Hof van Cassatie van België

Transcriptie

1 11 SEPTEMBER 2009 C F/1 Hof van Cassatie van België Arrest Nr. C F ACTEL DIRECT, naamloze vennootschap, Mr. Paul Wouters, advocaat bij het Hof van Cassatie, tegen C. A. I. RECHTSPLEGING VOOR HET HOF Het cassatieberoep is gericht tegen het vonnis, op 6 februari 2008 in hoger beroep gewezen door de rechtbank van eerste aanleg te Luik. Raadsheer Albert Fettweis heeft verslag uitgebracht. Advocaat-generaal Thierry Werquin heeft geconcludeerd. II. CASSATIEMIDDELEN De eiser voert twee middelen aan. Eerste middel

2 11 SEPTEMBER 2009 C F/2 Geschonden wettelijke bepaling - artikel 88, tweede lid, van de wet van 15 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst. Aangevochten beslissingen Het bestreden vonnis hervormt het beroepen vonnis en beslist dat de wet de uitoefening van de regresvordering onderwerpt aan de verplichting voor de verzekeraar om op straffe van verval de verzekeringnemer of, in voorkomend geval, de verzekerde die niet de verzekeringnemer is, kennis te geven van zijn voornemen om verhaal in te stellen zodra hij op de hoogte is van de feiten waarop dat besluit gegrond is (artikel 88, tweede lid, van de wet van 25 juni 1992). Het staat aan de verzekeraar te bewijzen dat hij de voorwaarden vervult om de regresvordering in te stellen en dat hij dus de vereiste kennisgeving heeft gedaan. In deze zaak wordt niet zozeer de kennisgeving betwist, maar wel de datum waarop deze is gebeurd. De verzekeraar moet immers de kennisgeving doen, op straffe van verval van zijn recht van verhaal, zodra hij op de hoogte is van de feiten waarop het verhaal gegrond is, d.w.z. wanneer hij op de hoogte is gebracht van doorslaggevende feiten, die met een voldoende zekerheid zijn aangetoond. Bijgevolg rijst de vraag naar het tijdstip waarop de verzekeraar van de feiten kennis heeft gekregen. (De eiseres) houdt staande dat zij pas op 7 juni 2004 kennis heeft gekregen van de omstandigheden waarop haar verhaal gegrond was, toen zij kennisnam van het strafdossier. (De verweerder) houdt daarentegen staande dat de maatschappij al sinds 26 februari 2004, de datum waarop het ongeval werd aangegeven, kennis had van de noodzakelijke feiten. Uit het dossier blijkt dat: - (de verweerder) het ongeval aan zijn verzekeraar heeft aangegeven op 26 februari 2004 (verzending van het door hem ingevulde aangifteformulier); - (de eiseres) heeft er de ontvangst van gemeld op 1 maart 2004 en zij heeft (de verweerder) daarbij gevraagd haar een afschrift van zijn verhoor te bezorgen; - op 3 juni 2004 heeft (verweerders) raadsman (de eiseres) een afschrift van het strafdossier bezorgd; - bij aangetekende brief van 12 juli 2004 heeft (de eiseres) (de verweerder) gemeld dat zij een regresvordering zou instellen. (De eiseres) grondt haar verhaal op artikel 25 van de modelovereenkomst dat onder meer bepaalt: De maatschappij heeft een recht van verhaal op de verzekeringnemer die het schadegeval opzettelijk heeft veroorzaakt.

3 11 SEPTEMBER 2009 C F/3 De ongevalaangifte die (de verweerder) op 26 februari 2004 heeft afgegeven is omstandig. (De verweerder) vermeldt daarin duidelijk dat de heer S. op zijn motorkap is gaan liggen en dat hij bruusk geremd heeft om hem te doen vallen. De opzettelijke aard van het ongeval was dus al sinds 26 februari 2004 duidelijk aangetoond. Aangezien (de eiseres) op de hoogte was van de opzettelijke aard van het ongeval, was zij verplicht op korte termijn kennis te geven van haar voornemen om de regresvordering in te stellen. Zij was immers sinds die datum op de hoogte van het feit waarop haar verhaal gegrond was. De omvang van de verwondingen of de context waarin de opzettelijke daad werd gepleegd, vormden aanvullende gegevens bij het feit dat het regres rechtvaardigde. Het gebrek aan nauwkeurigheid over die gegevens ontsloeg haar niet van de verplichting om de verzekerde kennis te geven van haar voornemen om tegen hem verhaal in te stellen. Door tot 12 juli 2004 te wachten om (de verweerder) in te lichten over haar voornemen om verhaal in te stellen, heeft (de eiseres) artikel 88, tweede lid, van de wet van 25 juni 1992 niet nageleefd. Zij heeft immers haar verzekerde geen kennis gegeven van haar voornemen zodra zij op de hoogte was van de feiten waarop het verhaal gegrond was. Een termijn van vier en een halve maand tussen de kennis van het feit waarop het verhaal gegrond is en de kennisgeving beantwoordt niet aan het wettelijke vereiste van de onmiddellijke reactie. Het recht van (de eiseres) om verhaal in te stellen is bijgevolg vervallen. Grieven Teneinde het recht van verdediging van de verzekerde beter te vrijwaren, verplicht artikel 88, tweede lid, van de wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst de verzekeraar de verzekeringnemer of, in voorkomend geval, de verzekerde die niet de verzekeringnemer is, kennis te geven van zijn voornemen om verhaal in te stellen zodra hij op de hoogte is van de feiten waarop dat besluit gegrond is, op straffe van verval van zijn recht op verhaal. Die kennisgevingsverplichting ontstaat zodra de verzekeraar kennisneemt van de precieze omstandigheden van het ongeval op grond waarvan hij kan nagaan of de verzekerde de schade heeft veroorzaakt en of hij de regresvordering kan instellen. De omstandigheid dat het verhaal van de eiseres uiteindelijk gegrond is op het feit dat de verweerder het schadegeval opzettelijk veroorzaakt heeft, en niet op de precieze omstandigheden van het ongeval, verandert daar niets aan.

4 11 SEPTEMBER 2009 C F/4 Aldus verantwoordt in deze zaak het feit dat de eiseres, zodra zij verweerders ongevalaangifte d.d. 26 februari 2004 ontving, op de hoogte was van de opzettelijke aard van het schadegeval, niet de beslissing dat de kennisgevingsverplichting vanaf dat tijdstip is ontstaan. Uit de vaststellingen van de bestreden beslissing volgt dat de eiseres, op die datum, nog niet over precieze informatie beschikte, met name over de omvang van de verwondingen, of de context waarin de opzettelijke daad werd gepleegd. Dat zijn aanvullende gegevens, maar ze blijven echter wel omstandigheden van het ongeval op grond waarvan de eiseres de mogelijkheid moet kunnen bepalen of zij al dan niet verhaal kan instellen. Hieruit volgt dat, door alleen op basis van de overweging dat de verzekeraar al vanaf 26 februari 2004 door verweerders ongevalaangifte op de hoogte was van de opzettelijke aard van het schadegeval en dat de verplichting om kennis te geven van het voornemen om verhaal in te stellen op die datum was ontstaan, terwijl het verder vaststelt dat op dat tijdstip meer duidelijkheid ontbrak over de omvang van de verwondingen, of over de context waarin de opzettelijke daad werd gepleegd, het bestreden vonnis zijn beslissing niet naar recht verantwoordt, aangezien uit de vaststellingen ervan volgt dat de eiseres, bij de ontvangst van de ongevalaangifte van de verzekerde, niet op de hoogte was van alle precieze omstandigheden op grond waarvan zij moest kunnen bepalen of zij de regresvordering al dan niet kon instellen (schending van artikel 88, tweede lid, van de wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst). ( ) III. BESLISSING VAN HET HOF Beoordeling Eerste middel Luidens artikel 88, tweede lid, van de wet van 25 juni 1992 op de landverzekeringsovereenkomst is de verzekeraar op straffe van verval van zijn recht van verhaal verplicht de verzekeringnemer of, in voorkomend geval, de verzekerde die niet de verzekeringnemer is, kennis te geven van zijn voornemen om verhaal in te stellen zodra hij op de hoogte is van de feiten waarop dat besluit gegrond is. Krachtens die bepaling ontstaat de verplichting tot kennisgeving op het ogenblik waarop de verzekeraar kennisneemt van de precieze omstandigheden van het

5 11 SEPTEMBER 2009 C F/5 ongeval op grond waarvan hij kan beoordelen of de verzekerde de schade heeft veroorzaakt en of er grond bestaat om verhaal in te stellen. Het bestreden vonnis stelt vast dat: - de verweerder, de verzekerde van de eiseres, in de nacht van 26 op 27 oktober 2003 betrokken was bij een verkeersongeval waarbij een voetganger werd verwond; - de verweerder op 26 februari 2004 aan de eiseres een formulier heeft gestuurd waarin hij de omstandigheden van het ongeval als volgt uiteenzet: (de voetganger) is voor mijn auto blijven staan en zette mij aan over hem heen te rijden. Ik was niet van plan over hem heen te rijden, maar wel om de plaats te verlaten en hem te ontwijken aangezien hij dronken was. ( ) Hij is dan op mijn motorkap gaan liggen en hij heeft zich eraan vastgeklampt. Ik ben nog ongeveer 15 meter verder gereden. Om van hem kwijt te raken, heb ik bruusk geremd en hij is gevallen ; - op 1 maart 2004 de eiseres de ontvangst van het formulier heeft gemeld en de verweerder gevraagd om haar een afschrift van zijn verhoor te bezorgen; - op 3 juni 2004 (verweerders) raadsman (de eiseres) een afschrift van het strafdossier heeft bezorgd; - (de eiseres) bij aangetekende brief van 12 juli 2004 (de verweerder) heeft gemeld dat zij tegen hem een regresvordering zou instellen en nadien heeft zij haar verhaal gegrond op de omstandigheid dat de verweerder het ongeval opzettelijk had veroorzaakt. Op grond van de vaststellingen dat de opzettelijke aard van het schadegeval al sinds 26 februari 2004 duidelijk was aangetoond door de verklaring van de verweerder aan de eiseres waarin hij vermeldde dat hij bruusk had geremd om de voetganger die op zijn motorkap lag te doen vallen, en dat de eiseres aldus kennis had gekregen van het feit waarop haar verhaal was gegrond, heeft het bestreden vonnis naar recht kunnen beslissen dat de kennisgeving van de eiseres, vier en een halve maand later, van haar voornemen verhaal in te stellen niet beantwoordt aan het wettelijke vereiste van de onmiddellijke reactie en dat het recht van de eiseres om tegen de verweerder verhaal in te stellen bijgevolg vervallen is.

6 11 SEPTEMBER 2009 C F/6 Het middel kan niet worden aangenomen. ( ) Dictum Het Hof, Verwerpt het cassatieberoep. Veroordeelt de eiseres in de kosten. Aldus geoordeeld door het Hof van Cassatie, eerste kamer, te Brussel, door voorzitter Christian Storck, afdelingsvoorzitter Paul Mathieu, de raadsheren Didier Batselé, Albert Fettweis en Alain Simon, en in openbare terechtzitting van 11 september 2009 uitgesproken door voorzitter Christian Storck, in aanwezigheid van advocaat-generaal Thierry Werquin, met bijstand van griffier Patricia De Wadripont. Vertaling opgemaakt onder toezicht van raadsheer Beatrijs Deconinck en overgeschreven met assistentie van griffier Johan Pafenols. De griffier, De raadsheer,