Ouders in (inter)actie! HANDLEIDING VOOR PROJECTWERK

Transcriptie

1 Ouders in (inter)actie! HANDLEIDING VOOR PROJECTWERK In opdracht van Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Departement Onderwijs, augustus 2010

2 Inleiding De school van je kind beter leren kennen, contacten leggen met de juf of meester, meer inzicht hebben in wat de kinderen op school leren, een praatje maken met andere ouders, telefoneren naar het secretariaat als je kind ziek is, Het aanbod Ouders in (inter)actie (verder OiiA) wil anderstalige ouders de kans geven om aan dit soort vaardigheden te werken via taallessen in de school van hun kinderen. Maar het gaat om méér dan taallessen alleen. In het aanbod OiiA wordt één vijfde van de tijd besteed aan projectwerk. Tijdens dit projectwerk organiseren de ouders in de NT2-groep een evenement op school. Op die manier krijgen ze de kans om op een actieve manier in interactie te gaan met andere ouders en verschillende partners in (en rond) de school. Wat houdt dat projectwerk eigenlijk in? Waarom loont het de moeite hiermee te beginnen? En hoe begin je er aan? Hoe overtuig je de cursisten? Waarop moet je letten? Wie moet je aanspreken? Wat is goed projectwerk? Welke materialen zijn er ter beschikking? Hoe kan je lessen opbouwen rond projectwerk? Aan welke doelstellingen werk je dan eigenlijk? Welke inbreng mag je van de school verwachten? Hoe kan je projectwerk evalueren? Wellicht leven deze en nog veel meer vragen bij alle NT2-lesgevers die met een OiiA-groep starten. Deze handleiding wil een houvast bieden bij het integreren van projectwerk binnen het NT2-aanbod voor anderstalige ouders in de basisschool. Aan de hand van 15 veel gestelde vragen overloopt de tekst concrete tips, belangrijke inzichten, materialen, achtergrondinformatie, praktijkvoorbeelden, die in het kader van het project OiiA in de basisschool verzameld werden. De genoemde materialen vind je op de website School en Ouders. We geven in de tekst steeds de concrete vindplaats aan. Inhoud 1) Wat is projectwerk? 2) Waarom is projectwerk interessant? 3) Wat is de plaats van projectwerk binnen het aanbod Ouders in (inter)actie? 4) Welk soort project biedt voldoende kansen voor taalverwerving? Welke criteria hanteer je bij de keuze voor een project? 5) Zijn er praktijkvoorbeelden van projectwerk? 6) Waar vind ik (les)materiaal rond projectwerk? Welk materiaal bestaat er? 7) Hoe begin je aan projectwerk met je groep? 8) Hoe plan je projectwerk? 9) Aan welke doelstellingen werk je tijdens het projectwerk? 10) Hoe kan je lessen maken rond het projectwerk? 11) Hoe ga je om met niveauverschillen tijdens het projectwerk? 12) Hoe bewaak je je tijdsbesteding als lesgever? 13) Hoe evalueer je projectwerk? 14) Kan projectwerk ook voor heel taalzwakke of analfabete cursisten? 15) Wat mag je verwachten van de school? 2

3 1) Wat is projectwerk? In de visietekst Ouders in (inter)actie staat het projectwerk als volgt omschreven: Met projectwerk bedoelen we een activiteit die wordt aangestuurd vanuit de NT2-lessen, die binnen de NT2- lessen wordt voorbereid en nabesproken, maar die zijn uitvoering kent samen met andere Nederlandstalige ouders (liefst via de oudervereniging), en het schoolpersoneel in de school van de kinderen (en afhankelijk van de activiteit eventueel nog een derde partner bijv. een sportvereniging uit de buurt - zie ook Brede School). In de praktijk gaat het om de organisatie van een (groot of klein) evenement op school: een ontbijt voor de hele school, een fotowedstrijd, een kijkdag, een vrijetijdsbeurs, een voetbaltoernooi, een lentepoetsdag, (Een lijst van voorbeelden vind je verder onder punt 5). De mogelijkheden zijn eindeloos, zolang de organisatie van zo n groot of klein evenement maar gebeurt vanuit de NT2-groep. Die vormt als het ware de motor van het project. Dat wil echter niet zeggen dat de ouders van de NT2-groep álle uitvoerende taken op zich moeten nemen. Integendeel, om het project te kunnen realiseren, zullen ze afspraken moeten maken met verschillende partners in en rond de school. Met andere woorden: het projectwerk biedt de ouders de kans, de gelegenheid en de aanleiding om actief in interactie te gaan met de spelers in een school. Wil je meer over de visie weten? Je vindt de visietekst op de website School en Ouders ( bij Informatiepunt > Model Ouders in (inter)actie > Visie). 2) Waarom is projectwerk interessant? Projectwerk integreren in het NT2-aanbod op school betekent kansen creëren voor de ouders-cursisten, zowel op vlak van taalverwerving als op vlak van participatie aan het schoolleven. Hieronder kort enkele elementen van het projectwerk die een meerwaarde kunnen betekenen: Ouders werken op een directe manier aan datgene wat ze graag willen leren. Door een project op school te organiseren maken ze op een directe manier kennis met dat schoolleven, de andere ouders, de directie, het onderwijzende personeel en diverse partners in en rond de school. Op een directe manier kunnen werken aan wat men eigenlijk wil leren, verhoogt de leerwinst aanzienlijk. De cursisten hoeven namelijk wat ze in de klas geleerd hebben niet meer achteraf toe te passen in het echte leven, maar doen dit meteen. De koppeling naar de praktijk wordt met andere woorden niet later, maar al tijdens het leren zelf gelegd. Kortom: al doende leert men! Ouders kunnen op een veilige manier in interactie gaan met partners in de school. Contacten leggen met anderen doe je niet zomaar. Het projectwerk biedt de nodige aanleiding om met elkaar kennis te maken en elkaar op een andere manier te leren kennen. Verder is het uiteraard niet de bedoeling om de ouders onvoorbereid op het kennismakingspad te sturen. In de NT2-groep wordt dit hele proces voorbereid, begeleid en nabesproken. Daar vinden de ouders-cursisten de nodige steun en veiligheid om de stap naar communicatie te durven zetten. Ouders netwerken Projectwerking waarbij contacten worden gelegd tussen anderstalige en Nederlandstalige ouders en personeel, biedt kansen op netwerking met moedertaalsprekers Nederlands. Een Nederlandstalig netwerk hebben, is heel belangrijk. Hoe meer taalcontact je hebt, hoe sneller je een taal leert. Maar de contacten die het organiseren van projectwerk met zich meebrengen, bevorderen ook wederzijdse waardering en begrip. Op die manier wordt alvast de kans gecreëerd op contacten die ook blijven bestaan als de taalles in de school al lang afgelopen is. De contacten tussen ouders en school veranderen Via het projectwerk worden de eerste stappen gezet in een (Nederlandstalige) communicatie tussen de school en haar anderstalige ouders. De kans vergroot dat die communicatie ook nadien nog verder loopt. 3

4 Bovendien wordt de school op een indirecte manier ook met de toegankelijkheid van haar eigen communicatie geconfronteerd. Door meer contacten met de anderstalige ouders krijgt de school meer zicht op de talige hindernissen waartegen de anderstalige ouders aanlopen. Ze kan gerichter stappen ondernemen om haar eigen communicatie bij te sturen. Anderstalige ouders nemen een andere rol op De ouders hebben voor het projectwerk rechtstreeks contact met directie en personeel, maar niet omdat er dingen niet in orde zijn of in verband met een of ander probleem. Waar de communicatie met de school doorgaans via een tolk verloopt en het vaak om éénrichtingsverkeer gaat, kunnen de ouders via projectwerk een dynamische, actieve rol opnemen. Die rol te mogen nemen, draagt positief bij tot meer zelfvertrouwen. Het personeel en de Nederlandstalige ouders waarderen de inspanningen van de NT2-groep doorgaans heel erg. En niet in het minst laten de kinderen zelf blijken hoe trots ze zijn op mama of papa als die actief heeft meegewerkt aan de realisatie van een project. Ouders leren op eigen tempo en niveau Terwijl er in de gewone taalles soms weinig ruimte is om de cursisten op eigen niveau en tempo te laten werken, biedt het projectwerk op een heel natuurlijke manier die mogelijkheden tot differentiatie wel. Er zijn bij de organisatie van een evenement immers heel wat verschillende soorten taken te doen. De ene al wat moeilijker dan de andere. Zo zal de ene cursist zich uitgedaagd voelen om de tekst van een briefje op de computer te zetten, terwijl een andere liever mondelinge opdrachten op zich neemt. De sterkere en zwakkere cursisten kunnen samen taken op zich nemen, waarbij er van elkaar heel veel te leren valt. Sommige cursisten zijn blij eens iets zelfstandig te kunnen proberen, anderen doen liever dingen samen, Er zijn altijd en vanzelf moeilijker en gemakkelijker dingen te doen bij de organisatie van projectwerk. De voorkeuren van de cursisten geven automatisch al aanleiding tot differentiatie. 3) Wat is de plaats van projectwerk binnen het aanbod Ouders in (inter)actie? Als richtlijn gaan we uit van een 80% - 20% verdeling. Dat wil zeggen dat één vijfde van de beschikbare tijd wordt besteed aan (talige) taken die met de organisatie van het project te maken hebben. Het is echter niet nodig om al onmiddellijk van bij de start van de OiiA-groep met het projectwerk te beginnen. In een eerste periode is het immers ook belangrijk dat de ouders in de groep elkaar en de lesgever beter leren kennen. Als dan na een tijdje met projectwerk wordt gestart, worden de lesuren die naar projectwerk gaan geconcentreerd in de tijd. Gedurende een korte periode (bijvoorbeeld één maand) zal dus verhoudingsgewijs veel meer aandacht en tijd naar het projectwerk gaan en minder naar de normale invulling van de contacturen. Het is alvast in de praktijk interessanter gebleken om niet te lang op voorhand te starten met de voorbereiding van het project. Een korte tijd tussen de start van de voorbereiding en het eigenlijke evenement is motiverend voor de cursisten. 4) Welk soort project biedt voldoende kansen voor taalverwerving? Welke criteria hanteer je bij de keuze voor een project? Niet zozeer de grootte van het evenement is van belang, maar de mate waarin de organisatie ervan mogelijkheden inhoudt tot interactie met verschillende partners op school. Je hoeft met andere woorden met de NT2-groep geen grootse dingen te doen om veel uit het projectwerk te halen. Als je het moeilijk hebt om in te schatten of een idee (van de groep of vanuit de school) interessant is als projectwerk, dan kunnen de volgende vragen helpen om een goede keuze te maken: Krijgt de NT2-groep voldoende verantwoordelijkheid? De NT2-groep moet zeker niet alles in handen nemen en uitvoeren, maar is wel de motor van het gebeuren. Inhaken op een evenement dat al door anderen op school wordt georganiseerd, is minder interessant. Je loopt immers het risico dat de anderstalige ouders enkel uitvoerende taken op zich kunnen nemen en zo bijvoorbeeld op het schoolfeest alleen maar aan de afwas staan. Projectwerk inpassen in bestaande initiatieven op school kan wel, maar dan moeten er vooraf wel voldoende afspraken gemaakt worden over de 4

5 rol die de NT2-groep krijgt. Hoe meer de groep (een deel van de) verantwoordelijkheid mag dragen, hoe groter de succeservaring achteraf. Houdt de organisatie van dit projectwerk voldoende talige taken in? Projectwerk moet voldoende kansen bieden om dingen te kunnen regelen, af te spreken, op te stellen, Om soep te koken voor kinderen en ouders op school en nadien de afwas te doen, heb je op zich niet veel taal nodig. Maar als bijvoorbeeld het soepevenement gekoppeld is aan een actie voor het goede doel, waarbij aankondigingen moeten worden gemaakt, takenlijsten opgesteld, aankopen gedaan, helpende handen gezocht, kinderen ingeschakeld voor de affiches, enz., dan heb je op dat moment wél een project waarmee je veel taal kan gebruiken en leren. Voorbeelden van lijstjes met mogelijke talige taken bij projectwerk vind je verder onder punt 7: het plannen van projectwerk. Spreekt het project een breed publiek op school aan? Het is niet de bedoeling dat de NT2-groep voor zichzelf of enkel voor andere anderstalige ouders een evenement organiseert. Een ontbijt, een kijkdag, een fotowedstrijd, zijn initiatieven die ook een breder publiek op school kunnen aanspreken. Het is belangrijk om het projectwerk aan te grijpen om los te komen van stereotiepe verwachtingen. De anderstalige ouders steken er in elk geval het meest van op als ze voor en samen met Nederlandstalige ouders iets kunnen doen. Voorbeelden van projecten vind je ook onder punt 5. Biedt het project voldoende kansen op interactie met schoolpersoneel, andere ouders, kinderen, derden,? Zoals al eerder aangehaald, hoeft het zeker niet om een groots evenement te gaan. Maar als de cursisten alles onder elkaar kunnen regelen en ze in feite geen medewerking van andere partners in de school nodig hebben om het project te realiseren, dan schiet het projectwerk uiteraard zijn doel voorbij. In dezelfde lijn is het evenmin de bedoeling dat de lesgever NT2 zelf alle taken (zoals afspraken maken met het secretariaat, affiches maken, de keuken inlichten, juffen en kinderen aanspreken, ) op zich gaat nemen. Op die manier neemt de lesgever niet alleen zelf veel teveel hooi op de vork; hij ontneemt de ouders ook heel wat kansen op communicatie waardoor de bedoeling van het projectwerk even goed verloren gaat. Is het project voldoende zichtbaar op school? Het projectwerk moet leiden naar een resultaat, iets dat zichtbaar in de school gebeurt of aandacht krijgt. Voor sommige evenementen is die zichtbaarheid vanzelfsprekend (ontbijt, tentoonstelling), voor andere projecten is dat iets minder duidelijk. In dat geval moet zichtbaarheid of uitstraling zeker een apart aandachtspunt zijn. Heeft de NT2-groep bijvoorbeeld een of andere wedstrijd georganiseerd, dan is het wenselijk dat de groep tijdens het schoolfeest zelf de prijsuitreiking kan verzorgen en de winnaars proclameren. Is het evenement te realiseren binnen een relatief korte tijdspanne? Projectwerk hoef je niet over een heel jaar te spreiden. Beter is het om gedurende een kortere periode naar een heel zichtbaar resultaat te werken (zie ook punt 3). Doorgaans is er meer animo en dynamiek in een groep als het te realiseren doel kortbij in de tijd ligt. Is het organiseren van het evenement haalbaar ( of veilig ) voor de cursisten? Ook al hoeft het niet om een groots project te gaan, toch moet het projectwerk voldoende uitdagingen en verantwoordelijkheden inhouden voor de NT2-groep. Dat schrikt misschien in eerste instantie lesgevers af. Ze willen begrijpelijkerwijze de zwakke cursisten niet nodeloos in confronterende situaties brengen. Maar door cursisten af te schermen van dit soort directe contacten, bewijs je ze niet altijd een dienst. Ze hebben er immers alle belang bij om op een veilige manier strategieën te verkennen om met dit soort uitdagingen om te gaan. Het is aan de lesgever om het evenwicht te zoeken tussen, enerzijds, de cursisten genoeg uitdaging geven om dingen te kunnen bijleren en succeservaringen op te doen en, anderzijds, de lat ook niet onoverkomelijk hoog leggen zodat cursisten toch gaan afhaken. Zie ook verder onder vraag 13, kan projectwerk ook voor heel taalzwakke of analfabete cursisten? 5

6 5) Zijn er praktijkvoorbeelden van projectwerk? Sinds de start van de OiiA-projecten zijn er al heel wat verschillende projecten gerealiseerd zoals een ontbijt op school, een soepproject, tentoonstellingen, een vrijetijdsbeurs, kijkdagen bij de kleuters, lentepoetsdagen, Voorbeelden van verschillende projecten vind je in de fiches projectwerk. Deze fiches kan je downloaden via de website School en Ouders ( bij Informatiepunt > Model Ouders in (inter)actie > Projectwerk > Materiaal). Op deze fiches is de belangrijkste informatie in verband met de organisatie van verschillende projecten verzameld (zie ook verder onder punten 6 en 7). Enkele sfeerbeelden van projecten die tijdens de pilootfase liepen, vind je op de website School en Ouders ( bij Informatiepunt > Model Ouders in (inter)actie > Projectwerk > Praktijkgevallen). 6) Waar vind ik (les)materiaal rond projectwerk? Welk materiaal bestaat er? Tijdens de afgelopen pilootprojecten en de nog lopende projecten OiiA is er heel wat materiaal uitgewisseld, ontwikkeld, verzameld en bijeengebracht via een digitaal platform. Het gaat om divers materiaal, gaande van scenario s om projectwerk te realiseren tot checklisten die je kan gebruiken om doelen te registreren. Op de website vind je dit materiaal terug, telkens ondergebracht onder de vraag waar het inhoudelijk het best bij aansluit. 7) Hoe begin je aan projectwerk met je groep? Projectwerk opstarten is niet zo evident. Vele cursisten stellen zich afwachtend op. Ze begrijpen niet goed wat de bedoeling van het projectwerk is. En ook lesgevers zijn vaak onwennig. Voor iedereen is dit soort opdracht immers nieuw. Je kan het projectwerk op verschillende manieren introduceren. Je kan bijvoorbeeld met de directie afspreken dat zij aan de oudergroep vragen om de organisatie van een project op zich te nemen. De directie kan bijvoorbeeld een briefje schrijven naar de NT2-groep en/of langskomen tijdens een lesmoment. Je kan ook met de groep brainstormen: doen we iets rond een thema dat in de school aan bod komt, voor een goed doel waarrond de kinderen werken, in het kader van een projectweek op school,? Het belangrijkste is dat je de cursisten kan overtuigen van de kansen die het projectwerk biedt. Een greep uit de argumenten waarmee je cursisten kan motiveren en enthousiasmeren: Je krijgt tijdens het projectwerk heel veel spreekkansen in de praktijk. Je kan samen met de anderen leren je spreekangst overwinnen. Je kan contacten leggen met personeel, directie, ouders, kinderen,. op school. Dat is ook zinvol voor later. Je kan meer te weten komen over hoe de school werkt. Je leert beter je weg kennen op school. Je kan alles samen met de groep doen en bespreken. Van niemand wordt het onmogelijke gevraagd. Je kan op eigen niveau en tempo, samen met anderen of alleen, taken uitvoeren. Je kan iets positiefs doen voor de school. 8) Hoe plan je projectwerk? Om te beginnen heb je een lijst nodig van alle mogelijke (talige) taken die bij de realisatie van een bepaald project uitgevoerd moeten worden. Die taken breng je in kaart. Het gaat om taken als uitnodigingen maken, een boodschappenlijstje opstellen, afspraken maken met het secretariaat, een affiche maken, juffen en kinderen

7 aanspreken in verband met decoratie, enz. Hierover kan je ook met je cursisten brainstormen. Concrete voorbeelden van dergelijke takenlijstjes vind je alvast op de fiches die onder punt 5 aan bod kwamen. Wanneer je de taken hebt opgelijst, moet je de verschillende stappen gaan plannen in een tijdspad. Werk hierbij achteruit in de tijd: begin met (het zoeken van) een datum voor het evenement en plan daarna de taken die moeten gebeuren van achter naar voor. Rek dit in elk geval niet te lang uit in de tijd. Bekijk enkele voorbeelden op de website om een idee te krijgen van hoe dat concreet gaat: Stappenplan kijkdag in de Knipoog, Vilvoorde Stappenplan open deur De Horizon, Antwerpen Stappenplan vrijetijdsbeurs Sint-Aloysius, Zepperen ( bij Informatiepunt > Model Ouders in (inter)actie > Projectwerk > FAQ 8) Tot slot vind je op de website volledig uitgewerkte scenario s voor enkele evenementen. Deze scenario s zijn tot in de details in stappen uitgewerkt, met doelenoverzichten en suggesties voor lesactiviteiten. Heel dankbare bronnen om te gebruiken of in te grasduinen bij de organisatie van jullie eigen project. We zeggen er wel bij dat deze scenario s in hun volledigheid te uitgebreid zijn om volledig uit te voeren. De meeste lesgevers maken dan ook een selectie uit het ruime overzicht van activiteiten dat de scenario s bieden. Scenario 1: ontbijt Scenario 2: drie urenloop zonder doelen Scenario 3: verhalentocht ( bij Informatiepunt > Model Ouders in (inter)actie > Projectwerk > Materiaal)) 9) Aan welke doelstellingen werk je tijdens het projectwerk? Eenmaal je een lijstje hebt van talige taken die aan bod komen bij de organisatie van een evenement, heb je tegelijk ook een lijstje met doelstellingen waaraan gewerkt zal worden. Omdat de doelstellingen voor de verschillende richtgraden ook op een functionele manier zijn opgesteld, zal je merken dat het niet zo moeilijk is om elke taak onder te brengen bij een doelstelling uit de richtgraden. Een voorbeeld om dit duidelijk te maken: De doelstelling een afspraak maken en afzeggen uit de module 1.1, spreken gespreksvaardigheid komt op een heel natuurlijke manier aan bod wanneer de cursisten met andere ouders afspraken maken over bijvoorbeeld de inrichting van een zaal. De doelen waaraan gewerkt werd, kan je op een eenvoudige manier afturven in een Excel-lijst die op de website te vinden is ( bij Informatiepunt > Informatie School en Ouders > Informatie voor NT2-centra > Welke inhoud > Evaluatie). Zo weet je steeds waaraan je tijdens het projectwerk gewerkt hebt. Je kan hierbij de operationalisering van het doel vermelden, zoals in de checklist groep.pdf. Een voorbeeld: doel operationalisering in projectwerk datum Afspraken maken en afzeggen Cursisten maken afspraken met Lieve van het secretariaat 22/3 i.v.m met dag en uur waarop de refter vrij is om de soep te maken Cursisten spreken in duo s met andere ouders af: wie kan komen helpen en wanneer? 5/4 Uit mondelinge (en schriftelijke) Op basis van de gemaakte afspraken vullen de cursisten het 5/4 informatie eenvoudige, concrete afsprakenrooster verder aan. gegevens noteren Dat er tijdens het projectwerk alle doelen uit de opleidingsprofielen voor het NT2-volwassenenonderwijs aan bod komen, toont het overzicht leerdoelen scenario s ( bij Informatiepunt > Model Ouders in (inter)actie > Projectwerk > FAQ 9) aan dat gemaakt werd naar aanleiding van de uitwerking van de scenario s voor projectwerk (zie onder punt 8: ontbijt op school, drie-urenloop en verhalentocht). 7

8 10) Hoe kan je lessen maken rond het projectwerk? Het is belangrijk dat de taken die tijdens het projectwerk aan bod komen goed voorbereid worden met de cursisten in de klas. De voorbereiding op de uitvoering van een taak vormt dan je les. Je kan lessen opbouwen rond het opstellen van een uitnodiging of affiche, een bezoek aan de juf in de klas, enz. Als je bij het opstellen van een lesvoorbereiding goed in kaart brengt waaraan je precies zal werken, kan je na de uitvoering van de taak die doelen ook goed evalueren (zie verder onder punt 13). Op de website vind je bij wijze van voorbeeld enkele lesvoorbereidingen die lesgevers hebben uitgewerkt rond bepaalde stappen in hun projectwerk. Voorkeuren opgeven i.v.m. taken Introductieles vrijetijdsbeurs Mail opstellen voor organisatie vrijetijdsbeurs ( bij Informatiepunt > Model Ouders in (inter)actie > Projectwerk > FAQ 10) Suggesties voor lesactiviteiten vind je ook bij elke stap in de uitgeschreven scenario s (zie onder punt 8). 11) Hoe ga je om met niveauverschillen in de groep tijdens het projectwerk? In OiiA-groepen zitten cursisten die dezelfde behoefte delen (Nederlands leren om je kind op school beter te kunnen helpen), maar daarom niet hetzelfde niveau Nederlands hebben. Lesgevers moeten daar rekening mee houden en daarop inspelen. Nu blijkt uit het evaluatierapport van de pilootprojecten uit dat dit voor de lesgevers gemakkelijker gaat tijdens het projectwerk dan tijdens de gewone contacturen. Projectwerk leidt bijna vanzelf tot differentiatie. Er moeten immers verschillende taken uitgevoerd worden en die situeren zich op verschillende deelvaardigheden en taalniveaus. Cursisten kunnen die activiteiten uitvoeren die binnen (of net boven) hun mogelijkheden liggen. Maar, ook al heeft de ene cursist een hoger taalvaardigheidsniveau dan de andere, toch hoeft niemand zich minder of buitengesloten te voelen. Iedereen werkt immers mee aan hetzelfde doel, en alle taken zijn belangrijk voor het geheel. Een citaat uit het evaluatierapport van één van de lesgevers van de pilootgroepen: De niveauverschillen waren werkbaar omdat de behoefte gelijk is. In het begin heb ik soms in 2 groepen gewerkt, maar naar het einde deed ik dat minder door het projectwerk. Iedereen werkt immers mee aan hetzelfde project, maar op een ander niveau. (...) Benieuwd naar het evaluatierapport? Je vindt het op de website. ( bij Informatiepunt > Model Ouders in (inter)actie > Visie) 12) Hoe bewaak je je tijdsbesteding als lesgever? Niemand zal ontkennen dat het begeleiden van een behoeftegerichte groep, zoals een OiiA-groep, meer vraagt qua inleving- en voorbereidingstijd dan een reguliere niveaugroep in een open aanbod. Wanneer je daarenboven met je groep aan projectwerk begint, zijn de contacten die je met het schoolpersoneel hebt onvermijdelijk nog intensiever. Uit het evaluatierapport van de pilootprojecten leren we dat in sommige centra hiermee rekening wordt gehouden, bijvoorbeeld door: Extra voorbereidingstijd voor dit soort groepen te voorzien. Gedeeltelijke vrijstelling van andere taken in de opstartfase en/of tijdens de cursus. Rekening houden met de aard van deze opdracht in combinatie met de andere lesopdrachten van een lesgever. Afspraken als: overleg met cursisten en oudervereniging s avonds is gelijk aan lestijd. Ook de volgende tips kunnen helpen om je tijdsinvestering voldoende te bewaken: Delegeer zoveel mogelijk uitvoerende taken. 8

9 Zorg ervoor dat bij de opstart van de OiiA-groep op school een verantwoordelijke (contactpersoon) binnen de school wordt aangeduid die de groep en het projectwerk mee opvolgt. Raadpleeg één van de fiches of scenario s (zie stap 8) bij het uitwerken van stappenplannen. Laat de cursisten zoveel mogelijk zelf doen. Bel niet zelf naar de bakker of brouwer! Laat zoveel mogelijk uitvoerende taken (iets vervoeren, affiches ophangen, enz.) doen door de leerlingen, ouders of leerkrachten van de school. Jouw cursisten moeten enkel opvolgen dat dit soort zaken effectief gedaan zijn. Maak in verband met het projectwerk gebruik van het materiaal dat werd verzameld en dat je ook op de website kan vinden. 13) Hoe evalueer je projectwerk? Bij de uitwerking en uitvoering van projectwerk is het belangrijk dat jijzelf en de cursisten niet het gevoel hebben zomaar iets te doen, zonder plan, zonder meer. Projectwerk biedt heel wat kansen om op een authentieke manier te werken aan vaardigheden en sleutelcompetenties die rechtstreeks aansluiten bij de behoefte van de cursisten (namelijk: de school en het schoolgebeuren beter leren kennen om je kind beter te kunnen helpen). Het is heel erg belangrijk deze kansen vooraf goed te belichten en in kaart te brengen. Zoals aangegeven in vraag negen ( Aan welke doelstellingen werk je tijdens het projectwerk ) kan je de talige taken van het projectwerk chronologisch en in detail oplijsten in een stappenplan. Deze taken kan je op hun beurt linken aan de doelstellingen uit de opleidingsprofielen NT2. Een voorbeeld hiervan vind je in punt 9 (excelbestand). Het lijstje taaltaken van het stappenplan kan je in de praktijk gebruiken om cursisten te observeren. Bij elke stap bespreek je met de cursisten hoe het uitvoeren van de taken verlopen is. Je zal snel merken dat projectwerk zich uitstekend leent voor alternatieve vormen van evaluatie: observatie, zelfevaluatie, permanente evaluatie, het werken met een portfolio,. Het is ook een slim idee om de mensen met wie de cursisten in contact komen tijdens het projectwerk hierbij te betrekken. Zij kunnen aangeven of de cursist bijvoorbeeld een boodschap goed kon overbrengen, een afspraak kon maken, enz.. Op die manier kunnen de cursisten hun prestaties toetsen aan de reacties van anderen. Naast talige vaardigheden, komen tijdens het organiseren van een evenement nog heel wat andere competenties aan bod. Cursisten werken samen met schoolpersoneel en andere ouders. Ze krijgen de kans om contacten te leggen, te netwerken. Op een heel natuurlijke manier komen hierbij competenties als durven spreken, communiceren, keuzes uitvoeren, omgaan met problemen, strategieën zoeken, aan bod. Napraten over deze aspecten is voor de cursisten bijzonder leerzaam en belangrijk, zeker in het licht van hun toekomstig functioneren op school wanneer de cursus is afgelopen. 14) Kan projectwerk ook voor heel taalzwakke of analfabete cursisten? Een evenement organiseren op school, verantwoordelijkheid opnemen, taken verdelen en uitvoeren, initiatief nemen, in the spotlights staan, Terecht maken sommige lesgevers zich zorgen of dit voor heel taalzwakke of analfabete cursisten wel een haalbare kaart is en of dit alles ook niet heel bedreigend overkomt. Nochtans zijn het juist deze allerzwaksten die het meest gebaat zijn met het leggen van contacten en het overwinnen van spreekangst en schroom ten opzichte van het schoolpersoneel. Het is echter goed om hier op voorhand goed over na te denken en eventuele obstakels te vermijden. Omdat de cursisten uit alfagroepen alvast hulp zullen moeten vragen aan andere ouders om bijvoorbeeld de schriftelijke taken (uitnodigingen, affiches, ) uit te voeren, zal de klemtoon bij het projectwerk vanzelf komen te liggen op het inzetten van strategieën en het vragen van ondersteuning bij de uitvoering. Mensen leren en durven aanspreken is voor de taalzwaksten van immens groot belang. Dat in dit soort groepen anderen zullen moeten bijspringen bij de uitvoering van lees- en schrijftaken, is op zich geen enkel probleem. De alfagroep kan immers wel het project blijven sturen. De alfagroep kan bijvoorbeeld wel bespreken en beslissen wat er allemaal op de uitnodiging moet staan, om dan aan 9

10 iemand anders te vragen om die uitnodiging op de computer te maken. Op de website ( bij Informatiepunt > Model Ouders in (inter)actie >Materiaal) vind je een tekst waarin deze denkoefening over projectwerk in alfagroepen verder wordt uitgewerkt in concrete projectvoorstellen. 15) Wat mag je verwachten van de school? De dynamiek die door het organiseren van een evenement op school ontstaat, moet absoluut mee opgepikt worden door de school en al haar personeel. OiiA is een verhaal van gedeelde verantwoordelijkheid. Pas als de school ten volle als partner in dit verhaal meespeelt, zal de dynamiek ook na afloop van de cursus ook blijven bestaan. Bij de opstart van een OiiA-groep op een school mag de lesgever bij het maken van de afspraken van de school verwachten dat: het projectwerk voldoende interne aandacht krijgt. Het moet intern aangekaart worden op personeelsvergaderingen en vergaderingen van de oudervereniging. Alle partners op school zijn met andere woorden op voorhand goed geïnformeerd. er een contactpersoon op school is die het project van nabij mee opvolgt. De contactpersoon kan mensen met elkaar in contact brengen. Hij kan de NT2-groep vertellen bij wie ze terecht kunnen met een bepaald probleem (bijvoorbeeld bij de klusjesman, ). alle partners zich welwillend en bemoedigend opstellen ten opzichte van de cursisten. Ze grijpen de kansen aan om te communiceren met de cursisten. dat de NT2-groep de organisatie van het evenement aanstuurt en daarbij de medewerking van anderen krijgt. De partners waken er wel over dat ze het plannen en de uitvoering van taken niet volledig gaan overnemen. het evenement door de school voldoende in de kijker wordt gezet. 10