2. Toelichting op de profielschets voor een nieuwe burgemeester van Helmond door de waarnemend voorzitter van de gemeenteraad.

Transcriptie

1 5e raadsvergadering, 28 maart 2012, uur Gemeenteraad Bij aanvang van de vergadering zijn aanwezig de leden: J.L. van Aert, K. Ajouaou, H.F.J. Bekkers, J.F. Boetzkes, S.J.P.H.A. van de Brug, C.H.M. van der Burgt, M. Chahim, J.F.C. Damen, H.M.J.M. van Dijk, M.C.M. Janssen, N. Kaygisiz, mevrouw L.F. Ko, J.F.J. Kuypers, S.W. van Lierop, J.J.A.J.J. Möllmann, T.J. van Mullekom, mevrouw E. Niessen-Noordraven, R.R.J.B. Peters, mevrouw M.T.M. van der Pijl, E.M. Princée, mevrouw A.M. Raaijmakers-van de Pol, M.P.J. Rieter, J.H.J.M. Roefs, L.M.M. Smits, mevrouw J.M.G. Spierings-van Deursen, A. Spruijt, M.A. Tijani, T.J.W. van de Ven, R.L.J.M. Verhoeven, mevrouw H.C.A. Verouden-Berens, P.T.J. Vervoort, M.J.P. Vetjens. E. de Vries, M.G.M. van Wetten, mevrouw N. van der Zanden-van der Weijden en N. Zarroy. Afwezig is het lid: mevrouw J.F.T. de Bruijn-van der Vleuten. Aanwezig zijn de wethouders: mevrouw M.M. de Leeuw-Jongejans, mevrouw A.J. van Mierlo en F.P.C.J.G. Stienen. Voorts zijn aanwezig: de commissaris van de Koningin, dr. W.B.H.J. van de Donk, en de kabinetschef van de commissaris van de Koningin, M.W.A.M. van Stappershoef. VOORZITTER : J.H.J.M. Roefs, waarnemend voorzitter van de raad. GRIFFIER : Mr. J.P.T.M. Jaspers. 1. Opening. De VOORZITTER: Dames en heren! Ik heet u allen van harte welkom in deze bijzondere raadsvergadering, in het bijzonder commissaris van de Koningin, de heer Van de Donk en zijn kabinetschef, de heer Van Stappershoek. Bericht van verhindering is ingekomen van mevrouw De Bruijn, alsmede van de wethouders Tielemans en Van den Heuvel. 2. Toelichting op de profielschets voor een nieuwe burgemeester van Helmond door de waarnemend voorzitter van de gemeenteraad. De VOORZITTER: Dames en heren! Deze vergadering staat in het teken van de profielschets van de nieuwe burgemeester. In deze bijzondere en extra vergadering wordt de door de gemeenteraad op woensdag 14 maart 2012 vastgestelde profielschets overhandigd aan de commissaris van de Koningin. Deze raadsvergadering is uitsluitend bedoeld voor het in ontvangst nemen van de profielschets en de gedachtewisseling daarover. In de raadsvergadering van 10 januari jl. heeft burgemeester Jacobs in zijn Nieuwjaarstoespraak aangekondigd dat hij na zorgvuldige afweging heeft besloten om per 1 november 2012 zijn actieve burgemeesterscarrière te beëindigen, een besluit dat wij zeer respecteren. Burgemeester Jacobs heeft zich vanaf 1 juli 2002 zeer actief ingezet voor Helmond en de Helmondse gemeenschap. In de afgelopen jaren heeft hij zich op voortvarende wijze en met grote inzet voor Helmond sterk gemaakt. Daarvoor verdient hij ons aller lof en dankbaarheid. Wij zullen uiteraard later uitgebreid stilstaan bij de verdiensten van burgemeester Jacobs. Wij zullen hem de eer bewijzen die hem toekomt. Na de mededeling van burgemeester Jacobs van zijn voorgenomen vertrek is een voorbereidingscommissie gevormd, bestaande uit alle fractievoorzitters, de waarnemend voorzitter, de locoburgemeester, de gemeentesecretaris en de griffier. De voorbereidingscommissie is drie keer in vergadering bijeen geweest. Deze vergaderingen zijn in goede verstandhouding verlopen. Al in de eerste vergadering is afgesproken om de burgers van Helmond te betrekken bij het opstellen van de profielschets. Er is een enquête gehouden onder de leden van het stadspanel. Tevens stond de enquête open voor alle Helmonders. In een relatief korte periode hebben bijna personen de enquête ingevuld. Van de lijst met achttien eigenschappen die de burgers is voorgelegd, werd één eigenschap voor de nieuwe burgemeester het meest gekozen: "is betrokken bij de stad, de inwoners en de ondernemers", gevolgd door: "staat boven de partijen en weet samenwerking te stimuleren" en: "gaat gemakkelijk met allerlei mensen om en is benaderbaar". De uitkomsten van de enquête komen in grote lijnen overeen met de gedachten van de voorbereidingscommissie en zijn toegevoegd aan de profielschets. In de profielschets worden verder, mede Notulen gemeenteraad 28 maart 2012 Blz. 1

2 indachtig de uitkomsten van de enquête, de verschillende rollen van de burgemeester toegelicht: voorzitter, portefeuillehouder en vertegenwoordiger van Helmond, maar ook de rol van de burgemeester als Helmonder. Van de burgemeester wordt verwacht dat hij of zij de ambitie heeft om ten minste zes jaar in en voor Helmond te werken. De burgemeester heeft bestuurlijke ervaring en affiniteit met de publieke sector en het bedrijfsleven. Hij of zij beschikt aantoonbaar over netwerken die voor Helmond van belang zijn. Het hebben en aanvaarden van een beperkt aantal nevenfuncties wordt gewaardeerd, mits deze ten dienste staan van de stad en zijn besproken met raad en college. Bij de selectie is de kwaliteit van de kandidaten het meest zwaarwegende criterium. In de voorbereidingscommissie was er consensus over de profielschets. In de raadsvergadering van 14 maart jl. is de profielschets door de raad unaniem vastgesteld. Ook de vaststelling van de Verordening op de vertrouwenscommissie is unaniem geschied. Dan wil ik nu graag aan u, commissaris van de Koningin Van de Donk, officieel de profielschets overhandigen. Tevens overhandig ik u de Verordening op de vertrouwenscommissie. Om te onderstrepen dat wij in Helmond graag met voortvarendheid te werk gaan, bied ik u ook alvast het informatiepakket aan dat wij hebben samengesteld voor de kandidaten. Het lijkt een hele berg papier, maar die kan ook tot het formaat van een USB-stick worden teruggebracht. Dan blijkt het een zeer hanteerbare hoeveelheid informatie te zijn. De informatie bestaat niet alleen uit woorden, maar ook uit beelden. Op deze stick treft u onder meer "Helmond in beelden" aan. Beelden zeggen soms meer dan duizend woorden. Wij willen u deze beelden niet onthouden. Ze laten op fraaie wijze zien hoe mooi Helmond is. 3. Aanbieden van de profielschets aan de commissaris van de Koningin door de waarnemend voorzitter van de gemeenteraad. (Hierna overhandigt de voorzitter aan commissaris van de Koningin Van de Donk de profielschets en de Verordening op de vertrouwenscommissie.) (Hierna wordt de video "Helmond in beelden" getoond.) 4. Gelegenheid voor de fractievoorzitters om accenten te leggen bij de vastgestelde profielschets. De heer DAMEN (VVD): Voorzitter! Het komt in deze zaal niet vaak voor dat een raadsbesluit met algemene stemmen wordt aangenomen. Toch gebeurde dat op 14 maart jl. zelfs met twee raadsbesluiten. Uiteraard kon de gehele raad instemmen met de samenstelling van de vertrouwenscommissie omdat in het voortraject het nodige werk was verricht, waarin nagenoeg iedereen zich kon vinden. Ook de profielschets was dermate ruim opgesteld dat vrijwel iedere Helmonder en daarmee ook de raad wel iets terugvindt van zijn of haar voorkeuren en wensen. Daar zit hem echter ook meteen de kneep. De burgemeester die wij zoeken, moet bijna van alle markten thuis zijn. Het moet een absolute topper in zijn of haar vakgebied zijn. Hij of zij moet samen met de burgers van deze stad zowel kunnen huilen als lachen. Als het even kan, zou het Helmond heel goed uitkomen als hij of zij de weg weet in het doolhof van gangen op het Binnenhof, in Brussel en in Straatsburg, maar ook in Den Bosch, en dat op de genoemde plaatsen de deuren opengaan met de woorden: "Wat ben ik blij dat je er bent." Kortom, Helmond is op zoek naar een alleskunner. De VVD-fractie wenst de hoogedelgestrenge heer Van de Donk en de vertrouwenscommissie alle kracht en wijsheid toe om deze alleskunner te vinden. Dat zal niet eenvoudig zijn. Als wij dan toch enkele tips mogen geven: onze voorkeur gaat uit naar een daadkrachtige persoon met een goed netwerk en oog en oor voor de burgers van de stad. Hij bouwt bovendien de economische belangen van Helmond verder uit en onderhoudt goede contacten met het bedrijfsleven en de Peelgemeenten. Ik wil mijn betoog afsluiten met een citaat van de Britse schrijver Aleister Crowley. Dit citaat is voornamelijk bedoeld voor de vertrouwenscommissie: "Wij zijn vrij tot op het moment dat wij kiezen. Van dan af controleert de keuze de kiezer." De heer VAN WETTEN (CDA): Voorzitter! Helmond is gegroeid van een lelijk eendje naar een mooie zwaan. Het is een stad met mooie nieuwbouwwijken en een rijk verenigingsleven, alsmede veel dynamiek en ambities. Het is een stad die zich kenmerkt door de positieve kanten van zowel een dorps- als een stadskarakter. Het is een stad die inmiddels is gegroeid tot bijna inwoners en die, volgens de laatste Notulen gemeenteraad 28 maart 2012 Blz. 2

3 prognoses, blijft groeien. Helmond komt van ver. De burgemeester heeft aan deze positieve ontwikkeling duidelijk bijgedragen, maar wij willen niet blijven stilstaan. Wij willen nog meer groeien, zowel in kwalitatieve als kwantitatieve zin. Wij hebben nog steeds veel ambities, zoals het terugbrengen van het veel te hoge aantal bijstandsgerechtigden en het verder op gang brengen van de woningbouwproductie in Brandevoort II. Daarnaast is het van belang dat de sociale structuren minimaal overeind blijven en het liefst worden versterkt. Dit is zomaar een greep uit de lijst van ambities die wij willen realiseren. Gezien de bezuinigingen die op ons afkomen, zijn de tijden niet gemakkelijk, maar ook dat gegeven biedt kansen. Er wordt een groot beroep gedaan op creativiteit en innovativiteit zowel van de overheid als van de maatschappelijke partners. De profielschets van de nieuwe burgemeester geeft invulling aan hetgeen wij in de nieuwe burgemeester zoeken. Niet alleen de ambities van de stad zijn daarbij van belang, maar ook de karakteristieken van de mens die de functie zal vervullen. Typeringen als "verbinder", "mensenmens" en "belangenbehartiger" geven een goed beeld. Dit beeld wordt bevestigd door de uitslag van de gehouden enquête en waaraan door de Helmonders ruimschoots is deelgenomen. Het blijft echter bij een beeld dat is opgebouwd uit woorden. Uiteindelijk zal de vertrouwenscommissie een belangrijke taak krijgen om de vacante positie van burgemeester in te vullen. De CDA-fractie hoopt en verwacht dat veel kwalitatief goede kandidaten op deze mooie post zullen solliciteren. Dat is een voorwaarde om een goede kandidaat te kunnen kiezen. Wij zijn verheugd over het feit dat de profielschets in goede harmonie tot stand is gekomen en dat in de voorbereidingscommissie consensus is bereikt. Rest mij om de leden van de vertrouwenscommissie namens de CDA-fractie heel veel succes en wijsheid toe te wensen. De heer VAN DIJK (SDOH-D66-HB): Voorzitter! De SDOH-D66-HB-fractie staat voor Helmond en de Helmonders. Ze kan zich derhalve helemaal vinden in de onderhavige profielschets. Dat is een prima kader voor het kiezen uit de kandidaten, maar kan ook leidend zijn voor de gesprekken met de gekozen kandidaten. Ik wil de commissie meegeven dat ze door de profielschets heen moet prikken. De commissie moet de ambities, de motivatie en de gedrevenheid van de gekozen mensen bekijken. Ze moet zich niet laten leiden door politieke kleur of gezindte. De commissie moet de juiste vrouw of man kiezen. Dan krijgen wij een goede burgemeester. De heer BOETZKES (PvdA): Voorzitter! Het proces om een nieuwe burgemeester te benoemen, is tot nog toe tot ieders tevredenheid verlopen. De profielschets is door de gemeenteraad unaniem vastgesteld. Het voorwerk hiervoor was een prettige samenwerking van de fractievoorzitters. Wat dat betreft, is er in de raad eensgezindheid en die is bij dit belangrijke onderwerp keihard nodig. De profielschets is een leidraad voor de sollicitatiegesprekken. Een kandidaat die één op één in alle artikelen van de profielschets past, is niet te vinden. Als een dergelijke duizendpoot zou bestaan, dan zouden wij de sollicitatie zelfs schriftelijk kunnen afdoen. Dat doen wij echter niet. De Helmonders en de raad moeten er zeker van kunnen zijn dat de vertrouwenscommissie haar werk heeft gedaan. Een vaak gehoord geluid is dat de benoeming van de nieuwe burgemeester in achterkamertjes wordt geregeld. Dat zal en mag nooit gebeuren. Wij zouden hierop graag van de heer Van de Donk een ontzenuwende reactie krijgen. Het zoeken naar een nieuwe burgemeester is zoeken naar de kwaliteiten die in de profielschets worden genoemd. Echter, nog belangrijker is het zoeken naar iemand die met gezag boven de partijen staat en die voor de Helmonders gemakkelijk aanspreekbaar is. Met "tussen de Helmonders" bedoel ik zeker ook de huisvesting van de nieuwe burgemeester zoals die in de profielschets is geregeld. Ik zeg dit naar aanleiding van de discussie die op 14 maart jl. is gevoerd. Helmond heeft behoefte aan een burgemeester die tussen de Helmonders woont. Helmond heeft daartoe voldoende mogelijkheden. Het zoeken moet voor 100% vertrouwelijk gebeuren. Wij zitten niet te wachten op toestanden zoals men die onlangs in Nijmegen meemaakte. Wij zullen geen kandidaten beschadigen. Daarom mag ik namens de PvdA-fractie de hoop uitspreken dat de procedure mag verlopen zoals wij tot nog toe gezamenlijk hebben geacteerd: vertrouwelijk en met consensus. Hopelijk neemt de raad het advies van de vertrouwenscommissie unaniem over. Dat is de meest wenselijke situatie. Notulen gemeenteraad 28 maart 2012 Blz. 3

4 De heer VAN AERT (Trots): Voorzitter! De profielschets waaraan de burgemeester van Helmond moet voldoen, is door de raad unaniem goedgekeurd. De wensen van de raad en de burgers zijn prima verwoord. De inwoners van Helmond hebben in een enquête kunnen aangeven wat zij belangrijk vinden. De uitslag daarvan is bij het opstellen van de profielschets meegenomen. De uitslag van de enquête kwam in grote lijnen overeen met hetgeen in de vergadering van de voorbereidingscommissie is overeengekomen. De profielschets is en blijft een algemeen kader. Het is derhalve belangrijk dat de vertrouwenscommissie bekijkt wie achter de man of vrouw schuilgaat die zo graag burgemeester van Helmond wil worden. Is zij of hij wel de daadkrachtige persoon die boven de partijen staat en die de eigen kleur buiten spel zet? De burgers vragen om een burgervader die communicatief en een mensenmens is. Voor de vertrouwenscommissie zal het een moeilijke taak zijn om dat uit te vinden. Daarom wenst de Trots-fractie de vertrouwenscommissie heel veel wijsheid toe. Ze hoopt dat ze de twee kandidaten aan de raad kan voordragen die de stad nodig heeft, zodat de raad een burgemeester kan kiezen waar geheel Helmond achter staat. Een burgemeester die zich in Helmond thuis voelt. Mevrouw KO (GroenLinks): Voorzitter! Wij vragen veel van de nieuwe burgemeester. Het liefst ziet de Helmonder een lijstje waarop 110 mooie en positieve superlatieven staan waarmee de nieuwe beste man of beste vrouw wordt omschreven. Dit wordt veroorzaakt door een enorm grote betrokkenheid. De Helmonder is trots op zijn stad. Dit gevoel moet de nieuwe burgemeester met de Helmonders delen. Daarnaast is het van belang dat de nieuwe burgemeester zich in elke Helmonder kan verplaatsen. Er zijn in Helmond veel mensen, partijen en belangen. Het is de kunst om in de diversiteit verbindende factoren te vinden en om die op de juiste momenten te benutten. Het leggen van accenten is derhalve lastig. Wij hopen dat de nieuwe burgemeester een persoon is die te allen tijde dicht bij zichzelf kan blijven en die vanuit zijn of haar hart handelt voor een stad, die ook de zijne of de hare zal worden. De GroenLinks-fractie zei het al in de vergadering van 14 maart jl. Wij zijn trots op de manier waarop de voorliggende profielschets op eensgezinde wijze tot stand is gekomen. Wij hopen op vele enthousiaste sollicitaties. Mevrouw VAN DER ZANDEN-VAN DER WEIJDEN (SP): Voorzitter! Tijdens de vorige vergadering heeft onze fractie aangegeven geen aanmerkingen op de profielschets te hebben en ook niet op de Verordening vertrouwenscommissie. Wij vinden dat de vertrouwenscommissie zich goed heeft voorbereid. Wij hebben ons vertrouwen in de verdere procedure uitgesproken. De SP-fractie stemt volledig met de procedure in. Echter, ik wil van de gelegenheid gebruikmaken om de commissaris van de Koningin een vraag te stellen. In de afgelopen week stond in het ED een artikel dat uit de kandidaten eerst een voorselectie zou worden gemaakt. Men zou kunnen denken dat er kandidaten zijn die daardoor niet in beeld zouden komen. Het is echter voor de raad van belang om over de kandidaten volledige duidelijkheid te hebben. Zou de heer Van de Donk op de volgende vragen antwoord willen geven? Is het waar dat de commissaris van de Koningin uit de kandidaten eerst een voorselectie maakt? Als dat zo is, waarop en met welke insteek worden de kandidaten dan geselecteerd? De heer VAN MULLEKOM (HA): Voorzitter! Geachte heer Van de Donk, geachte vertrouwenscommissie! Wij hopen dat de commissaris van de Koningin en de vertrouwenscommissie in goede harmonie samen de juiste beslissing zullen nemen over de nieuwe burgemeester van Helmond. Wij hopen dat de Heer ons daarbij helpt, ons allemaal beschermt en ons iedere dag van wijsheid voorziet. De heer STIENEN (wethouder/loco-burgemeester): Voorzitter! Niet alle wethouders zijn vanavond aanwezig. Wethouder Tielemans had een andere afspraak en wethouder Van den Heuvel is vanochtend aan zijn stem geopereerd. Hij mag vijf dagen lang niet spreken. Wij wensen hem het allerbeste toe. Ik neem aan dat ik nu ook namens de raad mag spreken. Commissaris en kabinetschef, van harte welkom! Een aantal raadsleden heeft vanavond uitstekend verwoord dat wij het met elkaar in de voorbereidende besprekingen uitstekend hebben gedaan. Mijn complimenten daarvoor. Wij hebben goede discussies gevoerd over de profielschets. Wij hebben de bevolking daarbij betrokken. Uiteindelijk is de raad unaniem tot besluiten gekomen. Dat toont aan hoe de raad meent te moeten omgaan met het kiezen van de nieuwe burgemeester. Aan hetgeen is gezegd over de profielschets hoef ik niets toe te voegen. Die heeft voldoende body en inhoud om er kandidaten mee te kunnen kiezen. Het college wil echter twee zaken noemen die relevant zijn Notulen gemeenteraad 28 maart 2012 Blz. 4

5 voor het maken van de uiteindelijke keuze. Ten eerste het woord "verbinder". Het college meent dat het in het duale systeem goed is dat college en raad beide een eigen rol hebben. Wij zien echter dat in de gemeentelijke wereld andere tijden ontstaan, bijvoorbeeld de perikelen inzake de begroting voor 2013 en de jaren daarna. Wij denken dat daaraan door een voorzitter leiding zal moeten worden gegeven die zowel het college als de raad aan een aantal zaken committeert en ruimte geeft aan discussies. Uiteindelijk moet het beste uit de beide gremia naar boven worden gehaald om voor de stad de goede keuzes voor de toekomst te kunnen maken. Het moet minder en het moet anders, maar Helmond kan nog beter worden dan de video zojuist toonde. Ik neem aan dat de raad op de video net zo trots is als ik. Wij hebben daarin laten zien waar de stad voor staat. Het andere element dat ik nog even naar voren wil halen, is de bestuurlijke samenwerking. Die wordt niet erg duidelijk in de profielschets genoemd, maar het college merkt dagelijks dat elk college in onze regio op dit moment erg worstelt met de opgaven, zowel die welke door Den Haag worden gesteld als die welke de bevolking verwacht. Het college denkt dat wij een burgemeester nodig hebben die niet alleen de Helmondse situatie bekijkt, maar die ook een verbindende rol zal spelen in de betrokkenheid met de gemeentebesturen in onze omgeving. Gezamenlijk kunnen wij de toekomst van de bestuurlijke samenwerking in de regio in kaart brengen. Daarmee neem ik geen voorschot op hetgeen moet komen, maar ik denk dat de burgemeester samen met de burgemeester van Eindhoven een goede rol moet krijgen. Helmond en Eindhoven zijn de twee grootste steden van de regio. De burgemeester moet bekijken hoe de regio, die met Brainport krachtig op de kaart staat, er in de toekomst nog beter kan uitkomen. Ik ga ervan uit dat het eendrachtige samenwerken van de afgelopen maanden ook in de vertrouwenscommissie zal terugkomen. De gemeentesecretaris, de griffier en ik zijn daarbij als adviseurs betrokken. Wij zullen ons best doen om de vertrouwenscommissie scherp te houden. Het is echter aan de raad om de definitieve voordracht aan de commissaris van de Koningin en het kabinet te doen. Ik dank de griffier en de kabinetschef voor de voorbereidingen die zij hebben getroffen. Alles wat wij hebben gedaan, was op basis van hetgeen zij ons hebben voorgelegd. Ik wens de raad, en met name de vertrouwenscommissie, heel veel succes bij het maken van de juiste keuze. De VOORZITTER: Dames en heren! Voordat ik de commissaris van de Koningin het woord geef, wil ik hem het genoemde informatiepakket overhandigen. Het is het informatiepakket dat elke sollicitant krijgt. Dankzij de moderne communicatie staat alles nu op één USB-stick. (De voorzitter overhandigt daarop de heer Van de Donk het informatiepakket alsmede een USB-stick.) 5. Bemerkingen van de commissaris van de Koningin bij de profielschets en toelichting op de te volgen procedure. De heer VAN DE DONK (commissaris van de Koningin): Voorzitter, geachte leden van de raad en het college, geachte gemeentesecretaris en griffier! Het is goed dat ik vanavond hier mag zijn. Ik reed zojuist Helmond binnen. Ik deel de pijn die Helmond lijdt door het verlies van het prachtige Speelhuis. Ik heb daar zelf regelmatig mogen spreken. Ik vind het getuigen van grote klasse dat de raad het moeilijke en moedige besluit heeft genomen om op die plaats iets nieuws te gaan doen. De technische gegevens zijn zodanig dat het opnieuw opbouwen van het prachtige en Helmond tekenende gebouw niet mogelijk is. Ik voelde op de avond van de brand de pijn met Helmond mee. Ik had contact met de burgemeester. Ik heb de beelden gezien. In deze dagen wordt de vraag gesteld of cultuur belangrijk is. Ik heb de uitzendingen van Omroep Brabant gezien waarin mensen uit Helmond werden getoond die een relatie met 't Speelhuis hadden opgebouwd. Als ik probeer onder woorden te brengen waarom cultuur belangrijk is, dan verwijs ik graag naar die mensen. In één van de vergaderingen van de B5-steden heb ik gevraagd wat de steden gezamenlijk voor Helmond zouden kunnen doen om de pijn van het verlies van 't Speelhuis te verlichten. Een eerste stap daartoe is gezet in de vorm van Kasteelconcerten die deze zomer zullen worden gegeven. Daarmee wordt de verbinding van het overige deel van Noord-Brabant met Helmond getoond. Noord-Brabant is heel trots op Helmond. De video die wij zojuist hebben gezien, bevatte voor mij geen nieuwe beelden. Ik heb Helmond in gezelschap van de burgemeester en het college een aantal keren bekeken. Ik deel de intenties van hetgeen de afgelopen decennia is gedaan om de stad een nieuw gezicht en nieuwe trots te geven. Dit zijn complimenten voor de burgemeester en het college, maar ook voor de Notulen gemeenteraad 28 maart 2012 Blz. 5

6 gemeenteraad. Heel Noord-Brabant is trots op Helmond. Helmond hoort erbij. Wij hebben Helmond hard nodig. De wethouder refereerde al aan het feit dat Helmond één van de steden is die het de komende jaren in deze regio zal moeten doen. Wij verwachten veel van Helmond. Het is vertrouwenwekkend als wordt bezien wat er in Helmond allemaal is gebeurd, maar het is bekend dat wij nog niet klaar zijn. Omdat burgemeester Jacobs heeft besloten om per 1 november 2012 ontslag te nemen, zijn wij vanavond bijeen om de procedure voor het zoeken van een nieuwe burgemeester te starten. Ik ben blij dat ik van de vertrouwenscommissie zeer mooie dingen heb gehoord. Ik zal dadelijk reageren op hetgeen in de profielschets staat en ook op een aantal zaken die de raad mij in de aanvullende beschouwingen heeft gezegd. Het genoemde artikel uit het ED heb ik bij mij. Soms verbaast een commissaris van de Koningin zich over het feit dat er zo veel baarlijke nonsens in de krant staat. Ik heb niet gecheckt of inderdaad is gezegd wat er in de krant staat, maar wat er staat is van een dermate knullig en onzinnig niveau dat ik daarover graag heldere taal spreek. Ik zal aan het einde van mijn betoog een paar opmerkingen van bijzondere aard maken. Ik zal dat in alle openbaarheid doen. Zo hoort dat te gaan. Iedereen kan meeluisteren, want deze vergadering is openbaar. De notulen van deze vergadering zullen door alle kandidaten worden gelezen. Ik heb de concept-profielschets al eerder ontvangen. Ik wil de raad een compliment maken voor het feit dat de profielschets unaniem is vastgesteld. Wij moeten het belang daarvan niet onderschatten. Als de raad bij de start al verdeeld zou zijn, is dat een signaal waarover de eventuele kandidaten zich de vraag zouden kunnen stellen of zij wel in die stad zouden willen werken. Het feit dat de raad unaniem over de profielschets is, is gunstig. Natuurlijk bevat de profielschets veel. Er wordt gevraagd om het bekende schaap met de vijf poten. Er is enorm veel gezegd, maar ik vind dat de profielschets wel degelijk ambitie uitstraalt. De kandidaten, de vertrouwenscommissie en ikzelf kunnen er echt iets mee doen. Ik vind dat de profielschets een helder beeld van de ambities van Helmond geeft. Er is zowel dynamiek als ambitie in aanwezig. Het is duidelijk dat Helmond niet om zomaar een burgemeester vraagt. In het licht van hetgeen de afgelopen jaren is gerealiseerd en alles wat van de stad mag worden verwacht, is het duidelijk dat de burgemeester een verbinder moet zijn. Dat is een kerncompetentie van een burgemeester. Als iemand die eigenschap niet in zich heeft en het niet leuk vindt om met mensen om te gaan, dan moet hij of zij helemaal geen burgemeester willen worden. Daarom is het goed dat de raad de voordracht doet. Groeipotenties en groeiambities in moeilijke tijden vragen om een burgemeester die zelf kracht kan ontwikkelen, maar die ook in de raadzaal, in de stad en in de regio kracht kan organiseren. Dat vraagt om competenties die in de profielschets worden omschreven. Ik heb daaraan weinig toe te voegen. Het stuk is helder en inspireert. Ik heb de profielschets gelezen als een uitnodiging aan kandidaten om te solliciteren. De raad heeft nadrukkelijk veel van zichzelf ter tafel gebracht om met geïnteresseerde kandidaten het gesprek aan te gaan. Ik ben zeer gecharmeerd van het feit dat men in de stad een enquête heeft uitgezet. Ik vind dat een heel mooi initiatief. Het geeft de kandidaten een aantal duidelijke signalen van de mensen in Helmond. Over de betekenis van het woord "betrokkenheid" kan lang worden gesproken, maar ik vind de profielschets een duidelijke klankkleur hebben. De profielschets is warm en uitnodigend, maar tegelijkertijd veeleisend. Het is een heel mooie en subtiele combinatie die goed bij Helmond past. Er is hier al veel gebeurd, maar er moet nog veel meer gebeuren. De profielschets is daarover heel duidelijk. In de profielschets wordt expliciet verwezen naar hetgeen zich in Helmond de afgelopen tijd rond de burgemeester heeft afgespeeld. Het is duidelijk dat Helmond iemand nodig heeft die zelfs als het heel moeilijk wordt het is bekend hoe moeilijk burgemeester Jacobs het heeft gehad blijft staan. Het zijn van burgemeester wordt misschien steeds moeilijker in een samenleving waarin het blijkbaar soms normaal is dat men dit soort dingen tegenkomt. Het is duidelijk dat de profielschets daarvan nog de sporen draagt. Daarover is een aantal heldere teksten opgenomen waarin woorden als "ruggengraat" en "blijven staan" voorkomen. Eerlijk gezegd wordt dat van elke burgemeester verwacht. Het moet iemand zijn die het burgemeestersambt aankan. Dat is niet iedereen gegeven. Gezocht wordt iemand die een publieke figuur is, maar die als het nodig is stevig durft op te treden, zelfs als er sprake is van bedreigingen aan het adres van zijn of haar gezin. De profielschets is eigenlijk heel traditioneel. Helmond wil een echte burgemeester hebben die ideaal figureert. In de profielschets staat alles wat men van een burgemeester verwacht. Op een of andere manier kan ik er buitengewoon goed mee uit de voeten. Ook de vertrouwenscommissie kan er buitengewoon goed mee aan het werk gaan. Notulen gemeenteraad 28 maart 2012 Blz. 6

7 Ik heb in de profielschets gelezen dat niet a priori een man of een vrouw wordt gezocht. Men wil de beste kandidaat hebben, iemand van een hoog soortelijk gewicht die een zware burgemeestersrol aankan. Ik heb bij de benoeming een zeker persoonlijk belang. Ik zie er echt naar uit dat wij in er de B5 een prettige en goede collega van groot kaliber bij krijgen, maar ook dat is in de profielschets al opgeschreven. Eerlijk gezegd vind ik dat het tijd wordt dat in de grote steden van Noord-Brabant een vrouw burgemeester wordt. Als het de beste kandidaat is, zou het prachtig zijn als Helmond de eerste grote stad in Noord-Brabant is die een vrouwelijke burgemeester krijgt. Echter, de beste moet het worden. Daar zullen wij aan werken. Als ik de burgemeester van Helmond ontmoet, dan hoop ik dat ik hetzelfde kan zeggen als wat de heer Damen zo mooi zei: "Wat ben ik blij dat je er bent" en dat het een geweldige collega in het openbaar bestuur is. In Noord-Brabant zijn sterke en goede bestuurders nodig. Het gaat goed, maar wij weten wat er op ons afkomt. Ik verheug mij er echt op om in dit proces te dienen. Ik dien het proces van de raad om bij de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en Hare Majesteit met een voordracht voor een nieuwe burgemeester te komen. Het voorbereidende werk van de procedure is gedaan. De procedure begint vanavond in deze raadszaal. De wet voorziet erin dat ik de profielschets in ontvangst neem. De voorzitter heeft mij die zojuist op een mooie manier gegeven, heel modern, op een USB-stick. Dat scheelt papier. Het is echter wel een heel klein USBstickje. Ik zal die heel goed bewaren. Op woensdag 4 april a.s. zal de advertentie in de Staatscourant verschijnen. Daarin staat dat voor Helmond een nieuwe burgemeester wordt gezocht. Het is een kleine, neutrale advertentie. Er staan alleen zakelijke gegevens in, zoals het aantal inwoners van Helmond, hoeveel de nieuwe burgemeester ongeveer zal gaan verdienen en of een assessment al dan niet van de procedure deel uitmaakt. De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zet de advertentie in de Staatscourant. Daarna is er een wettelijke sollicitatietermijn van ongeveer drie weken. Het kan zijn dat de sollicitatieperiode vanwege de paasvakantie een week langer duurt. Hoeveel kandidaten zich zullen aanmelden, is elke keer een verrassing. In Noord-Brabant ligt dat aantal gemiddeld tussen de 9 en 42 deelnemers. Omdat het aantal kandidaten onbekend is, is ook onbekend hoe lang de procedure zal duren. Ik kan echter garanderen dat er op het moment dat de huidige burgemeester vertrekt een nieuwe burgemeester zal zijn. Het is zelfs waarschijnlijk dat al vóór de zomer een voordracht kan worden gedaan. Gedurende de procedure moet echter altijd met een aantal onzekerheden rekening worden gehouden. Als eventuele kandidaten de advertentie zien, zullen sommigen van hen eerst alleen belangstelling tonen. Zij zullen informatie opvragen en in Helmond rondkijken voordat zij tot een definitieve sollicitatie besluiten. De belangstellenden ontvangen via mijn kabinet de nodige informatie middels de USB-stick. Uiteindelijk komen er van kandidaten officiële sollicitatiebrieven binnen. Zij krijgen: - De notulen van deze vergadering. Alles wat in deze vergadering is gezegd, is voor hen beschikbaar. - De wettelijke procedureregels voor burgemeestersbenoemingen. - Een indicatief tijdschema van het verloop van de procedure, die door de griffier en de kabinetschef buitengewoon goed zal worden voorbereid. - Het besluit tot instelling van de vertrouwenscommissie. - De Verordening op de samenstelling van de vertrouwenscommissie. - De genoemde documentatie. - een stadsprofiel dat door mijn provinciale diensten zal worden opgesteld. Vervolgens zal van alle kandidaten informatie worden opgevraagd. Afhankelijk van het aantal kandidaten kan dat langer of korter duren. Er zal justitiële informatie worden opgevraagd. Kandidaten waarvan blijkt dat zij niet benoembaar zijn vanwege criminele antecedenten, zal ik verzoeken hun sollicitatie in te trekken. Zij zullen nooit door de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties worden benoemd. Alleen dat al kan een reden zijn om van mij het advies te krijgen om niet te solliciteren. De anderen zullen solliciteren. De vertrouwenscommissie krijgt van mij alle brieven en alle namen te zien. Ik weet niet precies hoe de betrokkene die in de krant aan het woord is tot het genoemde sprookje komt, maar het is baarlijke nonsens. Ik dien het proces van Helmond en het is het recht van de vertrouwenscommissie om uit de namen mede een keuze te maken. In de wet staat inderdaad dat ik de selectie vaststel van de personen met wie de vertrouwenscommissie spreekt, maar ik doe dat in goed overleg met de vertrouwenscommissie. Ik zal dit punt na afloop van de vergadering met de vertrouwenscommissie nog nader bespreken. Het komt erop neer dat als de vertrouwenscommissie straks met mij in het provinciehuis overlegt, alle brieven ter tafel zijn. Samen zullen wij er zes of zeven uitkiezen. Het aantal hangt af van hoeveel kandidaten er zijn. Notulen gemeenteraad 28 maart 2012 Blz. 7

8 In het genoemde krantenartikel staat een sprookje dat in de wereld is geholpen door een journalist die de feiten niet checkt. Ik begrijp de vragen van de SP-fractie daarom heel goed. Ik wil de baarlijke nonsens van het krantenartikel meteen rechtzetten. Er is geen sprake van achterkamers. De enige achterkamer die er is, is de achterkamer van de vertrouwenscommissie. Dat is terecht een achterkamer, omdat vertrouwelijkheid van belang is. In het Nederlandse openbaar bestuur kunnen wij het niet hebben dat kandidaten niet durven solliciteren omdat hun naam op straat kan komen te liggen. Als dat gebeurt, zijn wij niet goed bezig. Kandidaten die solliciteren, zijn wellicht nu al ergens werkzaam. Er is een groot risico dat een zeer goede kandidaat zich terugtrekt. Daarom is de vertrouwelijkheid in het belang van de raad zelf. Ik zal gesprekken voeren met alle kandidaten die solliciteren. Ik gebruik daarbij zowel de informatie die mij is gestuurd als de profielschets. Mijn kabinetschef voert onafhankelijk van mij gesprekken met de kandidaten. Wij vormen ons een oordeel over de geschiktheid van een kandidaat op basis van de profielschets. Als wij dat hebben gedaan, komt de vertrouwenscommissie in beeld. De vertrouwenscommissie komt naar het provinciehuis toe. Afhankelijk van het aantal kandidaten duurt dat een halve of een hele dag. De commissie krijgt alle brieven te zien. De commissie maakt daaruit zelf een selectie op basis van de profielschets. Kwaliteit, ambitie en ervaring zijn de steekwoorden. De beste zes of zeven kandidaten blijven over. De nieuwe burgemeester van Helmond zal daar bij zijn. In 99% van de gevallen hebben de vertrouwenscommissies en wij dezelfde top vijf. Het soortelijk gewicht en de kwaliteit van de kandidaat worden doorgaans aan de hand van de brief duidelijk. Ik heb dan al gesprekken met de kandidaten gevoerd. Ik kan de informatie daarover met de vertrouwenscommissie delen. Wij komen daar uit. De vijf of zes beste kandidaten neemt de vertrouwenscommissie mee. Daarna zal de vertrouwenscommissie gesprekken voeren. De commissie is vrij in de manier waarop ze de werkzaamheden organiseert. De commissie gaat helemaal zelf over het aantal gesprekken dat wordt gevoerd. Mijn advies aan de commissie is altijd het nemen van voldoende tijd. Ze moet daarmee bij de planning rekening houden. De commissie moet zich niet op slot laten zetten, want ze moet een zeer belangrijke beslissing nemen. De vertrouwenscommissie moet de raad een kandidaat voordragen. De raad komt pas in beeld als de vertrouwenscommissie klaar is met de voordrachten van de kandidaten 1 en 2. Kandidaat 2 is net zo belangrijk als kandidaat 1. Het enige verschil is dat kandidaat 2 geen burgemeester wordt. De vertrouwenscommissie moet zich heel goed realiseren dat het wel eens voorkomt dat iemand die op de eerste plaats eindigt, plotseling ergens anders wordt benoemd. Dan wordt kandidaat 2 kandidaat 1. Men moet zich goed realiseren dat de eerste drie die de vertrouwenscommissie op haar lijstje zet, allemaal burgemeester van Helmond moeten kunnen worden. Het werk van de vertrouwenscommissie is buitengewoon serieus. Eerst kiest ze uit de grote bak zes, zeven of acht kandidaten waarmee ze wil spreken. Daarna wordt de selectie van kandidaten gemaakt waaruit de raad in een besloten vergadering de keuze voor de burgemeester zal maken. Op dat moment is er sprake van een voordracht door de raad. De voordracht wordt vervolgens, voorzien van het procedureverslag, het kabinet toegestuurd. De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties kan vervolgens checken of alles conform de regels is verlopen. Dan wordt de besluitvorming afgerond door een kabinetsbesluit. Ook de Majesteit zal de voordracht bekijken. In deze fase zullen ook de AIVD en de belastingdienst een onderzoek doen. Dat is nieuw. De regels zijn per 1 januari 2011 strenger geworden. De kandidaten weten dat vooraf. Meestal komen wij in die fase niet voor verrassingen te staan. Het is dus duidelijk hoe streng en van hoeveel ventielen en uitlaatkleppen de procedure voorzien is. Ook de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zal de kandidaat voor een gesprek uitnodigen. De benoeming is pas rond als alles rond is en als de Koningin de benoeming heeft getekend. Op een gegeven moment zal kandidaat 1 publiek bekend worden, maar kandidaat 2 niet. Kandidaat 2 wordt nooit publiek bekend. Ik hoop dat men begrijpt waarom dat zo is. Deze mensen kunnen beschadigd raken. Wij moeten heel zorgvuldig te werk gaan. Theoretisch kan het zijn dat de minister ook kandidaat 2 voor een gesprek uitnodigt. Theoretisch kan de minister zelfs voorstellen om kandidaat 2 te benoemen in plaats van kandidaat 1. Ik zeg in dat geval tegen de minister dat hij dat zelf zal moeten uitleggen. Dat zal de minister dan doen. Dit is echter een zuiver theoretisch geval. De raad bepaalt zelf wie de nieuwe burgemeester wordt. Om die reden mag er na de voordracht in de gemeenteraad nog niet uitbundig feest worden gevierd. Men mag best een glaasje drinken met de kandidaat die weet dat hij als nummer 1 op de voordracht staat, maar uit respect voor de minister en Hare Majesteit is het past feest als het feest is. Dat is op het moment dat wij elkaar in de raadzaal bij de beëdiging en de installatie van de nieuwe burgemeester terugzien. Dat Notulen gemeenteraad 28 maart 2012 Blz. 8

9 gebeurt in alle openbaarheid. Dan is alles echt rond. Ik hoop dat ik hiermee de vragen heb beantwoord. Zojuist werd de verhuisplicht genoemd. Dat is een keihard punt. Ik vind dat een burgemeester in zijn stad en tussen zijn mensen moet wonen. Wij weten dat de woningmarkt moeilijk is. De wet biedt de mogelijkheid om één jaar vrijstelling te krijgen. Die wordt wel eens verlengd tot twee jaar. Het is echter geen goed teken als daarover al te veel moet worden gesproken. De mensen worden tegenwoordig een beetje opgevangen. Wij kennen de moeilijkheden van de huidige woningmarkt. Echter, een burgemeester hoort in zijn of haar stad te wonen. De raad kan daaraan wel iets doen. Ik weet niet of Helmond een ambtswoning heeft. Die zal er niet meer zijn. Het instellen van een ambtswoning zou kunnen worden overwogen. Ook kan de kandidaten informatie over de woningmarkt in Helmond worden aangeboden, om hen te laten zien dat er ruimte is en dat het geen probleem hoeft te zijn om in Helmond snel een huis te vinden. Ik kom nog even op de vertrouwelijkheid terug. Ik vind echt dat wij moeten afspreken dat wij het niet zover moeten laten komen als elders wel eens gebeurt en dat er namen op straat komen te liggen. Dat is echt niet in het belang van Helmond. Kandidaten kunnen zich terugtrekken. Ik merk wel eens dat goede kandidaten aarzelen om te solliciteren op zo'n ambt. Zij denken dat het risico behoorlijk groot is dat hun naam op straat komt te liggen. Ik zal dadelijk met de vertrouwenscommissie daarover heel precieze afspraken maken. Het schenden van de vertrouwelijkheid is een misdrijf. Dat is het niet voor niets, omdat de wetgever heeft geprobeerd om het grote belang te beschermen dat wij met de vertrouwelijkheid dienen. Dat is het belang van ons allemaal. Wij moeten goede kandidaten bereid blijven vinden om naar dit soort ambten te solliciteren. Als de namen van de kandidaten bij dit soort procedures op straat komen te liggen, dan weet ik zeker dat de allerbeste kandidaten zullen zeggen dat risico niet langer te willen lopen. Ik doe een beroep op de raad om echt de vertrouwelijkheid te respecteren. Dat betekent dat vanaf vanavond de raad hierover niet langer met de leden van de vertrouwenscommissie kan spreken. De vertrouwenscommissie zou in verlegenheid kunnen worden gebracht. Helmond verdient een zeer goede kandidaat. Ik zal mijn best doen om de commissie en de raad daarbij te helpen. Ik meen het buitengewoon serieus als ik zeg dat Helmond één van de beste burgemeesters van Nederland verdient. Ik zal mijn steentje daaraan bijdragen. (Applaus.) De VOORZITTER: Dames en heren! Ik dank de commissaris van de Koningin voor zijn duidelijke verhaal. Mevrouw VAN DER ZANDEN-VAN DER WEIJDEN (SP): Voorzitter! Ik wil de heer Van de Donk hartelijk danken. De SP-fractie dacht aanvankelijk dat er iets niet klopte, maar door de heldere uitleg van de heer Van de Donk is alles voor de Helmonders volledig duidelijk. De heer BOETZKES (PvdA): Voorzitter! Wij hebben niet de bedoeling gehad om aan de procedure te twijfelen. Wij hebben alle informatie gekregen. Het was mij erom te doen dat de Helmonders begrijpen dat er geen sprake is van achterkamertjespolitiek en dat er een zuivere procedure wordt gevolgd. Ik neem aan dat de media het verhaal overnemen dat de heer Van de Donk heeft uitgesproken. Ik ben hem voor dat verhaal dankbaar. De heer VAN DE DONK (commissaris van de Koningin): Ik garandeer dat persoonlijk. Daarom is het goed dat er van deze vergadering een openbaar verslag wordt gemaakt, dat zonder vervorming in de openbaarheid kan terechtkomen. De VOORZITTER: Dames en heren! Wij zijn aan het einde van deze bijeenkomst gekomen. Ik dank u allemaal voor uw aanwezigheid. Wij komen te zijner tijd op deze zaak terug in een extra raadsvergadering waarin de voordracht van de nieuwe burgemeester aan de orde komt. Ik wens iedereen wel thuis. De VOORZITTER sluit daarop, om uur, de vergadering. Aldus vastgesteld in zijn openbare vergadering van 3 april De raad voornoemd, de voorzitter, de griffier, Notulen gemeenteraad 28 maart 2012 Blz. 9