PWG-excursie naar de Overschiese plasjes op 1 juli 2015

Transcriptie

1 Eikenprocessierupsen in Zomereik Plas tussen Plassingel en Wouwerlaan PWG-excursie naar de Overschiese plasjes op 1 juli 2015 Op 1 juli 2015 gingen we vier man sterk naar de Overschiese plasjes. Eigenlijk een beetje gekkenwerk, want het zou over de 30 graden worden. Desondanks waren we toch behoorlijk actief, want we telden 142 planten. De huizen langs de Plassingel zijn hier en daar begroeid met rozen. Voor de deur zit een vrouw te zonnen. In de plas zwommen een paar witte ganzen direct naar ons toe. Voor ganzen heb ik een zwak, misschien omdat ik er iets mee gemeen denk te hebben. Maar wij kijken eerst naar priegelige plantjes zoals de Kleine ooievaarsbek. Volgens de Oecologische Flora zijn de bloemen de kleinste in het geslacht Geranium. Ze hebben bleke, vaak blauwachtig paarse kroonbladen. Over het algemeen is de Kleine geranium, in vergelijking met de Zachte, een indicator van voedselrijker en ingrijpender door de mens beïnvloed substraat. In het water bloeit de Witte waterlelie volop. Sinds ik het gedicht De waterlelie van Frederik van Eeden las, vind ik hem nog mooier. Aan de oever groeit Grote lisdodde, Liesgras, Heen, Gele lis en Waterzuring. Ook staat er een fiere Moerasdistel, weliswaar nog niet in bloei, maar zo ook al mooi. Moerasmelkdistel is een karakteristieke verschijning in oeverruigten, vooral langs zwak brakke wateren. Ze komt ook wel langs sommige zoete wateren voor. Ik vraag me derhalve af of de plas zwak brak kan zijn? Op het eilandje groeit Draadereprijs en vooral ook veel Gewone brunel. De Brede wespenorchis, er staan er een stuk of 10, is nog in knop. Naast een dwars over het water liggende bemoste boom groeit bloeiende Poelruit en iets verder bloeit Grote

2 kattenstaart. Het meest groeit Poelruit in de zogeheten strooiselruigten: gordels langs waterkanten, waar het strooisel van Riet en andere oeverplanten blijft liggen. De bloeidekbladen vallen af, als de bloem in bloei komt. De meeldraden staan rechtop en hebben lichtgele helmknoppen. De afzonderlijke bloemen vallen weinig op; het is het massa-effect, dat de aandacht trekt en daarbij bepalen de lange meeldraden de kleur. Om de plas heen staan diverse bomen en daarin is ook veel te zien. Zo is er een Es, die helemaal vol zit met Bloemkoolgallen, zoveel dat men denkt dat het de normale bloei is. In een Schietwilg zitten zeer grote gallen van wel 10 x 6 cm groot. In het Gallenboek spreekt men van een van katjes uitgaande heksenbezemachtige gal, maar het is niet helemaal duidelijk wie de veroorzaker is, een galmijt of iets anders. Er staan Treurwilgen, Berken en Meidoorns. Maar het meest bijzonder zijn de nesten, die zitten in een grote solitaire Zomereik. Omdat we hier pauzeren kijken we dromerig naar boven. We zien wel een stuk of acht nesten. Aanvankelijk dacht ik met bijennesten van doen te hebben, maar geen enkele afbeelding met een spinsel. Toen kwam de Eikenprocessierups in beeld en op waarneming werd dit direct bevestigd. Moest ik nu de GGD bellen, zoals ik overal las? Ik heb dit wel gedaan, te meer daar er een stukje verder een kinderspeeltuin en een zwembadje is. Het noordelijk deel van de Plassingel, de oevers van het eilandje en de oevers van het eilandje langs de Achterdijk zijn natuurlijk aangelegd. De oevers lang het noordelijk deel hebben een onderwaterbeschoeiing, langs de eilandjes bestaat die beschoeiing uit wilgentenen. Op deze wijze worden ondiepe zones gevormd, waarin op de grens van nat naar droog veel planten en dieren zich thuis voelen. De oevers langs de bebouwing zijn nog cultuurlijk beschoeid, althans zo staat het beschreven op een informatiepaneel. Het gras langs deze laatste oevers worden ook vaker gemaaid (20x per jaar). De rest wordt natuurlijk beheerd. We vervolgen onze weg langs de Plassingel. Hier staat veel Kleine lisdodde. De mannelijke aren (boven) en de vrouwelijke (onder) staan een paar centimeter van elkaar af, O.F: Kleine lisdodde is een pionier van de verlanding in stilstaand of stromend water tot een diepte van 1,5 m, soms nog dieper. Zowel in zoet als zwak brak water behoort zij tot de eerste verlanders. We lopen om de plas heen naar het speeltuintje/ zwembad, waar Odile ons trakteert. We zien nog diverse straatmadelieven, waarvan de Gehoornde klaverzuring wel een extra vermelding verdient. Deze soort is van oorsprong Zuid-Europees en wereldwijd aan het inburgeren. Ze is heimelijk met potplanten meegekomen, maar ook bewust als borderplant in tuinen

3 geïntroduceerd. (uit Stadsplanten, van Ton Denters). De ereprijs bezorgt me nog wel hoofdbrekens. Ik houd het vooralsnog op Akkerereprijs. Gezien de hitte en andere verplichtingen gaan twee van ons naar huis. Willy en ik lopen nog door naar de overige plassen. We zien nog fraaie libellen, maar ze gaan zo razendsnel, dat ze moeilijk op naam zijn te brengen. Een kudden schapen is aan het grazen en dat doen ze grondig. Ze klimmen zelfs in een boom. We zien nog aardig wat waterplanten, maar verder is bij ons nu ook wel de fut eruit. Had ik nog even de schrik van mijn leven: een vliegtuig vloog zo laag over, dat ik me maar tegen de grond gedrukt heb, bang als ik ben. Bij de Luchthaven pak ik bus 33 naar Rotterdam C.S, vrolijk uitgezwaaid door Willy. Deelnemers: Willy, Gerda, Odile, Priscelline Witte waterlelie Schapen in Schietwilgen Rode erwtegal op Zomereik Gehoornde klaverzuring

4 Plantenlijst Overschiese plasjes 1 juli 2015 Aalbes Ribes rubrum Akkerdistel Cirsium arvense Akkerereprijs Veronica agrestis? Akkerkers Rorippa sylvestris Akkerkool Lapsana communis Akkermelkdistel Sonchus arvensis Avondkoekoeksbloem Silene latifolia subsp. alba Beklierde basterdwederik Epilobium ciliatum Berk Betula spec. Bermzuring Rumex x pratensis Beuk Fagus sylvatica Bezemkruiskruid Senecio inaequidens Bijvoet Artemisia vulgaris Bitterzoet Solanum dulcamara Blaartrekkende boterbloem Ranunculus sceleratus Boerenjasmijn Philadelphus spec. Boerenwormkruid Tanacetum vulgare Bosandoorn Stachys sylvatica Boswilg Salix caprea Brede wespenorchis Epipactis helleborine subsp. helleborine Canadapopulier Populus x Canadensis Canadese fijnstraal Conyza canadensis Dagkoekoeksbloem Silene dioica Draadereprijs Veronica filiformis Duizendblad Achillea millefolium Echte valeriaan Valeriana officinalis Eenstijlige meidoorn Crataegus monogyna Engels raaigras Lolium perenne Es Fraxinus excelsior Fioringras Agrostis stolonifera Fluitenkruid Anthriscus sylvestris Gehoornde klaverzuring Oxalis corniculata Gele lis Iris pseudacorus Gele plomp Nuphar lutea Gestreepte witlbol Holcus lanatus Gewone berenklauw Heracleum sphondylium Gewone braam Rubus fruticosus Gewone brunel Prunella vulgaris Gewone engelwortel Angelica sylvestris Gewone esdoorn Acer pseudoplatanus Gewone hoornbloem Cerastium fontanum subsp. vulgare Gewone klit Arctium minus Gewone melkdistel Sonchus oleraceus Gewone raket Sisymbrium officinale Gewone rolklaver Lotus corniculatus Gewone smeerwortel Symphytum officinale Gewone vlier Sambucus nigra Gewoon varkensgras Polygonum aviculare Glad walstro Galium mollugo Grauwe wilg Salix cinerea Groot hoefblad Petasites hybridus Grote brandnetel Urtica dioica Grote egelskop Sparganium erectum Grote kattenstaart Lythrum salicaria Grote klaproos Papaver rhoeas Grote lisdodde Typha latifolia Grote ratelaar Rhinanthus angustifolius Grote vossenstaart Alopecurus pratensis Grote weegbree Plantago major subsp. major Haagwinde Convolvulus sepium Harig knopkruid Galinsoga quadriradiata Harig wilgenroosje Epilobium hirsutum Hazelaar Corylus avellena Heelblaadjes Pulicaria dysenterica Heen Bolboschoenus maritimus Heermoes Equisetum arvense

5 Herderstasje Capsella bursa-pastoris Herik Sinapis arvensis Hondsdraf Glechoma hederacea Hondsroos Rosa canina Hopklaver Medicago lupulina Jakobskruiskruid Jacobaea vulgararis subsp. vulgaris Kalmoes Acorus calamus Katwilg Salix viminalis Kleefkruid Galium aparine Klein hoefblad Tussilago farfara Klein kruiskruid Senecio vulgaris Klein streepzaad Crepis capillaris Kleine lisdodde Typha angustifolia Kleine ooievaarsbek Geranium pusillum Kleine varkenskers Coronopus didymus Klimop Hedera helix Knoopkruid Centaurea jacea Kompassla Lactuca serriola Koninginnekruid Eupatorium cannabinum Kropaar Dactylus glomerata Kruipende boterbloem Ranunculus repens Kruipertje Hordeum murinum Kweek Elytrigia repens Liesgras Glyceria maxima Look-zonder-look Alliaria petiolata Madeliefje Bellis perennis Melganzenvoet Chenopodium album Moerasandoorn Stachys palustris Moerasmelkdistel Sonchus palustris Moerasspirea Filipendula ulmaria Oeverzegge Carex riparia Paardenbloem Taraxacum officinale Perzikkruid Persicaria maculosa Poelruit Thalictrum flavum Ridderzuring Rumex obtusifolius Riet Phragmites australis Rietgras Phalaris arundinacea Rode klaver Trifolium pratensis Rode kornoelje Cornus sanguinea Ruw beemdgras Poa trivialis Scherpe boterbloem Ranunculus acris Schietwilg Salix alba Schijfkamille Matricaria discoidea Sint Janskruid Hypericum perforatum Smalle waterpest Elodea nuttallii Smalle weegbree Plantago lanceolata Sneeuwbes Symphoricarpos spec. Spaanse aak Acer campestre Speerdistel Cirsium vulgaris Spiesmelde Atriplex prostata Stippelganzenvoet Chenopodium ficifolium Straatgras Poa annua Treurwilg Salix alba tristis Tuinwolfsmelk Euphorbia peplus Uitstaande vetmuur Sagina micropetala Veenwortel Persicaria amphibia Veldereprijs Veronica arvensis Veldzuring Rumex acetosa Vijfvingerkruid Potentilla reptans Viltige basterdwederik Epilobium parviflorum Vogelmuur Stellaria media Watermunt Mentha aquatica Waterzuring Rumex hydrolapathum Wilde liguster Ligustrum vulgare Wilde lijsterbes Sorbus aucuparia Witte dovenetel Lamium album Witte esdoorn Acer saccharinum Witte klaver Trifolium repens Witte waterlelie Nymphaea alba Wolfspoot Lycopus europaeus Zachte ooievaarsbek Geranium molle Zevenblad Aegopodium podagraria Zilverschoon Potentilla anserina Zoete kers Prunus avium Zomereik Quercus robur Zwarte els Alnus glutinosa

6 Vogels: Aalscholver, Blauwe reiger, Ekster, Fuut, Soepgans (Anser anser forma domestica), Grauwe gans, Groenling, Houtduif, Huismus, Kleine karekiet, Kuifeend, Meerkoet, Merel, Rietzanger, Visdiefje, Wilde eend, Zwarte kraai, Zwartkop Vlinders: Atalanta, Klein koolwitje, Citroenvlinder, Eikenprocessierupsnesten Heksenbezemachtige gal op schietwilg, Rode erwtegallen op blad zomereik Larven Lieveheersbeestjes Moerasmelkdistel Akkermelkdistel Gele plomp Heksenbezemachtige gal op Schietwilg