Module Leadership LEA_mrt14_MFC/LEA_mrt14_MFC_NIVE 1.1 Inleiding,

Transcriptie

1 Module Leadership LEA_mrt14_MFC/LEA_mrt14_MFC_NIVE 1.1 Inleiding, We leiden managers op om zelfstandig beslissingen te nemen. Confusius zei: "Fouten hebben, en die niet verbeteren, dat is pas fouten hebben.", en "Een wijs man zoekt het in zichzelf, de dwaas zoekt het in anderen." Leadership lijkt een tegenhanger te worden van management en is tegenwoordig meer dan ooit in de belangstelling geraakt. Sterker nog het is zelfs een internationaal begrip geworden. Managers en leiders zijn niet alleen maar gefocust op een lokaal, regionaal en nationaal gebied, maar opereren meer en meer over de landsgrenzen heen. De toename van de mogelijkheden via het Internet versterkt nagenoeg het grenzeloos kunnen ondernemen. What makes a leader?. Het lijkt wel een fundamentele taak te worden als we praten over het hedendaagse leiderschap. In ieder geval is gebleken dat een leider mensen leidt of ertoe beweegt om met een bepaald goed gevoel iets te laten ontstaan of voor elkaar te krijgen. We leggen daarbij ene relatie met emotionele intelligentie. We praten over primair leiderschap en merken dat het om emoties gaat. Hebben we als leider of als manager het vermogen om een emotionele klimaat te creëren waarin we vernieuwingen kunnen en mogen ontwikkelen, tot wasdom laten komen, langdurige relaties aan te knopen etc. Maak jij of ik het verschil? En als dat dan zo is hebben dan te maken met een managementaspect of een leiderschapsaspect. Management en leiderschap krijgen steeds meer een eigen identiteit met verschillende functies. Soms komen beide functies in een persoon samen en soms wordt van een persoon verwacht om goed management te verzorgen zodat de leiderschapsrol een krachtige verankering in de organisatie krijgt. Het een zal het andere moeten versterken. Een professionele set van instrumenten, vaardigheden, technieken, methodieken etc. is daarbij niet meer weg te denken. Conceptueel Leadership, historie en ontwikkelingen. Maatschappelijke veranderingen. Goede leiders vernieuwen en veranderen; pakken de status-quo aan. Zij inspireren collega s tot een heldere en gemeenschappelijke visie, stellen anderen in staat te handelen, geven het goede voorbeeld en nemen de organisatie op sleeptouw. Belangrijk is om eerst jezelf te leren kennen, daarna je omgeving te doorgronden en dan de optimale keuze maken voor het samenstellen van het team. Vernieuwen en veranderen doe je nooit alleen. In deze Module wordt de student meegenomen in een reis die gaat over de verschillende facetten van leiderschap. Er wordt inzicht verkregen in theoretische achtergronden en kaders (leiderschapstijlen). Er is aandacht voor het persoonlijk leiderschap, het leiden van organisaties en algemeen leiderschap, als een reis en een zoektocht naar leiderschapsontwikkelingen en vaardigheden. Tijdens de colleges zal op interactieve wijze vorm en inhoud worden gegeven aan het fenomeen leiderschap. Daarbij kan worden gedacht aan: - Beginselen en principes van verschillende vormen van leiderschap - Trends in het leiderschap; wat zijn de veranderingen - Verschil tussen management functies en leiderschapsaspecten - Leiderschap als strategisch HRM doel en als besturingsfilosofie - Visievorming, denk groot en internationaal (leiderschap in de 21 ste Eeuw) - Leiderschap in veranderingsprocessen

2 - Ontwikkelen van leiderschapsvaardigheden - Ontwikkelen en implementeren van leiderschapscompetenties 1.2 Conceptueel kader De module gaat uit van een driedeling van het begrip leadership: General leadership Corporate leadership Personal leadership De lessen zullen rond deze drie thema s worden opgebouwd. Personal leadership Onder personal leadership verstaan we het aansturen van de directe medewerkers. Hoe maak je impact naar de mensen aan wie je direct leiding geeft? Hierin bouwen we verder op de module Zelfmanagement, leadership en coaching. In deze eerste module is veel aandacht gegeven aan onderwerpen op het gebied van persoonlijkheidsanalyse. In dit blok wordt verder ingegaan op thema s als motivatie en talent. Daarbij wordt gekeken naar het werken in teams en het geven van leiding aan teams. Corporate leadership Leiders in een organisatie zijn het boegbeeld naar binnen en buiten. Ten opzichte van personal leadership zijn daarbij beeldvorming en communicatie belangrijker aspecten gezien het ontbreken van het directe contact. Wat maakt een leader? Hoe zorgt hij dat zijn organisatie het geloof heeft in de strategie en hem wil volgen? Hoe zorgt hij dat de stakeholders tevreden zijn? Hoe zorgt hij voor meerwaarde naar buiten? Hierbij komen interessante vragen naar voren zoals: Wat zijn eigenschappen van een goede leider? Zijn deze onder alle omstandigheden dezelfde? Zijn er leiders die onder alle omstandigheden kunnen presteren? Wat is het verschil bij verschillende soorten van bedrijven? Wat in de verschillende levensfasen? Wat in verschillende (economische) omstandigheden? Zijn deze eigenschappen trainbaar? General leadership Hier gaat het om algemeen leiderschap. Denk daarbij aan bijvoorbeeld (staats) bestuurders, politieke leiders, maar ook aan religieuze leiders, of leiders in sport of muziek. Wat zijn de overeenkomstige eigenschappen van leiders? Wat hebben Mussolini, de paus, Gandhi en Cruyff met elkaar gemeen? De vragen die we erbij kunnen stellen zijn vergelijkbaar met de voorgaande. Maar daarnaast kunnen we ook denken aan: Gender Leeftijd Charisma Publieke sentimenten

3 1.3 Leerdoelen/eindtermen Leerdoelen - Kennis en inzicht in de diverse visies op coachen en leidinggeven - Inzicht in de verschillen tussen management, leiderschap en betekenis van Entrepreneurship - Kennis en inzicht in de relatie tussen coachen en leidinggeven en de organisatiedoelen en organisatiecultuur - Eigen maken van praktische vaardigheden voor de rol als leidinggevende en coach - Kunnen inschatten van anderen in één op één situaties waarmee anderen op de juiste manier kunnen worden benaderd - Kunnen inschatten van anderen en de wisselwerking tussen mensen om te komen tot een goede benadering om doelen te realiseren. - Het kunnen leiden en managen van veranderingen als een proces waarin de menskant centraal staat Leerdoelen in relatie tot de eindtermen van de opleiding De leerdoelen dragen bij aan de volgende eindtermen: - Kennis en inzicht in de diverse visies op coachen en leidinggeven. Beschikt over vaardigheden voor een succesvolle beroepsuitoefening op (senior)managementniveau of directieniveau. Initiatief, integriteit, persoonlijke verantwoordelijkheid, besluitvaardig en motiveren van anderen; - Kennis en inzicht in de relatie tussen coachen en leidinggeven en de organisatiedoelen en organisatiecultuur Beschikt over vaardigheden voor een succesvolle beroepsuitoefening op (senior)managementniveau of directieniveau. Initiatief, integriteit, persoonlijke verantwoordelijkheid, besluitvaardig en motiveren van anderen; - Eigen maken van praktische vaardigheden voor de rol als leidinggevende en coach - Het op een goede manier schriftelijk kunnen weergeven van standpunten, visies, onderzoeksresultaten en verslagen - Kan communiceren op uiteenlopende niveaus en disciplines, en daarmee met alle relevante stakeholders of deelgenoten; - Is in staat gebruik te maken van zowel wetenschappelijk als eigen onderzoek en de resultaten van dit onderzoek te presenteren voor een publiek van specialisten en niet-specialisten, zowel mondeling als schriftelijk; - Is zeer goed op de hoogte van actuele ontwikkelingen op het gebied van Leiderschap en is in staat ten opzichte van deze ontwikkelingen een zelfstandig beredeneerd standpunt in te nemen en dit in debat (mondeling en schriftelijk) te verdedigen. - Kan een persoonlijk leiderschapsplan ontwikkelen. - Heeft het vermogen om leiderschapscompetenties in een organisatie te ontwikkelen. - Heeft het vermogen en inzicht om leiderschap in veranderingen te verbinden aan het reduceren van vormen van weerstand en het vergroten van het adoptievermogen van medewerkers. 1.4 Programma Week Content Colleges Learning and Teaching Strategy Dag 1 Motivatie De studenten passen de motivatietheorieën toe op hun eigen situatie en verwerken deze in hun

4 Wat is motivatie? Het verschil tussen motivatie, motivatoren en motivatiefactoren. Theorieën over motivatie. POP. Samen met de docent maken de studenten een verdieping in persoonlijk leiderschap (competentiegebieden) en leidinggeven als besturingselement. Vraag en antwoord en discussie. Talent Wat is talent? De cirkel van talent en de kernvragen rond de strategymatch en de identitymatch Wat verstaan we onder waarden en normen? Wat is zingeving. In hoeverre is hier een relatie naar performance van individuen en de organisatie? 2 General Leadership Wat is leadership op bestuurlijk niveau? Algemene kenmerken? 3 We maken onderscheid in persoonlijk leiderschap en leiderschap als onderdeel van een besturingsfilosofie in een organisatie. Beide vormen van leiderschap vormen de kracht en bezieling van een organisatie. Beide vormen zijn vaak in één persoon verenigd. Leiders: geboren of aangeboren Leiderschapscompetenties Leidinggeven aan mensen In de middag de ins en outs van besturen op landelijk en politiek niveau. Uitwerken van talentprofiel. Dit toepassen op de teamanalyse uit eerdere module. Uitwerken van Bateson en Dilts in de vorm van coachgesprekken. Voorbereiding: Discussiestuk kenmerken general leader Open discussie met panel van Rita Verdonk/Jan van Zwieten over de vraagstukken zoals uitgewerkt in de opdracht. Gastlezing Landelijk Bestuurder Krachtenveld in politieke en ambtelijke besluitvorming Voorbereiding: Discussiestuk kenmerken corporate leader Open discussie met panel van Rob Zandbergen/Jan van Zwieten over de vraagstukken zoals uitgewerkt in de opdracht.. In de avond een reflectie over corporate leadership

5 4 In dit college wordt aandacht besteed aan verschillende vormen van leiderschap die kenmerkend zijn voor het 21 ste Eeuw denken, doen en handelen. Betekenis Nieuw Leiderschap Dienend leiderschap Verbindend leiderschap Innovatie en leiderschap De context van leiderschap opnieuw onder de loep ( The Big Picture ). Leiderschapsrollen in een organisatie Strategisch leiderschap in een onderneming Sturen op gedrag en houding Leiderschap als onderdeel van goed HRM Evaluatie leerstof en (feestelijke) afsluiting Module Docenten (Verdonk en van Zwieten) en studenten hebben een interactieve sessie over de verschillende vormen van leiderschap kenmerkend voor de 21ste Eeuw. Voorbereiding: Leiderschap in de eigen organisatie. Open discussie met Rob Zandbergen over de vraagstukken zoals uitgewerkt in opdracht Identificeer de verschillende vormen van leiderschap in de eigen werksituatie en naar toekomstbeelden. Wat levert persoonlijk leiderschap op in relatie tot de eigen (persoonlijke) ambitie en ambitie als carrière perspectief. Leesadvies: Boek Leiderschap ontraadseld van Manfred Kets de Vries. 1.5 Opdrachten Opdracht 1: Paper Aan het eind van de Module dient elke student een paper te hebben ingeleverd. In deze paper wordt van de student gevraagd een leiderschapsstrategie voor de eigen organisatie uit te werken. Daarbij dient de student in ieder geval het volgende in de paper te betrekken: Beschrijving van de organisatie (type en business) Management en leiderschapskenmerken in de organisatie Redenen voor een nieuw of andere leiderschapsstrategie Gebruik van diverse theoretische concepten en modellen Rekening houden met relevante theorie en bepalende ontwikkelingen Conclusies en aanbevelingen Samenvatting en persoonlijke ervaring Als onderwerp kan zowel worden gekozen voor elementen van personal leadership als corporate leadership. The current general guidelines for papers belonging to the master s course also apply. Opdracht 2: Analyse corporate leadership (groepsopdracht) De groep maakt een essay van ongeveer 4 pagina s A4 over vraagstukken in relatie tot Corporate leadership. Hierin wordt gekeken naar elementen zoals: Wat zijn eigenschappen van een goede leider? Zijn deze onder alle omstandigheden dezelfde? Zijn er leiders die onder alle omstandigheden kunnen presteren? Wat is het verschil bij verschillende soorten van bedrijven? Wat in de verschillende levensfasen?

6 Wat in verschillende (economische) omstandigheden? Zijn deze eigenschappen trainbaar? Overig.. Per onderdeel wordt afgesloten met een stellingname/discussievraag die met de gastspreker en de docent zal worden bediscussieerd. Opdracht 3: Analyse general leadership (groepsopdracht) Idem als opdracht 2, maar hier voor algemeen leiderschap. De vragen zijn vergelijkbaar maar denk hierbij ook aan: Aard van te beïnvloeden mensen (burgers, gelovigen, fans). Tijd en omstandigheden. Cultuur. Neem in ieder geval een aantal concrete voorbeelden waarvan enige actuele situaties (bijvoorbeeld Obama en Poetin, Willem Alexander, Rutte). Per onderdeel wordt afgesloten met een stellingname/discussievraag die met de gastspreker en de docent zal worden bediscussieerd. 1.6 Opdrachtbeoordelingen Opdracht 1 telt voor 100% voor de eindtermen van de opleiding. De volgende aspecten worden in ieder geval beoordeelt: Opzet van de paper en consistentie Taalgebruik en leesbaarheid Diepgang in de case study en onderzoekopzet Toepassing theorie en praktijk Interpretatie vermogen mbt analyse, aanbevelingen en conclusies De diverse huiswerkopdrachten worden door de docent beoordeeld met een onvoldoende/voldoende en zijn geen onderdeel van het totale eindcijfer. 1.7 Literatuur Verplicht Leiderschap ontraadseld Manfred Kets de Vries Academic Service ISBN Good to Great (NL of UK) Jim Collins

7 Business Contact ISBN Zeven Eigenschappen van Effectief Leiderschap Stephen Covey Uitgeverij Business Contact ISBN Aanbevolen: MBTI Guide, Questions & Answers Maart 2006 Hoe meet en ontwikkel je persoonlijkheid Jan van Zwieten/Koen Gonnissen Uitgeverij Kluwer ISBN Wat een persoonlijkheid Mary McGuiness Type Association Benelux 1.8 Kerndocent: Prof J. van Zwieten RI,RA,RO Gastsprekers: Drs. R. Verdonk Drs. R. Zandbergen