Wat is begrijpend lezen?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Wat is begrijpend lezen?"

Transcriptie

1 Waarom moet ik die saaie opdracht maken? Over het nut van verwerkingsopdrachten bij informatieve teksten Linda de Leeuw Dr. E. Segers Prof. dr. L. Verhoeven Wat is begrijpend lezen? Behavioral Science Institute Begrijpend lezen Technische leesvaardigheden woordenschat verbanden 1

2 Goede of zwakke lezer? De tekst begrijpen is niet genoeg! Leren op verschillende niveau s letters Begrijpend lezen teksten boeken saai voorkennis Situation model Surface code zinnen Technische leesvaardigheden woordenschat verbanden Text base verbindingen 2

3 Goede of zwakke leerder? Werkgeheugen Doel 1 Het leren op verschillende tekstniveau s stimuleren door het maken van verschillende opdrachten Situation model Surface code Text base Doel 2: invloed vaardigheden Werkgeheugen Methode Deelnemers leerlingen uit groep 7-8 groepen - geen leerlingen met dyslexie of NT2 (24 leerlingen) Materialen Toetsen - (TAK) - Werkgeheugen (Getallenreeks) - CITO begrijpend leestoets Teksten - 6 teksten over microben - 3 verschillende opdrachten en een groep zonder opdracht 3

4 Geen opdracht Gatentekst Lezen (5 min) Reading (5 min) Taak (20 min) Alle bacterien zijn microben, maar niet alle microben zijn bacterien. Microbe is de naam voor een verzameling microorganismen. dat je ze met het blote oog niet kunt zien. Daarvoor heb je een microscoop nodig. Er zijn vier soorten microben. De eerste Bacterium or virus? Bacteria Alle bacterien and zijn viruses microben, are sometimes maar niet alle mixed microben up. zijn Although bacterien. Microbe they differ is de like naam a mosquito voor een verzameling and an elephant. microorganismen. Viruses are, for example, much dat je ze smaller met het than blote oog niet bacteria. kunt zien. Daarvoor The largest heb je virus een is microscoop only as big nodig. as Er the zijn vier smallest soorten microben. bacterium. De eerste Zet de volgende woorden op de goede plaats in de tekst: oog, een, microben, deze, eerste, klein, microscoop, parasieten Alle bacterien zijn microben, maar niet alle zijn bacterien. Microbe is de naam voor verzameling micro-organismen. levensvormen die zo zijn dat je ze met het blote niet kunt zien. Daarvoor heb je een nodig. Er zijn vier soorten microben. De virussen en. De vierde soort zijn de schimmels. Bij laatste soort horen Vragen Samenvatting Lezen (5 min) Taak (20 min) Lezen (5 min) Taak (20 min) Alle bacterien zijn microben, maar niet alle microben zijn bacterien. Microbe is de naam voor een verzameling microorganismen. dat je ze met het blote oog niet kunt zien. Daarvoor heb je een microscoop nodig. Er zijn vier soorten microben. De eerste Bestaan er virussen die groter zijn dan bacterien? Ja/nee Schrijf de zin op uit de tekst waar je het antwoord hebt gevonden. Alle bacterien zijn microben, maar niet alle microben zijn bacterien. Microbe is de naam voor een verzameling microorganismen. dat je ze met het blote oog niet kunt zien. Daarvoor heb je een microscoop nodig. Er zijn vier soorten microben. De eerste Schrijf een samenvatting van de tekst die je net hebt gelezen. Leerwinst woordenschat per taak 0,7 ns 0,6 * ns 0,5 0,4 0,3 * Goede Zwakke 0,2 0,1 0 Geen taak Gatentekst Vragen Samenvatting 4

5 Doel 2: invloed vaardigheden Werkgeheugen Doel 2: invloed vaardigheden Werkgeheugen Conclusie en implicaties Het maken van een taak is nuttig voor zwakkere lezers erg belangrijk Werkgeheugen is belangrijk voor woorden die niet letterlijk in de tekst staan Handvatten voor deze studenten 5

6 Vragen? 6

Ambitie team Paschalisschool

Ambitie team Paschalisschool De onderwerpen Ambitie Paschalisschool Informatie over de cito opbrengsten Woordenschat en begrijpend lezen Het belang van de cito toetsen De Vreedzame School; leef-en leergemeenschap. Opvoeden en verwachtingen.

Nadere informatie

De BLIKSEM-aanpak. Willy van Elsäcker (HCO) & Maud van Druenen (Expertisecentrum Nederlands)

De BLIKSEM-aanpak. Willy van Elsäcker (HCO) & Maud van Druenen (Expertisecentrum Nederlands) De BLIKSEM-aanpak Willy van Elsäcker (HCO) & Maud van Druenen (Expertisecentrum Nederlands) Aan de orde komt Waarom BLIKSEM en wat houdt het in? Wat zijn de resultaten na twee jaar onderzoek op 40 scholen?

Nadere informatie

LEEST VLAANDEREN ZOALS NEDERLAND?

LEEST VLAANDEREN ZOALS NEDERLAND? LEEST VLAANDEREN ZOALS NEDERLAND? Vergelijking van technisch lezen aan de hand van de Drie-Minuten-Toets en de AVI-toetskaarten. Heleen Leysen 5 HSN Conferentie 2017 24 & 25 november BELANG VAN LEZEN 6

Nadere informatie

Uitdager van de maand. Natuur & Techniek, groep 8. Algemeen. Titel. Schimmels. Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen

Uitdager van de maand. Natuur & Techniek, groep 8. Algemeen. Titel. Schimmels. Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen Uitdager van de maand Schimmels Natuur & Techniek, groep 8 Algemeen Titel Schimmels Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen Kennis over micro-organismen en schimmels, inzicht in de

Nadere informatie

Model om schoolse taalvaardigheden te observeren en te reflecteren

Model om schoolse taalvaardigheden te observeren en te reflecteren 1 Bijlage 1: Model om schoolse taalvaardigheden te observeren en te reflecteren Als een leraar op zoek is naar een mogelijk instrument om schoolse taalvaardigheid bij zijn leerlingen te observeren, dan

Nadere informatie

HET BLIKSEM ONDERZOEK

HET BLIKSEM ONDERZOEK HET BLIKSEM ONDERZOEK BLIKSEM Begrijpend Lees Instructie Kan Strategisch En Motiverend Aan de orde komt Wat houdt BLIKSEM-aanpak in? door: Willy van Elsäcker (HCO) Wat zijn de resultaten na twee jaar onderzoek

Nadere informatie

LESMATERIAAL BOEKVERSLAG 2.0

LESMATERIAAL BOEKVERSLAG 2.0 LESMATERIAAL BOEKVERSLAG 2.0 EEN BOEKRECENSIE SCHRIJVEN Inhoud Inleiding... 2 Verwerkingsopdracht 1... 3 Verwerkingsopdracht 2... 5 Bijlage 1: Waarom lezen?... 8 Bijlage 2: Boekenkring vragen van Aidan

Nadere informatie

STREVEN NAAR FUNCTIONELE GELETTERDHEID: ZINVOL EN HAALBAAR. 1. De ontwikkeling van leesvaardigheid in het vo

STREVEN NAAR FUNCTIONELE GELETTERDHEID: ZINVOL EN HAALBAAR. 1. De ontwikkeling van leesvaardigheid in het vo STREVEN NAAR FUNCTIONELE GELETTERDHEID: ZINVOL EN HAALBAAR 1. De ontwikkeling van leesvaardigheid in het vo Marco van de Ven, Esther Steenbeek-Planting, Cindy Teunissen, Ludo Verhoeven In hoeverre vindt

Nadere informatie

Opdracht 2: Data analyseren en interpreteren op groepsniveau (technisch lezen voor leerkrachten van groep 3 (Opdracht 2a) en groep 4 (Opdracht 2b))

Opdracht 2: Data analyseren en interpreteren op groepsniveau (technisch lezen voor leerkrachten van groep 3 (Opdracht 2a) en groep 4 (Opdracht 2b)) Opdracht 2: Data analyseren en interpreteren op groepsniveau (technisch lezen voor leerkrachten van groep 3 (Opdracht 2a) en groep 4 (Opdracht 2b)) Met behulp van onderstaande opdracht kun je met behulp

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Schijf, G. M. (2009). Lees- en spellingvaardigheden van brugklassers Amsterdam: SCO-Kohnstamm Instituut

Citation for published version (APA): Schijf, G. M. (2009). Lees- en spellingvaardigheden van brugklassers Amsterdam: SCO-Kohnstamm Instituut UvA-DARE (Digital Academic Repository) Lees- en spellingvaardigheden van brugklassers Schijf, G.M. Link to publication Citation for published version (APA): Schijf, G. M. (2009). Lees- en spellingvaardigheden

Nadere informatie

5 Second Test. Kenrick Fontijne Jeremy Fontijne Dimmy Marcelissen

5 Second Test. Kenrick Fontijne Jeremy Fontijne Dimmy Marcelissen 5 Second Test Kenrick Fontijne 0909758 Jeremy Fontijne 0909756 Dimmy Marcelissen - 0904540 Inhoud Doelgroep & testmethode Onderzoeksvragen Resultaten Conclusie Doelgroep & testmethode Onze game Antivirus

Nadere informatie

Is het waar dat het (tekst)begrip van schriftelijke toetsitems van invloed is op de leerprestaties van vmboleerlingen?

Is het waar dat het (tekst)begrip van schriftelijke toetsitems van invloed is op de leerprestaties van vmboleerlingen? Opgesteld door: José van der Hoeven (kennismakelaar Kennisrotonde) Vraagsteller: docent vmbo Geraadpleegde expert: dr. Jacqueline Evers (Universiteit Utrecht) Referentie: Kennisrotonde. (2018). Is het

Nadere informatie

Thoni Houtveen Congres Stichting Lezen 8 november 2012. Lectoraat Geletterdheid

Thoni Houtveen Congres Stichting Lezen 8 november 2012. Lectoraat Geletterdheid Thoni Houtveen Congres Stichting Lezen 8 november 2012 Is er een probleem met ons leesonderwijs? Wat leert onderzoek ons? Hoe zou dat er in de praktijk uit moeten zien? Opbrengst Samenvatting Gemiddelde

Nadere informatie

CBS Maranatha. Doel: Hoogklei 7, 9671 GC Winschoten Dyslexieprotocol 2013 aangepast sept.14

CBS Maranatha. Doel: Hoogklei 7, 9671 GC Winschoten Dyslexieprotocol 2013 aangepast sept.14 CBS Maranatha Hoogklei 7, 9671 GC Winschoten Dyslexieprotocol 2013 aangepast sept.14 Doel: Doel van ons dyslexieprotocol is een zo goed mogelijke begeleiding van leerlingen met (dreigende) leesproblemen.

Nadere informatie

Protocol leesproblemen en dyslexie

Protocol leesproblemen en dyslexie Groep 1 en 2 Periode: Toetsen: Bij uitslag: Inzetten op: Materialen/ methode: Hele jaar kleutersignaleringslijst Kleuterplein Zorgen om leesmotivatie. november gr. 2 gr. 2 gr.2 gr.2 Geletterdheid (hierin

Nadere informatie

5 Second Test. Kenrick Fontijne Jeremy Fontijne Dimmy Marcelissen

5 Second Test. Kenrick Fontijne Jeremy Fontijne Dimmy Marcelissen 5 Second Test Kenrick Fontijne 0909758 Jeremy Fontijne 0909756 Dimmy Marcelissen - 0904540 Inhoud Doelgroep & testmethode Onderzoeksvragen Resultaten Conclusie Doelgroep & testmethode Onze game Antivirus

Nadere informatie

De rol van woordenschat bij begrijpend lezen in de bovenbouw van het basisonderwijs

De rol van woordenschat bij begrijpend lezen in de bovenbouw van het basisonderwijs De rol van woordenschat bij begrijpend lezen in de bovenbouw van het basisonderwijs Nicole M. Swart, MSc email: n.swart@pwo.ru.nl Problemen met begrijpend lezen: 1 op 3 negenjarigen 1 op 6 vijftienjarigen

Nadere informatie

Functioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit

Functioneren van een Kind met Autisme. M.I. Willems. Open Universiteit Onderzoek naar het Effect van de Aanwezigheid van een Hond op het Alledaags Functioneren van een Kind met Autisme M.I. Willems Open Universiteit Naam student: Marijke Willems Postcode en Woonplaats: 6691

Nadere informatie

ben een beetje ziek! Naam:

ben een beetje ziek! Naam: Ik ben een beetje ziek! Naam: De kleine boosdoeners die je ziek maken Virussen en bacteriën zijn microben of micro-organismen. Dat zijn heel kleine levende wezens. Je kunt ze niet met het blote ook zien.

Nadere informatie

Micro-organismen. organismen

Micro-organismen. organismen Micro-organismen organismen Agenda Wat zijn micro-organismen? Verschil tussen bacteriën en virussen Wat zijn micro-organismen? Een micro-organisme is niet zichtbaar met het blote oog: Bacteriën (gram positief/negatief)

Nadere informatie

Teksten waar je van leert of: Hoe leren kinderen van teksten?

Teksten waar je van leert of: Hoe leren kinderen van teksten? Teksten waar je van leert of: Hoe leren kinderen van teksten? Paul van den Broek, Astrid Kraal Brain and Education lab, Universiteit Leiden CED groep, Rotterdam Lezen en Leesproblemen 1. Basisvaardigheden

Nadere informatie

Wat te doen met zwakke begrijpend lezers?

Wat te doen met zwakke begrijpend lezers? Wat te doen met zwakke begrijpend lezers? Cor Aarnoutse Wat doe je met kinderen die moeite hebben met begrijpend lezen? In dit artikel zullen we antwoord geven op deze vraag. Voor meer informatie verwijzen

Nadere informatie

RALFI. Aanpak voor (zeer) zwakke lezers.

RALFI. Aanpak voor (zeer) zwakke lezers. RALFI Aanpak voor (zeer) zwakke lezers. Jan-Dirk Anderhalf jaar geleden was Jan-Dirk (11) voor geen goud een bibliotheek ingestapt. Hij zat met lezen muurvast op AVI-1 niveau. Althans: ogenschijnlijk.

Nadere informatie

Rapportage onderzoek resultaten Lijn 3

Rapportage onderzoek resultaten Lijn 3 Rapportage onderzoek resultaten Lijn 3 Inhoudsopgave 1. INLEIDING 2. WINTERSIGNALERING 3. ZOMERSIGNALERING 4. CONCLUSIES Inleiding Lijn 3 is de nieuwe methode voor aanvankelijk lezen van Uitgeverij Malmberg.

Nadere informatie

Verbeeldingskracht helpt bij het begrijpen van tekst. Lisanne Bos, phd Adviseur Toetsing & Onderzoeker Bureau ICE

Verbeeldingskracht helpt bij het begrijpen van tekst. Lisanne Bos, phd Adviseur Toetsing & Onderzoeker Bureau ICE Verbeeldingskracht helpt bij het begrijpen van tekst Lisanne Bos, phd Adviseur Toetsing & Onderzoeker Bureau ICE Overzicht Proefschrift Mentaal simuleren Begripsmonitoring Inferenties maken Lezen als overkoepelend

Nadere informatie

Meer lezen, beter in taal Het belang van vrij(etijds)lezen voor de taalontwikkeling 30 november 2017

Meer lezen, beter in taal Het belang van vrij(etijds)lezen voor de taalontwikkeling 30 november 2017 Meer lezen, beter in taal Het belang van vrij(etijds)lezen voor de taalontwikkeling 30 november 2017 Kees Broekhof Frank Schaafsma Programma Effecten van vrij(etijds)lezen op de taalontwikkeling Vmbo:

Nadere informatie

TOETSKALENDER VOOR GROEP 4

TOETSKALENDER VOOR GROEP 4 PROTOCOL LEESPROLEMEN EN DYSLEXIE TOETSKLENDER VOOR GROEP 4 PROTOCOL LEESPROLEMEN EN DYSLEXIE VOOR GROEP 4 TOETSKLENDER Toetskalender Tussenmeting 1 Vaardigheid Toets ron Streefdoel ij alle leerlingen:

Nadere informatie

Informatieve teksten leren lezen in de middenbouw van het basisonderwijs; effecten van een ontwikkelingsgerichte benadering

Informatieve teksten leren lezen in de middenbouw van het basisonderwijs; effecten van een ontwikkelingsgerichte benadering Informatieve teksten leren lezen in de middenbouw van het basisonderwijs; effecten van een ontwikkelingsgerichte benadering promotieonderzoek Yvonne van Rijk Prof. dr. Monique Volman Prof. dr. Bert van

Nadere informatie

toetsen van Veilig Leren lezen en Estafette. groepen 1 2 LOVS Cito Taal voor Goed lees en spellingsonderwijs in de groepen 3 tot en met 8

toetsen van Veilig Leren lezen en Estafette. groepen 1 2 LOVS Cito Taal voor Goed lees en spellingsonderwijs in de groepen 3 tot en met 8 onderwijs en zorgarrrangement op De Wilgen uitgevoerd door meetinstrumenten Zorgniveau 1 = basisarrangenment Zorgniveau 1 Leerkracht Methodegebonden Gestructureerde stimulering van beginnende geletterdheid

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE VOORWOORD 1 ALGEMENE HANDLEIDING BLIKSEM

INHOUDSOPGAVE VOORWOORD 1 ALGEMENE HANDLEIDING BLIKSEM INHOUDSOPGAVE VOORWOORD ALGEMENE HANDLEIDING BLIKSEM. Wat is BLIKSEM en voor wie is het bedoeld?.2 Wetenschappelijke onderbouwing.2. Wat is er bekend uit onderzoek naar effectieve begrijpend leesinstructie?.2.2

Nadere informatie

De Relatie tussen Vloeiend Lezen en Begrijpend Lezen: De rol van Prosodie. Nathalie Veenendaal

De Relatie tussen Vloeiend Lezen en Begrijpend Lezen: De rol van Prosodie. Nathalie Veenendaal De Relatie tussen Vloeiend Lezen en Begrijpend Lezen: De rol van Prosodie. Nathalie Veenendaal n.j.veenendaal@uu.nl Introductie Resultaten proefschrift (2011-2015) Onderzoek 1: Leesvaardigheid 100+ kinderen

Nadere informatie

Isolatie. Hygiëne en Infectiepreventie. Beter voor elkaar

Isolatie. Hygiëne en Infectiepreventie. Beter voor elkaar Isolatie Hygiëne en Infectiepreventie Beter voor elkaar 2 Inleiding Deze folder is bedoeld voor patiënten die geïsoleerd verpleegd worden en voor familie/bezoek van deze patiënten. Bij u is onlangs een

Nadere informatie

Informatie Veilig leren lezen kern afsluiting

Informatie Veilig leren lezen kern afsluiting Kern 10 Het voorjaar is in volle gang, en alles groeit en bloeit! Ook de leesvaardigheid van de kinderen neemt toe. We gaan beginnen met kern 10 en wat daarin aan bod komt, leest u in deze brief. Thema

Nadere informatie

TOETSKALENDER VOOR GROEP 6

TOETSKALENDER VOOR GROEP 6 PROTOCOL LEESPROLEMEN EN DYSLEXIE TOETSKLENDER VOOR GROEP 6 PROTOCOL LEESPROLEMEN EN DYSLEXIE VOOR GROEP 5-8 TOETSKLENDER GROEP 6 Toetskalender Tussenmeting 1 Vaardigheid Toets ron Streefdoel ij alle leerlingen:

Nadere informatie

KIJKWIJZER MOEILIJKHEID ACTIVITEITEN. 1. Wereld onderwerp. van eenvoudig naar complex

KIJKWIJZER MOEILIJKHEID ACTIVITEITEN. 1. Wereld onderwerp. van eenvoudig naar complex KIJKWIJZER MOEILIJKHEID ACTIVITEITEN 1. Wereld onderwerp van eenvoudig naar complex 1.1. hoe moeilijk is het onderwerp van de activiteit voor de leerling? a. abstractie het onderwerp van de activiteit

Nadere informatie

Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing:

Algemene informatie: Wat moet je kennen: Wat moet je kunnen: Toetsing: PIT IG3 2017-2018 Trimester 3 Vak: Nederlands Onderdeel: Grammatica -- RKW Week 25 t/m 36 Onderdeel: Grammatica Woordsoorten en Zinsdelen Nieuw Nederlands 3 havo 5 e editie H5 Klare Taal Extra Hoofdstuk

Nadere informatie

University of Groningen. Vrije en reguliere scholen vergeleken Steenbergen, Hilligje

University of Groningen. Vrije en reguliere scholen vergeleken Steenbergen, Hilligje University of Groningen Vrije en reguliere scholen vergeleken Steenbergen, Hilligje IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please

Nadere informatie

ONTWIKKELINGEN OP HET GEBIED VAN (BEGRIJPEND) LEZEN.WAT WERKT?

ONTWIKKELINGEN OP HET GEBIED VAN (BEGRIJPEND) LEZEN.WAT WERKT? ONTWIKKELINGEN OP HET GEBIED VAN (BEGRIJPEND) LEZEN.WAT WERKT? Dr. Kees Vernooy Lector hogeschool Edith Stein Enschedese Lees- en Rekenverbeterplan september 2011 Wat is er nodig om van elk kind een goede

Nadere informatie

Leesplezier: Het belang van thuisondersteuning en de rol van digitale media

Leesplezier: Het belang van thuisondersteuning en de rol van digitale media Leesplezier: Het belang van thuisondersteuning en de rol van digitale media Roel van Steensel 1 en Eliane Segers 2 1 Vrije Universiteit Amsterdam, Erasmus Universiteit Rotterdam 2 Universiteit Twente,

Nadere informatie

Meedoen met de Monitor

Meedoen met de Monitor Meedoen met de Monitor Een school die deelneemt aan de Monitor de Bibliotheek op school wil doelgericht samenwerken met de bibliotheek om de taalontwikkeling van de leerlingen te stimuleren. Dat gebeurt

Nadere informatie

Leerjaar 1 en 2 vmbo-g/t. Doelen Leerdoelen technisch lezen eind leerjaar 2

Leerjaar 1 en 2 vmbo-g/t. Doelen Leerdoelen technisch lezen eind leerjaar 2 Leerjaar 1 en 2 vmbo-g/t Doelen Leerdoelen technisch lezen eind leerjaar 2 Alle leerlingen beheersen AVI-plus Leerlingen lezen vlot woorden, zinnen en teksten vanaf niveau 1F Leerlingen richten zich op

Nadere informatie

Examen VBO-MAVO-D. Nederlands leesvaardigheid

Examen VBO-MAVO-D. Nederlands leesvaardigheid Nederlands leesvaardigheid Examen VBO-MAVO-D Voorbereidend Beroeps Onderwijs Middelbaar Algemeen Voortgezet Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 21 juni 9.00 11.00 uur 20 00 Vragenboekje Dit examen bestaat uit

Nadere informatie

Lezen voor Beroep en Studie. 1 e trainingsavond, 6 oktober 2014

Lezen voor Beroep en Studie. 1 e trainingsavond, 6 oktober 2014 Lezen voor Beroep en Studie 1 e trainingsavond, 6 oktober 2014 Welkom en kennismaking José Gary Gerrit Regina Pauline Edith Roos Belgin Doelen van de eerste trainingsdag - Deelnemers maken kennis met elkaar

Nadere informatie

Vaardigheidsgroei voor taal is zeer hoog in groep 2 en voldoende in groep 1. Weinig zwakke scores

Vaardigheidsgroei voor taal is zeer hoog in groep 2 en voldoende in groep 1. Weinig zwakke scores Analyse E-toetsen juni 2016 Taal, woordenschat en begrijpend lezen Zeer goede resultaten in de onderbouw, ruim voldoende in de bovenbouw en onvoldoende in groep 5. Vaardigheidsgroei voor taal is zeer hoog

Nadere informatie

Visuele aandachtspanne. Madelon van den Boer Universiteit van Amsterdam

Visuele aandachtspanne. Madelon van den Boer Universiteit van Amsterdam Visuele aandachtspanne Madelon van den Boer Universiteit van Amsterdam Programma Waarom visuele aandachtspanne (VAS)? Wat is VAS? Relatie met lezen Recente ontwikkelingen Samenvatting Vragen Dyslexie Een

Nadere informatie

De betrouwbaarheid van kleinschalige methoden voor waterzuivering Kaaij, Rachel van der

De betrouwbaarheid van kleinschalige methoden voor waterzuivering Kaaij, Rachel van der University of Groningen De betrouwbaarheid van kleinschalige methoden voor waterzuivering Kaaij, Rachel van der IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you

Nadere informatie

TAAL- EN LEESMETHODEN. Het aanbod Taal- en leesmethoden Begrijpend Lezen. Begrijpend lezen. Effectieve strategieën voor begrijpend lezen ALGEMEEN

TAAL- EN LEESMETHODEN. Het aanbod Taal- en leesmethoden Begrijpend Lezen. Begrijpend lezen. Effectieve strategieën voor begrijpend lezen ALGEMEEN TAAL- EN LEESMETHODEN ALGEMEEN Het aanbod Taal- en leesmethoden Begrijpend Lezen Algemeen: aandachtspunten bij methode Begrijpend lezen Om een goede begrijpend lezer te zijn, is het in de eerste plaats

Nadere informatie

Wat ga je schrijven: een verklarende tekst. Voorbereiden op het schrijven: een film bekijken

Wat ga je schrijven: een verklarende tekst. Voorbereiden op het schrijven: een film bekijken Les 1: Verklaren hoe planten groeien Wat ga je schrijven: een verklarende tekst Hoe komt het eigenlijk dat planten groeien? Je schrijft een verklarende tekst voor leerlingen van een andere klas. Welke

Nadere informatie

Begrijpend Lees Instructie Kan Strategisch En Motiverend

Begrijpend Lees Instructie Kan Strategisch En Motiverend Begrijpend Lees Instructie Kan Strategisch En Motiverend Over BLIKSEM De BLIKSEM-aanpak Het BLIKSEM-onderzoek Samenwerkingsproject van: Expertisecentrum Nederlands, Mienke Droop HCO Den Haag, Willy van

Nadere informatie

Groep 7 en 8. Doelen Leerdoelen technisch lezen eind groep 8

Groep 7 en 8. Doelen Leerdoelen technisch lezen eind groep 8 Groep 7 en 8 Doelen Leerdoelen technisch lezen eind groep 8 85-95 % van de leerlingen beheerst AVI-plus 90% beheerst A t/m D-niveau op de DMT leerlingen lezen vlot woorden en zinnen leerlingen richten

Nadere informatie

PENTA college CSG Hoogvliet Elritsstraat CE Hoogvliet

PENTA college CSG Hoogvliet Elritsstraat CE Hoogvliet PTA code 4tl15duHV BRIN 20FR04 Docent Kruger, W.A. (20219; HV) AVO type VMBO TL TTO Cohort 2015-2016 Profiel/Sector n.t.b. Vak Duits CursusJaar 2016-2017 Leerjaar 4 Geaccordeerd door S.P. van Hofwegen

Nadere informatie

Alles over. Timboektoe. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Timboektoe. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Timboektoe Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking

Nadere informatie

Taalconferentie Hoera! Lezen. In gesprek met de inspectie. Programma. Uw beeld. Marja de Boer

Taalconferentie Hoera! Lezen. In gesprek met de inspectie. Programma. Uw beeld. Marja de Boer Taalconferentie Hoera! Lezen Kansen en uitdagingen voor begrijpend lezen In gesprek met de inspectie Marja de Boer Programma Hoe beoordeelt de inspectie kwaliteit onderwijs BL? Uw beeld Een aantal misvattingen

Nadere informatie

Minor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 5

Minor Dyslexie Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 5 Minor Dyslexie 2016-2017 Cursus 1: Inleiding Dyslexie Bijeenkomst 5 Programma Mededelingen Begrijpend lezen Woordenschat Leeskilometers Minor Dyslexie 1-5 2 mededelingen Toetsvragen: - begrippen en omschrijvingen

Nadere informatie

Het belangrijkste doel van de studie in hoofdstuk 3 was om onafhankelijke effecten van visuele preview en spellinguitspraak op het leren spellen van

Het belangrijkste doel van de studie in hoofdstuk 3 was om onafhankelijke effecten van visuele preview en spellinguitspraak op het leren spellen van Samenvatting Het is niet eenvoudig om te leren spellen. Om een woord te kunnen spellen moet een ingewikkeld proces worden doorlopen. Als een kind een bepaald woord nooit eerder gelezen of gespeld heeft,

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing

Programma van Inhoud en Toetsing Onderdeel: Grammatica zinsdelen (RTTI) Lesperiode: 1 Hoofdstuk: 1, 2,3 & 5 Theorie blz 28, 68, 108, 188, 189 De leerling moet de volgende zinsdelen kennen: persoonsvorm onderwerp werkwoordelijk gezegde

Nadere informatie

Leerjaar 1 en 2 vmbo-b/k. Doelen Leerdoelen technisch lezen eind leerjaar 2

Leerjaar 1 en 2 vmbo-b/k. Doelen Leerdoelen technisch lezen eind leerjaar 2 Leerjaar 1 en 2 vmbo-b/k Doelen Leerdoelen technisch lezen eind leerjaar 2 95 % van de leerlingen beheerst AVI-plus 95% beheerst A t/m D-niveau op de DMT leerlingen lezen vlot woorden en zinnen leerlingen

Nadere informatie

Reading literacy achievement in the primary grades: The role of sociocultural and linguistic diversity Andrea Netten

Reading literacy achievement in the primary grades: The role of sociocultural and linguistic diversity Andrea Netten Reading literacy achievement in the primary grades: The role of sociocultural and linguistic diversity Andrea Netten Nederlandse samenvatting In de hedendaagse informatiemaatschappij is leesvaardigheid

Nadere informatie

Een andere kijk op (re)organiseren Zwolle, 28 juni Dr. Jos Roemer

Een andere kijk op (re)organiseren Zwolle, 28 juni Dr. Jos Roemer Een andere kijk op (re)organiseren Zwolle, 28 juni 2012 Dr. Jos Roemer Programma 1. Anders kijken naar sturingsmechanismen - reacties / gesprekken 2. Onze verantwoordelijkheid? - reacties / gesprekken

Nadere informatie

Formatieve evaluatie bij voortgezet lezen: het voeren van leesgesprekken

Formatieve evaluatie bij voortgezet lezen: het voeren van leesgesprekken Formatieve evaluatie bij voortgezet lezen: het voeren van leesgesprekken SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Joanneke Prenger SLO Gabriëlle van den Brink Dom Helder Camaraschool http://curriculumontwerp.slo.nl/spinnenweb

Nadere informatie

Interactie 1. Basiscommunicatie en schriftelijke correctie. Slotdocument

Interactie 1. Basiscommunicatie en schriftelijke correctie. Slotdocument Interactie 1 Basiscommunicatie en schriftelijke correctie Slotdocument Verantwoording: Onder basiscommunicatie verstaan we de vaardigheid van de leerkracht om zo met leerlingen te communiceren dat zij

Nadere informatie

Leestoets 1 (heel proefwerk) Week 40. Spelling/grammatica/woordenschat 1 (heel proefwerk) Week 44

Leestoets 1 (heel proefwerk) Week 40. Spelling/grammatica/woordenschat 1 (heel proefwerk) Week 44 Jaarplanning 3 havo Periode 1 Leestoets 1 (heel proefwerk) Week 40 Blok 1 paragraaf 6.1 Blok 1 paragraaf 6.2 Blok 2 paragraaf 6.1 Blok 2 paragraaf 6.2 Tekstdoelen, tekstsoorten, tekstvormen Inleidingen

Nadere informatie

Lezen met de leessandwich

Lezen met de leessandwich Lezen met de leessandwich Leerlingen met (meer) motivatie laten lezen Lezen is meer dan voorbereiden op de toets Lezen als vaardigheid voor het leven 3 april Bert de Vos Bert@bertdevos.net Inhoud Deel

Nadere informatie

Leerjaar 3 B Nieuw Nederlands

Leerjaar 3 B Nieuw Nederlands Leerjaar 3 B Nieuw Nederlands 01-10-2016 Periode 1 (begin schooljaar tot rapport 1) Hoofdstuk 1; Informatie Leesvaardig Hoofdzaken Hoofdgedachte Kijken en luisteren Informatie selecteren Geen expliciete

Nadere informatie

De ontwikkeling van begrijpend lezen: bronnen van succes en falen. Paul van den Broek

De ontwikkeling van begrijpend lezen: bronnen van succes en falen. Paul van den Broek De ontwikkeling van begrijpend lezen: bronnen van succes en falen Paul van den Broek Lezen en Leesproblemen 1. Basisvaardigheden (letter-identificatie, fonologisch bewustzijn, etc.) 2. Begrijpend lezen,

Nadere informatie

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind.

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Bullying among Students with Autism Spectrum Disorders in Secondary

Nadere informatie

Het LOVS rekenen-wiskunde van het Cito

Het LOVS rekenen-wiskunde van het Cito Het LOVS rekenen-wiskunde van het Cito - de invloed van contexten in groep 3, 4 en 5 - Marian Hickendorff & Jan Janssen Universiteit Leiden / Cito Arnhem 1 inleiding en methode De LOVS-toetsen rekenen-wiskunde

Nadere informatie

PROGRAMMA VOOR BEGRIJPEND LEZEN DE ZUID-VALLEI

PROGRAMMA VOOR BEGRIJPEND LEZEN DE ZUID-VALLEI PROGRAMMA VOOR BEGRIJPEND LEZEN DE ZUID-VALLEI (Dit programma is in 2011 aangepast aan de meest recente AVI-indeling van het CITO.) Het leren lezen is voor veel leerlingen een proces dat veel inspanning

Nadere informatie

Eerste hulp bij tweede taal: experimentele studies naar woordenschatdidactiek voor jonge tweede-taalverwervers Bacchini, S.

Eerste hulp bij tweede taal: experimentele studies naar woordenschatdidactiek voor jonge tweede-taalverwervers Bacchini, S. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Eerste hulp bij tweede taal: experimentele studies naar woordenschatdidactiek voor jonge tweede-taalverwervers Bacchini, S. Link to publication Citation for published

Nadere informatie

Samenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht

Samenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht Samenvatting Proefschrift Fostering Monitoring and Regulation of Learning Mariëtte H. van Loon, Universiteit Maastricht Dit proefschrift beschrijft onderzoek naar metacognitieve vaardigheden van leerlingen

Nadere informatie

ENGLISH FOUNDATIONS 1

ENGLISH FOUNDATIONS 1 ENGLISH FOUNDATIONS 1 Teacher s Guide Auteur: Kees Siepelinga Uitgever: SGA Onderwijs INHOUD Achtergrond... 3 Doelen Foundations... 3 Methode... 4 Foundations 1... 5 Inhoud Foundations 1... 5 Theorie...

Nadere informatie

3 MAVO. C. Programma van toetsing en afsluiting (PTA) Blz.

3 MAVO. C. Programma van toetsing en afsluiting (PTA) Blz. 3 MAVO C. Programma van toetsing en afsluiting (PTA) Blz. aardrijkskunde 2 biologie 3 duits 4 economie 5 engels 6 frans 7 geschiedenis 8 kunstvakken I (CKV) 9 kunstvakken I (gemeenschappelijk deel) 10

Nadere informatie

Leerstofoverzicht Lezen in beeld

Leerstofoverzicht Lezen in beeld Vaardigheden die bij één passen, worden in Lezen in beeld steeds bij elkaar, in één blok aangeboden. Voor Lezen in beeld a geldt het linker. Voor Lezen in beeld b t/m e geldt het rechter. In jaargroep

Nadere informatie

De digitale leesinstructeur

De digitale leesinstructeur De digitale leesinstructeur Spraaktechnologie maakt het niet alleen mogelijk tekst om te zetten in spraak, maar ook om spraak om te zetten in tekst. In onderstaand artikel geven twee spraaktechnologen

Nadere informatie

Het LOVS rekenen-wiskunde van het Cito

Het LOVS rekenen-wiskunde van het Cito cursusboek2009.book Page 131 Thursday, March 30, 2017 3:23 PM Het LOVS rekenen-wiskunde van het Cito - de invloed van contexten in groep 3, 4 en 5 - Universiteit Leiden / Cito Arnhem 1 inleiding en methode

Nadere informatie

mijnplein 30 okt 2013 Begrijpend lezen = Begrijpend leren

mijnplein 30 okt 2013 Begrijpend lezen = Begrijpend leren mijnplein 30 okt 2013 Begrijpend lezen = Begrijpend leren Doelen Aan het eind van deze masterclass: Ken je het belang en de plek van begrijpend lezen/luisteren binnen het onderwijs Ken je de belangrijkste

Nadere informatie

Leesvaardigheid bevorderen

Leesvaardigheid bevorderen Leesvaardigheid bevorderen Middagconferentie over taalbeleid voor het PraktijkOnderwijs Marco van de Ven (RU) Introductie Leesvaardigheid legt het fundament voor leren (O`Shaughnessy, et al., 2002) Leerlingen

Nadere informatie

Gezondheid. ziekte, hygiëne en medicijnen. mbo

Gezondheid. ziekte, hygiëne en medicijnen. mbo Gezondheid ziekte, hygiëne en medicijnen mbo Microben zijn onlosmakelijk verbonden met je gezondheid. In de gezondheidszorg wordt dagelijks strijd geleverd met microben. Verplegers en doktersassistenten

Nadere informatie

Kraak de code. Handleiding voor de bibliotheek Groep 6

Kraak de code. Handleiding voor de bibliotheek Groep 6 Kraak de code Handleiding voor de bibliotheek Groep 6 Colofon Cubiss Tilburg, 2007 Met dank aan de openbare bibliotheken van Cuijk, Mierlo, Roosendaal en Schijndel J:\Klantenservice\Rode Draad\Handleiding

Nadere informatie

DANKZIJ DIGITALE HULPMIDDELEN MEER LEESBEGRIP EN MINDER LEESANGST

DANKZIJ DIGITALE HULPMIDDELEN MEER LEESBEGRIP EN MINDER LEESANGST DANKZIJ DIGITALE HULPMIDDELEN MEER LEESBEGRIP EN MINDER LEESANGST HENRI MICHAUX (1899-1984) DICK SCHRAM Interview: Het lezen van literatuur biedt vaak een bijzondere ervaring. Je leest over personages

Nadere informatie

Brochure Begrijpend lezen VMBO 1

Brochure Begrijpend lezen VMBO 1 Brochure Begrijpend lezen VMBO 1 Brochure Begrijpend lezen VMBO 2 Inleiding Het belang van begrijpend lezen kan nauwelijks overschat worden. Het niveau van begrijpend lezen dat kinderen aan het einde van

Nadere informatie

EFFECTIEVER EN EFFICIËNTER WERKEN AAN Begrijpend Lezen

EFFECTIEVER EN EFFICIËNTER WERKEN AAN Begrijpend Lezen EFFECTIEVER EN EFFICIËNTER WERKEN AAN Begrijpend Lezen PAPER Taalbeleid Onderwijsachterstanden Joop Stoeldraijer, Edux, Breda Mariët Förrer, CPS Onderwijsontwikkeling en Advies, Amersfoort EFFECTIEVER

Nadere informatie

Keuze onderwerpen en apps voor de ipad. April 2014 1e Amstelveense Montessorischool Irene Simonis, Michelina Hoogeveen, Frank Versloot

Keuze onderwerpen en apps voor de ipad. April 2014 1e Amstelveense Montessorischool Irene Simonis, Michelina Hoogeveen, Frank Versloot Keuze onderwerpen en apps voor de ipad April 2014 1e Amstelveense Montessorischool Irene Simonis, Michelina Hoogeveen, Frank Versloot Het Montessori onderwijs gaat digitale hulpmiddelen integreren Doel

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing

Programma van Inhoud en Toetsing Onderdeel: Grammatica zinsdelen (RTTI) Lesperiode: 1 Aantal lessen per week: 4 Hoofdstuk: 1, 2,3 & 5 Theorie blz 28, 68, 108, 188, 189 De leerling moet de volgende zinsdelen kennen: persoonsvorm onderwerp

Nadere informatie

Leesproblemen overwinnen in het voortgezet technisch lezen

Leesproblemen overwinnen in het voortgezet technisch lezen Ronde 3 Anneke Smits Windesheim OSO Contact: aeh.smits@windesheim.nl Leesproblemen overwinnen in het voortgezet technisch lezen Ergens in Nederland, in een groep 4, gaat het niet zo goed met lezen. Een

Nadere informatie

Succesvolle lezers zijn betrokken lezers

Succesvolle lezers zijn betrokken lezers Succesvolle lezers zijn betrokken lezers Over leesmotivatie,woordenschat en leesstrategieën Roel van Steensel Vrije Universiteit/Stichting Lezen Erasmus Universiteit JONGEREN LEZEN STEEDS MINDER BOEKEN

Nadere informatie

10.00 Actuele ontwikkelingen rond onderwijs en examinering taal in het mbo Alet van Leeuwen, Steunpunt Taal en Rekenen.

10.00 Actuele ontwikkelingen rond onderwijs en examinering taal in het mbo Alet van Leeuwen, Steunpunt Taal en Rekenen. Programma Studiedag Mbo Taalcoachacademie Hete hangijzers Vrijdag 20 september 2013 Regardz Amersfoort 10.00 Actuele ontwikkelingen rond onderwijs en examinering taal in het mbo Alet van Leeuwen, Steunpunt

Nadere informatie

Praktijkonderzoek. Joke van Adrichem & Toos van der Smit

Praktijkonderzoek. Joke van Adrichem & Toos van der Smit Praktijkonderzoek Joke van Adrichem & Toos van der Smit W A T I S H E T E F F E C T V A N D E S O R T E E R T A A K O P H E T T E K S T B E G R I P V A N L E E R L I N G E N U I T 4 V W O V A N H E T H

Nadere informatie

Voorbereiden van de Data. Ngi 12-11-2014. Ronny Mans

Voorbereiden van de Data. Ngi 12-11-2014. Ronny Mans Voorbereiden van de Data Ngi 12-11-2014 Ronny Mans Van heterogene bronnen naar process mining resultaten Extract, Transform, and Load (ETL) optioneel bron ETL bron ETL ETL warehouse bron grofkorrelige

Nadere informatie

Wat ga je schrijven: een verklarende tekst. Voorbereiden op het schrijven: een film bekijken

Wat ga je schrijven: een verklarende tekst. Voorbereiden op het schrijven: een film bekijken Les 1: Verklaren hoe planten groeien Wat ga je schrijven: een verklarende tekst Hoe komt het eigenlijk dat planten groeien? Je schrijft een verklarende tekst voor leerlingen van een andere klas. Welke

Nadere informatie

Afspraken mbt protocol dyslexie Van Dijckschool Bilthoven. Inhoudsopgave:

Afspraken mbt protocol dyslexie Van Dijckschool Bilthoven. Inhoudsopgave: 11-12-2007 Inhoudsopgave: 1. Dyslexie...3 1.1 Wat is het dyslexieprotocol?...3 1.2 Doel van het Protocol Dyslexie....3 1.3 Inhoud van het protocol...3 2. Preventie en interventiehandelingen...4 2.1 Groep

Nadere informatie

Checklist Begrijpend lezen en woordenschat Curriculum Nederlands ? - + +

Checklist Begrijpend lezen en woordenschat Curriculum Nederlands ? - + + Checklist Begrijpend lezen en woordenschat Curriculum Nederlands? - + + De gebruikte methoden stellen duidelijke (toetsbare) doelen en leerlijnen voor begrijpend lezen. Zwakke lezers krijgen een aanvullend

Nadere informatie

Gezondheid vwo 5-6. In samenwerking met de Maag Lever Darm Stichting.

Gezondheid vwo 5-6. In samenwerking met de Maag Lever Darm Stichting. Gezondheid vwo 5-6 In samenwerking met de Maag Lever Darm Stichting. Zijn microben nou goed of slecht voor onze gezondheid? Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie sterven jaarlijks 17 miljoen mensen aan

Nadere informatie

TOETSKALENDER VOOR GROEP 8

TOETSKALENDER VOOR GROEP 8 PROTOCOL LEESPROLEMEN EN DYSLEXIE TOETSKLENDER VOOR GROEP 8 Toetskalender Tussenmeting 1 ij alle leerlingen: geen toetsafname ij leerlingen met zwakke technische lees- en/of spellingvaardigheden ij onvoldoende

Nadere informatie

LEZEN EN DYSLEXIE 19-5-2016. Nicole Verkerk

LEZEN EN DYSLEXIE 19-5-2016. Nicole Verkerk LEZEN EN DYSLEXIE 19-5-2016 Nicole Verkerk Dyslexie en lezen. 1 is geen lekkere combinatie: Weinig dyslecten lezen voor hun plezier Lezen kost veel moeite: leestempo laag, vaak stukken overlezen, snel

Nadere informatie

Buy Me FILE 5 BUY ME BK 2

Buy Me FILE 5 BUY ME BK 2 Buy Me FILE BUY ME BK Can you resist all those incredible products that all seem to be screaming: Buy Me! Every day we see them on TV during the commercial break: the best products in the world. How would

Nadere informatie

Running Head: INVLOED VAN ASE-DETERMINANTEN OP INTENTIE CONTACT 1

Running Head: INVLOED VAN ASE-DETERMINANTEN OP INTENTIE CONTACT 1 Running Head: INVLOED VAN ASE-DETERMINANTEN OP INTENTIE CONTACT 1 Relatie tussen Attitude, Sociale Invloed en Self-efficacy en Intentie tot Contact tussen Ouders en Leerkrachten bij Signalen van Pesten

Nadere informatie

Alles over. Leesparade. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen

Alles over. Leesparade. Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Alles over Leesparade Achtergrondinformatie, bestellijsten en additionele materialen Wij vinden het belangrijk dat u goed geïnformeerd wordt om vervolgens de juiste keuze te kunnen maken. In samenwerking

Nadere informatie

Begrijpend lezen anders, beter en leuker! 14 Redax Magazine

Begrijpend lezen anders, beter en leuker! 14 Redax Magazine 14 Redax Magazine Begrijpend lezen anders, beter en leuker! Joop Stoeldraijer en Marieke Boers U bent zojuist begonnen met het lezen van dit artikel over begrijpend lezen. Daar zijn we blij mee. Maar,

Nadere informatie