VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS Guimardstraat BRUSSEL

Transcriptie

1 VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS Guimardstraat BRUSSEL LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS FRANS HANDELSCORRESPONDENTIE FRANS BOEKHOUDEN-INFORMATICA HANDEL SECRETARIAAT-TALEN Derde graad TSO Brussel - Licap: - september 1992

2 INHOUD blz. 1 UITGANGSPUNTEN SITUERING VAN HET LEERPLAN BEGINSITUATIE ALGEMENE DOELSTELLINGEN LEERPLANDOELSTELLINGEN EN LEERINHOUDEN METHODOLOGISCHE WENKEN EVALUATIE BIBLIOGRAFIE Frans 3 Boekhouden-Informatica

3 AV AV TV Frans Frans/ scorrespondentie Frans 1 UITGANGSPUNTEN 1.1 Een maximumomschrijving van de leerdoelen Dit leerplan gaat onder meer uit van beroeps- en beroepsopleidingsprofielen voor de economisch-administratieve sector. (Zie 8 Bibliografie.) De algemene doelstellingen (4) en de daaruit afgeleide formuleringen in de rubrieken Leerplandoelstellingen en Leerinhouden (onder 5.1, 5.2, 5.3 en 5.4) vormen een vrij ideaal referentiekader voor het vreemdetalenonderricht in het handelsonderwijs. Telkens dit nuttig en mogelijk is, worden daarom, in de rubriek Afbakening, haalbare basis- en uitbreidings/verdiepingsdoelstellingen geformuleerd voor de onderscheiden studierichtingen. Als leraar is men mee verantwoordelijk voor het bereiken van de basisdoelstellingen. Anderzijds is er een inspanningsverplichting. Men moet met name een maximale invulling van het leerplan nastreven, rekening houdend met een realistische inschatting van de mogelijkheden binnen de leerlingengroep. 1.2 Taakgerichte benadering van het taalleerproces - Het leerplan legt een sterke nadruk op de ontwikkeling van de TAAL- en LEERAUTONOMIE van de leerlingen. Het gaat ervan uit dat er, tegelijk met de verdere opbouw van woordenschat- en grammaticale kennis, op systematische wijze moet gebouwd worden aan de inzichten, attitudes en vaardigheden:. die een autonoom en zinvol taalgebruik mogelijk maken,. die het mogelijk maken dat de leerlingen greep krijgen op hun eigen taalleerproces. Dit kan enkel gebeuren door middel van gepaste lesactiviteiten en oefenvormen. - De methodologische wenken die bij dit leerplan zijn gevoegd zijn daarom in hoofdzaak taakgericht. Taal leert men best al doende, namelijk door communicatieve taken of opdrachten uit te voeren. Dit heeft voor gevolg dat de opdracht van de leraar er anders zal gaan uitzien. Hij wordt meer de "manager" van het klasgebeuren. Hij staat niet alleen in voor de aanbreng van de noodzakelijke kenniselementen, maar meer dan voorheen het geval was, organiseert en begeleidt hij de leeractiviteiten. Een taak wordt gedefinieerd als een communicatieve opdracht die afgeleid is van authentieke communicatie, en waarin echte informatie-overdracht centraal staat (b.v. iemand onthalen aan de balie, een concrete informatie opzoeken in een gebruiksaanwijzing, een telefoongesprek notuleren). Deeltaken zijn dan die activiteiten (oefeningen, toepassingen van strategieën en technieken) die moeten plaatsvinden om tot de uitvoering van de communicatieve taken te komen (b.v. een tekst zoekend doorlopen om de gezochte informatie op te sporen, spellingcontrole aanwenden om een tekst te corrigeren). - De leerplancommissie is zich bewust van de gevolgen van de vernieuwende aspecten van het leerplan voor de leraren. Zij zullen zich vaak met eigen materiaal moeten behelpen, tot de educatieve uitgeverijen adequaat leermateriaal op de markt brengen. Daarom worden in de methodologische wenken suggesties gedaan in de zin van eenvoudig op te zetten lesactiviteiten en oefenvormen. Frans 5 Boekhouden-Informatica

4 1.3 Integratie van het AV Frans en het TV scorrespondentie Frans In dit leerplan worden het AV Frans en het TV scorrespondentie Frans geïntegreerd, wat betekent dat de artificiële scheiding tussen die twee vakken nu vervalt. Dit ligt voor de hand, vermits in deze opleidingen zeer veel belang wordt gehecht aan de zakelijke communicatie, en de schrijfvaardigheid zich in het verlengde bevindt van de overige vaardigheden. Als men oefent met een telefoongesprek, moeten activiteiten kunnen aansluiten als het schriftelijk bevestigen van de gemaakte afspraken. De grammaticale inbreng kan plaatsvinden onder meer in functie van en aansluitend bij het schrijven van brieven, dienstmededelingen en dergelijke. Bijgevolg worden alle betreffende lesuren in de mate van het mogelijke ook gegeven door één persoon. Zoniet zullen beide betrokken leraren moeten overleggen en tot sluitende afspraken komen. 2 SITUERING VAN HET LEERPLAN 2.1 Het lessenpakket Dit leerplan geldt voor de studierichtingen Boekhouden-informatica, en, waar het lessenpakket Frans en scorrespondentie Frans er als volgt uitziet BOEKHOUDEN-INFORMATICA Fundamenteel gedeelte: AV Frans: 3-3 uur/week Het NVKSO stelt in haar pedagogische aanbevelingen voor dit lessenpakket in het 1ste en het 2de leerjaar aan te vullen met één uur TV scorrespondentie Frans (1-1) uit het complementair gedeelte HANDEL Fundamenteel gedeelte: AV Frans: AV Frans/ TV scorrespondentie Frans: 3-3 uur/week 1-0 uur/week Het NVKSO stelt in haar pedagogische aanbevelingen voor dit lessenpakket in het 2de leerjaar aan te vullen met één uur TV scorrespondentie Frans (0-1) uit het complementair gedeelte SECRETARIAAT-TALEN Fundamenteel gedeelte: AV Frans: AV Frans/ TV scorrespondentie Frans: 4-4 uur/week 1-0 uur/week Het NVKSO stelt in haar pedagogische aanbevelingen voor dit lessenpakket in het 2de leerjaar aan te vullen met één uur TV scorrespondentie Frans (0-1) uit het complementair gedeelte. Frans 6 Boekhouden-Informatica

5 2.2 Het verdere curriculum - Nadat zij de derde graad SO beëindigd hebben, kunnen de leerlingen kiezen tussen:. een verderzetting van hun studies, bij voorbeeld in een 7de specialisatiejaar, in het Economisch Hoger Onderwijs (HOKT), in het Pedagogisch Hoger Onderwijs enz.;. een onmiddellijke betrekking. - Na hun studies komen zij overwegend terecht in onthaal-, verkoop- en secretariaats- of commerciële diensten van bedrijven, in openbare diensten en administraties. Zij zullen via rechtstreekse gesprekken, via de telefoon of via briefwisseling in contact komen met het publiek. - Dit laatste kan gerelativeerd worden voor de leerlingen van de studierichting Boekhouden-informatica. In deze opleiding is naast het boekhoudkundige aspect de informatica-component belangrijk. Om hun oriëntatiemogelijkheden naar de 7de specialisatiejaren en naar het hoger onderwijs zo ruim mogelijk te houden, is het nochtans aangewezen de taalopleiding ruim op te vatten. 2.3 Aansluiting met de algemene doelstellingen van de studierichtingen Boekhouden-informatica,, - In deze studierichtingen maakt de vreemde-talenkennis deel uit van de beoogde kwalificatie. Door een verzorgde taal in de briefwisseling, in rechtstreekse mondelinge en telefonische contacten, zullen de leerlingen in belangrijke mate mee instaan voor het imago en de huisstijl van hun bedrijf of administratieve dienst. In de aansluitende studierichtingen van het hoger onderwijs zal men verder bouwen op een stevige praktische, ook theoretisch onderbouwde taalbeheersing. - Samen met de andere vakken speelt het vreemde-talenonderricht een rol bij het ontwikkelen van een aantal attitudes en sociale vaardigheden die vooraan staan in het specifieke onderwijsproject:. oordelen en handelen in de lijn van de evangelische waarden (sociale gerichtheid, dienstbaarheid, respect voor zichzelf en anderen, verantwoord handelen...);. belangstelling voor het verbale element in de latere beroepsloopbaan;. zin voor stiptheid: opdrachten correct en accuraat uitvoeren, met aandacht voor normen en conventies;. zelfstandig werken met zin voor initiatief;. efficiënt gegevens en informatie beheren;. een flexibele houding ten opzichte van een wisselend takenpakket; bereidheid tot permanente vorming;. vlotheid in stijl en voorkomen, met zin voor diplomatie en etiquette; contactvaardigheid en vermogen tot samenwerken. Van de leraren wordt verwacht dat ze zich bewust zijn van de belangrijkheid van deze attitudes en vaardigheden en dat ze dit inzicht ook doorgeven aan de leerlingen. 3 BEGINSITUATIE 3.1 De vooropleidingen - Voor de derde graad Boekhouden-informatica en is de meest evidente vooropleiding in de tweede graad de studierichting (de leerlingen die vanuit een andere studierichting instappen zouden de basis van de bedrijfsgerichte vorming missen). Ze hebben er 4 uur/week Frans gevolgd. Frans 7 Boekhouden-Informatica

6 - De leerlingen van de derde graad volgden in de tweede graad voornamelijk -talen (5 uur/week Frans) of (4 uur/week Frans). Enkel wie in het ASO behoorlijke resultaten behaalde voor talen, heeft voldoende slaagkansen. 3.2 Motivatie en voorkennis Aan al de leerlingen, maar vooral aan hen die in de derde graad de studierichtingen of Secretariaattalen willen volgen, worden ernstige eisen gesteld wat betreft de motivatie en de praktische beheersing van het Frans. De leerlingen moeten het belang inzien van het Frans voor hun verdere studies en hun later beroep. Zij moeten bereid zijn een regelmatige en volgehouden studie-inspanning op te brengen. Zij moeten blijk geven van zin voor orde en nauwkeurigheid. Deze instelling zal onder andere blijken uit het feit dat zij verzorgde notities maken, taken stipt uitvoeren en verbeteren en dat zij bij twijfel nagaan hoe iets geschreven of gezegd wordt. Er wordt van de leerlingen verwacht dat zij tijdens de voorbije jaren geleerd hebben Frans te begrijpen en aan te wenden in voor hen relevante situaties. - Zij moeten informatie kunnen uitwisselen en deelnemen aan een informeel gesprek dat aansluit bij hun leefwereld. Daarvoor moeten ze de gebruikelijke taalhandelingen kunnen realiseren. - Zij hebben verhalende, maar ook informatieve teksten leren lezen. In dat kader zijn ze nu vertrouwd met een aantal eenvoudige leestechnieken gericht op globaal en selectief tekstbegrip (dit wil zeggen enkel de pertinente gegevens opsporen en begrijpen). Ze hebben ook een vertaalwoordenboek leren raadplegen. - De leerlingen hebben geleerd via een brief informatie in te winnen en te verstrekken. Eigen ervaringen en belevenissen kunnen zij verwoorden op een eenvoudige manier. Het uitgangspunt voor deze steloefeningen waren modellen, waarin ze formuleringen en structuren konden terugvinden. - Zij horen daarbij een praktische kennis te hebben van de Franse grammatica. Dat wil zeggen dat ze veel voorkomende vormen en structuren in de praktijk kunnen toepassen. Het leerplan van de tweede graad schrijft ook voor dat men, stilaan en progressief, naast "algemene taal", ook situaties, documenten en terminologie aan bod laat komen die aansluiten bij het eigen karakter van de studierichting. Met alle voorbehoud wordt de productieve woordenschatkennis op het einde van de 2de graad op 2000 tot 2500 woorden geraamd. Indien, ondanks de hierboven beschreven instroomeisen, blijkt dat de leerlingen een aantal belangrijke doelstellingen op onvoldoende wijze bereikt hebben, dan moeten ze ingebouwd worden in het jaarplan van het eerste jaar van de derde graad. Men moet echter vermijden dat dergelijke herhalingen de haalbaarheid van de doelen van de 3de graad hypothekeren. Frans 8 Boekhouden-Informatica

7 4 ALGEMENE DOELSTELLINGEN Men kan de einddoelstellingen van het vak Frans in het handelsonderwijs als volgt omschrijven. - Frans gebruiken voor beroepsdoeleinden.. Gebruikers van het Frans (moedertaalsprekers en andere) zelfstandig begrijpen en te woord staan tijdens rechtstreekse en telefonische contacten die betrekking hebben op gewone commerciële aangegelegenheden en dienstbetoon.. Informatie verzamelen uit commerciële en administratieve formulieren en documenten, brieven, publiciteit, gebruiksaanwijzingen en dergelijke en er de voor zijn doeleinden relevante gegevens uit begrijpen.. Routinematige bedrijfscorrespondentie voeren; met betrekking tot de interne dienst, eenvoudige richtlijnen en mededelingen formuleren, bondig notuleren enz. - Frans gebruiken voor studiedoeleinden (b.v. informatie verzamelen en verwerken). Dit impliceert dat men een voldoende taal- en leerautonomie ontwikkelt die gebaseerd is op:. een praktische beheersing van lexicon en grammatica,. de nodige inzichten, attitudes en vaardigheden om zelfstandig lees-, luister-, gespreks- en schrijftaken uit te voeren. - In staat zijn in te spelen op persoonlijke behoeften tijdens verblijven in Franstalige gebieden (b.v. inkopen doen, vragen naar accomodaties). - Zowel beroepsmatig als privé, formele en informele sociale contacten leggen en onderhouden met anderstaligen (b.v. zich voorstellen, een gesprek voeren over alledaagse dingen). Dit impliceert onder meer omgaan met personen met andere sociale en culturele achtergronden. - Via taalbeheersing zich een rechtstreekse toegang tot de Franstalige wereld verschaffen. De taalvaardigheid die de leerlingen reeds hebben verworven in de 1ste en 2de graad, en die vooral betrekking had op situaties uit het privé-leven, wordt onderhouden en in de mate van het mogelijke uitgebreid. De taalvaardigheid in functie van studie- en beroepsdoeleinden krijgt nu echter de prioriteit. Beide toepassingsvelden zijn niet strijdig met elkaar. De voorgehouden taaltraining maakt immers transfer mogelijk van taalgedrag in beroepssituaties naar taalgedrag in het sociale leven, en omgekeerd. 5 LEERPLANDOELSTELLINGEN EN LEERINHOUDEN 5.1 Gespreksvaardigheid DOELSTELLINGEN - Als initiatiefnemer of als benaderde persoon, gebruikers van het Frans (moedertaalsprekers en andere) te woord staan tijdens rechtstreekse èn telefonische contacten die betrekking hebben op: - commerciële aangelegenheden en dienstbetoon, - eigen behoeften, - het sociale leven. Frans 9 Boekhouden-Informatica

8 - In het kader van de interne dienst van bedrijven, instructies en boodschappen formuleren en/of overbrengen, en bondig verslag uitbrengen over:. telefonische en andere gesprekken die men moet voeren,. eenvoudige mondelinge uiteenzettingen en gesprekken waaraan men niet actief deelneemt,. informatie die men verzamelt in brieven, documenten, handleidingen, artikels en dergelijke. Om deze doelstellingen te realiseren zijn een aantal inzichten, attitudes en vaardigheden belangrijk. - De vereiste taalhandelingen beheersen; ze gepast en correct aanwenden. (Zie Leerinhouden.) - De Franse uitspraak en intonatie beheersen. - Vat hebben op de inhoud en het verloop van een gesprek of betoog (tekstvaardigheid, compétence discursive).. Een gesprek beginnen en beëindigen,. Binnen het gesprek een onderwerp inleiden en afsluiten.. Hoofd- en bijzaken (onder)scheiden.. Feiten en meningen (onder)scheiden.. Beleefd onderbreken, feiten of meningen weerleggen, feiten of meningen introduceren.. Een duidelijk en samenhangend betoog houden.. Argumenteren met als doel de andere te overtuigen. - Het gebrek aan kennis van het Frans of een slechte verstaanbaarheid compenseren: spellen, om herhaling vragen, vragen en uitdrukkingen herhalen, onbekende begrippen omschrijven, belangrijke punten herhalen of op verschillende manieren omschrijven om misverstand uit te sluiten, moeilijke formuleringen omzeilen, stopwoorden oordeelkundig gebruiken enz. - Het gesprek doelmatig voorbereiden door de voorkennis te mobiliseren, gebruik te maken van informatieve teksten over het onderwerp en een beroep te doen op hulpmiddelen als woordenlijsten, woordenboeken, eventueel encyclopedieën. - Socio-culturele en sociale vaardigheden.. Blijk geven van een klantgerichte instelling.. Bereid zijn te luisteren en openstaan voor andere opvattingen.. Formele en informele taaluitingen onderscheiden.. De nodige beleefdheidsvormen beheersen.. Tactvol optreden overeenkomstig de culturele achtergrond van de zakenrelatie of van de persoon die om een dienst verzoekt; op de hoogte zijn van verschillende internationale (voornamelijk Belgische en Franse) conventies: gespreks-, telefoon-, tafelconventies en dergelijke. (Zie ook 5.5 Kennis van land en volk.) LEERINHOUDEN Om de hogervermelde doelstellingen te bereiken moeten de leerlingen vertrouwd zijn met de voorkomende gesprekssituaties, de eraan verbonden taalhandelingen, woordenschatvelden, morfologische en syntactische structuren. Als oriëntatie volgt een overzicht van belangrijke/interessante gesprekssituaties en het aansluitende taalgebruik. Men zal uiteraard keuzes moeten maken en prioriteiten vastleggen, afhankelijk van de groep leerlingen en rekening houdend met de contacten met het bedrijfsleven. Frans 10 Boekhouden-Informatica

9 De opsomming is niet exhaustief. Ze is vooral georiënteerd op commerciële en dienstverlenende gesprekken. Nochtans kan men de meeste situaties ook ombuigen naar het privé-leven en het sociale leven. De verwerking van deze situaties biedt de gelegenheid om de taalhandelingen die reeds aan bod kwamen in de tweede graad, te heractiveren. (Zie het leerplan Frans 2de graad TSO, en -talen, 3.1.) - De gangbare conventies toepassen bij telefoongesprekken:. zich melden, doorverbinden, vragen of men even wil wachten, zeggen dat men zal terugbellen, het gesprek beëindigen enz.;. een boodschap inspreken op een automatisch antwoordapparaat. - Onthalen en algemene informatie verstrekken:. bezoekers aan de balie van een bedrijf, een organisatie of een openbare dienst te woord staan: hen begroeten, vragen of ze even willen wachten, hen aanmelden bij de bevoegde afdeling, hen doorverwijzen, de weg wijzen naar een ruimte in het bedrijf of naar een andere dienst, eventueel begeleiden, een badge aanbieden en er uitleg over verstrekken, een gastenfiche laten invullen, een verfrissing aanbieden enz.;. een informeel gesprek voeren met een bezoeker over het weer, de reisomstandigheden en dergelijke om bij voorbeeld een korte wachttijd te overbruggen;. gasten in het bedrijf rondleiden. - Afspraken maken en reserveringen plaatsen:. een afspraak maken, bevestigen, annuleren of wijzigen;. een reservering plaatsen, bevestigen, boeken en wijzigen in verband met lokalen, accomodaties, transport en dergelijke;. informatie vragen met betrekking tot de gewenste reservering: prijs, ligging en bereikbaarheid, uurregelingen en dergelijke. - Contacten leggen:. zich voorstellen, vragen/informeren naar de juiste contactpersoon;. refereren naar eerder contact of naar contactpersonen;. de reden van het bezoek/de oproep toelichten;. informatie vragen en geven over het bedrijf of de dienst: aard, producten, dienstverlening, omvang en organisatie, ligging en bereikbaarheid;. vragen om informatiemateriaal, dit materiaal bondig toelichten. - Een gesprek voeren met betrekking tot verkoop en dienstbetoon:. informatie vragen en geven over producten en diensten: productinformatie, referenties en vertegenwoordiging, beschikbaarheid, prijzen, leverings- en betalingsvoorwaarden, vervoer, opslag, garanties, dienst na verkoop en dergelijke;. een offerte vragen en uitwerken, vragen om schriftelijke bevestiging;. een bestelling plaatsen, bevestigen, aanvaarden, wijzigen en annuleren; vragen om (schriftelijke) bevestiging, een bestelformulier toelichten;. informatie vragen en geven met betrekking tot bedrijfsadministratieve vragen; courante administratieve formulieren toelichten;. informatie vragen en geven met betrekking tot openbare diensten (Belgacom, Sabena, gemeentehuis...);. een consumptie aanbieden, aanvaarden, weigeren. - Een klacht uiten en adequaat behandelen:. een klacht duidelijk onder woorden brengen; beleefd manen;. de klacht/maning aanvaarden, afwijzen of verwijzen naar een andere persoon die ze kan behandelen;. oplossingen voor de klacht voorstellen. Frans 11 Boekhouden-Informatica

10 - Een sollicitatiegesprek voeren:. telefonisch contact opnemen in verband met een vacature;. gegevens verstrekken: persoonlijke gegevens, studies, taalkennis, nuttige ervaringen, hobby's;. de sollicitatie motiveren: belangstelling, ervaringen, persoonlijke contacten, profiel van het bedrijf, de industriële sector;. het loon bespreken;. indiscrete vragen beleefd/diplomatisch afwijzen. - Instructies vragen en (door)geven:. in verband met het uitvoeren van opdrachten: telefoneren, brieven schrijven, bedrijfsadministratie enz.;. bij het gebruiken van apparatuur, van hard- en software en dergelijke. - Een tafelgesprek voeren:. (doen) plaatsnemen;. in het gesprek de gebruikelijke tafelconventies toepassen. Verder wordt voor een zakelijk tafelgesprek verwezen naar de hierboven genoemde situaties. Ook niet-zakelijke onderwerpen kunnen aan bod komen, bijvoorbeeld:. feiten en gebeurtenissen vermelden met de betrekking de actualiteit en het privé-leven;. standpunten, meningen, gevoelens, argumenten en dergelijke vertolken AFBAKENING Bij het bepalen van de basis- en uitbreidingsdoelstellingen gaat men uit van een onderscheid tussen transactionele en interactionele situaties of gesprekken. - Transactionele situaties Dit zijn situaties waarbinnen de communicatie relatief goed voorspelbaar is, omdat ze volgens een weinig variërend patroon verloopt (bij voorbeeld baliegesprekken, telefoongesprekken waarbij men optreedt als tussenpersoon). - Interactionele situaties Dit zijn meer open situaties, waarbinnen de communicatie niet zo goed voorspelbaar is. (Zie het dienstof verkoopgesprek en het tafelgesprek zoals omschreven onder ) Interactionele situaties doen een beroep op een grotere taalbeheersing. Daarom kan het aangewezen zijn dat men zich in de beginfase eerder toelegt op de meer gesloten oefenvormen die aan bod komen bij transactionele situaties. Vanzelfsprekend kunnen ook eenvoudige gesprekken in interactionele situaties herleid worden tot voorspelbare patronen. (Zie verder 6 Methodologische wenken.) Studierichting Boekhouden-informatica BASIS - Transactionele gesprekken voeren over vertrouwde onderwerpen, in vertrouwde situaties. De belangrijkste bedrijfssituaties hebben betrekking op:. telefoneren,. onthalen en algemene informatie verstrekken,. afspraken maken en reserveringen plaatsen,. contacten leggen, UITBREIDING/VERDIEPING - Transactionele gesprekken voeren over meer onderwerpen. Zich vrij vlot bewegen in interactionele situaties. Frans 12 Boekhouden-Informatica

11 . verkoop en dienstbetoon (ook deze gesprekken kunnen herleid worden tot voorspelbare patronen). (Zie ) - Instructies en boodschappen overbrengen. Belangrijke functies - Omgaan met getallen (betalingen, afstanden, uur en datum, hoeveelheden, afmetingen, gewichten... - Tijdsaanduidingen, duur, frequentie, volgorde... geven en bepalen. - Telefoonconventies toepassen. - Situeren en aanwijzen (b.v. de weg vragen en wijzen). - Manipulaties en bewegingen benoemen (donner, pousser, reculer e.d.). - Vergelijken. - Bevestigen, ontkennen, vragen, zijn instemming betuigen, aanvaarden, danken, weigeren, voorkeur uiten, beloven, zekerheid of twijfel uitdrukken, zich verontschudigen, gelukwensen... Correctheid Het aanwenden van woordenschat en structuren, de uitspraak en de intonatie zijn van die aard dat de spreekintenties probleemloos overkomen bij toehoorders met Frans als moedertaal of met een vlotte beheersing van het Frans. Tempo Het spreektempo mag het geduld van de toehoorders niet storende op de proef stellen. - Eenvoudige instructies en boodschappen formuleren en overbrengen. - Met de steun van kernwoorden of vragen (b.v.: ce dont on parle, où, quand, qui, quoi, envers qui, comment, pourquoi, solution) verslag uitbrengen over onderwerpen waarover men zich al lezend en/of luisterend gedocumenteerd heeft. Correctheid - uitspraak en intonatie zijn vrij goed (trekken de aandacht niet van de gesprekspartner), - weinig fouten met betrekking tot de woordkeuze en de grammatica. Tempo Vlot spreektempo, ondanks enige aarzeling bij het zoeken naar de gepaste formulering. Indien via het complementair gedeelte het vak AV Frans/TV scorrespondentie Frans wordt opgenomen in het lessenpakket, gelden de basis- en uitbreidingsdoelstellingen van de studierichting. Studierichting BASIS - Transactionele gesprekken over vertrouwde onderwerpen voeren. (Zie Boekhouden-informatica.) UITBREIDING/VERDIEPING - Transactionele gesprekken voeren over meer onderwerpen. Frans 13 Boekhouden-Informatica

12 - Korte formele gesprekken voeren binnen een drietal interactionele situaties (per jaar) waarmee men heeft geoefend. - Eenvoudige instructies en boodschappen formuleren en overbrengen met betrekking tot vertrouwde domeinen. - Met de steun van kernwoorden of vragen (b.v.: ce dont on parle, où, quand, qui, quoi, envers qui, comment, pourquoi, solution) de essentie weergeven van onderwerpen waarover men zich al lezend en/of luisterend gedocumenteerd heeft. - Zich vrij vlot bewegen in meer interactionele situaties. - Ook minder eenvoudige instructie en boodschappen verwerken. - Dit ook weergeven zonder hulp. In plaats van "de essentie weergeven van", lees "verslag uitbrengen over". Belangrijke functies Zie Boekhouden-informatica. Correctheid Het aanwenden van woordenschat en structuren, de uitspraak en de intonatie zijn van die aard dat de spreekintenties probleemloos overkomen bij toehoorders met Frans als moedertaal of met een vlotte beheersing van het Frans. Tempo Het spreektempo mag het geduld van de toehoorders niet storend op de proef stellen. Correctheid - uitspraak en intonatie zijn vrij goed (trekken de aandacht niet van de gesprekspartner), - weinig fouten met betrekking tot de woordkeuze en de grammatica. Tempo Vlot spreektempo, ondanks enige aarzeling bij het zoeken naar de gepaste formulering. Studierichting BASIS - Transactionele gesprekken voeren over vertrouwde onderwerpen. (Zie Boekhouden-informatica.) - Korte formele gesprekken voeren binnen een viertal interactionele situaties (per jaar) waarmee men heeft geoefend. - Instructies en boodschappen formuleren en overbrengen met betrekking tot vertrouwde domeinen. - Met de steun van kernwoorden of vragen (b.v.: ce dont on parle, où, quand, qui, quoi, envers qui, comment, pourquoi, solution) de essentie weergeven van onderwerpen waarover men zich al lezend en/of luisterend gedocumenteerd heeft. UITBREIDING/VERDIEPING - Transactionele gesprekken voeren over meer onderwerpen. - Zich vrij vlot bewegen in meer interactionele situaties. - De essentie ook weergeven zonder hulp. In plaats van "de essentie weergeven van", lees "verslag uitbrengen over". Belangrijke functies Zie Boekhouden-informatica. Frans 14 Boekhouden-Informatica

13 Correctheid Het aanwenden van woordenschat en structuren, de uitspraak en de intonatie zijn van die aard dat de spreekintenties probleemloos overkomen bij toehoorders met Frans als moedertaal of met een vlotte beheersing van het Frans. Tempo Het spreektempo mag het geduld van de toehoorders niet storend op de proef stellen. Correctheid - uitspraak en intonatie zijn vrij goed (trekken de aandacht niet van de gesprekspartner), - weinig fouten met betrekking tot de woordkeuze en de grammatica. Tempo Vlot spreektempo, ondanks enige aarzeling bij het zoeken naar de gepaste formulering. 5.2 Luistervaardigheid DOELSTELLINGEN - In het Frans gesproken taaluitingen begrijpen die toelaten deel te nemen aan rechtstreekse en telefonische gesprekken. - In het Frans gesproken aankondigingen, mededelingen en richtlijnen zelfstandig begrijpen. - Zelfstandig de voor zijn doeleinden relevante informatie putten uit eenvoudige uiteenzettingen en uit gesprekken waaraan men zelf niet actief deelneemt. Het belang van deze doelstellingen mag niet onderschat worden: een groot deel van de communicatie in het bedrijf of de organisatie impliceert immers luistergedrag. De luistervaardigheid wordt ook apart geoefend. Dit is onder meer nodig om de leerlingen vertrouwd te maken met de woordenschat, de uitspraak, de intonatie, de spreeksnelheid en de verschillende taalregisters van moedertaalsprekers. Om de doelstellingen te realiseren zijn een aantal inzichten, attitudes en vaardigheden belangrijk, waaronder: - gericht luisteren (zich richten op wat men wil vernemen); - rekening houden met de talige en niet-talige context (b.v. de omstandigheden, de betrokken personen, wat juist gezegd werd); - de voorkennis mobiliseren: eigen voorkennis met betrekking tot het doel van een bezoek, het onderwerp van een gesprek, te verwachten aandachtspunten e.d.; - zich richten op wat men begrijpt: zich niet laten afleiden door wat men niet heeft verstaan of begrepen; - hoofd- en bijzaken onderscheiden, o.m. op basis van structurerende uitspraken, signaalwoorden, intonatie en debiet, redundantie (zie 6.3.1), het aanwenden van voorbeelden; - feiten en meningen onderscheiden; - formeel en informeel taalgebruik onderscheiden; - intonatiepatronen interpreteren (b.v. vraagtoon, gebiedende toon, ongeduld, verwondering, ongeloof) LEERINHOUDEN Met het oog op een representatieve variatie van relevante tekstsoorten, maakt men een oordeelkundige keuze uit: - gesprekken die aanleunen bij bedrijfssituaties en het maatschappelijk leven, - boodschappen op een automatisch antwoordapparaat, Frans 15 Boekhouden-Informatica

14 - mededelingen, onder andere informatie via luidsprekers of intercom in het station, de luchthaven, een handelsbeurs en dergelijke, - instructies bij opdrachten in verband met telefoneren, brieven schrijven, bedrijfsadministratie en dergelijke, - instructies bij het gebruik van apparatuur, van hard- en software, - reclameclips, productinformatie, - eenvoudige uiteenzettingen, ook buiten de bedrijfssfeer AFBAKENING Studierichting Boekhouden-informatica BASIS - De voor zijn doeleinden relevante informatie in korte en concrete berichten (b.v. mededelingen, instructies, reclamespots, productinformatie op TV) en gesprekken over vertrouwde onderwerpen begrijpen. Niveau De sprekers houden rekening met anderstaligen met een minder vlotte beheersing van het Frans (eenvoudige woordkeuze, vrij veel redundantie, rustig spreektempo, aandacht voor culturele verschillen). UITBREIDING/VERDIEPING - Ook eenvoudige uiteenzettingen over vertrouwde (ook specialistische) onderwerpen begrijpen. Niveau De sprekers houden nagenoeg geen rekening met anderstaligen met een minder vlotte beheersing van het Frans. (Weergeven van de informatie: zie en ) Indien via het complementair gedeelte het vak AV Frans/TV scorrespondentie Frans wordt opgenomen in het lessenpakket, gelden de basis- en uitbreidingsdoelstellingen van de studierichting. Studierichting BASIS - De voor zijn doeleinden relevante informatie begrijpen:. in korte en concrete berichten (b.v. mededelingen, instructies, reclamespots, productinformatie op TV),. in gesprekken over vertrouwde onderwerpen,. in korte en eenvoudige uiteenzettingen over vertrouwde (ook specialistische) onderwerpen. Niveau De sprekers houden rekening met anderstaligen met een minder vlotte beheersing van het Frans (eenvoudige woordkeuze, vrij veel redundantie, UITBREIDING/VERDIEPING. Ook in langere berichten.. Ook in langere uiteenzettingen. Niveau De sprekers houden nagenoeg geen rekening met anderstaligen met een minder vlotte beheersing van het Frans. Frans 16 Boekhouden-Informatica

15 rustig spreektempo, aandacht voor culturele verschillen). (Weergeven van de informatie: zie en 5.4.3) Studierichting BASIS UITBREIDING/VERDIEPING - De voor zijn doeleinden relevante informatie begrijpen:. in concrete berichten als mededelingen, instructies, reclamespots en productinformatie op TV),. in gesprekken over vertrouwde onderwerpen,. in uiteenzettingen over vertrouwde (ook specialistische) onderwerpen. Niveau De sprekers houden rekening met anderstaligen met een minder vlotte beheersing van het Frans (eenvoudige woordkeuze, vrij veel redundantie, rustig spreektempo, aandacht voor culturele verschillen). Niveau De sprekers houden nagenoeg geen rekening met anderstaligen met een minder vlotte beheersing van het Frans. (Weergeven van de informatie: zie en 5.4.3) 5.3 Leesvaardigheid DOELSTELLINGEN Met betrekking tot commerciële en administratieve formulieren en documenten, brieven, publiciteit, handleidingen, artikels uit kranten en (vak)tijdschriften, het leesgedrag afstemmen op verschillende doeleinden. Deze zijn achtereenvolgens: - vertrekkend vanuit een bepaalde informatiebehoefte, bepalen of een tekst relevante informatie bevat en zo ja, welke: "in tekst X staat iets over..." (relevantiebepaling); - aan de hand van zo weinig mogelijk tekstinformatie, relatief snel de globale strekking van een tekst bepalen; - de strekking van (relevante) gedeelten van een tekst ook in detail bepalen (detailidentificatie); - de onderdelen van een tekst onderscheiden en hun verband bepalen (structureren); - conclusies of besluiten trekken. Om deze doelstellingen te realiseren moeten de leerlingen een aantal inzichten, attitudes en vaardigheden verwerven zoals: - teksten lezen met als doel vlug zicht te krijgen op de globale strekking/inhoud (skimmen); Frans 17 Boekhouden-Informatica

16 - snel en gericht bepaalde informatie opzoeken (scannen), onder andere op basis van vertrouwdheid met bepaalde tekstsoorten; - zichzelf vragen stellen over de inhoud van een tekst; - de voorkennis mobiliseren; - hoofd- en bijzaken onderscheiden; - feiten en meningen onderscheiden; - persuasieve formuleringen onderscheiden (op welke wijze trachten de stellers de lezer te overtuigen en/of te beïnvloeden?); - teksten in betekenisvolle segmenten onderverdelen; de segmenten met elkaar in verband brengen (met andere woorden de tekst of de informatie structureren); daarbij gebruik maken van de aanwezige structuurindicatoren (zie ); - de in diverse bronnen bekomen informatie vergelijken en bundelen; - een woordenboek doeltreffend gebruiken (dus als het nodig is, en anders niet); - de betekenis van onbekende woorden afleiden uit de context, uit gelijkenis met woorden in de doeltaal of in andere talen; - in een ingewikkelde zin, de zinskern onderscheiden (de zinskern draagt meestal ook de kern van de boodschap) LEERINHOUDEN Met het oog op een representatieve variatie van tekstsoorten, maakt men een oordeelkundige keuze uit (liefst authentische): - brieven, faxen, memo's, telexberichten, - offertes, - administratieve formulieren, reserverings- en bestelformulieren, exportdocumenten, vervoerdocumenten, facturen, creditnota's, wissels, etikettering, - bank- en verzekeringsberichten, - verkoopvoorwaarden, polissen, - advertenties, - folders, documentatie, productinformatie, - handleidingen (eventueel bij software), - gegevens uit databanken, - verslagen, - artikels uit kranten en (vak)tijdschriften, - voorschriften en mededelingen. Een aantal vaardigheden en strategieën (zie 5.3.1) kunnen het best geoefend worden aan de hand van artikels. Het spreekt vanzelf dat deze niet steeds bedrijfsgericht moeten zijn, en dat men de kans moet aangrijpen om in te spelen onder andere op actuele gebeurtenissen en ontwikkelingen. (Zie ook 5.5 Kennis van land en volk.) Men moet immers de motivering van de leerlingen in het oog houden, onder andere door te zorgen voor voldoende variatie in de referentiële syllabus. De leesteksten moeten zoveel mogelijk "nieuwheidswaarde" hebben, met andere woorden qua inhoud liefst als nieuw, boeiend of aangenaam overkomen. Frans 18 Boekhouden-Informatica

17 5.3.3 AFBAKENING Studierichting Boekhouden-informatica BASIS - Binnen een redelijke vooraf bepaalde tijd, - met behulp van een woordenboek, de onder beschreven doelstellingen realiseren naar aanleiding van vrij duidelijk gestructureerde teksten over concrete en vertrouwde (ook specialistische) onderwerpen. UITBREIDING/VERDIEPING Ook naar aanleiding van minder vertrouwde onderwerpen, eventueel mits voorstructurering. (Zie 6.4.1) (Weergeven van de informatie: zie en 5.4.3) Indien via het complementair gedeelte het vak AV Frans/TV scorrespondentie Frans wordt opgenomen in het lessenpakket, gelden de basis- en uitbreidingsdoelstellingen van de studierichting. Studierichtingen, BASIS - Binnen een redelijke vooraf bepaalde tijd, - met behulp van een woordenboek, de onder beschreven doelstellingen realiseren naar aanleiding van vrij duidelijk gestructureerde teksten over concrete onderwerpen. Ook minder vertrouwde onderwerpen kunnen aan bod komen, eventueel mits voorstructurering. UITBREIDING/VERDIEPING Ook naar aanleiding van minder duidelijk gestructureerde teksten. (Weergeven van de informatie: zie en 5.4.3) 5.4 Schrijfvaardigheid DOELSTELLINGEN - Bedrijfscorrespondentie in het Frans voeren. - Courante gegevens in het Frans invullen op commerciële en administratieve formulieren; zelf eenvoudige formulieren opstellen, bijvoorbeeld een antwoordkaart, een zeer eenvoudige enquête (rond de wenselijkheid van dit of dat). - Mededelingen en richtlijnen van eenvoudige aard in het Frans formuleren (b.v. mededelingsborden, dienstorders, uitnodigingen). - In het Frans notuleren met betrekking tot. telefonische en andere gesprekken die men moet voeren in het kader van commerciële aangelegenheden en dienstbetoon;. informatie die men verzamelt in brieven, documenten, handleidingen, artikels en dergelijke;. gesprekken waaraan men zelf niet deelneemt en eenvoudige mondelinge uiteenzettingen. Frans 19 Boekhouden-Informatica

18 Om deze doelstellingen te realiseren zijn de volgende inzichten, attitudes en vaardigheden belangrijk. - De vereiste taalhandelingen verrichten. Voor de briefwisseling wordt verwezen naar de opsomming onder (afspraken maken en reserveringen doen, contacten leggen, een dienst- of verkoopgesprek voeren, een klacht uiten en adequaat behandelen, een sollicitatiegesprek voeren). Voor "gesprek" leest men dan "brief", "het bezoek/de oproep" vervangt men door "het schrijven". - De Franse spelling en grammatica toepassen (Zie 5.7). - Een betoog structureren en bondig formuleren. - Conventies toepassen.. De gebruikelijke schrijfconventies toepassen: opmaak, vorm van het adres, aanduiding van referten en voorwerp, aanspreekvormen, openings- en slotformules, aanduiding van eenheden en symbolen en dergelijke (daarbij dient de Belgische norm NBN Z over het indelen en typen van documenten te worden toegepast).. De specifieke structuren van standaard- en uitvoerige brieven, fax- en telexberichten, formulieren, instructies en dergelijke gebruiken.. De juiste zakelijke toon aanwenden, waarbij een onderscheid dient gemaakt tussen: E formele en informele taaluitingen, E informatieve en persuasieve taaluitingen. - Hulpmiddelen gebruiken.. Brieven en documenten waarop men een antwoord moet schrijven.. Modellen (brieven/documenten die men aan zijn eigen behoeften aanpast).. (Software in verband met) bouwsteencorrespondentie; daarbij gegevens specificeren, paragrafen correct aaneenschakelen, gepaste overgangen formuleren.. Naslagwerken, onder andere: E vertalende woordenboeken en als controle ook verklarende of synoniemenwoordenboeken, spellingwoordenboeken, E (trefwoord)grammatica's.. Informatietechnologische hulpmiddelen als spellingcontrole, synoniemenlijsten en dergelijke LEERINHOUDEN Vertrekkend van de doelstellingen (5.4.1) kan men een onderscheid maken tussen: - het opstellen van correspondentie: brieven, faxberichten (eventueel ook telexberichten), waardoor de leerlingen hun dienst of firma zullen vertegenwoordigen bij de buitenwereld; - het opstellen van interne documenten: memo's, dienstmededelingen, notulen, korte handleidingen, eenvoudige formulieren en enquêtes en dergelijke; - het invullen van administratieve formulieren, reserverings- en bestelformulieren, exportdocumenten, vrachtbrieven, wissels, sollicitatieformulieren... Binnen de correspondentie kan men opnieuw een onderscheid maken tussen informatieve en persuasieve teksten. - Informatieve brieven kunnen meestal gerekend worden tot de routinecorrespondentie en zijn gebouwd op een vrij eenvoudig en stereotiep stramien. Bijvoorbeeld:. informatie vragen (onder andere offerte, prijslijst, catalogus, vertegenwoordiger),. bestelbrief (ook ontvangstmelding, bevestiging, wijziging, annulering), Frans 20 Boekhouden-Informatica

19 . bevestiging van afspraak, overeenkomst, reservatie en dergelijke,. eenvoudige informatie geven over een product of een dienst (b.v. vervoer en opslag, betaling en betalingswijzen),. maning,. begeleidende brief,. sollicitatiebrief met curriculum vitae. - De inhoud van persuasieve brieven wordt bepaald op hogere echelons binnen het bedrijf. Zij vergen normaal een veel grotere taalbeheersing en behoren alleszins niet tot de routine. Bijvoorbeeld:. verzoekschrift,. spontane offerte, publiciteit,. om medewerking of sponsoring vragen,. klachten, bezwaarschriften,. uitnodigingen (b.v. voor een opendeurdag), een personeelsfeest,. antwoorden op de voorgaande. Men zal zich in de beginfase liefst toeleggen op de meer gesloten oefenvormen die aan bod komen bij informatieve brieven. Het is echter evident dat de leerlingen ook kunnen leren eenvoudige persuasieve brieven schrijven uitgaande van vrij stereotiepe modellen AFBAKENING Studierichting Boekhouden-informatica BASIS - De meest courante informatieve brieven en faxberichten schrijven, waarbij men uitgaat van modellen en bouwsteenteksten en zich behelpt met grammatica, woordenboeken, spellingscontrole en dergelijke. Briefsoorten: informatie vragen, bestelling, ontvangstmelding, bevestiging, begeleidende brief. (Zie 5.4.2) - Notuleren naar aanleiding van een telefoongesprek. UITBREIDING/VERDIEPING Briefsoorten: ook eenvoudige informatie geven. - Ook bij het verzamelen van informatie uit geschreven bronnen. - Courante formulieren invullen en eenvoudige mededelingen en richtlijnen schrijven voor de interne dienst (mededelingen, dienstorders, uitnodigingen en dergelijke). Correctheid - Brieven, fax: grote taalcorrectheid vereist. - Documenten van de interne dienst: de boodschap moet gemakkelijk overkomen; een moedertaalspreker zal de tekst kunnen corrigeren zonder al te veel veranderingen aan te brengen. Frans 21 Boekhouden-Informatica

20 Tempo Het gebruik van hulpmiddelen mag geen noemenswaardige vertraging tot gevolg hebben. Indien via het complementair gedeelte het AV Frans/vak TV scorrespondentie Frans wordt opgenomen in het lessenpakket, gelden de basis- en uitbreidingsdoelstellingen van de studierichting. Studierichting BASIS UITBREIDING/VERDIEPING - De courante informatieve brieven en faxberichten schrijven (zie 5.4.2) die, naar de uiteenlopende inhouden, representatief zijn voor de commerciële en administratieve briefwisseling. Daarbij gaat men uit van modellen en bouwsteencorrespondentie, en behelpt men zich met grammatica, woordenboeken, spellingscontrole en dergelijke. - Notuleren naar aanleiding van een telefoongesprek en bij het verzamelen van informatie uit geschreven bronnen. - Ook naar aanleiding van eenvoudige mondelinge uiteenzettingen. - Ook korte, gestructureerde samenvattingen van onderwerpen waar men zich lezend en/of luisterend over gedocumenteerd heeft. - Courante formulieren invullen en eenvoudige mededelingen en richtlijnen schrijven voor de interne dienst (mededelingen, dienstorders, uitnodigingen en dergelijke). Correctheid - Brieven, fax: zeer grote taalcorrectheid vereist. - Documenten van de interne dienst: de boodschap moet gemakkelijk overkomen; een moedertaalspreker zal de tekst kunnen corrigeren zonder al te veel veranderingen aan te brengen. Tempo Het gebruik van hulpmiddelen mag geen noemenswaardige vertraging tot gevolg hebben. Frans 22 Boekhouden-Informatica

21 Studierichting BASIS - De courante informatieve brieven en faxberichten schrijven (zie 5.4.2) die, naar de uiteenlopende inhouden, representatief zijn voor de commerciële en administratieve briefwisseling. Daarbij gaat men uit van modellen en bouwsteencorrespondentie en behelpt men zich met grammatica, woordenboeken, spellingscontrole enz. - Notuleren naar aanleiding van een telefoongesprek en bij het verzamelen van informatie uit geschreven bronnen. UITBREIDING/VERDIEPING - Ook afwerken van persuasieve teksten waarvan de kern door anderen werd geschreven of bepaald; zelfstandig opstellen van eenvoudige documenten (goedwilbrief, goednieuwsbrief, slechtnieuwsbrief, reclame). - Ook naar aanleiding van eenvoudige mondelinge uiteenzettingen. - Ook korte, gestructureerde samenvattingen van onderwerpen waar men zich lezend en/of luisterend over gedocumenteerd heeft. - Courante formulieren invullen en eenvoudige mededelingen en richtlijnen schrijven voor de interne dienst (mededelingen, dienstorders, uitnodigingen en dergelijke). Correctheid - Brieven, fax: zeer grote taalcorrectheid vereist. - Documenten van de interne dienst: de boodschap moet gemakkelijk overkomen; een moedertaalspreker zal de tekst kunnen corrigeren zonder al te veel veranderingen aan te brengen. Tempo Het gebruik van hulpmiddelen mag geen noemenswaardige vertraging tot gevolg hebben. 5.5 Kennis van land en volk In de algemene doelstellingen wordt de aandacht gevestigd op de interculturele aspecten van de communicatie, en wel in het volgende perspectief: - het bevorderen van een effectievere communicatie in de context van de steeds meer internationaal wordende handelsbetrekkingen; - "het verbreden van de geestelijke horizon en het relativeren van de eigen gebruiken en opvattingen (G. Westhoff)". Concreet kan men deze doelstellingen als volgt vertalen. - Beschikken over enige globale kennis van de anderstalige gebieden die toelaat toegang te krijgen tot de belevingswereld en de perspectieven van mogelijke gesprekspartners of correspondenten: Frans 23 Boekhouden-Informatica

22 @ de staatsvorm, de economische, politieke en toeristische opvallende maatschappelijke kenmerken, gewoonten in de dagelijkse omgang, nationale geografische gegevens, gebeurtenissen die de laatste jaren wereldnieuws vormden, enkele hoogtepunten uit de (culturele) - Openstaan voor culturele verschillen en bereid zijn de eigen leefsituatie kritisch te beschouwen. Aansluitend hierop gevoelig zijn voor verschillen in cultuuruitingen en voor de vooroordelen die daarmee verband kunnen houden. - Weet hebben van gevoeligheden die samenhangen met ideologische/religieuze, sociaal-maatschappelijke en politieke factoren, en ermee rekening houden. - Op de hoogte zijn van verschillen in sociale conventies (b.v. omgangsvormen, manieren om zijn instemming te betuigen, iets te aanvaarden of te weigeren) en ze oordeelkundig toepassen of ermee rekening houden. - Weten dat sommige uitdrukkingen anders geïnterpreteerd worden al naargelang het land of de regio. Niet-talige communicatievormen (gebaren, gelaatsuitdrukkingen e.d.) correct interpreteren en zelf geen aanleiding geven tot ongewenste interpretaties. - Tenslotte zich bewust zijn dat de eigen taalbeheersing wel eens (veel) beter kan zijn dan die van de gesprekspartner; ook in dit geval alert zijn om niet misbegrepen te worden. Met "anderstalige gebieden" bedoelt men de landen en regio's waar Frans wordt gesproken, en wel in eerste instantie Wallonië en Frankrijk. Het is echter ook mogelijk dat de leerlingen zakelijke contacten zullen moeten onderhouden met inwoners van de Maghreb-landen of met andere Franssprekende Afrikanen, en zelfs dat ze in het Frans zullen moeten converseren met Poolse, Roemeense of Libanese zakenrelaties. Tenslotte is het belangrijk dat ze de attitude ontwikkelen om STEEDS (dus ook met sprekers van andere talen) aandacht te schenken aan culturele verschillen zowel als de vaardigheid om er "onvoorbereid" mee om te gaan. De kennis van land en volk wordt zoveel mogelijk geïntegreerd in de taalvaardigheidstraining. Wanneer het gaat om training van de lees- en luistervaardigheid, moet men bij voorbeeld een beroep kunnen doen op teksten die nuttige kenniselementen verstrekken, op gesprekken die culturele verschillen illustreren, zowel als manieren om erop in te spelen. Bij het oefenen van de gespreks- en schrijfvaardigheid kan men in opdrachten voorzien die inspelen op de receptief aangeboden informatie. Deze geïntegreerde aanpak in de productieve vaardigheden biedt het voordeel dat de leerlingen zich leren inleven in de situatie van gesprekspartners en correspondenten. Interculturele vaardigheid komt niet alleen te pas in de omgang met buitenlanders, maar ook wanneer men zich moet aanpassen aan verschillende bedrijfsculturen. 5.6 Lexicon De woordenschat die de leerlingen tijdens de voorbije jaren hebben verworven en die in grote mate gericht was op praktisch taalgebruik, wordt zo goed mogelijk herhaald en verder geïntegreerd in het kader van communicatieve situaties. Ook in de derde graad gebeurt het verwerven van nieuwe woorden op functionele basis. - Dit betekent dat de actief te beheersen woordenschat overwegend wordt bepaald in functie van een oordeelkundige keuze van gespreks- en correspondentiesituaties. Frans 24 Boekhouden-Informatica

23 - Via de lees- en luisterteksten zal eveneens een nieuwe woordenschat geassimileerd worden, zij het vaak op receptief niveau, zoals dit ook in de moedertaal gebeurt. Door te zorgen voor afwisseling qua tekstsoort en behandelde onderwerpen wordt ook deze passieve woordenschat systematisch uitgebreid. Dit leerplan legt nadrukkelijk accenten op een leerproces waarbij de vaardigheidstraining centraal staat en waarbij veel teksten/modellen aan bod komen. Wat de specialistische termen betreft, maakt men een onderscheid tussen een algemene en een specifieke woordenschat: - algemene woordenschat met betrekking tot economie en handel: bijvoorbeeld de leveringstermijn, de verzending, het vervoer, de opslag (stockering)... - specifieke woordenschat met betrekking tot producten en diensten: bijvoorbeeld met betrekking tot bouwgronden, reizen, olieproducten, wijnen... Men houdt er best rekening mee dat de specifieke woordenschat slechts kan worden gepreciseerd in functie van concrete bedrijven en diensten. Men mag dus de leerlingen niet overladen met woordenlijsten waarvan het nut niet evident is Dit zou neerkomen op het stimuleren van on-economsch gebruik van de studierijd. 5.7 Grammatica - De grammaticale structuren toepassen die het mogelijk maken de leerplandoelstellingen te realiseren. - De voor zijn doeleinden relevante informatie betrekken uit een basisgrammatica, en wel zo vlot dat het raadplegen van de grammatica het uitvoeren van schrijfopdrachten niet noemenswaardig vertraagt. De grammaticale component is dus eveneens functioneel Bij herhaling of behandeling kunnen onder meer de volgende onderwerpen aan de orde komen: - pronomina en bijbehorende adjectieven, met klemtoon op het gebruik van de "grammaticale woorden" (celui-ci, tout, quelques...), - trappen van vergelijking, - vervoeging van de werkwoorden die voorkomen in gesprekken en documenten: de gebruikelijke vormen, - uitdrukking van tijd en modaliteit (onder meer door middel van semi-hulpwerkwoorden), - gebruik van bijwoorden, - congruenties, - lijdende vorm (beperkt), - woordorde, onder meer plaats van de persoonlijke voornaamwoorden, plaats van de bepalingen van plaats en tijd, - vragende en ontkennende zinnen, - participe présent en gérondif, - de indirecte rede. Men maakt een onderscheid tussen een occasionele en een systematische herhaling/behandeling van grammaticale items. - Een occasionele behandeling vindt plaats wanneer men merkt dat daaraan bij de leerlingen behoefte is, naar aanleiding van een gesprek, lees- of schrijfoefening. Ze neemt weinig tijd in beslag en is gericht op een beperkt toepassingsveld (b.v. de gérondif als uitdrukking van middel). Een korte, gerichte oefening kan daarbij ruimschoots volstaan. Frans 25 Boekhouden-Informatica