Geachte voorzitter, RIS Aan de leden van de Commissie Ruimte. Ronald Janssen. Dienst Stedelijke Ontwikkeling.

Transcriptie

1 Typ teksttyp teksttyp tekst J. Wijsmuller Wethouder van Stadsontwikkeling, Wonen, Duurzaamheid en Cultuur 040 Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Aan de leden van de Commissie Ruimte Datum 10 maart 2017 Onderwerp Voortgang en aanpak huisvesting statushouders in 2017 rm- RIS Contactpersoon Ronald Janssen Dienst Dienst Stedelijke Ontwikkeling Afdeling Grondzaken Telefoonnummer adres Aantal bijlagen 3 Geachte voorzitter, In deze brief beschrijf ik de aanpak voor de huisvesting van statushouders in Na een korte terugblik op de resultaten in 2016 licht ik de nieuwe strategie voor de huisvestingsopgaven in 2017 toe met een uitleg hoe deze opgave is opgebouwd en welke locaties daarvoor worden ontwikkeld. In bijlage 1 vindt u de reactie op de toezeggingen die tijdens de vergadering van de commissie Ruimte op 1 februari 2016 door mij zijn gedaan. Als bijlage 2 vindt u de toegezegde nieuwsbrief nr. 8 van VluchtelingenWerk Nederland. In 2017 zal ik u per kwartaal integraal informeren over de voortgang van de huisvesting van statushouders en de ontwikkelingen op het terrein van het sociaal domein. 1. De gerealiseerde huisvestingsopgave in 2016 De gemeente Den Haag heeft een stevige opgave bij het huisvesten van statushouders. De wettelijke taakstelling voor het jaar 2016 was vastgesteld op het huisvesten van 1466 personen (dit is inclusief een achterstand vanuit 2015). Vanaf 1 januari 2016 tot 1 januari 2017 is voor 1220 personen in huisvesting voorzien. De huisvesting van 200 personen, gekoppeld aan de locaties Jupiterkade en Koolwitjelaan is verschoven naar begin Op de Jupiterkade zijn inmiddels 80 personen gehuisvest en op de Koolwitjelaan vanaf medio februari 120 personen. Daarnaast is in de eerste twee maanden nog een veertigtal nareizigers gehuisvest. Met een lichte vertraging is hiermee alsnog aan de wettelijke taakstelling voor 2016 voldaan. 2. Gewijzigde instroom Het COA heeft aangegeven dat in 2017 ongeveer 50% van de statushouders zal bestaan uit nareizende gezinsleden. Om deze gewijzigde instroom te kunnen opvangen is behoefte aan zelfstandige woonruimte, zowel in de vorm van studio s als van woningen voor meerpersoonshuishoudens. Onzelfstandige woningen zijn hiervoor ongeschikt. Gemeente Den Haag Postbus T Spui DJ Den Haag Den Haag

2 Dat betekent dat we in 2017 minder behoefte hebben aan meer onzelfstandige woonruimtes, gelet op het reeds in 2016 gerealiseerde aantal van 275. In 2017 richten we ons dan ook meer op zelfstandige wooneenheden. We kiezen voor een manier van bouwen waarbij gebruik gemaakt kan worden van snelle constructies. Voorbeelden hiervan zijn pre-fab woningen, zoals toegepast in Koolwitjelaan en op de Zwaardvegersgaarde. Deze manier van bouwen kan op diverse plekken relatief gemakkelijk en meervoudig toegepast worden. We sturen op permanente wooneenheden in plaats van tijdelijke woningen, zodat deze woningen een toevoeging zijn aan de Haagse (sociale) woningvoorraad. Dit zal echter niet overal mogelijk zijn. We werken zoveel als mogelijk samen met woningbouwcorporaties. Spreiding over de stad blijft het uitgangspunt. 3. De opgave 2017 Voor het eerste halfjaar van 2017 is de vastgestelde taakstelling voor Den Haag 393 personen. De definitieve taakstelling voor het tweede halfjaar van 2017 wordt op 1 april door de staatssecretaris bekend gemaakt. Vooralsnog is dit aantal geraamd op 574. Op dit moment gaan wij dus uit van een taakstelling van 967 te huisvesten personen, dus exclusief de inmiddels ingelopen achterstand uit Verder richten we onze inspanning, in nauw overleg met COA en het ministerie van Veiligheid & Justitie, op het huisvesten van de eerder afgesproken extra opgave van 700 statushouders, zodat de totale gemeentelijker opgave voor personen betreft. Net zoals in de afgelopen jaren zullen naar verwachting maximaal 500 woningen langs de reguliere weg in de vrijkomende voorraad van de corporaties (circa 10%) beschikbaar komen. Met de corporaties zullen hierover opnieuw afspraken worden gemaakt. Als gevolg van de toenemende gezinshereniging gaan we voor de berekening uit van een bezettingsgraad per woning van 1,75 persoon. Dit betekent dat via de reguliere toewijzing ca. 875 personen huisvesting zullen vinden in corporatiewoningen. Voor de resterende 792 personen wordt door de gemeente aanvullende huisvesting gerealiseerd. 4. Locaties en planning 2017 In 2016 zijn afspraken gemaakt over de oplevering van Zwaardvegersgaarde 95 (144 personen), Zieken 103/107/115 (45 personen) en Stadzijde 5 (100 personen). Inmiddels zijn deze in productie en zullen in de periode tot juli 2017 worden opgeleverd. Over de locatie Nienoordstraat is overeenstemming met de eigenaar. Hier wordt voorzien in zelfstandige huisvesting voor 45 personen, naar verwachting per 1 oktober. De eigenaar gaat het pand zelf verbouwen en exploiteren. Over deze locaties bent u in eerdere raadsmededelingen en commissiebrieven uitgebreid geïnformeerd. Over de voortgang van de locaties Narcislaan, Anna van Hannoverstraat en Zwaardvegersgaarde informeer ik u hieronder. Tevens heeft het college een nieuwe locatie vastgesteld, namelijk Koperwerf 28. Ook deze nieuwe locatie wordt hieronder nader toegelicht. De kaart met het totaaloverzicht is als bijlage 3 bijgevoegd. Toelichting op de locaties - Narcislaan 4 De locatie Narcislaan 4 is op 15 november 2016 door het college aangewezen. In de maanden december en januari hebben hierover inmiddels zes goed bezochte bewonersbijeenkomsten plaatsgevonden. Tijdens deze bijeenkomsten heb ik de achtergronden van het collegebesluit toegelicht en hebben omwonenden en andere betrokkenen vragen kunnen stellen en hun visie hierop kunnen geven. 2/8

3 Met name bij de omvang van de locatie hadden veel omwonenden bedenkingen. Mede naar aanleiding hiervan wordt het aantal woningen teruggebracht van ca. 35 naar 22. Dit betekent dat de locatie woonruimte biedt voor ca. 60 personen in plaats van de eerder genoemde 100. Zoals tijdens de bewonersbijeenkomsten is toegezegd, zal daarbij niet hoger worden gebouwd dan 4 woonlagen vanaf maaiveld. Het woonblok wordt door deze aanpassing aanzienlijk kleiner, waardoor ook een goede oplossing op eigen terrein voor het parkeren kan worden gevonden en het groen kan worden behouden. Woningcorporatie Arcade zal de woningen exploiteren. Het streven is de woningen rond 1 december a.s. op te leveren. - Anna van Hannoverstraat 4 Zoals bekend heeft het college besloten het gebouw van het voormalige Ministerie van SZW aan de Anna van Hannoverstraat 4 te bestemmen voor de huisvesting van 350 statushouders voor vijf jaar. Dit is vastgelegd in een zogenaamd derdenbeding dat elke nieuwe eigenaar bindt. Dit derdenbeding heeft tot doel de (financiële) voorwaarden te creëren voor de ontwikkelaar om deze tijdelijke huisvesting te kunnen realiseren. Sinds 9 december 2016 is Meijer Realty Partners B.V. (MRP) de eigenaar van de locatie en verantwoordelijk voor de uitvoering van het derdenbeding. Deze huisvesting zal in het vierde kwartaal worden opgeleverd. MRP heeft ook aangegeven te onderzoeken of het mogelijk is om een mix van vergunninghouders en jonge mensen met verschillende achtergronden (woonstarters, studenten, net afgestudeerden) in het pand te huisvesten. Het doel is de vergunninghouders met de Nederlandse jongeren in contact te brengen, te bouwen aan een community en netwerk en daarmee een goede start te bieden in Den Haag. Zo wordt er niet alleen aan een toekomst gewerkt voor de statushouders maar ook voor de jongeren en wordt de reguliere Haagse woningmarkt ontlast. In Amsterdam zijn hiermee positieve ervaringen opgedaan in het project Startblok Riekerhaven. Ik hoop u hier spoedig meer over te kunnen melden. - Nieuwe locatie: Koperwerf 28 Op het bedrijventerrein Zichtenburg/Kerketuinen/Dekkershoek (ZKD) in het stadsdeel Loosduinen bevindt zich aan de Koperwerf 28 een negen etages tellend bedrijfspand. Het pand staat al geruime tijd leeg. Met de eigenaar is overeenstemming bereikt over de transformatie van het pand tot 84 zelfstandige studio s op basis van een tijdelijke vergunning van 10 jaar. Ik heb een gesprek gevoerd met het bestuur van de bedrijvenvereniging ZKD. Het bestuur heeft laten weten dat het - gelet op de langdurige leegstand van het pand en op het maatschappelijk belang - geen bezwaar zal aantekenen. De eigenaar gaat het pand zelf verbouwen en exploiteren. Met de ondernemers van de omliggende bedrijven zal uiteraard nauw overleg plaats vinden, met name over de inpassing van deze woonfunctie in het gebied. De woningen kunnen in het derde kwartaal worden opgeleverd. In totaal wordt op deze zeven locaties huisvesting gerealiseerd voor 828 personen. Dit is voldoende om alle statushouders in 2017 te huisvesten (incl. de ingelopen achterstand 2016). Zwaardvegersgaarde In de commissiebrief van 8 november 2016 is aan u gemeld dat er een planwijziging heeft plaatsgevonden in het project Zwaardvegersgaarde doordat de woningen worden gerealiseerd als zelfstandige appartementen in plaats van de oorspronkelijk gedachte onzelfstandige eenheden. Staedion heeft aangegeven akkoord te gaan met overname van de zelfstandige appartementen. Momenteel wordt gewerkt aan de financiële en contractuele gevolgen van deze planwijziging. Dit duurt nog enkele weken. 3/8

4 Om de woningen tijdig te kunnen realiseren moet de gemeente op korte termijn opdracht geven voor de extra kosten als gevolg van de planwijziging. Dit is een afwijking van het raadsbesluit. Omdat Staedion heeft aangegeven de woningen over te willen nemen, is het effect van de opdracht naar verwachting budgetneutraal. Dit zal zo spoedig mogelijk formeel worden geregeld. Planning Tezamen met de reguliere toewijzing door de corporaties leidt de bovenstaande planning ertoe dat zowel in het eerste halfjaar, als in het tweede halfjaar Den Haag naar verwachting aan de wettelijke (halfjaarlijkse) taakstelling + de extra opgave van 700 personen kan voldoen. 5. Omgevingscommunicatie Zoals gebruikelijk zullen omwonenden en belanghebbenden van de verschillende locaties door middel van een bewonersbrief worden geïnformeerd over de hier beschreven ontwikkelingen. Uiteraard ben ik bereid het besluit tijdens een of meerdere bijeenkomsten aan de direct omwonenden persoonlijk toe te lichten. Als daaraan behoefte blijkt te bestaan in de buurt, wordt dit gepland. Met vriendelijke groet, Joris Wijsmuller 4/8

5 BIJLAGE 1 In de commissie Ruimte van 1 februari 2017 heb ik u een aantal toezeggingen gedaan. Met deze bijlage bij de commissiebrief ga ik ervanuit alle toezeggingen te hebben gedaan. Stand van zaken sociaal domein 2016 In de commissie brief van 22 december 2016 (RIS296026) is toegezegd dat u in februari de stand van zaken sociaal domein over 2016 ontvangt. Ik neem u daarom in deze bijlage mee in de belangrijkste resultaten en cijfers over 2016 over de Haagse Aanpak Sociaal Domein. Op dit moment zijn nog niet voor alle ingezette interventies gevalideerde cijfers beschikbaar. Anderzijds worden bepaalde cijfers via andere bestuurlijke portefeuilles aan u teruggekoppeld. De financiële verantwoording van het programma vindt plaats via de jaarrekening. Hieronder presenteer ik de resultaten die specifiek zijn voor de Haagse Aanpak Sociaal Domein, voor zover dat een aanvulling is op de reeds besproken verantwoording op 1 februari jl. a) Basiszaken snel en goed geregeld - Op de meeste nieuwe groepslocaties vond in 2016 een zgn. inregeldag plaats (10 inregeldagen totaal). Op dergelijke dagen worden zoveel mogelijk alle zaken die verband houden met de huisvesting in Den Haag afgehandeld. Hierbij moet gedacht worden aan de inschrijving in de GBA, het tekenen van het huurcontract, het aanvragen van eventuele uitkeringen, etc. Alle statushouders, ook degenen die verspreid over de stad instromen, worden bij vestiging in Den Haag begeleid door Vestigingscoaches van Vluchtelingenwerk. In 2016 begeleidde zij bijna 800 huishoudens. b) Sluitende aanpak voor werk, taal & inburgering en participatie - In Den Haag zetten we o.a. in op het Internationale schakeltraject voor statushouders jonger dan 27 jaar die opleidt tot een vervolgopleiding (MBO/HBO/Universitair). In december 2016 zijn er in totaal 33 statushouders gestart met dit schakeltraject en in januari 2017 nog eens 46 statushouders. - Vluchtelingenwerk biedt in het kader van de maatschappelijke begeleiding zes verschillende workshops. Alle workshops zijn vrijwillig en faciliteren de statushouder bij het inburgeren. De workshop Financiën wordt extra actief aangeboden, omdat we willen voorkomen dat nieuwkomers door onwetendheid of financieel wanbeheer in de schulden terecht komen en later in het inburgeringstraject in grotere problemen komen (lees: meerkosten voor de gemeente). De cijfers laten ook de aansluiting op de informatiebehoefte van statushouders zien. Onderstaand ziet u het aantal in 2015 en 2016 gevestigde statushouders dat in 2016 een workshop heeft afgerond, met eventueel een certificaat. Een workshop beslaat 4 dagdelen. Workshop in 2016 afgerond met certificaat = min 75% aanwezig Totaal Financiën 335 Wonen 249 Gezondheid 292 Opleiding en werk 171 Dagbesteding 69 Documenten 59 5/8

6 - Vanaf september 2016 wordt de workshop Participatieverklaring uitgevoerd door Vluchtelingenwerk. De workshop beslaat 3 dagdelen en is in september 2016 van start gegaan. In 2016 hebben 341 statushouders deze workshop afgerond met een certificaat. - In 2016 zijn er 42 AMV ers 18 jaar geworden. Zij zijn allemaal besproken in het casuïstiek overleg om te bezien of een aanvullend persoonlijk plan nodig was. In 2016 is er voor 8 jongeren een toeleiding naar jeugdhulp geschreven op basis van extra ondersteuningsbehoefte. c) (Taal)buddy s Er zijn in 2016 en 2017 in totaal voor ongeveer 600 statushouders taalmaatjes ingezet (300 via Het Gilde, 100 via Taal aan Zee en 200 via Vluchtelingenwerk). Daarnaast zijn er in 2016 bij de groepshuisvestingslocaties door vluchtelingenwerk en de welzijnsorganisaties vrijwilligers geworven als wijkmaatje of activiteitenvrijwilliger. In de praktijk blijken sommige vrijwilligers zowel als wijkmaatje en activiteitenvrijwilliger op te treden. Hieronder vindt u een overzicht per locatie. De verschillen in aantallen vrijwilligers per locatie hebben deels te maken met het momentum waarop een locatie is geopend; daarnaast speelt de samenstelling en de cohesie in een betreffende wijk een grote rol bij het vinden van vrijwilligers. Locatie Aantal actieve vrijwilligers Scheveningseweg 76 Pompstationsweg 17 Van Swindenstraat 15 Randveen 9 Jupiterkade 22 Waalsdorperweg (via Stek) 26 Sumatrastraat (via Migrascoop) 21 d) Sociaal beheer groepshuisvesting, samen met de wijk Per 31 december 2016 zijn er 7 groepshuisvestingslocatie open. Voor deze locaties zijn 4 huismeesters actief (in deeltijd). De aanwezigheid van de huismeesters op de huisvestingslocaties varieert van 2 tot 5 uur per werkdag. Het aantal uren dat de huismeester aanwezig is op een locatie hangt mede af van de hoeveelheid statushouders die op een locatie gehuisvest zijn en of het zelfstandige of onzelfstandige woningen betreft. Voor de locatie Sumatrastraat is er begeleiding vanuit Migrascoop; deze begeleiding vervult ook de huismeestersrol. Doorstroming vanuit onzelfstandige wooneenheden Tijdens de vergadering van de commissie Ruimte op 1 februari jl. zijn vragen gesteld over de doorstroommogelijkheden vanuit onzelfstandige wooneenheden. Aanleiding voor deze vragen zijn de beperkte ruimte die de statushouders in dergelijke wooneenheden ter beschikking staat, de sobere aard van de inrichting en de beperkte mate van privacy. Onzelfstandige eenheden zijn gerealiseerd op de locaties Scheveningseweg (10 personen), Pompstationsweg (23 personen), Jupiterkade (120 personen, 4 per woning) en Koolwitjelaan (Deelplan 20, 120 personen, 8 per woning). Deze eenheden zijn alle gerealiseerd onder de subsidieregeling tijdelijke regeling stimulering huisvesting vergunninghouders dat de Minister voor Wonen en Rijksdienst hiervoor speciaal heeft ingesteld. 6/8

7 Doel van deze regeling is sobere huisvesting te realiseren gekoppeld aan een beperkte huur, namelijk maximaal 145,- per maand en een beperking van de bijstandsuitkering omdat de kostendelersnorm van toepassing is. Alle woningen voldoen uiteraard aan het Bouwbesluit dat aangeeft dat minimaal 12 m2 woonruimte per bewoner beschikbaar moet zijn. Hoewel de woningen voldoen aan alle regels én aan de doelstelling van de minister, realiseren wij ons dat dit niet door iedereen gedurende een langere termijn een gewenste huisvesting zal worden gevonden. Ca. 50% van de statushouders in de onzelfstandige wooneenheden heeft gezinshereniging aangevraagd. Indien de aanvraag wordt toegekend, zal op het moment dat de nareizigers in Nederland aankomen, voor het gezin passende woonruimte worden gezocht. De bewoner van de onzelfstandige eenheid verhuist dan mee met zijn gezin naar de nieuwe woning. Daarnaast zal aan de overige bewoners de mogelijkheid worden geboden om door te stromen naar een andere zelfstandige wooneenheid die dit jaar wordt gerealiseerd. De leeg achtergelaten onzelfstandige eenheid kan dan verhuurd worden aan een nieuw aan Den Haag gekoppelde alleengaande statushouder. Verantwoording en opzet monitor Sociaal Domein Tijdens de bespreking van de opzet van de monitor sociaal domein statushouders, heeft uw commissie de nadrukkelijke wens geuit om de monitor verder te concretiseren en meer informatie toe te voegen over het maatschappelijk rendement (effectmeting) van de diverse interventies op gebied van werk, gezondheid, onderwijs, taal & inburgering en participatie. Uiteindelijk dient de monitor immers om inzicht te kunnen geven in welke mate de doelstelling van de Haagse aanpak Sociaal domein - snelle integratie en participatie - gehaald wordt en dient daarmee als belangrijk verantwoordings- en sturingsinstrument. Ik deel deze wens en heb daarom toegezegd de monitor te willen uitbreiden met bovengenoemde indicatoren. Omdat veel interventies onderdeel zijn van de reguliere activiteiten van de afzonderlijke diensten SZW, OCW en DPZ zal in de monitor zoveel mogelijk worden aangesloten op de door deze diensten verzamelde gegevens. Wel wijs ik u erop dat de mate van maatschappelijk rendement veelal pas op langere termijn zichtbaar wordt en van meerdere factoren afhankelijk is dan enkel de door de gemeente ingezette interventies ten behoeve van statushouders. Zoals toegezegd in de commissie Ruimte op 1 februari jl. zal daarom de monitor sociaal domein in 2017 met onderstaande indicatoren worden uitgebreid: - Inzicht in effectiviteit door inzicht te geven in de in- en doorstroom naar werk, onderwijs, participatie of anderszins passende dagbesteding - inzicht in de gezondheidspositie van statushouders - Inzicht in de ervaring van statushouders met de gemeentelijke dienstverlening - Inzicht in de sociale ontwikkelingen omtrent de locaties, via een periodieke update Verder is afgesproken dat de monitor in 2017 per kwartaal zal worden opgeleverd en overwegend kwantitatief van aard is. De eerste monitor kunt u eind april verwachten. Percentage volwassen statushouders Tot slot ga ik in op de vraag van mevrouw Dille van de PVV. Volgens de PVV antwoordde de wethouder op vraag 317 van de technische vragen bij de laatste Programmabegroting dat er een stijging is van het percentage volwassenen (Zie pag. 7 van RIS Bijlage Technische vragen programmabegroting ). Omdat deze constatering niet in lijn was met mijn laatste informatie, heb ik toegezegd e.e.a. uit te laten zoeken. Ten tijde van het opstellen van de begroting werd er van uitgegaan dat 70% van de gehuisveste statushouders volwassen zou zijn en daarmee aanspraak zou kunnen maken op een bijstandsuitkering. 7/8

8 Op het moment dat de begroting werd behandeld in de gemeenteraad, leek dit percentage op basis van de tot dan toe gerealiseerde huisvesting op te lopen tot 85% (prognosecijfer). Mevrouw Dille heeft dit in de betreffende stukken correct gelezen. Op basis van de realisatie in 2016 is inmiddels bekend dat 80% van de in 2016 gehuisveste statushouders volwassen is. De prognose voor 2017 is dat deze dalende lijn doorzet. Feitelijke realisatie blijft echter afhankelijk van de daadwerkelijke koppelingen vanuit het COA. Deze fluctuerende cijfers bevestigen de in de begroting genoemde onzekerheden. 8/8