Tiengemeten. Voordat de pont om twaalf uur vertrok, hadden

Transcriptie

1 Op 6 juli vertrokken wij met een aantal minuten vertraging in 2 auto s richting de pont naar het eiland Tiengemeten. Willy had het weekend daarvoor al een gedeelte van het eiland verkend. De Nestor van de groep was Wim de Ruiter met 88 jaar en de Benjamin was ondergetekende met 54 jaar. Bij het vertrek uit Vlaardingen werd het konvooi auto s echter gelijk in tweeën gesplitst, zodat de eerste auto ± 10 minuten eerder aankwam bij Nieuwendijk. Toen de tweede auto arriveerde was het pontje juist vertrokken, zodat wij noodgedwongen waren om koffie met zelfgemaakte taart te eten in Nora s Theetuin. Wim de Ruiter - De Nestor - Geografie & Geschiedenis De naam Tiengemeten duidt op de grootte: een gemet is een oude landmaat van ruim 0,4 hectare. Tiengemeten is 8,5 km lang en 3 km breed. De maat van het eiland en de naam zijn nu dus niet meer met elkaar in overeenstemming. Het eiland ligt in het Haringvliet. Dit was van oudsher de toegangspoort vanaf de Noordzee naar de havenplaatsen Dordrecht en Rotterdam. Schepen, die naar De Oost waren geweest, moesten soms tot enkele maanden in quarantaine voor anker bij het eiland Tiengemeten. Er is een veerpontverbinding over het Vuile Gat (een zijarm van het Haringvliet) met Nieuwendijk. Vanaf 1997 is gestart met het omzetten van de 700 hectare akkerbouwgrond naar natuurgebied. Daarmee werd Tiengemeten het grootste natuurontwikkelingsproject van Nederland. In mei 2007 verliet de laatste boer het eiland. De overige 11 bewoners zijn gebleven, waaronder de van tv bekende rattenvanger Hugo Schortinghuis. De populariteit als recreatie- en natuurgebied groeit. In 2008 trok het eiland , en in 2010 ruim bezoekers. Naast het bezoekerscentrum bevindt zich het Rien Poortvlietmuseum en een paar 100 m verder een Landbouwmuseum. Het eiland is opgedeeld in een drietal gebieden: Weemoed (kleinschalige landbouw en een boomgaard in het oosten), Weelde (het moerasgebied in het midden) en Wildernis (ruig getijdengebied in het westen van het eiland). E.e.a. is natuurlijk ook na te lezen in het nieuwe Handboek van Natuurmonumenten op blz. 246 t/ m 250. Voordat de pont om twaalf uur vertrok, hadden we alvast wat planten en vogels geregistreerd. Tiengemeten - Aad en ik bekeken de vruchten van een Waterkers om te zien of er 1 of 2 rijen met zaadjes te zien waren. Het waren 2 rijen, wat duidt op de Witte waterkers. Bovendien vonden we nog een rijkbloeiende Moeraswalstro. De overtocht heen is gratis en duurt nog geen 10 minuten. In het bezoekerscentrum alvast kaartjes gekocht voor de niet gratis terugtocht. Aangezien de tijd al ver

2 Goudknopje - gevorderd was hebben we besloten maar een kleine omgang (Weelderondgang) te maken. We waren nog geen 150 meter de buurtschap uit of het begon flink te regenen en de groep besloot onder het aantrekken van de noodzakelijke regenkleding om even terug te gaan naar de buurtschap om te schuilen. Ik zelf was net naar de oeverrand van het moeras gelopen en signaleerde er direct het Goudknopje, snel een bloempje geplukt, regenjas aangetrokken en mij haastig bij de anderen gevoegd. Doorweekt besloten Wim, Gerda en Jo om bij het bezoekerscentrum onze terugkeer af te wachten, want wij vieren wilden toch de tocht afmaken. De heftige regenbui duurde gelukkig maar 10 minuten. Aad was al jaren op zoek geweest naar het Goudknopje (een zeldzame pioniersoort, lijkend op Kamille, maar zonder lintbloemen) en had deze, net als wij trouwens, nog nooit eerder gezien. Dus maar direct teruggelopen naar het Goudknopje om foto s te maken. Plantje direct weer gevonden, maar ± 500 m oever afgezocht en geen ander exemplaar meer gevonden. Bestaat toeval, denk je dan of is het een soort instinct? Wel nog een aantal planten van het eveneens zeldzame Klein Vlooienkruid gevonden. Deze werd evenals Heelblaadjes in het verleden gebruikt vanwege de insectwerende eigenschappen. Ondertussen vond Aad nog een Goudknopje, maar even later bekende hij, dat hij van een Kamillebloem de lintbloemen had verwijderd. Tiengemeten - De buien Bij de hoogwatervluchtplaats Vliedberg even gerust, boterhammen gegeten en nog iets gedronken, waarna we weer verder gingen tussen de tientallen vrijlopende Schotse hooglanders onder begeleidende zang van de Veldleeuwerik en gefladder van vooral Bruine zandoogjes. Even later hebben we toch weer wat Goudknopjes gevonden. Ondertussen noteerden Priscelline en ik bijna alles wat we herkenden, maar door de korte tijd hadden we helaas geen tijd om planten waar we niet zeker van waren ter plekke te determineren. Wat vooral opvalt is de massale aanwezigheid van Late of Canadese Guldenroede. Onder dreigende maar fantastisch fotogenieke luchten weer teruggekeerd naar het Bezoekerscentrum en wederom de pont net gemist. Bij de aanlegplaats nog snel een paar laatste vondsten genoteerd, o.a. een van die moeilijke Fonteinkruiden, dat een meter buiten ons bereik in het haventje groeide, en vervolgens overgevaren en teruggereden naar Vlaardingen. Ondanks de beperkte tijd op het eiland, nodigt hetgeen we gezien hebben toch uit om nog eens terug te komen, de plantengroei en vogelbevolking zijn nog volop in ontwikkeling. Thuisgekomen mijn notities en evt. foto s natuurlijk overgezet op

3 Plantenlijst: Klein vlooienkruid Achillea millefolium (Duizendblad); Agrostis stolonifera (Fioringras); Alisma plantago-aquatica (Grote waterweegbree); Anagallis arvensis subsp. arvensis (Rood guichelheil); Angelica archangelica (Grote engelwortel); Anthriscus sylvestris (Fluitenkruid); Arctium minus (Gewone klit); Arrhenatherum elatius subsp. elatius (Glanshaver); Artemisia vulgaris (Bijvoet); Atriplex prostata (Spiesmelde); Bellis perennis (Madeliefje); Bidens tripartita (Veerdelig tandzaad); Bolboschoenus maritimus (Heen); Calamagrostis epigejos (Duinriet); Capsella bursa-pastoris (Herderstasje); Carduus crispus (Kruldistel); Carex otrubae (Valse voszegge); Centaurium pulchellum (Fraai duizendguldenkruid); Cerastium fontanum subsp. vulgare (Gewone hoornbloem); Chenopodium ficifolium (Stippelganzenvoet); Chenopodium rubrum (Rode ganzenvoet); Cichorium intubus (Wilde cichorei); Cirsium arvense (Akkerdistel); Cirsium vulgare (Speerdistel); Convolvulus sepium (Haagwinde); Conyza canadensis (Canadese fijnstraal); Cotula coronopifolia (Goudknopje); Crataegus monogyna (Eenstijlige meidoorn); Crepis capillaris (Klein streepzaad); Dactylus glomerata (Kropaar); Dipsacus fullonum (Grote kaardebol); Eleocharis palustris (Gewone waterbies); Epilobium hirsutum (Harig wilgenroosje); Equisetum palustre (Lidrus); Eryngium campestre (Kruisdistel); Eunothera biennis (Middelste teunisbloem); Eupatorium cannabinum (Koninginnekruid); Euphorbia helioscopia (Kroontjeskruid); Fraxinus excelsior (Es); Galium aparine (Kleefkruid); Galium palustre (Moeraswalstro); Geranium dissectum (Slipbladige ooievaarsbek); Gnaphalium uliginosum (Moerasdroogbloem); Hedera helix (Klimop); Heracleum sphondylium (Gewone berenklauw); Hippophae rhamnoides (Duindoorn); Glechoma hederacea (Hondsdraf); Hordeum murinum (Kruipertje); Hypericum perforatum (Sint-Janskruid); Iris pseudacorus (Gele lis); Jacobaea vulgaris subsp. dunensis (Duinkruiskruid); Jacobaea vulgaris subsp. vulgaris (Jakobskruiskruid); Juncus gerardii (Zilte rus); Juncus inflexus (Zeegroene rus); Lamium purpureum (Paarse dovenetel); Leontodon autumnalis (Vertakte leeuwentand); Leontodon saxatilis (Kleine leeuwentand); Ligustrum ovalifolium (Haagliguster); Linaria vulgaris (Vlasbekje); Lolium perenne (Engels raaigras); Lycopus europaeus (Wolfspoot); Vlasbekje

4 Kattendoorn Lythrum salicaria (Grote kattenstaart); Malva moschata (Muskuskaasjeskruid); Malva sylvestris (Groot kaasjeskruid); Matricaria chamomilla (Echte kamille); Matricaria discoidea (Schijfkamille); Medicago lupulina (Hopklaver); Mentha aquatica (Watermunt); Myosotis palustris (Moerasvergeet-mij -nietje); Nasturtium officinale (Witte waterkers); Odontites vernus subsp. serotinus (Rode ogentroost); Oenothera biennis (Middelste teunisbloem); Ononis repens subsp. spinosa (Kattendoorn); Origanum vulgare (Wilde marjolein); Persicaria amphibia (Veenwortel); Persicaria hydropiper (Waterpeper); Persicaria maculosa (Perzikkruid); Persicaria mitis (Zachte duizendknoop); Phragmites australis (Riet); Plantago lanceolata (Smalle weegbree); Plantago major (Grote weegbree); Poa annua (Straatgras); Polygonum aviculare (Gewoon varkensgras); Potamogeton pectinatus (Schedefonteinkruid); Potentilla anserina (Zilverschoon); Prunella vulgaris (Gewone brunel); Pulicaria dysenterica (Heelblaadjes); Pulicaria vulgaris (Klein vlooienkruid); Ranunculus acris (Scherpe boterbloem); Ranunculus baudotii (Zilte waterranonkel); Ranunculus repens (Kruipende boterbloem); Ranunculus sardous (Behaarde boterbloem); Rorippa palustris (Moeraskers); Rorippa sylvestris (Akkerkers); Rubus caesius (Dauwbraam); Rubus fruticosus (Gewone braam); Rumex conglomeratus (Kluwenzuring); Rumex maritimus (Goudzuring); Rumex obtusifolius (Ridderzuring); Rumex sanguineus (Bloedzuring); Salix alba (Schietwilg); Salix aurita (Geoorde wilg) of S.x multinervis; Sedum album (Wit vetkruid); Sedum rupestre (Tripmadam); Sedum spurium (Roze vetkruid); Senecio inaequidens (Bezemkruiskruid); Silene dioica (Dagkoekoeksbloem) Sinapis arvensis (Herik); Sisymbrium officinale (Gewone raket); Solidago sp. (Late of Canadese guldenroede); Stachys palustris (Moerasandoorn); Symphytum officinale (Gewone smeerwortel); Tanacetum parthenium (Moederkruid); Trifolium arvense (Hazenpootje); Trifolium dubium (Kleine klaver); Trifolium pratense (Rode klaver); Trifolium repens (Witte klaver); Tussilago farfara (Klein hoefblad); Typha latifolia (Grote lisdodde); Urtica Moerasandoorn dioica (Grote brandnetel) Valeriana officinalis (Echte valeriaan); Veronica anagallisaquatica (Blauwe waterereprijs); Veronica persica (Grote ereprijs).

5 Vogels: Boerenzwaluw, Gierzwaluw, Aalscholver, Grauwe gans, Scholekster, Bruine kiekendief, Visdiefje, Kievit, Tureluur, Rietzanger, Rietgors, Tjif-tjaf, Koolmees, Kleine karekiet, Winterkoninkje, Kneu, Houtduif, Knobbelzwaan, Kleine zilverreiger, Fuut, Meerkoet, Veldleeuwerik, Fazant, Kluut, Zwarte kraai, Spreeuw. Rietgors Foto: Henk van der Sluis Overig: Schotse Hooglanders, Schapen (bruin), Rood soldaatje, Akkerdistelgal: Urophora cardui (Boorvlieg), Klein geaderd witje, Bruin zandoogje, Atalanta, Icarusblauwtje, Deelnemers: Gerda Belder, Jo Schenkels, Priscelline van de Pas, Wim de Ruiter, Aad van der Gaag, Willy Hartmans en Henk van der Sluis. Verslag: Henk van der Sluis Foto s: Zie afbeeldingen Schotse Hooglanders