Studiedag 6 november 2013 ENW AUGent
|
|
- Fien Coppens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Studiedag 6 november 2013 ENW AUGent Taal en tekst: de rol van taalbeschouwing in het klassieketalenonderwijs. Sprookjes en feiten aangaande het leesonderwijs Grieks, een analyse van de methode Mythoi en Logoi.
2 programma start workshopronde 2 10 m. Wat is tekstbegrip? 30 m Hoe draagt de methode bij tot ontwikkeling van strategieën productief voor tekstbegrip bij de lectuur van originele teksten? 15 m. Werken met Mythoi en Logoi 5 m. Plenaire afronding afsluitend drankje
3 proces van teksten begrijpen
4 Lezen = teksten begrijpen is een. 1. complex proces 2. individueel proces 3. gelaagd proces (3 levels of tekst comprehension) 4. Construction-Integration process (versus deciscion making or problem solving process. Students' on-going construction of understanding depends on their ability to predict, make connections, infer, synthesize, analyze, and critique what they are reading (Fountas & Pinnel, 2006).
5 Problem Solving vs. Construction Integration PS: als A., dan B. CI: kies maar hoe..
6 Syntaxis Ik sloeg de man met de verrekijker. Ik sloeg de man met de verrekijker van de sokken.
7 letter- en woordherkenning Ja, du das eel naah. Gulukkug werrik wakkuh. Ja, dus, dat is heel naar. Gelukkig werd ik wakker.
8 Semantiek: Wat woorden betekenen binnen de zin/context 1) Is de jager op dreef? 2) Is De Jager op dreef?
9 Pragmatiek: taal in communicatie Pragmatische taalvaardigheid wordt gestuurd vanuit de interactie tussen niet-talige en talige systemen (Blankenstijn & Scheper, 2006). NB deze drie manieren om naar taal te kijken vallen niet samen met de drie niveaus van tekstbegrip van Kintsch.
10 Leren: Lezen: het brein van de leerling wordt gevormd met als resultaat zijn kennisconstructie (mental models). Werking van het brein: flexibel, grillig, gebaseerd op selectieve perceptie, informatie filters, incomplete feiten en???? (NB werkgeheugen)
11 proces van teksten begrijpen Tekstbegrip = de uiteindelijk individueel geconstrueerde Mentale Representatie van de tekst.
12 Kintsch en de klassieken Niveau 1 verbatim vertaling van de tekst Niveau 2 betekenisweergave (parafrase) van de tekst per se Niveau 3 beeldvorming van de betekenis zowel in de Oudheid als latere tijd Effectief onderwijzen en de klassieken Een opdracht/vraag/oefening is effectief voor het ontwikkelen van leesvaardigheid, cq. tekstbegrip, als: 1) hij is gericht op eindtermen 2) de oefencontext gelijk is aan de context van het einddoel (authentieke teksten begrijpen), zodat 3) de gewenste tekstattitude wordt gestimuleerd en (aldus) geoefend.
13 De analyse Op weg naar tekstbegrip Theorie: visie op tekstbegrip van Kintsch Niet meegenomen in de analyse: - Griekse teksten; - De opdracht bij oefeningen Vertaal de zin ; - Oefeningen die zijn gericht op het onthouden en beklijven van losse feitenkennis (vormleer); - Vragen over de cultuur, tenzij er een expliciete link is met de Griekse tekst. Wel meegenomen in de analyse - Overige opdrachten die vragen om inzicht in taal en communicatie; - Uitleg in WB en HB die sturen op inzicht in taal en communicatie; - Vragen bij cultuur die sturen op constructie van Mental Representation van de Griekse tekst.
14 Mythoi Verbatim representation Semantic representation Situational representation Handboek p.13:1,2,4,-6; p.22u, p.24:5,8-10,12, p.34u, p.36:1-3,5,7,8, p.49:2-8, p.57:2,6,7, p.60:1,2,6, p.62:1, p.69:3-5,12, p.73:3,4-10, p.80:1-3,5, p.83:3 1,5-7,11,13,14, p.93:1,4-6,10-12, p.97u, p.98:1,2, p.101:2,3, p.103:1,4, p.104:6,7,9, p.105u, p.113:1,2,4-6, p.121:1,2 1,7 Werkboek 0.η, 1.1.α, 1.2.α,β, 1.7, 1.8 2, 2.1.α 3,4, 2.1.ε, 2.2.α-δ, 3.1.α 1,2,δ,ε, 3.2.α, 3.2.η, 4.3.γ, 6.4.α, 6.5.α, 7.5.ε, 8.1.α, 8.2.β, 8.4.α,β, 8.5.α, 9.1.α, 9.4.α, 9.5.α,β, 9.7.α, 10.1.ε,ζ, 11.1.α, 11.2.α, 11.4.α p.13:3; p.24:1-4,6,7,13,14, p.26-27u, p.36:4,6,9, p.38u, p.49:9-11, p.56u, p.57:1,4,5,8, p.60:3,4,5,7, p.69: 1,2,6-11, p.73:1,2, p.73:4-5, p.83:1-3 2,4,8-10,12, p.93: 2,3,7-9, p.98:3,4, p.101:1,4-6, p.103:2,3, p.104:8, p.115u. p.121:2 2, β, 1.8 1, 2.3.α, 2.5, 3.4 2, 3.6 1, 4.6, 5.5, 6.6, 7.6, 8.6, 9.8 p.61:2, p.80:4, p.83:15, p.121:8
15 Logoi Verbatim representation Semantic representation Situational representation Handboek Werkboek p.6:1-3,5-7, p.8:1,6,7,9,10, p.21:2 2,5,7-9,11,13,15-17, p.28:3,4-7, p.32:1,4-6,9-13,15,16,18,21,22,24, p.34u, p.36:1,2,4,5,7,8,10-14, p.38:1-4,6-9, p.40:1,3,4,8,11, 13-17, p.42u, p.49:1-4,6,8,10-15,17, 19-23,25,26, p.50:2, p.52:4,8, 11-13,15,16,20, p.54u, p.56:1-5,7-9,11-14, , p.59:2,5-7,9-13,15-17, p.65:3-11,14,15, p.69:1,3, , p.73:1-11,13,14,16-19,22,24,27,28, p.75κβ :1-3; p.76:ιη 1, κθ 1,2, νβ 1-5, ιβ γ 2,δ,ε,ζ, 1.3.α,β, 3.2.δ, p.21u, 3.3.δ,ζ,η, 3.4.α,β,γ, 4.1.α, 4.2.α, 4.5.α, 5.1.α,β, 5.2.α, 6.1.α, 6.2.β,γ, 6.4.β, 6.6.α, 6.7.α, 7.1.α, 8.1.α, 8.2.α, 8.4.α,β, 8.5.β, 8.7.α,β, 8.8.α,β,γ, 9.3.α, p.71u, 9.4.α, 10.6.α, 10.7.α 2, 10.7.β 1, 11.4.α 1,β 1,2,4, 11.5.α,β 1,3, p.6:4,10,11, p.8:2-5, p.11:1-3, p.21:3,6,10,12, p.23u, p.32:2,3,7,8,14,17,19,20,23, p.36:3,6,9, p.38:5, p.40:2,5-7,9,10,12, p.49:5,7,9,16,18, 24,27,28, p.50:3-5,7, p.52:1-3,5,7,9,10,14,17-19, p.56:6, 10,15,22, p.59:1,3,4,8, 14, p.62u, p.65:1,2,12,13,15,17, p.69:4,5,7, p.70u, p.73:15,20,21,23,26, p.76:ιη 2, ιβ 4 p.6:12, p.8:8,11, p.11:4,5, p.21:1,2 1,4,14,18,19, p.28:1,2,8, p.38:10, p.50:1,6, p.52:6,21, p.56:23,24, p.69:2, 6, p.73:12,25,29, p.76:κθ 3, νβ β,γ, 4.5.γ, 10.1.α,β, 10.7.α 1, 10.7.β 2, α 2,β 3, 11.5.β 2,
16 Mythoi Voorbeelden Niet gericht op tekstbegrip (wel op taalverwerving): M. 1.2.γ Onderstreep de juiste vorm van εἷναι. M: 2.1. γ: Markeer in de rijen alle genitieven. M. 2.4.α: Omcirkel de juiste vertaling. M. 2.4.δ: Splits de werkwoordsvormen in hun bestanddelen. Vertaal. en zo ook 5.1.α,β, 5.2 α,β en 1.3.β en 3.2.β-δ): waarbij een losse werkwoordsvorm wordt geanalyseerd. ook maar niet 3.2.ζ : Markeer de vorm die past bij de opgegeven vorm. Vertaal daarna de woordgroep. ook niet HB p.49:1: In welk genus en getal staat δεινά?
17 Voorbeelden Mythoi Wel gericht op tekstbegrip: dan dus wel HB p.49:5,6 en 7. bv. M HB p.49: 5. Wat is het genus van ἀρχαῖοι (r.12)? Gaat het dan over mensen of dingen? Wel, ook al is het denken niet vanuit de Griekse tekst : WB Welk Grieks woord herken je in de groen gedrukte woorden. Vertaal het mondeling. SR. WB Geef twee Nederlandse woorden waarin het woord βιβλίον zit. VR: zo ook 2.5, etc.
18 discussiepunten Mythoi HB p.24:14: Zoek het Franse woord op voor spin. SR? HB p.61:2. Verwoord zelf de moraal van het verhaal. Welk spreekwoord is volgens jou best van toepassing? SR of SiR? HB p. 80: 6 "Zoek op of Odysseus ongestraft blijft voor de dood van de Cycloop." (Hoe/op welk niveau) Draagt dit bij tot begrip van de tekst? WB 3.3.β: Geef de functie van de volgende zinsdelen/zinsdeelstukken uit tekst 3.3 Is de vraag zo nog effectief? NB vergelijk vraag HB p.36:1,7 en vgl. ook 6.5 α (VR) WB 1.4.β. Maak zinvolle en juiste combinaties en vertaal. contextloos, dus. Wel gericht op goede leesattitude! WB 4.3.γ: Vertaal de volgende woordgroepen mondeling. Duid aan op elke vraag ze antwoorden. Contextloos en toch SR? WB 3.2.η : contextloos en toch effectief? (VR)
19 Hoe het snel nóg beter kan Logoi: HB p.6:6 De ἀγών (r.7) waarvan hier sprake is, is eigenlijk geen wedstrijd, maar een... (mishandeling). >> VR >> Waarom zou de auteur hier toch voor het woord ἀγών hebben gekozen? SiR HB p.28:3 De Grieken verzamelen op het strand van Aulis, maar kunnen niet vertrekken: waarom niet? >> VR, >> Leg uit welk tekstverband met γάρ wordt gelegd. >> SR. HB p.38:4 Wie is het onderwerp van ᾤετο : de leeuw of de dieren? Welke grammaticale regel constateer je dus? >> VR, >> Wat markeert het partikel δέ (r.4) voor het verhaalverloop? >> SR
20 Zelf aan de slag 1) Taalverwerving of tekstbegrip? 2) Op welk niveau van tekstbegrip, VR, SR, SiR? 3) Kan het een niveau hoger? Logos 3 TB p.10 voorbereiding op de lectuur: In deze tekst ontmoet je heel wat woorden waarvan je zelf de betekenis kan vinden. Βασιλικός, -ή, -όν < βασιλεύς τὰ βασίλεια : gebouwencomplex waarin de βασιλεύς woont οἱ πρόγονοι < πρό + γονεῖς ἐνιστάναι < ἐν + ἱστάναι περιτιθέναι < περι + τιθέναι πητρόπολις < μήτηρ + πόλις
21 Zelf aan de slag 1) Taalverwerving of tekstbegrip? 2) Op welk niveau van tekstbegrip, VR, SR, SiR? 3) Kan het een niveau hoger? Mythoi WB 6.5: Geef de functie van volgende datieven uit tekst 6.5 p.72 (de opdracht volgt na de tekstvragen op p. 73 van het Handboek). Logoi HB p.65:5 Wie heel erg in zijn gevoelens opgaat, herhaalt vaak dezelfde woorden. Waar merk je dat in de woorden van Daniël? WB 4.5.α: Bestudeer de volgende zinnen. Is het vetgedrukte werkwoord de presenstam of de aoriststam? Markeer.
22 Zelf aan de slag 1) Taalverwerving of tekstbegrip? 2) Op welk niveau van tekstbegrip, VR, SR, SiR? 3) Kan het een niveau hoger? Logoi WB 10.7.α: Duid aan met welke eventualis je te maken hebt. Duid aan in welk soort bijzin de eventualis gebruikt wordt. Vertaal. gen. fut. iter. BWB- BVB-zin 1 Ἐάν παραγενήσησθε, ἀποφεύξονται. 2. Ὁστις ἂν ζητῇ, εὑρήσει. 3. Ἡμᾶς δεῖ ἐργάζεσθαι, πρὶν ἂν μισθὸν λάβωμεν. WB 10.1.α,β: Vertaal de volgende imperatieven. Let op het gebruik van de tijdstam. 1. Σὺ δὲ, ὦ φίλτατε, ἄκουσόν μου. 2. Μὴ ἄκουε τῶν πολεμῶν. 3. Ἰδέ, ὦ ἑταῖρε, τί ὁρᾷς. 4. Κλεῖσον τὴν θύραν, ὦ φίλε μου.
23 Vragen?
Ta a l en Tekst. De rol van Taalbeschouwing. in het klassieketalenonderwijs
Ta a l en Tekst De rol van Taalbeschouwing in het klassieketalenonderwijs Studiedag op woensdag 6 november 2013 Opzet Leerlingen Latijn en Grieks investeren, zeker in de aanvangsjaren, heel veel tijd en
Nadere informatieLUISTERVAARDIGHEID EN
LUISTERVAARDIGHEID EN SCHRIJFVAARDIGHEID IN DE ISK Goede zinnen schrijven vind ik best moeilijk. Lies Alons Bijeenkomst 8-15 november 2016 DOELEN VANDAAG 1. Je kijkt nog een keer naar luistervaardigheid
Nadere informatieFormuleren. Doelgroep Formuleren. Omschrijving Formuleren
Formuleren Muiswerk Formuleren is een programma dat aandacht besteedt aan de belangrijkste stof die in de eerste klassen van het voortgezet onderwijs veelal aan de orde komt. Doelgroep Formuleren Formuleren
Nadere informatieNederlandse taalbeschouwing als ondersteuning voor het vreemdetalenonderwijs? Elena Lievens workshop studiedag Taal en Tekst, ENW AUGent, 6/11/2013
Nederlandse taalbeschouwing als ondersteuning voor het vreemdetalenonderwijs? Elena Lievens workshop studiedag Taal en Tekst, ENW AUGent, 6/11/2013 Gewijzigde eindtermen Taalprof Peter-Arno Coppen van
Nadere informatieVaksubkernen Inhouden vwo kerndoelen onderbouw. kiezen. De leerling kan referentiële verwijzingen expliciteren.
Tussendoelen Latijn ( vwo ) Latijn havo/vwo onderbouw K = gericht op voorbereiding op deze vakken in bovenbouw (Turquoise) KGV= gericht op algemene gymnasiale vorming (Zilver) = K = Kgv Taalbeschouwing
Nadere informatieLatijn en Grieks in de 21ste eeuw
Latijn en Grieks in de 21ste eeuw Kiezen voor Latijn en/of Grieks? Als leerling in het laatste jaar van de basisschool sta jij voor een belangrijke keuze. Welke studierichting moet je gaan volgen in het
Nadere informatieVakonderdeel: MONDELING TAALGEBRUIK: SPREKEN EN LUISTEREN
Vakonderdeel: MONDELING TAALGEBRUIK: SPREKEN EN LUISTEREN Doelen Oordelen of een woord al of niet klankzuiver is. Taalhandelingen ontwikkelen: reageren in gesprekken met eenvoudige, maar relevante vragen
Nadere informatieTAALBESCHOUWING: BEPALINGEN
Vakonderdeel: TAALBESCHOUWING: BEPALINGEN Doelen Verdiepen van de beweeglijkheid van zinnen. Onderscheiden van nodige en bijkomende informatieve delen. Zinnen inkorten en langer maken. Materiaal Werkboek
Nadere informatieDoelen taalbeschouwing die verworven moeten zijn in het vierde leerjaar
Doelen taalbeschouwing die verworven moeten zijn in het vierde leerjaar Hieronder vindt u de leerplandoelen taalbeschouwing die we met onze evaluatie in kaart willen brengen. Ze staan in dezelfde volgorde
Nadere informatieSint-Jan Berchmanscollege
Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Klassieke Talen (2de en 3de graad ASO) Leerlingprofiel Je leest graag, je wil je taalvaardigheid versterken, en je hebt interesse in cultuur en maatschappij? Een
Nadere informatieSint-Jan Berchmanscollege
Sint-Jan Berchmanscollege Infobrochure Klassieke Talen (2de en 3de graad ASO) Leerlingprofiel Je leest graag, je wil je taalvaardigheid versterken, en je hebt interesse in cultuur en maatschappij? Een
Nadere informatieKLASSIEKE STUDIËN LATIJN GRIEKS
KLASSIEKE STUDIËN LATIJN GRIEKS EERSTE GRAAD PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS VVKSO BRUSSEL Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel
Nadere informatieVaksubkernen Inhouden vwo kerndoelen onderbouw
Tussendoelen Latijn ( vwo ) Latijn havo/vwo K = gericht op voorbereiding op deze vakken in bovenbouw (Turquoise) KGV= gericht op algemene gymnasiale vorming (Zilver) = K = Kgv Taalsysteem Vocabulaire Betekenis
Nadere informatieThema In het ziekenhuis. Cursus vier, week vier. Josée Coenen en Ans Drubbel. d.d. september cursus vier, week vier
Thema In het ziekenhuis Cursus vier, week vier Josée Coenen en Ans Drubbel d.d. september 2016 www.watenhoe-nt2.nl, cursus vier, week vier 1 Cursus vier, week vier Zie de Inleiding voor onze uitgangspunten
Nadere informatieVakles 1 / 2 / 3 / 4. # 3 De leerling leert strategieën te gebruiken voor het uitbreiden van zijn woordenschat.
A. LEER- EN TOETSPLAN Onderwerp: Grammatica De leerlingen kunnen onderscheiden. De leerlingen kennen elementen van het verbuiging- en vervoegingsysteem. De leerlingen kunnen m.b.v. de betekenis van een
Nadere informatieDifferentiatie in de rekenles. Reken- en Taalcentrum Albeda 18 januari 2011 Vincent Jonker
Differentiatie in de rekenles Reken- en Taalcentrum Albeda 18 januari 2011 Vincent Jonker Programma Canadees Vermenigvuldigen Hoe maak je een rekenles aantrekkelijk en succesvol voor alle deelnemers? Differentiatie
Nadere informatieWorkshop Omgaan met Cito-taal in rekenopdrachten
Workshop Omgaan met Cito-taal in rekenopdrachten 31 oktober 2012 13.30-16.00 uur Willeke Beuker Elselien Boekeloo Met dank aan Berber Klein Vooraf: Probeer te onthouden Een krant is beter dan een weekblad.
Nadere informatieBeoordelingsinstrument Digitale Leermiddelen Taalonderwijs
kennisnet.nl Beoordelingsinstrument Digitale Leermiddelen Taalonderwijs Op de volgende pagina s treft u het beoordelingsinstrument Digitale Leermiddelen Taalonderwijs. Het instrument is ingedeeld in acht
Nadere informatieWat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden
Wat ga je in deze opdracht leren? Meer leren over: soorten vragen, vraagwoorden, signaalwoorden en sleutelwoorden Soorten vragen, vraagwoorden, signaal- en sleutelwoorden Schema 1 Soorten vragen Open vraag
Nadere informatieVaksubkernen Inhouden vwo kerndoelen onderbouw. De leerling kan zijn Latijnse woordenschat inzetten bij het tekstbegrip
Tussendoelen Latijn ( vwo ) Latijn havo/vwo onderbouw K = gericht op voorbereiding op deze vakken in bovenbouw (Turquoise) KGV= gericht op algemene gymnasiale vorming (Zilver) = K = Kgv Taalsysteem Vocabulaire
Nadere informatieWat te doen met zwakke begrijpend lezers?
Wat te doen met zwakke begrijpend lezers? Cor Aarnoutse Wat doe je met kinderen die moeite hebben met begrijpend lezen? In dit artikel zullen we antwoord geven op deze vraag. Voor meer informatie verwijzen
Nadere informatieluisteren: ET 4, 6 spreken: ET 15, 18, 23 lezen: ET 10, 12 schrijven: ET 28, 30, 31, 34 mondelinge interactie: 24, 27
TABASCO Oriëntatie + voorbereiden Leercoach Leerlingen Iemand voorstellen (schriftelijk en mondeling) Leerplandoelstellingen kiezen functionele kennis: - woordvelden: 35.1.1 en 35.1.2 en 35.1.3 - grammatica:
Nadere informatieZin in goed onderwijs Frans! Doelen. Even kennismaken 27/10/ Visie op goed taalonderwijs Frans kennen
Zin in goed onderwijs Frans! Talige grondhouding Mondelinge en schriftelijke taalvaardigheid Frans Mia Vanden Waeyenbergh Pedagogisch begeleider Frans, CLIL en coördinatie MVT 1. Visie op goed taalonderwijs
Nadere informatie# 4 De leerling leert strategieën te gebruiken bij het verwerven van informatie uit gesproken en geschreven teksten.
A. LEER- EN TOETSPLAN Onderwerp: Grammatica De leerlingen kunnen onderscheiden. De leerlingen kennen elementen van het verbuiging- en vervoegingsysteem. De leerlingen kunnen m.b.v. de betekenis van een
Nadere informatieGrieks leren lezen, de wisselwerking tussen taal- en leesvaardigheid.
Grieks leren lezen, de wisselwerking tussen taal- en leesvaardigheid. Summary: In this paper we will present the results of an analysis of a Dutch school text book using the general theory of text comprehension
Nadere informatieInspiratiedag Brede School 29 april 2014 Bronks Talenkennis versterken van kinderen en jongeren in de Brede School
Inspiratiedag Brede School 29 april 2014 Bronks Talenkennis versterken van kinderen en jongeren in de Brede School Piet Van Avermaet Inhoud Voorstelling SDL Kennismaking Stellingen Taal, taal leren, talige
Nadere informatieLuisteren: muziek (B1 nr. 1)
OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U
Nadere informatieAartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs
Aartsbisdom Mechelen-Brussel Vicariaat Onderwijs Diocesane Pedagogische Begeleiding Secundair Onderwijs Vakdocumenten Frans (2004) Visie en accenten leerplan Frans BaO 1 De eerste stappen zetten - Basiswoordenschat
Nadere informatieHoofdstuk 1 : REKENEN
1 / 6 H1 Rekenen Hoofdstuk 1 : REKENEN 1. Wat moet ik leren? (handboek p.3-34) 1.1 Het decimaal stelsel In verband met het decimaal stelsel: a) het grondtal van ons decimaal stelsel geven. b) benamingen
Nadere informatieDriestar lesschema Pabo 1 2014-2015
Driestar lesschema Pabo 1 2014-201 Gegevens opleiding Naam Sandra Kögeler van Helden Klas D1B Dag- of deeltijdopleiding Deeltijd Slb er L. van Hartingsveldt Periode 4 Gegevens stageschool Code Kri Naam
Nadere informatieHoofdstuk 3: NEGATIEVE GETALLEN
1-6 H3. Negatieve getallen Hoofdstuk 3: NEGATIEVE GETALLEN 1. Wat moet ik leren? (handboek p. 96 123) 3.1 Positieve en negatieve getallen Het verschil verwoorden tussen positieve en negatieve getallen.
Nadere informatieThema 7 Activiteit 5. medelln. en leerkracht
De leerlingen ontwerpen hun vlag op een los blad. 3 de leerjaar : Overzicht lesverloop 50 1 De leerlingen ontwerpen een persoonlijke piratenvlag. Ze stellen hun vlag voor aan hun medeleerlingen in een
Nadere informatieBIJLAGE bij de Website voor Groep 6, 7, 8
Zoals u wellicht weet wordt er ieder jaar in oktober de KINDERBOEKENWEEK georganiseerd. Op de meeste scholen worden er dan ook Voorleeswedstrijden gehouden, en gaat de aandacht speciaal uit naar de PROMOTIE
Nadere informatieCONCEPT. Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten. Tussendoelen Nederlands onderbouw vo, vmbo
Tussendoelen Nederlands onderbouw vo, vmbo Domein A 1: Lezen van zakelijke teksten Subdomein A 1.1: Woordenschat 1.1 vmbo de betekenis van onbekende woorden afleiden uit de context; 1.2 vmbo de betekenis
Nadere informatieBegrijpend lezen in de groepen 3 en 4
Begrijpend lezen in de groepen 3 en 4 Sine Limite 30 maart 2016 WWW.CPS.NL Sonja Sinkeldam 06 10936030 s.sinkeldam@cps.nl Wat komt aan de orde? Bewustwording Achtergrondkennis & terugblik Begrijpend luisteren/lezen
Nadere informatieJong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers
Jong geleerd. Beatrijs Brand en Saskia Snikkers Programma Kennismaken Presentatie Jong geleerd Warming-up Pauze Praktische oefening Afsluiting Jong geleerd over het belang van actieve stimulering van ontluikende
Nadere informatieKRACHTIG LEESONDERWIJS. Groeien in lezen met een ondersteunend voetje als daar nood aan is
KRACHTIG LEESONDERWIJS Groeien in lezen met een ondersteunend voetje als daar nood aan is Handelingsgericht werken: - Omgaan met specifieke onderwijsbehoeften - Transactioneel referentiekader (wisselwerking)
Nadere informatieDELFTSE METHODE. 30 jaar Delftse methode: praktijkgericht, onconventioneel en natuurlijk. www.delftsemethode.nl
30 jaar Delftse methode: praktijkgericht, onconventioneel en natuurlijk www.delftsemethode.nl OVER DE DELFTSE METHODE Snel en effectief Nederlands leren doe je met de Delftse methode. De Delftse methode
Nadere informatie1 WOORDSOORTEN 3 2 ZINSDELEN 8
Deel 1 Grammatica 1 1 WOORDSOORTEN 3 1.1 Tot welke woordsoort behoren de onderstreepte woorden in de volgende zinnen? 3 1.2 Multiple choice. Benoem de onderstreepte woorden 4 1.3 Benoem de onderstreepte
Nadere informatieLN/K 30 (108, 110, 112) 1 Pincode H2 SO met geld en sparen. LN/K 30 (108, 109, 110, Weet wat je koopt. Wat is 2 Pincode H4 SO KSO
PTA BB 05-06 Schooljaar: 05/06 Leerjaar: Vak:AE Leerweg: BB Kan ik pinnen? Omgaan LN/K 0 (08, 0, ) Pincode H met geld en sparen. LN/K 0 (08, 09, 0, Weet wat je koopt. Wat is Pincode H4 ) de beste koop?
Nadere informatieBeoordeling methodes Nederlands
Beoordeling methodes Nederlands Vanuit de invalshoek: is er een goede begrijpend leeslijn? Laure Galjart en Ankie Bakker (maart 2009, bijgewerkt juni 2010) Onderzoekje Vier methoden Nederlands: - Op Niveau
Nadere informatieLEERKRACHTGEDEELTE: LETTERS MET JE LIJF
LEERKRACHTGEDEELTE: LETTERS MET JE LIJF Omschrijving van de activiteit De leerlingen geven elkaar mondelinge instructies om met hun lichaam letters en korte woordjes te vormen; andere leerlingen moeten
Nadere informatieExamen VWO. Grieks. tijdvak 2 woensdag 18 juni uur. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen VWO 2014 tijdvak 2 woensdag 18 juni 13.30-16.30 uur Grieks Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 24 vragen en een vertaalopdracht. Voor dit examen zijn maximaal 76 punten te behalen.
Nadere informatieTaalgericht vakonderwijs
Taalgericht vakonderwijs Publicatie: Taalgericht vakonderwijs in de Mens- en Maatschappijvakken. Handreiking voor opleiders en docenten, Landelijk Expertisecentrum Mens- en Maatschappijvakken en Landelijk
Nadere informatieWelkom. Voorstelling. 3 e jaar Latijn 3 e jaar humane wetenschappen 3 e jaar economie 3 e jaar wetenschappen
Welkom Voorstelling 3 e jaar Latijn 3 e jaar humane wetenschappen 3 e jaar economie 3 e jaar wetenschappen Agenda Planningsagenda Digitale agenda: zie Smartschool Rapport humane wetenschappen TRIM 1 TRIM
Nadere informatieGrieks ( vwo ) K = gericht op voorbereiding op deze vakken in bovenbouw (Turquoise) KGV= gericht op algemene gymnasiale vorming (Zilver) = K = Kgv
Tussendoelen Grieks ( vwo ) Grieks havo/vwo K = gericht op voorbereiding op deze vakken in bovenbouw (Turquoise) KGV= gericht op algemene gymnasiale vorming (Zilver) = K = Kgv Taalsysteem Alfabet Het Grieks
Nadere informatieVak: Nederlands Klas: 4 havo 2015-2016 Blok 1A
Vak: Nederlands Klas: 4 havo 2015-2016 Blok 1A Stof: Nieuw Nederlands,, reader WEEK/ DATA: STOFOMSCHRIJVING ACTIVITEIT LEERLING tijdens les en buiten lestijd 36 Nieuw Nederlands Nieuw Nederlands cursus
Nadere informatieNationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Woordenschat in de bovenbouw WWW.CPS.NL
Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Woordenschat in de bovenbouw WWW.CPS.NL Contactgegevens Tseard Veenstra t.veenstra@cps.nl 06 55168626 (G)een vak apart De reiger in de klas Ooit was men
Nadere informatieNieuwe romantiek? 3.1
Nieuwe romantiek? 3.1 Leven we vandaag in een romantische tijd? Wat betekent dit dan? Je krijgt 2 teksten over dit thema. ORIËNTEREN Bij elke tekst krijg je enkele vragen. Die los je op per twee. Dit betekent:
Nadere informatieLatijn ( vwo ) = SE = CE en SE. Taalsystemen. Vaksubkernen Inhouden vwo exameneenheden
Einddoelen Latijn ( vwo ) Latijn havo/vwo bovenbouw = SE = CE en SE Taalsysteem Vaksubkernen Inhouden vwo exameneenheden Vocabulaire Betekenis van woorden is een optelsom van basisbetekenis, woordkenmerken
Nadere informatieKijk welke relatief sterke vaardigheden je compenserend in kan zetten.
Leesleerprofiel: Woordenschat met opgaven over woordbetekenis. Door de zwakke(re) woordenschat kennen de leerlingen onvoldoende woorden om de tekst echt goed te begrijpen. Woordposter Woord: Omschrijving:
Nadere informatieExamen VWO. Grieks. tevens oud programma Grieks. tijdvak 1 maandag 22 mei uur. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen VWO 2017 tijdvak 1 maandag 22 mei 9.00-12.00 uur tevens oud programma Grieks Grieks Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 24 vragen en een vertaalopdracht. Voor dit examen zijn
Nadere informatieHET GOESE LYCEUM, pta, vwo 6, 2014-2015,AARDRIJKSKUNDE. HET GOESE LYCEUM, pta, vwo 6, 2014-2015,BIOLOGIE
HET GOESE LYCEUM, pta, vwo 6, 2014-2015,AARDRIJKSKUNDE 671 1 Ste Geb. in de V.S S 100 1 j 1 6.5 672 2 Middellandse- Zeegebied atlas S 100 2 j 2 6.5 landschapszones 673 0 Leefomgeving P.O P/S 1 n 674 3
Nadere informatieBasis Werkwoordspelling is onderdeel van de Bundel Basisprogramma's. Deze bundel bevat ook Basisspelling en Basisgrammatica.
Basis Werkwoordspelling Basis Werkwoordspelling is onderdeel van de Bundel Basisprogramma's. Deze bundel bevat ook Basisspelling en Basisgrammatica. Basis Werkwoordspelling is een programma voor het leren
Nadere informatieMeedoen met de Monitor
Meedoen met de Monitor met de Bibliotheek Een school die deelneemt aan de Monitor de Bibliotheek op school (Monitor dbos) wil doelgericht samenwerken met de Bibliotheek om de taalontwikkeling en de informatievaardigheden
Nadere informatieKennisbasis Duits 8 juli 2009. 2. Taalkundige kennis
Kennisbasis Duits 8 juli 2009 Thema Categorie/kernconcept Omschrijving van de categorie / het kernconcept De student 1. Taalvaardigheden 1.1 De vaardigheden 1.1.1 beheerst de kijkvaardigheid en de luistervaardigheid
Nadere informatieFormuleren voor gevorderden
Formuleren voor gevorderden Het programma Formuleren voor Gevorderden is gemaakt voor leerlingen in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs en voor leerlingen in mbo en hbo voor wie vaardigheden op het
Nadere informatieWoordenschatverwerving & taalontwikkelend lesgeven
Woordenschatverwerving & taalontwikkelend lesgeven Wilma van der Westen Project Docenten aan zet bij taal in alle vakken Utrecht 7 november 2012 Even voorstellen: Bestuurslid Het Schoolvak Nederlands HSN
Nadere informatieLeesstrategie vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.
Auteur VO-content Laatst gewijzigd 09 May 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/74587 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein
Nadere informatieDe Afname, Indexen en Subtests
De Afname, Indexen en Subtests Dé test voor diagnose en evaluatie van taalproblemen bij kinderen van 5 t/m 18 jaar Diagnose stellen Stappenplan om tot diagnose te komen 1. Observatieschaal De Observatieschaal
Nadere informatieDe golf spoelt op het strand. 1. golf 2. strand
Coöperatieve werkvormen voor spellingonderwijs Schud & pak : - Maak een stapel kaartjes met (werk)woorden in een ondersteunende zin De golf spoelt op het strand. 1. golf 2. strand - - Zet leerlingen in
Nadere informatieAANBOD. Theorielessen (vakleer) Studenten krijgen voorbeelden van passend taalgebruik in de beroepspraktijk, zoals in een klachtgesprek of offerte.
AANBOD Theorielessen (vakleer) Studenten krijgen voorbeelden van passend taalgebruik in de beroepspraktijk, zoals in een klachtgesprek of offerte. ACTIE Theorielessen (vakleer) Verzamel voorbeelden van
Nadere informatieEen poster voor een goed doel maken
Een poster voor een goed doel maken Taalhandeling: Betogen Betogen ervaarles Schrijftaak: Een reclameposter voor maken voor een zelfbedacht goed doel. instructieles oefenles Lesdoel: Leerlingen kunnen
Nadere informatiePraktische handreikingen voor het leesonderwijs aan dove en slechthorende leerlingen
Praktische handreikingen voor het leesonderwijs aan dove en slechthorende leerlingen Siméa 16 april 2010 Loes Wauters en Annet de Klerk Professionalisering leerkracht D/SH Basiskennis PABO op gebied van
Nadere informatieSpreken. Les 3: Wat zeg je? De supermarkt OPDRACHTKAART. www.nt2taalmenu.nl
OPDRACHTKAART www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U kunt ook veel oefeningen
Nadere informatieWat is begrijpend lezen?
Waarom moet ik die saaie opdracht maken? Over het nut van verwerkingsopdrachten bij informatieve teksten Linda de Leeuw Dr. E. Segers Prof. dr. L. Verhoeven Wat is begrijpend lezen? Behavioral Science
Nadere informatieBewegingsgerichte zorg Solis 25 juni 2015
Bewegingsgerichte zorg Solis 25 juni 2015 Aangenaam: Angèle Jonker Verpleegkundige Sociaal Gerontoloog (dr) Stichting JonkersZorg Hoogwoud Auteur (les-)boeken www.jonkerszorg.nl Diverse projecten Visiegedreven
Nadere informatiePROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING VWO
PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING VWO 4 VWO 2015-2016 PROGRAMMA VAN TOETSING EN AFSLUITING (PTA) Begripsbepalingen 1.1 Periode Het schooljaar is verdeeld in vier nagenoeg gelijke periodes. De eindexamenklassen
Nadere informatieThema Op het vliegveld. Cursus vier, week acht deel a. Josée Coenen en Ans Drubbel. d.d. oktober cursus vier, week acht
Thema Op het vliegveld Cursus vier, week acht deel a Josée Coenen en Ans Drubbel d.d. oktober 2016 1 Cursus vier, week acht Zie de Inleiding voor onze uitgangspunten en achtergronden Wat en hoe Op het
Nadere informatieDe rekenlessen van het ICT College (mbo-3) Een praktijkonderzoek van Laura Martens
De rekenlessen van het ICT College (mbo-3) Een praktijkonderzoek van Laura Martens Onderwerpen Voorstellen Waar speelt het zich af? Startsituatie 2011-2012 Praktijkprobleem en onderzoeksvraag Theorie:
Nadere informatieSible Andringa Lezen in theorie en praktijk
Sible Andringa Lezen in theorie en praktijk Studiedag BVNT2, 21 mei 2016, Inleiding stroom Inburgering Vandaag Lezen/leesbegrip Wat heb je nodig om goed te kunnen lezen? Analyse van het inburgeringsexamen
Nadere informatieTekst lezen en vragen stellen
1. Lees de uitleg. Tekst lezen en vragen stellen Als je een tekst leest, kunnen er allerlei vragen bij je opkomen. Bijvoorbeeld: Welke leerwegen zijn er binnen het vmbo? Waarom moet je kritisch zijn bij
Nadere informatieOver taaie taboes en lastige liefdes
Seksuele diversiteit graad 3 Lesvoorbereiding Over taaie taboes en lastige liefdes Bij lesmateriaal, bij deze les op de site, vind je het nodige lesmateriaal voor deze les: Print het artikel Huwelijken
Nadere informatieVoorbereiding op de studiekeuzecheck 1. Lees aandachtig het meegezonden artikel. 2. Maak hiervan een samenvatting van 10 regels. 3.
Welkom Voorbereiding op de studiekeuzecheck 1. Lees aandachtig het meegezonden artikel. 2. Maak hiervan een samenvatting van 10 regels. 3. Onderstreep de woorden waarvan je de betekenis niet weet en zoek
Nadere informatieWijs Worden. werkboek. deel 1 DAMON
Wijs Worden werkboek deel 1 DAMON WW wb deel 1 mei2009.indd 1 5/25/09 10:33:45 AM Hoofdstuk 1 Over wat echt belangrijk is Paragraaf 1 Inleiding Opdracht 1, p.8 Hieronder staan twaalf standpunten over wat
Nadere informatieFormuleren voor gevorderden
Formuleren voor gevorderden Het Muiswerkprogramma Formuleren voor Gevorderden is gemaakt voor leerlingen in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs en voor leerlingen in mbo en hbo voor wie vaardigheden
Nadere informatietwee initiatieven Academisch Nederlands
twee initiatieven Academisch Nederlands Boekpresentatie Breda, 28 maart 2012 Inleiding Twee verhalen Cursusontwikkeling Taalgericht vakonderwijs Academisch Nederlands? Link secundair hoger onderwijs? Draaiboek
Nadere informatieSyntheseproef kerst 2013 Theoretische richtingen
Syntheseproef kerst 2013 Theoretische richtingen Vooraf De syntheseproef bestaat uit een aantal onderdelen. 1. Schriftelijke taalvaardigheid Het verslag dat je maakte van de aidsgetuigenis van Kristof
Nadere informatieWorkshop Breinvriendelijke grammatica
Workshop Breinvriendelijke grammatica Door: Kirstin Plante & Iris Maas kirstin@tprsacademy.com iris@tprsacademy.com ------------------------------------------------------------------------------------------------
Nadere informatiePPA 2013-2014 Naam Vak Duits Niveau Mavo Geldend voor klas 10
PPA 2013-2014 Naam Vak Duits Niveau Mavo Geldend voor klas 10 10 toets 1 Toets grammaticaproefwerken 10/trim3 25% ja 10 toets 2 Toets idioomproefwerken 10/trim3 25% ja 10 toets 3 Toets boekbesprekingen
Nadere informatieNederlands ( 2F bb kb/gl/tl )
Einddoelen Nederlands Nederlands ( 2F bb kb/gl/tl ) vmbo bovenbouw = CE = Basis = SE = Varieert per bb/kb/gt-leerweg en varieert ook door de keuze voor papieren of digitaal examen. Zie Syllabus 2014. Leesvaardigheid
Nadere informatieJe oefent deze vaardigheid in het praktijklokaal aan de hand van het handelingsformulier Voorlichting geven.
OPDRACHTFORMULIER Voorlichting geven Naam student: Datum: Opdracht Je geeft voorlichting aan een of meer zorgvragers. Voordat je gaat oefenen Je oefent deze vaardigheid in het praktijklokaal aan de hand
Nadere informatieHoe te leren voor de UNIT toetsen
Hoe te leren voor de UNIT toetsen Hoe moet je nu beginnen met leren? We merken dat vooral leerlingen die net op school zitten moeite hebben met hoe ze nu een toets over New Inspiration (de units) moeten
Nadere informatiewaarmee de dichter naar zijn eigen activiteit verwijst.
Tekst 1 Regel 321 Τὸν 1p 1 Noteer de naam van de persoon naar wie Τὸν verwijst. Regel 326 χόλον τόνδ In het vervolg van de tekst voert Paris een andere reden aan voor het feit dat hij niet deelneemt aan
Nadere informatieWoordenschat Een vak apart?
Woordenschat Een vak apart? Learning words Inside & out Tessa de With Enschede Woensdag 28 oktober 2009 3 Het voorbeeld van de muis Een model van het leren lezen Begrijpend luisteren Woordenschat Technisch
Nadere informatieReflectief luisteren bij psychische problematiek? Léon van Woerden, MNSc Docent IVS, Trainer MI HAN
Reflectief luisteren bij psychische problematiek? Léon van Woerden, MNSc Docent IVS, Trainer MI HAN Introductie van de workshop Voorstellen, connectie met MGV Korte theoretische inleiding over reflectie
Nadere informatieLES 1: VOORLEZEN met STRATEGIE WEEK 1.1 0, 1, 4 en 6
LES 1: VOORLEZEN met STRATEGIE WEEK 1.1 0, 1, 4 en 6 Lesdoel: De kinderen vergroten hun tekstbegrip door interactie over het verhaal en hun metacognitieve vaardigheden door het oefenen en toepassen van
Nadere informatieProgramma van toetsing en afsluiting 2014-2015. VMBO KB leerjaar 4. Atlas College, locatie De Triade
2014-2015 VMBO KB leerjaar 4 Atlas College, locatie De Triade Vak:Nederlandse taal Inleiding Schoolexamens Handelingsdelen Toetsen Deeltoets Blok 1 45 min Schriftelijk Toets HK Eindtoets Blok 1 45 min
Nadere informatieExamen VWO. Grieks. tijdvak 2 woensdag 22 juni uur. Bij dit examen hoort een bijlage.
Examen VWO 2016 tijdvak 2 woensdag 22 juni 13.30-16.30 uur Grieks Bij dit examen hoort een bijlage. Dit examen bestaat uit 24 vragen en een vertaalopdracht. Voor dit examen zijn maximaal 74 punten te behalen.
Nadere informatieHet Muiswerkprogramma Grammatica op maat bestrijkt de grammatica die nodig is voor het leren van de Nederlandse spelling en zinsbouw.
Grammatica op maat Het Muiswerkprogramma Grammatica op maat bestrijkt de grammatica die nodig is voor het leren van de Nederlandse spelling en zinsbouw. Doelgroepen Grammatica op maat Dit programma is
Nadere informatieLeerstofomschrijving proefwerkweek 2 1 kgt. Vak. Engels. Lesstof. File 4 Post It, Like It. Stofomschrijving
Leerstofomschrijving proefwerkweek 2 1 kgt Vak Engels File 4 Post It, Like It F Grammar: hoe je de verleden tijd van to be en to have maakt; hoe je meervouden maakt in het Engels; hoe je kunt aangeven
Nadere informatieFormuleren voor gevorderden
Formuleren voor gevorderden Het Muiswerkprogramma Formuleren voor Gevorderden is gemaakt voor leerlingen in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs en voor leerlingen in mbo en hbo voor wie vaardigheden
Nadere informatieLesbrief groep 5/6. Beste ouders,
Lesbrief groep 5/6 Beste ouders, Het is al weer een tijdje geleden dat we een lesbrief aan jullie hebben gestuurd. Maar met de start op onze prachtige nieuwe school, ook gelijk maar een doorstart met de
Nadere informatieSchrijven kun je leren! Schrijven kun je leren! Leefmilieu, 4 oktober 2013. Peter Waterkoort info@waterkoort.nl. Agenda
Schrijven kun je leren! Leefmilieu, 4 oktober 2013 Peter Waterkoort info@waterkoort.nl Schrijven kun je leren! Agenda Kennismaken Schrijfopdracht Theorie Tekst uitbreiden Structuur, opbouw en afsluiting
Nadere informatieChecklist Gesprek voeren 2F - handleiding
Checklist Gesprek voeren 2F - handleiding Inleiding De checklist Gesprek voeren 2F is ontwikkeld voor leerlingen die een gesprek moeten kunnen voeren op 2F. In deze handleiding wordt toegelicht hoe de
Nadere informatieOpleiding docent rekenen MBO. 23 januari 2014 vijfde bijeenkomst Groep 3
Opleiding docent rekenen MBO 23 januari 2014 vijfde bijeenkomst Groep 3 Inhoud 1. Opening 2. Getallen hoofdrekenen en rm 3. Portfolio & onderzoek 4. Lunch 5. ERWD 6. Huiswerk en afsluiting domein getallen
Nadere informatieCURRICULUM VITAE. Ken jezelf! Inhoud. Doelgroep. Vakgebied. Materialen. Doelen STERKE SCHAKELS
CURRICULUM VITAE In dit lespakket maken jongeren hun cv. Vermits sommige jongeren al van bij het begin van het schooljaar op zoek gaan naar een job of stageplaats, maken ze zeer snel een eerste exemplaar
Nadere informatie