University of Groningen. Thoracolumbar spinal fractures Leferink, Vincentius Johannes Maria
|
|
- Saskia de Vos
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 University of Groningen Thoracolumbar spinal fractures Leferink, Vincentius Johannes Maria IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version Publisher's PDF, also known as Version of record Publication date: 2002 Link to publication in University of Groningen/UMCG research database Citation for published version (APA): Leferink, V. J. M. (2002). Thoracolumbar spinal fractures: aspects of epidemiology, classification, radiological results and functional outcome = Thoracolumbale wervelfracturen s.n. Copyright Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Take-down policy If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim. Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum. Download date:
2 9 Thoracolumbale wervelfracturen Aspecten van de epidemiologie, classificatie, radiologische en functionele resultaten Nederlandse samenvattingen Hoofdstuk 1 Een niet behandelde wervelfractuur betekende vroeger nog al eens de dood, zeker wanneer er ook een dwarslaesie aanwezig was. Gelukkig is de prognose tegenwoordig niet meer zo somber. De behandelingsmethoden voor wervelfracturen zijn de afgelopen decennia sterk veranderd. Het rekken en trekken van weleer heeft plaatsgemaakt voor moderne operatieve technieken. Na een inleiding over de behandelingsmethoden voor wervelfracturen in de oudheid staan we stil bij verschillende aspecten van de conservatieve behandelingen zoals die ook nu nog voor sommige typen wervelbreuken in zwang zijn. Ook de diverse operatieve therapieën komen kort aan bod, waarbij in extenso wordt ingegaan op de toepassing van Harrington staven, een methode die gedurende vele jaren is toegepast in onze kliniek. Voor een beschrijving van de epidemiologische aspecten van de ongevalspatiënten die de basis vormen voor dit onderzoek wordt gebruik gemaakt van het systeem: Registratie Letsels en Ongevallen Groningen (RLOG). In dit systeem zijn alle ongevalspatiënten opgenomen die vanaf 1969 door het aandachtsgebied traumatologie van de chirurgische kliniek van het AZG zijn behandeld. De patiënten met wervelfracturen worden in detail besproken. Hierbij blijkt bijvoorbeeld dat de incidentie van wervelfracturen de laatste 30 jaar nauwelijks is toegenomen. 113
3 We besluiten dit hoofdstuk met een bespreking van de op dit moment in de Groninger kliniek toegepaste operatieve behandelingsmethodiek: de methode volgens Dick. Tijdens deze ingreep wordt, via een dorsale benadering, een onbloedige repositie van het wervellichaam verricht in combinatie met een inwendige fixatie, een botplastiek via de boogvoetjes en het vastzetten van de facetgewrichten. We gaan in op de voordelen van het door ons gehanteerde sterk protocollaire behandelingsschema voor zowel operatie, nabehandeling in het revalidatiecentrum als poliklinische controle. Het patiëntencollectief dat de basis vormt voor de deelonderzoeken beschreven in de volgende hoofdstukken wordt gevormd door die 183 patiënten die in de periode vanwege een instabiele fractuur in de thoracolumbale wervelkolom operatief werden behandeld (binnen het aandachtsgebied traumatologie). Hoofdstuk 2 In dit hoofdstuk bespreken we de diverse classificatiesystemen voor wervelfracturen. In onze kliniek wordt de AO- classificatie gebruikt (Arbeitsgesellschaft für Osteosynthesefragen). Toepassing van deze indeling heeft in ons patiëntenmateriaal tot gevolg gehad dat 30% van alle B-letsels (distractieletsels) aanvankelijk zijn gemist wanneer we gebruik maakten van conventionele röntgenfoto s en CT-scan. Pas peroperatief kon de diagnose B-letsel in deze groep worden gesteld op grond van dorsaal ligamentaire verscheuring. De niet-herkende B-letsels gingen vaker gepaard met een relatief eenvoudig corpusletsel en minder vaak met neurologische uitval dan wel preoperatief herkende B-letsels. Een grote wighoek (AWA) bleek geen voorspeller van dorsaal ligamentair letsel. Echter bij een intacte achterzijde van het corpus moeten we wel bedacht zijn op ligamentaire betrokkenheid. We realiseren ons daarbij dat een intacte achterzijde van het corpus kan fungeren als een draaipunt (fulcrum) bij compressie aan de voorzijde. Het logische gevolg is een distractie moment met letsel aan de achterzijde welke niet altijd op de röntgenfoto s herkenbaar is. Hoofdstuk 3 In dit hoofdstuk bespreken we de radiologische resultaten van de operatieve behandeling van alle door ons geopereerde wervelfracturen (n=183). Naast het fractuurniveau, de fractuurclassificatie en de aan/afwezigheid van neurologisch letsel, richten we ons op de radiologische veranderingen van het gefractureerde 114
4 wervellichaam en de aangrenzende tussenwervelruimten zoals deze zich gedurende het gehele behandelingstraject voordoen. We onderscheiden in dit traject de direct posttraumatische situatie, het direct postoperatieve resultaat, de situatie na 9 maanden wanneer het fixatiemateriaal wordt verwijderd en het (eind) resultaat na 2 jaar. Als radiologische parameters hanteren we in het sagittale vlak de wigvormige deformiteit van het wervellichaam (AWA) in graden, de hoek die gevormd wordt door de lijnen die de intervertebrale ruimte van de bovenliggende wervel begrenzen (IVA) en de som van beide genoemde parameters, de regionale hoek (RA). De AWA van 18 graden posttraumatisch wordt gecorrigeerd tot 5.9 graden bij de operatie, een correctie die in de loop van de tijd voor een gering deel weer verloren gaat (tot 6.8 en 7.3 graden respectievelijk). De IVA verandert van 4,5 via 4,9 en 3,7 naar 0,4 graden, een verlies van 4,9 graden. De RA bedraagt posttraumatisch 9,9 om vervolgens via 0.3 en 2.3 terug te gaan naar 9.2 hetgeen betekent een nagenoeg volledige teruggang naar de situatie als vlak na het ongeval. Uit de literatuur blijkt dat die onderzoeken die een korte controle periode hanteren (korter dan 6 maanden) een behoud van de regionale hoek laten zien, maar dat bij een langere controle periode (jaren) het verlies van de RA ook circa 10 graden bedraagt. Breuk van het fixatiemateriaal beï nvloedt de corpusvorm (AWA) wel, maar de IVA niet. Hoofdstuk 4 De vormveranderingen van het wervelkanaal (in het sagittale vlak) als gevolg van het ongeval, de operatieve behandeling en zoals te zien tijdens de herstelperiode bij de 95 patiënten met een A3 wervelfractuur komen in dit hoofdstuk aan de orde. Als parameters hanteren we hier de hoogte van de achterzijde van het gefractureerde wervellichaam (PVH) en de hoogte van de achterste begrenzing van de intervertebrale ruimte (PIV). Tezamen vormen zij de achterste segmentale hoogte (PSH). Het aanspannen van het hier aanwezige ligament (ligamentum longitudinale posterius) en de invloed die dit heeft op de verplaatste botfragmenten wordt ligamentotaxis genoemd. De als gevolg van het ongeval optredende verplaatsing van de fractuurdelen naar dorsaal geeft een vernauwing van de diameter van het wervelkanaal. De PSH neemt als gevolg van de operatie toe van 40.5 tot 43.2 mm om daarna af te nemen tot 38.7 mm na 2 jaar. 115
5 Bij 75% van de patiënten verdwijnen als gevolg van de operatie de botfragmenten uit het wervelkanaal. Na 24 maanden is bij 96% van de patiënten die initieel een vernauwing van het wervelkanaal hadden, deze niet meer waarneembaar. Een complicerende factor bij de beoordeling van de wijdte van het spinale kanaal is dat niet alle botfragmenten goed kunnen worden geï dentificeerd op de zijdelingse foto. Een CT-scan is daartoe een meer geëigend diagnosticum. Duidelijk is evenwel dat remodellering van het spinale kanaal (teruggang van de vernauwing) doorgaat gedurende de twee jaar durende herstelperiode. Ligamentotaxis draagt hiertoe waarschijnlijk niet aan bij aangezien de PSH in deze periode afneemt. Hoofdstuk 5 Algemeen wordt aangenomen dat de bewegingsmogelijkheid van het rugdeel dat de gefractureerde wervel bevat, als gevolg van het letsel en de uitgevoerde operatieve behandeling, vermindert. De range of motion (ROM) van de segmenten rondom de gebroken wervel kan worden gemeten door het maken van zogenaamde flexie-extensie röntgenopnamen. In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe groot na 2 jaar de range of motion is bij 82 patiënten die vanwege een wervelfractuur een operatieve behandeling hebben ondergaan. Voor een goed begrip van de uitkomsten is het van belang te weten dat er bij de operatieve behandeling van het wervelletsel naar wordt gestreefd, om naast het herstel van de normale anatomische verhoudingen, het intervertebrale gewricht aan de craniale zijde van de gebroken wervel definitief te verstijven door het uitvoeren van een zogenaamde achterste spondylodese. Repositie van de fractuur en genoemde spondylodese worden tijdelijk (9 maanden) onderhouden door een fractuur overbruggende fixatie van de craniaal en caudaal (rostraal) gelegen wervel. Na verwijderen van het fixatiemateriaal gaan we er van uit dat het craniaal van de fractuur gelegen intervertebrale gewricht onbeweeglijk is geworden en dat het caudaal gelegen gewricht een deel van zijn oorspronkelijke bewegingsmogelijkheid terugkrijgt. De eerste veronderstelling wordt in dit onderzoek bevestigd. Het tijdelijk gefixeerde distale intervertebrale gewricht herwint 50% van zijn oorspronkelijke mobiliteit, een percentage dat ook geldt voor het (onbeschadigde en niet tijdelijk gefixeerde) intervertebrale gewricht craniaal van de tijdelijk gefixeerde segmenten. De conclusie is dat de spondylodese inderdaad effectief is maar dat het verlies van beweeglijkheid in de aangrenzende gewrichten groter is dan verwacht. Hoofdstuk 6 116
6 Met het in dit hoofdstuk beschreven onderzoek wordt inzicht verkregen in de beperkingen die patiënten ervaren na de operatieve behandeling van een wervelfractuur, hun conditie en hun mogelijkheden in het dagelijkse leven, o.a ten aanzien van betaald werk en de kwaliteit van leven. Hiertoe werden 19 patiënten onderzocht, allen met een wervelfractuur tussen Th 9 en L4, zonder neurologische uitval. Onderzoek vond plaats 3 tot 8 jaar na ongeval en operatieve behandeling. Met functionele capaciteitstesten, zoals tiltesten en fietsergometrie werden de beperkingen in lichaamsfunctie vastgelegd. Vermindering in dagelijkse activiteiten werden vastgelegd met behulp van vragenlijsten als de Visuele Analoge Wervel Scorelijst (VAS) en de Roland Morris Vragenlijst (RMDQ). Beperkingen in het dagelijkse leven alsmede de kwaliteit van leven werden beoordeeld aan de hand van de SF36 (Rand 36) vragenlijst en door het vastleggen van de arbeidsstatus. Op genoemde parameters scoren wervelpatiënten in het algemeen even hoog als vergelijkbare personen zonder wervelletsel. Zo is de maximale zuurstofconsumptie slechts bij 8,3% van de patiënten onder de norm. Arm- en romptiltesten laten een vergelijkbaar beeld zien. Opvallend is dat bij de tiltesten die de beenfunctie evalueren slechts 53% van de patiënten normale waarden bereiken. De RMDQ bedroeg gemiddeld 4,0, de VAS 79,4; beide scores zijn beter dan in andere series wervelfractuur-patiënten. De SF36 gaf vergelijkbare waarden als bij gezonde proefpersonen. Van de patiënten was 87% weer aan het werk, maar de helft ervan met aanpassingen in duur of zwaarte. De functie en de kracht van de benen lijken, gezien de uitkomsten, het functioneren meer te beperken dan de algemene conditie. Revalidatie zou daar meer op gericht kunnen worden. Hoofdstuk 7 Als belangrijkste bevindingen in dit proefschrift kunnen worden genoemd: Op het gebied van de fractuurclassificatie is duidelijk geworden dat de ligamentaire letsels als onderdeel van het letselcomplex onderbelicht worden met het alleen maken van gewone röntgenfoto s en CT-scans. Deze ligamentaire letsels beï nvloeden de keuze van de in te stellen behandeling echter wel. Indien er onduidelijkheid bestaat of er naast de wervelfractuur ook sprake is van ligamentair letsel ontstaat de kans op onderbehandeling. Met het uitvoeren van MRI-onderzoek, eventueel in plaats van CT-onderzoek, is het waarschijnlijk wel mogelijk deze letsels te betrekken bij de indicatiestelling tot de te volgen operatieve behandelstrategie. Hoe dit wat betreft timing en logistiek het beste kan, zal in de toekomst nader onderzocht moeten worden. 117
7 De radiologische resultaten bevestigen voor een deel op eenduidige wijze de gegevens uit de literatuur. In de loop van de behandeling gaat de winst verkregen bij de repositie ten aanzien van de regionale hoek van het geopereerde en gefixeerde wervelsegment weer verloren. Deels nieuw is dat dit verlies niet optreedt in het herstelde wervellichaam maar in de intervertebrale ruimte. Bij het ontwikkelen van nieuwe operatietechnieken zal hiermee rekening moeten worden gehouden. Het spontane herstel van de vorm van het wervelkanaal is niet alleen op CT maar ook op gewone röntgenfoto s te herkennen. Ten aanzien van de effectiviteit van het uitvoeren van een achterste spondylodese hebben wij met behulp van flexie-extensie foto s aangetoond dat het segment van de spondylodese na twee jaar niet meer beweegt. De aan de spondylodese grenzende wervelsegmenten hebben na twee jaar een bewegingstraject van 50% van normaal. In de toekomst verwachten wij deze interspinale bewegingstrajecten op niet radiologische wijze standaard te gaan vastleggen. Het hiertoe ontwikkelde apparaat (SpinalMouse -Idiag) wordt momenteel door ons op zijn bruikbaarheid getest. Functionele onderzoeken en vragenlijsten zoals de Roland Morris Disability Questionnaire en de VAS Spine Score geven belangrijke informatie over het functioneren van de wervelfractuur patiënt. Hoewel de algemene conditie na 3 tot 8 jaar goed is blijkt de kracht van de benen (beentiltest) ver onder de norm te zitten. Deze bevinding kan een belangrijk gegeven zijn voor aanpassing van de revalidatie. 118
Van 'gastarbeider' tot 'Nederlander' Prins, Karin Simone
Van 'gastarbeider' tot 'Nederlander' Prins, Karin Simone IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version
Nadere informatieQuantitative STIR MRI as prognostic imaging biomarker for nerve regeneration Viddeleer, Alain
University of Groningen Quantitative STIR MRI as prognostic imaging biomarker for nerve regeneration Viddeleer, Alain IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF)
Nadere informatieDe betrouwbaarheid van kleinschalige methoden voor waterzuivering Kaaij, Rachel van der
University of Groningen De betrouwbaarheid van kleinschalige methoden voor waterzuivering Kaaij, Rachel van der IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you
Nadere informatieImproving the properties of polymer blends by reactive compounding van der Wal, Douwe Jurjen
University of Groningen Improving the properties of polymer blends by reactive compounding van der Wal, Douwe Jurjen IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF)
Nadere informatieMultiple sclerose Zwanikken, Cornelis Petrus
Multiple sclerose Zwanikken, Cornelis Petrus IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document
Nadere informatieCitation for published version (APA): Mazzola, P. (2016). Phenylketonuria: From body to brain [Groningen]: Rijksuniversiteit Groningen
University of Groningen Phenylketonuria Mazzola, Priscila IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version
Nadere informatieCitation for published version (APA): Hoekstra, H. J. (1982). Fractures of the proximal femur in children and adolescents [S.n.]
University of Groningen Fractures of the proximal femur in children and adolescents Hoekstra, Harald IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to
Nadere informatieNeuroanatomical changes in patients with loss of visual function Prins, Doety
Neuroanatomical changes in patients with loss of visual function Prins, Doety IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatieCitation for published version (APA): Verbakel, N. J. (2007). Het Chronische Vermoeidheidssyndroom, Fibromyalgie & Reuma.
University of Groningen Het Chronische Vermoeidheidssyndroom, Fibromyalgie & Reuma. Verbakel, N. J. IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite
Nadere informatieLaat maar zitten Janssen, Janine Hubertina Lambertha Joseph
Laat maar zitten Janssen, Janine Hubertina Lambertha Joseph IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version
Nadere informatieUniversity of Groningen. De afkoelingsperiode in faillissement Aa, Maria Josepha van der
University of Groningen De afkoelingsperiode in faillissement Aa, Maria Josepha van der IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it.
Nadere informatieCitation for published version (APA): Roodenburg, J. L. N. (1985). CO2-laserchirurgie van leukoplakie van het mondslijmvlies. [S.l.]: [S.n.].
University of Groningen CO2-laserchirurgie van leukoplakie van het mondslijmvlies Roodenburg, Johannes Leendert Nicolaas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's
Nadere informatieUniversity of Groningen
University of Groningen Opvoeding op school en in het gezin. Onderzoek naar de samenhang tussen opvoeding en de houding van jongeren ten opzichte van sociale grenzen Mooren, Francisca Catharina Theodora
Nadere informatieSchoolsucces van Friese leerlingen in het voortgezet onderwijs de Boer, Hester
Schoolsucces van Friese leerlingen in het voortgezet onderwijs de Boer, Hester IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatieCitation for published version (APA): Veeze, P. (1968). Rationale and methods of early detection in lung cancer. [S.n.].
University of Groningen Rationale and methods of early detection in lung cancer. Veeze, Piet IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from
Nadere informatieZorgen rondom IVF Boekaar, J.; Riemersma, M.
Zorgen rondom IVF Boekaar, J.; Riemersma, M. IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document
Nadere informatieMultiple sclerose Zwanikken, Cornelis Petrus
Multiple sclerose Zwanikken, Cornelis Petrus IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document
Nadere informatieUniversity of Groningen. Inferior or superior Carmona Rodriguez, Carmen
University of Groningen Inferior or superior Carmona Rodriguez, Carmen IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the
Nadere informatieUniversity of Groningen. Up2U Harder, Annemiek T.; Eenshuistra, Annika
University of Groningen Harder, Annemiek T.; Eenshuistra, Annika IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document
Nadere informatieUniversity of Groningen. Zorgvermijding en zorgverlamming Schout, Hendrik Gerrit
University of Groningen Zorgvermijding en zorgverlamming Schout, Hendrik Gerrit IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please
Nadere informatieUniversity of Groningen. De besmettelijkheid van de ftisis Groenhuis, Dirk Johan Jacob
University of Groningen De besmettelijkheid van de ftisis Groenhuis, Dirk Johan Jacob IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please
Nadere informatieMensen met een verstandelijke handicap en sexueel misbruik Kooij, D.G.
Mensen met een verstandelijke handicap en sexueel misbruik Kooij, D.G. IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the
Nadere informatieEen model voor personeelsbesturing van Donk, Dirk
Een model voor personeelsbesturing van Donk, Dirk IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below.
Nadere informatieUniversity of Groningen. Eerste Hulp vaker ter plaatse Verhage, Vera
University of Groningen Eerste Hulp vaker ter plaatse Verhage, Vera IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document
Nadere informatieCitation for published version (APA): Scheepstra, A. J. M. (1998). Leerlingen met Downs syndroom in de basisschool Groningen: s.n.
University of Groningen Leerlingen met Downs syndroom in de basisschool Scheepstra, Adriana IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from
Nadere informatieDynamics of inner ear pressure change with emphasis on the cochlear aqueduct Laurens-Thalen, Elisabeth Othilde
University of Groningen Dynamics of inner ear pressure change with emphasis on the cochlear aqueduct Laurens-Thalen, Elisabeth Othilde IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version
Nadere informatieMolecular aspects of HNPCC and identification of mutation carriers Niessen, Renee
Molecular aspects of HNPCC and identification of mutation carriers Niessen, Renee IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please
Nadere informatieUniversity of Groningen. Hulp op maat voor leerlingen met leerproblemen in het vmbo Mombarg, Remo
University of Groningen Hulp op maat voor leerlingen met leerproblemen in het vmbo Mombarg, Remo IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite
Nadere informatieUw mening over gaswinning uit het Groningen-gasveld: Onderzoeksresultaten fase 2 Hoekstra, Elisabeth; Perlaviciute, Goda; Steg, Emmalina
University of Groningen Uw mening over gaswinning uit het Groningen-gasveld: Onderzoeksresultaten fase 2 Hoekstra, Elisabeth; Perlaviciute, Goda; Steg, Emmalina IMPORTANT NOTE: You are advised to consult
Nadere informatieDraagvlak migratiebeleid Postmes, Thomas; Gordijn, Ernestine; Kuppens, T.; Gootjes, Frank; Albada, Katja
University of Groningen Draagvlak migratiebeleid Postmes, Thomas; Gordijn, Ernestine; Kuppens, T.; Gootjes, Frank; Albada, Katja IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's
Nadere informatieUniversity of Groningen
University of Groningen STERK in het werk. Een kwalitatief onderzoek naar de adoptie van een programma gericht op het Stimuleren van Eigen Regie en Kwaliteit van leven (STERK) van nierpatiënten door zorgverleners
Nadere informatieUniversity of Groningen
University of Groningen Jongeren in de jeugdzorg en risicofactoren van zwerfgedrag. Een onderzoek naar de bijdrage van risicofactoren van zwerfgedrag op de duur van zorggebruik bij jongeren in de jeugdzorg.
Nadere informatieUniversity of Groningen
University of Groningen De behandeling van ernstig instabiele letsels van de thoracale en lumbale wervelkolom op het Strykerframe met halobitibiale tractie en Harringtonstabilisatie Veldhuis, Eduard Floribertus
Nadere informatieInteractie als gereedschap Koole, Tom
Interactie als gereedschap Koole, Tom IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document
Nadere informatieProcesevaluatie van het Navigator project Jager, John Mike
Procesevaluatie van het Navigator project Jager, John Mike IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version
Nadere informatieBouwen op een gemeenschappelijk verleden aan een succesvolle toekomst Welling, Derk Theodoor
University of Groningen Bouwen op een gemeenschappelijk verleden aan een succesvolle toekomst Welling, Derk Theodoor IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF)
Nadere informatieUniversity of Groningen
University of Groningen De ontwikkeling van prikkelverwerking bij mensen met een Autisme Spectrum Stoornis en de invloed van hulp en begeleiding gedurende het leven. Fortuin, Marret; Landsman-Dijkstra,
Nadere informatieImproving metabolic control in NIDDM patients referred for insulin therapy Goddijn, Patricia Petra Maria
Improving metabolic control in NIDDM patients referred for insulin therapy Goddijn, Patricia Petra Maria IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish
Nadere informatieDe primaire frozen shoulder Stenvers, Jan Derek
De primaire frozen shoulder Stenvers, Jan Derek IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below.
Nadere informatieUniversity of Groningen. Electron Holography of Nanoparticles Keimpema, Koenraad
University of Groningen Electron Holography of Nanoparticles Keimpema, Koenraad IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please
Nadere informatieUniversity of Groningen. Living with Rheumatoid Arthritis Benka, Jozef
University of Groningen Living with Rheumatoid Arthritis Benka, Jozef IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the
Nadere informatieImproving quality of care for patients with ovarian and endometrial cancer Eggink, Florine
University of Groningen Improving quality of care for patients with ovarian and endometrial cancer Eggink, Florine IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if
Nadere informatieElectric double layer interactions in bacterial adhesion and detachment Poortinga, Albert Thijs
University of Groningen Electric double layer interactions in bacterial adhesion and detachment Poortinga, Albert Thijs IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF)
Nadere informatieHypothalamus, pituitary and thyroid. The control system of thyroid hormone production. Sluiter, Wim J.
University of Groningen Hypothalamus, pituitary and thyroid. The control system of thyroid hormone production. Sluiter, Wim J. IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's
Nadere informatieIntrapersonal factors, social context and health-related behavior in adolescence Veselska, Zuzana
University of Groningen Intrapersonal factors, social context and health-related behavior in adolescence Veselska, Zuzana IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's
Nadere informatieUniversity of Groningen. Positron emission tomography in urologic oncology Jong, Igle Jan de
University of Groningen Positron emission tomography in urologic oncology Jong, Igle Jan de IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from
Nadere informatieUniversity of Groningen. Resultaat van pleegzorgplaatsingen Oijen, Simon van
University of Groningen Resultaat van pleegzorgplaatsingen Oijen, Simon van IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatieUniversity of Groningen. Vrije en reguliere scholen vergeleken Steenbergen, Hilligje
University of Groningen Vrije en reguliere scholen vergeleken Steenbergen, Hilligje IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please
Nadere informatieLamotrigine in bipolar depression Loos, Marcus Lambertus Maria van der
Lamotrigine in bipolar depression Loos, Marcus Lambertus Maria van der IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the
Nadere informatieThe importance of tactical skills in talent development Kannekens, Rianne
The importance of tactical skills in talent development Kannekens, Rianne IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatieCryosurgery in cervical intraepithelial neoplasia. A morphometric study Boonstra, Hendrik
University of Groningen Cryosurgery in cervical intraepithelial neoplasia. A morphometric study Boonstra, Hendrik IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if
Nadere informatieUniversity of Groningen. Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda
University of Groningen Stormy clouds in seventh heaven Meijer, Judith Linda IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatieCitation for published version (APA): Weide, M. G. (1995). Effectief basisonderwijs voor allochtone leerlingen Groningen: s.n.
University of Groningen Effectief basisonderwijs voor allochtone leerlingen Weide, Marga Geerte IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite
Nadere informatieUniversity of Groningen. BNP and NT-proBNP in heart failure Hogenhuis, Jochem
University of Groningen BNP and NT-proBNP in heart failure Hogenhuis, Jochem IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatieUnderstanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas
University of Groningen Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version
Nadere informatieThe diversity puzzle Mäs, Michael
The diversity puzzle Mäs, Michael IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document Version
Nadere informatieKnowledge, chance, and change Kooi, Barteld
Knowledge, chance, and change Kooi, Barteld IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document
Nadere informatieCervical cancer, proxies for HPV exposure, screening scare and use of proximal and distal defense behaviors in fear buffering Leckie, Glenn
Cervical cancer, proxies for HPV exposure, screening scare and use of proximal and distal defense behaviors in fear buffering Leckie, Glenn IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version
Nadere informatieToday's talented youth field hockey players, the stars of tomorrow? Gemser, Marije
University of Groningen Today's talented youth field hockey players, the stars of tomorrow? Gemser, Marije IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish
Nadere informatieMan of vrouw? Een onderzoek naar sekseverschillen in reacties op chronische aandoeningen Roeke, M.
Man of vrouw? Een onderzoek naar sekseverschillen in reacties op chronische aandoeningen Roeke, M. IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite
Nadere informatieCitation for published version (APA): Hendriks, H. G. D. (2004). Transfusion requirements in orthotopic liver transplantation Groningen: s.n.
University of Groningen Transfusion requirements in orthotopic liver transplantation Hendriks, Herman George Dirk IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if
Nadere informatieSelf-reported health and health risky behaviour of Roma adolescents in Slovakia Kolarčik, Peter
University of Groningen Self-reported health and health risky behaviour of Roma adolescents in Slovakia Kolarčik, Peter IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF)
Nadere informatieCitation for published version (APA): Wagemakers, M. (2015). Angiogenesis and angiopoietins in human gliomas [Groningen]: University of Groningen
University of Groningen Angiogenesis and angiopoietins in human gliomas Wagemakers, Michiel IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from
Nadere informatieUniversity of Groningen. Recovery from mild traumatic brain injury Scheenen, Myrthe
University of Groningen Recovery from mild traumatic brain injury Scheenen, Myrthe IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please
Nadere informatieUniversity of Groningen. Risk factors for injury in talented soccer and tennis players van der Sluis, Alien
University of Groningen Risk factors for injury in talented soccer and tennis players van der Sluis, Alien IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish
Nadere informatieCitation for published version (APA): Crane, L. M. A. (2011). Intraoperative fluorescence imaging in cancer Groningen: s.n.
University of Groningen Intraoperative fluorescence imaging in cancer Crane, Lucia Marie Albertine IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite
Nadere informatieUniversity of Groningen. Left ventricular function after STEMI Vleuten, Pieter Adriaan van der
University of Groningen Left ventricular function after STEMI Vleuten, Pieter Adriaan van der IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from
Nadere informatieOpvoeding op school en in het gezin. Onderzoek naar de samenhang tussen opvoeding en de houding van jongeren ten opzichte van sociale grenzen
Opvoeding op school en in het gezin. Onderzoek naar de samenhang tussen opvoeding en de houding van jongeren ten opzichte van sociale grenzen Mooren, Francisca Catharina Theodora van der IMPORTANT NOTE:
Nadere informatieThe infant motor profile Heineman, Kirsten Roselien
The infant motor profile Heineman, Kirsten Roselien IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below.
Nadere informatieCitation for published version (APA): Egberink, I. J-A. L. (2010). Applications of item response theory to non-cognitive data Groningen: s.n.
University of Groningen Applications of item response theory to non-cognitive data Egberink, Iris IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite
Nadere informatieThe development of stable influenza vaccine powder formulations for new needle-free dosage forms Amorij, Jean-Pierre
University of Groningen The development of stable influenza vaccine powder formulations for new needle-free dosage forms Amorij, Jean-Pierre IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version
Nadere informatieCitation for published version (APA): Scheepstra, A. J. M. (1998). Leerlingen met Downs syndroom in de basisschool Groningen: s.n.
University of Groningen Leerlingen met Downs syndroom in de basisschool Scheepstra, Adriana IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from
Nadere informatieUniversity of Groningen. Symptom network models in depression research van Borkulo, Claudia
University of Groningen Symptom network models in depression research van Borkulo, Claudia IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from
Nadere informatieCitation for published version (APA): Zwanikken, C. P. (1997). Multiple sclerose: epidemiologie en kwaliteit van leven s.n.
University of Groningen Multiple sclerose Zwanikken, Cornelis Petrus IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document
Nadere informatieUniversity of Groningen. Symptoms of Distress and Imbalance in Children Nijboer, J.M.
University of Groningen Symptoms of Distress and Imbalance in Children Nijboer, J.M. IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please
Nadere informatieVerbindingskracht & combinatievermogen de Vries ev Delies, Jantina Jantje
Verbindingskracht & combinatievermogen de Vries ev Delies, Jantina Jantje IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatieCitation for published version (APA): Tijdschrift voor Genderstudies (2018). Jaarrekening Stichting Tijdschrift voor Vrouwenstudies.
University of Groningen Jaarrekening 2017 Tijdschrift voor Genderstudies IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the
Nadere informatieThe etiology of functional somatic symptoms in adolescents Janssens, Karin
The etiology of functional somatic symptoms in adolescents Janssens, Karin IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatieUniversity of Groningen
University of Groningen Heeft Talant het kaf of het koren?een onderzoek naar de werkzaamheid en implementatie van methodieken in de zorg en ondersteuning voor mensen met een verstandelijke beperking bij
Nadere informatieCitation for published version (APA): Holwerda, A. (2013). Work outcome in young adults with disabilities Groningen: s.n.
University of Groningen Work outcome in young adults with disabilities Holwerda, Anja IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please
Nadere informatieUniversity of Groningen. Quantitative CT myocardial perfusion Pelgrim, Gert
University of Groningen Quantitative CT myocardial perfusion Pelgrim, Gert IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatieUniversity of Groningen. Safe and Sound van den Bosch, Kirsten Anna-Marie
University of Groningen Safe and Sound van den Bosch, Kirsten Anna-Marie IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the
Nadere informatieUniversity of Groningen. Dwaallichten, struikeltochten, tolwegen en zangsporen Roodbol, Pieternella
University of Groningen Dwaallichten, struikeltochten, tolwegen en zangsporen Roodbol, Pieternella IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite
Nadere informatieUnderstanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas
University of Groningen Understanding the role of health literacy in self-management and health behaviors among older adults Geboers, Bas IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version
Nadere informatieMultiple sclerose Zwanikken, Cornelis Petrus
Multiple sclerose Zwanikken, Cornelis Petrus IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below. Document
Nadere informatiePerceptual interactions in human vision and implications for information visualization van den Berg, Ronald
University of Groningen Perceptual interactions in human vision and implications for information visualization van den Berg, Ronald IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's
Nadere informatieDeterminants of disability and functional capacity in patients with chronic low back pain Schiphorst Preuper, Henrica
University of Groningen Determinants of disability and functional capacity in patients with chronic low back pain Schiphorst Preuper, Henrica IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's
Nadere informatieUw mening over gaswinning uit het Groningen-gasveld: Onderzoeksresultaten fase 1 Hoekstra, Elisabeth; Perlaviciute, Goda; Steg, Emmalina
Uw mening over gaswinning uit het Groningen-gasveld: Onderzoeksresultaten fase 1 Hoekstra, Elisabeth; Perlaviciute, Goda; Steg, Emmalina IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version
Nadere informatieUniversity of Groningen
University of Groningen Het inleiden van de baring : Een literatuuroverzicht en een exploratieve studie betreffende de simultane amniotomie en oxytocine-infusie Visser, Gerard Hille Adriaan IMPORTANT NOTE:
Nadere informatieUniversity of Groningen. Sodium intake and therapy resistance to ACE inhibition Kocks, Menno Johan Adelbert
University of Groningen Sodium intake and therapy resistance to ACE inhibition Kocks, Menno Johan Adelbert IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish
Nadere informatieBijdrage tot de statistiek en behandeling der lip- en verhemeltespleten Borgesius, Eltje Jacob
Bijdrage tot de statistiek en behandeling der lip- en verhemeltespleten Borgesius, Eltje Jacob IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from
Nadere informatieHelping infants and toddlers in Foster family care van Andel, Hans
Helping infants and toddlers in Foster family care van Andel, Hans IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document
Nadere informatieCitation for published version (APA): Sarkova, M. (2010). Psychological well-being and self-esteem in Slovak adolescents. Groningen: s.n.
University of Groningen Psychological well-being and self-esteem in Slovak adolescents Sarkova, Maria IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to
Nadere informatieComputer assisted decision support in acutely ill patients. Application in glucose management and quantification of myocardial reperfusion
Computer assisted decision support in acutely ill patients. Application in glucose management and quantification of myocardial reperfusion Vogelzang, Mathijs IMPORTANT NOTE: You are advised to consult
Nadere informatieUniversity of Groningen. Paula voor goud Piersma, Theun. Published in: Vogels+
University of Groningen Paula voor goud Piersma, Theun Published in: Vogels+ IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check
Nadere informatieUniversity of Groningen. Patient characteristics related to health care consumption Olthof, Marijke
University of Groningen Patient characteristics related to health care consumption Olthof, Marijke IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite
Nadere informatie