Gemeente Heusden. Meerjaren Beleidsplan Brandveiligheid en Hulpverlening

Transcriptie

1 Gemeente Heusden Meerjaren Beleidsplan Brandveiligheid en Hulpverlening

2 1 SAMENVATTING BELEIDSVOORNEMENS...4 DEEL 2 INLEIDING 2 INLEIDING BELEIDSPLAN BRANDVEILIGHEID EN HULPVERLENING ONTWIKKELINGEN BIJ DE BRANDWEER SAMENHANG VAN BELEID IN DE REGIO VERANTWOORDING VOOR BEROEPSONDERSTEUNING RESULTATEN DEEL 3 OPBOUW BELEIDSPLAN 3 OPBOUW BELEIDSPLAN...15 DEEL 4 RISICOBEELD 4 RISICOBEELD OMGANG MET RISICO S BASISGEGEVENS ZORGGEBIED BIJZONDERE RISICO S BELANGRIJKE ONTWIKKELING RISICOBEELD ANALYSE REPRESSIEF OPTREDEN TRENDS ALGEMEEN PROACTIE EN PREVENTIE REPRESSIE EN PREPARATIE NAZORG DEEL 5 TAKEN VAN DE BRANDWEER ANNO VEILIGHEIDSKETEN BASISZORG EN SPECIALISMEN BELEIDSMATIGE TAKEN: PROACTIE VOORBEREIDENDE TAKEN: PREVENTIE EN PREPARATIE OPERATIONELE TAKEN: BASISZORG, SPECIALISMEN EN RAMPENBESTRIJDING ZORGTAKEN: NAZORG (EIGEN PERSONEEL) MAATSCHAPPELIJKE BETROKKENHEID PRO-ACTIE UITGANGSPUNTEN INVENTARISEREN EN ANALYSEREN INVENTARISEREN, ANALYSEREN EN ADVISEREN FORMATIE EN ORGANISATIE CONSEQUENTIES PREVENTIE UITGANGSPUNTEN HOOFDACTIVITEITEN BOUW- EN MILIEUVERGUNNINGEN GEBRUIKSVERGUNNINGEN VOORLICHTING FORMATIE EN ORGANISATIE CONSEQUENTIES PREPARATIE UITGANGSPUNTEN KORPSSTERKTE REPRESSIEVE DIENST OPLEIDING REPRESSIEVE DIENST OEFENING VAN DE REPRESSIEVE FUNCTIE

3 8.5 PLANVORMING BLUSWATERVOORZIENING ONDERHOUD MATERIEEL/MATERIAAL CONSEQUENTIES REPRESSIE UITGANGSPUNTEN INZETHISTORIE ACTIVITEITEN REPRESSIE OPSTELLEN EN ONDERHOUDEN VAN PROCEDURES FORMATIE EN ORGANISATIE CONSEQUENTIES GROOTSCHALIG OPTREDEN EN RAMPENBESTRIJDING UITGANGSPUNTEN GROOTSCHALIG REPRESSIEF OPTREDEN PLANVORMING RAMPENBESTRIJDING ORGANISATIE EN COÖRDINATIE OPLEIDING EN OEFENING RAMPENBESTRIJDING, NAZORG UITGANGSPUNTEN SLACHTOFFERZORG, ACTUEEL ZORGNIVEAU NAZORG PERSONEEL, ACTUEEL ZORGNIVEAU EVALUATIE INCIDENTEN EN ONGEVALLEN, ACTUEEL ZORGNIVEAU FORMATIE EN ORGANISATIE CONSEQUENTIES DEEL 6 - BESTUUR, MANAGEMENT EN ORGANISATIE 12 BESTUUR, MANAGEMENT EN ORGANISATIE PLAATS VAN DE BRANDWEER IN DE GEMEENTELIJKE ORGANISATIE SAMENWERKING MET DERDEN, ACTUELE SITUATIE BRANDWEERORGANISATIE BEHEERSONDERSTEUNING BELEIDSVERANTWOORDELIJKHEID BEDRIJFSVOERING ACTUELE EN BEOOGDE SITUATIE ORGANISATIE BEDRIJFSVOERING PERSONEEL FINANCIËN HUISVESTING KWALITEITSZORG CONSEQUENTIES Deel 7 - IMPLEMENTATIE 14 IMPLEMENTATIE FORMATIEOVERZICHT BEZOLDIGDE ONDERSTEUNING FINANCIËLE CONSEQUENTIES VERORDENING BRANDVEILIGHEID EN HULPVERLENING OVERZICHT EN FASERING ACTIES BIJLAGE

4 1 Samenvatting beleidsvoornemens TEN BEHOEVE VAN DE BESTUURLIJKE BESLUITVORMING IS EEN SAMENVATTING OPGESTELD. 4

5 2 - Inleiding 5

6 2 Inleiding 2.1 Beleidsplan Brandveiligheid en Hulpverlening. Voor u ligt het beleidsplan Brandveiligheid en Hulpverlening van de gemeente Heusden. Dit beleidsplan beschrijft het meerjarige beleid op het gebied van fysieke veiligheid en de ontwikkelingsrichting van de brandweer in het bijzonder. Dit beleidsplan richt zich op de gemeentelijke zorg voor brandveiligheid en hulpverlening. In het plan worden de afspraken die in regionaal verband zijn gemaakt over taken bevoegdheden en verantwoordelijkheden, uitgewerkt voor de brandweerorganisatie van de Gemeente Heusden. Zo neemt de gemeente verantwoordelijkheid voor haar aandeel in de regionale veiligheid zoals dat ook verwacht wordt van de andere gemeenten in de regio. Samen sterk, is daarbij het uitgangspunt. In dit beleidsplan wordt inzicht gegeven in de noodzaak, de planning en de financiële gevolgen van een verantwoord integraal beleid op het gebied van brandveiligheid en hulpverlening. Daarbinnen worden de taken en de organisatie van de brandweer aangegeven. Op die manier krijgt de brandweer tevens een plaats binnen de gemeentelijke organisatie. Na het vaststellen kunnen de noodzakelijke verordeningen, zoals de Verordening Brandveiligheid en Hulpverlening worden aangepast en vastgesteld. De taken en de organisatie van de brandweer en van andere gemeentelijke onderdelen die werken voor de (brand)veiligheid krijgen dan een formele status op het wenselijke niveau. Hiermee wordt recht gedaan aan een verheldering van de taakverdeling en de verantwoordelijkheden. Het huidige Organisatieplan Brandweer is een beleidsplan opgesteld in november 1999 voor de toen komende vijf jaar na de gemeentelijke herindeling en is o.a. met 75% van de vrijwilligers opgesteld. Bij de vaststelling is aangegeven dat dit plan in 2004 zal worden geactualiseerd. Doordat landelijke ontwikkelingen op het gebied van brandweerzorg en rampenbestrijding, zowel lokaal als regionaal, gevolgen hebben voor de inrichting en het beheer van de gemeentelijke brandweer wordt thans door het uitwerken van dit beleidsplan invulling gegeven aan de opdracht van Ontwikkelingen bij de brandweer In het beleidsplan Brandveiligheid en Hulpverlening van de gemeente Heusden komt een aantal bewegingen samen: Vertaling van het Project Versterking Brandweer (PVB) naar de gemeente; De toepassing van de kabinetsstandpunten naar aanleiding van de adviezen van de commissies Oosting (Enschede) en Alders (Volendam); De organisatie van de samenwerking aan een integraal veiligheidsbeleid in een veiligheidsregio; De versterking van de samenwerking met gemeentelijke diensten binnen de gemeente (integrale veiligheid) evenals de samenwerking met naburige gemeenten; Het werken aan klantgerichte organisatie waarin de hulpverlening aan de burger centraal staat; Het streven naar een doelmatige en doeltreffende organisatie waarin kwaliteitsborging en resultaatgerichtheid de boventoon voeren en prestatie afspraken als managementinstrumenten worden ingezet. De ontwikkelingen in het kader van de Heusdense manier van werken zullen ook zijn weg moeten vinden, voor zover mogelijk gelet vooral ook op de vrijwilligersorganisatie binnen de brandweer Project Versterking Brandweer Met als doel de opbouw van de rampbestrijdingsorganisatie te versterken is in 1995 een 6

7 bestuursovereenkomst gesloten tussen het Ministerie van Binnenlandse Zaken en alle brandweerregio s waarmee het landelijke Project Versterking Brandweer (PVB) werd gelanceerd. Gericht op de toekomst zijn binnen het PVB referentiekaders ontwikkeld waaraan de verschillende aspecten van de brandweerzorg zouden moeten voldoen. Hierbij opereert de brandweer Heusden lokaal als zelfstandige eenheid en in regionaal verband onder operationele leiding van de veiligheidsregio Brabant Noord. Deze uitgangspunten, de landelijke referentiekaders en de wettelijke regelingen waaraan de brandweer gebonden is, vormen de basis waarop dit beleidsplan is gefundeerd Recente ontwikkelingen als gevolg van incidenten Steeds vaker is in de recente geschiedenis de burger geconfronteerd met de gevolgen van een onveilige samenleving. Steeds meer wenst de burger naast sociale veiligheid ook fysieke veiligheid. Er zit een groot verschil in de risico s die de maatschappij bereid is te accepteren. Dit verschil wordt vooral verklaard door de beïnvloedbaarheid van de risico s. Bijvoorbeeld, door middel van autorijden neemt men 1000x een dergelijk groot risico, als dat men loopt door naast een chemisch bedrijf te gaan wonen. Toch wordt er met argusogen naar dat chemische bedrijf gekeken, en dus ook naar de overheid als toezichthoudende instantie. Door de toenemende aandacht van de media, mede als gevolg van de rampen in Eindhoven, Enschede, Volendam en de recente gasontploffingen in Den Haag en Rotterdam, worden deze gevoelens vergroot. De volgende tendensen kunnen onderscheiden worden: Toename van aansprakelijkheidskwesties als gevolg van overheidsoptreden; De burger als klant wordt steeds kritischer en mondiger, er ontstaat een claimcultuur; De gemeente opereert meer extern en interactief; De behoefte aan professionalisering van de hulpverleningsdiensten wordt groter; De aandacht binnen de veiligheidsketen verschuift steeds meer naar pro-actie, preventie en preparatie Integraal veiligheidsbeleid Dit beleidsplan staat in verband met het gemeentelijk veiligheidsbeleid. De gemeente Heusden echter beschikt niet over een integraal veiligheidsbeleid. Ondanks het feit dat de gemeente niet over een integraal veiligheidsbeleid beschikt worden veiligheidsproblemen integraal opgelost. De gemeente beschikt namelijk over een stuurgroep leefbaarheid waarin veiligheidsproblemen worden besproken. In deze groep nemen verschillende partners deel. De groep signaleert leefbaarheidproblemen die vervolgens besproken en aangepakt worden. De problemen hebben vooral betrekking op de sociale veiligheid. Met betrekking tot de fysieke veiligheid zijn er een aantal landelijke ontwikkelingen namelijk de wet kwaliteitsbevordering rampenbestrijding (Wkr). Op 1 juli 2004 is de Wkr in werking getreden. Daarmee worden na een lange periode van voorbereiding verbeterpunten voor de organisatie van rampenbestrijding, die mede naar aanleiding van rampen uit het recente verleden zijn geformuleerd, wettelijk verankerd. De wet houdt o.a. in dat het gemeentelijke rampenplan voortaan door het college van burgemeester en wethouders wordt vastgesteld en niet meer door de gemeenteraad. De veiligheidsregio is een gebied waarin wordt samengewerkt door verscheidene besturen en diensten ten aanzien van taken op het terrein van brandweerzorg, rampenbeheersing, crisisbeheersing, geneeskundige hulpverlening bij rampen en handhaving van de openbare orde en veiligheid. In juli 2006 wil het kabinet een aantal zaken geregeld hebben. Om dit bereiken, zal het kabinet nauw samenwerken met de betrokken medeoverheden. Het kabinet zal hierbij lering trekken uit de ervaringen die in de regio s worden opgedaan bij het bouwen aan de veiligheidsregio s zoals die er in 2006 uit moet zien. Uitgangspunt is dat de genoemde structuur voor brandweer, GHOR en rampenbeheersing wordt ingevuld in de vorm van verlengd lokaal bestuur. Het kabinet formuleert een basisniveau waaraan regio s moeten voldoen. Dit niveau is dus 7

8 verplichtend. In de wijze waarop gemeenten dit niveau vormgeven zijn zij in beginsel vrij, zodat zij maatwerk-oplossingen kunnen kiezen. Hoewel de sociale veiligheid en de (kleine) criminaliteit in deze jaren veel aandacht vragen, is de fysieke veiligheid van mens, dier, milieu en economie een bron van toenemende zorg en aandacht. De risico's die ons bedreigen nemen in aard en omvang toe. Recente incidenten en de bestuurlijke en ambtelijke aanbevelingen met betrekking tot die incidenten bevestigen het belang van die zorg en aandacht. De totstandkoming van dit beleidsplan is een uiting van deze zorg en een manier om deze zorg om te zetten in daden. Zoals blijkt uit het plan wordt daar waar dat mogelijk is de relatie gelegd naar andere partijen die in de fysieke veiligheid een rol spelen, zodat het brandweerbeleid van de gemeente naadloos kan aansluiten bij het beleid op andere terreinen. Alleen vanuit een integrale visie op veiligheid kan een gemeente zelfstandig en in regionale samenwerking beleidsmatig en operationeel optimaal invulling geven aan de verantwoordelijkheid voor de fysieke veiligheid. 2.3 Samenhang van beleid in de regio Dit beleidsplan wordt gemeentelijk vastgesteld. Elke gemeente is autonoom, maar er kan gemeentelijke brandweerzorg zijn dankzij de samenwerking in regionaal verband. Dat betekent dat het voorliggende beleidsplan als onderdeel van het regionale web van veiligheid, in afstemming met het regionale beleid tot stand is gekomen. Dit plan is een gemeentelijke vertaling van de in regionaal verband gemaakte afspraken. Elke gemeente in de veiligheidsregio Brabant-Noord maakt een beleidsplan op basis van de regionaal gemaakte en geaccordeerde afspraken. Het beleidsplan is opgesteld op de regionale organisatievorm. Bij het opstellen van het beleidsplan is de Regionaal Commandant geconsulteerd. Het afwijken of aanpassen van gemeentelijk vastgesteld beleid behoeft afstemming met de Regionaal Commandant, teneinde de consistentie van regionaal beleid en continuïteit van uitvoering van regionaal beleid te borgen. De brandweer van de gemeente Heusden is operationeel ingedeeld in district 1 en deel west in het gebied van de regionale hulpverleningsdienst. Dat wil zeggen dat de gemeente samenwerkt met de gemeente s-hertogenbosch in kring 1 en met de gemeenten Boxtel, Haaren, s-hertogenbosch, Schijndel, St.Michielsgestel, Sint Oedenrode, Vught in het westelijke deel van de regio. In de regio Brabant-Noord werken de Regionale Brandweer en de Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen vanaf 2003 bestuurlijk samen in een gemeenschappelijke regeling, onder de naam Hulpverleningsdienst Brabant-Noord. De gemeente Heusden participeert in deze gemeenschappelijke regeling. Per 1 januari 2005 telt de regio 21 gemeenten. 8

9 2.4 Verantwoording voor beroepsondersteuning In het kader van de totstandkoming van het regionale organisatieplan is voor alle gemeenten, aan de hand van de toepassing van aangeleverde gegevens in het kengetallenmodel van Adviesbureau van Dijke (AVD), een globale berekening gemaakt van de beroepsondersteuning die op gemeentelijk niveau benodigd moet zijn voor de uitvoering van de taken op het gebied van brandweerzorg en rampenbestrijding. Het beoogde doel van deze systematiek en het vastleggen van de resultaten kent twee doelen: Het creëren van een globaal referentiekader voor gemeentelijke toepassing; Het creëren van een vergelijkingsbeleid binnen de regio en daarmee het creëren van een referentiekader bij de totstandkoming van afspraken over een adequate (kwalitatieve en kwantitatieve) verdeling van beleid- en uitvoerende taken tussen het gemeentelijke en regionale organisatieniveau. Eén van de basisdocumenten waarop de kengetallensystematiek is gebaseerd is het zogenaamde blauwe boekje : een technisch en bestuurlijk geaccepteerde rekenmethodiek voor het vaststellen van de benodigde menskracht voor de diverse taakvelden. Ook het Prevap en de Leidraad Oefenen zijn in het rekenmodel verwerkt. Voor clusters van activiteiten is de benodigde capaciteit primair gerelateerd aan het inwonertal, de mate van aanwezigheid van bedrijven die onder het Besluit Risico s Zware Ongevallen vallen, de mate van uitbreiding van woonwijken en industrie, en de omvang van de brandweerorganisatie en het materieelbestand. Door het Algemeen Bestuur van de Hulpverleningsdienst Brabant Noord is de nota beroepsondersteuning met de uitkomsten van het rekenmodel vastgesteld en de gemeenten geadviseerd om de uitkomsten met een marge van circa 20 % te hanteren voor het bepalen van de gemeentelijke personele sterkten. 9

10 De 20% opslag wordt veroorzaakt door de zogenaamde PIOFACH elementen. De brandweer betrekt van de gemeentelijke organisatie een aantal diensten. De diensten die hieronder vallen zijn personeelsconsultants, informatisering, facilitair, gebouwenbeheer, financiële consultants en juridische ondersteuning. Deze ondersteuning of consultancy is begroot in een opslagpercentage van 20%. Hiertoe dient door de diverse afdelingen natuurlijk een opgave te worden verstrekt van de te leveren uren. 2.5 Resultaten In tabel 1 zijn de brongegevens opgenomen. In tabel 2 is door middel van verdeling van fte s de benodigde uren voor de structurele taakuitvoering opgenomen, uitgaande van een up-to-date situatie. Capaciteit voor incidentele activiteiten en capaciteit voor eventuele inhaalslagen op achterstanden zijn niet meegenomen. 10

11 TABEL BRONGEGEVENS Gemeentebeeld Brandweerorganisatie Inzetten Bouwverg. Milieuverg, Planvorming procedures procedures BBHK/AVP RBP Brongegevens Inwoneraantal Vinexlokatie Risicobedrijven Kazernes Vrijwilligers Uitrukvoertuigen Brandinzetten HV inzetten Maatwerk Kengetal Maatwerk Kengetal Maatwerk Kengetal Maatwerk Kengetal Heusden nee BBHK bereikbaarheidkaart AVP aanvalsplan RBP rampenbestrijdingsplan 11

12

13 TABEL BASISGEGEVENS Toepassing Basisgegevens Formatie in fte's Pro-actie Preventie Preparatie Repressie Rampenbestr. Nazorg Management en bedrijfsv. Cumulatief 1 fte = 1300 werkuren HBO HBO MBO HBO MBO LBO HBO HBO MBO HBO MBO LBO HBO MBO LBO Heusden 0,7 0,7 1,6 0,8 2,5 1, ,1 1,7 1,2 0,4 4,9 5,4 1,7 0,7 2,3 4,6 1 0,1 3,3 12 Actuele situatie 0,2 1,8 1,5 vrijwillige org 0,5* 0 1,5 5,5* Verschil 0,5 0,5 3,1 0,5 0,1 1,8 6,5 * De voorbereiding op de rampenbestrijding is nauw gerelateerd aan het taakveld brandweerzorg. Een belangrijke functie is weggelegd voor de ambtenaren openbare veiligheid in de regio. De benodigde formatie voor deze functie op gemeentelijk niveau wordt hier in kaart gebracht. In deze tabelis voor de gemeente Heusden 0,5 fte opgenomen in de functie van ambtenaar Openbare Orde en Veiligheid (deze 0,5 fte is niet vastgelegd in een taakomschrijving, daadwerkelijk is slechts 0,2 fte beschikbaar) De resultaten kunnen met een marge van 20% worden beschouwd omdat in deze berekening rekening is gehouden met de medewerking van consultants aan het brandweerproduct. Bij de berekening van de formatie in fte is uitgegaan van een productiviteitsnormering (aantal netto productieve uren) van per jaar. 13

14

15 3 Opbouw Beleidsplan Risicobeeld Deel 4 Taken van de brandweer anno 2005 Deel 5 Pro-actie Preventie Preparatie Repressie Grootschalig optreden en rampenbestrijding Nazorg Bestuur, management en organisatie Deel 6 Bedrijfsvoering Implementatie Deel 7

16 4 - Risicobeeld 16

17 RISICOBEELD 3.1 Omgang met risico s Het risicobeeld bepaalt de taak waarvoor de brandweer zich gesteld ziet. De samenleving wordt steeds ingewikkelder en er sluipen risico's verbonden aan planologie en techniek binnen. Welke risico's kent de gemeente en hoe gaan we daarmee om? We onderscheiden allereerst basisrisico's: elk doorsnee object en elke weg kan de plaats van een incident worden. Brand in haar standaard verschijningsvorm, een ongeval waarbij technische hulpverlening noodzakelijk is. Uitgangspunt hierbij is dat, branden en ongevallen nooit voor 100% te voorkomen zijn. Deze incidenten vormen voor de brandweer klussen, zoals ze zijn beschreven in de Handleiding Brandweerzorg van het ministerie van Binnenlandse Zaken (mei '92). Het natuurgebied de Loonse en Drunense Duinen vereist een snelle inzet door vierwiel aangedreven voertuigen om bij een bosbrand uitbreiding te voorkomen, de vesting Heusden vereist eveneens een zeer snelle inzet van blusvoertuig(en) omdat door aangebouwde oude panden een zeer snelle branduitbreiding kan doen ontstaan. Het uitgangspunt voor de brandweer is dat de gemeente zelf deze basisrisico's voor haar eigen werkgebied afdekt. Daarnaast kent de regio een reeks bijzondere risico's, veelal verbonden aan bijzondere objecten of infrastructuren. Deze kunnen worden getroffen door incidenten die bijzonder zijn in aard en/of omvang en daardoor voor de brandweer een bijzondere klus vormen. Doorgaans zijn deze bijzondere klussen gemeenteoverstijgend en worden ze in samenwerking aangepakt. De bereidheid tot samenwerking, die hiervoor nodig is, is in onze regio erg groot. Deze bijzondere klussen moeten echter ook door de gemeente multidisciplinair worden aangepakt. Bij een bijzondere klus zal er al snel ondersteuning nodig zijn vanuit het ambtelijke apparaat. Zelfs bij normale klussen kan dit al voorkomen (denk aan opvang van mensen die niet meer naar een woning terug kunnen keren). Zowel de basisrisico's als de bijzondere industriële risico's zijn geïnventariseerd. Het risicobeeld is van groot belang, het is het fundament onder het brandweerbeleidsplan. Het risicobeeld geeft inzicht in de opgave waar de brandweer voor staat. Hieronder is het beeld voor de gemeente aangegeven (daarnaast bestaat er uiteraard ook een gezamenlijk-/regionaal risicobeeld). De in de regio opererende brandweren zijn toegerust op de normaal te beoordelen risico s. Hierbij is uitgegaan van beschikbaarheid personeel (vrijwilligers) en middelen in relatie tot beschikbare financiële middelen. Extremen zullen ook de brandweer kunnen verrassen bij hun optreden. 17

18 3.2 Basisgegevens zorggebied Het zorggebied van de gemeentelijke brandweerkorpsen is op veel plaatsen niet langer meer het grondgebied van de gemeente waar het brandweerkorps is gevestigd. Gemeentegrenzen zijn niet meer bepalend voor het eerstelijns optreden van de brandweer. Centraal in deze staat de effectiviteit van de hulpverlening; de burger moet zo snel en zo goed mogelijk geholpen worden. Echter door de indeling van de gemeente Heusden, drie hoofdkernen met van oudsher drie brandweerposten wijkt het verzorgingsgebied van onze brandweer niet af van het grondgebied van de gemeente. Door berekening volgend uit het project Versterking Brandweer is aangetoond dat deze structuur voor brandweer Heusden de juiste is. Dit betekent dat externen alleen in de gemeente optreden bij bijstand. Omdat de brandweer Heusden in het repressieve deel geheel is opgebouwd uit vrijwilligers zijn gelet op opkomsttijden en uitruktijden drie posten noodzakelijk. De handleiding brandweerzorg geeft namelijk normtijden voor opkomsttijden voor hulpverleners. Deze opkomsttijden moeten binnen redelijke grenzen worden gerespecteerd. De operationele leiding door officieren van dienst wordt door beroeps en vrijwilligers ingevuld en moeten gelet op hun opkomst en uitruktijd daarom in de gemeente Heusden woonachtig zijn. De basisgegevens van de gemeente en het zorggebied per 1 januari 2005 zijn: ONDERWERP HEUSDEN ONTWIKKELING aantal inwoners oppervlakte aantal woningen 8236 /BIJZONDERHEDEN gemeentelijke weg 439 km. Totale lengte van de rijbanen provinciale weg autosnelweg Waterweg +/- 5,5 km +/- 10,6 km +/- 9,1 km 18

19 3.3 Bijzondere risico s De gemeente resp. het zorggebied biedt plaats aan de volgende bijzondere objecten: TYPE AANTAL ONTWIKKELING/BIJZONDERHEDEN Hotels/conferentieoord 6 (waaronder een Abdij), en een prot. Chr. slaapgebouw Musea 4 Bejaarden-/verpleegtehuis 3 Gezinsvervangende tehuizen 10 Deze worden steeds kleinschaliger Bar/discotheek 15 Theater 1 Kerken/gebedshuizen 9 Scholen 21 Historische kern 1 Vesting Heusden Monumenten 334 Sportaccommodaties 15 Chemische industrie 2 Kon.Sanders Natuurgebied 1 Loonse en Drunense Duinen Campings, aantal/plaatsen 3 Kleinschalig Pretpark 1 LPG stations 3 Markten 5 (3 reguliere en 2 jaarlijks terugkerende evenementen) 3.4 Belangrijke ontwikkeling risicobeeld Binnen het gemeentelijke beleid worden een aantal ontwikkelingen gesignaleerd, die voor de brandweer van belang zijn. Elk van deze ontwikkelingen heeft invloed op de opgave waar de brandweer voor staat. Op de risico's, op de sterkte, op de inspanningen voor pro-actie, preventie en preparatie, op de managementinspanning. a. actualisatie bestemmingsplannen b. wegenaanleg (Parklaan) c. uitbreiding wonen (Venne West) d. ontwikkelingen Land van Ooit e. centrumplannen Drunen en Vlijmen f. aanleg industrieterrein ( t Hoog), revitalisering bedrijfsterreinen g. structuurvisie Heusden h. verkeersremmende maatregelen (Verkeersplan) i. uitbreiding risico-opleverende objecten, bestemmingswijziging objecten 19

20 3.5 Analyse repressief optreden De belangrijkste gegevens omtrent het repressief optreden zijn: AARD brand Klein middel 4 1 Groot 1 3 hulpverlening Spoed Geen spoed * (betaalde) dienstverlening loos alarm bijstand geleverd totaal aantal uitrukken bijstand gevraagd *Hierin is de maatschappelijke taak van de brandweer niet meegenomen. Uit deze gegevens kan in het kort het volgende worden geconcludeerd: 3.6 Trends algemeen Een constatering van de begin jaren 2000 is aanvankelijk een constant aantal alarmeringen. In het jaar 2003 is het aantal alarmeringen toegenomen met 30 %. Opvallend daarbij is de toename van het aantal kleine branden (papierbakken, containers, speeltoestellen, hooibalen e.d.) waarvan het overgrote deel te wijten is aan de kleine criminaliteit: vandalisme. Tegelijkertijd concluderen we dat in deze periode een belangrijk deel werd ingenomen door een aantal technische hulpverleningen. Hierin is helaas nog geen differentiatie naar spoedeisend en niet of minder spoedeisend opgenomen. Onder spoedeisende technische hulpverlening wordt in dit verband verstaan: 1. Ongevallen met beknelling; 2. Waterongevallen; 3. Ongevallen met gevaarlijke stoffen. Ten aanzien van het tweede punt. De taak van de brandweer is door landelijke en regionale ontwikkelingen en daardoor gemeentelijke besluitvorming hierover verschoven naar het optreden op het water in plaats van in het water. Middels onder andere dit beleidstuk komt de duiktaak van de brandweerpost Heusden te vervallen. Hiervoor in de plaats is het optreden op het water gekomen, een functionele boot wordt daarom in 2004/2005 aangeschaft. Ten aanzien van het derde punt, onder spoedeisende technische hulpverleningen, ongevallen met gevaarlijke stoffen is het in dit kader zinnig te vermelden dat het aantal branden waarbij asbesthoudende stoffen vrijkomt toeneemt. 20

21 Onder niet of minder spoedeisende hulpverleningen wordt in dit verband verstaan: reinigen wegdek na ongeval of anderszins; hulp bij storm- en waterschade; buitensluiting; liftopsluiting. De operationele samenwerking met de andere hulpverleningsdiensten als politie en GGD is zeer goed, evenals met het in de gemeente aanwezige bergingsbedrijf. 3.7 Proactie en preventie Loze meldingen Voorop staat dat loze meldingen als zodanig niet voorkomen. Iedere melding heeft een oorzaak. Daarom wordt in dit kader onder loos verstaan: alle meldingen waarbij bij aankomst door de brandweer geen inzet meer nodig is. Veel van deze meldingen zijn afkomstig van automatische brandmeldinstallaties. Dientengevolge moeten de inrichtingen waar automatische brandmeldinstallaties worden voorgeschreven tevens worden voorzien van een sleutelkluis bij de brandweeringang. Hiermee kan de brandweer (met gebruikmaking van een moedersleutel) het pand te allen tijde betreden. Om het aantal loze meldingen te verminderen worden bedrijven en/of instellingen na herhaaldelijke loze meldingen benaderd. Indien aantoonbaar is dat een melding het gevolg is van onoplettendheid of nalatigheid van het bedrijf of de instelling wordt dit kenbaar gemaakt aan de eigenaar of hoogst leidinggevende van het bedrijf of instelling. Daarbij wordt de eigenaar of hoogst leidinggevende geattendeerd op het feit dat bij herhaling de gemaakte kosten ten laste komen van het bedrijf of instelling. Er is behoefte om bedrijven en/of instellingen die zijn voorzien van een brandmeldinstallatie beter te begeleiden. Op het gebied van voorlichting zal hiervoor een extra inspanning moeten worden geleverd. Wellicht kan het aantal uitrukken hierdoor worden verminderd. Weersomstandigheden Een variabele factor in het aantal branden is het aandeel van bos-, heide- en ruigtebranden. Deze branden zijn vaak het logische gevolg van de weersomstandigheden. Evenzo zijn extreme weersomstandigheden de oorzaak van hulpverleningen als wateroverlast en stormschade. Weersomstandigheden kunnen daardoor voor een onvoorspelbare toename van het aantal alarmeringen zorgen. Gezien de maatschappelijke inbedding van de brandweer, is de brandweer een visitekaartje voor de Gemeente Heusden in extreme situaties. 21

22 3.8 Repressie en preparatie Bestrijding van de diverse incidenten heeft tot op heden adequaat kunnen plaatsvinden. Het materieel dat de brandweer tot haar beschikking heeft is afgestemd op de uit te voeren taak. De brandweer heeft daarvoor de beschikking over: 3 eerste uitrukvoertuigen 3 personeelmaterieelvoertuigen 3 blusvoertuigen 2 e lijns 3 aanhangers voor vervoer hulpverleningsgereedschappen. Het opleidingsniveau van het repressief optredend brandweerpersoneel is voldoende. Door landelijke introductie van Richtlijnen zal bij voortduring aandacht moeten worden besteed aan opleiding en bijscholing. De richtlijnen die landelijk worden geïntroduceerd hebben de status van minimale kwaliteitsvereisten. Mocht er zich een ongeval voordoen, wordt de brandweer getoetst aan de hand van de richtlijnen. Voor de periode van 2005 tot 2008 wordt de verdere implementatie van de Leidraad Oefenen uitgewerkt. De belangrijkste bottleneck hierbij is het gebrek aan een kwaliteitssysteem en de mankracht om dit administratief in te vullen en te begeleiden. 3.9 Nazorg Onder nazorg wordt verstaan alles wat nodig is om zo snel mogelijk terug te keren naar de normale verhoudingen. Volgens het Nederlands woordenboek wordt onder nazorg verstaan controle op en begeleiding van. Het totale traject van zorg voor houdt meer in dan het woordje nazorg doet vermoeden. Het is de voorzorg, de zorg tijdens en de nazorg die het gehele traject bestrijken. Salvage Nazorg van gedupeerden in geval van brand wordt verzorgd door de, verzekeringsmaatschappijen ingestelde overkoepelende organisatie Salvage. Deze organisatie zorgt ervoor dat het belang van de gedupeerden wordt behartigd; schade wordt zo snel mogelijk hersteld en indien nodig wordt vervangende huisvesting geregeld. De kans bestaat dat de gedupeerden niet verzekerd zijn. Bijvoorbeeld vanwege een al dan niet illegale bewoning of buitenlandse afkomst. Op zo n moment moet de gemeente de nazorg opnemen. In zo n geval zal het proces opvang en verzorging moeten worden opgestart Eerste opvang en daarna Een allereerste opvang wordt doorgaans verzorgd door het brandweerpersoneel. Zij zijn, naast de politie en/of ambulancepersoneel het eerste aanspreekpunt. Bij brand- en ongevalbestrijding is daar een taak weggelegd voor brandweerpersoneel. In dit licht zal bezien moeten worden hoe de betrokkenheid van de brandweer bij dit onderwerp geoptimaliseerd kan worden. Vooral de opeenstapeling van ervaringen van brandweermensen, inclusief de ervaringen in de privé-sfeer, leidt tot bijzondere aandacht. De consequenties van deze gegevens zullen uitvoerig bij de betreffende hoofdstukken worden behandeld. 22

23 4 - Taken van de brandweer anno

24 5 Veiligheidsketen De gemeentelijke taakstelling voor de brandweerzorg is op hoofdlijnen wettelijk vastgelegd 1. In dit beleidsplan wordt omschreven hoe deze taak wordt uitgewerkt. De taken op het gebied van brandweerzorg en rampenbestrijding kunnen worden uitgesplitst in vijf schakels van de veiligheidsketen: proactie, preventie, preparatie, repressie en nazorg. In dit beleidsplan wordt aan deze onderwerpen inhoud gegeven. Aangegeven wordt wat de benodigde structurele capaciteit is voor elke taak en wat de benodigde incidentele capaciteit is om een eventuele inhaalslag op een bepaald taakveld te kunnen bewerkstelligen. In hoofdstuk 14 (implementatie) wordt beschreven wie invulling gaat geven aan deze taken. De veiligheidsketen is het model dat door brandweren in Nederland vaak gebruikt wordt. Deze keten bevat op hoofdlijnen de taken van de brandweer en bestaat uit een aantal, dat onderling verbonden zijn. Onderstaand volgt een beschrijving van de afzonderlijke schakels. Pro-actie Preventie het structureel voorkomen van onveiligheid. Dit geschiedt door vanuit veiligheidsoptiek invloed uit te oefenen op het maken van ruimtelijke plannen. het voorkomen van directe oorzaken van onveiligheid en het beperken van de gevolgen ervan door het doorvoeren van preventieve maatregelen in een bepaald gebied, bijvoorbeeld aan vergunningen voorwaarden verbinden met het oog op veiligheid. Preparatie de daadwerkelijke voorbereiding op de bestrijding van mogelijke aantasting van de veiligheid, zoals het opstellen van en het oefenen met aanvals- en rampenplannen. Repressie de bestrijding van onveiligheid en de verlening van hulp in acute noodsituaties door de daadwerkelijke inzet van brandweer, politie en andere hulpverlenings -diensten. Nazorg alles wat nodig is om zo snel mogelijk terug te keren naar de normale verhoudingen, door bijvoorbeeld opvang van slachtoffers en hulp bij de afwikkeling van schadeclaims. Tevens behoort evaluatie van de preparatie en repressie tot de nazorg, zodat deze verder verbeterd kunnen worden. Het is belangrijk dat de brandweer goed voorbereid is op de taakuitoefening van alle bovengenoemde schakels. De keten is immers zo sterk als de zwakste schakel. Vooral aan de voorkant (op de schakels proactie en preventie) is een forse inzet (structureel en incidenteel) noodzakelijk om de keten op de gewenste sterkte te krijgen en te houden. 1 Wet Rampen en Zware Ongevallen en Brandweerwet

25 5.1 Basiszorg en specialismen In dit beleidsplan wordt naast de veiligheidsketen tevens gesproken over basiszorg, specialismen en de bijdrage aan de rampenbestrijding. Basiszorg is de zorg voor de dagelijkse klussen in het zorggebied; Specialismen zijn bijzondere brandweertaken die regionaal zijn verdeeld; Rampenbestrijding behoort strikt genomen tot de basiszorg, maar wordt specifiek vermeld omdat de brandweer zich hierop intergemeentelijk c.q. regionaal moet voorbereiden. De brandweer van de gemeente Heusden dekt de basiszorg in de gemeente, op alle terreinen (pro-actie, preventie, preparatie, repressie en nazorg). Met betrekking tot de repressieve dekking wordt het korps (eventueel alleen voor dekking bij grootschalige incidenten) bijgestaan door omliggende gemeenten. Indien in het kader van grootschalig optreden de gemeentelijke capaciteit elders wordt ingezet dan wordt, conform de regionaal vastgestelde opschalingprocedures, de dekking in de gemeente bewaakt en georganiseerd vanuit de Gemeenschappelijke Meld Centrale (GMC). 5.2 Beleidsmatige taken: Proactie Dimensioneren van de brandweer geschiedt sinds het begin van de jaren negentig op basis van de noodzaak van repressieve voorzieningen in een gemeente (operationele hulpverlening), gekoppeld aan de gemeentelijke bebouwing. Afhankelijk van de soort gebouwen en/of inrichtingen dient de brandweer bepaalde opkomsttijden te (kunnen) realiseren. Inmiddels wordt breed onderkend dat de brandweer vanwege haar specifieke kennis op het gebied van fysieke veiligheid voor het gemeentebestuur en andere ambtelijke partijen niet alleen gesprekspartner behoort te zijn op het gebied van operationele hulpverlening, maar tevens op het gebied van integrale veiligheid. Ook de rijksoverheid heeft onderkend dat integrale veiligheid een belangrijk speerpunt van de fysieke veiligheid is. Er is een besluit vastgesteld wat specifiek over externe veiligheid gaat (Besluit Externe Veiligheid Bevi 27 oktober 2004). Dit besluit is onder gebracht in de Wet Milieubeheer, terwijl de taken die een uitvloeisel zijn van dit besluit, in principe het eerste betrekking hebben op ruimtelijke ordening. In paragraaf 6 wordt het takenpakket op het gebied van pro-actie voor de brandweer van de gemeente Heusden behandeld. 5.3 Voorbereidende taken: Preventie en Preparatie Preventie en preparatie zijn voor de brandweer in het verleden voornamelijk bijproducten geweest. Bijproducten ten behoeve van de repressie. Met preventieadviezen wordt de veiligheid van een object of gebouw verhoogd, uitgaande van een bepaalde functie van een gebouw. Brandveiligheid dient daarbij te worden beschouwd als vanzelfsprekend ter ondersteuning van de functie van het object, niet als eisenpakket van de brandweer. Datzelfde geldt voor de preparatie. Preparatie omvat het totaal van activiteiten dat noodzakelijk is om de brandweer (mensen en middelen) te kunnen laten functioneren. De landelijke trend is dat de brandweer er naar streeft om zowel preventie als preparatie te ontwikkelen tot volwaardige veiligheidsproducten waarmee wordt voorzien in belangrijke input voor de repressie, maar ook een bijdrage wordt geleverd aan de veiligheid in het algemeen. Ook de brandweer in de gemeente Heusden volgt dit streven. In paragraaf 7 en 8 wordt nader ingegaan op de taakvelden preventie en preparatie. 5.4 Operationele taken: Basiszorg, specialismen en rampenbestrijding De brandweer van de gemeente Heusden dekt de operationele brandweerzorg in de gemeente 25

26 op alle terreinen. Wat betreft de repressieve dekking wordt het korps bijgestaan door omliggende gemeenten, op basis van wederkerigheid. De rampenbestrijding behoort tot de basiszorg, maar wordt in samenwerking met de omliggende gemeenten in de regio uitgevoerd. In het kader van het grootschalige optreden levert Heusden maximaal het gemeentelijke materieel en personeel. De bijdrage aan de brandweercompagnie omvat doorgaans één tankautospuit met standaard bezetting. Daarnaast levert brandweer Heusden, op dit moment, een drietal opgeleide en geoefende officieren voor de functie van pelotonscommandant, compagniescommandant en staffunctionaris verbindingen in het commando rampterrein (CoRT). In Heusden (post Vlijmen) is een meetploeg beschikbaar, die regionaal ingezet kan worden. Bovendien vervullen personeelsleden van de gemeente Heusden eveneens functies in het kader van incidentbestrijding (grootschalig optreden) zoals: hoofd sectie Bestuur en Secretariaat, hoofd sectie CRAS, hoofd sectie Opvang en Verzorging, hoofd sectie CRIB en contactpersoon in de sectie etc. In paragraaf 9 en 10 wordt nader ingegaan op de operationele taken. 5.5 Zorgtaken: Nazorg (eigen personeel) De brandweer treedt op onder stressvolle omstandigheden. Stress en emoties treffen zowel de omstandigheden en mensen waaraan hulp wordt verleend als het eigen personeel. Hierop dient adequaat te worden gereageerd. Daarnaast bestaat nazorg ook uit het leren van ervaringen. Door een structurele evaluatiesystematiek worden lessen teruggekoppeld naar eerdere schakels in de veiligheidsketen. In paragraaf 11 wordt aangegeven hoe het taakgebied nazorg bij de brandweer wordt vormgegeven. 5.6 Maatschappelijke betrokkenheid Naast de brandweertechnische taken in enge zin heeft de brandweer een bredere rol in de samenleving. Vanuit haar maatschappelijke betrokkenheid levert de brandweer zichtbare en minder zichtbare diensten aan de gemeenschap: Enkele voorbeelden hiervan zijn: Wacht en bewakingsdiensten bij evenementen zoals circus, vuurwerk, voorstellingen e.d.; Activiteiten van de brandweer voor de Nederlandse Brandwonden stichting o.a. jaarlijkse collecte; Het openstellen van de kazerne, het instructie- c.q. vergaderlokaal voor cursussen en vergaderingen; Diverse hand en spandiensten voor de gemeente als het verwijderen van obstakels; Bezoek aan de kazerne door scholen en instellingen; Diverse activiteiten voor het kindervakantiewerk; Deelname aan de truckerrit voor gehandicapten Assisteren bij de intocht van sinterklaas 26

27 Maatschappelijke activiteiten hebben meerdere belangen. Voor de brandweer is het deelnemen aan dergelijke activiteiten een mogelijkheid zichzelf te profileren en bekendheid te genereren met de brandweer. Een dergelijk draagvlak is onontbeerlijk voor een brandweer, zeker wanneer het overgrote deel van het repressieve personeel vrijwillig is. Deze maatschappelijke taken zijn niet direct in geld te vertalen. De brandweer opereert daarin als vrijwillige organisatie. Wel wordt gebruik gemaakt van beschikbaar materieel. De brandweer zal het zakelijke belang als uitgangspunt hanteren bij afwegingen over deelname aan maatschappelijke activiteiten. 27

28 6 PRO-ACTIE Proactie Proactie is het structureel voorkomen van onveiligheid, bijvoorbeeld door vanuit veiligheidsoptiek invloed uit te oefenen op het maken van ruimtelijke plannen. 6.1 Uitgangspunten Pro-actie is de eerste stap in de veiligheidsketen. Bij pro-actie gaat het erom, ervoor te zorgen dat vooral beleidsmatige beslissingen op het terrein van ruimtelijke ordening, infrastructuur, industrie en evenementen al vanaf de voorbereiding ook worden beïnvloed door overwegingen van openbare veiligheid. Succesvolle pro-actie leidt ertoe dat een risico zich feitelijk niet voor gaat doen. Risico s die niet (volledig) via pro-actie worden gedekt vragen aandacht en doorgaans meer kosten in de volgende stappen van de veiligheidsketen. De tendens in de maatschappij is dat meer dan voorheen de nadruk komt te liggen op pro-actie. Dit wordt mede ingegeven door de lessen die zijn getrokken uit de incidenten die zich in 2000 en 2001 afspeelden in Enschede en Volendam. Overwegingen van brandveiligheid worden steeds vaker meegenomen bij de voorbereiding en uitwerking van voornemens op het gebied van ruimtelijke ordening en infrastructuur. Voor het instandhouden van een adequate zorg met betrekking tot het voorkomen, beperken en bestrijden van risico s is het noodzakelijk dat de brandweer optimaal wordt betrokken bij veiligheidsvraagstukken. Deze pro-actieve betrokkenheid uit zich in een diversiteit van beleidsadviserende en uitvoerende taken. Bij deze adviserende taak is het belangrijk dat de brandweer op basis van haar expertise wordt betrokken bij de afwegingen over het al dan niet accepteren van fysieke veiligheidsrisico s. Naast de adviserende taak dient zorg te worden gedragen voor een duidelijk en actueel beeld van de risico s in het verzorgingsgebied op basis van periodieke inventarisatie en analyse. Deze inzichten vormen immers de basis voor het dimensioneren van de brandweer. Beide taken worden hieronder nader omschreven. 6.2 Inventariseren en analyseren De basis voor het dimensioneren van de brandweer, en voor het kunnen adviseren bij ontwikkelingen in de gemeente, wordt gevormd door het beschikbaar hebben van een actueel inzicht in de aanwezige risico s in de gemeente. Hiertoe dient een eenmalige grondige inventarisatie van de brandveiligheidsrisico s uitgevoerd te worden. Vervolgens wordt deze inventarisatie periodiek geactualiseerd. De resultaten van de inventarisatie vormen de input voor de risicoanalyse. Naast de inventarisatie en analyse van de risico s behoort het uitvoeren van een zorgnormonderzoek en het opstellen van een dekkingsplan tot het taakveld pro-actie. Ook voor deze rapportages geldt dat een eenmaal opgesteld plan vervolgens periodiek geactualiseerd dient te worden. 28

29 6.2.1 Adviseren De inzet van pro-actie dient om risico s vooraf te elimineren of te verkleinen. Voorbeelden van onderwerpen en werkvelden waarbij inbreng van de brandweer van belang is, zijn: De ruimtelijke ordening (bebouwingswijze, infrastructuur, bereikbaarheid bij calamiteiten, bluswatervoorziening); De verkeersveiligheid (weg, water, spoor en lucht), met aandacht voor gevaarlijke knooppunten en routes en wat daarlangs getransporteerd wordt (domino-effecten); De afweging voor het al dan niet toestaan van risicovolle activiteiten en grootschalige evenementen (grote discotheken, tentfeesten etc.); Het aantrekken van industrie, de ontwikkeling van industrieterreinen, maar ook de wijziging in het gebruik van industrieterrein en opstallen; De (kwetsbare) infrastructuur van de energievoorziening om in geval van calamiteiten de hulpverlening te kunnen starten, te kunnen coördineren en te kunnen continueren (levering van elektriciteit, gas en brandstof). Onderkend wordt dat brandveiligheidsbelangen kunnen conflicteren met andere belangen. Daarbij dient niet alleen te worden gedacht aan bijvoorbeeld sociale en economische belangen, maar ook aan conflicterende belangen binnen het beleidsterrein veiligheid. Een duidelijk voorbeeld hiervan vormt de vorming van 30-km-zones binnen bebouwd gebied en 60-km-zones in buitengebied, de instelling van autoluwe gebieden en de aanleg van rotondes en andere fysieke snelheidsremmers in het kader van de bevordering van de verkeersveiligheid. Deze maatregelen leiden tot minder gewonden en doden in het verkeer, maar ook tot langere opkomsttijden voor de brandweer, ambulance en politie. Om weloverwogen integraal tot veiligheidsbeleid te kunnen komen is het vereist dat de actoren die zich bezig houden met veiligheid op basis van hun specifieke kennis en inzicht betrokken zijn bij de beleidsvoorbereiding en beleidsadvisering aan de bestuurlijk verantwoordelijken. De inbreng van de brandweer is daarbij onontbeerlijk. Het bestuur moet namelijk weloverwogen beslissingen kunnen nemen. Daartoe moet zij alle aspecten kennen en kunnen afwegen. De medewerkers die betrokken zijn bij dit taakveld dienen een adequate scholing te hebben gehad om op dit taakgebied voldoende kennis te hebben ontwikkeld. In één van de actiepunten van de commissie Alders (Nieuwjaarbrand Volendam) wordt ook aangegeven dat het op peil brengen van expertise en capaciteit een actiepunt is voor de gemeenten. In het landelijke project Versterking Pro-actie, Preventie en Planvorming wordt nader aandacht besteed aan de gemeentelijke taken op het gebied van pro-actie. Pro-actie is een vak, een deskundigheid. Om goede pro-actie te kunnen bedrijven dient de brandweer te kunnen beschikken over daarvoor opgeleid personeel. De pro-actie medewerkers dienen in staat te zijn om potentiële risico s en effecten in te kunnen schatten. Het beschikken over dat inzicht vereist minimaal een HBO werk- en denkniveau. Het is wenselijk dat pro-actie functionarissen beschikken over een vakgerichte opleiding. Naast het beschikken over gekwalificeerde medewerkers is het van belang dat de inbreng van de brandweer geborgd is en niet afhankelijk wordt van toevalligheden of persoonlijke relaties. De rol van de brandweer dient hierbij formeel vastgelegd te worden. 29

30 6.3 Inventariseren, analyseren en adviseren Actueel zorgniveau Momenteel is de proactieve rol van de brandweer niet geformaliseerd. De beleidsmatige advisering op het gebied van fysieke veiligheid door de brandweer bij de ontwikkeling van plannen in het kader van infrastructuur, bebouwing, grootschalige industrie gebeurt nu nog incidenteel. Waarbij een rol is weggelegd voor de beleidsmedewerker proactie/preventie. Waardoor er ook geen traditie ontstaat binnen het gemeentelijke apparaat. De interne ketenpartners (ruimtelijke ordening, CCT en Milieu wennen dus niet aan het fenomeen pro-actie door de brandweer). Nadrukkelijk wordt beoogd hier een structurele invulling aan te geven hier is een rol weggelegd voor de beleidsmedewerker proactie/preventie. De brandweer stuit op twee problemen: 1. het niet vastgelegd zijn van de structurele rol van de brandweer 2. het gebrek aan voldoende capaciteit bij de brandweer Beoogd zorgniveau Integraal werken start bij de brandweer op proactief niveau. Het actief (proactief) meedenken met planontwikkeling in de ruimste zin als het gaat over (bedrijfs)terreinen, woningbouw en aanleg van wegen vooral in relatie tot bereikbaarheid, bluswatervoorziening en beheersbaarheid bij brand. Onderwerpen die aandacht behoeven zijn: a. wegenaanleg (Parklaan) b. uitbreiding wonen (Venne West) c. ontwikkelingen Land van Ooit d. centrumplannen Drunen en Vlijmen e. aanleg industrieterrein ( t Hoog), revitalisering bedrijfsterreinen f. structuurvisie Heusden g. verkeersremmende maatregelen (Verkeersplan) h. uitbreiding risico-opleverende objecten, bestemmingswijziging objecten i. actualisatie bestemmingsplannen j. meewerken aan het opstellen van een extern veiligheidsbeleid door Milieu en Handhaving k. Het invullen van het provinciale Risico Informatie systeem. Het is noodzakelijk dat pro-actie een voldoende plaats krijgt binnen de gemeentelijke planvorming. In het kader van integraal veiligheidsbeleid zal de brandweer zich sterk maken om structureel betrokken te worden bij voorbereidingen op het gebied van planning en beheer van wijken, industrieterreinen en bestemmingsplannen. Ook op het gebied van verkeerscirculatieplannen dient de brandweer als gesprekspartner te worden betrokken. De brandweer wil zich mede door dit veiligheidsbeleid profileren binnen de ambtelijke organisatie. Het Regionaal Dekkingsplan Brandweerzorg voor Brabant-Noord is enkele jaren geleden gemaakt en wordt door de hulpverleningsdienst beheerd. Momenteel wordt gewerkt aan een actualisatie van het plan op basis van gemeentelijke gegevensbestanden. Het plan beschrijft de mate waarin aan de repressieve brandweertaken invulling kan worden gegeven, evenals welke mogelijkheden voor verbetering kunnen worden uitgewerkt. Door het Algemeen Bestuur is bepaald dat het plan periodiek wordt geactualiseerd (eens per 1 a 2 jaar). Hierbij moet dan ook gemeentelijk het zorgnormenonderzoek worden betrokken. 30

31 6.4 Formatie en organisatie Structurele inspanning Met de beschikbare gegevens is door middel van kengetallen berekend dat de werklast op 0,7 fte op HBO niveau moet worden begroot om een adequate invulling van de proactie taak te kunnen bewerkstelligen. De gegevens hebben betrekking op het inwonertal, risicobedrijven, brandweerorganisatie, repressieve inzetten, bouwvergunning procedures, milieuvergunning procedures en planvorming van de gemeente Heusden. Toepassing Basisgegevens Formatie in fte's Pro-actie 1 fte = 1300 werkuren HBO Heusden 0,7 0,7 Actuele situatie 0,2 Verschil met huidige situatie 0,5 6.5 Consequenties Bij het handhaven van de huidige 0,2 fte zal geen proactiebeleid (in deze) ontwikkeld kunnen worden en zal er geen volledige integrale advisering op het gebied van proactie plaats vinden. Er zal dan slechts op incidenten gereageerd kunnen worden. Bovendien loopt de Gemeente Heusden het risico dat er achteraf zaken gerepareerd moeten worden tegen een hogere kostprijs dan dat in eerste instantie benodigd zou zijn. Bovendien zal dan achteraf de schade maar indien nog mogelijk (het niet voldoen aan voorschriften o.d.) moeten worden hersteld. 31

32 7 PREVENTIE Preventie Preventie is het voorkomen van directe oorzaken van onveiligheid en het beperken van de gevolgen ervan door het doorvoeren van preventieve maatregelen in een bepaald gebied, bijvoorbeeld het verbinden van voorwaarden aan vergunningen met het oog op veiligheid 7.1 Uitgangspunten Op de schakel pro-actie volgt preventie. Preventie is een brandweertechnisch traject dat loopt van ontwerp tot en met oplevering en gebruik van een object. Het doel van preventie is het voorkomen van ongevallen en het verminderen van de schade voor mensen, milieu en economie bij incidenten door van tevoren mogelijke risico s te beperken. De wet- en regelgeving geeft een sterke basis voor preventievoorschriften. Het gemeentebestuur is verantwoordelijk voor het totale brandpreventietraject. 7.2 Hoofdactiviteiten De taken op het gebied van preventie zijn te onderscheiden in drie hoofdactiviteiten: Bouwen en verbouwen; Milieubeheer; Gebruik (gebouwen), tijdelijke bouwsels/evenementen. De rol van de brandweer bij het beoordelen van het bouwen en gebruiken van objecten komt voort uit de Brandweerwet 1985, waarin gesproken wordt over het voorkomen van brand en ongevallen bij brand. Preventie is van groot belang voor de burger. Echter ook de veiligheid van het brandweerpersoneel is in het geding: brandonveilige objecten zijn doorgaans ook onveilig bij het redden en blussen. De betrokkenheid van de brandweer bij de advisering over en de uitvoering van brandveiligheidsmaatregelen is daarom om meer redenen gewenst, waarbij het waarborgen van de eigen veiligheid van het brandweerpersoneel belangrijk is. De brandweer kent daarnaast als geen ander haar repressieve mogelijkheden en is in staat om een goede afweging te maken tussen noodzakelijke en mogelijke preventieve maatregelen en de eigen repressieve mogelijkheden. Daarnaast is het de brandweer die bij repressieve inzetten geregeld geconfronteerd wordt met onvolkomenheden in de veiligheid. Deze kennis en ervaring, die vooral bij de brandweer aanwezig is, dient benut te worden om de veiligheid te optimaliseren. De overheid hanteert een aantal instrumenten om grip te krijgen op onder andere de veiligheid in de samenleving. Voor brandveiligheid of breder, fysieke veiligheid zijn de volgende instrumenten relevant. De milieuvergunning Deze vergunning biedt de mogelijkheid om vooral de gevolgen van een bedrijfsproces van de inrichting naar de omgeving te regelen. De milieuvergunning wordt gebaseerd op de Wet Milieubeheer. De bouwvergunning Deze vergunning biedt de mogelijkheid om eisen te stellen aan een gebouw of de "omhulling" van een bedrijfsproces en is gebaseerd op het Bouwbesluit en de Bouwverordening. De gebruiksvergunning Deze vergunning biedt de mogelijkheid om eisen te stellen aan het bedrijfsproces zelf of het gebruik van een bepaald bouwwerk. Deze vergunning is tegenwoordig gebaseerd op de Bouwverordening en voor tijdelijke inrichtingen en evenementen op de Brandbeveiligingsverordening. 32