SHO. Gezamenlijke rapportage Mei 2008 S AMENWERKENDE HULPORGANISATIES. SHO-actie. Help de slachtoffers Cycloon Nargis Birma

Transcriptie

1 Gezamenlijke rapportage Mei 2008 SHO S AMENWERKENDE HULPORGANISATIES SHO-actie Help de slachtoffers Cycloon Nargis Birma

2 colofon Uitgave Samenwerkende Hulporganisaties (SHO) Den Haag, oktober 2010 Vormgeving: KDS, Den Haag Teksten: de Samenwerkende Hulporganisaties Redactie: Elselijn Mulder Eindredactie: Marieke Hopley

3 Gezamenlijke rapportage September 2010

4 Inhoud Voorwoord 4 Verslag Raad van Toezicht 5 Inleiding 6 Toegang 7 Schade 7 Kwetsbaar 8 Informatie 8 De Samenwerkende Hulporganisaties 9 Birma actie 9 Verantwoording SHO-gelden 10 Gevolgde principes 12 Effectieve hulpverlening 12 Hulp en resultaten per sector 13 Gezondheidszorg 14 Water en sanitaire voorzieningen 14 Voedselzekerheid 15 Levensonderhoud 15 Onderdak 15 Onderwijs 15 Rampen en onderwijs management 15 Hulp per organisatie 16 CARE Nederland 16 Cordaid 17 ICCO & Kerk in Actie 17 Nederlandse Rode Kruis 17 Oxfam Novib 17 Save the Children 18 Stichting Vluchtelingen 18 Tear 18 UNICEF 18

5 Hulpverlening in Birma 19 Toegang 19 Infrastructuur 20 Overheid 20 Participatie 20 Toekomst 21 Cases 22 Daw Tin Shwe 22 Ma Ni Ni 23 U Soe Paing 23 TC 23 Assurancerapport 24 Toelichting UNICEF 26 SHO contacten en adressen 28 3

6 Voorwoord Op 2 en 3 mei 2008 werd Birma opgeschrikt door een van de zwaarste cyclonen die het land heeft gekend; de Nargis Cycloon. Meer dan mensen verloren het leven, tienduizenden mensen raakten vermist en honderden duizenden verloren familie, vrienden, huizen, bron van inkomen en eigendommen. Kort na de ramp besloot de SHO een nationale actie te starten om fondsen te werven voor de hulpverlening. Door de politieke omstandigheden in Birma was het aanvankelijk bijzonder moeilijk om goed in beeld te krijgen hoe groot de noden waren en om toegang te krijgen tot het rampgebied. De hiermee samenhangende negatief getinte publiciteit, ook in ons land, heeft het resultaat van de fondsenwerving zeker negatief beïnvloed, naar onze overtuiging. Het is daarom goed te constateren dat de actie nog een bedrag heeft opgebracht van 3,7 miljoen euro. Namens de SHO en de slachtoffers van de Nargis Cycloon dank ik allen die een bijdrage overmaakten naar giro 555. De tien deelnemende organisaties van de SHO hebben met uw gelden een groot aantal noodhulpactiviteiten kunnen financieren en daarmee de slachtoffers van de cycloon kunnen helpen. In deze eindrapportage doet de SHO verslag van gerealiseerde bestedingen en resultaten. Namens de slachtoffers en de hulporganisaties nogmaals hartelijk dank voor uw steun! Cees Breederveld Nederlandse Rode Kruis Voorzitter SHO actie Help slachtoffers Nargis cycloon Birma 4 SHO-actie Help de slachtoffers Cycloon Nargis

7 Verslag Raad van Toezicht De Raad van Toezicht heeft op verzoek van de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO) het eindverslag over de SHO-actie Help slachtoffers Nargis cycloon Birma!, over de periode 6 mei 2008 t/m 4 januari 2009, beoordeeld. De Raad heeft toezicht gehouden op de bestedingen van de gelden die het Nederlandse publiek schonk en de eindrapportage hierover. Daarbij heeft er geregeld overleg plaatsgevonden met het SHO-bestuur en de externe registeraccountant Dubois & Co. De leden van de Raad hebben veel waardering voor de inzet van de Samenwerkende Hulporganisaties, de acht vaste SHO-deelnemers en twee gastdeelnemers. Zij ontvingen ieder een deel van de 3,7 miljoen die voor deze actie was ingezameld. Na de verwoestende cycloon op 2 en 3 mei 2008 in Birma boden deze organisaties samen met lokale partnerorganisaties en internationale koepels noodhulp aan de slachtoffers in de getroffen gebieden. De Raad van Toezicht is alle betrokken organisaties erkentelijk voor de inspanningen, die zij hebben geleverd. De Raad onderstreept het belang van een goede verantwoording door de Samenwerkende Hulporganisaties aan het Nederlandse publiek. Dit is noodzakelijk gegeven de toenemende interesse bij de gever om inzicht te krijgen in hoe zijn of haar bijdrage is besteed. Negen organisaties hebben hun SHO-aandeel besteed tijdens de noodhulpfase en hiervoor een eindverantwoording met accountantsverklaring ingediend bij de SHO. Met uitzondering van Terre des Hommes, die nog moet verantwoorden, en UNICEF hebben alle deelnemende organisaties bij de eindverantwoording een goedkeurende accountantsverklaring gekregen. UNICEF kreeg een verklaring van oordeelonthouding wat nader toegelicht wordt in dit rapport. Terre des Hommes heeft haar aandeel aan een project besteed met een looptijd van twee jaar en zal daarom in een later stadium verantwoording afleggen. Dit eindverslag is ter beoordeling aan de Raad voorgelegd. De Raad is van mening dat dit eindverslag, zowel inhoudelijk als financieel, een goed inzicht geeft in de ontvangsten en bestedingen van de SHO actie Help slachtoffers Nargis cycloon Birma. Utrecht, oktober 2009 Raad van Toezicht, Dhr. H.E. Koning, voorzitter Dhr. H.G. Dix Dhr. G.J.M. Braks Dhr. W. Breedveld Verslag Raad van Toezicht 5

8 Inleiding Birma is gewend aan het jaarlijkse moesson seizoen, maar minder dan Bangladesh en India aan het fenomeen van cyclonen. De cycloon Nargis die het land op 2 en 3 mei 2008 trof was de zwaarste in de levende herinnering. Met windsnelheden van 200 kilometer per uur en zware regenbuien trok de cycloon door de Ayeyarwady delta en de grootste stad Yagon. De meteorologische dienst van Birma waarschuwde wel per radio voor een zware storm, maar gaf geen orkaanwaarschuwing uit. Bovendien, veel mensen hebben geen radio en zouden niet geweten hebben wat ze hadden moeten doen. Officiële cijfers tonen aan dat mensen de dood vonden, meer dan vermist raakten en velen getraumatiseerd achter bleven. De onverwachte kracht van de cycloon verwoestte dorpen, huizen, infrastructuur, landbouwgrond, oogsten, watervoorzieningen en andere bronnen van inkomen. Honderdduizenden huizen werden verwoest of beschadigd, waardoor mensen gedwongen werden om hun huis of dorp te verlaten om een ander veiliger onderkomen te vinden. In de directe nasleep van de cycloon was voedsel, medische zorg, schoon drinkwater en onderdak hard nodig. Naar schatting had de cycloon grote impact op het leven van 2 miljoen mensen. 6 SHO-actie Help de slachtoffers Cycloon Nargis

9 Figuur 1. Getroffen gebieden in Birma 1 Toegang Ondanks dat er weinig informatie beschikbaar was over de gevolgen van de cycloon, was al snel duidelijk dat het om een grootschalige humanitaire ramp ging. De militaire regering, die in Birma sinds 1962 het land regeert, beweerde ondanks de grote nood dat zij de hulp zelf aankon en hield de grenzen voor de internationale hulpverlening aanvankelijk dicht. Terwijl de internationale hulporganisaties aan de zijlijn moesten afwachten tot zij toegang kregen tot het gebied, zetten lokale NGO s en andere organisaties zich in om hulp te verlenen aan de slachtoffers. Ze werden daarin bijgestaan door de lokale bevolking die een belangrijke rol speelde bij de eerste fase van hulpverlening. Veel hulporganisaties waren in staat om via lokale partners hulp te bieden, maar dat was niet toereikend om aan alle behoeften te voldoen. Pas na grote druk van de Verenigde Naties, de internationale gemeenschap en ASEAN (Association of Southeast Asian Nations), versoepelden de beperkingen na een aantal weken en kwam er toegang tot het gebied. Schade De Nargis cycloon veroorzaakte een hoge vloedgolf van ruim vier meter hoog. Het zoute water overspoelde vruchtbare gebieden waardoor oogsten werden vernietigd en landbouwgrond werd aangetast. Lokale watervoorzieningen werden vervuild, sanitaire voorzieningen vernield en beschadigd en opslagplaatsen weggevaagd. De visserij werd hard 1 www. reliefweb.org Inleiding 7

10 getroffen door het verloren gaan van boten, netten en voorraden. Dit, samen met het verloren gaan van oogst en landbouwgrond, bedreigde de voedselzekerheid van meer dan 2 miljoen mensen. Een ander groot probleem naast de voedselzekerheid was huisvesting van mensen. Honderdduizenden mensen raakten in een klap hun huis kwijt. Dit terwijl het regenseizoen net was begonnen. Voor de uitbraak van besmettelijke ziektes werd gevreesd door de talrijke lijken en dood vee die weken lang in het water bleven liggen na de cycloon. Het verlies van huizen ging gepaard met het verliezen van veel bezittingen. Kleren, pannen, dekens en bedden werden weggeslagen door het natuurgeweld. Daarnaast raakten mensen gereedschappen kwijt, waardoor ze hun bron van inkomsten verloren en ze niet meer in hun eigen levensonderhoud konden voorzien. Kwetsbaar Voor de ramp leefden naar schatting 15 miljoen mensen, één derde van de bevolking, onder de armoedegrens van 1 dollar per dag 2. En ondanks dat het daarmee een van de armste landen in Azië is, krijgt het vanwege de zittende regering weinig hulp van buitenaf. Zo had de Wereldbank hulp stopgezet aan het land, omdat het geen economische en andere hervormingen door heeft gevoerd 3. De lokale bevolking was door de armoede al kwetsbaar voor een cycloon. De ontwrichting van familie- en traditionele netwerken, veranderingen in de demografische compositie van de getroffen gemeenschappen en de al bestaande sociale marginalisatie vergrootte de kwetsbaarheid van overlevenden. De Post Nargis Joint Assessment (PONJA) missie, bestaande uit vertegenwoordigers van de VN, ASEAN en de Birmese overheid benadrukt drie factoren die zorgden voor extra druk op kwetsbare groepen: het verloren gaan van essentiële documenten, de toevloed van voornamelijk mannelijke migranten werkers (ver- Thant Zaw Htke overleefde de cycloon door in een boom te klimmen. Hij zat daar uren met een giftige slang in zijn buurt. Ik wist dat de slang mij geen pijn zou doen; zelfs de dieren waren compleet in schoktoestand en hebben geen menselijke overlevenden tijdens Nargis pijn gedaan. Vroeg in de avond in de nacht van de storm zat zijn familie bij elkaar voor het avondeten. De volwassenen hadden geen trek in eten; het geluid van de wind en de regen was niet zoals gewoonlijk en ze voelden zich onrustig. Om zeven uur was het huis al overstroomd. Ze klommen allemaal naar de zolder, waarvan ze dachten dat het de veiligste plek was, maar rond middernacht stortte het huis in. Bomen waren niet meer zichtbaar en iedereen was onder water. Kinderen schreeuwden en huilden een tijdje, maar werden daarna niet langer gehoord of gezien. Ik vond een boom en klom er snel in, maar daarna was het een zwart gat. Ik kon niet meer denken of iets herinneren. Ik dacht dat het een nare droom was, zegt Thant. Thant werd gered door een boot en naar zijn moeder en zwager gebracht. Zijn zus en drie kinderen hebben het niet gered. Thant werd vrijwilliger bij de hulpinterventie het is erg belangrijk en noodzakelijk om hulp te krijgen tijdens een ramp als deze, maar de mogelijkheid hebben om je eigen gemeenschap te helpen is veel kostbaarder dan wat dan ook. Thant is nu een fulltime coördinator van projecten in zijn regio. groting genderverschil) en de druk op kwetsbare groepen om risicovolle werkzaamheden te verrichten om aan een inkomen te komen. Informatie In de internationale media werd aandacht geschonken aan de ramp, maar omdat journalisten het land niet in konden bleef de aandacht beperkt. Veel aandacht was er voor het niet toelaten van internationale hulporganisaties tot het getroffen gebied. Terwijl de meeste organisaties via hun lokale partners al direct na de ramp aan de slag waren gegaan. 2 www. reliefweb.org 3 www. worldbank.org 8 SHO-actie Help de slachtoffers Cycloon Nargis

11 De Samenwerkende Hulporganisaties In Nederland werken acht hulporganisaties samen als de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO). Bij grote rampen werven ze samen fondsen onder het Nederlandse publiek om slachtoffers te helpen. Naast het werven van fondsen geeft de SHO informatie over de situatie in een rampgebied en rapporteert zij gezamenlijk over de besteding van het opgehaalde geld. Birma actie Mondjesmaat kwamen de berichten uit Birma over de gevolgen van de cycloon en werd de omvang van de ramp zichtbaar. Hulporganisaties in Nederland kregen van lokale partners en via internationale koepelorganisaties informatie, zodat steeds duidelijker werd hoe ernstig de situatie was. Duidelijk was dat de schade buitengewoon groot was en dat er veel geld nodig was voor de hulp aan de getroffen gebieden. Op 6 mei 2008 besloot het SHO bestuur om een nationale actie te starten voor de slachtoffers van de Nargis cycloon. De SHO deelnemers en enkele gastdeelnemers dienden projectvoorstellen in bij de SHO om hun noodhulpactiviteiten, die inmiddels al gestart waren, te financieren. Voor de gastdeelnemers koos het bestuur ervoor om 7,5% van de totale opbrengst te reserveren. In totaal werden 10 projectvoorstellen door de Raad van Advies van de SHO beoordeeld en ter goedkeuring voorgelegd aan het bestuur van de SHO. De deelnemende organisaties aan de Birma actie waren: Cordaid, ICCO & Kerk in Actie, Nederlandse Rode Kruis, Oxfam Novib, Tear, Terre des Hommes, Stichting Vluchteling, UNICEF en de gastorganisaties Save the Children en CARE Nederland. De vaste SHO leden krijgen, op basis van ingediende en goedgekeurde voorstellen, een aandeel in de opbrengst aan de hand van een verdeelsleutel. Deze sleutel is opgesteld op basis van eigen fondsenwer- De Samen werkende Hulporganisaties 9

12 ving, geboden noodhulp en aantal donateurs van de afgelopen drie jaar van de hulporganisatie. Tabel 1 laat de verdeelsleutel zien, inclusief het deel voor de gastdeelnemers. Verantwoording SHO-gelden In het financiële reglement van de SHO staan afspraken over de besteding en verantwoording van SHO-gelden, die gelden voor deelnemende organisaties aan een SHO actie. Het reglement gaat uit van richtlijnen die zijn opgesteld door de Raad van Jaarverslaggeving en de Nederlandse overheid. Zo wordt voorgeschreven dat alle deelnemende organisaties een eindrapportage indienen bij de SHO, voorzien van een accountantsverklaring 4. Het voorliggende verslag is een consolidatie van deze rapportages en is door de externe register accountant, Dubois & Co, onderzocht. De rapportage van Terre des Hommes ontbreekt hierin; zij heeft haar SHOaandeel aangewend voor een project met een looptijd tot 4 mei 2010 en zal haar aandeel in een later stadium verantwoorden. Tabel 1. Verdeelsleutel opbrengsten gelden Birma actie inclusief gastdeelnemers Totaal 100% Organisatie % Cordaid 21 Nederlandse Rode Kruis 19 Oxfam Novib 14 ICCO & Kerk in Actie 14 UNICEF 14 Stichting Vluchteling 5 Terre des Hommes 4 Tear 2 Save the Children 6 CARE Nederland 1 Op advies van de Raad van Advies en gezien de opbrengst van de nationale actie Help slachtoffers Nargis cycloon Birma is ervoor gekozen om de SHO middelen alleen in te zetten voor het bieden van noodhulp. Voor Terre des Hommes is een uitzondering gemaakt, omdat deze organisatie de voorkeur heeft gegeven aan een langer traject van hulpverlening. Voor de overige organisaties geldt dat de SHO middelen voor 4 januari 2009 besteed moesten zijn. De verslaglegging in deze rapportage baseert zich op de negen eindrapportages die zijn ingediend bij de SHO back office. De meeste organisaties besteedden het SHO-geld via een partnerorganisatie (63,8 %) of een koepelorganisatie (33,5%). De overige kosten zijn uitvoeringskosten die in Nederland gemaakt zijn. Projecten die gefinancierd zijn met SHO-gelden zijn vaak onderdeel van een breder hulpprogramma. De opbrengsten van Giro 555 bedroegen voor de actie Help slachtoffers Nargis cycloon Birma De rente die op giro 555 binnenkwam was Na aftrek van kosten voor de fondsenwerving zoals radiospots, advertenties en kosten voor beheer en administratie van de SHO, resteerde een bedrag ter verdeling voor de deelnemende organisaties voor deze actie. Deze verdeling is gedaan aan de hand van de verdeelsleutel (zie tabel 1) en op basis van ingediende projectvoorstellen. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de opbrengst, kosten en verdeling per organisatie. Het resterende bedrag van dat na de laatste verdeling op giro 555 is gestort, en het niet bestede bedrag van zal vervallen aan het bestemmingsfonds algemeen van de SHO. Uit dit fonds kan bij een volgende nationale SHO-actie direct gelden vrijgemaakt worden voor de noodhulp. 4 Voor UNICEF Nederland is het onmogelijk inzage te geven in accountantsrapporten van UNICEF International, op grond van algemene afspraken die gelden binnen de Verenigde Naties, en ook binnen UNICEF International. Dit heeft geleid tot een oordeelonthouding van de accountant van UNICEF Nederland. De Samenwerkende Hulporganisaties vertrouwen erop, dat UNICEF Nederland de gelden uit de actie heeft besteed volgens de binnen UNICEF International geldende kwaliteitsstandaarden (zie voor meer informatie de Toelichting van UNICEF op pagina 21). 10 SHO-actie Help de slachtoffers Cycloon Nargis

13 Tabel 2. Staat van baten en lasten betreffende de Birma actie Totaal besteed aan projecten (exclusief het aandeel van Terre des Hommes) Baten giro 555 opbrengsten uit publiek donaties rente giro Lasten giro 555 kosten eigen fondsenwerving ( ) kosten beheer en administratie (5.950) Totaal beschikbaar voor verdeling Niet verdeeld (nog op rekening giro 555) ( ) Baten deelnemers SHO actie Verdeling per deelnemer: Cordaid Nederlandse Rode Kruis Oxfam Novib ICCO en Kerk in Actie UNICEF Stichting Vluchteling Terre des Hommes Tear Save the Children CARE Nederland Totaal verdeeld Lasten deelnemers SHO actie Apparaatskosten deelnemende organisaties ( ) Niet besteed (teruggestort giro 555) (14.557) De deelnemende organisaties hebben voor coördinatie en voorbereiding van de hulpverlening kosten gemaakt, apparaatskostenvergoeding (AKV). Volgens afspraken binnen de SHO mogen deze kosten per organisatie niet meer dan 6% bedragen. De AKV kosten voor de hulpverlening in Birma bedroegen , waardoor er in totaal beschikbaar was voor hulpverlening. Tabel 3 toont per organisatie het bedrag beschikbaar voor hulpverlening en de besteding. In de eindrapportage die de negen organisaties hebben ingeleverd bij de SHO hebben ze zowel financieel als inhoudelijk verantwoording afgelegd. Hoofdstuk 4 gaat per organisatie kort in op de geboden noodhulp in Birma. Terre des Hommes zal haar aandeel in een later stadium verantwoorden. De Samen werkende Hulporganisaties 11

14 Tabel 3. Financieel overzicht deelnemende organisaties (exclusief het aandeel van Terre des Hommes) Totaal besteed Beschikbaar voor hulpverlening e Totaal besteed aan hulpverlening e Terug gestort op giro 555 e Saldo e Cordaid Nederlandse Rode Kruis Oxfam Novib ICCO en Kerk in Actie Unicef Stichting Vluchteling Tear Save the Children Care Nederland Totaal Gevolgde principes De deelnemende organisaties van de SHO onderschrijven principes zoals de Code of Conduct for the International Red Cross and Red Crescent Movement and NGO s in Disaster Relief, Do-No-Harm en de Sphere kwaliteitsstandaarden. De principes en standaarden stellen eisen waaraan de hulp minimaal moet voldoen. Zo moet de hulp gebaseerd zijn op werkelijke behoeften, gebaseerd op lokale capaciteit en leiden tot versterking van de lokale capaciteit, in het culturele patroon van het land passen, onpartijdig en zonder onderscheid zijn en mag hulp niet bijdragen aan (vergroting van) spanningen en conflicten. Verder wordt binnen de hulpverlening gestreefd naar het verkleinen van de kwetsbaarheid van mensen. Dit wordt onder andere gedaan door mensen beter voor te bereiden op de een ramp (disaster preparedness), de gevolgen van een ramp te verkleinen (disaster mitigation) en sneller en effectiever hulp te verlenen (disaster management en response). Een voorbeeld hiervan is het bouwen van wind- en vloedbestendige huizen en het aanleggen veilige opslagplaatsen voor noodhulpgoederen. Strategieën en systemen dienen nog meer aangepast te zijn aan de dynamiek van het snelle handelen na een ramp. Daarom zijn veel stafmedewerkers en vrijwilligers van lokale organisaties getraind. Effectieve hulpverlening Om zoveel mogelijk in te spelen op de behoeften van de overlevenden van de cycloon en om aan te sluiten bij de tradities en cultuur hebben de SHOleden veel samengewerkt met de lokale bevolking. Direct na de ramp werd de eerste hulpverlening geboden door de lokale bevolking zelf met ondersteuning van lokale organisaties. Veel organisaties maakten gebruik van vrijwilligers die zich aanboden voor onder andere de distributie van hulpgoederen naar het getroffen gebied. Een aantal Nederlandse hulporganisaties was al jarenlang actief in Birma en enkele uitvoerende organisaties hadden door de tsunami, die ook Birma in 2004 trof, al ervaring met het bieden van noodhulp. De meeste SHO-organisaties hebben aangegeven in het gebied actief te blijven. 12 SHO-actie Help de slachtoffers Cycloon Nargis

15 Hulp en resultaten per sector De cycloon liet een ongekend spoor van verwoesting na. Veel afgelegen gebieden waren door het wegslaan van toegangswegen slecht bereikbaar. Over de gevolgen in deze gebieden kon alleen maar een schatting van de schade worden gemaakt, omdat communicatie nauwelijks mogelijk was. Veel lokale organisaties, die zelf ook overvallen waren door het natuurgeweld, startten direct na de ramp hulpactiviteiten op en trokken de getroffen gebieden in om overlevenden te vinden en naar een veilig onderkomen te brengen. De internationale hulp die snel op gang kwam, stuitte bij de Birmese grens op problemen. De nationale overheid wilde geen toegang geven en vond dat zij zelf in staat was om hulp te bieden. Na internationale druk werden deze beperkingen minder zwaar en kregen hulpgoederen en hulpverleners betere toegang tot het rampgebied. Hulp en resultaten per sector 13

16 Figuur 2. Ayeyarwady en Yangon regio s werden zij blootgesteld aan regen en wind. Met de hulp van de SHO-gelden werd een bijdrage geleverd aan het tot stand komen van gezondheidsteams die interventies hebben ondernomen en ondersteuning hebben geboden in vaccinatie programma s, in het selecteren en trainen van gezondheidswerkers binnen de gemeenschap en in het herstel van een aantal gezondheidsposten. Gezondheidsteams deden onderzoek in de dorpen om te zien wie hulp nodig had en welke hulp het beste geboden kon worden. Naast medische teams werden EHBO-artikelen uitgedeeld, medicijnen geleverd aan mobiele klinieken en ziekenhuizen en ontvingen mensen vaccinaties. Een uitbraak van besmettelijke ziektes kon door vele inspanningen voorkomen worden. De SHO middelen zijn in de gebieden Ayeyarwady en Yangon regio s besteed, twee van de zwaarst getroffen gebieden. In de volgende sectoren is hulp geboden: gezondheidzorg, water en sanitaire voorzieningen, voedselzekerheid, levensonderhoud, onderdak, onderwijs en rampen- en programma- management. In de tabel 3 is de verdeling van de totaal bestede projectgelden per sector te zien. Gezondheidszorg Vlak na de ramp was het gevaar van besmettelijke ziektes erg groot. Lijken en verdronken vee bleven in het water liggen en vervuilden het water. Verder waren duizenden mensen dakloos geworden en Tabel 4. Overzicht verdeling totale besteding per sector. Speciale aandacht werd gegeven aan ouderen, kinderen en gehandicapten. Zo ontvingen gehandicapten fysiotherapie, rolstoelen, krukken en andere aanpassingen ter verbetering van hun mobiliteit. Ook is er veel gedaan op het gebied van kinderbescherming en psychosociale steun. Voor kinderen werden speciale kindvriendelijke ruimten ingericht waar ze konden spelen, ervaringen met elkaar uitwisselen en de vreselijke gebeurtenissen even vergeten. Om de risico s van mishandeling en uitbuiting van kinderen te verkleinen zijn binnen de gemeenschap speciale groepen gevormd die daarop toe moeten zien. Ook zijn alleenstaande kinderen geregistreerd, ondersteund en ondergebracht bij familie en andere leden van de gemeenschap. Water en sanitaire voorzieningen De cycloon maakte watertanks, waterbronnen en watervoorzieningen kapot of beschadigde deze. Om de bevolking van schoon drinkwater te voorzien, deelden verschillende hulporganisaties drinkwater uit, werden waterbronnen schoongemaakt, zuiveringssystemen opgezet, opslag voor water geregeld, handpompen aangelegd en regenwateropvangtanks geplaatst. Ook zijn veel toiletten gebouwd in huizen en scholen. Om alle activiteiten rond water- en sanitaire voorzieningen goed te coördineren zijn speciale teams opgezet en is een speciale coördinator aangetrokken. Om mensen zelf te leren om water te zuiveren, werden workshops georganiseerd en waterfilters uitgedeeld. 14 SHO-actie Help de slachtoffers Cycloon Nargis

17 Voedselzekerheid De cycloon Nargis kwam net voor het binnenhalen van de oogst, waardoor de rijstoogst grotendeels verloren ging. De getroffen delta van de Irrawaddy rivier vormt met 65% van de landelijke productie de rijstschuur van Birma. De grote verliezen aan rijst en landbouwgrond zorgden ervoor dat veel overlevenden door de cycloon afhankelijk werden van voedselhulp. Hulporganisaties verspreidden tonnen rijst en andere etenswaren zoals pap (in het bijzonder voor ouderen), kookolie, zout, aardappelen, chili en uien. In sommige dorpen werden gemeenschapskeukens opgericht. Deze ontvingen voedsel en verzorgden daarmee voor meerdere personen in de gemeenschap maaltijden. De gemeenschapskeukens vormden meteen ook een ontmoetingsplek voor de dorpsbewoners. Levensonderhoud In de eerste weken na de ramp werden er in de dorpen op grote schaal noodpakketten uitgedeeld met zogenaamde non-food artikelen. De pakketten bestonden uit onder andere kleding, dekens, muskietennetten, zeep, kookspullen, bestek, tandenborstels en tandpasta, maandverband, kaarsen, paraplu s, slaapmatten en zaklantaarns. Boeren ontvingen diesel om landbouwmachines te laten werken, en stekjes, zaaigoed en kunstmest om het land te bewerken. Aan vissers werden boten en netten verstrekt en steigers hersteld of gebouwd. Hiermee werden inkomensgenererende activiteiten gestimuleerd waardoor de gemeenschap weer in haar eigen onderhoud kan voorzien. Om in een veilige en hygiënische omgeving te leven werden bewoners gevraagd om mee te helpen in het schoonmaken van de dorpen. Bij het schoonmaken van straten werd meteen het afvoersysteem verbeterd. Voor dit werk ontvingen bewoners geld of maaltijden. Onderdak Duizenden mensen verloren door de cycloon (gedeeltelijk) hun huis. Om mensen te beschermen tegen regen en wind, deelden de SHO-deelnemers gereedschap en materialen uit, zoals grote zeilen, spijkers, handzagen en hamers. Mensen konden hiermee zelf hun huizen herstellen of voor tijdelijk onderdak zorgen. Daarnaast bouwden en repareerden hulpverleners zelf ook huizen en scholen. Speciale aandacht was er voor sanitaire voorzieningen, zoals wateropslag en toiletten, en aanpassingen voor gehandicapten. Onderwijs Om de ramp te kunnen verwerken is het voor kinderen erg belangrijk om snel de dagelijkse routine op te pakken en weer naar school te gaan. Door met elkaar te spelen en ervaringen uit te wisselen kunnen ze een opgelopen trauma makkelijker verwerken. Speelplaatsen zijn daarom aangelegd en voorzien van speelgoed en educatieve materialen, tijdelijke scholen zijn opgezet en kinderen ontvingen uniformen en voedsel. Scholen werden voorzien van toiletten en drinkwatervoorzieningen. Naast dat het voor kinderen goed was, gaf het de ouders de mogelijkheid om zich te richten op reconstructiewerkzaamheden. Op sommige scholen werden trainingen gegeven over hoe om te gaan met de behoeften en mogelijkheden van gehandicapten. Rampen- en programmamanagement Ondanks waarschuwingen waren veel mensen niet voorbereid op een dergelijke grote storm. Hierdoor hadden veel mensen geen veilig heenkomen gezocht of noodzakelijke spullen in veiligheid gebracht. Om in de toekomst adequater op dergelijke rampen in te kunnen gaan, is er binnen de hulpactiviteiten van de deelnemende organisaties rekening gehouden met rampenvoorbereiding en rampenmanagement. Om mensen tijdig te informeren is er een early warning systeem opgezet, door het uitdelen van radio s. Een deel van de fondsen is gebruikt voor de versterking van lokale hulporganisaties, zij gaan uiteindelijk veel van het werk van internationale organisaties overnemen en uitvoeren. Aan capaciteitsopbouw is gewerkt door de aanpassing van financiële systemen en consultants zijn ingehuurd om het werk van uitvoerende organisaties te verbeteren. Hulp en resultaten per sector 15

18 Hulp per organisatie In totaal hebben tien organisaties door middel van SHO-middelen hulpprojecten gefinancierd ter waarde van drie miljoen euro. Terre des Hommes zal in een later stadium haar SHO-aandeel verantwoorden. Binnen acht maanden zijn deze gelden besteed aan noodhulp in Birma, waarvan de verantwoording per organisatie hieronder is samengevat. CARE Nederland CARE Nederland kreeg het kleinste deel van de opbrengst van de SHO. Met dit deel kon CARE Myanmar, dat al vele jaren in het land werkzaam is, 410 getroffen huishoudens (2.050 mensen) kort na de ramp voorzien van pakketten met daarin de basisbenodigdheden voor de persoonlijke verzorging, koken en huishouden. De SHO-bijdrage was onderdeel van een veel breder en omvangrijker hulpprogramma van CARE International ten behoeve van de cycloonslachtoffers. CARE blijft met financiering uit andere bronnen actief in het land. Totaal aantal begunstigden: mensen 16 SHO-actie Help de slachtoffers Cycloon Nargis

19 Cordaid Cordaid bood directe hulp in de sectoren voedselzekerheid, onderdak, water en sanitaire voorzieningen, levensonderhoud en gezondheidszorg via vijf partnerorganisaties. Voedselpakketten werden uitgedeeld en huishoudens ontvingen spullen om de voedselproductie weer op gang te brengen en gereedschap om hun huizen te repareren. Verder werden nonfood items gedistribueerd, zoals dekens, kussens en muskietennetten. Speciale aandacht was er voor huishoudens met ouderen, zij ontvingen speciale voedselpakketten en andere basisbenodigdheden. De SHO-bijdrage was een aanvulling op andere fondsen die Cordaid inzette. De partnerorganisaties van Cordaid zullen met anderen fondsen hun werk met de gemeenschap van Birma verder voortzetten. Totaal aantal begunstigden: mensen ICCO & Kerk in Actie Met de ontvangen hulpmiddelen van de SHO heeft ICCO & Kerk in Actie twee reguliere partnerorganisaties en één lokale organisatie gefinancierd via de koepelorganisatie Action by Churches Together (ACT). Hulp is verleend op het gebied van voedselhulp, non-food items, gezondheidszorg, herstel van drinkwatervoorzieningen, psychosociale hulp, herstel van onderdak, schoolspullen en herstel van inkomens van voornamelijk vissers. In ruim 100 dorpen werden mensen geholpen door voedseldistributie en het herstel van drinkwatervoorziening en de visserij. Eén van de partners richtte zich speciaal op gehandicapten door ze toegang te bieden tot hulp, drie speciale zorgcentra in te richten, de mobiliteit (van gehandicapten) te verbeteren en deelname aan de samenleving te bevorderen. Totaal aantal begunstigden: mensen Nederlandse Rode Kruis Het Nederlandse Rode Kruis heeft aan de hulpverlening bijgedragen via de International Federation of the Red Cross and Red Crescent Societies (IFRC) en het Myanmar Rode Kruis (MRSC). Levensreddende hulp werd geboden in de sectoren onderdak, levensonderhoud (hulpgoederen) en water- en sanitaire voorzieningen. Het vrijwilligersnetwerk ter plaatse zorgde dat hulp snel en efficiënt geboden kon worden. De vrijwilligers kennen de gemeenschappen, tradities, gebruiken en omgeving en daarmee ook de behoeften. Het geld van de SHO is ingezet voor het uitdelen van hulpgoederen (dekens en hygiënepakketten), en zeilen voor onderdak en bescherming. De hulpgoederen werden in de dertien meest kwetsbare gemeenschappen uitgedeeld. Het Rode Kruis blijft met eigen middelen in het gebied actief om te werken aan de wederopbouw tot mei Langere termijn rampenmanagement is daarbij een belangrijk onderdeel. Totaal aantal begunstigden: mensen Oxfam Novib Via twee partnerorganisaties bood Oxfam Novib met de SHO-bijdrage hulp aan de getroffenen. Partnerorganisatie Metta Development Foundation was ook actief tijdens de tsunami response in Birma en beschikte daardoor over een goed netwerk van staf en contacten in het rampgebied. Metta was in staat om kort na de cycloon een snelle inschatting te maken van de situatie en van de noodzakelijke hulp die geboden moest worden. Direct na de cycloon werd met boten gezocht naar overlevenden en die naar veilige schuilplaatsen werden gebracht. Hulp werd geboden in de sectoren gezondheid, water en sanitaire voorzieningen, voedselzekerheid, onderdak, levensonderhoud, onderwijs en rampen- programmamanagement. Oxfam Novib ondersteunt de partnerorganisaties ook in de rehabilitatiefase, o.a. met de bouw van scholen die tevens kunnen dienen als schuilplaats tijdens cyclonen. Totaal aantal begunstigden: mensen Hulp per organisatie 17

20 Save the Children Direct na de ramp reisde lokale teams van Save the Children af naar de getroffen gebieden om de schade te bepalen en de noden samen met de gemeenschappen te identificeren. Het SHO-geld, dat onderdeel was van een grootschalig noodhulpprogramma van Save the Children, is voornamelijk besteed in de sectoren onderdak en levensonderhoud. Dit deden zijn onder meer door huishoudens te voorzien van gereedschap en materialen, zodat zij zelf in staat waren om een tijdelijk onderdak te maken. Verder werden families voorzien van pakketten met (basis) huishoudelijke goederen. Save the Children was reeds jarenlang actief in Birma voordat de cycloon toesloeg, maar tijdens de noodhulpfase heeft zij haar programma verder uitgebreid. Totaal aantal begunstigden: mensen Stichting Vluchteling Stichting Vluchteling bood hulp in de sectoren gezondheid, water en sanitaire voorzieningen, voedselzekerheid en levensonderhoud. Dit deed zij via haar internationale partnerorganisatie International Rescue Comitte (IRC) en Emergency Assistance Team Birma (EAT). De SHO-bijdrage was onderdeel van een breder hulpprogramma. In de eerste periode ging het voornamelijk om voedsel (rijst en drinkwater) en household kits met non-food artikelen (dekens, muskietennetten, emmer, kookpotten en lepels). De response binnen de sector gezondheid betrof voornamelijk interventies in basisgezondheid; het ondersteunen van vaccinatiecampagnes, herstel van gezondheidsposten en training van medisch personeel. IRC heeft de basis gelegd voor een langere termijn herstel en rehabilitatieprogramma. Totaal aantal begunstigden: mensen Tear Tear heeft haar SHO-bijdrage besteed aan de sectoren voedselzekerheid en rampen- en programma management. Via de uitvoerende organisatie World Concern is voedsel verdeeld via een systeem van lokale partners in de getroffen gebieden. Om de kosten voor monitoring en evaluatie laag te houden is nauw samengewerkt met Tearfund UK. Tear moest haar eerste noodhulpplan aanpassen door een tekort aan fondsen, waardoor zij activiteiten in anderen sectoren los heeft gelaten en zich alleen heeft gericht op twee sectoren. Totaal aantal begunstigden: mensen UNICEF UNICEF Nederland bood via haar internationale koepelorganisatie in zes verschillende sectoren hulp in Birma. De activiteiten die met SHO-gelden zijn uitgevoerd hebben zich gericht op het uitdelen van basisbenodigdheden voor families en het verlenen en verbeteren van toegang tot medische noodvoorzieningen en gezondheidsvoorzieningen voor moeders en kinderen. Verder richtten activiteiten zich op de bescherming en psychosociale zorg voor kinderen door het opzetten van kinderbeschermingteams en kindvriendelijke ruimtes op gemeenschapsniveau. Deze teams waren gericht op het pleiten voor bescherming van kinderen en vrouwen en het monitoren en melden bij schending van kinderrechten. De kindvriendelijke ruimtes waren er voor educatieve doeleinden, maar ook om kinderen samen te laten spelen als onderdeel van hun psychosociale rehabilitatie. Verder heeft UNICEF zich ook gericht op het registreren, ondersteunen en onderbrengen van kinderen zonder ouders. Door de database die is opgezet met dit doel, zijn 256 kinderen weer met hun ouders of familieleden herenigd. Totaal aantal begunstigden: mensen 18 SHO-actie Help de slachtoffers Cycloon Nargis

21 Hulpverlening in Birma Ondanks waarschuwingen van een naderende storm, was de schade onverwacht groot. De Birmese overheid, lokale organisaties en de gemeenschappen waren niet voorbereid op een ramp van deze omvang. Eén van de hulporganisaties stelt zelfs dat de voorbereiding op een ramp als deze verre van adequaat op alle niveaus was. Daarbij was de response niet in lijn met de schaal van de ramp; de vraag en behoefte was vele malen groter dan de beschikbare (financiële) middelen. De coördinatie van de hulpactiviteiten werden vooral geregeld vanuit de hoofdstad Yangon, waar de eerste weken na de ramp veel elektriciteit uitval, tekort aan schoon drinkwater en reguliere voedselvoorziening was. Hulporganisaties in het veld waren zelf ook hard getroffen. Veel stafleden verloren familie, vrienden en collega s. Toch zetten velen zich in om hulp te bieden in het moeilijk bereikbare deltagebied. Toegang Hulporganisaties liepen tegen een aantal belemmeringen aan. Direct na de cycloon golden voor het getroffen gebied toegangsbeperkingen, opgelegd door de Birmese overheid om hulp, naar eigen zeggen, zoveel mogelijk in de hand te houden. De beperkingen vormden een groot probleem voor de hulporganisaties, die moeite hadden om in en naar het land te reizen of om hulpgoederen het land in te krijgen en te verspreiden onder de getroffen bevolking. Niet alleen op reizen waren beperkingen, de Birmese overheid bepaalde ook het aantal hulpor- Hulpverlening in Birma 19

22 ganisaties dat toestemming kreeg om te werken in Birma. Hierbij dient te worden opgemerkt dat Birmese organisaties, individuen en kloosters/kerken in groten getale en snel actief waren. Echter, ook zij waren afhankelijk van financiële en materiële steun van buiten het gebied. Pas na vier weken werden deze beperkingen soepeler waardoor de toegang makkelijker werd en de mogelijkheid om hulp te leveren toenam. Naar mate de toegang tot het rampgebied beter werd, kon ook de hulp beter aansluiten bij de behoeften van de bevolking. Niet alleen de beperkingen van de overheid vormden een belemmering om toegang te krijgen tot het rampgebied; ook de fysieke toegang tot afgelegen gebieden (geen of slecht wegennet, slecht functionerend telefoonnet, veel kapotte aanlegsteigers en boten) confronteerden hulpverleners met grote logistieke problemen. De inzet van UN- HAS (United Nations Humanitarian Air Services) helikopters verbeterde het transport van mensen en goederen. Infrastructuur De zwakke logistieke capaciteit, de gebrekkige communicatiestructuur en de ontoegankelijkheid van het gebied waren grote uitdagingen om op grote schaal een hulp- operatie op te zetten en de slechte infrastructuur maakte het niet makkelijker. Wegen waren verwoest of waren door de aanhoudende regen veranderd in grote modderplassen. Transport was tijdrovend en vanwege de slechte wegen was het vaak niet mogelijk om grote hoeveelheden hulpgoederen te verplaatsen. In budgetten voor voedsel werd in het begin niet altijd rekening gehouden met accurate kennis van de logistieke vereisten om zwaar getroffen gebieden te bereiken. Vaak moesten deze gebieden bereikt worden met kleine bootjes, die geen grote hoeveelheden tegelijkertijd konden vervoeren en bovendien schaars aanwezig waren. Overheid Het bereiken van afgelegen gebieden werd prominenter toen de overheid mensen, die in vaak op spontane wijze ontstane kampen woonden, terug ging sturen naar hun dorpen. Hulporganisaties moesten hun hulpstrategie wijzigen omdat het op grote schaal uitdelen van noodhulpgoederen, voedsel en drinkwater in opvangkampen niet langer mogelijk was. De noodhulp moest in afgelegen dorpen plaatsvinden waardoor de hulp meer versnipperd werd. Een ander overheidsbesluit dat een stempel drukte op de hulpactiviteiten en deze vertraagden was in de sector huisvesting en infrastructuur. De door de overheid goedgekeurde ontwerpen voor pre-set huizen, waren volgens de hulporganisaties niet wind- en vloedbestendig en het kostte veel tijd om toestemming te krijgen van de overheid voor het gebruik van eigen, meer rampenbestendige ontwerpen. Participatie Vanwege de slechte toegang van hulporganisaties tot het gebied en de slechte bereikbaarheid van afgelegen gebieden waren veel gemeenschappen vlak na de cycloon op elkaar en lokale organisaties aangewezen voor hulp. Daarvoor was het goed dat de sociale cohesie in het getroffen gebied hoog was, de cycloon heeft dit eerder versterkt dan aangetast. Hulporganisaties maakten veel gebruik van de betrokkenheid van de bevolking. Voor de uitvoering van noodhulpinterventies is informatie, participatie en inbreng van de getroffen gemeenschappen essentieel. Het laten deelnemen van lokale gemeenschappen door middel van speciale comités leidde ertoe dat hulp beter aansloot bij lokale behoeften. Zo werden op aanwijzen van deze comités de inhoud van noodhulppakketten aangepast met andere gewenste spullen en werden hulpactiviteiten aangepast aan de wensen van de gemeenschap. Ook speelden vrijwilligers een grote rol in de distributie van hulpgoederen. Ondanks dat de betrokkenheid van de bevolking groot was en de geleverde hulp daardoor relevant was, waren de mogelijkheden om begunstigden in de besluitvorming te betrekken klein. Eén van de SHO deelnemers meldt dat het betrekken van de lokale bevolking niet altijd makkelijk was vanwege de inmenging van de nationale overheid. Verder was er een tegenvaller op het moment dat scholen weer open gingen; er ontstond een gebrek aan vrijwilligers waardoor de distributie vertraging opliep. 20 SHO-actie Help de slachtoffers Cycloon Nargis

23 Toekomst De ramp heeft opnieuw laten zien dat voorbereiding op rampen heel belangrijk is en daarmee grote schade voorkomen kan worden. Veel personeel en vrijwilligers hebben nieuwe kennis en ervaring opgedaan of zullen in de toekomst getraind worden. Dit komt mede door de aandacht voor disaster management binnen de noodhulpactiviteiten en wederopbouwtrajecten, waarvan de laatste niet gefinancierd zijn met SHO-gelden. Veel SHO-deelnemers hebben aangegeven actief te blijven in Birma. Uitvoerende hulporganisaties en lokale organisaties hebben aangegeven ook zonder de fondsen van de SHO hun werk voort te zetten. Deze organisaties zijn door de noodhulpinterventie weerbaarder voor de toekomst geworden. De opslag capaciteit en het managen van hulpgoederen, rampenmanagement heeft nu een hogere prioriteit van de uitvoerende organisaties. Rampenmanagement (disaster preparedness, mitigation en response) zal een prominentere plek hebben binnen de werkzaamheden van lokale organisaties. Hulpverlening in Birma 21

24 Cases Daw Tin Shwe Daw Tin Shwe is 87 jaar en woont alleen in het dorp Poke Ta, Middle Island. Toen een NGO kwam om huishoudelijke spullen uit te delen, kon Daw Tin Shwe niet naar het verzamelpunt in het dorpscentrum komen, omdat zij slecht ter been is. Ze leeft van voedsel dat door haar buren aan haar wordt gegeven, omdat ze geen familieleden meer in het dorp heeft wonen. De familie van haar neefje zorgde voor haar, voordat de Nargis Cycloon de hele familie doodde. Haar leeftijd en slechte gezondheidsconditie zorgen ervoor dat ze niet meer in staat is om zelf geld te verdienen. Toen een hulporganisatie hoorde van Daw Tin Shwe, gingen zij naar haar kleine hut om haar huishoudelijke spullen te geven. De spullen zijn erg bruikbaar voor haar, speciaal de twee dekens die haar warm houden. Daw Tin Shwe vertelde ook dat ze keukenspullen kon gebruiken om haar eten langer te kunnen bewaren. 22 SHO-actie Help de slachtoffers Cycloon Nargis

25 Ma Ni Ni Mijn naam is Ma Ni Ni. Ik heb drie kinderen. Mijn oudste is elf jaar oud, mijn tweede tien jaar en mijn jongste is een maand na de cycloon geboren. Mijn echtgenoot is een handarbeider en was niet thuis toen de cycloon ons trof en het huis instortte. Zelf was ik hoogzwanger. Mijn kinderen en ik hebben onderdak gevonden in een tempel en we hebben veel geluk gehad dat we het overleefd hebben. We zijn echter wel al onze bezittingen kwijt. We hebben tussen het puin nog naar bruikbare spullen en bouwmaterialen om het huis te herbouwen gezocht, maar dat heeft bijna niets opgeleverd. Nieuwe spullen kunnen we niet kopen. We verdienen 90 cent per dag met het versjouwen van grond op bouwlocaties. Met dit geld kunnen wij alleen rijst kopen en geen vlees. Toen de scholen weer begonnen en mijn kinderen kleren nodig hadden, kon ik het me niet veroorloven om deze te kopen. Ik heb nu een hulppakket gekregen met veel verschillende spullen die we nodig hebben. Er zijn kleren voor kinderen, voor een man en vrouw, plus keukenbenodigdheden genoeg voor een huishouden. Ik ben echt blij dat de hulporganisatie na heeft gedacht over de specifieke behoeften van elk gezinslid. U Soe Paing Voor de Nargis cycloon woonde U Soe Paing met zijn familie, zijn vrouw en twee kinderen, in het dorp Kyayaingpaw. Het dorp bestond uit 360 huizen voor Nargis en slechts 4 huizen bleven -op het verliezen van de daken na- onbeschadigd. Mensen uit ons dorp hadden een rustig leven voor Nargis, zonder zich zorgen te maken over hun dagelijkse maaltijd. De Nargis cycloon heeft dit totaal op zijn kop gezet. Onze huizen zijn verwoest en ons levensonderhoud ontregeld, zegt U Soe Paing, die een rijst molen runde en een aantal rijst gronden bezat voor de cycloon. We dachten dat we onze levens nooit meer zouden oppakken tot de hulp arriveerde, zegt hij. Door de hulp hebben de overlevenden hun huizen kunnen herbouwen en zijn we weer in staat zelf te koken. Omdat we niet langer ons zorgen hoeven te maken over ons dagelijkse eten en onderdak, denken we eraan om onze kinderen weer terug naar school te sturen. TC TC is 28 jaar jong en leider van het dorp YTS. Hij is verantwoordelijk voor 151 families, ongeveer 755 mensen. Het dorp, gelegen in het meest zuidelijke deel van de delta ligt in één van de zwaarst getroffen regio s door de cycloon Nargis. Van de 1400 mensen in het dorp overleefden slechts 80 mensen de ramp. Door migratie uit andere dorpen wonen er inmiddels weer meer mensen in het dorp. TC is na de cycloon benoemd tot leider van het dorp. Op het moment van de ramp was hij niet in de regio en ontsnapte zo aan de storm en de vloedgolf. Zijn hele familie kwam om. Ondanks dit grote persoonlijke verlies, hielp TC direct mee met het schoonmaken van het dorp. Hij bleek een natuurlijke leider. Hij moet ervoor zorgen dat de dorpsbewoners voldoende voedsel en water hebben en is hij verantwoordelijk voor de contacten met de NGO s die samen met het dorp werken aan wederopbouw. De gemeenschap werkt echt samen om het dorp weer op te bouwen. Er zijn families naar ons dorp gekomen, omdat ze ons herstel zagen en de mogelijkheden van het dorp. Het dorp ligt op een goede plaats voor visserij, er is om de dag transport naar Laputta en dankzij het werk van een NGO hebben we toegang tot schoon drinkwater. De NGO heeft een waterzuiveringsinstallatie in het dorp geïnstalleerd, waarmee het dorp en de omliggende dorpen worden voorzien van drinkwater. Met een boot wordt water van verse bronnen in het noordelijke deel van de delta aangevoerd. In het dorp wordt het gefilterd tot schoon drinkwater en verdeeld middels aangelegde distributiesystemen. Zonder deze voorziening zouden veel families in deze droge tijd een groot deel van hun inkomen moeten besteden aan het kopen van schoon water. Om TC te helpen bij zijn taak als dorpshoofd heeft de NGO hem een motorboot gegeven zodat hij zich gemakkelijk in de regio kan verplaatsen. De NGO heeft hem ook persoonlijk geholpen. Als vis- en garnalenhandelaar verloor hij zijn winkeltje en de koelboxen waarin de vis bewaard werd. Hij kreeg nieuwe koelboxen en is weer begonnen met handelen. Doordat ik me minder zorgen hoef te maken over mijn eigen inkomsten kan ik meer tijd en energie besteden aan mijn rol als leider van het dorp. Cases 23

26 Assurancerapport 24 SHO-actie Help de slachtoffers Cycloon Nargis

27 Assurancerapport 25

28 Toelichting UNICEF 26 SHO-actie Help de slachtoffers Cycloon Nargis

29 Toelichting UNICEF 27

30 SHO contacten en adressen Voor specifieke informatie over de hulpprogramma s van een SHO-lid of gastorganisatie kunt u contact opnemen met de onderstaande persvoorlichters: SHO-lidorganisaties: ICCO & Kerk in Actie Saskia Bolt Oxfam Novib Jolanda van Santen Cordaid / Mensen in Nood Jos de Voogd Nederlandse Rode Kruis Sebastien Kraaijeveld Stichting Vluchteling Robert Verduyn Tear Suzanne Vermeulen Terre des Hommes Heleen Slob UNICEF Martin de Beer Gastdeelnemers: CARE Nederland Camille N. Fontijn Save the Children Marinke Ros SHO-actie Help de slachtoffers Cycloon Nargis

31 SHO contacten en adressen 29

32