Thema 1: Technologie in de Zorg

Transcriptie

1 Thema 1: Technologie in de Zorg 1.1 Wat is zorgtechnologie In Nederland worden voor zorgtechnologie meerdere begrippen en definities gebruikt zoals ehealth, m-health en zorg op afstand. Dit komt omdat zorgtechnologie een nog betrekkelijk nieuw kennisgebied is. Binnen dit Keuzedeel wordt de volgende betekenis gegeven aan zorgtechnologie; Alle technologische toepassingen die je in kan zetten op het gebied van zorg, wonen en welzijn in de gezondheidszorg en welzijnssector voor zowel professional als cliënten en hun netwerk. 1.2 Verschillende typen technologie en voorbeelden. In dit keuzedeel is het woord Technologie al meerdere keren voorgekomen, maar wat is technologie in de zorg nou echt? En welke soorten technologie zijn er? De soorten technologische hulpmiddelen kunnen we verdelen en sorteren in groepen. Hieronder vindt je de meest voorkomende. 11

2 1.3 EHealth EHealth een vaak gehoorde term of niet? EHealth is een verzamelnaam van verschillende toepassingen in de zorg. ehealth staat voor het gebruik van nieuwe informatie en communicatietechnologieën, en vooral internettechnologie, om gezondheid en gezondheidszorg te ondersteunen of te verbeteren. De RVZ (2002) hanteert de volgende definitie: ehealth is het gebruik van nieuwe informatie en communicatietechnologieën, en vooral internettechnologie, om gezondheid en gezondheidszorg te ondersteunen of te verbeteren. In de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) spreekt men van e-mental health of internettherapie. Er zijn diverse ehealth interventies gemaakt gericht op alcohol en druggebruik, angststoornissen, dementie, depressie, mentaal vermogen, seksualiteit en relaties, en werkstress. De anonimiteit van internet is de belangrijkste reden om onlinehulp te zoeken. Voordeel is ook dat hulp gezocht kan worden op het moment waarop het mensen zelf uitkomt. ehealth kun je onder verdelen in zorg op afstand, telemonitoring, Telehealth, inzage in eigen dossier, e-consult. Je kan denken aan: Patiëntendossiers, beeldbellen, health sensoren, zorgs-apps, domotica. Zoals hierboven werd genoemd kun je ehealth zien als een paraplu waaronder heel veel verschillende technologische toepassingen vallen. EHealth kan je opsplitsen in drie soorten: Technologie Webapplicaties - EHealth om mensen beter voor te lichten over gezond leven. - EHealth als hulpmiddel in de zorg en de verzorging. - EHealth om administratieve zaken Toepassingen via de webbrowser, zoals patiëntportalen of educatieportalen voor zorgverleners. Mobiele apps Toepassingen die via een mobiel apparaat worden aangeboden, zoals gezondheids- en medische apps. Elektronisch patiëntendossier Systemen waarin zorgverleners medische patiëntgegevens registreren binnen hun eigen zorgorganisatie Health-sensoren en wearable device Draagbare apparaten die patiënten gebruiken om lichaamsfuncties te meten, de resultaten te verzamelen en eventueel door te geven aan een zorgprofessional. Videocommunicatie (ook wel beeldbellen ) Toepassingen waarbij een zorgprofessional face-to-face op afstand contact kan hebben met patiënten 12 Domotica Verzamelnaam voor toepassing van elektronica voor automatisering in huis. Het gaat vaak om een combinatie van omgevingsbewuste sensoren. Een voorbeeld is gebruik van sensoren voor valdetectie bij ouderen.

3 Robotica Serious gaming Medische integratienetwerken Robots zijn zelfstandige machines die bepaalde taken kunnen verrichten, in het algemeen aangestuurd door computersoftware. Inzet van game technologie om een spelelement te geven aan serieuze zaken, bijvoorbeeld in het kader van psychologische behandeling. Elektronische netwerken waarover medische informatie wordt uitgewisseld, zoals medicatiegegevens en recepten. App/ Webapplicatie Een app is een klein programaatje dat je kunt instaleren op je laptop, smartphone of computer. Steeds meer zorg verlenende instanties stellen smartphones ter beschikking aan het zorg personeel waardoor zij diverse apps kunnen instaleren en kunnen gebruiken in de zorg aan de zorgvrager. In 2016 bleek uit onderzoek dat 43% van de zorgverleners in de thuiszorg een smartphone gebruikt en 35% een tablet. Het gebruik van apps in is 2 jaar gestegen met 15%. Niet alleen voor de zorg speciaal ontwikkelde apps worden gebruikt, ook consumenten applicaties worden in toenemende mate ingezet. Zorgverleners ervaren apps als ondersteunend in het werk waardoor er meer tijd overblijft voor de cliënt. Er is onderzoek gedaan naar de meest gebruikte apps in de zorg. Hieronder vind je deze apps: - Farmacotherapeutisch Kompas: onafhankelijke geneesmiddeleninformatie voor zorgprofessionals. - Risicoscan van zorg voor beter: vroegtijdige risicoanalyse voor ouderen. - Verpleegkundig rekenen van Nursing - Verpleegkundig zakboek - Alzheimerassistent - Reanimatie app hartstichting - Meldcode: app voor melding huiselijk geweld. M-Health Mobile Health is gefocusted op zorg via de smartphone. Via de smartphone kunnen apps mensen de gelegenheid beiden om hun gezondheid te monitoren. Voorbeelden hiervan zijn de Fit bit die gebruik maakt van een app, een mobile device (een geavanceerde stappenteller) en een web dashboard (ehealth) waarin men hun data kan vergelijken met anderen. 13

4 Health sensoren en Wearables Wearables zijn producten die je op het lichaam draagt en die data meten over de gezondheid. Enkele voorbeelden van wearables zijn de Apple Watch, de Oculus Rift, Fitbit en de Google Glass. Wearables betekent draagbare apparaten. Deze apparaten bevatten sensoren die informatie verzamelen en bijdragen aan bijvoorbeeld preventie, inzicht in terugval en vergroten van zelfmanagement bij chronisch zieken en het monitoren van gezondheidsgegevens. Filmpje: Wat is een wearable? Voorbeelden - Scanadu Scout: Deze meet in 10 seconden je bloeddruk, temperatuur, pols, hartslag, ECG, zuurstofopname. - Asthmapolis: Een sensor bovenop de inhaler die de dosering, inhalatie en tijd meet. - Hydraten Sensor: Een plakker die je hydratatieniveau bijhoudt en je een berichtje doet wanneer en hoeveel je zou moeten drinken. - Sproutling: Een nieuwe ontwikkeling is het gebruik van slimme pleisters met sensoren. Hiermee kan je de gezondheid van zorgvragers met Hartfalen, Diabetes of COPD in de gaten houden. De zorgvrager hoeft daarvoor niet aangesloten te worden op meetapparatuur en draden. De pleister kan meetwaarden opslaan en versturen naar de ipad of de smartphone. Die meetwaarden over de vitale functies zoals tempratuur, hartslag, bloeddruk, ademhaling kunnen worden doorgestuurd naar een zorgverlener, een cardioloog of mantelzorgers. Dit maakt het mogelijk om zorgvragers op afstand te monitoren. Je kan deze pleister inzetten om een zorgvrager met een chronische ziekte te bewaken op afstand of bijvoorbeeld een hartritmestoornis vroegtijdig te signaleren. Sensortechnologie Zowel in de thuiszorg als in het verpleeghuis wordt steeds vaker zorgtechnologie toegepast. In het verpleeghuis wordt technologie in toenemende mate ingezet als middel om vrijheid van bewoners te verruimen en veiligheid te vergroten. Leefcirkels 14 Een voorbeeld van sensortechnologie is Leefcirkels. Per bewoner wordt een profiel vastgesteld op basis van risico s. In dit profiel staat dan de mate van bewegingsvrijheid van de bewoner. Hij kan bijvoorbeeld vrij bewegen op de eigen afdeling, de eigen kamer, het restaurant de voordeur en de tuin. Elke bewoner draagt een polsbandje met daarin een sensor. Hiermee blijven deuren gesloten die voor deze specifieke bewoner voor onveilige situaties kunnen zorgen. Als een bewonder toch onverhoopt buiten deze Leefcirkels komt wordt een medewerker gealarmeerd. Op deze manier is het dus niet meer nodig om continue cliënten in de gaten te houden.

5 Dwaalgedrag Dwaalgedrag is een veelvoorkomend probleem bij dementerende ouderen. Ongeveer 70 procent van de mensen met dementie gaat in het verloop van de ziekte dwalen. De gevolgen zijn groot en soms gevaarlijk. Er kan sprake zijn van weglopen en verdwalen, gewichtsverlies, vallen (verwondingen en fracturen) en soms met dodelijke afloop. Dwaaldetectie kan helpen om te ontdekken waar de cliënt is. De cliënt draagt een polsbandje of hals zender met een sensor dat communiceert met de omgeving. Als de cliënt aan afgebakend gebied verlaat gaat er een alarm af, waardoor de zorgverlener of een mantelzorger wordt gealarmeerd. Nachtzorg In de nachtzorg in het verpleeghuis vindt je steeds vaker sensoren om afwijkende situaties te kunnen signaleren. Voordelen hiervan zijn dat er minder standaard controles uitgevoerd kunnen worden. Thuiszorg In de thuiszorg wordt steeds vaker leefstijlmonitoring ingezet. Leefstijlmonitoring geeft inzicht in langzame veranderingen in de dagelijkse leefpatroon van alleenwonende mensen. Door signalen van sensoren in de woning krijgt de mantelzorger of de thuiszorg informatie over het functioneren van de cliënt die alleen thuis woont. De sensoren bevinden zich in alle ruimtes van de woning, waar de ouderen vaak aanwezig is. De sensoren registreren de activiteiten van de bewoner en signaleren veranderingen, zoals verminderde hygiëne en frequentie van toiletbezoek of slaappatroon. Bij veranderende signalen wordt informatie doorgegeven naar de zorgverlener. 15

6 Zorg op afstand Beeldzorg Met beeldzorg kunnen zorgverlener en zorgvrager op afstand met elkaar communiceren. Hiervoor hoef je niet lijfelijk bij de zorgvrager thuis te zijn. Beeldzorg wordt bijvoorbeeld gebruikt in de thuiszorg door cliënten te begeleiden bij bijvoorbeeld het begeleiden van insuline-injecties bij diabetes, medicatiebegeleiding of bijvoorbeeld een stomazakje. De huisarts of specialist in het ziekenhuis gebruiken beeldzorg voor controle of het bespreken van testuitslagen. Vergelijk het met skype maar dan met een beveiligde verbinding. Beeldzorg kan op verschillende manieren worden verleend, via de ipad, laptop, vaste computer, telefoon. Het voordeel van beeldzorg is dat de zorgvrager sneller in contact kan komen met zijn of haar zorgverlener, mantelzorger of vrijwilliger. Filmpje over beeldbellen 16

7 Domotica Met domotica worden technische woningautomatiseringssystemen bedoeld, veelal geïntegreerd met elkaar, die op afstand zijn te bedienen. Domotica kan worden ingezet in de eigen woning en richt zich op veiligheid (bv. personenalarmering), communicatie (bv. beeldtelefonie) en het verhogen van comfort en gemak (bv. automatisch openen en sluiten van gordijnen). Voorbeeld domotica: Autonome monitoring (sensoren). Sensoren zijn intelligente waarnemingssystemen die patronen van bewegen en handelen kunnen herkennen en diensten kunnen leveren zoals alarmering, Global Positioning System (GPS), bediening gas, licht en gordijnen, zogenaamde smart houses. Sensortechnologie kan ervoor zorgen dat dementerenden langer thuis kunnen blijven wonen. Domotica Domotica is een ouder en breder begrip. De oorspronkelijke beschrijving is: hoogtechnologische toepassingen in een woning waardoor mensen (langer) zelfstandig kunnen blijven wonen. Zorg op afstand wordt vaak beschouwd als onderdeel van domotica. Huis= Domus TELEMATICA = de samenvoeging van telecommunicatie en informatica. Er zijn 4 pijlers die van belang zijn bij domotica in woningen Veiligheid Elke woning geeft tegenwoordig de bewoner een beschutte omgeving tegen weersinvloeden. Toch moet de woning installaties bevatten die voldoen aan veiligheidsnormen. Te denken valt aan: Extra verlichting; Videofoon/intercom; Toegangscontrole; Alarmsystemen (brand- inbraak); Personenalarmering (oudere bewoners) Rolluikbesturing. De keuze van een groot aantal van de hierboven genoemde voorzieningen hangt af van de wensen van de bewoner. 17

8 Comfort In alle woningen zijn voorzieningen zoals: verwarmen, ventileren, wassen, drogen, persoonlijk verzorgen, koken, verlichten, verduisteren en communiceren. Toch willen bewoners naast de standaard voorzieningen nog extra voorzieningen. Te denken valt aan: Airconditioning; Sfeerverlichting met lichtscenarios: lifestyles; Multimediasystemen in alle ruimtes; Huistelefooninstallaties; Draadloos schakelen. De keuze van een groot aantal van de hierboven genoemde voorzieningen hangt ook weer af van de wensen van de bewoner. Multifunctioneel gebruik In woningen zijn een aantal ruimten ondergebracht. Bewoners moeten in staat zijn om de toepassing van de ruimte op een eenvoudige wijze te veranderen. Ook moeten er eenvoudig hulpmiddelen kunnen worden aangebracht, waardoor de bewoner(s) in hun woning kunnen blijven wonen indien ze meer zorghulp nodig hebben. De woning moet levensloopbestendig zijn. Bewoners moeten een slaapkamer eenvoudig kunnen ombouwen naar een werkkamer. Een eenvoudige slaapkamer van een peuter moet te veranderen zijn in een slaapkamer voor een tiener of jongvolwassene. In het Handboek Woonkeur zijn de eisen die we aan het casco (muren) stellen vastgelegd. Energiebeheer Alle nieuwbouwwoningen zijn tegenwoordig voorzien van isolatie, dubbelglas en Hrketels. Toch zijn er nog meer mogelijkheden om energie te besparen door bijvoorbeeld het toepassen van bijvoorbeeld een "centraal uit" knop bij afwezigheid. Geschiedenis Domotica voor thuiswonende ouderen kwam in de jaren 90 in opmars. Toepassingen werden toen aangebracht in wooncomplexen voor ouderen. Tegenwoordig zijn er veel meer mogelijkheden. Toepassingen worden niet meer aangebracht in een woning. Ze zijn overal plaatsbaar en verplaatsbaar, mede dankzij de draadloze technologie. Aan domotica is vaak een zorg- en dienstenarrangement gekoppeld. Dat wordt geleverd door een thuiszorgorganisatie of zorginstelling in de buurt ( 18

9 Voorbeelden van domotica voor ouderen zonder probleem of hulpvraag. Er is uiteenlopende technologie beschikbaar voor zelfstandige wonende ouderen die nog geen hulpvragen hebben. Ze zijn gebaat bij domotica die hun een gevoel van veiligheid geven. Onderstaande oplossingen zijn apart of gecombineerd met elkaar in te zetten. Voorbeelden zijn: Persoonsalarmering De oudere roept bij noodhulp in via een alarmknop aan een halsketting, gekoppeld aan speciale apparatuur bij de telefoon. Brandalarm en inbraakalarm De apparatuur slaat alarm in de woning en bij de hulpcentrale als er sprake is van brand of inbraak. Videocommunicatie De cliënt kan daarmee op afstand communiceren met een zorgverlener. Mensen gebruiken deze voorziening ook steeds vaker om in contact te blijven met familie en vrienden. Ook hebben de voorzieningen de mogelijkheid om eenvoudig het internet op te gaan. Domotica voor ouderen volgens het wat-als-principe Bij chronische ziektes zoals hartfalen en diabetes zijn andere toepassingen benodigd. Bovenstaande domotica zijn dan verder uit te breiden met specifieke oplossingen. Voorbeelden zijn: Randapparatuur (gekoppeld aan de videocommunicatie) die gegevens over de gezondheid verzamelt en doorgeeft aan de zorgverlener, bijvoorbeeld de insulinewaarde van de cliënt Technieken waarmee de cliënt de omgeving kan besturen, zoals het licht aandoen, het zonnescherm neerlaten of het slot op de voordeur dichtdraaien Domotica voor mensen met vergevorderde dementie Mensen met dementie wonen vaak nog lang thuis. In een vergevorderd stadium gaan zij door desoriëntatie soms dwalen. Ook is de kans op vallen groter door spierverstijving. Voor deze mensen zijn veel domotica ongeschikt. Alleen domotica die zij niet zelf hoeven te bedienen of hoeven te dragen, zijn een oplossing. Voorbeelden zijn: Sensorennetwerk Met infrarood bewegingsmelders worden de bewegingen van de bewoner gevolgd. De signalen gaan naar een computer in de woning of via internet naar een externe server. Computerprogramma Een programma op deze computer analyseert en interpreteert vervolgens de signalen van het sensorennetwerk. Het programma ontdekt mogelijke noodsituaties, zoals een valpartij. Ook registreert het afwijkingen ten opzichte van het gebruikelijke dagelijkse levenspatroon, bijvoorbeeld toenemende onrust in de nacht. Deze technologie vormt een bron van informatie voor behandelaars en zorgverleners. Ze is vooral handig voor ouderen die zonder partner leven. 19

10 Robotica Robotica wordt steeds vaker toegepast in de zorg. Het aantal soorten en maten van robots neemt erg toe. In de tabel hieronder staat weergegeven waarbij robots ter ondersteuning in de zorgverlening kunnen worden ingezet. Type Voorbeeldtoepassing Voorbeelden 1 Robot voor fysieke taken Cliënt optillen, neerleggen of opereren. 2 Exoskelet on Ondersteunen bij verminderde fysieke mogelijkheden. 3 Assistive robots Voorwerpen opnemen en aangeven en deuren openen. RIBA, Da Vinci Altacro,Knexo, Mindwalker Romeo 4 Sociale communicatie (sociobots) Informatie geven contact met familie of mantelzorgers. Zora, Pepper, Compai 5 Emotionele communicatie Alleen emotionele communicatie ten gunste van sociale activiteiten. PARO, Robocat, IABO Zo zorgen bijvoorbeeld een exsoskeleton dat mensen ondersteund worden bij het lopen. Kasper en Zora worden ingezet voor therapie met autistische kinderen. Paro en Robocat helpen bij het maken van contact met of activering van ouderen in een woonzorgcentrum of verpleeghuis. Er zijn autonoom functionerende robots zoals een stofzuiger die zonder menselijke aansturing werkt en afstand gestuurde robot zoals de Da Vinci, een operatierobot die zeer nauwkeurig werkt. Een operatie met de Da Vincie is in principe een kijkoperatie (laparoscopie), waarbij de camera en drie instrumenten worden bediend door één operateur. De robot neemt zelf geen beslissingen en voert geen zelfstandige taken uit. Verder zijn er robots voor de cure en robots voor de care. 20

11 Serious Gaming en Exergaming Een spel wordt meestal voor de lol gespeeld, maar spelen kan ook leerzaam zijn. Spellen en (simulaties) die niet alleen leuk zijn, maar ook informatie, inzichten ene vaardigheden overbrengen noem je serious games. Het gaat om spellen die bedoeld zijn om van te leren, te zorgen voor gedragsverandering of samenwerking te versterken. Serious gaming wordt op verschillende plekken ingezet. Bijvoorbeeld in de landmacht om militairen te laten oefenen met drills en procedures, in het onderwijs om artsen te laten trainen voor de spoedeisende hulp en om bepaalde operaties te laten uitvoeren. In 2016 is voor de ouderenzorg een dementie game ontwikkeld, een serious game die voor meer begrip te creëren voor dementie. Exergaming is een term die verwijst naar een combinatie van oefening (exer) en gaming. Het zijn computerspellen waarvoor lichamelijke activiteit nodig is om het spel te kunnen spelen. Het is zelfs zo dat de mate van lichamelijke inspanning invloed heeft op het succes van de speler. Exergaming wordt voornamelijk thuis gebruikt als consumententechnologie zoals de Wii, Eye Toy, Dance Dance Revalution, maar ook de virtuele hometrainer van Tacx. Exergaming wordt ook veel op de sportschool ingezet. Filmpje: 21

12 Schermzorg (Zorg op afstand) en domotica. Wat is nu precies het verschil tussen zorg op afstand en domotica Zoals eerder beschreven is zorg op afstand en domotica ook een vorm van ehealth. Hieronder zijn deze twee begrippen kort uitgelegd. Telezorg ter ondersteuning van patiënten, cliënten en professionals Binnen het subdoel telezorg ter ondersteuning van patiënten, cliënten en professionals worden hoofdzakelijk de mogelijkheden voor gebruik van telezorg (zorg op afstand) verkend en wordt het gebruik geëvalueerd. Telezorg is een vorm van ehealth die de gebruiker ontlast en het zelfmanagement en de zelfredzaamheid vergroot. Telezorg ondersteunt patiënten (die het ziekenhuis steeds sneller moeten verlaten) door middel van zorg en monitoring op afstand (telemonitoring en teleconsultatie). De bekendste en meest gebruikte toepassing van telemonitoring vormen de zogenaamde gemak toepassingen, zoals een herinnering aan een afspraak via telefoon of sms, of een herinnering voor het aanvragen van een herhaalrecept bij de huisarts (Cordia, 2014). Ook maken steeds meer mensen gebruik van telemonitoring door middel van apps en internet voor het bijhouden van bijvoorbeeld gewicht, bloeddruk of hartfalen (Steventon et al., 2012). Telemonitoring maakt ook gebruik van toezichthoudende technieken zoals alarmknoppen, noodknoppen, drukmatten, beeldbellen en medicijndispensers en wordt met name in de care toegepast (in de zorginstelling). Telemonitoring wordt met name toegepast door zorgprofessionals bij het monitoren van diabetici: 15% van de huisartsen gebruikt het en 20% van de verpleegkundigen gebruikt het in de zorginstelling (Nictiz & NIVEL, 2014). Daarentegen wordt telemonitoring in de thuissituatie nu nog maar weinig toegepast. Voorbeelden van Telezorg: teleconsultatie, alarmknop en een app. 22

13 Toekomstige ontwikkelingen Voortdurend worden nieuwe producten voor nieuwe groepen zorgvragers ontwikkeld. Hoewel het moeilijk zo niet onmogelijk is de toekomst te voorspellen kunnen we toch een aantal scenario s schetsen. Data Komt een omslagpunt waarin cliënten meer data verzamelen dan zorgprofessionals. Er komt een moment waarop de ambulance op basis van continue metingen, naar je huis rijdt om een op handen hartaanval te voorkomen. Routinecontroles in de supermarkt. Routinecontroles zullen steeds vaker worden uitgevoerd buten de muren van het ziekenhuis, bijvoorbeeld in een kliniek in een supermarkt. Zou er bijvoorbeeld op minder dan vijf minuten afstand een plek komen waar zorgconsumenten bloeddruk en gewicht kunnen meten, waar robots een sample van je bloed, urine en microbiotica kunnen nemen (vellen in het maagdarmkanaal) kunnen afnemen? Filmpje: 23

14 Voice Command Zullen steeds meer mensen gewend raken aan de voice command, zoals siri, Google Now, Alexa, de dienst van Amazon? Die technologie gaat een vanzelfsprekend onderdeel worden van ons dagelijks leven. In het Radboud UMC wordt al gebruik gemaakt van Alexa van Amazon waarbij de voice command. - Lampen die uit en aan gaan op verzoek. - To do lijsten maken - Aantekeningen van dokters en verpleegkundigen maken. Holografische projecties. Holografische projecties kunnen zichtbaar gemaakt worden op een muur van een operatiezaal of een spreekkamer. Artsen kunnen 3D beelden van lichaamsdelen projecteren en patiënten en studenten mee laten kijken. Er kan zelfs virtueel geopereerd worden op het hologram, waarna een robot de eigenlijke operatie uitvoert. Of een thuiszorgmedewerker geeft voorlichting aan een patiënt door middel van een hologram. Zelfmeetapperatuur Er is een groeiende markt voor Zelfmeetapperatuur. Je kan bijhouden hoeveel stappen je zet per dag, hoeveel calorieën je verbrand en hoe je slaappatroon is. Het doel is om te leren van je gedrag en doelen te stellen om dit gedrag te veranderen. Ambient assisted living (AAL) In de toekomst zullen ouderen zorgvragers langer en zelfstandig thuis blijven wonen. Om hen in staat te stellen dat zij zelfstandig blijven kunnen er verschillende technologieën worden ingezet om dit te bereiken. Het gebruik van slimme technologie om deze doelgroep langer thuis te laten wonen wordt ook wel Ambient Assisted Living (AAL) genoemd. AAL kan worden ingedeeld in drie categorieën; smart homes, mobiele en draagbare sensoren en robotica. Een voorbeeld van een mobiele sensor is een smartphone die uitgerust is met verschillende sensoren zoals GPS dat gebruikt kan worden voor het detecteren van activiteit en mobiliteit (Rashidi & Mihailidis, 2012). Een voorbeeld van een draagbare sensor is een op het lichaam te dragen apparaat dat gezondheidssignalen controleert (Rashidi & Mihailidis, 2012). Robotica kunnen ouderen helpen bij de algemene dagelijkse vaardigheden zoals eten, aankleden, koken en hulp bieden aan het meedoen met sociale activiteiten (Rashidi & Mihailidis, 2012). Technologische hulpmiddelen. 24 Voorbeelden van specifieke hulpmiddelen die in de thuiszorg wordt gebruikt zijn: rollator, looprek, opstahulp, traplift, een hulpmiddel om steunkousen aan te trekken en een stofzuigrobot.

15 Telemedicine (diagnostisering, behandeling, preventie) Het begrip telemedicine is een begrip in de medische sector. Het gaat dan om het op afstand bewaken en begeleiden van patiënten met specifieke aandoeningen, bijvoorbeeld bij hartfalen en COPD. Een voorbeeld van diagnosticeren op afstand is een zogenaamde holterfoon, waarmee patiënten vanuit huis hartritmestoornissen kunnen laten diagnosticeren. De patiënt kan hiermee zelf een hartfilmpje maken met twee elektroden die eenvoudig op de borst zijn aan te brengen. Via de holterfoon kan het hartfilmpje direct naar een deskundige worden gezonden ter beoordeling. 25

16 Waarom wordt zorgtechnologie steeds vaker ingezet? Er zijn een aantal ontwikkelingen gaande in de maatschappij. De inzet van zorgtechnologie kan daarin een belangrijke bijdrage leveren. Hieronder worden een aantal ontwikkelingen beschreven. Stijgende zorguitgaven De afgelopen zestig jaar zijn de zorgkosten fors gestegen. Gezien de vergrijzing en de toenam van chronisch zieken is de verwachting dat de zorguitgaven blijven stijgen de komende jaren. Blijven de kosten in deze mate stijgen dan zal een gemiddeld gezin de komende jaren de helft van het inkomen betalen aan zorgkosten. Goede zorg is belangrijk in het leven. Maar om de betaalbaarheid van zorg te realiseren is kostenreductie noodzakelijk. Zorgtechnologie kan helpen om efficiënter en dus goedkoper te werken. Door de inzet van beeldbellen, leefstijlmonitoring en of online behandelmethoden kunnen zorg en welzijn betaalbaar maar ook toegankelijker worden. Langer thuis Een steeds groter deel van de ouderen, chronisch zieken en verstandelijk gehandicapten moeten maar wil ook graag zelfstandig blijven wonen. Je ziet dan ook een verschuiving van intramurale zorg naar lichtere vorm van ondersteuning en zorg buiten de muren van de instelling zoals verpleeghuiszorg die thuis wordt geboden of projecten voor begeleid wonen in de wijk voor mensen met een verstandelijke beperking. De komende jaren zullen ook steeds meer ziekenhuisbehandelingen thuis geboden worden. Je kan hierbij denken aan nierdialyse patiënten die thuis worden gedialyseerd en hartpatiënten die op afstand worden gemonitord. Complexe zorg De complexiteit van zorg neemt toe naarmate mensen steeds ouder worden. Meer mensen krijgen steeds meer te maken met verschillende ziektebeelden, ook wel multimorbiditeit genoemd. De complexiteit neemt daardoor toe, zeker wanneer verschillende disciplines uit zorg en welzijnsinstanties, familie en mantelzorgers/ vrijwilligers betrokken zijn bij de zorg van de patiënt. Dit vraagt om goede communicatie en continuïteit van zorg die gewaarborgd moet worden. Een manier om deze communicatie zo volledig mogelijk te laten verlopen is via een elektronisch patiëntendossier of een online platform zoals Quli. Tekort aan gekwalificeerd personeel 26 Door de vergrijzing en de zichtbare toename van het aantal chronische ziekten wordt de vraag naar zorg steeds groter. Er dreigt een tekort te ontstaan aan gekwalificeerd personeel door het aantal jongeren dat werkzaam is in de zorg en de verwachte en leidt de veroudering van medewerkers in de zorg in de komende jaren tot een groetende uitstroom van pensionering. Er is nu al sprake van een tekort aan wijkverpleegkundigen en dat tekort zal in de komende jaren alleen nog maar toenemen.

17 Mondige en minder mondige zorgvragers Zorgvragers worden steeds mondiger, niet alleen komen zij meer met vragen maar ook met veel informatie over mogelijke diagnosen, antwoorden, oplossingen en wensen bij de zorgverlener. Ook de aard van de zorg zal veranderen, burgers stellen meer eisen aan de zorg en behandelmogelijkheden, technologie, informatie, informatievoorziening en communicatie rond de zorg. De nieuwe generatie ouderen zullen ook andere eisen stellen aan de aard, beschikbaarheid en kwaliteit van zorg. De positieve kant daarvan is dat zorgvrager en zorgverlener partners kunnen zijn in de zorg. Uitgangspunt hierbij is het stimuleren van zelfmanagement en het versterken van de mogelijkheden van de zorgvrager. Maar niet iedere zorgvrager is zo mondig, zoals mensen met verwardheid, dementie, angsten, depressies of mensen die ernstig ziek zijn. Daarnaast zijn er ondanks de stijging van het opleidingsniveau altijd nog anderhalf miljoen laaggeletterde in Nederland. Dikwijls hebben zij onvoldoende vaardigheden om informatie over hun gezondheid te verkrijgen. Begrijpen en gebruiken bij het nemen van gezondheid gerelateerde beslissingen. Zorgtechnologie kan de zorgvrager ondersteunen bij het handhaven of het opnieuw verwerven van de regie over het eigen leven voor zover mogelijk. De inzet van bijvoorbeeld een medicatiedispenser kan een voorbeeld zijn waarbij de cliënt meer regie ervaart over zijn medicatie inname. Belemmerende factoren voor de inzet van zorgtechnologie Ondanks de beschreven kansen en urgentie wordt zorgtechnologie wordt zorgtechnologie op beperkte schaal ingezet, dit heef te maken met een aantal factoren. Financiering zorg De manier waarop de zorg werd gefinancierd gaf geen prikkel om technologische toepassingen te gebruiken. Bijvoorbeeld in de thuiszorg waar verleende zorg wordt betaald uurtje= factuurtje. Door de inzet van zorgtechnologie zijn er mindermensen nodig en dus minder geld. Keuze kaarten VVT In dit onderdeel ga je op zoek naar opdrachten die passend zijn om uit te voeren binnen de BPV, zelfstudie uren of begeleide onderwijstijd. De opdrachten zijn voorzien van onderwerp, uren en doel zodat jij zelf een keuze kan maken en een pakket aan opdrachten kan samenstellen. De keuzekaarten zijn gericht op verschillende thema s die besproken zijn binnen dit keuzedeel. Oriëntatie op Technologie en Zorg Visie op Technologie en Zorg Verschillende typen technologie Zelf management: voorlichting en instructie Acceptatie van technologie Implementatie van zorg technologische innovaties EHealth Elektronisch Patiëntendossier Technologische innovaties 27