Studiedag Actualia Overheidsopdrachten. 20 oktober In samenwerking met:

Transcriptie

1 Studiedag Actualia Overheidsopdrachten 20 oktober 2008 In samenwerking met:

2 Programma (deel 1/2) 09u00-09u30 09u30-10u45 10u45-11u00 11u00-11u45 11u45-12u30 12u30-13u15 Ontvangst en inschrijving De nieuwe wet op de overheidsopdrachten alsmede recente evoluties in de wetgeving: wat is er het afgelopen jaar (alweer) veranderd en wat zit er binnenkort nog aan te komen? Bert Kelchtermans Pauze De mogelijkheid om bij selectie- en gunningscriteria bijzondere voorwaarden op te nemen: meer concreet worden hierbij volgende voorwaarden behandeld: fair trade, sociale overwegingen en milieuoverwegingen. Stany Vaes en Jelleke Rooms Recente en toekomstige evoluties inzake geschillen over overheidsopdrachten:. Dirk De Keuster en Bert Kelchtermans Lunchpauze (broodjes) Laga

3 Programma (deel 2/2) 13u15-14u15 De invloed van de rechtspraak van het Hof van Justitie en het Gerecht van Eerste Aanleg op het Belgisch aanbestedingsrecht:. Wim Rasschaert en Sofie Verlinden 14u15-14u30 Pauze 14u30-16u00 Overheidsopdrachten en PPS een praktijkbenadering voor lokale besturen:. Dirk De Keuster 16u00-16u30 Vraagstelling Laga

4 Presentatie 1: Actualia overheidsopdrachten: wat is er het afgelopen jaar (alweer) veranderd en wat zit er binnenkort nog aan te komen? Bert Kelchtermans

5 Inhoudsopgave: 1. Europese Reglementering 2. Omzetting? 3. (Belgische) Toepasselijke wetgeving alg. 4. Nieuwigheden 5. Belangrijkste nieuwigheden in het K.B. van 23 november Belangrijkste nieuwigheden in de Wet houdende diverse bepalingen (II) van 8 juni Belangrijkste nieuwigheden in het K.B. van 31 juli Overheidsopdrachten en In-house 9. Wet van 15 juni 2006 (B.S ) 10. Wet van 16 juni 2006 (B.S ) Laga

6 1. Europese reglementering Nieuwe Europese Richtlijnen van de Derde Generatie Richtlijnen 2004/18 van in de klassieke sectoren en 2004/17 van in de speciale sectoren. fusie van de huidige aparte Richtlijnen voor werken, leveringen en diensten in de klassieke sectoren postdiensten verhuizen naar de speciale sectoren en vervangen de telecommunicatie (voldoende liberalisering sedert 1999) als vierde speciale sector Laga

7 2. Omzetting België had tegen de nieuwe Richtlijnen moeten omzetten in intern recht Nood -KB van (BS ): inwerking getreden op met een paar onoverkomelijkheden (bvb. de soms verplichte weging van de gunningscriteria en de nieuwe Europese bekendmakingsmodellen) De eerste stap in de echte omzetting is intussen gezet door de Wetten van 15 en 16 juni 2006 (BS ), die al een reparatie nodig hebben gehad door de Wetten van (BS ) Deze nieuwe regelgeving is nog niet in werking getreden, bij gebrek aan uitvoeringsbesluiten, die nog in voorbereiding zijn bij de federale Commissie voor Overheidsopdrachten Nochtans zijn een paar bepalingen die geen federale uitvoering behoeven wél al in werking getreden: de opdrachtencentrale of aankoopcentrale (cf. punt 3.1.g) en de sociale woningbouwprocedure Laga

8 2. Omzetting Op 15 juni 2007 stelde de Europese Commissie beroep in tegen de Belgische Staat wegens het niet tijdig implementeren van richtlijn 2004/18/EG Koninklijk Besluit van tot wijziging van de wet van 24 december 1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten en van sommige Koninklijke Besluiten tot uitvoering van deze wet.(b.s en erratum dd ; inwerkingtreding op 1 februari 2008) Op het Koninklijk Besluit dat voor de volledige inwerkingtreding van de wetten van 15 en 16 juni 2006 zorgt, wachten we nog steeds Laga

9 3. (Belgische) Toepasselijke wetgeving alg. Wet van 24 december 1993 (WOO) Koninklijk Besluit van 8 januari 1996 Koninklijk Besluit van 10 januari 1996 Koninklijk Besluit van 26 september 1996 (AUR + AAV) Wet van 15 juni 2006 Wet van 16 juni Laga

10 4. Nieuwigheden Vastlegging krachtlijnen voor het actieplan duurzame overheidsopdrachten, 5 september Omzendbrief Overheidsopdrachten Toepassing van een nieuwe CPV-nomenclatuur (Gemeenschappelijke woordenlijst overheidsopdrachten) vanaf 15 september 2008, 27 augustus 2008 (B.S ) Omzendbrief MOW 2008/01 Overheidsopdrachten van werken. Omzendbrief met betrekking tot de gevolgen van de prijsstijgingen van ferometalen en ruw gietijzer, 18 augustus 2008 (B.S ) Laga

11 4. Nieuwigheden Overheidsopdrachten Rentevoet van de verwijlinteresten Artikel 15 4 van de algemene aannemingsvoorwaarden Bericht (B.S ). Overheidsopdrachten Registratie Hoofdelijke aansprakelijkheid voor de sociale en fiscale schulden van een aannemer (B.S ). K.B. van 31 juli 2008 (B.S , in werking treding: ) Laga

12 4. Nieuwigheden Wet van 25 juli 2008 tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek en de gecoördineerde wetten van 17 juli 1991 op de Rijkscomptabliteit met het oog op het stuiten van de verjaring van de vordering tot schadevergoeding ten gevolge van een beroep tot vernietiging bij de Raad van State (B.S. 22 augustus 2008) Omzendbrief BB 2008/09, 18 juli 2008 (B.S ), betreft financiering met projectbeheer promotieovereenkomst van werken Omzendbrief Overheidsopdrachten-Europese bekendmaking Verplichte bekendmaking van een aankondiging van geplaatste opdracht (B.S ) Laga

13 4. Nieuwigheden Advies van de Commissie voor de overheidsopdrachten van 9 juni 2008 (B.S ) i.v.m. financiering met projectbeheer Wet houdende diverse bepalingen (II) van 8 juni 2008 (B.S , in werking treding ). (Brusselse) Omzendbrief betreffende de duurzame overheidsaankopen Informatie, 15 april Laga

14 4. Nieuwigheden Interpretatieve mededeling van de Europese Commissie over de toepassing van EG-recht inzake overheidsopdrachten op participatieve pps, 5 februari 2008 Nieuwe drempelbedragen voor : per 1 januari 2008 (Ministerieel Besluit van ): drempelbedragen werden met ca. drie procent verlaagd De nieuwe CPV woordenlijst wordt op toepasselijk (Verordening 213/2008/EG van van de Europese Commissie PBEU Laga

15 4. Nieuwigheden K.B. van 23 november 2007 tot wijziging van de wet van 24 december 1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten en van sommige Koninklijke besluiten tot uitvoering van deze wet (B.S. 7 december 2007) Rondzendbrief LNE/2007 van 14 september 2007 betreffende toepassing wetgeving overheidsopdrachten in houseaanbestedingen implicaties van het gelijkheidsbeginsel bij toekennen van overheidscontracten (B.S. 4 oktober 2007): samenvatting RS H.v.J. Rondzendbrief BZ-OVO van 31 mei 2007 betreffende overheidsopdrachten Vereenvoudiging van formaliteiten Techniek van de impliciete verklaring op erewoord bij toepassing van de artikelen 17, 43 en 69 van het koninklijk van 8 januari 1996 betreffende de overheidsopdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten en de concessies voor openbare werken Laga

16 4. Nieuwigheden (Waalse) Omzendbrief van 10 mei 2007 inzake de vereenvoudiging en de transparantie van de overheidsopdrachten Omzendbrief van 23 april 2007 Overheidsopdrachten Administratieve vereenvoudiging Impliciete verklaring op erewoord betreffende de persoonlijke toestand in het kader van de kwalitatieve selectie Laga

17 5. Belangrijkste nieuwigheden in het K.B. van 23 november 2007 Deze wijzigingen zijn van toepassing op de opdrachten die vanaf worden bekendgemaakt of waarvoor vanaf een uitnodiging tot indiening van een offerte wordt verstuurd (B.S ). I.Toepassingsgebied: Wijzigingen in de Wet van 24 december 1993, het K.B. van 8 januari 1996, het K.B. van 10 januari 1996 en het K.B. van 18 juni Voornamelijk betrekking op overheidsopdrachten die de Europese drempels bereiken Laga

18 5. Belangrijkste nieuwigheden in het K.B. van 23 november 2007 II. Wijzigingen in de Wet van 24 december 1993: Aanvulling art. 4 2,9 m.b.t. privaatrechterlijke universitaire instellingen: > Europese drempel: voldoen aan vw en 2,8. Nieuw art. 25 bis: > Europese drempel: mogelijkheid om ook bij de concessies voor openbare werken aanvullende werken aan de concessiehouder te gunnen. Nieuw art. 63 bis: > Europese drempel: in geval van combinatie van activiteiten uit de klassieke sectoren en de speciale sectoren is ofwel de hoofdzakelijk bedoelde activiteit doorslaggevend ofwel (wanneer dit moeilijk is vast te stellen) het strengste regime. Voortaan ook telefoniediensten, vanaf Europese drempel, onderworpen aan de wetgeving overheidsopdrachten Laga

19 5. Belangrijkste nieuwigheden in het K.B. van 23 november 2007 III. Wijzigingen in het K.B. van 8 januari 1996: Werken, Leveringen, Diensten (art. 17, 43, 69) > Europese drempel: uitbreiding uitsluitingscriteria (deelname aan criminele organisaties, omkoping, fraude en witwassen van geld); verplichting van uitsluiting vervalt indien dwingende redenen van algemeen belang. W en L waarvoor plaatsings- of installatiewerkzaamheden nodig zijn (art. 19 en 45) > Europese drempel: aanvulling criteria technische bekwaamheid (know-how, efficiëntie, ervaring en betrouwbaarheid) W, L, D (art. 20 bis, 46 bis, 73 bis) > Europese drempel: mogelijkheid om kwaliteitsbewakingsattesten op te leggen W en D (art. 20 ter en 73 ter) > Europese drempel: mogelijkheid om milieubeheersattesten op te leggen D (art. 75) > Europese drempel: ontwerpen worden unaniem aan de jury voorgesteld; eerbiediging van anonimiteit tot de beslissing of het advies van de jury bekend is Laga

20 5. Belangrijkste nieuwigheden in het K.B. van 23 november 2007 III. Wijzigingen in het K.B. van 8 januari 1996: W, L, D > Europese drempel: invoeging nieuw artikel 82 bis en 83 bis met de regelingen over technische specificaties, normen, enz. W, L, D > Europese drempel (110 5): De Europese Commissie dient voortaan te worden ingelicht over elke geweerde abnormaal lage offerte wegens onrechtmatig toegekende overheidssteun aan de inschrijver W, L, D (120 bis) > Europese drempel: bij onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking op basis van artikel 17 2,1, d (hypot hese waarbij enkele onregelmatige offertes of onaanvaardbare prijzen werden ingediend nav aanbesteding of offerteaanvraag) dient men alle inschrijvers van de eerste procedure, die aan de voorwaarden voldoen, opnieuw te raadplegen. W, L, D (122 bis) > Europese drempel: verplichte weging gunningscriteria geldt ook voor onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking Concessie voor openbare werken: Aanvulling artikel dat betrekking heeft op een concessiehouder die geen aanbestedende overheid is (verlenging van termijnen voor ontvangst van de aanvragen tot deelneming van derden) Laga

21 6. Belangrijkste nieuwigheid in de Wet houdende diverse bepalingen (II) van 8 juni 2008 Wijziging artikel 21 bis i.v.m. informatieverstrekking en wachttermijn van 15 dagen (zie volgende presentatie). Gezamenlijke inwerkingtreding met K.B van 31 juli 2008, namelijk 18 augustus Laga

22 7. Belangrijkste nieuwigheden in het K.B. van 31 juli 2008 Wijziging betreffende de informatieverlening en wachttermijn (artikel 21 bis): - Europees versus Belgisch (zie volgende presentatie) - Ook voor concessieovereenkomsten voor openbare werken Wijzigingen in de wetgeving inzake de registratie van aannemers: geen regelmatigheidvereiste voor de offertes meer Toepassing kwalitatieve selectiecriteria op een promotor Kwalificatie van gemengde opdrachten (bijkomende criterium van hoofdvoorwerp van de opdracht voor opdrachten van diensten en werken; bij leveringen en diensten is de interpretatieregel van het geraamd bedrag nog steeds doorslaggevend) Van rechtswege verlenging van de gestanddoeningstermijn bij toepassing van de wachttermijn. concessies voor openbare werken: Aanvullende informatieverstrekking door AO binnen de 6 dagen na ontvangst van het verzoek of nadere inlichtingen over het bestek uiterlijk 6 dagen voor de ontvangst van de offerte Laga

23 8. Overheidsopdrachten en in house Inhoud rondzendbrief LNE/2007 van 14 september 2007 Bevat samenvatting rechtspraak Europese Hof van Justitie inzake toepassing wetgeving overheidsopdrachten in contractuele relaties tussen publieke instanties: TECKAL, 18 november 1999 (C-107/98) TELAUSTRIA, 7 december 2000 (C-324/98) STADT HALLE, 11 januari 2005 (C-26/03) CONAME, 21 juli 2005 (C-231/03) PARKING BRIXEN, 13 oktober 2005 (C-458/03) CARBOTERMO, 11 mei 2006 (C-340/04) ASEMFO, 19 april 2007 (C-295/05) [Conclusie van Advocaat-Generaal V. Trstenjak, 4 juni 2008 (C- 324/07)] Laga

24 8. Overheidsopdrachten en in house Inhoud rondzendbrief LNE/2007 van 14 september 2007: Hoofddoel gemeenschapsregels inzake overheidsopdrachten: vrij verkeer van goederen/diensten + opstelling voor onvervalste mededinging in alle lidstaten te garanderen Overheidsopdracht wanneer een aanbestedende overheid met andere entiteit (al dan niet zelf een aanbestedende overheid) een schriftelijk contract ten bezwarende titel sluit houdende de uitvoering van werken, leveringen of diensten, boven Europese drempelbedragen Bepaalde handelingen worden bij overeenkomst aan derden opgedragen, niet op prestaties in regie en niet op bepaalde vormen van verzelfstandiging Verzelfstandiging (HvJ): bepaalde taken om budgettaire en beheerskundige redenen toevertrouwen aan afzonderlijke entiteit Laga

25 8. Overheidsopdrachten en in house TECKAL, 18 november 1999 Italiaanse gemeente Viano : opdracht voor levering van brandstoffen zonder procedure gegund aan AGAC. AGAC: speciale onderneming, opgericht door diverse gemeenten, ten behoeve van energie en milieubeheer in gemeenten. Klacht van Teckal (Eur.) Reglementering OO van toepassing wanneer een aanbestedende dienst, zoals een territoriaal lichaam een schriftelijke overeenkomst ten bezwarende titel wenst te sluiten met een lichaam dat formeel (of rechtens) van haar onderscheiden is en zelfstandig beslissingen kan nemen, ongeacht of dat lichaam zelf een aanbestedende dienst is, en niet indien de aanbestedende dienst op de betrokken rechtspersoon een toezicht uitoefent zoals op haar eigen diensten, en tenzij die rechtspersoon het merendeel van zijn werkzaamheden ten behoeve van de aanbestedende dienst verricht Laga

26 8. Overheidsopdrachten en in house ASEMFO, 19 april 2007 TRAGSA is een overheidsvennootschap die essentiële diensten verricht op het gebied van plattelandsontwikkeling en instandhouding van het milieu. Autonome regio s kunnen deelnemen in maatschappelijk kapitaal door aandelen, na goedkeuring min. v. Fin., op voorstel van ministeries van Landbouw en Milieu (Spaanse staat: 99%; regio s: 1 %). Instrumenteel middel en technische dienst van centrale overheid en overheden van auton. regio s. Verplicht toegewezen opdrachten uit te voeren, geen vrijheid tarieven te bepalen voor dienstverlening. Geen toepassing van WOO: inbreuk op mededinging op Spaanse markt, vlg. ASEMFO. TRAGSA is geen derde ten aanzien van regio s, ook niet gelet op minderheidsaandeel. Merendeel van de activiteiten worden verricht ten behoeve van publieke lichamen gezamenlijk. CONCLUSIE: Het Hof lijkt haar strikte invulling van het toezichtcriterium te verlaten; interessant voor lokale besturen Laga

27 8. Overheidsopdrachten en in house Conclusie van Advocaat-Generaal V. Trstenjak van 4 juni 2008 (zaak C-234/07). De gemeente Ukkel draagt het beheer van zijn kabeltelevisienetwerk over aan een intercommunale en neemt hierin deel zonder enige participatie van particuliere investeerders Concessie van diensten: WOO moet niet gevolgd worden, doch wel primair recht (gelijke behandeling en transparantie). In de regel dient er aldus een oproep tot mededinging te gebeuren, tenzij voldoen aan criteria van Teckal. Analyse eerste criterium "toezicht zoals op eigen diensten": mag niet open staan voor privé kapitaal; voldoende om controlerende bevoegdheid te hebben (via Raad van bestuur en AV); echter letten op aanwezigheid van "een aantal bijkomende bijzondere omstandigheden die aantonen dat de mate van marktgerichtheid en de mate van zelfstandigheid van het intercommunale lichaam de grenzen van een vanuit aanbestedingsrechtelijk oogpunt neutrale intercommunale samenwerking voor de vervulling van taken van algemeen belang overschrijden" (vaag criterium) Laga

28 9. Wet van 15 juni 2006 Belangrijkste nieuwigheden: Toepassingsgebied: Ook intergemeentelijke politiezones, autonome gemeentebedrijven Milieu én sociale criteria: cfr. Leidraad voor sociale criteria in overheidsopdrachten Onderhandelingsprocedure: Nieuwe mogelijkheden GVO zonder bekendmaking : geen of geen passende aanvragen tot deelneming in het kader van een aanbesteding / offerteaanvraag aanvullende leveringen van dezelfde aard en met dezelfde kenmerken als de oorspronkelijke opdracht met een waarde van maximaal 50 % van de oorspronkelijke opdracht en voor zover de totale waarde van de opdracht de drempels voor de Europese bekendmaking niet overschrijdt (max. 3 jaar) op een grondstoffenmarkt genoteerde en aangekochte leveringen (bijv. koffie) aankoop van leveringen tegen bijzonder gunstige voorwaarden (stopzetting handelsactiviteit, faillissement, gerechtelijk akkoord) Laga

29 9. Wet van 15 juni 2006 Nieuwe mogelijkheden GVO met bekendmaking: in uitzonderlijke gevallen, werken, leveringen en diensten, waarvan de aard of de onzekere omstandigheden verhinderen op voorhand een globale prijs vast te stellen opdrachten beneden Europese drempels, waarbij de toegang wordt voorbehouden tot sociale werkplaatsen beneden een door de Koning bepaald drempelbedrag [in de parlementaire voorbereiding wordt het bedrag van excl. btw als redelijk beschouwd] Laga

30 9. Wet van 15 juni 2006 Nieuwe gunningswijzen: Concurrentiedialoog: -> de gunningsprocedure waaraan alle aannemers, leveranciers of dienstverleners mogen vragen deel te nemen en waarbij de aanbestedende overheid een dialoog voert met de voor deze procedure geselecteerde kandidaten, teneinde één of meer oplossingen uit te werken die aan de behoeften van de aanbestedende overheid beantwoorden en op grond waarvan de gekozen kandidaten zullen worden uitgenodigd om een offerte in te dienen -> Marktverkenning en gunning in één procedure -> soort onderhandelingsprocedure, maar enkel onderhandelen vóór indienen offertes ( dialoog ) -> slechts mogelijk voor een bijzonder ingewikkelde opdracht -> te motiveren! Laga

31 9. Wet van 15 juni 2006 Nieuwe gunningswijzen: Dynamisch aankoopsysteem: -> het geheel elektronisch proces voor het verwerven van leveringen en diensten voor courant gebruik, met algemeen op de markt beschikbare kenmerken die overeenstemmen met de behoeften van de aanbestedende overheid of van het overheidsbedrijf, dat beperkt is in de tijd en gedurende de gehele looptijd openstaat voor elke leverancier en dienstverlener die voldoet aan de selectiecriteria en een indicatieve offerte heeft ingediend overeenkomstig de eisen van het bestek -> Geen onderhandelingen mogelijk -> Elektronische procedure -> Maximum duurtijd van 4 jaar -> Enkel voor leveringen en diensten voor courant gebruik -> Mogelijkheid tot het bepalen van het meest gunstige moment om een opdracht te gunnen + betere kennis van het marktaanbod Laga

32 9. Wet van 15 juni 2006 Nieuwe gunningswijzen: Elektronische veiling: -> het zich herhalend proces langs elektronische weg, toepasselijk voor leveringen en diensten voor courant gebruik, voor de voorstelling van nieuwe, verlaagde prijzen of van nieuwe waarden voor bepaalde elementen van de offertes, dat plaatsvindt na de eerste volledige beoordeling van de offertes en hun klassering op basis van elektronische verwerking mogelijk maak -> Geen onderhandelingen mogelijk ( tegen elkaar uit spelen van offertes ) -> Elektronische procedure -> Enkel voor leveringen en diensten van courant gebruik (niet voor intellectuele prestaties) -> Geen afzonderlijke procedure ( sluitstuk bij open aanbesteding/offerteaanvraag) Laga

33 9. Wet van 15 juni 2006 Nieuwe gunningswijzen: Raamovereenkomst : -> een overeenkomst gesloten tussen één of meer aanbestedende overheden of overheidsbedrijven en één of meer aannemers, leveranciers of dienstverleners met het doel gedurende een bepaalde periode de voorwaarden inzake te gunnen opdrachten vast te leggen, met name wat betreft de prijzen en eventueel de beoogde hoeveelheden; -> uitbreiding tot klassieke sectoren -> maximale duurtijd van 4 jaar (mits motivering van af te wijken) -> niet echt een gunningswijze -> Gunning van raamovereenkomst en vervolgens gunning van specifieke overeenkomst Laga

34 10. Wet van 16 juni 2006 Cfr. Artikel 2 en 3 (o.a. wachttermijn) -> volgende presentatie Laga

35 Contactgegevens: Bert Kelchtermans Laga Lange Lozanastraat Antwerpen Tel: Fax: Laga