Waar schuilen 90% van de bacteriën? Beheersing van biofilms. SFERD 14 sept Dr. Thomas Vanzieleghem Microbioloog, PhD. op Biofilms PROPRIETARY

Transcriptie

1 Waar schuilen 90% van de bacteriën? Beheersing van biofilms SFERD 14 sept 2016 Dr. Thomas Vanzieleghem Microbioloog, PhD. op Biofilms HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 1

2 Stichting Trainingen Infectie Preventie Disclosure slide (potentiële) belangenverstrengeling Geen / Zie hieronder Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Bedrijfsnamen Medewerker als R&D Manager sinds 2015 OneLIFE S.A.

3 De biofilm : express meta-analyse Microbial biofilms, often formed by antimicrobial resistant organisms, are responsible for 65% of infections treated in the developed world Ryder, Marcia Catheter-Related Infections: It s all About Biofilm. Topics in Advanced Practice Nursing ejournal.2005;5(3) HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 3

4 Wat is een biofilm? Definitie Biofilms zijn complexe groepjes microorganismen, die in contact met oppervlaktes zich organiseren/binden in zelf-geproduceerde matrixen uit polymeren De EPS Matrix 1 speelt verschillende rollen: - mechanische cohesie binnen de biofilm - beschermende envelop - water retentie 90 % van alle microben binden zich in matrix-structuren EPS bacteria binden zich samen Source : Flemming HELPING & Windenger, HEALTHCARE Nature TO Reviews BE BIOFILM Microbiology, FREE EPS = Extracellular Polymeric Substances

5 Typische Biofilm ontwikkeling Meeste types microbes vormen biofilms. Zelfs niet biofilm-vormende microbes kunnen in een biofilm geborgen worden (incl. virus, MRSA, CRE, Clostridia, gisten en schimmels) 1. Hechten 2. Vermenigvuldigen 3. Ontwikkelen 4. Verspreiden Source : Otto, Nature Reviews Microbiology, 2009 Overblijvend vuil na desinfectie, vergemakkelijkt biofilmvorming : voedingsstoffen! Volwassen biofilms besmetten continu hun omgeving (incl. in het menselijk lichaam) door het willekeurig vrijgeven microben 5

6 Stimulerende factoren 4 belangrijke factoren spelen mee : Microbiële soort, Voedingsstoffen, temperatuur en vochtigheid Source : Otto, Nature Reviews Microbiology, 2009 HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 6

7 Binnen de biofilm Antibiotica-resistentie wordt gestimuleerd!! Biofilm is een vorm van samenwerking: horizontale overdracht van genen en virulentie wordt gestimuleerd binnen biofilms Flemming et al., 2016 HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 7

8 Waar vind je biofilms zoal? Vrijzwevende (planktonische) bacteriën beginnen aan biofilm opbouw in slechts enkele minuten bij het vinden van een oppervlak. Medische apparatuur is gevoelig voor biofilmvorming! HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 8

9 «is bij ons niet zo n probleem» illusie van controle? Geen standaard Monitoring : Landen zoals Frankrijk waar endoscopen standaard getest worden tonen aan dat 10-30% van de verwerkte semi-kritische endoscopen nog contaminatie vertonen. (Studie op 7000 endoscopen, Direction Générale de la Santé, France, 2007) "Fout-negatieven" : micro-organismen schuilen in biofilms, dat leidt tot een risico is van enorme onderschatting van micro-organismen HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 9

10 Biofilms in Endoscopie HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 10

11 Biofilms en endoscopen Biofilms vormen binnen endoscoopkanalen en vertegenwoordigen daar een aanhoudend nest van ongewenste micro-organismen. Pajkoset al., JHI, 2004 «Biofilm ontwikkelt zich als gevolg van cyclische blootstelling aan vochtige en droge fasen tijdens gebruik en verwerking.» (Alfa, 2009) HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 11

12 Hoge tolerantie en doorzettingsvermogen Bacteries zijn tot 1000x toleranter voor biociden indien verscholen in een biofilm. (Instruction DGS/R13 no , BO Santé Protection sociale) Meerdere barrières voorkomen het optimale werken van desinfectie Oxidatiemiddelen voor hoog niveau desinfectie van endoscopen interageren met EPS! Zelfs wanneer biociden binnen biofilms dringen, kunnen kiemen hen nog tolereren Flemming et al., 2016 HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 12

13 Risico van overdracht De snelheid van de overdracht van ziektekiemen via vervuilde endoscopen naar patiënten is het snelst dan enig ander apparatuur. More healthcare associated outbreaks have been linked to contaminated endoscopes than to any other medical device, CDC HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 13

14 Biofilm vs. endoscopie: risicobeoordeling HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 14

15 Standaard endoscoop-verwerking Gepubliceerde richtlijnen van de nationale gezondheidszorg, fabrikanten en verenigingen (ESGE-ESGENA) : Lek-test Manuele reiniging Spoeling Hoog niveau Desinfectie Opberging kanaal spoelen kanaal borstelen Automatisch (AER) HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 15

16 Biofilm-risico bij endoscopen Kritische Stappen Biofilms worden niet gedetecteerd Kruisbesmetting van endoscopen als detergens-bad niet wordt gewijzigd Lek-Test Manuele reiniging Spoeling Hoog niveau Desinfectie opberging vochtige opberging kanaal Spoelen kanaal borstelen Automatisch (AER) Gebrek aan contact tussen de kanalen en detergens Gebrek aan mechanische acties om organisch materiaal te verwijderen verontreinigde laatste spoelwater Risico's nemen toe met de laatste generatie endoscopen (kwetsbare materialen, ontoegankelijke delen = moeilijk te reinigen) Progressieve accumulatie bouwen resistentere biofilms op na verloop van tijd & verminderen efficiëntie apparatuur 16

17 Biofilm-risico bij endoscopen De rol van medewerkers: Studie door Ostead in endoscoop op 69 had alle stappen van de procedure doorstaan Borstelen en drogen werden veruit het meest verwaarloosd! HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 17

18 Biofilm vs. endoscopie: Preventie HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 18

19 Verwerking endoscopen Tijd heeft belang! Als een endoscoop verwerkt moet worden : "Hoe eerder hoe beter" 2 goede redenen om een endoscoop niet vuil te laten: Creëert de perfecte omgeving voor biofilm ontwikkeling Laat vuil drogen in de endoscoop kanalen, waardoor het dus moeilijker te reinigen en te desinfecteren Als een endoscoop niet direct na een procedure behandeld kan worden, voorzie een intensievere reiniging alvorens over te gaan tot high-level desinfectie HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 19

20 Reinigen, reinigen, reinigen! De reinigingsstap dicteert de efficiëntie van het hele (endoscoop) decontaminatieproces : The most important step in the reduction of microorganisms is the cleaning. It is impossible to disinfect or even sterilize an inadequately cleaning instrument. Protein debris can become fixed by chemicals on the channel surface of the scope if the cleaning and rinsing steps have not been carried out correctly. In short, all disinfection processes, whether done manually or by washer-disinfector, should be done only after appropriate manual cleaning. (ESGE-ESGENA guideline: Cleaning HELPING and HEALTHCARE disinfection TO BE BIOFILM in FREE 20 gastrointestinal endoscope, update 2008)

21 Biofilm-risico bij endoscopen Hebben we écht zicht op het resultaat van het proces? Is de endoscoop écht gereinigd?? Kovaleva et al.,

22 Detectie binnen endoscopen In de labo, zijn er verschillende middelen om biofilms op te sporen: Mikroscopie (optisch en elektronisch) Spectroscopie (FTIR) Source : Brazilian journal of infectious diseases HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 22

23 Detectie binnen endoscopen In endoscopen, blijven biofilms onder de radar met klassieke technieken : Nood voor nieuwe detectie standaarden : Betere VNC (viable non culturable) detectie Check aantal herstellen Directe visualisatie Meten is weten! HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 23

24 Biofilm vs. endoscopie: Welke corrigerende behandelingen? HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 24

25 Sinner Cycle Warm water verbetert het reinigingsproces Wasmiddel die het mogelijk maken organische stoffen en biofilms te verwijderen Verschillende detergens met specifieke componenten is vereist per type matrix. TEMPERATUUR T I J D WASMIDDEL MECHANISCH Schoonmaken vraagt geduld! Borstelen en spoelen zijn de sleutel tot successvolle reiniging HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 25

26 Corrigerende behandeling van biofilms Het schoonmaken, en niet desinfectie, is de meest effectieve manier om biofilmen de EPS-matrix te verwijderen. Een gevestigde biofilm kan niet worden verwijderd met behulp van routine procedures, het vereist een specifieke aanpak! Stap1 : Routine reiniging en disinfectie Stap2 : Reiniging met specifische oplossingen dat EPS splitsen Verlaagde integriteit van de biofilm & Bacteriëen kwetsbaar voor disinfectie Biofilm Biofilm én persisters weerstaan Vrij bacteriëen HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 26

27 In hetkort HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 27

28 In het kort A. Infecties veroorzaakt door gecontamineerde endoscopen kunnen gekoppeld worden aan biofilms binnen endoscopen : OP DE AGENDA ZETTEN? B. Zijn alomtegenwoordig en fundamenteel verschillend van planktonische ziektekiemen & biofilm contaminatie kan niet gedetecteerd worden door conventionele methodes : START MET SYSTEMATISCHE MONITORING C. Worden alle stappen van het reinigings-protocol gerespecteerd? TRAINING D. Hoeveel verwerkte endoscopen hebben nog Biofilms? Is onze detergent effectief tegen biofilms? TEST vs. Enzymatics What does not kill biofilms make them stronger : Externe agressies, zoals desinfectie en warmte versterken biofilms 28

29 Bedankt voor uw aandacht, zijn er vragen? OneLIFE SA Parc Scientifique Einstein 15 avenue Albert Einstein 1348 Louvain-la-Neuve Belgium Tel : +32 (0) Fax: +32 (0) HELPING HEALTHCARE TO BE BIOFILM FREE 29