaal adaptatiebeleid
Nadere informatieWelkom! Gezond Wonen: Vocht en schimmel Ondersteuning door de medisch milieukundige bij Logo Zenneland. 5 juni 2018
Welkom! Gezond Wonen: Vocht en schimmel Ondersteuning door de medisch milieukundige bij Logo Zenneland 5 juni 2018 The Indoor Generation Over ons Een dag uit het leven van de mmk Casussen Vragen? OVER
Nadere informatieVrienden van dorcas. www.dorcas.nl
Vrienden van dorcas www.dorcas.nl Dit is dorcas 2 3 Dorcas komt in actie voor mensen in nood en diepe armoede, ongeacht hun religie, ras, geslacht of politieke overtuiging. Dorcas werkt al 35 jaar aan
Nadere informatieDe beheersing van overstromingsrisico s
De beheersing van overstromingsrisico s Jeroen Neuvel Focus Bron: Witteveen en Bos en STOWA 2004. 1 Dijkring Bron: www.risicokaart.nl Dijkring 53 Nederland in dijkringen Bron: VNK rapport dijkring 53 2
Nadere informatieArmoedebarometer 2012
Armoedebarometer 2012 Jill Coene An Van Haarlem Danielle Dierckx In opdracht van Decenniumdoelen 2017 Armoede in cijfers Kinderen geboren in een kansarm gezin verdubbeld tot 8,6% op tien jaar tijd - Kwalijke
Nadere informatieMANIFEST Duurzaam Den Haag
MANIFEST 2018-2028 Duurzaam Den Haag Duurzaam Den Haag Manifest 2018-2028 De uitdaging van de aarde is de uitdaging van Den Haag De 21ste eeuw stelt ons voor grote nieuwe uitdagingen. Klimaatverandering
Nadere informatieProjectie private huishoudens
Projectie private huishoudens Eerste resultaten Edith Lodewijckx SVR PROJECTIES VAN DE BEVOLKING EN DE HUISHOUDENS VOOR VLAAMSE STEDEN EN GEMEENTEN 215 23 Inhoud presentatie Eerste resultaten Totaal aantal
Nadere informatieStedelijk geluidsactieplan Antwerpen. Rebecca Beeckman Energie en Milieu stad Antwerpen,
Stedelijk geluidsactieplan Antwerpen Rebecca Beeckman Energie en Milieu stad Antwerpen, Inhoud Situering stedelijk geluidsactieplan Omgevingslawaai Effecten Geluidskaarten Antwerpen Stedelijk geluidsactieplan
Nadere informatieVoorstellen. Waterschap Hollandse Delta. John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie
Voorstellen Waterschap Hollandse Delta John Ebbelaar Hoofd afdeling Plannen en Regie Waterschap Hollandse Delta Dynamiek in de Delta [2] Inhoud De taken van het waterschap De dynamiek in de tijd Een dynamische
Nadere informatieGelet op artikel 3, van de Algemene subsidieverordening gemeente Haarlem,
Uitvoeringsregeling Subsidiëring innovatieve projecten algemene voorzieningen en integratie algemene voorzieningen met specialistisch aanbod ingaande 1 april 2015 Het college van Burgemeester en Wethouders
Nadere informatieTOERISTISCHE AANKOMSTEN EN OVERNACHTINGEN IN 2010
UPDATE CIJFERS TOERISTISCHE AANKOMSTEN EN OVERNACHTINGEN IN 2010 Bron: FOD Economie, Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Verwerking: Stad Genk, Dienst Beleidsplanning Aankomsten en overnachtingen
Nadere informatieMANIFEST Stichting Duurzaam Den Haag
MANIFEST 2018 2028 Stichting Duurzaam Den Haag Manifest 2018-2028 De uitdaging van de aarde is de uitdaging van Den Haag De 21 ste eeuw stelt ons voor grote nieuwe uitdagingen. Klimaatverandering zorgt
Nadere informatieHittestresstest. Sobolt. Gemeente Venray. energy intelligence
Hittestresstest Gemeente Venray Sobolt energy intelligence Met dit rapport krijgt u inzage in de opwarming in de bebouwde omgeving van de Gemeente Venray. Het zogeheten hitte-eilandeffect ligt ten grondslag
Nadere informatieMONITOR TOEKOMST- SCENARIO S LELYSTAD 2018
MONITOR TOEKOMST- SCENARIO S LELYSTAD 18 Onderzoek en Statistiek Gemeente Lelystad Telefoon: 3-278574 E-mail: lelystadspanel@lelystad.nl www.lelystadspanel.nl Colofon Deze rapportage is gemaakt door: Onderzoek
Nadere informatieInleiding. Doelen en uitgangspunten van het gemeentebestuur
Inleiding TRILL is een methodiek die de verantwoordelijkheden en de te leveren prestaties van betrokken partijen in kaart brengt. Zo moet de ambtenaar de beleidsdoelstellingen die door het gemeentebestuur
Nadere informatieDemografische gegevens ouderen
In dit hoofdstuk worden de demografische gegevens van de doelgroep ouderen beschreven. We spreken hier van ouderen indien personen 55 jaar of ouder zijn. Dit omdat gezondheidsproblemen met name vanaf die
Nadere informatieCalamiteitenprotocol instellingen Wmo, gemeenten in de regio Eemland
Calamiteitenprotocol instellingen Wmo, gemeenten in de regio Eemland Inleiding Calamiteiten bij zorg en ondersteuning kunnen helaas niet altijd voorkomen worden. Ze hebben een grote impact op betrokkenen
Nadere informatie