PMR monitoring: H1110 (permanent overstroomde zandbanken)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "PMR monitoring: H1110 (permanent overstroomde zandbanken)"

Transcriptie

1 PMR monitoring: H1110 (permanent overstroomde zandbanken) 1 oktober Vlissingen Ingrid Tulp, Johan Craeymeersch, Vincent Escaravage (NIOZ), Nicola Tien, Cindy van Damme

2 H1110: benthos en vis Verwachting: toename benthos + vis als voedsel voor vogels en typische soorten

3

4 Vis in de voordelta: kinderkamersoorten

5 Vis in de Voordelta: overige soorten

6 Hoe? Before After Control Impact (BACI) BEFORE AFTER CONTROL IMPACT CONTROL IMPACT

7 Bemonstering benthos

8 Bemonstering vis

9 totale benthosbiomassa

10 g/m2 Totale benthosbiomassa: bodembeschermingsgebied vs referentiegebied 1e+02 1e-01 REFvsBBG BBG REF 1e jaar

11 boomkorvisserij Boomkorvisserij al grotendeels verdwenen bij aanvang maatregel en ook in referentiegebied 2013

12 garnalenvisserij garnalenvisserij geïntensiveerd en vooral in bodembeschermingsgebied 2013

13 Hoe dan verder? WAT? Zijn er correlaties tussen H1110 parameters en visserij-inspanning? Voordelta in breder perspectief: zien we veranderingen in de Voordelta die we elders niet zien? Voordelta in langer perspectief: zien we veranderingen na verdwijnen visserij? HOE? Los van indeling gebieden: Contrast tussen meer en minder beviste gebieden? Analyse lange termijn series (WOT surveys) binnen en buiten Voordelta

14 biomassa benthos biomassa benthos Correlaties ipv BACI bevist onbevist voor na visserij intensiteit

15 biomassa benthos correlaties boomkor garnalen visserij intensiteit

16 correlaties parameter selectie gebied boomkor garnalenkor totale biomassa alle locaties ns dieper dan 10 m ns ns maximale lengte mesheften alle locaties ns dieper dan 10 m ns gem individueel gewicht alle locaties ns dieper dan 10 m aantal soorten alle locaties dieper dan 10 m aandeel grote soorten alle locaties ns ns dieper dan 10 m ns

17 Correlaties: zandspiering in visbemonstering en benthosbemonstering negatieve relaties met beide visserijen

18 De voordelta in een breder perspectief WOT surveys Schelpdiersurvey (>1995) Demersal Fish Survey (DFS>1970) Binnen en buiten Voordelta intensiteit boomkorvisserij 32/F3 33/F4 34/F

19 Ensis_directus transformed Ensis_directus Ensis_directus transformed Ensis_directus Ensis_directus transformed transformed Ensis_directus Ensis_directus Voorbeeld: Ensis directus Trend estimate with 2-sigma confidence limits 32F3 Lagged trend Trend difference estimate estimate with 2-sigma with 2-sigma confidence confidence limits transformed limits data Year Trend estimate with 2-sigma confidence limits Year

20 Trends vis laatste decade aantal soorten - --? + ++ Eems-Dollard Waddenzee Oost Waddenzee West waddenkust Hollandse kust voordelta Oosterschelde Westerschelde Hollandse kust Waddenkust Oostelijke Waddenzee Westelijke Waddenzee Eems- Dollard Voordelta Oosterschelde Westerschelde

21 Totale visbiomassa

22 wat hebben we geleerd? Klopt de oorspronkelijke verwachting wel? Autonome ontwikkelingen Rol van de garnalenvisserij: bijvangst Correlaties: geen causale verbanden Niet alles is meetbaar!!! Bewijslast=>onderzoek (verwachtingen)

23 toekomst Benthos/vis blijven volgen Andere parameters Benthos als voedsel voor zwarte zee-eend: potentiële draagkracht

24

25 Dank Rijkswaterstaat WVL Deltares Alle assistanten NIOZ en IMARES Bemanningen van onderzoeksschepen

26 Voorbeeld: Ensis

Natuurcompensatie Voordelta

Natuurcompensatie Voordelta Natuurcompensatie Voordelta Ervaringen met gebiedsbescherming in een ondiepe kustzone Mennobart van Eerden Job van den Berg Aanleiding De natuurcompensatie in de Voordelta als gevolg van de aanleg en aanwezigheid

Nadere informatie

Uitdagingen bij onderzoek garnalenvisserij

Uitdagingen bij onderzoek garnalenvisserij Uitdagingen bij onderzoek garnalenvisserij aansluiting bij beleid en praktijk 7 maart 2014 Ingrid Tulp, Josien Steenbergen & Tobias van Kooten Garnalenvisserij internationaal Weinig beheer Vergunningensysteem

Nadere informatie

Vis in de Waddenzee wat vertelt de monitoring ons (en wat niet)? 6 april, Ingrid Tulp & Loes Bolle

Vis in de Waddenzee wat vertelt de monitoring ons (en wat niet)? 6 april, Ingrid Tulp & Loes Bolle Vis in de Waddenzee wat vertelt de monitoring ons (en wat niet)? 6 april, Ingrid Tulp & Loes Bolle Waddenzee als opgroeigebied Residente (standvis)soorten: hele levenscyclus in Waddenzee Trekvis: op doortrek

Nadere informatie

PMR monitoring natuurcompensatie Voordelta. Samenvattende rapportage 2014

PMR monitoring natuurcompensatie Voordelta. Samenvattende rapportage 2014 PMR monitoring natuurcompensatie Voordelta Samenvattende rapportage 2014 PMR monitoring natuurcompensatie Voordelta Samenvattende rapportage 2014 dr. T.C. Prins drs. G.H. van der Kolff dr. I.Y.M. Tulp

Nadere informatie

Vogelmonitoring Natuurcompensatie Maasvlakte II

Vogelmonitoring Natuurcompensatie Maasvlakte II Vogelmonitoring Natuurcompensatie Maasvlakte II 1. (o.a.) Ruben Fijn, Theo Boudewijn, Job de Jong, Camiel Heunks, Robert Jan Jonkvorst, Peter van Horssen *, Martin Poot ** 2. (o.a.) Wouter Courtens, Hilbran

Nadere informatie

Monitorings- en onderzoeksplan vervolg Monitoring PMR-NCV

Monitorings- en onderzoeksplan vervolg Monitoring PMR-NCV Monitorings- en onderzoeksplan vervolg Monitoring PMR-NCV Ingrid Tulp, Theo Prins, Nicola Tien, Johan Craeymeersch en Marieken van der Sluis IMARES rapport C135/15 Deltares: 1220510-000-ZKS-0003 Monitorings-

Nadere informatie

Monitoring van de effecten van de natuurcompensatie PMR. Theo Prins

Monitoring van de effecten van de natuurcompensatie PMR. Theo Prins Monitoring van de effecten van de natuurcompensatie PMR Theo Prins 1 oktober 2015 PMR-NCV 2008-2015 Wat ging vooraf aan het monitoringprogramma 2008-2015: Lange periode van voorbereiding (1998-2008) Uitvoering

Nadere informatie

Wageningen IMARES. Overzicht bestaande werkzaamheden. Bert Brinkman

Wageningen IMARES. Overzicht bestaande werkzaamheden. Bert Brinkman Overzicht bestaande werkzaamheden Bert Brinkman Lopende projecten (1) NWO-ZKO: Draagkracht Waddenzee en Noordzee-kustzone (IMARES / NIOZ / NIOO / SOVON / RUG /...) BO-project: Draagkracht en vogels (LNV;

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR

IMARES Wageningen UR Beantwoording helpdeskvraag voorgestelde gesloten gebieden Vlakte van de Raan Tobias van Kooten & Johan Craeymeersch Rapport C106/13 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem

Nadere informatie

Biotamonitoring door RWS

Biotamonitoring door RWS Biotamonitoring door RWS Andrea Houben RWS WVL RWS Monitoring MWTL waterkwantiteit Waterkwaliteit chemie, biologie en afval Bodemhoogte Projecten Waterkwaliteitsbewaking 2 14 February 2014 Water management

Nadere informatie

Natuurcompensatie Voordelta; Consultatie aanpassing rustgebieden voor zwarte zeeeend

Natuurcompensatie Voordelta; Consultatie aanpassing rustgebieden voor zwarte zeeeend Notulen HaskoningDHV Nederland B.V. Rivers, Deltas & Coasts Aanwezig: Jan Luijme (Luijme B.V.), Jaap Geleijnse (Vereniging van beroepsvissers voor de Oosterschelde, Westerschelde en Voordelta), Adri Bout

Nadere informatie

MOSSELWAD Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee

MOSSELWAD Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee MOSSELWAD Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee EUCC, The Coastal Union Wageningen IMARES Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-CEME) Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek (NIOZ)

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. PMR Monitoring natuurcompensatie Voordelta Perceel Vis: Jaarrapport C.J.G. van Damme C030.12

IMARES Wageningen UR. PMR Monitoring natuurcompensatie Voordelta Perceel Vis: Jaarrapport C.J.G. van Damme C030.12 PMR Monitoring natuurcompensatie Voordelta Perceel Vis: Jaarrapport 29 C.J.G. van Damme C3.12 Dit rapport is ook gepubliceerd als onderdeel van het Deltares rapport Jaarrapport 29 PMR monitoring natuurcompensatie

Nadere informatie

Inventarisatie van het wilde mosselbestand in de Oosterschelde en Voordelta in het najaar van 2005

Inventarisatie van het wilde mosselbestand in de Oosterschelde en Voordelta in het najaar van 2005 onderzoek en advies - mariene ecologie, visserij en schelpdierkweek Elkerzeeseweg 77 4322 NA Scharendijke tel./fax: 0111-671584 mobiel: 06-44278294 e-mail: marinx@zeelandnet.nl notitie nr. 2005.48.1 Inventarisatie

Nadere informatie

PMR monitoring natuurcompensatie Voordelta. Samenvattende rapportage 2015

PMR monitoring natuurcompensatie Voordelta. Samenvattende rapportage 2015 PMR monitoring natuurcompensatie Voordelta Samenvattende rapportage 2015 PMR monitoring natuurcompensatie Voordelta Samenvattende rapportage 2015 dr. T.C. Prins dr. I.Y.M. Tulp drs. M.T. van der Sluis

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. PMR Monitoring natuurcompensatie Voordelta Perceel Vis: Jaarrapport C.J.G. van Damme, I.Y.M. Tulp, L.R. Teal & N.S.H.

IMARES Wageningen UR. PMR Monitoring natuurcompensatie Voordelta Perceel Vis: Jaarrapport C.J.G. van Damme, I.Y.M. Tulp, L.R. Teal & N.S.H. PMR Monitoring natuurcompensatie Voordelta Perceel Vis: Jaarrapport 211 C.J.G. van Damme, I.Y.M. Tulp, L.R. Teal & N.S.H. Tien C31.12 Dit rapport is ook gepubliceerd als onderdeel van het Deltares rapport

Nadere informatie

PMR Monitoring natuurcompensatie Voordelta. Jaarrapport 2012 Deel A

PMR Monitoring natuurcompensatie Voordelta. Jaarrapport 2012 Deel A PMR Monitoring natuurcompensatie Voordelta Jaarrapport 2012 Deel A PMR Monitoring natuurcompensatie Voordelta Jaarrapport 2012 Deel A dr. T.C. Prins drs. G.H. van der Kolff dr.ir. A.R. Boon drs.ing. G.

Nadere informatie

MOSSELWAD ( ) Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee

MOSSELWAD ( ) Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee MOSSELWAD (2009 2014) Herstel en Duurzaam beheer Mosselbanken Waddenzee EUCC, The Coastal Union Wageningen IMARES Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-CEME) Koninklijk Nederlands Instituut voor Zeeonderzoek

Nadere informatie

Directie Participatie Postbus 30316 2500 GH Den Haag. Coalitie Delta Natuurlijk Ravelijn de Groene Jager 5 4461 DJ Goes

Directie Participatie Postbus 30316 2500 GH Den Haag. Coalitie Delta Natuurlijk Ravelijn de Groene Jager 5 4461 DJ Goes Directie Participatie Postbus 30316 2500 GH Den Haag Coalitie Delta Natuurlijk Ravelijn de Groene Jager 5 4461 DJ Goes Datum: 21 januari 2015 Behandeld door: mw. dr. A.V. Brader Onderwerp: Zienswijze Natura

Nadere informatie

Producentenorganisatie Kokkelvisserij p/a Ir. J. D. Holstein Coxstraat DC Kapelle. Project nummer:

Producentenorganisatie Kokkelvisserij p/a Ir. J. D. Holstein Coxstraat DC Kapelle. Project nummer: Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV Postbus 68 Postbus 77 1970 AB IJmuiden 4400 AB Yerseke Tel.: 0255 564646 Tel.: 0113 672300 Fax.: 0255 564644 Fax.: 0113 573477 Internet:postkamer@rivo.dlo.nl

Nadere informatie

Vergunningen Huis. Onderwerp: Aanvraag wijziging vergunning Wet natuurbescherming. Lelystad, 15 augustus Geachte mevrouw van Dijk,

Vergunningen Huis. Onderwerp: Aanvraag wijziging vergunning Wet natuurbescherming. Lelystad, 15 augustus Geachte mevrouw van Dijk, 03 Ministerie van Economische Zaken Directoraat-generaal Natuur & Regio Directie Regio en Ruimtelijke Economie T.a.v. mw. mr. S.N.M. van Dijk Postbus 20401 2500 EK Den Haag Onderwerp: Aanvraag wijziging

Nadere informatie

Intensiteit van de visserij op de Noordzee,

Intensiteit van de visserij op de Noordzee, Indicator 20 mei 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De gebieden met hoge ecologische

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies)

IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) PMR Monitoring natuurcompensatie Voordelta Perceel Vis: Jaarrapport 21 I.Y.M. Tulp, C.J.G. van Damme, D.M. Beare & S.M. Bierman Rapport C29/12 Dit rapport is ook gepubliceerd als onderdeel van het Deltares

Nadere informatie

Ecologische duurzaamheid van de bodemvisserij op de Noordzee,

Ecologische duurzaamheid van de bodemvisserij op de Noordzee, Ecologische duurzaamheid van de bodemvisserij op de Noordzee, 2007-2011 Indicator 20 september 2012 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere

Nadere informatie

Ontwerp-wijzigingsbesluit Natura 2000-gebied Voordelta

Ontwerp-wijzigingsbesluit Natura 2000-gebied Voordelta Ontwerp-wijzigingsbesluit Natura 2000-gebied Voordelta De Staatssecretaris van Economische Zaken Gelet op de artikelen 10a en 15 van de Natuurbeschermingswet 1998; BESLUIT: Artikel 1 Het besluit van 19

Nadere informatie

Remote sensing in perspectief. Van kenniscyclus naar beleidscyclus. Roeland Allewijn. Rijksinstituut voor Kust en Zee

Remote sensing in perspectief. Van kenniscyclus naar beleidscyclus. Roeland Allewijn. Rijksinstituut voor Kust en Zee Remote sensing in perspectief Van kenniscyclus naar beleidscyclus Roeland Allewijn Rijksinstituut voor Kust en Zee Van jonge onderzoeker naar iets oudere manager De informatie- en kenniscyclus Van RS data

Nadere informatie

PvA Verbetering beheer Waddenzee

PvA Verbetering beheer Waddenzee PvA Verbetering beheer Waddenzee Coalitie Wadden Natuurlijk maart 2014 De agenda (2014 2018) we gaan zoeken naar meer samenhang we werken alsof we één beheerder zijn we gaan aan de slag met concrete stappen

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. Beantwoording helpdeskvraag Onderzoeksgebieden Vlakte van de Raan

IMARES Wageningen UR. Beantwoording helpdeskvraag Onderzoeksgebieden Vlakte van de Raan Beantwoording helpdeskvraag Onderzoeksgebieden Vlakte van de Raan Karin Troost, Margriet van Asch en Johan Craeymeersch Rapport C054/14 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem

Nadere informatie

PMR Monitoring natuurcompensatie Voordelta. Ontwikkeling vis in de Voordelta na instelling bodembeschermingsgebied ter

PMR Monitoring natuurcompensatie Voordelta. Ontwikkeling vis in de Voordelta na instelling bodembeschermingsgebied ter PMR Monitoring natuurcompensatie Voordelta Ontwikkeling vis in de Voordelta na instelling bodembeschermingsgebied ter compensatie van de aanleg Tweede Maasvlakte Auteurs: Ingrid Tulp, Nicola Tien & Cindy

Nadere informatie

Baseline studie vis MVII: veldwerkrapportage najaar 2007

Baseline studie vis MVII: veldwerkrapportage najaar 2007 Baseline studie vis MVII: veldwerkrapportage najaar 2007 Bram Couperus, André Dijkman Dulkes, Niels Hintzen, Twan Leijzer, Thomas Pasterkamp, Hendrik Jan Westerink, Jan van Willigen Rapport C132/07 Wageningen

Nadere informatie

Wadden Sea Fish Haven: Development agenda for fish in the Wadden Sea and overview of species

Wadden Sea Fish Haven: Development agenda for fish in the Wadden Sea and overview of species Vis in de Waddenzee Ontwikkelagenda voor vis in de Waddenzee en overzicht van soorten Wadden Sea Fish Haven: Development agenda for fish in the Wadden Sea and overview of species Inleiding De Waddenzee

Nadere informatie

Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2013 en januari 2014

Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2013 en januari 2014 Ministerie van Infrastructuur en Milieu Centrale Informatievoorziening Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en ederlandse kustwateren in november 2013 en januari 2014 Floor A. Arts RWS Centrale

Nadere informatie

Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV. Rapport. Baseline studie vis MEP-MVII: veldwerkrapportage voorjaar 2005.

Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV. Rapport. Baseline studie vis MEP-MVII: veldwerkrapportage voorjaar 2005. Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV Postbus 68 Centrum voor 1970 AB IJmuiden Schelpdier Onderzoek Tel.: 0255 564646 Postbus 77 Fax.: 0255 564644 4400 AB Yerseke E-mail: visserijonderzoek.asg@wur.nl

Nadere informatie

Notitie actualisatie Passende beoordeling Garnalenvisserij Vergunningaanvraag Wet natuurbescherming

Notitie actualisatie Passende beoordeling Garnalenvisserij Vergunningaanvraag Wet natuurbescherming Notitie actualisatie Passende beoordeling Garnalenvisserij Vergunningaanvraag Wet natuurbescherming 2017-2022 Auteur: T. Portegijs Opdrachtgevers: Visserijbedrijf P. de Visser BV VOF Koster Visserijbedrijf

Nadere informatie

LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - AARDRIJKSKUNDE OPDRACHTEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2

LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - AARDRIJKSKUNDE OPDRACHTEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2 NATUUR EN MILIEU LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - HAVO - AARDRIJKSKUNDE De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in

Nadere informatie

Nederlandse monitoring op de Noordzee

Nederlandse monitoring op de Noordzee Zicht op zee Nederlandse monitoring op de Noordzee 4 oktober 2012 Martine van den Heuvel-Greve, Martin Baptist, Katja Philippart, Jakob Asjes, Meinte Blaas, Remi Laane Inhoud 1. (Inter)nationale kaders

Nadere informatie

Henrice Jansen, 27 Januari, schelpdierconferentie

Henrice Jansen, 27 Januari, schelpdierconferentie Mosselkweek & Natuur KOMPRO Henrice Jansen, 27 Januari, schelpdierconferentie Aad Smaal, Pauline Kamermans, Karin Troost, Margriet v Asch, Marnix v Stralen, Jacob Capelle, Sander Glorius,..,.. Overzicht

Nadere informatie

Ing. S.W. Verver, dr. ir. R.E. Grift, mw. ir. F.J. Quirijns. RIVM, Milieu- en natuurplanbureau De heer drs. W. Ligtvoet Postbus BA BILTHOVEN

Ing. S.W. Verver, dr. ir. R.E. Grift, mw. ir. F.J. Quirijns. RIVM, Milieu- en natuurplanbureau De heer drs. W. Ligtvoet Postbus BA BILTHOVEN Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV Postbus 68 Postbus 77 1970 AB IJmuiden 4400 AB Yerseke Tel.: 0255 564646 Tel.: 0113 572781 Fax.: 0255 564644 Fax.: 0113 573477 Internet:postkamer@rivo.dlo.nl

Nadere informatie

Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2015 en januari 2016

Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2015 en januari 2016 Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2015 en januari 2016 Floor A. Arts, Sander Lilipaly, Pim A. Wolf en Lotte Wijnants Delta Project Management Midwintertelling

Nadere informatie

Wageningen IMARES. De rol van schelpdieronderzoek in een duurzame ontwikkeling van de Waddenzee. Pauline Kamermans

Wageningen IMARES. De rol van schelpdieronderzoek in een duurzame ontwikkeling van de Waddenzee. Pauline Kamermans De rol van schelpdieronderzoek in een duurzame ontwikkeling van de Waddenzee Pauline Kamermans is een samenwerkingsverband tussen Wageningen UR en TNO De rol van schelpdieronderzoek in een duurzame ontwikkeling

Nadere informatie

Ministerie van Verkeer en Waterstaat opq. Zonewateren. 28 juli 2004

Ministerie van Verkeer en Waterstaat opq. Zonewateren. 28 juli 2004 Ministerie van Verkeer en Waterstaat opq Zonewateren 28 juli 2004 Ministerie van Verkeer en Waterstaat opq Zonewateren 28 juli 2004 Inhoudsopgave........................................................................................

Nadere informatie

De bodemberoerende visserij in de Voordelta sinds 2004

De bodemberoerende visserij in de Voordelta sinds 2004 De bodemberoerende visserij in de Voordelta sinds 2004 Auteurs: Nicola Tien, Niels Hintzen, Ruben Verkempynck, Marloes Kraan, Brita Trapman, Johan Craeymeersch, Margriet van Asch Wageningen University

Nadere informatie

LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - AARDRIJKSKUNDE OPDRACHTEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2

LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - AARDRIJKSKUNDE OPDRACHTEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2 NATUUR EN MILIEU LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - AARDRIJKSKUNDE De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in

Nadere informatie

Vestiging IJmuiden Vestiging Yerseke Vestiging Texel Postbus 68 Postbus 77 Postbus 167

Vestiging IJmuiden Vestiging Yerseke Vestiging Texel Postbus 68 Postbus 77 Postbus 167 Wageningen IMARES Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies Vestiging IJmuiden Vestiging Yerseke Vestiging Texel Postbus 68 Postbus 77 Postbus 167 1970 AB IJmuiden 4400 AB Yerseke 1790 AD Den

Nadere informatie

Wijzigingsbesluit Natura 2000-gebied Voordelta

Wijzigingsbesluit Natura 2000-gebied Voordelta Wijzigingsbesluit Natura 2000-gebied Voordelta De Staatssecretaris van Economische Zaken Gelet op de artikelen 10a en 15 van de Natuurbeschermingswet 1998; BESLUIT: Artikel 1 Het besluit van 19 februari

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. Effecten van garnalenvisserij in Natura 2000 gebieden

IMARES Wageningen UR. Effecten van garnalenvisserij in Natura 2000 gebieden Effecten van garnalenvisserij in Natura 2000 gebieden Sander Glorius, Johan Craeymeersch, Tessa van der Hammen, Anneke Rippen, Joel Cuperus, Babeth van der Weide, Josien Steenbergen & Ingrid Tulp Rapport

Nadere informatie

KK Garnalen Noord - De zeeflap & zeefmat

KK Garnalen Noord - De zeeflap & zeefmat KK Garnalen Noord - De zeeflap & zeefmat De eerste resultaten 9 December 2016 Alicia Hamer Pieke Molenaar Josien Steenbergen Europese Unie, Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij Presentatie ter

Nadere informatie

Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2016 en januari 2017

Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2016 en januari 2017 Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2016 en januari 2017 Sander Lilipaly, Floor A. Arts, Maarten Sluijter en Pim A. Wolf DPM (Delta Project Management)/Bureau

Nadere informatie

Inhoud OVERWEGINGEN ONDERWERP AANVRAAG PROCEDURE WETTELIJK KADER... 3

Inhoud OVERWEGINGEN ONDERWERP AANVRAAG PROCEDURE WETTELIJK KADER... 3 Behandeld door Overwegingen bij Wnbvergunning Ensisvisserij 2019-2023 Datum 10-01-2019 Bijlage nummer 1 Horend bij kenmerk DGNVLG-NB / 18316616 Datum 10-01-2019 Contactpersoon Inhoud OVERWEGINGEN... 2

Nadere informatie

Datum: 27 juni 2014 Kenmerk: EG/AWo/WvdH/14134

Datum: 27 juni 2014 Kenmerk: EG/AWo/WvdH/14134 Ministerie van Economische Zaken DG Natuur en Regio t.a.v. mevrouw mr. S.N.M. van Dijk Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG Aantekenen Datum: 27 juni 2014 Kenmerk: EG/AWo/WvdH/14134 Betreft: Zienswijze garnalenvisserij

Nadere informatie

Advies. Aan: Waddenfonds Van: Waddenacademie Datum: April 2015 Betreft: Garnalenvisserij. Inleiding

Advies. Aan: Waddenfonds Van: Waddenacademie Datum: April 2015 Betreft: Garnalenvisserij. Inleiding Advies Aan: Waddenfonds Van: Waddenacademie Datum: April 2015 Betreft: Garnalenvisserij Inleiding Het Waddenfonds heeft de Waddenacademie gevraagd advies uit te brengen ten aanzien van het thema garnalenvisserij.

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR

IMARES Wageningen UR Effecten van de garnalenvisserij in de Natura 2000 kustgebieden Ingrid Tulp, Jeroen Jansen, Johan Craeymeersch, Josien Steenbergen & Robbert Jak Offerte 11.43.0261 Afdeling: Vis Contactpersoon IMARES:

Nadere informatie

Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2014 en januari 2015

Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2014 en januari 2015 Ministerie van Infrastructuur en Milieu Centrale Informatievoorziening Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2014 en januari 2015 Floor A. Arts, Sander

Nadere informatie

Wageningen IMARES Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies. Rapport Inpassing Visserijactiviteiten Compensatiegebied MV2

Wageningen IMARES Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies. Rapport Inpassing Visserijactiviteiten Compensatiegebied MV2 Wageningen IMARES Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies Vestiging IJmuiden Vestiging Yerseke Vestiging Texel Postbus 68 Postbus 77 Postbus 167 1970 AB IJmuiden 4400 AB Yerseke 1790 AD Den

Nadere informatie

Besluit. Coöperatieve Producentenorganisatie Nederlandse vissersbond U.A.

Besluit. Coöperatieve Producentenorganisatie Nederlandse vissersbond U.A. > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag Coöperatieve Producentenorganisatie Nederlandse vissersbond U.A. Directoraat-Generaal Natuur, Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus

Nadere informatie

Inhoud 1 ONDERWERP AANVRAAG PROCEDURE WETTELIJK KADER... 2

Inhoud 1 ONDERWERP AANVRAAG PROCEDURE WETTELIJK KADER... 2 Wnb; overwegingen; Spisulavisserij in Natura 2000- gebieden; Nederlandse kustzone voor zover gelegen buiten de Natura 2000-gebieden (maar binnen de NAP - 20 meter dieptelijn) Noordzeekustzone, Vlakte van

Nadere informatie

Kennisvraag. Methoden. Ministry of EZ Anne Marie Svoboda PO Box EK The Hague

Kennisvraag. Methoden. Ministry of EZ Anne Marie Svoboda PO Box EK The Hague Postbus 68 1970 AB IJmuiden Ministry of EZ Anne Marie Svoboda PO Box 20401 2500 EK The Hague Kennisvraag In verband met de Nederlandse verplichting om voor de KaderRichtlijn Marien (KRM) te rapporten aan

Nadere informatie

Zeebaars paaigebieden en opgroeigebieden in Nederlandse wateren

Zeebaars paaigebieden en opgroeigebieden in Nederlandse wateren Zeebaars paaigebieden en opgroeigebieden in Nederlandse wateren Inventarisatie survey data Ingrid Tulp, Ralf van Hal, Cindy van Damme & Sarah Smith IMARES Rapport C060/16 Zeebaars paaigebieden en opgroeigebieden

Nadere informatie

LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VWO - AARDRIJKSKUNDE ANTWOORDEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2

LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VWO - AARDRIJKSKUNDE ANTWOORDEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2 NATUUR EN MILIEU LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VWO - AARDRIJKSKUNDE De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in

Nadere informatie

Start wetenschappelijk traject. Multiconsult bv

Start wetenschappelijk traject. Multiconsult bv Start wetenschappelijk traject 1 19-2-2014 Multiconsult bv Welkom wetenschappelijk traject ECOBEACH namens: BAM RIJKSWATERSTAAT WINN DELTARES 2 Programma Inleiding Voorstellen Terugkoppeling Wat is ecobeach

Nadere informatie

De ramp in 1953 waarbij grote stukken van Zeeland, Noord-Brabant en Zuid- Holland overstroomden.

De ramp in 1953 waarbij grote stukken van Zeeland, Noord-Brabant en Zuid- Holland overstroomden. Meander Samenvatting groep 6 Thema 1 Water Samenvatting De watersnoodramp In 1953 braken tijdens een zware storm de dijken door in Zeeland en delen van Noord-Brabant en Zuid-Holland. Het land overstroomde.

Nadere informatie

Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 2011

Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 2011 M inisterie van Infrastructuur en M ilieu W aterdienst Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 2011 Floor A. Arts RWS Waterdienst BM 11.08 Dit rapport is

Nadere informatie

Wat zijn de effecten van suppleties op de Habitats van zeebaars en harder?

Wat zijn de effecten van suppleties op de Habitats van zeebaars en harder? Wat zijn de effecten van suppleties op de Habitats van zeebaars en harder? Telt dit door in de aanwezigheid en vangbaarheid? 30-04-16, Marcel Rozemeijer Europese Unie, Europees Fonds voor Maritieme Zaken

Nadere informatie

Natuur en de Haven - van last tot waarde

Natuur en de Haven - van last tot waarde Kennismiddag Natuur en Ondernemen Kasteel Groeneveld Baarn, 10 april 2014 Natuur en de Haven - van last tot waarde Tiedo Vellinga Hoofd Milieumonitoring Maasvlakte 2 Professor Havens en Scheepvaartwegen

Nadere informatie

Visbestanden in de Noordzee,

Visbestanden in de Noordzee, Indicator 11 juli 2008 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Door overbevissing staan veel visbestanden

Nadere informatie

PRODUS Project onderzoek duurzame schelpdiercultuur

PRODUS Project onderzoek duurzame schelpdiercultuur PRODUS Project onderzoek duurzame schelpdiercultuur Kader: schelpdiercultuur ~ natuurbeheer Looptijd 2005 2010 / 2012 In opdracht van LNV & Mosselsector Uitvoering; Imares, NIOZ, NIOO, MarinX, Kersting

Nadere informatie

Een kink in de kabeljauw. ILVO-Visserij. Visserij. ILVO - Dier (Visserij)

Een kink in de kabeljauw. ILVO-Visserij. Visserij. ILVO - Dier (Visserij) Een kink in de kabeljauw ILVO-Visserij Visserij Mei 2008 Inhoud Inleiding De Belgische situatie Alternatieven voor de boomkor De alternatieve boomkor De garnalenpulskor Alternatieve methodes voor boomkorvaartuigen

Nadere informatie

Pulskor, Sumwing en PulsWing als alternatief voor de boomkorvisserij

Pulskor, Sumwing en PulsWing als alternatief voor de boomkorvisserij Pulskor, Sumwing en PulsWing als alternatief voor de boomkorvisserij Urk 4 september 2010 Kees Taal, LEI Pulskor, Sumwing en PulsWing Wat is Pulskor, Sumwing en PulsWing? Historie Wat is nodig om met de

Nadere informatie

Welkom. Ecobeach Wetenschappelijk traject Workshop 10 september 2008. namens: BAM RIJKSWATERSTAAT WINN DELTARES

Welkom. Ecobeach Wetenschappelijk traject Workshop 10 september 2008. namens: BAM RIJKSWATERSTAAT WINN DELTARES Welkom Ecobeach Wetenschappelijk traject Workshop 10 september namens: BAM RIJKSWATERSTAAT WINN DELTARES Programma Inleiding Voorstellen Terugkoppeling Wat is ecobeach? Innovatieve aspecten ecobeach Wat

Nadere informatie

Mesheften (Ensis directus), halfgeknotte strandschelpen (Spisula subtruncata) en kokkels (Cerastoderma edule) in de Nederlandse kustwateren in 2007

Mesheften (Ensis directus), halfgeknotte strandschelpen (Spisula subtruncata) en kokkels (Cerastoderma edule) in de Nederlandse kustwateren in 2007 Mesheften (Ensis directus), halfgeknotte strandschelpen (Spisula subtruncata) en kokkels (Cerastoderma edule) in de Nederlandse kustwateren in 2007 K.J. Perdon & P.C. Goudswaard Rapport C087/07 Opdrachtgever:

Nadere informatie

Bodemfauna Noordzee en boomkorvisserij

Bodemfauna Noordzee en boomkorvisserij Indicator 12 januari 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Boomkorvisserij heeft negatieve

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. Beantwoording helpdeskvraag Ligging meetlocaties benthos op de Noordzee. Margriet van Asch en Karin Troost Rapport C053.

IMARES Wageningen UR. Beantwoording helpdeskvraag Ligging meetlocaties benthos op de Noordzee. Margriet van Asch en Karin Troost Rapport C053. Beantwoording helpdeskvraag Ligging meetlocaties benthos op de Noordzee Margriet van Asch en Karin Troost Rapport C053.14 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies)

Nadere informatie

Inventarisatie van het wilde kokkelbestand op de Oude Wal bij Schiermonnikoog op 26 augustus 2009

Inventarisatie van het wilde kokkelbestand op de Oude Wal bij Schiermonnikoog op 26 augustus 2009 Inventarisatie van het wilde kokkelbestand op de Oude Wal bij Schiermonnikoog op 26 augustus 2009 Jeroen M. Jansen, Carola van Zweeden en Joke Kesteloo Hendrikse Rapport C090/09 Waddengebied de Oude Wal

Nadere informatie

Het proces van onderzoek, monitoring en evaluatie is uniek. Verschillende maatregelen. DE AUTEUrS. Monitoring en evaluatie

Het proces van onderzoek, monitoring en evaluatie is uniek. Verschillende maatregelen. DE AUTEUrS. Monitoring en evaluatie Evaluatie monitoringsresultaten voor Natuurcompensatie Voordelta na aanleg Maasvlakte 2 2 6 Tussen 2008 en 2013 heeft Havenbedrijf Rotterdam de eerste fase van Maasvlakte 2 aangelegd. De nieuwe haven is

Nadere informatie

PMR monitoring natuurcompensatie Voordelta Deel A: Jaarrapport 2010 en midterm evaluatie

PMR monitoring natuurcompensatie Voordelta Deel A: Jaarrapport 2010 en midterm evaluatie PMR monitoring natuurcompensatie Voordelta Deel A: Jaarrapport 2010 en midterm evaluatie PMR monitoring natuurcompensatie Voordelta Deel A: Jaarrapport 2010 en midterm evaluatie dr. T.C. Prins dr. ir.

Nadere informatie

LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - AARDRIJKSKUNDE ANTWOORDEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2

LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - AARDRIJKSKUNDE ANTWOORDEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2 NATUUR EN MILIEU LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - AARDRIJKSKUNDE De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in

Nadere informatie

Datum: 21 februari 2014 Kenmerk: EG/AWo/WvdH/14040

Datum: 21 februari 2014 Kenmerk: EG/AWo/WvdH/14040 Ministerie van Economische Zaken DG Natuur en Regio t.a.v. mevrouw mr. S.N.M. van Dijk Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG Aantekenen Datum: 21 februari 2014 Kenmerk: EG/AWo/WvdH/14040 Betreft: Zienswijze garnalenvisserij

Nadere informatie

Bijlage 1.3 Bodemdaling in het Eems-Dollardgebied in relatie tot de morfologische ontwikkeling

Bijlage 1.3 Bodemdaling in het Eems-Dollardgebied in relatie tot de morfologische ontwikkeling Bijlage 1.3 Bodemdaling in het Eems-Dollardgebied in relatie tot de morfologische ontwikkeling........................................................................................ H. Mulder, RIKZ, juni

Nadere informatie

Programma Rijke Waddenzee & Hogeschool VHL

Programma Rijke Waddenzee & Hogeschool VHL Vergunningaanvraag en Visserijsector Vergunning- Visserijsector verlening en Vergunningaanvraag Provincies en en EL&I Vergunning- Passende Duurzame Beoordeling Visserijsector verlening Visserij en Inspraak

Nadere informatie

Wageningen IMARES Rendement mosselkweek. Jeroen Wijsman

Wageningen IMARES Rendement mosselkweek. Jeroen Wijsman Wageningen IMARES Rendement mosselkweek Jeroen Wijsman Studiedag vrijdag 25 februari 2011 Medewerking Jacob Capelle, Ilse de Mesel, Johan Jol, Emiel Brummelhuis, Jack Perdon, Aad Smaal Marnix van Stralen

Nadere informatie

NVO's en vis. Wat is het effect van NVO s op de visstand? 32 tigste bijeenkomst Vissennetwerk: KRW, Vis & Maatregelen

NVO's en vis. Wat is het effect van NVO s op de visstand? 32 tigste bijeenkomst Vissennetwerk: KRW, Vis & Maatregelen NVO's en vis Wat is het effect van NVO s op de visstand? 32 tigste bijeenkomst Vissennetwerk: KRW, Vis & Maatregelen Amersfoort, 24 november 2011 Carlo Rutjes & Michelle de la Haye Scoren met natuurvriendelijke

Nadere informatie

Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2017 en januari 2018

Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2017 en januari 2018 Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en Nederlandse kustwateren in november 2017 en januari 2018 Sander J. Lilipaly Floor A. Arts Maarten Sluijter Pim A. Wolf Postbus 315 Edisonweg 53D 4100

Nadere informatie

Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies. Vestiging Yerseke Postbus AB Yerseke Tel.: Fax:

Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies. Vestiging Yerseke Postbus AB Yerseke Tel.: Fax: Wageningen IMARES Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies Vestiging IJmuiden Postbus 68 197 AB IJmuiden Tel.: 255 564646 Fax: 255 564644 Vestiging Yerseke Postbus 77 44 AB Yerseke Tel.: 113

Nadere informatie

Visstand Haringvliet en Voordelta - heden -

Visstand Haringvliet en Voordelta - heden - Visstand Haringvliet en Voordelta - heden - Johan van Giels Bijeenkomst Vissennetwerk 19 mei 2016, Haringvliet Inhoudsopgave Inleiding/achtergrond Materiaal en Methode Soortensamenstelling Omvang visbestand

Nadere informatie

Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 2006

Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 2006 Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat Generaal Rijkswaterstaat Rijksinstituut voor Kust en Zee/RIKZ Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 26

Nadere informatie

1. Algemeen. Tabel Toelichting: Was: Wordt:

1. Algemeen. Tabel Toelichting: Was: Wordt: Lijst voorgestelde wijzigingen 2^ Beheerplan Voordelta (2014-2020) Aan: Provincie Zuid-Holland en provincie Zeeland Van: RWS Projectteam Datum: 5 september 2014 Onderstaande lijst geeft een overzicht van

Nadere informatie

IMARES Wageningen. Garnalenvisserij experiment Voordelta

IMARES Wageningen. Garnalenvisserij experiment Voordelta Garnalenvisserij experiment Voordelta Tim Schellekens*, Vincent Escaravage**, Kees Goudswaard*, Margriet van Asch*, Johan Craeymeersch* *IMARES, **NIOZ-Monitor Taakgroep Rapport C154/14 IMARES Wageningen

Nadere informatie

*PDOC01/14664* PDOC01/ De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA 'S-GRAVENHAGE

*PDOC01/14664* PDOC01/ De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA 'S-GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 'S-GRAVENHAGE Bezuidenhoutseweg 73 Den Haag Postbus 20401 2500 EK Den Haag www.minlnv.nl

Nadere informatie

Evaluatie MEP Natuurcompensatie Voordelta (NCV) 2013

Evaluatie MEP Natuurcompensatie Voordelta (NCV) 2013 Evaluatie MEP Natuurcompensatie Voordelta (NCV) 2013 Datum Juni 2014 Status Definitief Evaluatie MEP Natuurcompensatie Voordelta (NCV) 2013 Colofon Uitgegeven door Rijkswaterstaat Water, Verkeer en Leefomgeving

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR HWE. Passende beoordeling Boomkorvisserij op vis in de Nederlandse kustzone: Deelrapport Noordzeekustzone (hoofdstuk 12-18)

IMARES Wageningen UR HWE. Passende beoordeling Boomkorvisserij op vis in de Nederlandse kustzone: Deelrapport Noordzeekustzone (hoofdstuk 12-18) Passende beoordeling Boomkorvisserij op vis in de Nederlandse kustzone: Deelrapport Noordzeekustzone (hoofdstuk 12-18) C. Deerenberg, F. Heinis (HWE) en R.H. Jongbloed Rapport C130/11, deel 3/5 IMARES

Nadere informatie

Slib, algen en primaire productie monitoren met satellietbeelden

Slib, algen en primaire productie monitoren met satellietbeelden Slib, algen en primaire productie monitoren met satellietbeelden Pilot Eems-Dollard Charlotte Schmidt Dienst Water, Verkeer en Leefomgeving Afd. Kennis- en Innovatiemanagement Aanleiding NSO-SBIR-call

Nadere informatie

M i d w i n t e r t e l l i n g v a n z e e - e i n d e W a d d e n z e e e n d e N e d e r l a n d s e k u s t w a t e r e n, j a n u a r i

M i d w i n t e r t e l l i n g v a n z e e - e i n d e W a d d e n z e e e n d e N e d e r l a n d s e k u s t w a t e r e n, j a n u a r i M inisterie van Infrastructuur en M ilieu W aterdienst M i d w i n t e r t e l l i n g v a n z e e - e i n d e W a d d e n z e e e n d e N e d e r l a n d s e k u s t w a t e r e n, j a n u a r i 2 0 1

Nadere informatie

Kenniskring garnaal Zuid West

Kenniskring garnaal Zuid West Kenniskring garnaal Zuid West De weg naar bestandsbeheer Noordzeegarnaal Yerseke 30 Oktober 2015 Kenniskring garnaal zuid west AGENDA 14:00 Voorstelrondje en verwachtingen (Marieke / allen) 14:20 Intro

Nadere informatie

Overwinterende zee-eenden in het Belgische deel van de Noordzee:

Overwinterende zee-eenden in het Belgische deel van de Noordzee: Overwinterende zee-eenden in het Belgische deel van de Noordzee: hoeveel, waar en vooral WAAROM? Zwarte zee-eend - Yves Adams - Vilda Al sinds 1967 worden overwinterende zee-eenden (zwarte en grote zee-eend)

Nadere informatie

Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 2003

Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 2003 Ministerie van Verkeer en Waterstaat Directoraat Generaal Rijkswaterstaat Rijksinstituut voor Kust en Zee/RIKZ Midwintertelling van zee-eenden in de Waddenzee en de Nederlandse kustwateren, januari 23

Nadere informatie

LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - BIOLOGIE ANTWOORDEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2

LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - BIOLOGIE ANTWOORDEN OPDRACHT 1 - MAASVLAKTE 2 NATUUR EN MILIEU LESBRIEF ONDERBOUW VOORTGEZET ONDERWIJS - VMBO - BIOLOGIE De haven van Rotterdam is de grootste haven van Europa. Steeds meer spullen die je in de winkel koopt, komen per schip in Rotterdam

Nadere informatie

Programma naar een Rijke Waddenzee

Programma naar een Rijke Waddenzee Programma naar een Rijke Waddenzee n Symposium Waddenacademie Kees van Es Inhoud presentatie 1. Aanleiding, opdracht en context 2. De mosseltransitie in het kort Kennisvragen 3. Streefbeeld: Wijze van

Nadere informatie

Fred Wagemaker, Mennobart van Eerden, Kees Borst, Monique Kampshoff

Fred Wagemaker, Mennobart van Eerden, Kees Borst, Monique Kampshoff Toelichting aanbesteding Strategisch advies en ondersteuning PMR zaaknummer 31119992 Fred Wagemaker, Mennobart van Eerden, Kees Borst, Monique Kampshoff Opzet inlichtingenbijeenkomst 1. Inleiding/mindset

Nadere informatie

Bijlage 1; Wnb; garnalenvisserij; vergunning. Inhoud 1 ONDERWERP AANVRAAG PROCEDURE WETTELIJK KADER... 4

Bijlage 1; Wnb; garnalenvisserij; vergunning. Inhoud 1 ONDERWERP AANVRAAG PROCEDURE WETTELIJK KADER... 4 Bijlage 1; Wnb; garnalenvisserij; vergunning Directie en Biodiversiteit Behandeld door Datum Bijlage nummer 1 Horend bij kenmerk DGAN-NB/18074773 Inhoud 1 ONDERWERP AANVRAAG... 2 2 PROCEDURE... 4 3 WETTELIJK

Nadere informatie

Morfologische effecten van bodemdaling door gaswinning op Ameland

Morfologische effecten van bodemdaling door gaswinning op Ameland Morfologische effecten van bodemdaling door gaswinning op Ameland Zheng Bing Wang, Wim Eysink, Johan Krol, 9 december 2011, Ameland Onderzochte aspecten Noordzeekust Friesche Zeegat en De Hon Waddenzee

Nadere informatie