EEN KRACHTIGE LEEROMGEVING

Transcriptie

1 EEN KRACHTIGE LEEROMGEVING Informatie voor scholen, leerlingen en ouders

2 Wat is de Kopklas? De Kopklas is een extra schooljaar, aansluitend op de basisschool. Het onderwijs is gericht op een extra aanbod Nederlandse taal, studie- en sociale vaardigheden, zodat leerlingen goed kunnen functioneren in het type voortgezet onderwijs dat op grond van hun intelligentieniveau verwacht mag worden. De Kopklas is gevestigd op verschillende locaties in Amsterdam. De lessen worden verzorgd door leerkrachten die speciaal voor dit type onderwijs zijn toegerust. 2

3 Voor wie is de Kopklas bedoeld? De Kopklas is bestemd voor meertalige, ambitieuze en talentvolle leerlingen die bij het verlaten van de basisschool op grond van hun leercapaciteiten in staat zijn om door te stromen naar hogere vormen van theoretisch voortgezet onderwijs (MAVO/HAVO/VWO), maar die op het moment van doorstroom de Nederlandse taal onvoldoende beheersen om blijvend op niveau te presteren en daardoor vaak op voorhand worden verwezen naar een VMBO-T. De Kopklas is erop gericht de taalachterstand van deze leerlingen weg te werken, door het merendeel van de lestijd aan Nederlandse taal te besteden. Leerlingen zijn administratief ondergebracht bij het basisonderwijs, zodat zij bij doorstroom naar het voortgezet onderwijs nog de volledig beschikbare tijd kunnen gebruiken om de opleiding af te ronden. Een jaar onderwijs in de Kopklas betekent dus geen verlies van schooltijd in het voortgezet onderwijs. Hoeveel kinderen zitten er in de Kopklas? In verband met het remediërende karakter van de Kopklas en het intensieve taalcurriculum, is de maximale groepsgrootte vastgesteld op 15 leerlingen. Wat wordt er gedaan in de Kopklas? De lesstof bestaat voor 80% uit Nederlands taalonderwijs. Dat betekent dat er heel veel aandacht is voor woordenschat (m.n. schooltaal) en begrijpend lezen van informatieve teksten. Het schooljaar is opgedeeld in thema s van ongeveer 3 weken. De thema s zijn voor een groot deel ontleend aan de methode Klimop aangevuld met actuele onderwerpen. Per thema worden leermiddelen ingezet die gebruik 3

4 maken van media, zoals televisie en computer, om de leerlingen ook kijk-, luister-, zoek- en leesvaardigheden bij te brengen. Wezenlijk onderdeel van alle lessen is het bevorderen van sociale vaardigheden, stimuleren van zelfvertrouwen, vergroten algemene en culturele kennis en vertrouwd raken met de Nederlandse cultuur. Omdat de Kopklas door leerlingen ervaren moet worden als een geheel nieuw schooljaar, wordt er geen gebruik gemaakt van leermiddelen van de basisschool. Maar ook leermiddelen uit het voortgezet onderwijs worden niet gebruikt. Dan zouden leerlingen immers als ze doorstromen naar het voortgezet onderwijs een herhaling krijgen van delen van het Kopklasprogramma. Daarom wordt er veel gebruik gemaakt van op maat ontwikkeld materiaal. We zorgen voor een krachtige leeromgeving en vinden het belangrijk dat er een goed evenwicht is tussen veel klassikale taalactiviteiten, waarbij leerlingen de juiste taal horen en moeten spreken en de meer zelfsturende werkvormen zoals webquests. Wij zijn trots op onze nog steeds groeiende hoeveelheid webquests bij de thema s. Leerlingen werken er graag mee en de taalproducten die zij aan de hand van een webquest maken, laten een stijgend taalvaardigheidsniveau zien. Wat voor leraren geven les in de Kopklas? De leerkrachten van de Kopklas hebben ruime ervaring in de bovenbouw van het basisonderwijs. Ze stellen hoge eisen aan de leerlingen, kunnen een hoog tempo handhaven en leerlingen motiveren om een hoog niveau na te streven. De leerkrachten hebben ervaring met vakoverstijgende activiteiten en het benaderen van leerstof vanuit verschillende invalshoeken. Zij behandelen allerlei thema s vanuit telkens een ander uitgangspunt, de ene 4

5 keer vanuit wiskunde, de andere keer vanuit de cultuurgeschiedenis, weer een andere keer vanuit aardrijkskunde of een actualiteit of nieuwsbericht, tegelijkertijd zijn zij voortdurend bezig met de Nederlandse taal. Alle Kopklassen zijn gelijk In Amsterdam zijn meerdere Kopklassen en die trekken samen op. Gezamenlijke inhoudelijke bijeenkomsten met leerkrachten, coördinator en onderwijsondersteuning dragen daartoe bij. Op de gezamenlijke bijeenkomsten wordt vastgesteld wanneer de rekentoetsen worden afgenomen, welke thema s en subthema s wel of niet haalbaar zijn, welke leermiddelen moeten worden vervangen of wat er nieuw moet worden ontwikkeld en wanneer excursies worden georganiseerd. Er zijn excursies naar het Allard Pierson Museum, Nemo, het Verzetsmuseum, het Anne Frankhuis, het Scheepvaart Museum, het Planetarium, het Catharijne Convent in Utrecht en Artis. 5

6 Portfolio taal Om voor de leerlingen de eigen taalontwikkeling blijvend zichtbaar te maken, houden zij een portfolio taal bij. De Kopklas reikt aan het begin van het schooljaar een multomap uit met inhoudsopgave van het taalportfolio en insteekhoesjes om eigen taalproducten in te bewaren. Alleen gelukte en eindversies van taalproducten worden bewaard. Ouders Twee keer per jaar worden ouders uitgenodigd om samen het rapport te bespreken. Verder kunnen ouders twee keer per jaar een presentatie van de leerlingen bijwonen. Het staat de ouders altijd vrij om tussentijds contact op te nemen met de leerkracht. Successen Na een jaar Kopklas zijn alle leerlingen een stuk taalvaardiger geworden. Met name mondeling zijn de leerlingen sterk vooruit gegaan. Niet alleen is hun woordenschat aanzienlijk uitgebreid, ze hebben geleerd deel te nemen aan discussies en ervaren dat ook hun mening ertoe doet. Vooral voor leerlingen die vrij kort in Nederland zijn (korter dan drie jaar) is dit een belangrijk aspect, maar ook leerlingen die vanaf hun geboorte in Nederland zijn, maar voorheen onvoldoende zelfvertrouwen hadden of onvoldoende mondelinge taalvaardigheid, hebben geleerd zich te mengen in discussies over allerlei onderwerpen. Doorstroom na de Kopklas De leerlingen worden aan het begin en het einde van het cursusjaar 6

7 getoetst met DIA-Taal (woordenschat en tekstbegrip). In februari nemen de leerlingen deel aan de Cito-toets. De leerlingen bezoeken eventueel toekomstige scholen voor voortgezet onderwijs en volgen bij aanmelding de kernprocedure. Er zijn geen afspraken gemaakt tussen de Kopklas en scholen voor voortgezet onderwijs. De leerlingen van de Kopklas gaan naar de VO-school van hun keuze. Waar zijn er Kopklassen? Het onderwijs wordt verzorgd op een scholengemeenschap voor voortgezet onderwijs. Leerlingen volgen daar het dagrooster van de VOschool, hebben tegelijk met de leerlingen van deze school pauze, volgen er de gymnastieklessen en maken gebruik van de mediatheek en het computernetwerk. In Amsterdam zijn drie VO-scholen waar een Kopklas is gevestigd. Bij voldoende aanmeldingen kan het aantal Kopklassen worden uitgebreid. 7

8 Hoe kunnen leerlingen worden aangemeld? De website wordt gebruikt om scholen en ouders te informeren over de Kopklas. Elk jaar krijgen basisscholen een brochure over de Kopklas. Voor contactgegevens zie pagina 12. In de periode van januari tot en met maart worden de contacten gelegd met basisscholen. Van februari tot en met juni wordt de nieuwe groep leerlingen geselecteerd. De selectie van leerlingen vindt plaats in twee fasen: 1. Selectie door de leerkracht van groep 8 aan de hand van het leerlingvolgsysteem van de school en de Cito-toets. De leerkracht geeft het advies voor de Kopklas. 2. De tweede selectie vindt plaats door middel van afname van intelligentietoetsen en een SchoolVragenLijst. Het niveau van taalvaardigheid wordt vastgesteld op basis van de CITO-resultaten. Wanneer wordt een leerling toegelaten? Het gaat om een meertalige leerling. De leerling heeft minimaal groep 8 gevolgd of nieuwkomersonderwijs op een opvangschool. 8

9 De leerkracht van groep 8 of opvangschool adviseert de Kopklas omdat: 1. de leerling nog onvoldoende taalvaardig is in de Nederlandse taal om onderwijs op HAVO- of VWO-niveau te kunnen volgen; 2. het taalvaardigheidsniveau in het Nederlands onvoldoende is, maar de leerkracht slaagkans op de Kopklas groot acht. Toetsresultaten moeten uitwijzen dat de leerling op het gebied van de Nederlandse taal achterstand heeft en geen achterstand op rekengebied. Bovendien moeten zowel de leerling als de ouders zeer gemotiveerd zijn om de Kopklas te volgen en daarna theoretisch voortgezet onderwijs. Tot slot is het heel belangrijk dat de leerling geen problemen heeft op sociaal-emotioneel gebied of anderssoortige problemen die leren belemmeren. 9

10 Instroom/uitstroom juni Verwijzing naar het voortgezet onderwijs augustus 2005 juni geen advies vmbo-bg vmbo-kader vmbo-t vmbo-t/havo havo havo/vwo vwo Instroom/uitstroom juni Verwijzing naar het voortgezet onderwijs juni 2004 juni geen advies vmbo-k vmbo-t havo kans havo havo/vwo vwo percentiescore 2004 percentiescore taal rekenen/ wiskunde studievaardigheden wereld orientatie totaal Gemiddelde percentielscore cito 2005 cito

11 Samenvatting Wat? Een extra jaar basisonderwijs, op locatie in scholen voor voortgezet onderwijs met taal, taal en nog eens taal (80% van de lestijd). Voor wie? Voor die leerlingen van wie de leerkracht denkt: Eigenlijk kan hij/zij naar een hogere vorm van voortgezet onderwijs (MAVO/HAVO/VWO), als het taalniveau maar beter was. Waar? Op diverse VO-scholen verspreid over de stad (oost, west en noord). Werkt het? Ja! Alle leerlingen hadden in groep 8 een VMBO-advies en van hen stroomde 90% na een jaar Kopklas door naar minstens MAVO en meestal HAVO/VWO. 11

12 Voor meer informatie en voor aanmelding: Arend Klos website: telefoon: Locaties Kopklassen Pieter Nieuwland College Bredero College Hervormd Lyceum West Amsterdam Oost Amsterdam Noord Amsterdam West Coördinator Kopklas Onderwijskundige ondersteuning Leerkrachten Arend Klos Marijke Kaatee Onderwijs en Taaladvies Jobbe Beks Sanne Hiddema Erna Salomons Maarten Takken De Kopklas is een initiatief van de Amsterdamse Oecumenische Scholengroep AMOS