IMARES Wageningen UR. Reisverslagen 2011 van de Sole Net Survey (SNS) en Demersal Fish Survey (DFS)

Transcriptie

1 Reisverslagen 2011 van de Sole Net Survey (SNS) en Demersal Fish Survey (DFS) Loes Bolle, André Dijkman-Dulkes, Thomas Pasterkamp, Marcel de Vries en Hanz Wiegerinck Intern Rapport IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) Opdrachtgever: Centrum voor Visserijonderzoek / Ministerie van EL&I Publicatiedatum: 17 april 2012

2 IMARES is: een onafhankelijk, objectief en gezaghebbend instituut dat kennis levert die noodzakelijk is voor integrale duurzame bescherming, exploitatie en ruimtelijk gebruik van de zee en kustzones; een instituut dat de benodigde kennis levert voor een geïntegreerde duurzame bescherming, exploitatie en ruimtelijk gebruik van zee en kustzones; een belangrijke, proactieve speler in nationale en internationale mariene onderzoeksnetwerken (zoals ICES en EFARO) IMARES Wageningen UR P.O. Box 68 P.O. Box 77 P.O. Box 57 P.O. Box AB IJmuiden 4400 AB Yerseke 1780 AB Den Helder 1790 AD Den Burg Texel Phone: +31 (0) Phone: +31 (0) Phone: +31 (0) Phone: +31 (0) Fax: +31 (0) Fax: +31 (0) Fax: +31 (0) Fax: +31 (0) IMARES is onderdeel van Stichting DLO KvK nr , IMARES BTW nr. NL B16 De Directie van IMARES is niet aansprakelijk voor gevolgschade, noch voor schade welke voortvloeit uit toepassingen van de resultaten van werkzaamheden of andere gegevens verkregen van IMARES; opdrachtgever vrijwaart IMARES van aanspraken van derden in verband met deze toepassing. Dit rapport is vervaardigd op verzoek van de opdrachtgever hierboven aangegeven en is zijn eigendom. Niets uit dit rapport mag weergegeven en/of gepubliceerd worden, gefotokopieerd of op enige andere manier gebruikt worden zonder schriftelijke toestemming van de opdrachtgever. A_4_3_1-V van 37 Rapportnummer

3 Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding Methoden Sole Net Survey (SNS) Isis Demersal Fish Survey (DFS) Isis Demersal Fish Survey (DFS) Stern Demersal Fish Survey (DFS) Stern Schol en tong indices Bijlage A. Cruise Summary Report SNS Bijlage B. Cruise Summary Report DFS Rapportnummer van 37

4 Samenvatting In september oktober 2011 zijn de jaarlijkse Sole Net Survey (SNS) en Demersal Fish Survey (DFS) uitgevoerd. De SNS kon, zoals in voorgaande jaren, niet voltooid worden in 2 weken en de eerste DFS Isis week is gebruikt om de SNS af te maken. Het DFS Isis programma is voltooid in 5 weken. In totaal waren er 8 weken nodig voor het SNS-DFS programma op de Isis. De programma s van de kleine schepen (Schollevaar en Stern) zijn zonder problemen afgerond (in resp. 3 en 5 weken). In totaal zijn er 344 trekken gedaan (SNS: 43, DFS Isis: 109, DFS Stern: 118, DFS Schollevaar: 74). De gegevens van de DFS en SNS worden onder ander gebruikt in de bestandsschattingen en vangstprognoses die ICES uitvoert voor de schol en tong bestanden in de Noordzee. Daarnaast worden de gegevens gebruikt voor diverse onderzoeksvragen over het kustecosysteem. 4 van 37 Rapportnummer

5 1. Inleiding De Demersal Fish Survey (DFS) en de Sole Net Survey (SNS) zijn 2 boomkorsurveys die jaarlijks in september oktober uitgevoerd worden in de kustwateren van Nederland, Duitsland en Denemarken. Beide surveys zijn oorspronkelijk ontworpen voor het verkrijgen van abundantie schattingen van commercieel belangrijke soorten (tong, schol en garnaal), maar worden tegenwoordig ook gebruikt voor diverse andere onderzoeksvragen. De lange tijdsreeks (sinds 1970) van gestandaardiseerde bemonsteringen en verwerking van alle visgegevens heeft veel informatie opgeleverd over (verandering in) de demersale visfauna in kustwateren. Doel van het onderzoek: Monitoring van de demersale visfauna in kustwateren (vangstaantallen, lengtesamenstelling en leeftijdssamenstelling van platvis). Monitoring van garnalen (vangstaantallen en lengtesamenstelling in DFS). Monitoring van overige macrozoöbenthos in kustwateren (vangstaantallen). SNS: Visserij-onafhankelijke schattingen van de abundantie van jonge schol en tong (leeftijd 1-4). DFS: Visserij-onafhankelijke schattingen van de abundantie van juveniele schol en tong (leeftijd 0-1). Toepassingen resultaten: Schol en tong: recruitment en tuning indices t.b.v. de toestandsbeoordeling en vangstprognoses van de visbestanden (ICES-WGNSSK). Garnaal: abundantie schattingen t.b.v. de toestandsbeoordeling van garnaalbestanden (ICES- WGCRAN). Alle soorten: (I) aantonen van trendmatige ontwikkelingen (o.a. Quality Status Reports). (II) visfauna beschrijvingen (o.a. Fish Atlas). (III) aanleveren gegevens voor specifieke onderzoeksvragen (bijv. evaluatie scholbox). (IV) aanleveren gegevens voor diverse ICES werkgroepen (o.a. WGBEAM). 2. Methoden Voor een uitgebreide beschrijving van de methoden van deze surveys wordt verwezen naar het Handboek Surveys ( en naar het reisprogramma van de DFS/SNS Rapportnummer van 37

6 3. Sole Net Survey (SNS) Isis 3.1 Algemeen Project: WOT Surveys - SNS Projectnummer: Deelprojectleider: Loes Bolle Reisleider: Hanz Wiegerinck Opstappers: Kees Groeneveld (wk 37-38), Loes Bolle(wk 39, ma-di), Thomas Pasterkamp (wk 39, wo-vr) Weeknummers en jaar: week 37-39, 2011 Plaatsen, data en tijden van vertrek en binnenkomst: Uit (haven) Datum Tijd Binnen (haven) Datum Tijd Schip IJmuiden uur Helgoland uur Isis Helgoland uur Den Helder uur Isis Den Helder uur IJmuiden uur Isis 3.2 Verslag Afwijkingen ten opzichte van het vaarprogramma Vanwege de slechte weersomstandigheden in week 37 (wind ZW 6-7, golfhoogte 3-4m) kon de eerste drie dagen niet worden gevist en werden er slechts 11 trekken gedaan in gebieden In week 38 werd het tweede deel van de week geplaagd door veel wind en konden slechts 8 trekken worden uitgevoerd in gebieden 607 en 608. In week 39, een week met goed weer, werd de SNS voltooid (24 trekken in gebieden ) zo goed als mogelijk was binnen de beschikbare tijd. Op vrijdag 30 september is omgetuigd naar DFS. Vistuig Gevist werd met een 6m boomkor voorzien van een tongennet met 4 wekkerkettingen. De vistijd is 15 minuten. Schade aan materiaal Tuig: Week 37-38: geen schade. Week 39: geen schade. CTD (Valeport): geen schade Verloop van de reis Week 37 Opstapper : Kees Groeneveld Reisleider : Hanz Wiegerinck Donderdagochtend uitgevaren vanuit IJmuiden, eerder vertrekken was niet mogelijk vanwege de slechte weersomstandigheden. Drie trekken van de IJmuiden raai (630) gedaan. Hier werd aardig wat tong in de vangsten waargenomen. Aansluitend naar de haven van Den Helder gevaren voor vervanging van een stuk leiding van het koelsysteem van de motor. Hier was lekkage ontstaan. Daarna gevaren richting Borkum. Vrijdag de 4 trekken van de Borkum raai (605) bevist en 4 trekken van de Helgoland raai (602). Vanaf vrijdagavond binnen gelegen op Helgoland. De nieuwe Valeport mini CTD werd hier voor de eerste keer gebruikt en functioneerde goed. Programmeren was sowieso veel eenvoudiger dan de oude CTD. Wat dit uiteindelijk aan data opleverde wordt in een later stadium geëvalueerd. Tevens werd Billboard gebruikt voor het invullen van de trekgegevens in de Billie Files. Dit werkte op zich goed, maar wel wat 6 van 37 Rapportnummer

7 problemen gehad met de eerste opstart en tussendoor met het functioneren van de laptop. Nadien hoefde alleen nog warp length en de tidal phase te worden ingevoerd. Week 38 Opstapper : Kees Groeneveld Reisleider : Hanz Wiegerinck Maandag om uur vanaf Helgoland uitgevaren. De zuidwestelijke wind nam in kracht vrij snel toe van 5 naar 6 en de golfhoogte werd zo ongunstig, dat alleen 4 van de 5 trekken van de Nordeney raai (608) zijn gedaan. Noordelijk was het weer (wind) nog ongunstiger zodat voorlopig de Esbjerg en de Sylt raaien zijn blijven liggen. Dinsdag zijn 4 van de 8 trekken van de Terschelling raai (607) bevist. Helaas verslechterde de weersomstandigheden wederom zodanig dat uitgeweken werd naar de haven van Den Helder. Hierna bleek het slechte weer voor die week aan te houden en werd besloten de maandag hierna de visserij pas weer voort te zetten. Week 39 Opstappers : Loes Bolle (ma-di), Thomas Pasterkamp (wo-vr) Reisleider : Hanz Wiegerinck Maandag 26 september uitgevaren om uur en na anderhalf uur stomen de laatste 4 trekken van de Terschelling raai (607) afgemaakt. Aansluitend naar de Esberg raai (601) en alhier 5 van de 6 trekken gedaan. Daarna naar de Sylt raai (603) waar we 4 van de 5 trekken hebben gedaan. Woensdagochtend aangekomen in Lauwersoog is Loes Bolle van boord gegaan en Thomas Pasterkamp aan boord gekomen. Deze dag nog 2 trekken gedaan van de Klaverbank raai (606). Donderdag zijn er 3 trekken van de 5 van de Texel raai (660) uitgevoerd, nog 2 trekken van de IJmuiden raai (630) en de 4 trekken van gebied 640 (Scheveningen raai). Beschrijving vangst Algemeen In alle drie de weken wordt weinig maatse vis gevangen. Er worden redelijke hoeveelheden 0-groep schol (<±15 cm) gevangen, maar weinig 1+ groep schol. Tongvangsten waren laag voor alle leeftijdsgroepen. In het zuidwestelijk deel van het SNS gebied, met name in gebieden 630 (IJmuiden) en 640 (Scheveningen) was opvallend meer tong in de vangsten aanwezig. Ook nu werd in het noordoostelijke deel van het SNS gebied minder vis en meer benthos gevangen. Bijzonderheden 1 gladde haai in trek 27. Gebruikte sample-id s Week 37: t/m Week 38: t/m Week 39: t/m Verzamelde monsters en gegevens Er zijn in totaal 43 trekken gedaan (zie figuur 3.1). Er zijn in totaal 1547 vissen gesneden voor het verzamelen van otolieten (zie tabel 3.1). Per trek werd de vangst uitgezocht, alle vissen gemeten en alle benthos geteld (in totale vangst of subsample). De soortensamenstelling is weergegeven in tabel 3.2. Vanaf week 38 (sample ID ) zijn CTD gegevens verzameld met de Valeport mini CTD. Extra programma Voor onderzoek naar de verschuiving in lengte (leeftijd) waarop schol en tong geslachtsrijp worden (Adriaan Rijnsdorp) zijn rijpheidsstadia voor schol en tong bepaald. De gegevens zijn in Billie ingevoerd, maar naderhand verwijderd voor alle reizen waar Kees Groeneveld niet aan boord was, omdat er grote onzekerheid bestond over de juistheid van de stadiabepalingen. Rapportnummer van 37

8 Tongen verzameld voor het reproductie onderzoek van Camillo Rosso, student bij Cindy van Damme (niet in reisprogramma, verzoek later gedaan). Opmerkingen voor intern gebruik Otolieten kunnen het beste op soort en op nummer worden aangeleverd en niet per raai/snijgebied. Minieme verschillen invoer Billie m.b.v Billboard en ingevulde treklijsten. Suggesties voor verbetering Billie: o Heremietkreeft niet verder geïdentificeerd: graag een shortcut (nu vult men vaak gemakshalve pber in). o Slangster niet verder geïdentificeerd wordt Ophiura ophiura: niet correct. o Steurgarnaal niet verder geïdentificeerd wordt Palaemon: niet correct (?). Tabel 3.1 Overzicht snijmonsters SNS 2011 Gebied schol tong schar bot griet tarbot Totaal van 37 Rapportnummer

9 Figuur 3.1 Trekposities SNS 2011 Rapportnummer van 37

10 Tabel 3.2 Soortenlijst SNS 2011 NODC code Wetenschappelijke naam Nederlandse naam Totaal in 43 trekken Anthozoa Zeeanemonen Alcyonium digitatum Dodemansduim Aphrodita aculeata Fluw elen zeemuis Euspira catena Grote tepelhoorn Buccinum undatum Wulk Nassarius reticlatus Gevlochten fuikhoorn Mytilus edulis Mossel Spisula sp. Spisula Spisula subtruncata Halfgeknotte strandschelp Mactra corallina Grote strandschelp Ensis sp. Ensis Donax vittatus Zaagje Arctica islandica Noordkromp Chamelea gallina Venusschelp Sepia officinalis Zeekat Loligo sp. Loligo Loligo subulata Dw ergpijlinktvis Pandalus borealis P. borealis Crangon crangon Gew one garnaal Homarus gammarus Zeekreeft Pagurus sp. Pagurus sp Macropodia rostrata Hooiw agenkrab Corystes cassivelaunus Helmkrab Cancer pagurus Noordzeekrab Carcinus maenas Strandkrab Liocarcinus depurator Blauw pootzw emkrab Liocarcinus holsatus Gew one zw emkrab Flustra foliacea Bladachtig hoornw ier Astropecten irregularis Kamster Asterias rubens Zeester Ophiura ophiura Slangster Psammechinus miliaris Zeeappel Spatangus purpureus Purperen zeeklit Echinocardium cordatum E. cordatum Ascidiacea Zakpijp Mustelus mustelus Gladde haai Sprattus sprattus Sprot Osmerus eperlanus Spiering Gadus morhua Kabeljauw Trisopterus luscus Steenbolk Merlangius merlangus Wijting Ciliata mustela Vijfdradige meun Zoarces viviparus Puitaal Belone belone Geep Gasterosteus aculeatus Driedoornige stekelbaars Syngnathus rostellatus Kleine zeenaald Syngnathus acus Grote zeenaald Trigla lucerna Rode poon Eutrigla gurnardus Grauw e poon Myoxocephalus scorpius Zeedonderpad Agonus cataphractus Harnasmannetje Liparis liparis Slakdolf Trachurus trachurus Horsmakreel Mullus surmuletus Mul Echiichthys vipera Kleine pieterman Ammodytes sp. Ammodytes Hyperoplus lanceolatus Smelt Callionymus lyra Pitvis Callionymus reticulatus Rasterpitvis Pomatoschistus sp. Grondel Psetta maxima Tarbot Scophthalmus rhombus Griet Arnoglossus laterna Schurftvis Limanda limanda Schar Microstomus kitt Tongschar Platichthys flesus Bot Pleuronectes platessa Schol Solea solea Tong Buglossidium luteum Dw ergtong van 37 Rapportnummer

11 4. Demersal Fish Survey (DFS) Isis 4.1 Algemeen Project: WOT Surveys - DFS Projectnummer: Deelprojectleider: Loes Bolle Reisleider: Thomas Pasterkamp Opstappers: Hendrik-Jan Westerink, Kees Groeneveld, Marcel de Vries, Gerrit Rink Weeknummers en jaar: week 40 t/m 44, 2011 Plaatsen, data en tijden van vertrek en binnenkomst: Uit (haven) Datum Tijd Binnen (haven) Datum Tijd IJmuiden :30 Helgoland :00 Helgoland :30 Lauwersoog :00 Lauwersoog :00 IJmuiden :00 IJmuiden :00 Scheveningen :00 Scheveningen :30 Scheveningen :30 Scheveningen :30 Lauwersoog :00 Lauwersoog :00 Den Helder : Verslag Afwijkingen ten opzichte van het vaarprogramma DFS een week later begonnen (week 40) dan in het vaarprogramma vermeld staat in verband met de uitloop van de SNS door aanhoudend slecht weer. In gebied 401 (Zeeuwse kust) 2 trekken niet gedaan. In gebied 402 (Hoek van Holland IJmuiden) 1 trek niet gedaan. In gebied 406 (Sylt) 2 trekken niet gedaan. Vistuig en apparatuur Standaard opgetuigde 6 meter garnalenkor met 1 wekker. CTD op de bovenzijde van het net. Schade aan materiaal Tuig: Trek 3: SB-net stuk Trek 13: Beide netten stuk Trek 98: Krom tuig, SB-net stuk Trek 109: SB-net stuk CTD: Geen schade Verloop van de reis Week 40 Opstapper: Hendrik-Jan Westerink Reisleider: Thomas Pasterkamp Maandag : Om 10:30 uitgevaren uit IJmuiden en begonnen in gebied 403, IJmuiden Den Helder. 6 stations bemonsterd waaronder 2 extra trekken dwars van Den Helder. Over het algemeen hier weinig vis. In de avond en nacht doorgestoomd naar gebied 405. Dinsdag : Eerste trek boven het eiland Juist. De hele dag in oostelijke richting verder gevist. We vangen nu meer zeester en minder vis. Trek 13 zijn beide netten stuk. De wind neemt in de middag en avond toe tot W-ZW 5-6. Rapportnummer van 37

12 Woensdag : De wind is tegen de verwachtingen in toegenomen, W 6-7. Omdat voorspeld wordt dat de wind verder zal toenemen tot W-NW 7-8 besluit de schipper van de Isis om naar Helgoland te stomen en beter weer af te wachten. Week 41 Opstapper: Hendrik-Jan Westerink Reisleider: Thomas Pasterkamp Zondag : Om 06:30 vertrokken uit Helgoland. Het weer is nu een korte tijd zodanig dat we terug naar Lauwersoog kunnen stomen. Woensdag : Om 8:00 uur uitgevaren uit Lauwersoog. De wind is nu afgezwakt tot NW 4, toch is er nog een hoge deining. De hele dag in westelijke richting gevist in gebied 404, het Nederlandse waddengebied. Deze trekken meer garnaal met weinig vis. Deze dag ook 3 extra trekken naar buiten gemaakt. In de buitenste van de 3 duidelijk meer schar. Donderdag : Vandaag vanuit gebied 404 verder gevist in westelijk richting naar gebied 403, Den Helder IJmuiden. De wind is nu NO 2. In gebied 403 vangen we iets meer tong. In de avond stomen we door naar IJmuiden. Week 42 Opstapper: Kees Groeneveld Reisleider: Thomas Pasterkamp Maandag : Omdat de weersvoorspellingen voor later deze week niet goed zijn en dan vooral in de noordelijke gebieden, gaan we vanuit IJmuiden zuid in te vissen, gebied 402, IJmuiden Hoek van Holland. De wind is nu ZW 4. De trekken net ten zuiden van IJmuiden vangen we veel garnaal en ook jonge schol. In de avond komen we aan in Scheveningen. De wind is inmiddels toegenomen tot ZW 6-7. Donderdag : Dinsdag en woensdag hebben we door te veel wind niet kunnen varen. Vandaag redelijk weer W 4, maar door de hoge deining is het alleen mogelijk de buitenstations te bevissen. We beginnen in 402 en vissen door in 401, Zeeuwse kust. De vangst in meerdere van deze buitenstations bestaat uit grote hoeveelheden zeester. De laatste 2 trekken doen we te midden van enkele garnalenvissers. Vrijdag : Vandaag weinig tot geen wind. Ten zuiden van Scheveningen bemonsteren we nog 3 binnenstations waarna we rond de middag de haven van Scheveningen binnenlopen. Week 43 Opstapper: Marcel de Vries. Reisleider: Thomas Pasterkamp Maandag : We vertrekken om 11:30 vanuit Scheveningen. Iets ten noorden van de haven doen we 4 trekken naar buiten toe. Waaronder 3 extra trekken. De eerste trek vangen we veel kleine schol en garnaal maar naar buiten toe vangen we elke trek een beetje minder van alles. Dinsdag : We beginnen vandaag in gebied 401, Zeeuwse kust. We doen deze dag 9 trekken, voornamelijk binnen trekken. De vangsten zijn erg verschillend van omvang. Enkele trekken met veel zeester, lege schelp en ook slangster. Wel vangen we deze dag redelijk veel tong. In de avond besluiten we om de laatste 2 trekken in dit gebied en 1 trek in gebied 402 niet te doen en noord in te stomen tot Vlieland. Woensdag : Om 8:00 begonnen ter hoogte van Vlieland in gebied 404, het Nederlandse waddengebied. De vangsten zijn klein. De samenstelling van de vangst is gedurende deze dag nagenoeg gelijk, weinig vis en redelijk veel kleine garnaal. Trek 74, boven Terschelling vingen we geen enkele platvis. In de avond en nacht stomen we naar het oostelijk deel van gebied 405, Duitse waddengebied. Donderdag : Om 8:00 de eerste trek gedaan en de hele dag in westelijke richting gevist. De wind is ZO 3. We vangen de eerste trekken meer kleine schol en garnaal maar ook kleine tongschar. Na 6 trekken komen we terug in gebied 404 en doen nog enkele trekken met opvallend grotere garnalen. In de avond stomen we naar de haven van Lauwersoog. 12 van 37 Rapportnummer

13 Week 44 Opstapper: Gerrit Rink Reisleider: Thomas Pasterkamp Maandag : Net voor de middag vertrokken uit Lauwersoog, we bemonsteren deze dag de laatste 4 stations in gebied 404, het Nederlandse waddengebied. We vangen redelijk veel garnaal en weinig vis. Waarna we doorstomen naar gebied 406, Sylt raai. Dinsdag : Vandaag redelijk weer, ZZO 4. We bevissen de Sylt raai. Meerdere trekken vandaag zijn lastig uit te zoeken door grote hoeveelheden lege mesheften en grondvuil. Toch vangen we ook redelijk veel schol. Ook vangen we de hele dag door veel spiering. Aan het eind van de middag lopen we vast tijdens het vissen met een krom tuig en kapot net als gevolg. Woensdag : Omdat we niet tevreden zijn met de manier waarop het gerepareerde stuurboord-tuig vist besluiten we vandaag de vangst van het bakboord-tuig te bemonsteren. We beginnen ter hoogte van Esbjerg in gebied 407, Deense kust en vissen zuid in. We vangen garnaal en in vergelijking met vorig jaar ook meer schar. Na 6 trekken zijn we terug in 406 waarbij tijdens de laatste trek, trek 109, SB-net wederom kapot is, door waarschijnlijk grote hoeveelheden zandkoker. Ondanks dat we nog twee stations in gebied 406 niet bevist hebben moeten we door de grote afstand tot Den Helder gaan stomen. Waar we donderdag binnenkomen. Beschrijving vangst Algemeen Schol: De vangst van schol lijkt goed. In de gebieden 401, 402 en 403, Zeeuwse kust, Hoek van Holland IJmuiden en IJmuiden Den Helder misschien minder uitschieters met echt grote hoeveelheden schol. Tong: De vangst van tong was redelijk tot goed in de gebieden 401, 402 en in iets mindere mate in gebied 403. Weinig tot geen tong gevangen in de gebieden 406 en 407, Deense kust en Sylt. Schar: In alle gebieden werd redelijk veel schar gevangen, ook in de gebieden 406 en 407, Deense kust en Sylt, dit in tegenstelling tot vorig jaar toen in 406 en 407 bijna geen schar werd gevangen. Bot: De enige gebieden met bot van betekenis zijn gebied 401, Zeeuwse kusten en gebied 406, Sylt. Bijzonderheden Geen Gebruikte sample-id s week 40: t/m week 41: t/m week 42: t/m week 43: t/m week 44: t/m Verzamelde monsters en gegevens Er zijn in totaal 109 trekken gedaan (zie figuur 4.1). Er zijn in totaal 1207 vissen gesneden voor het verzamelen van otolieten (zie tabel 4.1). Per trek werd de vangst uitgezocht, alle vissen en garnalen gemeten en alle overige benthos geteld (in totale vangst of subsample). De soortensamenstelling is weergegeven in tabel 4.2. Hydrografische data werden per trek verzameld met de nieuwe Valeport CTD. Extra programma Voor onderzoek naar de verschuiving in lengte (leeftijd) waarop schol en tong geslachtsrijp worden (Adriaan Rijnsdorp) zijn rijpheidsstadia voor schol en tong bepaald. De gegevens zijn in Billie ingevoerd, maar naderhand verwijderd voor alle reizen waar Kees Groeneveld niet aan boord was, omdat er grote onzekerheid bestond over de juistheid van de stadiabepalingen. Rapportnummer van 37

14 Omdat er een verschuiving van de verspreiding van jonge platvis is waargenomen over de laatste jaren is het DFS programma uitgebreid met enkele stations verder uit de kust. Ongeveer ter hoogte van Scheveningen, Den Helder en Terschelling zijn 3 (voorheen 2) extra stations bemonsterd zodat er met de bestaande binnen- en buitenstations een raai ontstaat van 5 (voorheen 4) stations. Deze extra stations zijn ingevoerd met areacode = xtra. Sepiola s en grote zeenaalden zijn verzameld (niet in reisprogramma, verzoek later gedaan). Opmerkingen voor intern gebruik De sorteertafel moet vervangen of gerepareerd worden. Tabel 4.1 Overzicht snijmonsters DFS-Isis 2011 Gebied schol tong schar bot griet tarbot Totaal van 37 Rapportnummer

15 Figuur 4.1 Trekposities DFS-Isis 2011 Rapportnummer van 37

16 Tabel 4.2 Soortenlijst DFS-Isis 2011 NODC code Wetenschappelijke naam Nederlandse naam Totaal in 109 trekken Aurelia aurita Oorkw al Anthozoa Zeeanemonen Aphrodita aculeata Fluw elen zeemuis Nassarius reticlatus Gevlochten fuikhoorn Cerastoderma edule Kokkel Spisula sp. Spisula Ensis sp. Ensis Donax vittatus Zaagje Sepiola sp. Sepiola Loligo sp. Loligo Loligo subulata Dw ergpijlinktvis Leander serratus Gezaagde steurgarnaal Palaemon sp. Steurgarnaal Crangon crangon Gew one garnaal Crangon allmanni Allmangarnaal Pontophilus sp. Pontophilus Pagurus sp. Pagurus sp Hyas sp. Spinkrab Macropodia rostrata Hooiw agenkrab Macropodia tenuirostris Grote hooiw agenkrab Corystes cassivelaunus Helmkrab Cancer pagurus Noordzeekrab Carcinus maenas Strandkrab Liocarcinus holsatus Gew one zw emkrab Necora puber Fluw elen zw emkrab Liocarcinus marmoreus Gemarmerde zw emkrab Astropecten irregularis Kamster Asterias rubens Zeester Ophiura ophiura Slangster Psammechinus miliaris Zeeappel Spatangus purpureus Purperen zeeklit Echinocardium cordatum E. cordatum Lampetra fluviatilis Rivierprik Anguilla anguilla Aal Alosa fallax Fint Clupea harengus Haring Sprattus sprattus Sprot Engraulis encrasicolus Ansjovis Osmerus eperlanus Spiering Gadus morhua Kabeljauw Enchelyopus cimbrius Vierdradige meun Trisopterus luscus Steenbolk Merlangius merlangus Wijting Ciliata mustela Vijfdradige meun Zoarces viviparus Puitaal Belone belone Geep Gasterosteus aculeatus Driedoornige stekelbaars Syngnathus rostellatus Kleine zeenaald Syngnathus acus Grote zeenaald Trigla lucerna Rode poon Eutrigla gurnardus Grauw e poon Myoxocephalus scorpius Zeedonderpad Taurulus bubalis Groene zeedonderpad Agonus cataphractus Harnasmannetje Liparis liparis Slakdolf Cyclopterus lumpus Snotolf Trachurus trachurus Horsmakreel Mullus surmuletus Mul Echiichthys vipera Kleine pieterman Pholis gunnellus Botervis Ammodytes sp. Ammodytes Hyperoplus lanceolatus Smelt Callionymus lyra Pitvis Callionymus reticulatus Rasterpitvis Pomatoschistus sp. Grondel Psetta maxima Tarbot Scophthalmus rhombus Griet Arnoglossus laterna Schurftvis Limanda limanda Schar Microstomus kitt Tongschar Platichthys flesus Bot Pleuronectes platessa Schol Solea solea Tong Buglossidium luteum Dw ergtong van 37 Rapportnummer

17 5. Demersal Fish Survey (DFS) Stern 5.1 Algemeen Project: WOT Surveys - DFS Projectnummer: Deelprojectleider: Loes Bolle Reisleider: Marcel de Vries Opstappers: Gerrit Rink, Jan van Willigen Weeknummers en jaar: 35 t/m 39, 2011 Plaatsen, data en tijden van vertrek en binnenkomst: Uit (haven) Datum Tijd Binnen (haven) Datum Tijd Harlingen 29 aug 11 19:00 Den Oever 1 sept 11 19:30 Den Oever 5 sept 11 13:30 Den Oever 5 sept 11 ±17:00 Den Oever 7 sept 11 12:00 Harlingen 9 sept 11 12:00 Harlingen 12 sept 11 13:30 Lauwersoog 15 sept 11 20:00 Lauwersoog 19 sept 11 12:30 Eemshaven 22 sept 11 18:30 Eemshaven 26 sept 11 13:30 Medemblik 30 sept 11 10: Verslag Afwijkingen ten opzichte van het vaarprogramma Trek in Oosterom met boeinummer O 9 - O 13 liggende op perceel van mosselkotter ZZ-7 is ook dit jaar niet bevist. De trek in het Stortemelk kon door slecht weer niet worden bevist. Trek oost van het wantij Oosterom niet bevist i.v.m. het halen van het tij en het passeren van de zandplaat Blauwe Balg. De trek van het Boschwad (onder Rottummeroog) kon door veranderde geul ook dit jaar niet worden bevist. De trek in het Plaatgat NW van Schiermonnikoog kon niet meer bevist worden doordat deze geul zo verzand is dat we bijna aan de grond liepen. Er zijn een aantal dagen met veel wind geweest waardoor er niet gevist kon worden. Gelukkig kon dit verlet door meer trekken te doen op andere dagen gecompenseerd worden zodat de gehele survey met een minimum verlies aan trekken binnen de vastgestelde periode uitgevoerd kon worden. Vistuig en apparatuur Standaard opgetuigd 3 meter garnalenkor met 1 wekker. Op de bovenkap bij de bovenpees is de datasonde (CTD) geplaatst in een hiervoor in het net ingeboet zakje. Schade aan materiaal Tuig: Op woensdag 31-8 in de Texelstroom de onderzijde van een net stuk getrokken door veenkluiten. Op dinsdag 27-9 werd er een net stuk getrokken op de Eems waarna het werd gewisseld voor een ander net. CTD: geen schade, wel regelmatig storingen, waardoor niet alle trekken van CTD data konden worden voorzien. Rapportnummer van 37

18 Verloop van de reis Week 35 Opstappers : Gerrit Rink Reisleider : Marcel de Vries Maandag 29 augustus Met de boodschappen voor het schip van de Zeemansbeurs waar drie kwartier op gewacht moest worden, werd om kwart over negen naar Harlingen vertrokken. Aan boord gekomen bleek nog niet alles in orde om te vertrekken. De Stern heeft een poos voor de kant gelegen en schipper Ton Weel is net terug van een overweekse reis. Deze dag werd gebruikt om het schip en vistuigen in orde te maken en wat kleine reparaties uit te voeren (oa MacSea programma/computer). Veel tijd verloren werd er overigens niet want er stond een harde wind uit het Westen. Uiteindelijk werd om kwart over zeven vanuit Harlingen vertrokken en richting Texel waar we om ongeveer elf uur voor het wantij Breesem voor anker gingen. Dinsdag 30 augustus Na nog wat computerproblemen werd om half tien over het wantij Breesem richting het Foksdiep gevaren. Er werd daar ook meteen uitgezet en verder werd de hele dag in de buurt van de Cocksdorp gevist. Het weer was redelijk goed, wind noordwest 4. De vangsten waren aanvankelijk klein, toen het water wat lager was werd wel behoorlijk garnaal gevangen maar weinig vis. De trek in de geul bij De Cocksdorp was moeilijk te vissen aangezien er een zeer harde ebstroom liep. Er werd in de avond geprobeerd terug over de Breesem te komen maar daarvoor kwam het water niet hoog genoeg op. Woensdag 31 augustus Om half tien werd het anker gelicht en konden we over de Breesem terug naar de Texelstroom varen. Er werd gevist in de Texelstroom en de Dove Balg waar de vangsten wat betreft platvis klein waren. Aan het begin van de middag werd de onderzijde van een net kapot getrokken waardoor een ander net ingesloten moest worden. Vanuit de Texelstroom visten we nog in de Bollen en Malzwin waar de vangsten wat beter waren. Het weer was erg goed, zon met windracht 3 tot 4 uit het noordwesten. Aan het begin van de avond werd voor anker gegaan in het Amsteldiep. Donderdag 1 september Na het anker op gaan werd direct begonnen met vissen in het Amsteldiep. Vervolgens werd in de Wierbalg veel groen gevangen waardoor goed vissen erg moeilijk werd en er eerst naar het Marsdiep gestoomd waar bij de Mok en later in het Molengat en Schulpengat werd gevist. Het weer was goed hoewel er in het Molengat nog wat deining stond. De vangsten waren ten opzichte van de Texelstroom wat beter. Vervolgens werd in het Visjagersgaatje en de Wierbalg gevist waar nu, met laag water minder groen was. In de avond afgemeerd in Den Oever. Vrijdag 2 september Niet gevaren i.v.m. reparatie aan de computer. Wel veel administratie gedaan. Week 36 Opstapper : Jan van Willigen Reisleider : Marcel de Vries Maandag 5 september Om negen uur uit IJmuiden vertrokken en om elf uur aan boord (Den Oever). Na het middageten werd er vertrokken en direct uitgezet bij de Afsluitdijk. Het weer verslechterde echter snel waardoor er na vier trekken werd besloten terug te keren naar Den Oever. De vangsten waren klein. Tijdens de eerste trek werd een grote kei gevangen maar het net bleef vrijwel onbeschadigd. Dinsdag 6 september Door stormachtig weer, windkracht zeven tot acht niet uitgevaren. 18 van 37 Rapportnummer

19 Woensdag 7 september In de morgen bleef het hard waaien maar rond het middaguur nam de wind af en vertrokken we uit Den Oever. Er werd in de Vlieter, bij de Javaruggen, Dove Balg, Scheurrak en Verversgat gevist. De vangsten van vis waren ronduit slecht. Wel werd er wat garnaal gevangen. Aan het begin van de avond werd in Kornwederzand afgemeerd. Donderdag 8 september Opnieuw was er veel wind. Er werd om negen uur uitgevaren en gevist in de Dove Balg. Tijdens de tweede trek werd er behoorlijk geslingerd. Vervolgens werd er in de Boontjes, Blauwe Slenk, Inschot en Molenrak gevist. De wind nam in de loop van de dag behoorlijk af. De vangsten waren iets beter dan woensdag maar nog steeds werd er weinig platvis waargenomen. Om half acht werd in Harlingen afgemeerd. Vrijdag 9 september Er werd s morgens nog in het Kimstergat gevist, het weer was nu prachtig. De vangsten waren klein, wel veel strandkrabben. Vervolgens werd er gebunkerd, door de sluis gevaren en naar huis gereden. Week 37 Opstapper : Gerrit Rink Reisleider : Marcel de Vries Maandag 12 september Even na half negen uit IJmuiden vertrokken en om kwart over tien aan boord in Harlingen aangekomen. Het was opnieuw slecht weer met harde wind, kracht zeven uit het Zuidwesten. Na het middageten werd toch vertrokken in de hoop dat het weer wat zou verbeteren. Helaas verslechterde het weer juist zodat we onder de beschutting van de banken naar Vlieland stoomden waar we om half vijf aanmeerden. Dinsdag 13 september In de morgen woei het nog hard maar na het middageten kon er uit Vlieland vertrokken worden en werd er nog gevist in de Vliesloot, Vlielanderbalg, Vliestroom en Westmeep. Uiteindelijk was dit best een productieve dag waarin wat ingehaald kon worden. Om acht uur s avond werd in West-Terschelling afgemeerd waarna er na het eten tot elf uur vis gesneden moest worden. Woensdag 14 september In de ochtend werden nog zes trekken in het Schuitengat, Oosterom en Oostmeep bevist waarna het wantij van het Oosterom en de zandplaat Blauwe Balg werden gepasseerd. Vervolgens werd bij Ameland o.a. in de Kromme Balg, Westgat, Danziggat, Zwarte Haan en andere geulen gevist. De vangsten waren duidelijk beter dan in het westelijk Waddengebied. Het weer was beter ten opzichte van de voorgaande dagen. Om acht uur werd in de Ballumerbocht voor anker gegaan. Donderdag 15 september In de morgen werd het gebied onder Ameland afgemaakt en om half elf kon het wantij Holwerderbalg gepasseerd worden. Met één trek tot het volgende wantij Wierumwad werd ook hier vlot overheen gevaren. In de middag werden alle trekken bij Schiermonnikoog bevist. De vangsten waren hier erg goed, veel jonge platvis en ook veel andere soorten. Eén trek gaf veel prut (200 ltr) maar ook veel kleine tong. Het weer was ook erg goed deze dag. Om acht uur werd in Lauwersoog afgemeerd. Vrijdag 16 september In de morgen werd volop aan de administratie gewerkt en in de middag werd naar huis vertrokken. Week 38 Opstapper : Gerrit Rink Reisleider : Marcel de Vries Maandag 19 september Om kwart voor negen uit IJmuiden vertrokken en om half twaalf pas aan boord. Er werd vrijwel direct vertrokken omdat er weer met hoog water over een wantij gevaren moest worden. Na eerst twee trekken te hebben gedaan werd het wantij Groninger Wad gepasseerd. In de middag werden zes trekken van het voormalige LNV5bG bestek bevist (zie extra programma in Reisprogramma DFS/SNS). Het weer Rapportnummer van 37

20 was goed, de vangst matig. Aan het eind van de middag werd voor anker gegaan in de Spruit. We hadden storing in de CTD, die deze week niet opgelost kon worden. Dinsdag 20 september In de morgen werden eerst de reguliere DFS-trekken in dit gebied bevist. Vervolgens werden de overige zes trekken voor LNV5bG bevist. Er werd weinig platvis gevangen maar wel veel garnaal die ook vrij groot waren. In de middag werden de laatste DFS-trekken in de Lauwers bevist en werd met het laatste hoogwater het wantij Uithuizer Wad overgevaren waarna we via de Eems naar Eemshaven konden varen waar om half zeven werd afgemeerd. Woensdag 21 september Het weer was goed zodat alle trekken in de Westerems konden worden bevist. Er werd weinig platvis gevangen, wel een beetje schol in één trek bij Borkum, maar wel veel andere soorten. Ook waren de vangsten vrij modderig. Aan het eind van de dag werd op het Duitse Wad voor anker gegaan. Donderdag 22 september Deze dag werden de acht trekken die op he Duitse Wad tussen Greetsiel, Juist en Borkum bevist. Op de eerste trek na waren de vangsten vrij klein. Wel werden er veel schelpen gevangen. De wind nam in de loop van de morgen snel toe waardoor er bij Juist nogal geslingerd werd. In de laatste trek werden veel kleine Harnasmannetjes gevangen. Om half zeven werd in Eemshaven afgemeerd. Vrijdag 23 september In de morgen werd veel achterstallige administratie gedaan en in de middag naar huis gereden. Week 39 Opstapper : Reisleider : Gerrit Rink Maandag 26 september Marcel de Vries Na een lange rit werd om twaalf uur in Eemshaven gearriveerd. In het begin van de middag werd naar de Bocht van Watum gestoomd waar aan de kant van Delfzijl werd uitgezet voor de eerste trek. De vangsten waren redelijk met in een enkele trek veel platvis. Aan het begin van de middag was het weer erg mooi maar het verslechterde snel waarna het hard begon te regenen. Na nog twee trekken in de Eems te hebben bemonsterd werd om zes uur in Eemshaven afgemeerd. Dinsdag 27 september Vanuit Eemshaven werden de overige trekken in de Eems bemonsterd. Helaas zat het wat tegen doordat het net vastliep en verwisseld moest worden. Ook werd het wat mistig zodat enige tijd voor anker werd gegaan. In de loop van de morgen kon het vissen weer vervolgd worden maar bleef het de rest van de dag lastig vissen doordat er veel veen en houtresten op de bodem liggen. Aan het einde van de ochtend viel de hulpmotor uit en liep tegelijkertijd het net vast zodat er eerst voor anker werd gegaan om e.e.a. te herstellen. In de middag verliepen de laatste trekken voorspoedig. De rest van de dag werd benut om naar Groningen te varen. Woensdag 28 september Vaardag van Groningen naar Harlingen. Donderdag 29 september Deze dag werd benut om extra te vissen op het Westelijke Wad. Aangezien de eerste periode van de survey in dit gebied zeer weinig platvis werd gevangen werd besloten een aantal trekken opnieuw te bevissen om te zien of er enige verbetering zichtbaar zou zijn. Er werd gevist in de Boontjes, Dove Balg, Vlieter, Javaruggen, Texelstroom en Malzwin op verschillende diepten. De vangsten van platvis waren echter nog kleiner dan in het eerste deel van de survey. Om zes uur werd in de haven van Den Oever afgemeerd. Vrijdag 30 september Terwijl het schip onderweg van Den Oever naar Medemblik ging werden alle spullen opgeruimd en vanuit Medemblik werd weer naar IJmuiden vertrokken. 20 van 37 Rapportnummer

21 Ton Weel (schipper), Fokke Post (machinist), Jurie en Maarten (matroos/kok), bedankt voor de perfecte samenwerking tijdens deze survey! Beschrijving vangst Algemeen Schol: In het westelijk deel van de Waddenzee weinig aanwezig. In het oostelijk deel van de Waddenzee wel wat meer aanwezig. Vrijwel alleen 0-groep schol gevangen. In het algemeen ruim minder dan vorig jaar. Tong: In het westelijk deel van de Waddenzee op een aantal plaatsen aanwezig. In het oostelijk deel meer aanwezig. Vrijwel alleen 0-groep tong gevangen. Minder dan vorig jaar. Schar: Kleine schar, 0-groep, werd regelmatig waargenomen, iets meer dan vorig jaar. Bot: komt in het westelijk Wad voor en lijkt zich nog steeds vooral in het oostelijk Wad op te houden. In de Eems wat meer 2-jarige of oudere exemplaren gevangen. Minder dan vorig jaar. Griet: slechts enkele kleine exemplaren gevangen, gelijk aan vorig jaar. Tabot: een aantal kleine exemplaren gevangen, gelijk aan vorig jaar. Kabeljauw: niet veel van gevangen, gelijk aan vorig jaar. Wijting: op veel plaatsen redelijk wat van gevangen, gelijk aan vorig jaar. Bijzonderheden Geen Gebruikte sample-id s: Week 35: tot en met Week 36: tot en met Week 37: tot en met Week 38: tot en met Week 39: tot en met Verzamelde monsters en gegevens Er zijn in totaal 118 DFS trekken gedaan (zie figuur 5.1) waarvan er 3 invalid waren. Er zijn in totaal 636 vissen gesneden voor het verzamelen van otolieten (zie tabel 5.1). Per trek werd de vangst uitgezocht, alle vissen en garnalen gemeten en alle overige benthos geteld (in totale vangst of subsample). De soortensamenstelling is weergegeven in tabel 5.2. Hydrografische data werden per trek verzameld met een datalog CTD. Voor elke trek is ook een secchi meting gedaan. Extra programma Bemonstering van voormalig LNV 5b2 garnaal bestek Y (de Spruit; zuidoost van Schiermonnikoog) werd in week 38 uitgevoerd (12 trekken). De trekken zijn in Billie ingevoerd met pgm_code= LNV5bG. Dit programma moet geëvalueerd worden i.v.m. het veranderen van de geul in de Spruit. Het lijkt er op dat de geul een steeds steilere kant krijgt waardoor het vissen op diepte erg moeilijk is geworden. Opmerkingen voor intern gebruik De trek bij de vuurtoren van de Cocksdorp kan beter niet op het felst van het tij bevist worden. Het schip is daardoor lastig te besturen en dat is op die locatie met boeien en grote variatie in diepte extra moeilijk. Het heeft de voorkeur om niet tijdens het hoogste water te vissen. Het lijkt er op dat de vis de platen op zwemt. Het sub-programma LNV5bG moet geëvalueerd worden. Zie hiervoor. Rapportnummer van 37

22 Tabel 5.1 Overzicht snijmonsters DFS-Stern 2011 Gebied schol tong schar bot griet tarbot Totaal Figuur 5.1 Trekposities DFS-Stern van 37 Rapportnummer

23 Tabel 5.2 Soortenlijst DFS-Stern 2011 NODC code Wetenschappelijke naam Nederlandse naam Totaal in 118 trekken Chrysaora hysoscella Kompaskw al Aurelia aurita Oorkw al Anthozoa Zeeanemonen Nereis sp. Zager Mytilus edulis Mossel Crassostrea gigas Japanse Oester Ostrea edulis Platte Oester Cerastoderma edule Kokkel Ensis sp. Ensis Mya arenaria Strandgaper Loligo subulata Dw ergpijlinktvis Pandalus montagui Ringsprietgarnaal Crangon crangon Gew one garnaal Pagurus sp. Pagurus sp Carcinus maenas Strandkrab Liocarcinus holsatus Gew one zw emkrab Asterias rubens Zeester Ophiura ophiura Slangster Ascidiacea Zakpijp Lampetra fluviatilis Rivierprik Alosa fallax Fint Clupea harengus Haring Sprattus sprattus Sprot Osmerus eperlanus Spiering Gadus morhua Kabeljauw Enchelyopus cimbrius Vierdradige meun Trisopterus minutus Dw ergbolk Trisopterus luscus Steenbolk Merlangius merlangus Wijting Ciliata mustela Vijfdradige meun Zoarces viviparus Puitaal Syngnathus rostellatus Kleine zeenaald Syngnathus acus Grote zeenaald Trigla lucerna Rode poon Myoxocephalus scorpius Zeedonderpad Taurulus bubalis Groene zeedonderpad Agonus cataphractus Harnasmannetje Liparis liparis Slakdolf Perca fluviatilis Baars Stizostedion lucioperca Snoekbaars Trachurus trachurus Horsmakreel Dicentrarchus labrax Zeebaars Echiichthys vipera Kleine pieterman Pholis gunnellus Botervis Ammodytes sp. Ammodytes Hyperoplus lanceolatus Smelt Callionymus lyra Pitvis Pomatoschistus sp. Grondel Psetta maxima Tarbot Scophthalmus rhombus Griet Arnoglossus laterna Schurftvis Limanda limanda Schar Microstomus kitt Tongschar Platichthys flesus Bot Pleuronectes platessa Schol Solea solea Tong 1002 Rapportnummer van 37

24 6. Demersal Fish Survey (DFS) Stern 6.1 Algemeen Project: WOT Surveys - DFS Projectnummer: Deelprojectleider: Loes Bolle Reisleider: André Dijkman Dulkes Opstapper: Peter Groot Weeknummers en jaar: 36 t/m 38, 2011 Plaatsen, data en tijden van vertrek en binnenkomst: Uit (haven) Datum Tijd Binnen (haven) Datum Tijd Hansweert :00 Hansweert :00 Hansweert :00 Yerseke :00 Yerseke :00 Yerseke : Verslag Afwijkingen ten opzichte van het vaarprogramma De bakboord kant is bemonsterd, trekken waarin veel groen verwacht werd zijn zonder wekkerketting bevist. De 5 trekken op de rede van Vlissingen zijn door slecht weer niet bemonsterd. Vistuig en apparatuur Standaard opgetuigd 3 meter garnalenkor met 1 wekker. Op de bovenkap bij de bovenpees is de datasonde (CTD) geplaatst in een hiervoor in het net ingeboet zakje. Schade aan materiaal Tuig: Bij een klein aantal trekken wat netschade, dit is meteen aan boord gerepareerd. Vanaf trek 59 hebben we met een nieuw net gevist. CTD: Geen schade. Verloop van de reis Week 36 Opstapper : Peter Groot Reisleider : Andre Dijkman Maandag Vroeg vertrokken naar Hansweert, omdat Kees Bakker nog e.e.a. aan bord moet installeren. Nadat dit gedaan is kunnen we om uur alsnog uitvaren voor een aantal trekken. Er is veel wind, doch we kunnen toch nog 3 trekken doen vandaag. Wat vooral opvalt is dat er bij de eerste trek 60 liter aan schelpen in de vangst zit. Dit zijn slijkgapers en kokkels. Dinsdag Om 08:00 zijn we gaan stomen naar de Belgische kant, omdat de wind daar iets minder zou zijn. Om 09:00 kunnen we de eerste trek doen met inderdaad minder wind, we vissen vanaf bakboord kant omdat stuurboord kant sloffen verzwaard zijn. In weer en wind met af en toe zware buien doen we toch 7 trekken vandaag. Er wordt in elke trek wel wat spiering gevangen, schar vangen we tot op heden nog niet. Ook de trek waar we vorig jaar zeer veel kleine schol vingen is dit jaar minder, nog wel een aantal 24 van 37 Rapportnummer

25 exemplaren die van de plaat komen, maar significant minder dan vorig jaar. s Avonds snijden we de vis en lezen de CTD uit. Het systeem van Kees Bakker werkt goed. Woensdag Wederom om iets voor 8 uur vertrokken, zodat we om 8.55 uur uit kunnen zetten voor de eerste trek. Er staat iets minder wind, dus we zijn richting buitenkant gestoomd. De vangsten vallen tegen, er wordt in trek 13 een grote boomstronk gevangen die we uit het net moeten snijden, na het maken van het net doen we nog 5 trekken, zodoende komt het totaal tot en met vandaag op 18 trekken. Donderdag Er staat nog steeds veel wind. Hierdoor kunnen we de trekken op de rede van Vlissingen, de buitenkant, niet doen. Trek 24 is invalid i.v.m. een gescheurde kuil. Deze wordt gemaakt, trek 26 is ook invalid omdat de kuil is opengeschoten, deze trek doen we dus over. Het valt op dat we deze week veel zeedonderpadden en spiering hebben gevangen. Week 37 Opstapper : Peter Groot Reisleider : Andre Dijkman Maandag Vandaag doen we de laatste 4 trekken in de Westerschelde, dus door de harde wind die ook vandaag weer blaast (7bft) laten we 5 trekken liggen, s avonds snijden we de laatste gevangen vissen uit de Westerschelde en stomen over naar de Oosterschelde. Dinsdag We starten vandaag in de Oosterschelde en zien meteen wat meer variatie in vis en benthos soorten. Doordat we 5 trekken hebben moeten laten liggen in de Westerschelde zitten we ruim op schema. Trek 35 is invalid i.v.m. de vangst van zeer veel groen (sla) waardoor het net geblazen heeft. We doen vandaag 8 trekken. Waarvan trek 37 en 38 voor tij worden gevist i.v.m. het vele groen. Woensdag Vandaag wederom vroeg vertrokken zodat we 7 trekken kunnen doen. Trek 43, 44 en 45 bevatten zeer veel groen, er moet afgevraagd worden of deze trekken daadwerkelijk goed gevist hebben. Het weer is een stukje beter dan op de Westerschelde, het vissen gaat voor de rest voorspoedig. Donderdag Vandaag om 08:00 uur uitgestoomd. Trek 52 zit vol met sla, er zit dan slechts 1 platvisje in, waardoor getwijfeld wordt aan het vissen, waarschijnlijk wederom een blazend net. We doen vandaag 6 trekken en snijden `s avonds de rest van de vissen. Week 38 Opstapper : Peter Groot Reisleider : Andre Dijkman Maandag Vanochtend vroeg vertrokken richting Yerseke, alwaar we beginnen aan de laatste week van de DFS Schollevaar Het weer is goed, met nog een klein beetje wind. We zien vandaag bruinvissen en zeehonden en doen 5 trekken, waarvan de eerste 3, trek 54, 55 en 56 invalid zijn i.v.m. netschade en veel groen wat gevangen wordt. Trek 55 t/m 58 hebben een verminderde visduur vanwege het wegvallen van de snelheid, wat duid op een overvol net. Dinsdag We slaan een nieuw net aan, zodat we niet net als gisteren iedere keer de gaatjes moeten boeten. In de eerste trek zit er meteen 60 liter brokkelsterren, we doen vandaag 5 trekken, allen ten westen van de Zeelandbrug. Woensdag Trek 67, 68 en 69 vissen we vandaag zonder wekkerketting, i.v.m. de verwachtte hoeveelheid oester en groen. Alles gaat goed en we kunnen vandaag 6 trekken doen. `s Avonds snijden we alle vis en lezen de CTD uit. Rapportnummer van 37