RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Kwaliteitsonderzoek bij. Roald Dahl school

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN Kwaliteitsonderzoek bij Roald Dahl school Plaats : Zwaag BRIN-nummer : 29XL Onderzoeksnummer : Datum schoolbezoek : 7 juli 2011 Rapport vastgesteld te Leeuwarden op 5 oktober 2011

2

3 Inhoud 1 Inleiding 5 2 Bevindingen 7 3 Toezichtarrangement 13 pagina 3 van 13

4

5 1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 7 juli 2011 een onderzoek uitgevoerd op Roald Dahl school naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. In augustus 2008 is Roald Dahl school als nieuwe basisschool gestart. De school is nog niet eerder onderzocht door de inspectie. In een gesprek op 3 maart 2011 heeft de inspectie in overleg met het bevoegd gezag besloten dit schooljaar een onderzoek uit te voeren naar de kwaliteit van de school. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten: jaarverslag , Dalton ontwikkelplan, Schoolverslag n.a.v. visitatie 20 januari 2011, visitatieverslag, gedragregels voor team/leerlingen/ouders en dyslexiebeleid. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1/2A, 1/2D, 3/4A, 3/4B, 5/6 en 7/8. Gesprekken met de directie en de intern begeleider over de kwaliteit van de indicatoren. Een gesprek met leraren. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, leerstofaanbod, tijd, schoolklimaat, didactisch handelen, afstemming, begeleiding, zorg en kwaliteitszorg. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op pagina 5 van 13

6 Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. pagina 6 van 13

7 2 Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2009 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.3 De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van acht jaar. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 5 pagina 7 van 13

8 Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4 * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Kwaliteitsaspect 4 Schoolklimaat 4.7 Het personeel van de school zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. pagina 8 van 13

9 Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. Naleving wet- en regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). ja nee 2.2 Beschouwing Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de onderwijskwaliteit op Roald Dahl school als voldoende. Deze beoordeling is gebaseerd op de voldoende eind- en tussenresultaten en onderdelen van het onderwijsleerproces. Maar de inspectie constateert eveneens omissies op verschillende onderdelen. De school heeft zich de afgelopen periode vooral gericht op de ontwikkeling van het Daltonconcept. In betrekkelijk korte tijd heeft zij de Daltonlicentie verkregen. Positieve effecten hiervan heeft de inspectie kunnen zien bij onder andere het schoolklimaat en het didactisch handelen. Er is echter te weinig aandacht besteed aan de ontwikkeling van de kwaliteitszorg. Tevens verdienen met name de aspecten afstemming, begeleiding en zorg nog de nodige aandacht. De school is zich de tekortkomingen bewust en heeft inmiddels verschillende trajecten in gang gezet. Hieronder volgt een toelichting op het oordeel. pagina 9 van 13

10 Toelichting Opbrengsten De eindopbrengsten zijn als voldoende beoordeeld. De inspectie heeft deze beoordeling gebaseerd op gegevens van de entreetoets in groep 7 in 2009 en In beide jaren voldoen de resultaten aan de inspectienorm. De beoordeling is overigens gebaseerd op een beperkt aantal leerlingen; in 2009 bestond de groep uit 4 leerlingen en in 2010 uit 12 leerlingen. De inspectie kijkt bij de opbrengsten tijdens de schoolloopbaan naar prestaties op vijf toetsen (technisch lezen in de groepen 3 en 4, begrijpend lezen in groep 6, rekenen/wiskunde in de groepen 4 en 6), waarvan er minimaal drie voldoende moeten zijn. De toetsen technisch lezen in groep 3 en 4 zijn niet conform de advisering, zoals aangegeven in de handleiding van de toets afgenomen; de resultaten van deze toetsen zijn daarom niet betrouwbaar en daarom laat de inspectie deze hier buiten beschouwing. (Wel constateert de inspectie op basis van de aanwezige gegevens dat de resultaten zeer risicovol zijn.) De resultaten op de overige drie toetsen zijn voldoende. De opbrengsten tijdens de schoolloopbaan zijn op grond daarvan als voldoende beoordeeld. Indicator 1.4 is als onvoldoende beoordeeld, omdat de school voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften nog geen concreet uitgewerkte eigen leerlijn heeft met een onderbouwd ontwikkelingsperpectief met hiervan afgeleide tussendoelen. Het niveau van de sociale competenties van de leerlingen is niet beoordeeld omdat de school niet over gegevens hieromtrent beschikt. Kwaliteitszorg, Daltoncertificering en schoolklimaat Op Roald Dahl school is nog geen sprake van een integraal systeem voor de kwaliteitszorg. De school heeft geen analyse gemaakt van de kenmerken van haar leerlingenpopulatie en de effecten daarvan op de onderwijsbehoeften van de leerlingen. Ook is er geen sprake van een systematische evaluatie van de resultaten van de leerlingen en van het onderwijsleerproces; planningen en vooraf gestelde doelen ontbreken. Hetzelfde geldt voor de borging van de kwaliteit van het onderwijs. Op onderdelen zijn zaken vastgelegd, maar in het algemeen kan worden gesteld dat procedures en afspraken te weinig schriftelijk zijn vastgelegd én dat systematisch wordt nagegaan of betrokkenen nog overeenkomstig gemaakte afspraken en procedures werken. Zeker gezien de jonge leeftijd en de groei van de school en daarmee ook van het team, is dit juist een onderdeel wat de nodige aandacht moet hebben. De school heeft de afgelopen jaren stevig gewerkt aan haar ontwikkeling. De wijze waarop zij dit doet is echter niet planmatig van opzet. De school beschikt niet over een jaarplan waarin verbeteractiviteiten concreet en meetbaar zijn uitgewerkt met aandacht voor (de wijze van) evaluatie en borging. Wel is over het afgelopen schooljaar een jaarverslag opgesteld waarmee de school zich verantwoordt naar het bevoegd gezag en de ouders. De schoolontwikkeling van Roald Dahl school heeft vanaf het begin in het teken gestaan van het Daltononderwijs. Het Daltonconcept is leidend geweest bij de prioritering van beleidsvoornemens en scholing van het team. Een en ander heeft recent geleid tot visitatie van de Daltonvereniging met een positief resultaat tot gevolg. Ook de inspectie constateert dat het team van de school veel aandacht heeft voor het creëren van een goed schoolklimaat waarin leerlingen gestimuleerd worden om samen te werken op basis van wederzijds respect en aandacht voor elkaar en anderen te hebben. Leraren zorgen voor een ontspannen sfeer en stimuleren het zelfvertrouwen van de leerlingen. pagina 10 van 13

11 Leerstofaanbod en onderwijstijd De inspectie heeft bijna alle indicatoren die het aanbod betreffen als voldoende beoordeeld. De school beschikt over een aanbod dat aan de hedendaagse kwaliteitseisen voldoet. De leerinhouden van de groepen 3 tot en met 8 sluiten goed op elkaar aan. In de groepen 1 en 2 is echter geen sprake van een beredeneerd, vastgelegd aanbod. Hierdoor is het niet duidelijk of het aanbod in deze groepen voldoende aansluit op het aanbod in groep 3. Kritisch is de inspectie over het efficiënt benutten van de onderwijstijd. Leraren hebben hier te weinig aandacht voor. Zo starten bijvoorbeeld kleutergroepen aanmerkelijk later dan gepland doordat ouders nog in het lokaal zijn en de onderwijsactiviteit niet wordt gestart. Lesovergangen kosten onnodig veel tijd. Naast de tijd voor de ochtendpauze heeft de school met vijftien minuten relatief veel tijd in het rooster opgenomen voor het eten en drinken 's morgens. Niet in alle roosters is aangegeven dat hier een onderwijsactiviteit aan gekoppeld dient te worden. Bij de groepen waar dat wel het geval is, blijkt uit gesprekken dat dit regelmatig niet gebeurt. Didactisch handelen en afstemming Tijdens de lesobservaties is gebleken dat de leraren een duidelijke en doelgerichte uitleg geven en dat er voldoende aandacht is voor het bespreken en uitwisselen van leerstrategieën. Leraren zorgen voor structuur in de onderwijsactiviteiten en in de meeste lessen werken de leerlingen geconcentreerd en zijn zij betrokken bij de onderwijsactiviteiten. In alle groepen is sprake van vormen van zelfstandig werken en leren leerlingen op doelmatige wijze samen te werken. Hoewel er zowel bij de instructie als de verwerking sprake is van een zekere afstemming op verschillen in onderwijsbehoeften van leerlingen, zijn de indicatoren 6.2 en 6.3 als onvoldoende beoordeeld. De afstemming is niet planmatig. Er is voorafgaand aan de les onvoldoende een beredeneerde afweging gemaakt. Hoewel bij de dagplanningen wel ruimte is voor het aangeven van afstemming wordt hier geen tot te beperkt gebruik van gemaakt. Begeleiding en zorg Voor het volgen van de prestaties van de leerlingen beschikt de school over een passend instrumentarium van methodegebonden en methodeonafhankelijke toetsen. In de praktijk wordt hier echter onvoldoende gebruik van gemaakt. Zoals reeds is aangegeven bij het onderdeel opbrengsten, worden niet alle toetsen afgenomen conform de handleiding hetgeen van invloed is op de betrouwbaarheid van de gegevens. Daarnaast benut de school het instrument dat zij heeft voor de groepen 1 en 2 nog niet voor het in kaart brengen van de ontwikkeling op de gebieden taal en rekenen/wiskunde van alle kleuters (indicator 7.1). Indicator 7.2 is als onvoldoende beoordeeld omdat in het merendeel van de groepen de leraren geen of te weinig gebruik maken van de methodegebonden toetsen voor taal. Hierdoor ontnemen zij zich de mogelijkheid van het maken van foutenanalyses, op basis waarvan zij conclusies zouden kunnen trekken ten behoeve van de afstemming van het onderwijs. Daarnaast volgen niet alle leraren systematisch de sociale competenties van de leerlingen. Het is van belang dat de school ook afspraken en procedures die de begeleiding en zorg betreffen duidelijk vastlegt en er op toeziet dat afspraken ook worden nageleefd. Op dit moment is hier geen sprake van. Zo zijn er geen eenduidige criteria vastgelegd, waarmee is aangegeven wanneer leerachterstanden te groot zijn en/of de ontwikkeling stagneert. Door het ontbreken van voldoende toets- of observatiegegevens kan de school niet snel na binnenkomst op school zorgleerlingen signaleren. pagina 11 van 13

12 Van veel leerlingen waarbij een achterstand is geconstateerd ontbreekt een analyse van de hulpvraag. Voor een deel van de zorgleerlingen is een individueel handelingsplan opgesteld. Soms zijn zorgleerlingen opgenomen in een groepsplan. De kwaliteit van deze plannen is wisselend en voor een belangrijk deel van de zorgleerlingen ontbreekt iedere vorm van handelingsplanning. De evaluatie van de zorg vertoont een zelfde beeld. Concluderend kan worden gesteld dat begeleiding en zorg op Roald Dahl zeker meer structuur en planmatigheid behoeven. pagina 12 van 13

13 3 Toezichtarrangement Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan de Roald Dahl school het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Naleving Er is een onvolledigheid in de inhoud van de schoolgids geconstateerd. Het document geeft geen informatie over de toetsresultaten. Er is een onvolledigheid in de inhoud van het schoolplan geconstateerd. Het document geeft geen informatie over de volgende onderdelen: het aanbod of de methoden voor Nederlandse taal (inclusief technisch en begrijpend lezen) en voor rekenenen en wiskunde; de inrichting van het systeem van zorg en begeleiding; de wijze waarop het bevoegd gezag bewaakt of de betrokken school de gewenste kwaliteit realiseert. Het beleid van de inspectie is de genoemde onvolkomenheden op dit moment nog niet als tekortkoming te beoordelen bij de betreffende indicator over het naleven van wet- en regelgeving. Wel heeft de inspectie met het bevoegd gezag afgesproken dat in de volgende versie van de schooldocumenten de ontbrekende onderdelen zijn opgenomen. Ten aanzien van de ouderbijdrage is geconstateerd dat informatie in de schoolgids niet correct is. De inspectie heeft het bevoegd gezag opdracht gegeven alle ouders schriftelijk correct te informeren over de ouderbijdrage en aan te geven wat het schoolbeleid is op dit punt. pagina 13 van 13