Verslag werkconferentie ESF , Actie D Scheveningen, 9 april 2008

Transcriptie

1 Aanwezigen: vertegenwoordigers van Opleidings- en Ontwikkelingsfondsen (O&O-fondsen), leden van het Monitorcomité ESF, ambtenaren van het Agentschap SZW en de directie Arbeidsmarkt SZW, Staatssecretaris Aboutaleb (bij plenaire afsluiting). Leeswijzer In dit verslag zijn de conclusies van de deelnemers verwoord. De uitkomsten worden betrokken bij een herziening van de subsidieregeling ESF Op welke onderdelen de regeling wordt aangepast is echter afhankelijk van politieke besluitvorming. Ook het Monitorcomité ESF wordt geïnformeerd over de uitkomsten van de conferentie en geconsulteerd bij een regelwijziging. Aftrap Mevrouw Vrij, hoofd van de afdeling Bemiddeling en Re-integratie van het Ministerie van SZW, heet een ieder van harte welkom. Zij schetst de context en doelstelling van de werkconferentie. Naar aanleiding van een kritische opmerking vanuit de zaal wordt door de heer Koole, lid van het Monitorcomité, toegelicht dat het Monitorcomité ESF initiatiefnemer is van de werkconferentie. Aangeven wordt dat het Monitorcomité zal toezien dat de uitkomsten serieus worden betrokken in een evaluatie van de subsidieregeling. Uitkomsten brainstormsessies Breed gedeelde algemene conclusies: - De ranking van aanvragen leidt tot een perverse prikkel. De dynamiek richt zich op de aanvraag, niet op de realisatie ; - Een grote onzekerheid over subsidietoekenning is ongewenst voor O&O-fondsen. Er is geen structureel opleidingsbeleid mogelijk. Een afwijzing is voor O&Ofondsen moeilijk uit te leggen richting werkgevers, met name in het Midden en Kleinbedrijf (MKB), en ondermijnt daarmee de positie van de O&O-fondsen. De huidige systematiek werkt uit als een tombola. Verschillende oplossingsrichtingen zijn door de fondsen naar voren gebracht: - O&O-fondsen geven in meerderheid de voorkeur aan een pondsgewijze verdeling Dit bijvoorbeeld op grond van het aantal werknemers in de sector of het aantal op te leiden deelnemers. Idealiter wordt dit gecombineerd met meerjarige budgetten in plaats van jaartranches, waarbij de realisatie periodiek wordt gevolgd via voortgangsinformatie. Op basis van de voortgang worden dan voorschotten beschikbaar gesteld. Hierbij wordt gedoeld op een langjarig sectoraal beleid; - Suggesties zijn gedaan voor het bij voorbaat uitsluiten van sectoren. Deze suggestie betreffen het uitsluiten van de publieke sector (of smaller: overheid) of keuzes maken die aansluiten bij prioriteiten van het ministerie van SZW respectievelijk sectoren (arbeidsmarktnoodzaak). Daarmee ontstaat aan de

2 voorkant in ieder geval duidelijkheid over de kansen. SZW moet duidelijk kiezen waar geld primair heengaat ; - Alle aanvragen honoreren en korten naar gelang de overschrijding. Conclusies met betrekking tot deelthema s: Onderrealisatie De onderrealisatie van projecten uit de eerste en tweede ronde is naar verwachting groot (realisatie ongeveer 50%?). De oorzaken die daarvoor zijn aangedragen zijn de: administratieve lasten; onzekerheid omtrent de erkenningen van opleidingen; afhankelijkheid van O&O-fondsen van bedrijven; geen tussenrapportages en/of monitorbezoeken meer; ranking. Ideeën om realisatie te verhogen: projectperiode verlengen; projectperiode gelijk laten lopen met het studiejaar van de ROC s; meer sturing door Agentschap door middel van de tussentijdse monitoring; heldere communicatie over tijdvakken en voorschriften; projectomvang beperken; voorkomen van shoppen bij aanvragen; onderrealisatie moet reden zijn voor korting. Ranking (aanvullend op de algemene conclusies) De huidige rankingssystematiek sluiten kleine aanvragers vrijwel uit. Het belang van de criteria in de ranking is dusdanig groot dat dit afleidt van de primaire doelgroep van de regeling: laaggekwalificeerde werknemers. Focus is gewenst! Indien wordt vastgehouden aan de rankingssystematiek dient er te worden gezocht naar een mogelijkheid om te ranken op basis van de kwaliteit van de aanvraag. De kwaliteit van de aanvraag speelt nu geen enkele rol. In de huidige rankingssystematiek zijn teveel criteria opgenomen. Bereik van doelgroepen (vrouwen, jongeren, ouderen, gedeeltelijk arbeidsgeschikten) Een breed gedeelde conclusie was dat het (beoogde) bereik van doelgroepen niet in de ranking moet meewegen. Dit omdat de intenties (bedoeld of onbedoeld) vaak niet worden waargemaakt, terwijl dit wel bepalend is voor een subsidietoekenning. Aangegeven is dat O&O-fondsen en/of werkgevers niet selecteren op basis van gedeeltelijke arbeidsgeschiktheid. Dit kan in de praktijk namelijk heel confronterend of beledigend uitwerken. Het heeft de voorkeur van de deelnemende O&O-fondsen om te belonen op basis van behaalde resultaten in plaats van te straffen. Men heeft dus liever een positieve dan een negatieve prikkel. Een suggestie is om een basisbedrag of percentage per deelnemer vast te stellen en dit op basis van criteria op te hogen. Kring van aanvragers De suggestie is gedaan om te schakelen naar een systematiek waarbij er één aanvrager per sector is.

3 Opleidingsniveau deelnemers Verschillende suggesties zijn gedaan omtrent het opleidingsniveau van de deelnemers: Het loslaten van het opleidingsniveau; Eisen met betrekking tot deelname overlaten aan de branches; Alleen eisen stellen aan het niveau van de scholing en niet aan het opleidingsniveau van de deelnemer. Gendereis De focus moet zich richten op instroom van vrouwen in bepaalde branches. Actie D gaat daarentegen over scholing van mannen en vrouwen die al werkzaam zijn. O&O-fondsen geven aan dat werkgevers gebaat zijn bij goed functionerende werknemers, zonder daarbij het onderscheid man/ vrouw te betrekken. Verder: Velen ervaren de gendereis in haar huidige vorm als onzinnig. Het kan namelijk betekenen dat een laaggeschoolde man die veel meer is gebaat bij scholing buiten de boot valt; De vraag is gesteld hoe de Nederlandse invulling zich verhoudt tot de eisen vanuit Brussel; De huidige invulling wordt ervaren als een administratieve last. SBI-cijfers zouden zijn vervuild; Er zijn sectoren waar de gendereis gericht zou moeten zijn op mannen; De wens om de prikkel om te buigen van negatief naar positief. Zie Bereik van doelgroepen. Samenwerking De invulling van samenwerking is momenteel vooral gericht op het verkrijgen van punten ten behoeve van de ranking. De vraag is opgeworpen of de noodzaak tot samenwerking, met het oog op punten voor de ranking, niet teveel afleidt van de primaire focus van de opleidingsfondsen, te weten het opscholen van werknemers. Ook hier leeft de wens om, wanneer wordt vastgehouden aan het stimuleren van samenwerking, dit te doen door middel van beloning in plaats van bestraffing. Samenwerking in een project kent nu eenmaal een groter risico op mislukking. Er is onduidelijkheid over de afbakening van branches. Hierdoor is er ook onduidelijkheid over wanneer er nu sprake is van samenwerking tussen branches (en wat er aan de voorkant geregeld had moeten worden). Suggesties om samenwerking te bevorderen: - Het is wenselijk een meer pragmatische insteek te kiezen bij samenwerking, bijvoorbeeld waar het uitzendkrachten betreft. Dit in plaats van de als rigide ervaren voorwaarde dat samenwerking aan de voorkant helemaal dichtgetimmerd moet zijn; - De ontwikkelkosten van een samenwerkingstraject zijn hoog. Om het risico van samenwerking te beperken zou er niet gekort moeten worden op de subsidie voor indirecte kosten, wanneer de directe kosten dalen door onderrealisatie; - Verminder de administratieve lasten, onder andere waar het gaat om de eisen mbt originele facturen in de administratie. Losse gedachten en constateringen uit de brainstormsessies - Het gevoel leeft dat de fondsen minimaal betrokken waren bij de opzet van de subsidieregeling;

4 - De verlaging van het ESF-subsidiepercentage van 50% naar 40% maakt deelname voor, met name het MKB, minder interessant. Grotere organisaties hebben namelijk zelf opleidingsbudgetten. Een ESF-subsidie is in deze gevallen dan een extraatje; - De regeling hinkt op twee gedachten: enerzijds een brede regeling met een grote doelgroep, anderzijds veel subdoelen. Men vraagt zich af waarom er niet een echte projectsubsidieregeling van wordt gemaakt op basis van een kwalitatieve beoordeling; - Behoefte bestaat aan heldere communicatie over de wijzigingen in de regeling en het subsidieplafond voor het komende tijdvak in september; - Liever een heldere strakke regeling, dan een brede vage regeling. Plenaire afsluiting Mevrouw Louwes, directeur van het Agentschap SZW, geeft een toelichting op een aantal onderwerpen die zijn behandeld in de bijlage bij de uitnodigingsbrief voor de conferentie en niet expliciet aan de orde zijn gekomen tijdens de brainstormsessies: (nb. onderstaand is alleen die informatie uitgewerkt die aanvullend is op de informatie die al schriftelijk is aangeleverd voorafgaand aan de conferentie). Opleidingsniveau deelnemers: Het registreren hiervan is een verplichting op basis van Europese regelgeving. De in het Operationeel Programma opgenomen maximum opleidingsniveau van deelnemers is gebaseerd op een sterkte- zwakteanalyse van de Nederlandse arbeidsmarkt, namelijk dat de toegevoegde waarde van scholing aan laagopgeleiden is groter dan scholing aan hogeropgeleiden. Deze eis zal niet worden losgelaten; EVC/ WVA: Aangegeven wordt dat dit knelpunt wordt herkend en onderkend. Staatssecretaris Aboutaleb heeft hierover contact opgenomen met staatssecretaris de Jager van Financiën en er is afgesproken dit op te lossen. Het knelpunt is dat dit de fiscus geld gaat kosten; Looptijd projecten: Naar aanleiding van dit onderwerp wordt de vraag gesteld hoe groot de kans is dat de lopende projecten verlengd worden. Ook wordt gevraagd wat er met de opbrengsten van de conferentie gebeurt. In reactie hierop legt mevrouw Louwes uit dat er nu nog geen voorschot genomen kan worden op de wijzigingen die doorgevoerd worden. Ook het ministerie van SZW is echter doordrongen van de noodzaak dat het systeem aanpassingen behoeft. Echter wat betreft de verwachte onderuitputting van projecten is er ook een keerzijde: waarom blijken veel aanvragen tijdens de rit niet realistisch?; Originele facturen: Mevrouw Louwes biedt haar verontschuldigingen aan omdat het Agentschap SZW nog geen acceptabele procedure heeft vrijgegeven voor gewaarmerkte kopieën. Er is gediscussieerd over de noodzaak van originele facturen, en de vraag of een gewaarmerkte kopie een werkbare oplossing is. Mevrouw Louwes geeft aan dat eisen worden gesteld door de Europese Commissie. Verder geeft zij aan dat in overleg met de accountants van het Ministerie een procedure voor waarmerking wordt uitgewerkt. Met betrekking tot het waarmerken van een kopie wordt vanuit de

5 zaal aangegeven dat accountants geen genoegen nemen met een paraaf, maar dat verifieerbare handtekeningen dienen te worden geplaatst. Erkenning van opleidingen: Mevrouw Louwes legt uit waarom is gekozen voor dit toetsingsinstrument. Vanuit de zaal wordt aangegeven dat het Agentschap geen vragen kon beantwoorden en dat werd doorverwezen naar KCE. Volgens een deelnemer heeft KCE aangegeven dat dit beoogde instrument niet toepasbaar zou zijn voor opleidingen voor laagopgeleiden. Er is kritiek op het Agentschap over het achterwege blijven van dit instrument. Daardoor is er veel onzekerheid of een opleiding bij de einddeclaratie wel wordt erkend. Vanuit het Agentschap wordt aangegeven dat momenteel hard wordt gewerkt aan het instrument en daarmee in komende jaren een grotere transparantie wordt bereikt. Vanuit de zaal wordt de suggestie gedaan om in het instrument rekening te houden met brancheoverstijgende opleidingen. Afsluiting Staatssecretaris Aboutaleb Na een presentatie van bevindingen door de voorzitters van de brainstormgroepen sluit Staatssecretaris Aboutaleb af met een reactie op wat hij heeft meegekregen van de werkconferentie. Hij geeft aan dat hij vanuit zijn vorige functie als wethouder te Amsterdam ook aanvrager was van ESF-subsidie zich daarom kan identificeren met de deelnemers van de werkconferentie. Hij geeft aan geen voorstander te zijn van een sectorale verdeling van de beschikbare middelen over de fondsen, verdelende rechtvaardigheid. Hij geeft aan veeleer het geld te willen inzetten daar waar dat op basis van problemen nodig is; De gendereis is de Staatssecretaris niet bereidt deze te laten varen. Bij de toepassing van de gendereis dienen echter wel de redelijkheid en billijkheid in acht te worden genomen; In reactie op de suggestie om de overheidssector uit te sluiten van ESF-subsidie is de Staatssecretaris daar niet op voorhand toe bereid; Wat betreft de kritiek op de administratieve lasten die gepaard gaan met ESF geeft hij aan dat dit samenhangt met eisen vanuit Brussel. Bovendien duurt het op onderdelen soms lang voordat er duidelijkheid komt vanuit Brussel. Hij geeft bovendien aan dat het geen plicht is om Europese subsidie aan te vragen. Vanuit de zaal wordt deze voorzet ingekopt door de opmerking dat de onzekerheid die met betrekking tot Brussel wordt ervaren, ook door aanvragers wordt ervaren mbt het Agentschap SZW; Staatssecretaris Aboutaleb geeft aan dat het streven moet zijn om de regels vanuit Brussel niet onnodig te belasten met extra regels vanuit lidstaat Nederland; De Staatssecretaris geeft aan om in september 2009 wederom graag weer in overleg te gaan met de O&O-fondsen om de stand op te maken.