Ambient Intelligence in de zorg Matthijs Oosterbos Gezondheidszorg Technologie

Transcriptie

1 Januari 12 Ambient Intelligence in de zorg Matthijs Oosterbos Gezondheidszorg Technologie Avans Hogeschool Tilburg Prof. Cobbenhagenlaan DA Tilburg

2 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1: Inleiding... 1 Hoofdstuk 2: Wat is Ambient Intelligence Inbedding Omgevingsbewustzijn Personalisatie Aanpassing Anticipatie... 2 Hoofdstuk 3: Toepassingen van Ambient Intelligence Veiligheid Economie en Milieu Algemeen... 3 Hoofdstuk 4: Ambient Intelligence in de zorg Ziekenhuis Thuiszorg en Mantelzorg Thuismonitoring en Huisarts... 4 Hoofdstuk 5: Conclusie... 5 Literatuur... 6 Boek... 6 Dissertatie... 6 Artikel... 6 II

3 Hoofdstuk 1: Inleiding Technologie Je ziet het tegenwoordig overal, ook in de zorg. Doordat de techniek overal te zien is, staat deze vaak op de voorgrond. De techniek hoort niet op de voorgrond, maar op de achtergrond. Als de techniek naar de achtergrond kan worden geplaatst komt de gebruiker meer centraal te staan en in de zorg zal de patiënt centraal komen te staan. Door een meer centrale rol van de patiënt zal deze beter zorg krijgen. Het naar de achtergrond verplaatsen van technologie kan worden bereikt door het toepassen van Ambient Intelligence. Het doel van dit rapport is het presenteren van een onderzoek over hoe Ambient Intelligence kan worden ingezet in de (thuis)zorg. De onderzoeksvraag die zal worden beantwoord is; Kan Ambient Intelligence worden ingezet in de (thuis)zorg zodat de patiënten meer centraal komen te staan? De opbouw van dit rapport is als volgt. In hoofdstuk 2 zal worden uitgelegd wat Ambient Intelligence is. Gevolgd door hoofdstuk 3 waarin de toepassingen van Ambient Intelligence zullen worden besproken. Vervolgens zal wordt besproken in hoofdstuk 4 de toepassing van Ambient Intelligence in de zorg. Tot slot zal hoofdstuk 5 een conclusie worden getrokken. 1

4 Hoofdstuk 2: Wat is Ambient Intelligence De term Ambient Intelligence werd als eerst genoemd door Aarts en Marzano in hun boek: The New Everyday: Views on Ambient Intelligence (2003). Met Ambient Intelligence wordt een slimme (leef)omgeving bedoeld. Het is een visie die het leven moet verrijken, vergemakkelijken en comfortabeler moet maken. In de wereld van tegenwoordig staat de technologie te veel op de voorgrond. Volgens de Ambient Intelligencevisie moet deze naar de achtergrond worden verplaatst, zodat de gebruiker meer op de voorgrond komt te staan. Ambient intelligence is ingedeeld in vijf lagen. De verschillende lagen zijn inbedding, omgevingsbewustzijn, personalisatie, aanpassing en anticipatie. Deze zullen hieronder ieder apart worden besproken. 2.1 Inbedding De eerste laag is inbedding. Dit wil zeggen dat de technologie wordt verwerkt in onze omgeving dit gebeurt op twee manieren. De eerste is fysieke inbedding, dit wil zeggen dat de technologie zo wordt verwerkt in onze omgeving dat we er nauwelijks iets van merken. De tweede manier is sociale inbedding, dit betekend dat de interactie met de technologie op een natuurlijke wijze verloopt. 2.2 Omgevingsbewustzijn De tweede laag is omgevingsbewustzijn van de technologie. De technologie koppelt persoonlijke kenmerken aan de omgeving waarin de persoon zich bevind. Hierdoor krijgt de gebruiker de juiste informatie op het juiste moment. 2.3 Personalisatie De derde laag is personalisatie. De persoonlijke instellingen van een gebruiker worden opgeslagen in een gebruikersprofiel. De apparatuur gebruikt dit gebruikersprofiel om alles af te stemmen op de behoeft van de gebruiker. 2.4 Aanpassing De vierde laag is aanpassing. De technologie reageert op veranderende omstandigheden. De reactie is gebaseerd vier factoren. De eerste factor is het verband waarin de gebruiker zich bevind. De tweede factor is de activiteit waar de gebruiker mee bezig is. De derde factor is de omstandigheden waar in de gebruiker zich bevind. De vierde factor is de geschiedenis van de gebruiker. Op basis van deze factoren past te technologie zich aan in elke omstandigheid. 2.5 Anticipatie De vierde laag is anticipatie. Door de analyse van het gebruikersprofiel en het opstellen van algoritme kan de technologie reageren en anticiperen op omstandigheden voordat ze gebeuren of deze voorkomen. 2

5 Hoofdstuk 3: Toepassingen van Ambient Intelligence Voor de toepassing van Ambient Intelligence zal er eerst in het algemeen worden gekeken. Hieronder zullen verschillende toepassingsvoorbeelden worden gegeven. Deze zijn onderverdeeld in verschillende vlakken. Ten eersten zal er worden gekeken op het gebied van veiligheid. Vervolgens zal er vanuit een economische en milieubewuste perspectief ernaar worden gekeken. Tot slot zal er nog in het algemeen worden gekeken. 3.1 Veiligheid Op het gebied van veiligheid kan Ambient Intelligence in het verkeer worden ingezet. Enerzijds om slimme verkeerslichten aan te sturen evenals slimme signalering op de snelweg en in de stad. Hierdoor kunnen ongelukken worden voorkomen en verkeer kan op tijd worden omgeleid om filevorming te voorkomen. Door het in te bouwen in openbaarvervoer kan het worden gebruikt om als betaal middel en bij personen auto s kan het worden gebruikt als veiligheidsmiddel, als een bestuurder dreigt in slaap te vallen of meehelpen bij het voorkomen van een ongeluk. Verder kunnen er slimme alarmsystemen worden ontwikkelt, waardoor de pakkans van wetsovertreders zal toenemen. 3.2 Economie en Milieu Door Ambient Intelligence toe te passen in huizen, scholen en kantoorgebouwen kan dit worden gebruikt voor het regelen van onder andere de verlichting en de thermostaat. Door dat dit alles autonoom geregeld wordt zal het verbruik van het gebouw achteruit gaan, doordat er nergens meer lichten aan zijn als er geen mensen zijn, de thermostaat zal nooit meer te hoog staan enzovoorts. Het afnemen van het verbruik van een gebouw is in economisch en milieu opzicht allebei gunstig. 3.3 Algemeen In het algemeen gezien kan Ambient Intelligence overal worden toegepast. Het zal dan de functie van de computers die nu al in gebruik zijn overnemen en vergemakkelijken. Hierbij moet worden gedacht een slimme huizen, slimme meubels, slimme koelkasten, slimme bussen enzovoorts. 3

6 Hoofdstuk 4: Ambient Intelligence in de zorg Ambient Intelligence kan volop worden ingezet in de zorg. In dit hoofdstuk zal in een aantal paragrafen naar verschillende aspecten van de zorg worden gekeken en hoe Ambient Intelligence daarin kan worden toegepast. Allereerst zal naar het ziekenhuis worden gekeken, vervolgens zal de thuiszorg en mantelzorg worden bekeken en daarna zal er naar thuismonitoring en de huisarts worden gekeken. 4.1 Ziekenhuis In het ziekenhuis kan Ambient Intelligence op allerlei afdeling worden ingezet. Te beginnen bij de operatiekamer (OK). Op een OK staat allerlei meetapparatuur, door het gebruik van Ambient Intelligence kunnen deze apparatuur draadloos op de patiënt worden aangesloten, ook kan de anesthesie volledig worden geautomatiseerd. Verder kunnen er verschillende scanners worden geïntegreerd in de OK zelf, die de artsen kunnen helpen bij het uitvoeren van een operatie. Vervolgens kan het ook worden toegepast op verschillende afdelingen. Net als op de OK kan alle meetapparatuur worden geïntegreerd in het gebouw zodat deze draadloos kan communiceren tussen de patiënten en de zusterpost, zo kan er sneller worden ingegrepen als het mist dreigt te gaan. Dit is ook prettiger voor de patiënten, nu hoven zij niet meer aan allerlei apparaten vast te liggen. De communicatie tussen afdelingen kan ook veel beter worden gemaakt door het gebruik van Ambient Intelligence, zo kunnen patiëntendossiers makkelijker gedeeld worden tussen afdelingen even als röntgenfoto s en andere scans en (test)uitslagen. Ook kunnen alle mensen die in het gebouw aanwezig zijn beter gemonitord worden, hierdoor is er van alle artsen op elk moment bekent van waar ze zijn en zijn dus nooit meer kwijt. Tevens kunnen de patiënten beter in de gaten worden gehouden, vooral voor patiënten die vaak dwalen is dit handig. Het kan ook worden gebruikt om een slimme inventaris aan te leggen die alle voorraden bijhoudt van het ziekenhuis. 4.2 Thuiszorg en Mantelzorg Door gebruikt te maken van Ambient Intelligence kan de personenalarmering ster worden verbeterd. Nu kan de technologie die in het huis aanwezig is allerlei verschillende data doorsturen, aangeven wat er aan de hand is en wat er gebeurd is. Door deze informatie automatisch door te sturen naar de verpleegkundige van de alarmcentrale kan er sneller en accurater worden gereageerd op een ongeval. Thuiszorg medewerkers kunnen bij binnen komst van het huis kijken in het logboek van het huis of er dingen gebeurd zijn die opvallen ook kunnen gelijk de lichaamsfuncties van de cliënt worden bekeken. Hierdoor worden complicaties sneller opgemerkt en kan er eerder actie worden ondernomen. 4.3 Thuismonitoring en Huisarts Met thuismonitoring kunnen artsen op afstand de patiënt in de gaten houden, door het plaatsen van sensoren in het huis en op de patiënt kan draadloos worden gemonitord. Zo kan de arts of huisarts sneller reageren als er iets mis dreigt te gaan. Een huisarts kan scanners in de wachtkamer plaatsen die alle wachtende patiënten scannen, zo kan er bij de start van het consult gelijk naar de scan worden gekeken en kijken of er opvallende dingen zijn. Door dat de huisarts beschikt over meer data van de patiënt kan deze vaak beter reageren op klachten van de patiënt en een beter diagnose stellen. Door het gebruik van Ambient Intelligence kan er een netwerk worden gemaakt tussen ziekenhuizen, huisartsen en apotheken, deze kan dan worden gebruikt om patiëntendossiers gemakkelijk, snel en veilig uit te wisselen. 4

7 Hoofdstuk 5: Conclusie Na dit alles te hebben besproken kan er antwoord worden gegeven op de onderzoeksvraag; Kan Ambient Intelligence worden ingezet in de (thuis)zorg zodat de patiënten meer centraal komen te staan? Het antwoordt op de onderzoeksvraag is, ja. Door het gebruik van Ambient Intelligence in de zorg zal de patiënt meer centraal komen te staan. Doordat de technologie in de zorg naar de achtergrond zal worden verplaatst is er meer aandacht voor de patiënt. Tevens door de inzet van slimme apparaten zal er sneller en accurater kunnen worden gereageerd op complicaties, door een sneller en accuratere reactie van artsen zullen er veel ziektes kunnen worden voorkomen of worden verholpen in een vroeg stadium. 5

8 Literatuur Boek Schuurman, J.G., Moelaert-El Madidy, F., Krom, A. & Walhout, B. (2007). Ambient Inteligence: Toekomst van de zorg of zorg van de toekomst? Den Haag: Rathenau Instituut. Aarts, E. & Marzano, S. (2003). The New Everyday: Views on Ambient Intelligence. Eindhoven: Koninklijke Philips Electronics N.V. Dissertatie Van den Berg, B. (2009). THESITUATED SELF: identity in a world of Ambient Intelligence. Rotterdam: Erasmus Universiteit. Artikel Van Woudenbergh, B. (2009). Ambient Intelligence: onze toekomst?: De (on)mogelijkheden van techniek. Voorbereidingsartikel lezing prof. dr. Van Nieuw Amerongen,