Studie & Werk Tabellen HBO

Transcriptie

1 Studie & Werk 2017 Tabellen HBO

2

3 Amsterdam, juni 2017 In opdracht van Elsevier Weekblad Studie & Werk 2017 De arbeidsmarktpositie van hbo- en wo-alumni Statistische bijlage: tabellen hbo ers Paul Bisschop Jelle Zwetsloot Siemen van der Werff SEO Economisch Onderzoek - Roetersstraat WB Amsterdam - T (+31) secretariaat@seo.nl ABN-AMRO IBAN: NL14ABNA BIC: ABNANL2A - ING: IBAN: NL96INGB BIC: INGBNL2A KvK Amsterdam BTW NL B01

4 De wetenschap dat het goed is SEO Economisch Onderzoek doet onafhankelijk toegepast onderzoek in opdracht van overheid en bedrijfsleven. Ons onderzoek helpt onze opdrachtgevers bij het nemen van beslissingen. SEO Economisch Onderzoek is gelieerd aan de Universiteit van Amsterdam. Dat geeft ons zicht op de nieuwste wetenschappelijke methoden. We hebben geen winstoogmerk en investeren continu in het intellectueel kapitaal van de medewerkers via promotietrajecten, het uitbrengen van wetenschappelijke publicaties, kennisnetwerken en congresbezoek. Behorende bij SEO-rapport nr ISBN Copyright 2017 SEO/Elsevier Weekblad. Alle rechten voorbehouden. Voor het overnemen van (delen van) het rapport, tabellen en figuren is voorafgaand schriftelijke toestemming vereist van zowel SEO als Elsevier. Dat geldt eveneens voor overname van gegevens ten behoeve van niet-commercieel gebruik. Bij toestemming dient altijd als bron te worden vermeld: Bron: SEO/Elsevier.

5 STUDIE & WERK Inhoudsopgave Leeswijzer voor de tabellenbijlage... 1 Tabel 1 Sociaal-economische kenmerken cohort : geslacht, leeftijd en herkomst... 3 Tabel 2 Sociaaleconomische kenmerken cohort : vooropleiding (voorafgaand aan hoger onderwijs)... 5 Tabel 3 Opleiding cohort : tijd in het hbo, woonsituatie en (relevante) werkervaring... 7 Tabel 4 Arbeidsmarktpositie 6 maanden na afstuderen cohort : inkomenssituatie... 9 Tabel 5 Arbeidsmarktpositie 15 maanden na afstuderen cohort : contract, loon en uren van afgestudeerden werkzaam in loondienst Tabel 6 Arbeidsmarktpositie 15 maanden na afstuderen cohort : bedrijfssector van afgestudeerden werkzaam in loondienst (deel 1) Tabel 7 Arbeidsmarktpositie 15 maanden na afstuderen cohort : bedrijfssector van afgestudeerden werkzaam in loondienst (deel 2) Tabel 8 Arbeidsmarktpositie 10 jaar na afstuderen cohort : inkomenssituatie van alle afgestudeerden, contract, loon en uren van afgestudeerden werkzaam in loondienst Tabel 9 Arbeidsmarktpositie 10 jaar na afstuderen cohort : bedrijfssector van afgestudeerden werkzaam in loondienst (deel 1) Tabel 10 Arbeidsmarktpositie 10 jaar na afstuderen cohort : bedrijfssector van afgestudeerden werkzaam in loondienst (deel 2) SEO ECONOMISCH ONDERZOEK

6

7 STUDIE & WERK Leeswijzer voor de tabellenbijlage De tabellenbijlage bestaat uit twee delen: één met tabellen van hbo-opleidingen en één met tabellen van wetenschappelijke studies. De tabellen bevatten gegevens over afgestudeerden in het studiejaar en afgestudeerden in het studiejaar Dit gedeelte geeft de hbo-studies weer. De tabellen voor afgestudeerden in bevatten de volgende hoofdthema s: sociaal economische kenmerken opleiding arbeidsmarktpositie starters De tabellen voor afgestudeerden in bevat het volgende hoofdthema: arbeidsmarktpositie 10 jaar na afstuderen De gegevens in de tabellen zijn afkomstig uit de Microdata van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In het geval dat er minder dan 10 achterliggende waarnemingen zijn is de cel in de tabel leeg. In beide delen zijn de tabellen synchroon genummerd. Dat wil zeggen dat elke tabel in het hbodeel dezelfde onderwerpen behandelt als de tabel met hetzelfde nummer in het wo-deel. Voor een juiste interpretatie van de gegevens is het verstandig om eerst kennis te nemen van het bijbehorende rapport. SEO ECONOMISCH ONDERZOEK

8

9 STUDIE & WERK Tabel 1 Sociaal-economische kenmerken cohort : geslacht, leeftijd en herkomst Aantal afgestudeerden % vrouw gem. leeftijd bij afstuderen Nederland Herkomst EU overig Westers niet westers Leraar basisonderwijs (PABO) % 24,8 91% 3% 2% 4% Lerarenopleiding Nederlands % 34,9 88% 6% Lerarenopleiding Engels % 31,2 73% 7% 8% 12% Lerarenopleiding Duits/Frans/Spaans % 34,2 65% 19% Lerarenopleiding Geschied./Aardr./Maatsch % 27,4 88% 7% Lerarenopleiding Economie % 29,6 72% 24% Lerarenopleiding Wiskunde % 31,6 83% 11% Lerarenopleiding Biologie % 28,1 91% Lerarenopleiding Natuur-/Scheikunde % 30,6 85% 9% Lerarenopleiding Techniekvakken % 35,4 91% 4% Lerarenopleiding Overig % 32,1 81% 3% 4% 12% Academie lichamelijke opvoeding (ALO) % 24,1 92% 2% 2% 5% Pedagogiek % 25,0 82% 3% 2% 13% Taal en economie % 23,9 61% 15% 3% 21% Journalistiek % 24,2 92% 4% Communicatie % 24,1 79% 7% 4% 10% Communicatie en multimedia design % 24,5 83% 4% 3% 10% Informatiestudies % 24,0 81% 3% 6% 10% Communicatiesystemen % 24,1 77% 9% 6% 9% Media en entertainment management % 24,2 76% 10% 4% 9% Kunstacademie % 26,1 75% 12% 6% 7% Muziek % 25,3 58% 22% 9% 11% Toneel % 24,9 74% 14% 5% 7% Dans % 23,4 50% 30% 10% 10% Ontwerpen % 24,4 78% 7% 5% 10% Bedrijfskunde MER % 25,3 80% 3% 3% 14% HBO - Rechten % 25,4 62% 6% 6% 26% Bestuurskunde % 27,3 71% 22% European studies % 24,0 52% 23% 6% 18% Veiligheidskunde % 25,9 87% 3% 4% 6% Vastgoed en Makelaardij % 24,9 89% 3% 3% 5% Bedrijfseconomie % 24,5 73% 2% 3% 22% Commerciële economie % 24,1 79% 4% 4% 14% Accountancy en fiscaal % 24,3 76% 2% 2% 20% Bedrijfskunde en management % 24,5 88% 6% International Business and Management % 24,4 32% 27% 8% 33% Business IT en Management 465 8% 26,9 73% 3% 4% 20% Financial Services Management % 28,4 74% 20% Vervoer en logistiek % 24,1 82% 9% 2% 8% Retail management % 24,3 84% 3% 3% 10% Facility management % 23,8 89% 3% 3% 4% Technische bedrijfskunde % 25,8 86% 3% 3% 9% Fashion % 23,6 65% 18% 6% 10% Hotelschool % 23,8 70% 19% 5% 7% Sport en management % 23,6 91% 3% 2% 4% Vrijetijdsmanagement % 24,4 80% 11% 5% 5% Toerisme % 23,9 66% 24% 4% 7% Maatschappelijk werk en dienstverlening % 26,8 72% 3% 3% 22% SEO ECONOMISCH ONDERZOEK

10 4 STUDIE & WERK 2017 Aantal afgestudeerden Bron: SEO Economisch Onderzoek en Elsevier (2017) % vrouw gem. leeftijd bij afstuderen Nederland Herkomst EU overig westers niet westers Culturele en maatschappelijke vorming % 26,0 72% 5% 4% 19% Personeel en arbeid % 25,5 81% 3% 3% 13% Sociaal pedagogische hulpverlening % 25,2 85% 5% 2% 8% Sociaal-juridische dienstverlening % 26,4 65% 29% Social Work % 26,6 87% 4% 3% 6% Creatieve therapie % 26,6 81% 13% Toegepaste psychologie % 24,9 80% 5% 3% 12% Verpleegkunde % 24,8 89% 3% 2% 6% Fysiotherapie % 24,6 85% 6% 5% 4% Huidtherapie % 24,8 76% 19% Ergotherapie en Beweging % 23,4 89% 5% Logopedie % 24,1 84% 12% Verloskunde % 24,5 93% Mondzorgkunde % 25,1 49% 44% Optometrie en Audiologie 98 81% 25,2 65% 28% Voeding & diëtetiek % 24,1 86% 3% 3% 8% Management in de Zorg % 34,7 91% 6% Farmakunde 65 85% 25,4 37% 52% Gezondheidszorg en techniek % 23,4 92% 5% Biologie en medisch laboratoriumonderzoek % 23,5 77% 4% 3% 16% Milieustudies % 25,9 83% 11% Bedrijfskunde en Agribusiness % 25,8 82% 11% 3% 4% Dier- en Veehouderij % 23,5 89% 9% Tuinbouw en Akkerbouw 94 19% 23,4 87% Voedingsmiddelentechnologie % 24,0 88% 7% Ruimtelijke ordening en planologie % 25,2 89% 4% Chemie en Chemische technologie % 23,8 75% 6% 4% 16% Technische natuurkunde 76 14% 23,4 86% Informatica % 24,6 81% 4% 2% 13% ICT % 25,5 76% 5% 5% 14% Aviation 165 8% 23,5 81% 13% Maritiem Officier 149 5% 24,1 90% Luchtvaart- en Scheepstechniek 103 5% 24,2 74% 20% Autotechniek 196 1% 24,2 87% 8% Algemene Operationele Techniek 61 0% 29,2 92% Elektrotechniek 528 5% 25,7 76% 5% 3% 16% Mechatronica 109 1% 23,4 92% Civiele techniek 452 6% 24,1 87% 3% 3% 7% Werktuigbouwkunde 941 3% 24,5 89% 2% 1% 8% Bouwkunde % 24,0 82% 2% 3% 14% Totaal % 25,2 79% 6% 3% 11%

11 STUDIE & WERK Tabel 2 Sociaaleconomische kenmerken cohort : vooropleiding (voorafgaand aan hoger onderwijs) Vooropleiding voorafgaand aan hoger onderwijs mbo havo c&m havo e&m havo n&g havo n&t vwo overig* Leraar basisonderwijs (PABO) 29% 17% 20% 8% 3% 17% 6% Lerarenopleiding Nederlands 19% 17% 7% 25% 30% Lerarenopleiding Engels 15% 23% 14% 16% 26% Lerarenopleiding Duits/Frans/Spaans 12% 23% 8% 14% 41% Lerarenopleiding Geschied./Aardr./Maatsch. 19% 22% 27% 13% 13% Lerarenopleiding Economie 23% 4% 37% 17% 16% Lerarenopleiding Wiskunde 6% 8% 16% 44% 21% Lerarenopleiding Biologie 13% 9% 8% 26% 9% 18% 16% Lerarenopleiding Natuur-/Scheikunde 11% 27% 27% 19% Lerarenopleiding Techniekvakken 65% 6% 4% 21% Lerarenopleiding Overig 54% 12% 7% 5% 19% Academie lichamelijke opvoeding (ALO) 34% 8% 20% 17% 10% 9% 2% Pedagogiek 37% 20% 16% 7% 3% 12% 5% Taal en economie 17% 22% 30% 15% 13% Journalistiek 12% 30% 26% 4% 24% Communicatie 25% 13% 32% 6% 6% 13% 6% Communicatie en multimedia design 33% 9% 21% 8% 12% 11% 5% Informatiestudies 24% 17% 40% 2% 2% 13% 2% Communicatiesystemen 22% 12% 32% 6% 7% 12% 10% Media en entertainment management 16% 20% 32% 4% 3% 14% 11% Kunstacademie 33% 16% 9% 3% 3% 17% 20% Muziek 7% 14% 7% 2% 3% 29% 38% Toneel 22% 18% 6% 32% 16% Dans 15% 14% 10% 17% 41% Ontwerpen 28% 7% 8% 9% 25% 14% 10% Bedrijfskunde MER 25% 5% 47% 3% 2% 13% 6% HBO - Rechten 30% 18% 30% 4% 2% 8% 8% Bestuurskunde 25% 36% 12% 18% European studies 16% 33% 19% 5% 24% Veiligheidskunde 21% 10% 36% 5% 6% 10% 11% Vastgoed en Makelaardij 35% 41% 4% 11% 4% Bedrijfseconomie 22% 1% 51% 3% 4% 13% 6% Commerciële economie 27% 3% 49% 3% 3% 12% 4% Accountancy en fiscaal 27% 1% 46% 3% 6% 15% 3% Bedrijfskunde en management 33% 4% 34% 5% 4% 15% 5% International Business and Management 12% 3% 26% 2% 1% 9% 46% Business IT en Management 54% 17% 7% 7% 9% Financial Services Management 53% 26% 5% 11% Vervoer en logistiek 18% 38% 11% 13% 13% Retail management 36% 5% 40% 3% 3% 10% 4% Facility management 29% 6% 47% 5% 2% 8% 3% Technische bedrijfskunde 32% 10% 8% 28% 14% Fashion 21% 9% 26% 19% 21% Hotelschool 18% 7% 24% 26% 23% Sport en management 24% 10% 29% 14% 8% 13% 2% Vrijetijdsmanagement 34% 13% 31% 4% 2% 9% 9% Toerisme 22% 15% 28% 8% 23% Maatschappelijk werk en dienstverlening 46% 17% 16% 4% 1% 6% 9%

12 6 STUDIE & WERK 2017 Vooropleiding voorafgaand aan hoger onderwijs *De categorie overig bestaat voornamelijk uit buitenlandse diploma s en colloquium doctum. Bron: SEO Economisch Onderzoek en Elsevier (2017) mbo Culturele en maatschappelijke vorming 38% 28% 14% 4% 19% Personeel en arbeid 32% 12% 32% 4% 2% 3% 13% Sociaal pedagogische hulpverlening 40% 20% 16% 8% 3% 2% 8% Sociaal-juridische dienstverlening 41% 17% 24% 29% Social Work 39% 21% 15% 8% 2% 3% 6% havo c&m havo e&m Creatieve therapie 30% 21% 8% Toegepaste psychologie 25% 16% 27% 13% 4% 3% 12% Verpleegkunde 27% 9% 11% 25% 9% 2% 6% Fysiotherapie 21% 5% 12% 20% 10% 5% 4% Huidtherapie 55% 14% 13% 19% havo n&g Ergotherapie en Beweging 20% 11% 9% 23% 15% Logopedie 19% 18% 14% 14% 4% Verloskunde 9% 8% 23% Mondzorgkunde 56% 17% 9% 44% Optometrie en Audiologie 28% 22% 14% 28% Voeding & diëtetiek 23% 11% 15% 23% 7% 3% 8% Management in de Zorg 50% 5% 5% 6% Farmakunde 51% 15% 52% Gezondheidszorg en techniek 10% 6% 25% 35% 5% Biologie en medisch laboratoriumonderzoek 16% 35% 27% 3% 16% Milieustudies 25% 5% 11% 21% 13% Bedrijfskunde en Agribusiness 36% 13% 9% 13% 3% 4% Dier- en Veehouderij 31% 25% 15% Tuinbouw en Akkerbouw 26% 18% 27% Voedingsmiddelentechnologie 21% 10% 9% 23% 19% 7% Ruimtelijke ordening en planologie 27% 20% 17% 11% 4% Chemie en Chemische technologie 19% 16% 42% 4% 16% Technische natuurkunde 71% Informatica 35% 1% 10% 8% 30% 2% 13% ICT 37% 3% 10% 6% 15% 5% 14% Aviation 9% 11% 42% 13% Maritiem Officier 24% 7% 39% Luchtvaart- en Scheepstechniek 17% 48% 20% Autotechniek 28% 7% 37% 8% Algemene Operationele Techniek 74% 18% Elektrotechniek 42% 3% 28% 3% 16% Mechatronica 34% 49% Civiele techniek 20% 7% 48% 3% 7% Werktuigbouwkunde 28% 4% 40% 1% 8% Bouwkunde 35% 8% 39% 3% 14% Totaal 28% 10% 22% 8% 8% 3% 11% havo n&t vwo overi*

13 STUDIE & WERK Tabel 3 Opleiding cohort : tijd in het hbo, woonsituatie en (relevante) werkervaring aantal jaren hbo % thuiswonend bij afstuderen Werkervaring in jaar voor afstuderen stage relevante bijbaan* overige bijbaan uitzendwerk Leraar basisonderwijs (PABO) 5,0 49% 9%* 58% 40% 13% Lerarenopleiding Nederlands 6,8 10% 4%* 90% 8% 10% Lerarenopleiding Engels 6,5 23% 6%* 86% 12% 11% Lerarenopleiding Duits/Frans/Spaans 6,1 23% 5%* 84% 7% 8% Lerarenopleiding Geschied./Aardr./Maatsch. 6,4 33% 5%* 77% 21% 18% Lerarenopleiding Economie 6,4 29% 17%* 82% 19% 13% Lerarenopleiding Wiskunde 6,8 19% * 94% 7% 8% Lerarenopleiding Biologie 6,6 24% 7%* 85% 16% Lerarenopleiding Natuur-/Scheikunde 6,3 25% * 90% 9% Lerarenopleiding Techniekvakken 5,6 14% 13%* 85% 11% 11% Lerarenopleiding Overig 5,4 12% 24%* 83% 12% 12% Academie lichamelijke opvoeding (ALO) 5,0 53% 10%* 63% 39% 19% Pedagogiek 4,9 39% 25% 63% 29% 13% Taal en economie 5,1 47% 42% 30% 27% 21% Journalistiek 5,5 38% 49% 42% 30% 28% Communicatie 5,1 32% 38% 37% 25% 26% Communicatie en multimedia design 5,4 44% 42% 45% 25% 14% Informatiestudies 5,1 38% 48% 51% 37% 23% Communicatiesystemen 5,1 34% 39% 35% 27% 27% Media en entertainment management 5,7 39% 16% 44% 35% 27% Kunstacademie 4,9 13% 9% 35% 25% 15% Muziek 4,6 12% 3% 34% 13% 9% Toneel 4,7 7% 38% 50% 15% 18% Dans 4,2 17% 30% 23% 21% 15% Ontwerpen 5,2 39% 41% 42% 26% 15% Bedrijfskunde MER 5,1 51% 55% 53% 31% 24% HBO - Rechten 5,3 42% 33% 51% 27% 23% Bestuurskunde 5,3 39% 36% 61% 15% 24% European studies 4,8 45% 32% 30% 27% 26% Veiligheidskunde 5,2 49% 44% 59% 29% 22% Vastgoed en Makelaardij 5,5 42% 55% 49% 32% 23% Bedrijfseconomie 5,2 60% 54% 49% 31% 24% Commerciële economie 5,2 54% 45% 52% 34% 25% Accountancy en fiscaal 5,3 57% 47% 62% 26% 14% Bedrijfskunde en management 5,0 52% 51% 46% 40% 23% International Business and Management 4,7 30% 31% 28% 15% 15% Business IT en Management 5,1 49% 53% 62% 17% 11% Financial Services Management 5,4 32% 38% 65% 15% 19% Vervoer en logistiek 4,8 54% 66% 54% 29% 24% Retail management 5,4 48% 31% 44% 43% 18% Facility management 4,8 51% 65% 47% 41% 25% Technische bedrijfskunde 5,1 44% 58% 58% 22% 18% Fashion 4,6 23% 18% 28% 42% 13% Hotelschool 4,7 24% 45% 25% 37% 19% Sport en management 5,1 50% 26% 52% 43% 22% Vrijetijdsmanagement 5,4 42% 25% 43% 43% 25% Toerisme 4,8 37% 24% 34% 36% 22% Maatschappelijk werk en dienstverlening 4,9 30% 15% 63% 24% 16% Culturele en maatschappelijke vorming 5,5 28% 10% 49% 31% 26%

14 8 STUDIE & WERK 2017 aantal jaren hbo *Studenten aan lerarenopleidingen kunnen in het laatste jaar werken als LIO (leraar in opleiding) met een arbeidscontract in plaats van een stageovereenkomst. Vandaar de hoge percentages bij relevante bijbaan en de lage percentages bij stage. *Relevante bijbanen zijn alle banen exclusief banen in de horeca, detailhandel, postbezorging en landbouw. Bron: SEO Economisch Onderzoek en Elsevier (2017) % thuiswonend bij afstuderen Werkervaring in jaar voor afstuderen stage relevante bijbaan overige bijbaan uitzendwerk Personeel en arbeid 5,1 41% 56% 53% 33% 27% Sociaal pedagogische hulpverlening 4,7 37% 15% 74% 23% 11% Sociaal-juridische dienstverlening 5,3 36% 21% 53% 26% 30% Social Work 4,8 43% 34% 62% 28% 14% Creatieve therapie 5,0 20% 20% 45% 23% 11% Toegepaste psychologie 5,1 29% 23% 46% 32% 21% Verpleegkunde 4,5 42% 64% 85% 10% 9% Fysiotherapie 4,8 43% 38% 50% 32% 14% Huidtherapie 4,6 45% 11% 43% 43% 16% Ergotherapie en Beweging 4,7 48% 51% 51% 39% 16% Logopedie 4,8 41% 41% 37% 36% 11% Verloskunde 5,2 41% 44% 22% 12% Mondzorgkunde 5,0 29% 10% 74% 24% 11% Optometrie en Audiologie 5,1 44% 76% 34% 82% Voeding & diëtetiek 4,9 40% 48% 47% 40% 14% Management in de Zorg 4,9 6% 11% 92% 5% Farmakunde 4,7 45% 72% 29% 63% 17% Gezondheidszorg en techniek 4,8 47% 44% 56% 27% 12% Biologie en medisch laboratoriumonderzoek 4,6 47% 50% 27% 29% 13% Milieustudies 5,1 40% 48% 40% 20% 18% Bedrijfskunde en Agribusiness 4,7 45% 23% 43% 31% 18% Dier- en Veehouderij 4,6 53% 22% 33% 31% 19% Tuinbouw en Akkerbouw 4,6 48% 28% 21% 44% 14% Voedingsmiddelentechnologie 4,7 45% 36% 34% 36% 24% Ruimtelijke ordening en planologie 4,9 44% 42% 41% 27% 21% Chemie en Chemische technologie 4,8 53% 71% 37% 26% 16% Technische natuurkunde 5,3 51% 63% 36% 26% 14% Informatica 5,1 60% 59% 55% 16% 10% ICT 4,8 52% 62% 48% 16% 14% Aviation 5,2 50% 71% 36% 33% 22% Maritiem Officier 5,1 52% 68% 44% 14% 20% Luchtvaart- en Scheepstechniek 5,4 37% 58% 50% 12% 24% Autotechniek 4,9 56% 71% 52% 23% 17% Algemene Operationele Techniek 5,9 39% 28% 84% Elektrotechniek 4,8 49% 63% 55% 15% 14% Mechatronica 4,7 76% 76% 52% 21% 19% Civiele techniek 4,9 64% 65% 50% 23% 27% Werktuigbouwkunde 4,7 60% 63% 59% 19% 16% Bouwkunde 4,8 59% 33% 46% 32% 18% Totaal 5,0 42% 36% 53% 28% 18%

15 STUDIE & WERK Tabel 4 Arbeidsmarktpositie 6 maanden na afstuderen cohort : inkomenssituatie Inkomenssituatie werknemer zelfstandige uitkering student geen inkomen geëmigreerd/ overleden Leraar basisonderwijs (PABO) 85% 1% 2% 7% 4% 1% Lerarenopleiding Nederlands 94% Lerarenopleiding Engels 91% Lerarenopleiding Duits/Frans/Spaans 86% Lerarenopleiding Geschied./Aardr./Maatsch. 83% 3% 8% 4% Lerarenopleiding Economie 95% Lerarenopleiding Wiskunde 94% Lerarenopleiding Biologie 94% Lerarenopleiding Natuur-/Scheikunde 93% Lerarenopleiding Techniekvakken 91% Lerarenopleiding Overig 90% 3% 3% Academie lichamelijke opvoeding (ALO) 85% 2% 6% 5% Pedagogiek 77% 3% 3% 10% 7% 1% Taal en economie 54% 14% 15% 11% Journalistiek 62% 17% 10% 8% Communicatie 74% 4% 2% 8% 9% 3% Communicatie en multimedia design 67% 12% 3% 5% 11% 1% Informatiestudies 74% 7% 2% 8% 6% 1% Communicatiesystemen 67% 5% 3% 10% 12% 3% Media en entertainment management 67% 10% 2% 5% 9% 8% Kunstacademie 49% 19% 4% 10% 15% 4% Muziek 22% 28% 3% 25% 13% 10% Toneel 33% 40% 8% 14% Dans 32% 25% 15% 21% Ontwerpen 64% 9% 2% 8% 13% 4% Bedrijfskunde MER 74% 3% 2% 14% 6% 1% HBO - Rechten 66% 1% 4% 20% 6% 3% Bestuurskunde 72% 16% 6% European studies 50% 14% 14% 17% Veiligheidskunde 82% 8% 6% Vastgoed en Makelaardij 76% 3% 9% 7% Bedrijfseconomie 77% 2% 1% 13% 6% 1% Commerciële economie 73% 3% 1% 11% 9% 2% Accountancy en fiscaal 82% 1% 12% 3% Bedrijfskunde en management 79% 5% 10% 4% International Business and Management 41% 1% 1% 15% 18% 23% Business IT en Management 82% 3% 5% 6% Financial Services Management 86% 4% 4% Vervoer en logistiek 75% 10% 8% 4% Retail management 74% 6% 2% 8% 8% 2% Facility management 81% 1% 1% 9% 6% 2% Technische bedrijfskunde 73% 3% 2% 15% 7% 1% Fashion 64% 4% 14% 12% Hotelschool 60% 1% 1% 8% 10% 20% Sport en management 74% 4% 10% 9% Vrijetijdsmanagement 74% 5% 2% 6% 8% 5% Toerisme 61% 1% 1% 5% 11% 20% Maatschappelijk werk en dienstverlening 80% 2% 5% 6% 6% 1% Culturele en maatschappelijke vorming 70% 7% 7% 8% Personeel en arbeid 80% 1% 3% 9% 5% 1%

16 10 STUDIE & WERK 2017 Bron: SEO Economisch Onderzoek en Elsevier (2017) Inkomenssituatie werknemer zelfstandige uitkering student geen inkomen geëmigreerd Sociaal pedagogische hulpverlening 83% 2% 2% 5% 5% 3% Sociaal-juridische dienstverlening 84% 3% 5% 5% Social Work 85% 2% 3% 6% Creatieve therapie 53% 6% 9% 11% 16% 5% Toegepaste psychologie 64% 4% 19% 10% Verpleegkunde 93% 0% 1% 2% 3% 1% Fysiotherapie 74% 6% 1% 5% 7% 7% Huidtherapie 79% Ergotherapie en Beweging 74% 7% 12% Logopedie 73% 10% 6% 8% Verloskunde 17% 72% Mondzorgkunde 72% 16% 7% Optometrie en Audiologie 95% Voeding & diëtetiek 67% 5% 15% 9% Management in de Zorg 92% Farmakunde 82% Gezondheidszorg en techniek 77% 6% 10% 5% Biologie en medisch laboratoriumonderzoek 60% 24% 12% 2% Milieustudies 59% 19% 10% 6% Bedrijfskunde en Agribusiness 72% 5% 7% 10% Dier- en Veehouderij 54% 13% 12% 10% Tuinbouw en Akkerbouw 60% 18% Voedingsmiddelentechnologie 76% 12% 7% Ruimtelijke ordening en planologie 69% 14% 10% Chemie en Chemische technologie 61% 25% 10% 2% Technische natuurkunde 55% 37% Informatica 80% 3% 1% 8% 6% 1% ICT 81% 5% 7% 5% Aviation 71% 16% 10% Maritiem Officier 87% 7% Luchtvaart- en Scheepstechniek 72% 16% Autotechniek 81% 10% 6% Algemene Operationele Techniek 93% Elektrotechniek 80% 11% 5% Mechatronica 76% 17% Civiele techniek 75% 16% 5% Werktuigbouwkunde 76% 2% 16% 5% Bouwkunde 74% 2% 15% 7% Totaal 73% 4% 2% 9% 7% 4%

17 STUDIE & WERK Tabel 5 Arbeidsmarktpositie 15 maanden na afstuderen cohort : contract, loon en uren van afgestudeerden werkzaam in loondienst vast Contractsoort tijdelijk uitzend/oproepkracht bruto maandloon bruto uurloon* contracturen per week Leraar basisonderwijs (PABO) 33% 58% 9% ,5 29,8 Lerarenopleiding Nederlands 69% ,5 29,9 Lerarenopleiding Engels 64% 33% 3% ,4 29,7 Lerarenopleiding Duits/Frans/Spaans 61% ,8 27,7 Lerarenopleiding Geschied./Aardr./Maatsch. 51% 41% 8% ,1 30,8 Lerarenopleiding Economie 64% ,9 32,7 Lerarenopleiding Wiskunde 66% ,6 31,4 Lerarenopleiding Biologie 66% ,9 30,0 Lerarenopleiding Natuur-/Scheikunde 72% ,6 32,3 Lerarenopleiding Techniekvakken 63% ,1 34,3 Lerarenopleiding Overig 53% 43% 4% ,4 29,9 Academie lichamelijke opvoeding (ALO) 26% 60% 13% ,4 30,4 Pedagogiek 25% 56% 19% ,6 28,2 Taal en economie 19% 58% 23% ,5 33,3 Journalistiek 19% 57% 23% ,0 30,0 Communicatie 23% 57% 21% ,3 33,0 Communicatie en multimedia design 29% 58% 13% ,7 34,2 Informatiestudies 23% 58% 19% ,6 32,5 Communicatiesystemen 19% 59% 22% ,1 33,9 Media en entertainment management 22% 61% 17% ,3 33,6 Kunstacademie 21% 52% 27% ,6 25,2 Muziek 25% 54% 22% ,2 18,7 Toneel 17% 62% 21% ,5 20,2 Dans 19% 57% 25% ,7 17,9 Ontwerpen 25% 60% 15% ,7 34,4 Bedrijfskunde MER 32% 46% 22% ,1 33,9 HBO - Rechten 28% 43% 29% ,8 30,4 Bestuurskunde 38% 35% 27% ,5 32,4 European studies 12% 56% 32% ,8 29,7 Veiligheidskunde 34% 46% 20% ,1 34,4 Vastgoed en Makelaardij 32% 56% 13% ,3 35,8 Bedrijfseconomie 36% 47% 17% ,9 34,7 Commerciële economie 28% 54% 18% ,0 34,6 Accountancy en fiscaal 53% 40% 7% ,1 36,2 Bedrijfskunde en management 30% 55% 16% ,6 35,5 International Business and Management 25% 51% 24% ,9 33,1 Business IT en Management 57% 38% 4% ,4 37,6 Financial Services Management 54% 32% 13% ,7 35,6 Vervoer en logistiek 29% 54% 17% ,4 36,1 Retail management 28% 52% 20% ,1 35,0 Facility management 24% 56% 20% ,6 34,9 Technische bedrijfskunde 41% 47% 13% ,0 35,1 Fashion 24% 66% 10% ,4 33,6 Hotelschool 22% 66% 12% ,6 35,6 Sport en management 19% 57% 24% ,8 31,1 Vrijetijdsmanagement 25% 55% 20% ,6 33,3 Toerisme 18% 64% 17% ,1 33,9 Maatschappelijk werk en dienstverlening 27% 57% 16% ,5 30,0 Culturele en maatschappelijke vorming 23% 52% 25% ,5 27,6

18 12 STUDIE & WERK 2017 vast Contractsoort tijdelijk uitzend/oproepkracht bruto maandloon bruto uurloon* contracturen per week Personeel en arbeid 30% 53% 17% ,0 33,8 Sociaal pedagogische hulpverlening 33% 51% 16% ,9 29,7 Sociaal-juridische dienstverlening 32% 46% 23% ,1 32,7 Social Work 28% 53% 19% ,1 30,1 Creatieve therapie 23% 52% 25% ,0 24,2 Toegepaste psychologie 21% 51% 28% ,0 28,9 Verpleegkunde 48% 48% 5% ,6 31,6 Fysiotherapie 22% 63% 16% ,1 28,0 Huidtherapie 11% 67% 22% ,0 31,7 Ergotherapie en Beweging 18% 65% 17% ,7 30,3 Logopedie 15% 61% 24% ,7 24,9 Verloskunde 56% ,0 23,1 Mondzorgkunde 61% ,4 31,0 Optometrie en Audiologie 57% ,0 34,6 Voeding & diëtetiek 23% 45% 31% ,7 26,8 Management in de Zorg 81% ,5 33,6 Farmakunde 29% 48% 22% ,4 34,6 Gezondheidszorg en techniek 39% 54% 8% ,5 34,2 Biologie en medisch laboratoriumonderzoek 20% 58% 22% ,6 31,2 Milieustudies 24% 51% 25% ,8 32,1 Bedrijfskunde en Agribusiness 47% 45% 8% ,9 34,8 Dier- en Veehouderij 25% 56% 19% ,7 32,4 Tuinbouw en Akkerbouw 28% 52% 19% ,4 37,3 Voedingsmiddelentechnologie 29% 53% 18% ,0 34,7 Ruimtelijke ordening en planologie 25% 56% 19% ,8 32,5 Chemie en Chemische technologie 24% 55% 20% ,7 33,4 Technische natuurkunde 56% ,2 30,6 Informatica 53% 43% 4% ,2 38,2 ICT 53% 41% 6% ,0 37,7 Aviation 22% 53% 26% ,1 32,5 Maritiem Officier 47% 44% 9% ,4 41,2 Luchtvaart- en Scheepstechniek 29% 59% 12% ,2 35,2 Autotechniek 34% 57% 10% ,6 38,5 Algemene Operationele Techniek 75% ,6 38,9 Elektrotechniek 49% 46% 5% ,7 37,6 Mechatronica 54% 36% 10% ,3 36,3 Civiele techniek 38% 50% 13% ,2 36,8 Werktuigbouwkunde 44% 48% 8% ,2 37,3 Bouwkunde 32% 54% 14% ,0 34,7 Totaal 33% 52% 15% ,7 32,2 *Het bruto-uurloon is gelijk aan het bruto maandsalaris gedeeld door het aantal uren volgens contract, maar exclusief de uren van feestdagen en leeftijdsspecifieke verlofdagen. Derhalve is het bruto-uurloon in de tabellen hoger dan het uurloon volgens contract. Bron: SEO Economisch Onderzoek en Elsevier (2017)

19 STUDIE & WERK Tabel 6 Arbeidsmarktpositie 15 maanden na afstuderen cohort : bedrijfssector van afgestudeerden werkzaam in loondienst (deel 1) landbouw industrie bouw handel Bedrijfssector vervoer en opslag horeca ict fin. dienstverlening Leraar basisonderwijs (PABO) 0% 3% 0% 1% 1% Lerarenopleiding Nederlands Lerarenopleiding Engels Lerarenopleiding Duits/Frans/Spaans Lerarenopleiding Geschied./Aardr./Maatsch. Lerarenopleiding Economie Lerarenopleiding Wiskunde Lerarenopleiding Biologie Lerarenopleiding Natuur-/Scheikunde Lerarenopleiding Techniekvakken Lerarenopleiding Overig Academie lichamelijke opvoeding (ALO) 2% 4% 4% Pedagogiek 6% 2% Taal en economie 11% 31% 4% 6% Journalistiek 11% 7% 36% onroerend goed Communicatie 3% 1% 19% 1% 6% 11% 2% 1% Communicatie en multimedia design 2% 12% 1% 3% 36% 1% Informatiestudies 2% 15% 2% 7% 22% 1% 1% Communicatiesystemen 15% 24% Media en entertainment management 16% 2% 9% 18% 2% Kunstacademie 3% 20% 2% 11% 5% Muziek 9% 11% 4% Toneel 10% 12% Dans 14% 14% Ontwerpen 21% 21% 2% 14% Bedrijfskunde MER 5% 1% 14% 3% 3% 6% 12% 1% HBO - Rechten 7% 1% 3% 2% 6% Bestuurskunde European studies 13% 12% Veiligheidskunde 5% 3% 8% 6% 2% 2% 2% Vastgoed en Makelaardij 8% 6% 8% 42% Bedrijfseconomie 1% 6% 2% 13% 3% 2% 4% 9% 2% Commerciële economie 0% 5% 1% 26% 3% 3% 10% 6% 1% Accountancy en fiscaal 1% 5% 1% 2% Bedrijfskunde en management 10% 26% 4% 10% 7% International Business and Management 5% 23% 5% 4% 9% 5% Business IT en Management 2% 7% 51% 3% Financial Services Management 66% Vervoer en logistiek 10% 2% 23% 31% 3% Retail management 4% 1% 42% 3% 3% 7% 4% 2% Facility management 2% 12% 3% 8% 4% 3% 3% Technische bedrijfskunde 23% 11% 11% 3% 2% 8% 2% 3% Fashion 9% 63% Hotelschool 2% 9% 41% 3% 5% 2% Sport en management 2% 16% 3% 6% 3% 2% Vrijetijdsmanagement 2% 12% 3% 11% 6% Toerisme 13% 4% 15% 4% 2%

20 14 STUDIE & WERK 2017 Maatschappelijk werk en dienstverlening Bron: SEO Economisch Onderzoek en Elsevier (2017) 1% 5% 1% 2% 1% Culturele en maatschappelijke vorming 10% 8% landbouw industrie bouw handel Bedrijfssector vervoer en opslag horeca ict fin. dienstverlening Personeel en arbeid 4% 1% 11% 4% 3% 5% 4% Sociaal pedagogische hulpverlening 3% 2% Sociaal-juridische dienstverlening 4% Social Work 5% 3% Creatieve therapie 11% 7% Toegepaste psychologie 11% 2% 6% 2% Verpleegkunde 0% Fysiotherapie 1% 4% 1% Huidtherapie 14% Ergotherapie en Beweging 7% Logopedie 7% Verloskunde Mondzorgkunde Optometrie en Audiologie 28% Voeding & diëtetiek 4% 16% 6% Management in de Zorg Farmakunde 47% Gezondheidszorg en techniek 7% 4% 3% Biologie en medisch laboratoriumonderzoek 3% 5% 8% 4% Milieustudies 7% Bedrijfskunde en Agribusiness 15% 9% 16% 3% Dier- en Veehouderij 12% 13% 20% Tuinbouw en Akkerbouw 36% 27% Voedingsmiddelentechnologie 35% 12% 13% Ruimtelijke ordening en planologie 4% 10% Chemie en Chemische technologie 23% 10% 2% Technische natuurkunde Informatica 3% 1% 7% 60% 3% ICT 5% 6% 51% 3% Aviation 13% 8% 12% Maritiem Officier 15% 40% Luchtvaart- en Scheepstechniek 34% Autotechniek 33% 18% Algemene Operationele Techniek 20% 42% Elektrotechniek 25% 11% 10% 15% Mechatronica 41% 12% Civiele techniek 38% 3% Werktuigbouwkunde 43% 5% 8% 2% onroerend goed Bouwkunde 6% 25% 8% 2% 2% Totaal 1% 4% 2% 10% 2% 4% 6% 3% 1%

21 STUDIE & WERK Tabel 7 Arbeidsmarktpositie 15 maanden na afstuderen cohort : bedrijfssector van afgestudeerden werkzaam in loondienst (deel 2) Advisering, onderzoek en overige spec. zkl. diensten Verhuur en overige zkl. diensten Bedrijfssector overheid onderwijs zorg cultuur en recreatie overige diensten Leraar basisonderwijs (PABO) 1% 7% 0% 80% 4% 1% 1% Lerarenopleiding Nederlands 3% 95% Lerarenopleiding Engels 4% 91% Lerarenopleiding Duits/Frans/Spaans 94% Lerarenopleiding Geschied./Aardr./Maatsch. 7% 80% 2% Lerarenopleiding Economie 92% Lerarenopleiding Wiskunde 95% Lerarenopleiding Biologie 90% Lerarenopleiding Natuur-/Scheikunde 96% Lerarenopleiding Techniekvakken 5% 78% Lerarenopleiding Overig 6% 71% 18% Academie lichamelijke opvoeding (ALO) 12% 4% 49% 8% 15% Pedagogiek 1% 8% 2% 15% 60% 1% 1% Taal en economie 10% 29% Journalistiek 6% 27% 4% Communicatie 14% 25% 3% 3% 4% 4% 2% Communicatie en multimedia design 21% 15% 3% 2% 2% Informatiestudies 16% 19% 2% 3% 2% 3% 2% Communicatiesystemen 15% 28% Media en entertainment management 11% 22% 3% 3% 7% Kunstacademie 11% 19% 16% 5% 6% 1% Muziek 6% 17% 28% 5% 12% Toneel 12% 21% 32% Dans 16% 28% Ontwerpen 18% 13% 2% Bedrijfskunde MER 10% 30% 6% 3% 3% 1% 1% HBO - Rechten 22% 34% 16% 2% 3% 1% Bestuurskunde 9% 32% 39% European studies 8% 33% 11% Veiligheidskunde 8% 24% 29% 3% 4% Vastgoed en Makelaardij 11% 13% Bedrijfseconomie 22% 23% 6% 2% 4% 1% Commerciële economie 11% 24% 1% 2% 1% 3% 1% 1% Accountancy en fiscaal 73% 6% 7% 1% Bedrijfskunde en management 8% 24% International Business and Management 13% 27% 1% 1% Business IT en Management 6% 10% 9% 3% 4% Financial Services Management 26% Vervoer en logistiek 5% 16% 3% 2% Retail management 6% 20% 2% 2% Facility management 13% 34% 4% 4% 6% 3% Technische bedrijfskunde 10% 17% 3% 1% 2% 2% Fashion 6% 8% Hotelschool 9% 22% 2% 2% Sport en management 6% 23% 3% 6% 12% 16% Vrijetijdsmanagement 9% 31% 3% 15% Toerisme 8% 41% 2% 3% 3% overig

22 16 STUDIE & WERK 2017 Advisering, onderzoek en overige spec. zkl. diensten Bron: SEO Economisch Onderzoek en Elsevier (2017) Verhuur en overige zkl. diensten Bedrijfssector overheid onderwijs zorg cultuur en recreatie overige diensten Maatschappelijk werk en dienstverlening 2% 15% 6% 3% 62% 2% Culturele en maatschappelijke vorming 4% 18% 6% 36% 5% Personeel en arbeid 10% 37% 5% 4% 8% 1% 1% Sociaal pedagogische hulpverlening 1% 7% 2% 2% 80% 1% 1% 1% Sociaal-juridische dienstverlening 12% 32% 21% 19% Social Work 13% 73% Creatieve therapie 11% 8% 53% Toegepaste psychologie 6% 28% 4% 8% 27% 2% Verpleegkunde 0% 2% 1% 1% 94% Fysiotherapie 4% 1% 2% 81% 3% Huidtherapie 57% 20% Ergotherapie en Beweging 5% 11% 61% Logopedie 4% 5% 75% Verloskunde 83% Mondzorgkunde 88% Optometrie en Audiologie 63% Voeding & diëtetiek 6% 15% 38% 5% Management in de Zorg 84% Farmakunde 24% 21% Gezondheidszorg en techniek 8% 73% Biologie en medisch laboratoriumonderzoek 18% 18% 4% 33% 2% Milieustudies 25% 24% 13% Bedrijfskunde en Agribusiness 10% 9% 3% 28% Dier- en Veehouderij 12% 15% 6% 4% Tuinbouw en Akkerbouw Voedingsmiddelentechnologie 13% 18% Ruimtelijke ordening en planologie 27% 29% 9% Chemie en Chemische technologie 20% 25% 4% 5% 4% Technische natuurkunde 26% 29% 18% Informatica 12% 6% 4% 2% 2% ICT 12% 12% 3% Aviation 12% 19% 12% Maritiem Officier 14% 22% Luchtvaart- en Scheepstechniek 24% 17% Autotechniek 19% 20% Algemene Operationele Techniek 17% Elektrotechniek 18% 13% 2% 4% Mechatronica 19% Civiele techniek 23% 26% 3% Werktuigbouwkunde 23% 11% 2% 1% 2% Bouwkunde 35% 16% 1% Totaal 10% 17% 3% 14% 20% 2% 1% 1% overig

23 STUDIE & WERK Tabel 8 Arbeidsmarktpositie 10 jaar na afstuderen cohort : inkomenssituatie van alle afgestudeerden, contract, loon en uren van afgestudeerden werkzaam in loondienst Inkomenssituatie Contractsoort werkend in Nederland geen werk/ geëmigreerd/ overleden vast tijdelijk uitzend/oproepkracht bruto maandloon bruto uurloon* contracturen per week Leraar basisonderwijs (PABO) 91% 9% 85% 13% 2% ,6 27,6 Lerarenopleiding Nederlands 90% 11% 82% ,0 28,7 Lerarenopleiding Engels 82% 18% 76% ,4 28,4 Lerarenopleiding Duits/Frans/Spaans 82% 18% 85% ,9 28,4 Lerarenopleiding Geschied./Aardr./Maatsch. 87% 13% 85% ,1 31,1 Lerarenopleiding Economie 88% 12% 87% ,7 31,6 Lerarenopleiding Wiskunde 91% 9% 84% ,0 31,1 Lerarenopleiding Biologie 87% 13% 90% ,0 30,3 Lerarenopleiding Natuur-/Scheikunde 90% 10% 81% ,0 32,1 Lerarenopleiding Techniekvakken 91% 9% 87% ,7 34,8 Lerarenopleiding Overig 88% 12% 86% 11% 3% ,4 28,3 Academie lichamelijke opvoeding (ALO) 93% 7% 83% ,4 31,8 Pedagogiek 87% 13% 79% 18% 3% ,1 28,4 Taal en economie 74% 26% 71% 25% 4% ,4 35,0 Journalistiek 88% 12% 67% 27% 6% ,5 32,4 Communicatie 84% 16% 73% 24% 4% ,7 33,0 Communicatie en multimedia design 92% 8% 72% ,0 36,1 Informatiestudies 88% 12% 71% ,4 34,3 Communicatiesystemen 92% 8% 82% ,1 37,2 Media en entertainment management 88% 12% 62% 31% 7% ,3 33,6 Kunstacademie 75% 25% 66% 29% 6% ,3 27,8 Muziek 67% 33% 65% 31% 4% ,5 24,7 Toneel 88% 12% 55% ,8 25,1 Dans 52% 48% 59% ,6 25,1 Ontwerpen 87% 13% 72% ,7 35,3 Bedrijfskunde MER 90% 10% 80% 17% 3% ,7 35,5 HBO - Rechten 87% 13% 81% ,3 32,4 Bestuurskunde 93% 7% 81% ,0 34,6 European studies 71% 29% 66% 28% 6% ,5 33,4 Veiligheidskunde >90% 82% ,0 35,6 Vastgoed en Makelaardij 91% 9% 76% ,0 35,6 Bedrijfseconomie 90% 10% 82% 16% 2% ,3 36,6 Commerciële economie 89% 11% 77% 21% 2% ,0 36,6 Accountancy en fiscaal 94% 6% 83% ,8 36,1 Bedrijfskunde en management 93% 7% 79% ,6 36,9 International Business and Management 37% 63% 76% 20% 4% ,1 37,0 Financial Services Management 88% 12% 85% ,3 36,0 Vervoer en logistiek 91% 9% 81% ,3 37,9 Retail management 88% 12% 77% 19% 4% ,5 36,9 Facility management 92% 8% 79% 18% 2% ,9 34,6 Technische bedrijfskunde 87% 13% 84% 15% 2% ,9 38,1 Fashion 73% 27% 58% ,1 32,3 Hotelschool 74% 26% 71% ,8 35,1 Sport en management >96% 72% ,8 33,2 Vrijetijdsmanagement 86% 14% 71% 24% 5% ,1 33,1 Toerisme 83% 17% 73% 24% 4% ,8 33,1 Maatschappelijk werk en dienstverlening 85% 15% 80% 18% 3% ,9 29,6 Culturele en maatschappelijke vorming 81% 19% 65% 30% 4% ,9 29,8

24 18 STUDIE & WERK 2017 Inkomenssituatie Contractsoort werkend in Nederland geen werk/ geëmigreerd/ overleden *Het bruto-uurloon is gelijk aan het bruto maandsalaris gedeeld door het aantal uren volgens contract, maar exclusief de uren van feestdagen en leeftijdsspecifieke verlofdagen. Derhalve is het bruto-uurloon in de tabellen hoger dan het uurloon volgens contract. Bron: SEO Economisch Onderzoek en Elsevier (2017) vast tijdelijk uitzend/oproepkracht bruto maandloon bruto uurloon* contracturen per week Culturele en maatschappelijke vorming 81% 19% 65% 30% 4% ,9 29,8 Personeel en arbeid 88% 12% 77% 19% 4% ,9 32,6 Sociaal pedagogische hulpverlening 89% 11% 80% 17% 3% ,6 28,3 Sociaal-juridische dienstverlening 88% 12% 84% 13% 2% ,2 32,5 Creatieve therapie 75% 25% 76% ,0 25,8 Verpleegkunde 92% 8% 85% 14% 1% ,6 29,1 Fysiotherapie 89% 11% 76% 19% 4% ,2 28,7 Huidtherapie >83% 61% ,6 28,0 Ergotherapie en Beweging 89% 11% 83% ,3 28,6 Logopedie 88% 12% 79% 15% 7% ,9 24,6 Mondzorgkunde 87% 13% 76% ,8 26,7 Optometrie en Audiologie >81% 85% ,2 29,8 Voeding & diëtetiek 84% 16% 75% ,4 27,7 Management in de Zorg Farmakunde >56% 88% ,8 34,3 Gezondheidszorg en techniek 93% 7% 87% ,8 31,5 Biologie en medisch laboratoriumonderzoek 85% 15% 70% ,2 34,3 Milieustudies 83% 17% 81% ,4 35,5 Bedrijfskunde en Agribusiness 61% 39% 82% ,2 34,0 Dier- en Veehouderij 76% 24% 79% ,4 32,6 Tuinbouw en Akkerbouw 46% 54% 84% ,1 36,2 Voedingsmiddelentechnologie 90% 10% 79% ,1 34,8 Ruimtelijke ordening en planologie 75% 25% 76% ,1 34,1 Chemie en Chemische technologie 88% 12% 81% 15% 4% ,1 36,9 Technische natuurkunde 90% 10% 79% ,5 37,5 Informatica 91% 9% 85% 14% 1% ,1 37,9 Aviation >77% 81% ,2 37,5 Maritiem Officier 89% 11% 76% ,2 39,7 Luchtvaart- en Scheepstechniek 85% 15% 77% ,9 39,0 Autotechniek 89% 11% 83% ,8 38,0 Algemene Operationele Techniek >93% 80% ,5 38,6 Elektrotechniek 91% 9% 84% 14% 2% ,9 38,5 Civiele techniek 91% 9% 86% ,4 38,0 Werktuigbouwkunde 92% 8% 83% 16% 1% ,8 38,6 Bouwkunde 92% 8% 74% 24% 3% ,2 37,2 Totaal 86% 14% 80% 18% 2% ,9 32,8

25 STUDIE & WERK Tabel 9 Arbeidsmarktpositie 10 jaar na afstuderen cohort : bedrijfssector van afgestudeerden werkzaam in loondienst (deel 1) landbouw industrie bouw handel Bedrijfssector vervoer en opslag horeca ict Leraar basisonderwijs (PABO) 0% 0% 1% 0% 0% 1% 1% Lerarenopleiding Nederlands Lerarenopleiding Engels Lerarenopleiding Duits/Frans/Spaans Ge- Lerarenopleiding schied./aardr./maatsch. Lerarenopleiding Economie Lerarenopleiding Wiskunde Lerarenopleiding Biologie Lerarenopleiding Natuur-/Scheikunde fin. dienstverlening Lerarenopleiding Techniekvakken 6% 5% 5% Lerarenopleiding Overig Academie lichamelijke opvoeding (ALO) Pedagogiek Taal en economie 11% 24% 7% 10% Journalistiek 4% 31% 3% onroerend goed Communicatie 6% 1% 12% 3% 11% 7% 2% Communicatie en multimedia design 12% 41% 5% Informatiestudies 8% 24% 7% Communicatiesystemen 39% 12% Media en entertainment management 13% 11% Kunstacademie 4% 13% 2% 2% 6% 1% Muziek 5% 4% Toneel Dans Ontwerpen 28% 12% 23% 4% Bedrijfskunde MER 4% 1% 8% 2% 1% 6% 25% 3% HBO - Rechten 15% Bestuurskunde European studies 11% 12% Veiligheidskunde Vastgoed en Makelaardij 13% 15% 28% Bedrijfseconomie 10% 3% 12% 4% 5% 17% 2% Commerciële economie 8% 2% 22% 3% 10% 19% 1% Accountancy en fiscaal 4% 2% 7% 2% 2% 9% 3% Bedrijfskunde en management 17% 18% 6% 10% 14% International Business and Management 8% 23% 6% 12% 14% Financial Services Management 63% Vervoer en logistiek 18% 20% 20% 6% 3% Retail management 9% 34% 8% 9% 4% Facility management 4% 2% 9% 3% 3% 6% 10% 5% Technische bedrijfskunde 23% 12% 11% 4% 9% 6% 2% Fashion 48% Hotelschool 5% 12% 3% 16% 8% 11% 2% Sport en management 9% 7% Vrijetijdsmanagement 4% 11% 2% 5% 8% 7% 2% Toerisme 5% 10% 8% 5% 5% 9% Maatschappelijk werk en dienstverlening 1% 1% 1% Culturele en maatschappelijke vorming 5% 3% 2%

26 20 STUDIE & WERK 2017 Personeel en arbeid 8% 2% 6% 3% 1% 4% 5% Bron: SEO Economisch Onderzoek en Elsevier (2017) landbouw industrie bouw handel Bedrijfssector vervoer en opslag horeca ict fin. dienstverlening Sociaal pedagogische hulpverlening 1% 1% 1% onroerend goed Sociaal-juridische dienstverlening 6% 5% Creatieve therapie Verpleegkunde 2% 1% Fysiotherapie 2% 2% 1% Huidtherapie Ergotherapie en Beweging 4% Logopedie Mondzorgkunde Optometrie en Audiologie Voeding & diëtetiek 11% Management in de Zorg Farmakunde Gezondheidszorg en techniek Biologie en medisch laboratoriumonderzoek 10% 8% Milieustudies 5% 3% 4% Bedrijfskunde en Agribusiness 7% 14% 18% 8% Dier- en Veehouderij 9% 10% 11% 8% Tuinbouw en Akkerbouw 38% 23% Voedingsmiddelentechnologie 47% 20% Ruimtelijke ordening en planologie 4% Chemie en Chemische technologie 43% 7% Technische natuurkunde 37% Informatica 5% 1% 7% 2% 46% 9% Aviation 33% Maritiem Officier 17% 21% Luchtvaart- en Scheepstechniek 36% Autotechniek 39% 19% Algemene Operationele Techniek 24% 26% Elektrotechniek 26% 12% 10% 1% 18% 2% Civiele techniek 38% Werktuigbouwkunde 49% 7% 7% 3% 3% 2% Bouwkunde 5% 30% 4% 2% 2% 4% Totaal 0% 6% 2% 7% 2% 1% 7% 6% 1%

27 STUDIE & WERK Tabel 10 Arbeidsmarktpositie 10 jaar na afstuderen cohort : bedrijfssector van afgestudeerden werkzaam in loondienst (deel 2) Advisering, onderzoek en overige spec. zkl. diensten Verhuur en overige zkl. diensten Bedrijfssector overheid onderwijs zorg cultuur en recreatie overige diensten Leraar basisonderwijs (PABO) 1% 3% 1% 84% 6% 0% 1% Lerarenopleiding Nederlands 6% 88% Lerarenopleiding Engels 90% Lerarenopleiding Duits/Frans/Spaans 5% 82% Lerarenopleiding Geschied./Aardr./Maatsch. 5% 82% 3% Lerarenopleiding Economie 86% Lerarenopleiding Wiskunde 83% Lerarenopleiding Biologie 87% Lerarenopleiding Natuur-/Scheikunde 85% Lerarenopleiding Techniekvakken 5% 3% 66% Lerarenopleiding Overig 4% 2% 60% 30% Academie lichamelijke opvoeding (ALO) 5% 5% 69% 5% 9% 2% Pedagogiek 5% 4% 25% 58% 2% Taal en economie 15% 26% Journalistiek 7% 24% 3% 3% 3% 4% 3% Communicatie 18% 27% 5% 5% 4% 2% 3% Communicatie en multimedia design 18% 10% 5% Informatiestudies 17% 14% 9% 7% Communicatiesystemen 8% 9% 8% Media en entertainment management 13% 19% 11% Kunstacademie 19% 16% 1% 21% 5% 4% 1% Muziek 5% 16% 5% 37% 6% 12% 6% Toneel 14% 20% 35% Dans 18% 16% 42% Ontwerpen 19% 17% 7% Bedrijfskunde MER 13% 25% 8% 2% 3% 1% 1% HBO - Rechten 27% 29% 16% Bestuurskunde 22% 43% 7% European studies 15% 34% Veiligheidskunde 53% Vastgoed en Makelaardij 9% 16% Bedrijfseconomie 29% 15% 5% 2% 3% 1% 1% Commerciële economie 10% 23% 1% 3% 1% 3% 1% Accountancy en fiscaal 80% 3% 3% 1% Bedrijfskunde en management 9% 18% International Business and Management 15% 25% 3% Financial Services Management 10% 11% Vervoer en logistiek 12% 13% 3% 3% Retail management 8% 17% Facility management 13% 30% 7% 6% 8% 2% Technische bedrijfskunde 13% 14% 3% 2% 2% 3% Fashion 13% 11% Hotelschool 8% 25% 4% 2% Sport en management 26% 10% 11% 20% Vrijetijdsmanagement 12% 30% 2% 5% 3% 13% 2% Toerisme 6% 52% 2% 2% 5% Maatschappelijk werk en dienstverlening 1% 9% 7% 4% 69% 3% overig

28 22 STUDIE & WERK 2017 Advisering, onderzoek en overige spec. zkl. diensten Bron: SEO Economisch Onderzoek en Elsevier (2017) Verhuur en overige zkl. diensten Bedrijfssector overheid onderwijs zorg cultuur en recreatie overige diensten Culturele en maatschappelijke vorming 4% 23% 3% 7% 41% 6% 5% Personeel en arbeid 11% 27% 13% 5% 13% 1% 2% 1% Sociaal pedagogische hulpverlening 5% 4% 3% 82% 1% 1% Sociaal-juridische dienstverlening 8% 8% 48% 2% 15% 3% Creatieve therapie 17% 63% Verpleegkunde 1% 1% 3% 3% 90% 0% Fysiotherapie 1% 1% 2% 4% 82% 2% Huidtherapie 64% Ergotherapie en Beweging 5% 15% 63% Logopedie 23% 62% Mondzorgkunde 88% Optometrie en Audiologie 63% Voeding & diëtetiek 10% 9% 52% Management in de Zorg Farmakunde Gezondheidszorg en techniek 83% Biologie en medisch laboratoriumonderzoek 19% 3% 3% 10% 42% Milieustudies 33% 5% 29% 3% 4% Bedrijfskunde en Agribusiness 9% 3% 4% 25% Dier- en Veehouderij 14% 7% 8% 11% 5% 5% Tuinbouw en Akkerbouw Voedingsmiddelentechnologie 12% Ruimtelijke ordening en planologie 28% 11% 39% 4% Chemie en Chemische technologie 23% 6% 6% 6% Technische natuurkunde 28% Informatica 12% 3% 7% 3% 3% 1% 1% Aviation Maritiem Officier 17% 15% Luchtvaart- en Scheepstechniek 29% Autotechniek 20% Algemene Operationele Techniek 17% 14% Elektrotechniek 14% 4% 3% 1% 5% Civiele techniek 29% 5% 17% 2% Werktuigbouwkunde 16% 4% 2% 2% 4% Bouwkunde 32% 4% 8% 4% 2% Totaal 10% 5% 7% 22% 20% 1% 1% 1% overig

29

30