Wethouder D. Cziesso (vervangt wethouder O.G. Prinsen)

Transcriptie

1 POLITIEKE MARKT APELDOORN DUURZAAMHEID IN APELDOORN Voorzitter Notulist P.W.J.H. Donswijk-Bot J. Brouwer Onderwerp Duurzaamheid in Apeldoorn Datum 23 januari 2014 Tijd uur Plaats Raadzaal Aanwezig: E.G.J.M. Bus (D66), T.P.E. van Kerkhof (Gemeentebelangen), mevrouw L.J. Riezebos-van der Veen (ChristenUnie), H.F. Dooper (CDA), mevrouw M. Moulijn (Partij voor de Dieren), mevrouw A. van Burg (Groen Links), H.J. Schutte (Leefbaar Apeldoorn), J.W. Ludwig (VVD), E.B. Edelenbos (PSA), J. Kloosterman (SGP), J.M. van Alten (PvdA) Wethouder D. Cziesso (vervangt wethouder O.G. Prinsen) Doel van de activiteit: discussie over de ambitie om Apeldoorn in 2020 energieneutraal te maken. Wethouder Cziesso vervangt wethouder Prinsen, die bij een andere bijeenkomst aanwezig moet zijn. Xandra van Lipzig zal een presentatie geven. De voorzitter laat weten dat vanavond gesproken zal worden over de situatie in Apeldoorn. Xandra van Lipzig geeft een presentatie over wat de organisatie wil bereiken, welke rol de gemeente heeft vervuld en wat het heeft opgeleverd en geeft een aantal voorbeelden van gemeentelijke panden waar energiemaatregelen zijn toegepast. Het accent heeft de afgelopen periode gelegen op de inventarisatie welke panden behouden blijven. Er zijn 55 panden die blijven en waar het accent op zal worden gelegd qua energiemaatregelen. In het najaar van 2014 zal het college de raad hierover informeren. Inmiddels is onder andere de openbare verlichting en de verlichting in het stadhuis aangepakt. Tevens zijn er elektrische laadpalen. De ambitie om in 2020 energieneutraal te zijn, is in 1998 vastgesteld. In 2010 is de keuze gemaakt om het anders te organiseren, ook intern. Vanaf dat moment is besloten om niet te veel tijd aan monitoring te besteden. VVD (de heer Ludwig) stelt vast dat in de vorige periode al besloten is om gemeentelijke panden te verduurzamen en vraagt wat, na zes jaar wachten, daarvan nu het resultaat is. Mevrouw Van Lipzig geeft aan dat dit de informatie is die zij gekregen heeft. De focus heeft de afgelopen tijd gelegen bij de discussie welke panden behouden konden worden. Wethouder Cziesso geeft aan dat er inderdaad gesproken is over ter beschikking stellen van gelden voor verduurzaming. Een aantal partijen heeft gevraagd of er meer kon bij een terugverdientijd van vijf jaar. Er is toen ook besloten om eerst een verkenning uit te voeren welke panden in het bezit van de gemeente zouden blijven. Nu is gekozen voor 55 panden die langjarig in bezit blijven. Mevrouw Van Lipzig geeft aan dat Apeldoorn 250 miljoen energielasten heeft, welke geïnvesteerd zouden kunnen worden in mooie dingen. De ambitie van Apeldoorn past binnen de Stedendriehoek, Nederland en Europa. Het gaat om gedragsverandering bij burgers en partijen. De gemeente kan condities creëren om marktpartijen stappen te laten zetten. De routekaart is een dynamisch uitvoeringsprogramma. 1

2 Vanaf 2009 is de landelijke klimaatmonitor gedaald. Een belangrijk speerpunt is de bestaande woningvoorraad waar iets mee moet gebeuren en al gedaan is, zoals de 188 woningen in Kerschoten. Geld voor een subsidieregeling komt van de Provincie. Een aantal partijen, zoals de woningcorporaties, hebben hier een actieve rol in. Leefbaar Apeldoorn (de heer Schutte) wijst er op dat het project bij de 188 woningen in Kerschoten niet doorgegaan is. Van de bewoners moest 70% instemmen met het project en dit is niet gehaald (60%). Kerschoten is dus geen goed voorbeeld, want het is niet door gegaan. Mevrouw Van Lipzig geeft aan dat, hoewel het niet is door gegaan, het wel een landelijke deal van woningen heeft opgeleverd. Apeldoorn heeft een actieve gemeenschap. Er is veel voorlichting en kansen worden onderzocht. De trend van 2010 is in de praktijk uitgerold. De rollen van de gemeente zijn opdrachtgever, voorbeeldfunctie, initiëren, stimuleren, faciliteren, verbinden. Er ligt nog wel een uitdaging om Apeldoorn energieneutraal te maken. Denk anders, doe anders en doe het nu. Groen Links (mevrouw Van Burg) vraagt of de doelstelling energieneutraal in 2020 gehaald gaat worden. Mevrouw Van Lipzig geeft aan dat het nu op 5 à 6% zit en in dit tempo zal de doelstelling naar verwachting niet gehaald worden. De voorzitter geeft het woord aan de insprekers. Mevrouw Sabanoglu (namens Transition Town) verwijst naar de onlangs gehouden informatie avond over schaliegas, waar veel raadsleden zijn geweest. Transition Town maakt zich zorgen over schaliegas, wat in de presentatie niet naar voren is gekomen. Indien er schaliegas gewonnen zou gaan worden, heeft dit effect op de drinkwatervoorziening en levert gevaar op voor aardbevingen. Er is geen beter moment dan nu om anders te denken en te doen. Mevrouw Sabanoglu hoopt dat de stem van de lokale gemeenschap zal worden meegewogen en pleit voor een schaliegasvrij Apeldoorn. PSA (de heer Edelenbos) wijst er op dat 130 gemeentes in Apeldoorn al tegen schaliegas gestemd hebben. Als dit gedaan wordt is de vraag wat er bijvoorbeeld met methaangas gedaan wordt. Hij zou hier graag een antwoord op willen hebben. Mevrouw Sabanoglu is geen deskundige en weet niet of er methaangas in de bodem zit. Het levert wel problemen op voor de drinkwatervoorziening; ook Vitens heeft er grote problemen mee. Boren naar schaliegas levert meer schade op dan ons lief is. De kwaliteit van leven moet voorop gesteld worden en we moeten zuinig zijn op de aarde. Op de site van Transition Town staat de presentatie van dinsdag jl. alsmede tabellen en cijfers. De heer Ton Sedie (bewoner Kerschoten) is al 30 jaar raadgever in energie en is teleurgesteld hoe de ambitie energie neutraal in 2020 wordt ingevuld. Het eigen gebouw van de gemeente voldoet niet aan de milieu wetgeving van 15 jaar geleden. De vraag ontstaat hoe de gemeente dan denkt bewoners in beweging te krijgen. De terugverdientijd van 5 jaar, was 15 jaar geleden al een verplichting. Er zijn nu schoolgebouwen waarvan het dak niet eens geïsoleerd is. Bij het uitspreken van een ambitie, moet de gemeente er ook achter staan. Voordat een beslissing wordt genomen, wordt er eerst over nagedacht. De gemeente is al jaren alleen maar aan het praten. De heer Marcel van de Maal wil aansluiten bij de heer Sedie en een suggestie doen met betrekking tot het gemeentelijk vastgoed. De heer Van de Maal heeft ervaring als energie coördinator bij de Vrije Universiteit, waar hij zich bezig heeft gehouden met energiebesparing en hoe je dat laat landen in de organisatie. Op korte termijn kan al gekeken worden naar de kosten van onderhoud door relatief simpele maatregelen als het goed inregelen van installaties en vervangen van verlichting. Besparingen kunnen relatief groot zijn. Dit zijn snelle maatregelen zonder grote investering. Het geld wat wordt uitgespaard kan worden gebruikt om te investeren in duurzaamheid. Op de vraag van ChristenUnie (mevrouw Riezebos) geeft de heer Van de Maal aan dat gedragsverandering wel effect heeft, maar 30% optimistisch lijkt. 2

3 De heer Gerard Kolkman stelt voor dat er geld vrij gemaakt wordt voor energiebesparingen. In gas zit de grootste bottleneck waarop bespaard kan worden. De heer Kolkman is verbaasd dat er geen zonneboiler op het dak van het Kristal staat alsmede ook niet op Malkander. De vraag is of hier geld beschikbaar voor is om installateurs er naar te laten kijken. Het rendement zal bij energiebesparing groter zijn dan het geld op de bank laten staan. Bovendien is monitoring belangrijk: meten is weten. Aangezien VVD en GroenLinks dit punt op de agenda hebben gezet, geeft de voorzitter hen als eerste het woord. GroenLinks (mevrouw Van Burg) heeft het onderwerp op de agenda geplaatst, omdat het naar de achtergrond was verdwenen. Veel dingen zijn blijven liggen of niet doorgezet. De vraag voor de raad is of de ambitie om Apeldoorn in 2020 energie neutraal te hebben er nog is. Om te beginnen moet het goede voorbeeld worden gegeven. In het eigen gebouw zijn de energielasten nog niet naar beneden gebracht. Wellicht moet het monitoren weer terug komen, zodat duidelijk is wat er gedaan wordt. Er moet worden ingezet op het terugbrengen van energielasten van bestaande gebouwen. Er kunnen hogere eisen gesteld worden: elk nieuw huis moet meteen voorzien zijn van zonnepanelen. Windenergie en biomassa zijn nog mogelijkheden. Schaliegas uiteraard niet. Het is de rol van de gemeente om de burgers te helpen. Er moeten golven veroorzaakt worden en er niet alleen op springen. Er had eerder begonnen moeten worden met de provinciale subsidie, aangezien het nu al 600 klanten in twee maanden heeft opgeleverd. De raad heeft nota bene vragen moeten stellen om die subsidie aan het werk te krijgen, terwijl het de gemeente geen geld kost. In het kader van mobiliteit kan nog gedacht worden aan gratis fietsenstallingen en gedifferentieerd parkeren. VVD (de heer Ludwig) heeft dit samen met GroenLinks voorbereid. Een aantal jaren geleden is in de raad afgesproken om geld te steken in het verduurzamen van gebouwen. Nu, 6, 7 jaar later, wordt aangegeven dat hier aan het eind van het jaar over geïnformeerd wordt. Dit is teleurstellend. Als de overheid iets wil bereiken en zelf niet het goede voorbeeld geeft, is het slecht gesteld met de geloofwaardigheid. Voorbeeldgedrag is belangrijker dan het halen van het doel in De gemeente is afhankelijk van de samenleving. De taak van de gemeente zou moeten zijn het mee helpen bij andere initiatieven. Echter eerst moet het eigen gedrag worden veranderd. Tevens moet aan de samenleving worden beloofd dat geprobeerd zal worden om eventuele belemmeringen voor verduurzamen weg te nemen. Leefbaar Apeldoorn (de heer Schutte) denkt dat het wel over geld gaat. Een van de redenen dat het energie neutraal maken van de 188 woningen in Kerschoten niet doorging, was het feit dat bewoners zelf hun nieuwe stoffering moesten betalen. De corporaties kan niets verweten worden; zij hebben zo veel mogelijk gedaan. Indien de gemeente geld beschikbaar had gehad, hadden zij kunnen helpen. GroenLinks (mevrouw Van Burg) vult aan dat de duurzaamheidslening van 2013, in 2014 voortgezet moet worden. Leefbaar Apeldoorn (de heer Schutte) is van mening dat op het moment dat de gemeente duurzaamheid wil, hiervoor geld beschikbaar moet komen. Dit is een keuze zal niet gehaald worden. Er moet gedacht worden aan makkelijke besparingen op korte termijn. Het grootste bezwaar tegen schaliegas is niet de milieuproblematiek, maar het weer aanboren van fossiele brandstoffen. Dit geld kan beter worden geïnvesteerd in duurzame energie. Als voorbeeld wijst de heer Schutte op een speciale verwarmingsketel van Remeha die een enorme CO2 besparing oplevert. A priori moet de portemonnee getrokken worden. Energiebesparing betekent met name voorlichting; het moet worden uitgedragen door de gemeente. CDA (de heer Dooper) vraagt of Leefbaar Apeldoorn afstand neemt van de opmerking dat zaken eerst in eigen panden goed geregeld moeten zijn om geloofwaardig over te komen. Leefbaar Apeldoorn (de heer Schutte) neemt daar geen afstand van; het goede voorbeeld geven is altijd goed. De gemeente moet de zaken goed op orde hebben. 3

4 ChristenUnie (mevrouw Riezebos) vindt het voorbeeld in Kerschoten een goed voorbeeld van de rol van de gemeentelijke overheid. De routekaart moet navigerend worden uitgevoerd en niet met concrete projecten. ChristenUnie vraagt wat de doorgang in besparing en overgang naar nieuwe energie hindert en wat de rol van de gemeentelijke overheid hierin is. Het lijkt een dubbele opdracht die aan het college wordt gegeven. VVD (de heer Ludwig) geeft aan dat de gemeente wel in staat is om iedereen die een nieuw huis bouwt op kosten te jagen om het huis energieneutraal te maken. De vraag is met welk gezag dat volgehouden kan worden. ChristenUnie (mevrouw Riezebos) geeft aan dat de overheid regels heeft ingesteld, waardoor bijvoorbeeld het project in Kerschoten is geflopt. Betrokkenen zouden bij de raad terug moeten komen en in gesprek gaan waarom het niet goed gaat. Dan komt onherroepelijk het geld ter sprake. PSA (de heer Edelenbos) wil de zes gebouwen die de gemeente in Apeldoorn heeft staan als voorbeeld laten dienen voor bewoners. PSA staat achter VVD, GroenLinks en Leefbaar Apeldoorn. De gemeente doet zelf te weinig, maar wil het wel uitdragen. D66 (de heer Bus) vindt dat de overheid zeker het voorbeeld moet geven. Particulieren hebben vaak geen geld om duurzaam te investeren. Is er een mogelijkheid dat er een koppeling kan zijn tussen duurzaam investeren en de OZB. Huizen die duurzaam zijn gemaakt hebben dan een lagere OZB. Uit de opbrengst kan een duurzaamheidsfonds worden gecreëerd wat gebruikt wordt om elders duurzaam te investeren. Wellicht kan dit idee uitgezocht worden. Er moet ergens geld vandaan komen. SGP (de heer Kloosterman) denkt dat de stip op de horizon verder naar achter komt te liggen. Op het moment dat de gemeente er wel over nadenkt, maar niet geloofwaardig is omdat zij zelf hun gebouwen niet op orde hebben, hoe gezagsvol kan er dan gesproken worden. De eigen panden moeten eerst op orde en wellicht moet dit vanavond concreet gemaakt worden: wethouder, laat ons horen waar we staan ten opzichte van die 55 panden, wat zijn de knelpunten en wanneer horen we dat het op orde is. Partij voor de Dieren (mevrouw Moulijn) vult aan dat dit geen 5 of 6 jaar meer mag duren. De burgemeester wees in zijn nieuwjaarsspeech trots op top 10 lijstjes, maar op duurzaamheid scoort Apeldoorn slecht. Er moet niet worden gewacht op wat anderen gaan doen. Partij voor de Dieren pleit er voor om gelijk echt werk te gaan maken van de eigen panden en tegelijkertijd anderen blijven stimuleren. PvdA (de heer Van Alten) denkt dat het belangrijk is dat de gemeente nu concreet wordt. De afgelopen jaren is voornamelijk gepraat. Er moet een routekaart komen wat wel concreet is. Energie neutraliteit ligt zo ver weg dat het niet meetbaar is. Het is een te grote stap die niet concreet genoeg is. De gemeente moet zelf duurzamer acteren en doelstellingen formuleren. Concrete projecten en concrete doelstellingen. De vraag is waarom het laaghangend fruit niet geplukt is en hoe dit op een goede manier gedaan kan worden. Alle gebouwen moeten goed bekeken worden. Tijdens de afgelopen college periode is dit onderwerp op een laag pitje te zetten, maar er moeten wel concrete voorstellen zijn om af te kunnen wegen. PvdA sluit aan bij Leefbaar Apeldoorn dat er soms geld nodig is om projecten door te kunnen laten gaan. Gemeentebelangen (de heer Van Kerkhof) wil ook de zaken concreet maken met concrete projecten. Hij stelt voor om op de 200ha industrieterrein die er ligt energiegewassen te telen. De gronden worden dan rendabel gemaakt en het energietekort wordt aangepakt. Welke rol heeft de overheid genomen bij initiatieven voor windenergie en mestverbranding, hoe zijn deze projecten afgelopen. Wellicht moet de gemeente ook de hand in eigen boezem steken. PSA (de heer Edelenbos) stelt de aanvullende vraag of de installaties wel goed zijn afgesteld, zoals de inspreker aangaf. 4

5 ChristenUnie (mevrouw Riezebos) geeft aan dat het lijkt of Apeldoorn vooral mooie projecten wil doen die nieuwe technieken laten zien en het lijkt ouderwets om op besparing in te zetten. Het laaghangend fruit kan ook praktisch worden benut. ChristenUnie heeft een aantal jaren geleden al gepleit voor het benutten van gasexpansie. Dit is een simpele en nuttige techniek, wat 600 huishoudens jaarlijks van energie kan voorzien. dea heeft dit al bekeken, maar het lijkt alsof de gemeente dit niet wil omarmen. ChristenUnie pleit er voor om meer creatief na te denken. Ook de bevoorrading van het centrum kan anders door bijvoorbeeld twee verschillende tijden in te stellen. D66 (de heer Bus) wil ook een positief geluid laten horen. In de gemeente staat Apeldoorn op de 3 e plaats qua duurzaamheid. Er wordt dus wel goed werk gedaan, maar er kan nog meer gedaan worden. Partij voor de Dieren (mevrouw Moulijn) geeft aan dat sinds Bureau Duurzaamheid is opgegeven, mensen met weinig middelen veel voor elkaar gekregen. De gemeente moet een stimulerende en voorbeeld gevende rol innemen in plaats van afwachten wat de meerderheid zegt. Hier zou een besluit over genomen moeten worden, maar dit betekent ook dat er geld in gestoken moet worden. PvdA (de heer Van Alten) wijst er op dat niet alleen het budget is weg gehaald, maar dat er ook een nieuwe ambitie en werkwijze is gekomen alsmede een organisatie verandering. PvdA vraagt de wethouder hoe de organisatie de nieuwe ambities op zou willen lossen hierin. Bij dea ligt een lange lijst van projecten die op de agenda moeten komen van de gemeenteraad, om te kijken wat zij hierin kunnen doen. VVD (de heer Ludwig) komt terug op de gemaakte opmerkingen. Het variëren met de OZB is een ingewikkelde zaak. Het initiatief van mest verbranden vond iedereen destijds een goed idee, maar de werkelijkheid is anders geworden. De gemeente heeft gedaan wat ze moest doen: dit zijn de condities. In de trendconferentie is duidelijk geworden dat een stip op de horizon niet gedaan moet worden. Er moet gekeken worden hoe de gemeente kan helpen bij initiatieven van anderen. De VVD wil geen bureau duurzaamheid en hoopt dat dat geld besteedt kan worden aan het uitschrijven van een prijsvraag. CDA (de heer Dooper) is het er mee eens om de onrealistische doelstelling 2020 te schrappen en concludeert uit de opmerkingen in de raad, dat deze doelstelling van tafel kan. De doelstelling moet vervangen worden door zaken die over een aantal jaar te meten zijn en waarover vragen aan het college gesteld kunnen worden. ChristenUnie (mevrouw Riezebos) sluit hier bij aan; zij houden van realistische doelstellingen. Zij vragen zich echter ook af wat het psychologisch effect hiervan in de stad zal zijn. CDA (de heer Dooper) denkt dat ondernemers het met gejuich zullen begroeten, omdat er iets meetbaars voor terug komt. SGP (de heer Kloosterman) denkt dat concrete voorstellen de stip op de horizon niet in de weg hoeft te staan. Misschien moet de wethouder gevraagd worden om met concrete punten te komen wat de gemeente kan doen, een goede innovatie prijsvraag uitschrijven en dit naast de punten van de wethouder leggen. Dit moet snel concreet worden gemaakt, het liefst nog voor de zomer. PSA (de heer Edelenbos) zou graag bij de volgende bespreking over dit onderwerp de betreffende wethouder er bij willen hebben. VVD (de heer Ludwig) gaat er van uit dat deze wethouder het even goed kan als de wethouder wiens portefeuille het is. Het probleem is duidelijk maken wat onze eigen rol is, wat we zelf hebben gedaan en wat het heeft opgeleverd wat getoond kan worden. CDA (de heer Dooper) is voorstander van het wegnemen van welstandsbelemmeringen voor het plaatsen van zonnepanelen. De gemeente moet met een oplossing komen waar het dan wel zeggen en niet met het instrument RO zeggen dat het niet kan. CDA vraagt het college om met een uitwerking te komen hoe dit vorm gegeven kan worden. 5

6 Gemeentebelangen (de heer Van Kerkhof) wijst er op dat deze bijeenkomst begonnen is met de motie van GroenLinks over schaliegasvrij, welke destijds van tafel is genomen. Schaliegas is wel een actueel punt. Rapporten zeggen dat het wel mee zal vallen, maar dat is destijds ook in Groningen gezegd. Gemeentebelangen zou graag weten hoe andere partijen hier over denken. GroenLinks (mevrouw Van Burg) heeft de motie van tafel genomen, omdat er geen meerderheid zou komen. Hoewel het de aanleiding was voor deze bijeenkomst, moet het nu wel breder worden getrokken. Schaliegas is een onderdeel. Partij voor de Dieren (mevrouw Moulijn) geeft aan dat het wel in elkaars verlengde ligt. De overheid heeft een verantwoordelijkheid om geen fossiele brandstoffen meer te gebruiken, inclusief schaliegas. Apeldoorn laat nu niet zien dat zij het belangrijk vindt. Leefbaar Apeldoorn (de heer Schutte) wil schaliegas apart zien, omdat intensieve veehouderij er anders ook bij betrokken kan worden. De voorzitter geeft het woord aan de wethouder. Wethouder Cziesso is blij met de input die het college vanavond heeft gekregen. In 1998 zal de wereld er anders uit. Met de lage rentestand en goedkope zonnepanelen kan rendabel energie worden opgewekt. Een andere situatie vraagt een andere aanpak. De wethouder heeft gehoord dat de gemeente een voorbeeldfunctie heeft. De wethouder zegt toe dat wethouder Prinsen op 13 februari a.s. terug zal komen met een aantal concrete projecten. Wethouder Brouwer zal zijn uiterste best doen om eerder dan het najaar van 2014 terug te komen op de 55 panden. Wethouder Cziesso zal alle gemaakte opmerkingen meenemen naar het college. De gemeente moet een faciliterende functie hebben, maar ook verleiden en voorlichten om te gaan investeren. De wethouder roept iedereen op om de gordijnen dicht te doen en de thermostaat wat lager te zetten. Dit levert al geld op. Er zijn fondsen die burgers voorzien van middelen, installateurs die zonnepanelen plaatsen en websites om te bereken wat het rendement is. Dit kan de burger zelf doen. De gemeente kan voorlichting geven en kijken wat gestimuleerd kan worden. Voor het eventueel benodigde extra geld, verwijst de wethouder naar de voorjaarsnota. Het project in Kerschoten heeft geen grote impact op de begroting gehad en op dit moment kan de wethouder ook geen knelpunten aangeven. Er is een enkele keer een verzoek afgewezen voor het plaatsen van zonnepanelen vanwege de aanwezigheid van een beschermd stadsgezicht. Onder dankzegging sluit de voorzitter de bijeenkomst Toezegging:. - Wethouder Prinsen komt op 13 februari 2014 terug met een aantal concrete voorstellen; - Wethouder Brouwer zal eerder dan in het najaar van 2014 terug komen over de genoemde 55 panden.. Conclusie: het onderwerp is voldoende besproken 6