CVV. commissie' rvoervergunningen. c Rentabiliteit van motorschepen. ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart) in 1983.

Transcriptie

1 CVV Rentabiliteit van motorschepen van de vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart) in commissie' rvoervergunningen Rijkswaterstaat Dienst Verkeerskunde Bureau Dokumentatie Postbus BA Rotterdam c

2 Commissie vervoervergunningen Den Haag, februari 1985 Rentabiliteit van motorschepert van de vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart) in EO.V 2

3 Inhoudsopgave pagina Hoofdstuk 1. Inleiding 1 2. Samenvatting 3 30 Balansstructuur 5 Vrachtopbrengst 9 Kosten 11 Winst 15 Rentabiliteit 17 Inkomen 19 Sijlagen 1. Steekproef omvang Schematische weergave van de samenhang van factoren die bepalend zijn voor de rentabiliteit en het inkomen. Begrippenlij st Balansstructuur. Per tonnageklasse. tiltitno 1982 en ultimo 1983 Kosten. Per tonnageklasse. Per kostencategorie in 1982 en 1983 Schematische weergave van de berekening van de bedrijfseconomische nettowinst uit vervoer.

4 -1- Hoofdstuk 1. Inleiding De Conunissie vervoervergunningen stelt jaarlijks een onderzoek in naar de ontwikkeling van de rentabiliteit in het onbeperkt ongeregeld beroepsgoederenvervoer te water. Het doel van dit onderzoek is het verwerven van inzicht in de effectiviteit waarmee het beschikbare vermogen in deze bedrijfstak wordt aangewend. Tevens wordt uit dit onderzoek een beeld verkregen van de ontwikkeling van de financi'éle structuur, van het inkomen en van de winstgevendheid in deze sector in De in 1983 opgetreden verbetering in de economie heeft niet geleid tot een ingrijpende vermindering van de overcapaciteit van scheepsruimte. Bij de in de tweede helft van 1983 opgetreden lage waterstanden kon namelijk nog steeds aan de vraag naar vervoer worden voldaan. op de vraag in hoeverre de opleving van de economie tot een effectievere aanwending van de financidle middelen heeft geleid, zal in dit rapport nader in worden gegaan. De gegevens die de basis vormen van dit onderzoek hebben betrekking op ondernemingen met een vergunning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). in voorgaande jaren beschikten de ondernemingen die in het onderzoek waren opgenomen over niet meer dan én schip. De steekproef in 1983 bevatte daarentegen enkele onderne - mingen die meer dan één Schip exploiteerden. De gegevens van deze ondernemingen, zijn waar dit noodzakelijk was, gecorrigeerd op basis van het aantal schepen per onderneming. De nevenactiviteiten zijn buiten beschouwing gelaten omdat het onderzoek zich richt op de behaalde resultaten uit vervoer. Het onderzoek is gebaseerd op een representatieve steekproef (zie bijlage 1).

5 -2- In bijlage 2 is de samenhang geschetst tussen de factoren die bepalend zijn voor de rentabiliteit en het inkomen van ondernemingen in de Nederlandse wilde vaart. Bij de hoofdstukindeling is uitgegaan van het schema in deze bijlage. In het rapport betreffende het boekjaar 1982 is een nadere toelichting op dit schema te vinden'). in bijlage 3 is een 3nschrijving te vinden van de gehanteerde begrippen. ') Zie "Rentabiliteit van motorvrachtschepen van de Nederlandse wilde-vaart-vloot in 1982", C.V.V. januari 1984.

6 -3- Hoofdstuk 2. Samenvatting Dit onderzoek heeft betrekking op ondernemingen met een vergiinning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). De gemiddelde vrachtopbrengst per onderneming is in 1983 met 3,9% toegenomen ten opzichte van het voorafgaande jaar. Deze stijging is in hoofdzaak toe te schrijven aan de toegenomen vervoerprestaties. Het totaal vervoerd gewicht per (motor) schip is met circa 16% gestegen. Door een effectieve kostenbeheersing zijn de gemiddelde totale exploitatiekosten per onderneming in 1983 met 3,3% gedaald. In het oog springt vooral de daling van de gemiddelde rentekosten van het vreemde vermogen. De gemiddelde nettowinstmarge per onderneming bedroeg in % (1982: -50%). In 1983 kon door slechts 1% van de ondernemingen een positief bedrijfseconomisch resultaat behaald worden (1982: 2%). De gemiddelde rentabiliteit per onderneming daalde in 1983 tot -25% van het geïnvesteerde vermogen (1982: -22%). Een positief rentabiliteitspercentage werd behaald door 11% van de ondernemingen (1982: 19%). Het gemiddeld verteerbaar inkomen heeft zich zodanig ontwikkeld dat bij de ondernemingen met een laadvermogen groter dan 400 ton aanzienlijke stijgingen zijn opgetreden. De ondernemingen met een laadvermogen kleiner dan 400 ton zagen daarentegen hun verteerbaar inkomen verder afnemen. Veranderingen in de verntogensstructuur hebben in 1983 geleid tot een verbetering van de solvabiliteit, S. De financieel-economische situatie van de meeste ondernemingen is in 1983 weliswaar verbeterd, maar zij is nog verre van rooskleurig. De verslechtering in de categorie ondernemingen kleiner dan 400 ton heeft zich daarentegen voortgezet.

7 -5- Hoofdstuk 3. Balansstructuur. in dit hoofdstuk zal de bestudering van de balansstructuur van ondernemingen met een vergunning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart) centraal staan. de balans geeft inzicht in de financiële structuur van een onderneming. Deze is bovendien van belang voor de berekening van de rentabiliteit. De belangrijkste aan dit hoofdstuk ten grondslag liggende cijfers zijn opgenomen in bijlage 4. In 1983 is het gemiddeld per onderneming geïnvesteerd totaal vermogen afgenomen, met uitzondering van de ondernemingen in de klasse kleiner dan 300 ton en 800 -<1000 ton (zie tabel 3.1). Tabel 3.1. Gemiddeld per onderneming geïnvesteerd totaal vermogen (in guldens). Vloot ex artikel 32/33 W.G.B (wilde vaart). Motorschepen. Tonnage- klasse < 300 ton < 400 ton < 800 ton <1.000 ton ton >,1.400 ton De waarde van de totale vaste activa op lange ter is bij de ondernemingen groter dan 1000 ton sterk afgenomen. Evenals in de twee hoogste klassen is in de overige klassen, de gemiddelde waarde van zowel het casco als de motor per onderneming afgenomen. in deze klassen hebben de toename van de gemiddelde waarden van de inventaris, van de meerwaarde van het schip en van de overige duurzame activa de gemiddelde waardevermindering van de motor en het casco in grote mate gecompenseerd. De activa op korte ter') zijn in de meeste klassen in lichte mate toegenomen. ') debiteuren, waarborgsommen e.d.

8 -6- In nagenoeg alle laadvermogenklassen namen de gemiddelde in kas-, bank- en girosaldi vastgelegde middelen toe, met uitzondering van de ondernemingen met een laadvermogen kleiner dan 400 ton. Deze ondernemingen zagen een aanzienlijke daling van deze.middelen op hun balans. De investeringen zijn in 1983 in belangrijke mate gefinancieerd uit de lopende ontvangsten. De investeringen zijn vooral in de laadvermogenklassen groter dan 1000 ton achtergebleven bij de afschrijvingen. In nagenoeg alle laadvermogenklassen is derhalve sprake van een afname van het gemiddeld per onderneming geïnvesteerde vreemde vermogen. De current ratio is een kengetal dat de verhouding weergeeft tussen de vlottende activa (debiteuren en kas-, bank-, en girosaldi) en het vreemde vermogen op korte ter (de zogenaamde vlottende schulden). Dit kengetal is blijkens de gemiddelde balansgegevens bij de ondernemingen kleiner dan 300 ton afgenomen van 10,6 naar 6,5. Ondanks deze afname blijft de waarde van de vlottende activa de waarde van de vlottende schulden ruimschoots overtreffen. Bij de overige ondernemingen is bedoeld kengetal nagenoeg gelijk gebleven dan wel in geringe mate verbeterd. Ook bij deze ondernemingen is de current ratio gemiddeld groter dan 1. Tabel 3.2 Gemiddeld per onderneming geïnvesteerd vreemd vermogen (in guldens). Vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Motorschepen. Tonnageklasse ( 300 ton ( 400 ton < 800 ton Ç1.000 ton <1.400 ton >,1.400 ton

9 De solvabiliteit is het aandeel van het eigen vermogen in het totale in een onderneming geïnvesteerde vermogen en geeft de mate aan waarin de onderneming in geval van liquidatie in staat is aan haar verplichtingen tegenover de verschaffers van vreemd vermogen te voldoen. De gemiddelde solvabiliteit neemt af met het toenemen van het laadvermogen in Op de gemiddelde balansen van de ondernemingen tussen 400 en 1400 ton is in 1983 een verbetering opgetreden in de verhouding tussen het eigen en vreemd vermogen Desondanks benadrukken de hoge aandelen vreemd vermogen nogmaals de zwakke financiële structuur van de ondernemingen met een vergunning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart).

10 L : -

11 -9- Hoofdstuk 4. Vrachtopbrengst. De gemiddelde vervoerprestatie per Schip in de categorie motorschepen onder vergunning ex artikel 32/33 W.G.E. (wilde vaart) is in 1983 toegenomen ten opzichte van het voorafgaande jaar. Het totaal vervoerd gewicht per motorschip steeg in 1983 met ca. 16% tot ton. Deze toename is vooral toe te schrijven aan de versterking van de marktpositie van de vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Met name is dit het geval geweest bij schepen met meer dan 1000 ton laadvermogen. Door de uiteenlopende prestatieontwikkeling zijn de vrachtopbrengsten in de onderscheiden laadsvermogenklassen in verschillende mate tcegenomen (zie tabel 4.1 en 4.2). Voor de gehele vloot zijn de vrachtopbrengsten in 1983 met gemiddeld 3,9% toegenomen (1982: -7,5%). in de klasse groter dan 1400 ton laadvermogen is de toename zowel absoluut als relatief het grootst (17,8%). In de overige klassen nam de vrachtopbrengst met 3 á 4% toe Alleen de ondernemingen in de laadvermogenklasse tussen 300 en 400 ton zagen in 1983 hun vrachtopbrengst verder afnemen. Tabel 4.1 Gemiddelde vrachtopbrengst per onderneming per tonnageklasse. Vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Motorschepen.(Bedragen in guldens). Tonnageklasse < 300 ton < 400 ton < 800 ton <1.000 ton ton ton

12 - 10- Tabel 4.2. Procentuele stijging van de gemiddelde vrachtopbrengst per onderneming per tonnageklasse. Vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Motorschepen. Tonnageklasse < 300 ton - 2,8-2,2 + 2,5 300-< 400 ton - 11,8-5,1-1,7 400-( 800 ton - 9,1-9,3 + 3, ton - 9,8-6,7 + 4, ton + 2,0-6,0 + 2,5 >,1.400 ton + 1,6-9,1 + 17,8

13 - 11 Hoofdstuk 5. Kosten. De gemiddelde kosten per onderneming met een vergunning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart) zijn in 1983 gedaald met 3,3%. De tabellen 5.1 en 5.2 geven een beeld van de kostenontwikkeling in de onderscheiden tonnageklassen. Tabel 5.1. Gemiddelde totale kosten per onderneming per tonnageklasse. Vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart).motorschepen. (Bedragen in guldens). Tonnageklasse ( 300 ton < 400 ton < 800 ton < ton <1.400 ton > ton Tabel 5.2. Procentuele stijging van de gemiddelde kosten per onderneming per tonnageklasse. Vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Motorschepen. Tonnageklasse ( 300 ton + 5,6-1,6 + 17, < 400 ton + 2,2 0-0, <. 800 ton + 4,5-7,0-1, (1.000 ton + 0,1 0-2, <1.400 ton + 14,2 + 1,9-6,6 ', ton + 20,4-3,6 + 1,4

14 Uit deze tabellen blijkt dat er in 1983 duidelijke verschillen in de kostenontwikkeling zijn geweest in de onderscheiden tonnageklassen. in nagenoeg alle laadvermogenklassen zijn de kosten gedaald dan wel is de kostenstijging achtergebleven bij de stijging van de vrachtopbrengsten. De toename van de kosten in de laagste laadvermogenklasse is voornamelijk toe te schrijven aan gemiddeld hogere onderhouds- en reparatiekosten en afschrijvingen in 1983 (zie tabel 5.3). De verder afgenomen vraag naar vervoer in deze laadvermogenklasse heeft tot gevolg gehad dat de stijging van de vrachtopbrengst minder sterk is geweest dan de kostenstijging. De toename van de kosten in de laadvermogenklasse groter dan 1400 ton is ten dele een gevolg geweest van de toegenomen prestaties in deze klasse. De gemiddeld betaalde provisie, brandstofkosten en vaarrechten zijn in 1983 in deze klasse toegenomen. De gemiddelde brandstofprijzen waren in 1983 overigens lager dan in Door de daling van het geïnvesteerde vreemde vermogen per onderneming zijn de gemiddelde rentekosten over het vreemde vermogen in nagenoeg alle laadvermogenklassen afgenomen. In de laadvermogenklassen van 1000 tot 1400 ton is de daling van gemiddelde totale kosten per onderneming met circa 7% voornamelijk hieraan toe te schrijven. Uit de hierboven beschreven opbrengst.- en kostenontwikkeling blijkt dat vooral de ondernemingen in de laadvermogenklasse < 300 ton er niet in zijn geslaagd door een effectieve kostenbeheersing de verhouding tussen de opbrengsten en de kosten te verbeteren. Naast de toegenomen vervoerprestaties hebben de ondernemingen in de hoogste laadvermogenklassen in 1983 op een effectieve wijze de kosten kunnen beheersen.

15 Tabel 5.3 Ontwikkeling van de gemiddelde kosten') per onderneming per kostencategorie in Vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Indexcijfers ''), 1982 = 100. Motorschepen Tonnageklasse Kostencategorie ( < 800 (1.000 ( Provisie, e.d. 103,5 98,5 99,3 107,8 102,8 121,0 Vaarrechten, havengelden 143,2 222,1 171,5 166,4 234,7 271,2 Brandstoffen, smeermiddelen 107,9 94,7 99,9 99,7 100,0 102,4 Onderhoud, reparatie 149,4 105,9 106,0 100,5 109,1 100,7 Afschrijvingeu 146,1 105,0 102,3 101,6 90,0 95,1 Rente vreemd vermogen 117,1 80,9 81,7 86,9 78,0 97,4 Verzekeringen 101,0 97,8 99,1 100,3 86,0 103,6 Reis-,telefoon-,beurskosten 87,0 98,9 86,3 121,8 82,8 111,7 Personeelskosten 192,1 73,0 83,1 65,3 82,2 92,8 Overige kosten 74,7 84,4 87,8 83,9 74,0 88,7 Totaal 117,4 99,2 98,5 97,2 93,4 101,4 ') absolute cijfers zijn opgenomen in bijlage 5. '') percentages voor afronding.

16 .0 ' -15- Hoofdstuk 6. Winst. Winst is per definitie het verschil tussen de opbrengsten en kosten. De winst (c.q. het verlies) zoals die op de resultatenrekening van de ondernemingen tot uitdrukking komt is de fiscale winst. Door de fiscale resultaten te corrigeren voor betaalde en gewaardeerde loonkosten en voor gewaardeerde rente over het geïnvesteerde eigen vermogen verkrijgt men het bedrijfseconomisch netto resultaat. Dit bedrijfseconomisch resultaat geeft inzicht in de doelmatigheid van het economisch handelen van een onderneming. in bijlage 6 is deze berekening schematisch weergegeven. Dank zij de toegenomen activiteiten en een effectieve kostenbeheersing is het bedrijfseconomisch netto resultaat van de ondernemingen in 1983 verbeterd. Dit resultaat blijft in 1983 evenwel negatief (zie tabel 6.1). Slechts in de twee laagste laadvermogenklassen heeft in 1983 een verdere verslechtering plaats gevonden. De verbeterde bedrijfseconomische resultaten in de overige klassen zijn mede het gevolg van de daling van de gewaardeerde rente over het geïnvesteerde eigen vermogen. De oorzaak van deze daling in 1983 ten opzichte van 1982 ligt enerzijds in de vermindering van het eigen vermogen en anderzijds in een lager gewaardeerd rentepercentage. De gemiddelde nettowinstmarge is de bedrijfseconomische nettowinst als percentage van de opbrengsten van een onderneming. De nettowinstmarge is verbeterd in die laadvermogenklassen waarin zich eveneens een stijging van de vrachtopbrengst voordeed (zie tabel 4.2 en 6.2). Ondernemingen met een vergunning ex artikel 32/33 W.G.S. (wilde vaart) hadden in 1983 op elke 100 gulden opbrengst een gemiddeld verlies van 45 gulden (1982: 50 gulden verlies). Dit bedrijfseconomische verlies neemt af met het toenemen van het laadvermogen van de ondernemingen. In 1983 heeft slechts 1% van de ondernemingen een positief bedrijfseconomisch resultaat behaald (1982: 2%).

17 16 - Tabel 6.1. Gemiddelde bedrijfseconomische nettowinst per onderneming per tonnageklasse. Vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Motorschepen (bedragen in guldens). Tonnageklasse ') 1983 < 300 ton < 400 ton <. 800 ton ( ton ( ton ton Ondanks de eerder gesignaleerde vergroting van het marktaandeel en de effectieve kostenbeheersing in deze bedrijfstak zijn de bedrijfseconomische resulaten nog steeds zeer negatief. Tabel 6.2 Gemiddelde bedrij fseconomische nettowinstntarge per ondernent.ing per tonnageklasse. Vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart) (in procenten). Motorschepen. Tonriageklasse ton - 71,6-104,4-85, < 400 ton - 45,2-48,5-51, < 800 ton - 40,2-46,3-42, ton - 28,8-38,5-32, <1.400 ton - 31,3-41,9-32, ton - 30,6-47,2-23,0 '1 gecorrigeerde cijfers door aanpassing berekeningswijze in 1983.

18 -17- Hoofdstuk 7. Rentabiliteit. Door de bepaling van de rentabiliteitscij fers van een onderneming kan men zich een beeld vormen omtrent de effectiviteit waarmee het geïnvesteerde vermogen is aangewend. Rentabiliteit is het rendement uitgedrukt als een percentage van het geïnvesteerde vermogen. Het rendement vormt de "beloning" voor de vermogensverschaffers die uit de exploitatie van een onderneming beschikbaar komt (zowel voor het eigen als vreemde vermogen). Het rendement van het merendeel (89%) van de ondernemingen in dit onderzoek is in 1983 negatief geweest. Slechts in de laadvermogenklasse groter dan 1400 ton is een positief gemiddeld rendement behaald. De gemiddelde rentabiliteit van de ondernemingen in het onderzoek wordt evenals in voorgaande jaren minder negatief met het toenemen van het laadvermogen (zie tabel 7.2). In vergelijking tot 1982 zijn de gemiddelde rentabiliteitscijfers verslechterd. Alleen in de laadvermogenklasse>, 1400 ton is de gemiddelde rentabiliteit zodanig verbeterd dat deze weer positief is. Tabel 7.1 Procentuele verdeling van de ondernemingen naar rendement (guldens) in 1983 per tonnageklasse. Vloot ex ar tikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Motorschepen. Rendement Tonnageklassè ( < < gem. rendement. < 300 ton 7,7% 71,8% 17,9% 2,6% ( 400 ton 3,0% 73,0. 23,0% 1,0% (,. 800 ton 16,6% 53,6% 24,3% 4,7% 0,8% ton 19,0% 31,0% 29,3% 13,8% 6,9% (1.400 ton 29,3% 26,8% 17,1% 19,5% 7,3% ton 12,0% 8,0% 4,0% 24,0% 52,0% Alle onder- nemingen 14,3% 51,8% 22,5% 7,0% 4,4% _ J

19 De rentabiliteit is mede afhankelijk van de ontwikkeling van het gemiddeld geïnvesteerde vermogen in een onderneming. De daling van dit vermogen met 4% en het positieve gemiddelde rendement in de laadvermogenklasse groter dan 1400 ton hebben in 1983 beide bijgedragen tot bovenstaande verbetering van de rentabiliteit in deze klasse. Tabel 7.2. Gemiddelde rentabiliteit van het geïnvesteerde vermogen gemiddeld per onderneming per tonnageklasse (in procenten). Vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Motorschepen. Tonnageklasse ( 300 ton - 58,1-72,8-89, ton - 24,9-35,1-39, ( 800 ton - 13,4-15,3-17,3 800-<1.000 ton - 4,5-8,0-8, ton - 1,8-6,9-6,7 >, ton + 1,4-2,3 + 2,3 Opvallend is dat in de laadvermogenklasse kleiner dan 300 ton zowel de laagste gemiddelde rentabiliteit (-89,4) als het hoogste percentage vrije capaciteit (57,9) wordt gevonden '). in de laadvermogenklasse groter dan 1400 ton is daarentegen naast een positieve gemiddelde rentabiliteit een relatief geringe vrije capaciteit aanwezig (4,8%). De indruk bestaat dan ook dat er een samenhang is tussen de omvang van de vrije capaciteit en de gemiddelde rentabiliteit in de onderscheiden laadverrnogenklassen. Ondanks de positieve ontwikkeling in de hoogste laadvermogenklasse is het aantal ondernemingen met een positieve rentabiliteit gedaald van 19% in 1982 tot 11% in Deze ontwikkeling benadrukt andermaal de uitermate slechte financieel-economische situatie in deze bedrij fstak. ') Vrije capaciteit = Beschikbaar laadvermogen - Ingezet laadvermogen.

20 19 - Hoofdstuk 8. Inkomen. Het verteerbaar inkomen is de fiscale winst vermeerderd met de betaalde personeelskosten. Dit verteerbaar inkomen kan aan de onderneming onttrokken worden zonder dat de continufteit ervan in gevaar komt. Het gemiddeld verteerbaar inkomen heeft zich voor de meeste ondernemingen in positieve zin ontwikkeld (zie tabel 8.1). Vooral bij ondernemingen met een laadvermogen groter dan 800 ton is dit inkomen aanzienlijk toegenomen. Het negatieve verteerbare inkomen in 1982 in de categorie ondernemingen met een laadvermogen groter dan ton heeft in 1983 door een aanzienlijke toename van de vrachtopbrengsten weer een positieve waarde gekregen. Tabel 8.1. verteerbaar inkomen gemiddeld per onderneming per tonnageklasse. Vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Motorschepen (bedragen in guldens). Tonnageklasse ( 300 ton < 400 ton < 800 ton (1.000 ton < ton ton van de in het onderzoek opgenomen ondernemingen had blijkens de resultatenrekening slec1ts 16% personeel in dienst. Vooral op de kleinere schepen was geen personeel in dienst. Wanneer uitgegaan zou worden van een bezetting per schip met één kapitein zouden de loonkosten in 1983 tenminste f27.000,- hebben bedragen (C.A.O. lonen zonder toeslagen en werkgeverspremies). Hiermee wordt duidelijk aangetoond dat het gemiddeld verteerbaar inkomen per onderneming te laag zou zijn indien de gehele bemanning volgens de C.A.O. betaald zou worden. Het yerteerbaar inkomen per onderneming is vooral te laag indien de schepen bemand zouden zijn over-

21 eenkomstig de "Regeling van lonen en andere arbeidsvoorwaarden voor de bemanningen op Rijnsieepboten,- sleepschepen en - motorschepen in de internationale vrachvaart (C.B.R.B.)". In de laadverznogenklassen kleiner dan 400 ton is het verteerbaar inkomen in 1983 opnieuw gedaald (zie tabel 8.2 en 8.3). Ondanks de toename in de overige klassen, ligt het verteerbaar inkomen voor de gehele vloot in 1983 nog steeds beneden het niveau van Tabel 8.2. Procentuele veranderingen in het gemiddelde verteerbare inkomen per onderneming per tonnageklasse. Vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Motorschepen. Tonnageklasse < 300 ton - 7,6-3,1-15, <. 400 ton - 5,4-18,8-5, ( 800 ton - 31,4-24,5 + 26,5 800-(1.000 ton - 42,1-46,1 + 49, ( ton - 37,4-69,5 +281,1 ) ton - 85,0-257,6 +244,9 Tabel 8.3. Indexcijfers van het gemiddeld verteerbaar inkomen per onderneming per tonnageklasse. Vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Motorschepen (basis 1980 = 100). Tonnageklasse ( 300 ton 92,4 89,7 75,5 300-< 400 ton 94,6 76,8 72,9 400-< 800 ton 68,6 51,8 65,6 800-< ton 57,9 31,2 46, (1.400 ton 62,5 19,1 53,6 ), ton 15,0-23,6 57,8 Wanneer het feit in ogenschouw wordt genomen dat de eigenaar van een onderneming in het merendeel der gevallen ook de verschaffer is van een deel van het vermogen, moet geconstateerd worden dat de inkomens weliswaar zijn verbeterd, maar dat de situatie in deze bedrijfstak nog steeds zeer zorgwekkend is.

22 Rentabiliteit van motorvrachtschepen van de vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart) in Bijlagen

23 Rentabiliteit van motorvrachtschepen van de vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart) in Bijlage 1. Steekproefomvang

24

25 Bijlage 1 Tabel 1 Aantal ondernemingen in de steekproef vergeleken met het aantal motor--- vrachtschepen in de onder vergunning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart) gebrachte vloot. t3ltimo tonnageklasse aantal onder- aantal motor- relatieve nemingen schepen omvang van in de onder de steek--- steekproef vergunn. proef. (1) (1) (2) in % v (2) (3) < 300 ton ,5 % 300-< 400 ton ,6 % 400-< 800 ton ,5 % 800-C1.000 ton ,0 % <1.400 ton ,4 % 1.4d0 ton ,4 % totaal ,2 % Tabel 2 Laadvermogen (in tonnen) van de motorvrachtschepen in de steekproef vergeleken met het laadvermogen van de onder vergunning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart) gebrachte vloot. TJltimo tonnageklasse laadvermogen laadvermogen relatieve in de steek- onder vergun- omvang van proef ning de steek- (motorschepen) (motorschepen) proef (1) in % v. (2) = (1) (2) (3) ( 300 ton ,0 % 300-< 400 ton ,8 % 400-< 800 ton ,4 % 800-<1.000 ton ,8 % ton ,3 % ),1.400 ton ,9 % totaal i ,2 %

26 Rentabiliteit van motorschepen van de vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart) in Bijlage 2 Schematische weergave van de samenhang van factoren die bepalend zijn voor de rentabiliteit en het inkomen.

27 Bijlage 2. Benvoudige schematische weergave van de samenhang van factoren die bepalend zijn voor de rentabiliteit en het inkomen van ondernemingen met een vergunning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Vervoer- Balansprestaties --- structuur Vr achtopbrengst 1Kosten Winst Ren tab i- Inkomen 1 1 liteit

28 Rentabiliteit van motorvrachtschepen van de vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart) in Bijlage 3 Begrippenlij st

29 Bijlage 3. Begrippenhij st Rendement bedrijfseconomische nettowinst plus gewaardeerde rente eigen vermogen plus rente vreemd vermogen. in formule: RMENT BNW + RVV + REV Rentabiliteit = bedrijfseconomische nettowinst plus gewaardeerde rente eigen vermogen plus rente vreemd vermogen, gedeeld door het totaal in de onderneming geïnvesteerde vermogen in formule: RENT = BNW + RVV + REV x 100 % BV + VV waarbij RMENT= rendement van een onderneming RENT = rentabiliteit van het totaal geïnvesteerde vermogen BNW bedrijfseconomische nettowinst; RVV = betaalde rente over het geïnvesteerde vreemde vermogen; REV gewaardeerde rente over het geïnvesteerde eigen vermogen; BV geïnvesteerde eigen vermogen; VV geïnvesteerde vreemd vermogen. Rente vreemdvermogen Exploitatiekosten Fiscale nettowinst Calculatorische loonkosten de rente, die in het jaar waarop het onderzoek betrekking heeft, is betaald over dat deel van he in de onderneming geïnvesteerde vermogen, dat door leningen is verkregen. kosten, die gemaakt moeten worden om de gevraagde vervoerprestaties te kunnen verrichten (d.w.z. totale kosten minus afschrijvingen en rente vreemd vermogen). totale opbrengst minus exploitatiekosten. loonkosten, die de ondernemer in het jaar waarop het onderzoek betrekking heeft, betaald zou moeten hebben indien zijn onderneming zou zijn bemand in overeenstemming met hetgeen daaromtrent bepaald is in hoofdstuk 14 van het Reglement betreffende het onderzoek van schepen op de Rijn en de beloning in overeenstemming zou zijn met het daaromtrent bepaalde in de Regeling van lonen en andere Arbeidsvoorwaarden voor de bemanningen op Rij nsleepboten, Rij nsleepschepen en motorschepen in de internationale wilde vrachtvaart (C.B.R.B.).

30 Gewaardeerde of calculatorische rente over het geïnvesteerde eigen vermogen Bedrijfseconomische nettowinst de rente, die de ondernemer zou hebben verkregen indien hij zijn eigen vermogen niet in zijn onderneming zou hebben geïnvesteerd, maar zou hebben belegd in bijv. staatsleningen = fiscale nettowinst vermeerderd met betaalde personeelskosten, calculatorische personeelskosten en calculatorische rente over het in de onderneming geïnvesteerde eigen vermogen. Netto overschot = bedrijfseconomische nettowinst. Netto winstinarge = bedrijfseconomische nettowinst gedeeld door het totaal van opbrengsten. Verteerbaar in- = fiscale nettowinst vermeerderd met betaalde persokomen neelskosten. Het verteerbaar inkomen is het bedrag dat als bruto loon (inclusief het werkgeversaandeel in de premies sociale wetgeving) voor de bemanning en als rente voor de verschaffers van het geïnvesteerde eigen vermogen beschikbaar komt uit de exploitatie van een onderneming. Current ratio = het vermogen van een onderneming de schulden op korte ter te voldoen met op korte ter vrij te maken middelen. in formule: VAKT + KBG vvx VA vastgelegde middelen op korte ter KBG = kas-, bank- en girosaldi; VvKT vreemd vermogen op korte ter Solvabiliteit = het eigen vermogen als percentage van het totale geïnvesteerde vermogen. in formule: EV x 100% El, + VV

31 Rentabiliteit van motorvrachtschepen van de vloot ex artikel 32/33 (wilde vaart) in Bijlage 4 Balansstructuur. Per tonnageklasse Ultiomo 1982 en ultimo 1983.

32

33 Bijlage 4 Tabel 1. Gemiddelde balansen per ultimo 1982 en ultimo 1983 van ondernemingen onder vergunning ex artikel 32/33 (wilde vaart). Ondernemingen < 300 ton. Bedragen in guldens. Motorschepen Vastgelegde mid Vreemd vermogen delen lange ter- lange ter Vastgelegde mid Vreemd vermogen delen korte ter- korte ter Kas, bank, giro Eigen vermogen Totaal Totaal Tabel 2. Activa en passiva in procenten van het balanstotaal van ondernemingen onder vergunning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Ultimo 1982 en ultimo Ondernemingen ( 300 ton. Motorschepen Vastgelegde mid- 40,6 % 52,9 % Vreemd vermogen 11,8 % 16,2 % delen lange ter- lange ter Vastgelegde mid- 4,1 % 3,2 % Vreemd vermogen delen korte ter- korte ter 5,8 % 7,2 % Kas, bank, giro 55,3 % 43,9 % Eigen vermogen 82,4 % 76,6 % Totaal 100 % 100 % Totaal 100 % 100 %

34 Bijlage 4 Tabel 3. Gemiddelde balansen per ultimo 1982 en ultimo 1983 van ondernemingen onder vergunning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Ondernemingen < 400 ton. Bedragen in guldens. Motorschepen Vastgelegde mid Vreemd vermogen delen lange ter- lange ter Vastgelegde mid Vreemd vermogen delen korte ter- korte ter Kas, bank, giro Eigen vermogen Totaal Totaal Tabel 4. Activa en passiva in procenten van het balanstotaal van ondernemingen onder vergunning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Ultimo 1982 en ultimo Ondernemingen 300 -<400 ton. Motorschepen Vastgelegde mid- 71,7 % 76,0 % Vreemd vermogen 30,2 % 36,1 % delen lange ter- lange ter Vastgelegde mid- 5,4 % 6,5 % Vreemd vermogen 11,5 % 6,3 % delen korte ter- korte ter Kas, bank, giro 22,9 % 17,5 % Eigen vermogen 58,3 % 57,6 % Totaal 100 % 100 % Totaal 100 % 100 %

35 Bijlage 4 Tabel 5. Gemiddelde balansen per ultimo 1982 en ultimo 1983 van ondernemingen onder vergunning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Ondernemingen '< 800 ton. Bedragen in guldens. Motorschepen Vastgelegde mid Vreemd vermogen delen lange ter- lange ter Vastgelegde mid Vreemd vermogen delen korte ter- korte ter tas, bank, giro Eigen vermogen Totaal Totaal Tabel 6. Activa en passiva in procenten van het balanstotaal van ondernemingen onder vergunning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Ultimo 1982 en ultimo Ondernemingen ton. Motorschepen Vastgelegde mid- 89,9 % 88,5 % Vreemd vermogen 52,0 % 46,3 % delen lange ter- lange ter Vastgelegde mid- 3,5 % 4,3 % Vreemd vermogen 8,3 % 10,8 % delen korte ter- korte ter Kas, bank, giro 6,6 % 7,2 % Eigen vermogen 39,7 % 42,9 % Totaal 100 % 100 % Totaal 100 % 100 %

36 Bijlage 4 Tabel 7. Gemiddelde balansen per ultimo 1982 en ultimo 1983 van ondernemingen onder vergunning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Ondernemingen 800-<1.000 ton. Bedragen in guldens. Motorschepen Vastgelegde mid Vreemd vermogen delen lange ter- lange ter Vastgelegde mid Vreemd vermogen delen korte ter- korte ter Kas, bank, giro Eigen vermogen Totaal Totaal Tabel 8. Activa en passiva in procenten van het balanstotaal van ondernemingen onder vergunning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). tjltimo 1982 en ultimo Ondernemingen 800 -<1.000 ton. Motorschepen Vastgelegde mid- 93,7 % 92,7 % Vreemd vermogen 61,9 % 56,7 % delen lange ter- lange ter Vastgelegde mid- 3,6 % 3,8 % Vreemd vermogen delen korte ter- korte ter 12,3 % 13,7 % Kas, bank, giro 2,7 % 3,5 % Eigen vermogen 25,8 % 29,6 % Totaal 100 % 100 % Totaal 100 % 100 %

37 Bijlage 4 'l'abel 9. Gemiddelde balansen per ultimo 1982 en ultimo 1983 van ondernemingen onder vergunning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Ondernemingen ( ton. Bedragen in guldens. Motorschepen Vastgelegde mud ,500 Vreemd vermogen ,400 delen lange ter- lange ter Vastgelegde nijd Vreemd vermogen delen korte ter- korte ter Kas, bank, giro Eigen vermogen Totaal Totaal Tabel 10. Activa en pass iva in procenten van het balanstotaal van ondernemingen onder vergunning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). t3ltimo 1982 en ultimo Ondernemingen <1.400 t Dfl. Motorschepen Vastgelegde nijd- 94,8 % 92,3 % Vreemd vermogen 63,0 % 60,8 % delen lange ter- lange ter Vastgelegde nijd- 3,3 % 3,9 % Vreemd vermogen 10,6 % 10,0 % delen korte ter- korte ter Kas, bank, giro 1,9 % 3,8 % Eigen vermogen 26,4 % 29,2 % Totaal 100 % 100 % Totaal 100 % 100 %

38 Bijlage 4 Tabel 11. Gemiddelde balansen per ultimo 1982 en ultimo 1983 van ondernemingen onder vergunning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Ondernemingen),1.400 ton. Bedragen in guldens. Motor schepen Vastgelegde mid Vreemd vermogen delen lange ter- lange ter Vastgelegde mid Vreemd vermogen delen korte ter- korte ter Kas, bank, giro Eigen vermogen Totaal Totaal Tabel 12. dm Activa en passiva in procenten van het balanstotaal van ondernemingen onder vergunning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Ultimo 1982 en ultimo Ondernemingen> ton. Motorschepen Vastgelegde mid- 95,7 % 94,9 % Vreemd vermogen 69,3 % 72,3 % delen lange ter- lange ter Vastgelegde mid- 3,2 % 3,5 % Vreemd vermogen 8,6 % 6,7 % delen korte ter- korte ter Kas, bank, giro 1,1 % 1,6 % Eigen vermogen 22,1 % 21,0 % Totaal 100 % 100 % Totaal 100 % 100 %

39 Rentabiliteit van motorvrachtschepen van de vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart) in Bijlage 5 Kosten. Per tonnageklasse. Per kostencategor ie en 1983

40 Bijlage 5. Tabel 1. Gemiddelde kosten per onderneming in Motorvrachtschepen onder vergunning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Per categorie, per tonnageklasse (Bedragen x f 1.000,-) Kostencategorie ( ( < < ( Provisie, e.d. 3,6 5,9 8,8 12,1 19,1 27,5 Vaarrechten, havengelden 1,3 1,6 2,5 3,1 3,1 4,2 Brandstoffen, smeermiddelen 11,0 20,2 33,0 63,4 84,3 131,9 Onderhoud, reparatie 5,7 9,3 13,5 22,1 20,9 29,1 Afschrijvingen 4,8 8,5 21,4 35,2 53,4 83,6 Rente vreemd vermogen 1,8 5,0 17,0 36,5 60,2 105,2 Verzekeringen 3,1 4,6 8,9 14,9 21,0 29,3 Reis-, telefoon-,beurskosten 1,3 1,5 2,0 1,8 2,6 2,7 Personeelskosten 0,6 0,5 2,0 7,4 20,2 44,1 Overige kosten 3,7 6,7 8,0 14,8 15,6 19,3 Totaal 36,9 63,9 117,0 211,3 300,4 477,0 Tabel 2. Gemiddelde kosten per onderneming in Motorvrachtschepen onder vergunning ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart). Per categorie, per tonnageklasse (Bedragen x f 1.000,-) Kostencategorie < < < < Provisie, e.d. 3,7 5,8 8,7 13,1 19,6 33,3 Vaarrechten, havengelden 1,9 3,5 4,2 5,1 7,4 11,3 Brandstoffen, smeermiddelen 11,9 19,2 33,0 63,2 84,3 135,1 Onderhoud, reparatie 8,5 9,9 14,4 22,2 22,8 29,3 Afschrijvingen 7,0 8,9 21,9 35,7 51,2 79,5 Rente vreemd vermogen 2,2 4,1 13,9 31,8 46,9 102,5 Verzekeringen 3,1 4,5 8,8 14,9 18,1 30,4 Reis-,telefoon-, beurskosten 1,1 1,4 1,7 2,1 2,1 3,0 Personeelskosten 1,2 0,4 1,6 4,8 16,6 40,9 Overige kosten 2,8 5,6 7,0 12,5 11,6 17,1 Totaal 43,4 63,3 115,2 205,4 280,6 482,4

41

42 Rentabiliteit van motorvrachtschepen van de vloot ex artikel 32/33 W.G.B. (wilde vaart) in Bijlage 6 Schematische weecgave van de berekening van de bedrijfseconomische nettowinst uit vervoer.

43 ;'_.-

44 Bijlage 6 Schematische weergave van de berekening van de bedrijfseconomische nettowinst uit vervoer. Exploitatiekosten ') Rente geïnvesteerd vreemd vermogen Fiscale afschrijvingen Opbrengsten Fiscale kosten Fiscale nettowinst Betaalde lonen '') en sociale lasten + Gewaardeerde rente geïnvesteerd eigen vermogen Calculatorische loonkosten + Verteerbaar inkomen 1) Calculatorische kosten Bed.rij fseconomische nettowinst. '1 exclusief rente ') ook in natura tit) zie begrippenlijst bijlage 2.

45

46 Commissie Vervoervergunningen Bezuidenhoutseweg AG 's-gravenhage Postadres: Postbus EX 's-gravenhage Telefoon: Telex: cvv nl

47