Bevolking en woningmarkt

Transcriptie

1 2 Bevolking en woningmarkt De samenstelling van de bevolking verandert door migratie, geboorte en sterfte. Deze demografische ontwikkelingen zijn verbonden met de situatie op de woningmarkt. De diversiteit van de bevolking en de woningmarkt komt tot uiting in de verscheidenheid aan woongebieden in de stad.

2 3 De Staat van de Stad Amsterdam VIII Kernpunten De bevolking van Amsterdam is sterk toegenomen, in zeven jaar tijd met 75.. In 214 is de bevolking met 11. gegroeid, iets minder dan in 213. Amsterdam trekt veel migranten uit de EU. Er werken meer expats in Amsterdam dan in de andere grote steden. De kans dat gezinnen de stad verlaten neemt toe, de groei van het aantal jonge kinderen stagneert. Na Nederland beginnen ook de vier grote steden te vergrijzen. Tijdens de economische crisis zat de woningmarkt op een langdurig diepte punt: minder nieuwbouw, lagere woningprijzen, meer te koop staande woningen en minder verkochte woningen. In 214 trok de woningmarkt weer aan. Sinds 28 neemt het aantal particuliere huurwoningen toe, wat de dynamiek op de woningmarkt vergroot. De huren zijn snel gestegen. Het aandeel koopwoningen steeg van 7% in 199 via 15% in 2 naar 29% in 214. Participatie van Amsterdammers in de samenleving vindt plaats in de context van ontwikkelingen in bevolkingssamenstelling en op de woningmarkt. Dit hoofdstuk beschrijft de demografische ontwikkelingen in Amsterdam in termen van aantal inwoners, herkomst, leeftijd en gezinssamenstelling. Ook worden kenmerken van de Amsterdamse woningvoorraad en ontwikkelingen op de woningmarkt in beeld gebracht. De Amsterdamse bevolking Bevolkingsomvang blijft groeien Amsterdam kent de laatste jaren de sterkste bevolkingsgroei sinds de geboortegolf kort na de Tweede Wereldoorlog. Op 1 januari 215 telde de stad inwoners, ruim 11. meer dan een jaar eerder. Sinds 28 zijn er gemiddeld ruim 1. inwoners per jaar bijgekomen (afb. 2.1). In de afgelopen zeven jaar is de Amsterdamse bevolking met 75. gegroeid; deze toename is qua omvang vergelijkbaar met het inwonertal van een stad als Purmerend. De stad is in trek. Deze explosieve groei heeft grote gevolgen: voor de bouw, de infrastructuur en voor de maatschappelijke voorzieningen. De sterke groei is voor een groot deel het gevolg van natuurlijke aanwas: geboorte minus sterfte. Dit geboorteoverschot is al lange tijd een stabiele groeifactor. Sinds 28 is er tevens sprake van een positief migratiesaldo: er verhuizen meer mensen naar Amsterdam dan de stad verlaten. Van de bevolkingsgroei in 214 is 53% door het geboorteoverschot te verklaren, 5% door een positief binnenlands migratiesaldo en 43% door een positief buitenlands migratiesaldo. De sterke groei van het aantal Amsterdammers past in de landelijke ontwikkeling van verstedelijking. Sinds 29 is de bevolkingsgroei van Nederland meer geconcentreerd in de grote steden, met name in de grote vier. 1 Daar steeg het aantal geboortes, terwijl in andere delen van Nederland het aantal geboortes afneemt. Daarnaast is er een migratiestroom van kleinere steden en dorpen naar de grote steden en vestigen migranten zich voor een groot deel in de grote steden. Volgens OIS zal het aantal Amsterdammers de komende jaren blijven toenemen. 2 Naar verwachting zal in de loop van 22 het record van 872. inwoners uit 1959 worden gebroken. De sterkste groei van de Afb. 2.1 Verandering van de Amsterdamse bevolkingsomvang, (x 1.) 14 x geboorteoverschot binnenlands migratiesaldo buitenlands migratiesaldo toe-/afname bevolking 1 ) 1 ) Toe-/afname bevolking is inclusief administratieve correcties. bron: OIS

3 2 Bevolking en woningmarkt 31 bevolking wordt verwacht in de stadsdelen Noord en Oost. Het buitenlands migratiesaldo is de afgelopen jaren al flink gestegen (afb. 2.1) en de verwachting is dat het aandeel van deze groeifactor de komende jaren zal toenemen. Buitenlandse migratie is wel moeilijk voorspelbaar, omdat het afhangt van het vigerende migratiebeleid en van ontwikkelingen in het buitenland, zoals vluchtelingenstromen. Toenemende diversiteit De bevolking van Amsterdam is pluriform en deze diversiteit neemt toe. De bevolking bestaat voor 49% uit personen van Nederlandse herkomst (beide ouders in Nederland geboren), voor 35% uit personen van niet-westerse herkomst en voor 16% uit westerse migranten en hun nakomelingen. 3 In 2 lagen deze percentages op 56%, 31% resp. 13%. Bijna de helft van de Amsterdammers van Nederlandse herkomst is in Amsterdam geboren. Het aantal in Amsterdam geboren autochtonen is de laatste decennia sterk afgenomen (afb. 2.2). Zij vormen nu 23% van de Amsterdamse bevolking, dit was in 1992 nog 38%. Amsterdam telt maar liefst 18 nationaliteiten. Een overzicht per buurtcombinatie maakt duidelijk dat de Bijlmer, De Pijp, Landlust, Oostelijke Eilanden/ Kadijken en het Oostelijk Haven-gebied wat betreft nationaliteit het meest divers zijn. In deze buurtcombinaties ligt het aantal nationaliteiten tussen 115 en 13 (afb. 2.3). Afb. 2.2 Amsterdamse bevolking naar herkomst, 1 januari x in Amsterdam geboren autochtonen elders geboren autochtonen westerse allochtonen niet-westerse allochtonen De grootste buitenlandse herkomstgroepen worden gevormd door Marokkaanse (ruim 74.), Surinaamse (bijna 67.), Turkse (42.) en Antilliaanse (12.) Amsterdammers. Inmiddels telt de stad ook 12. Ghanese inwoners. Binnen de traditionele herkomstgroepen vormt de tweede generatie een steeds groter deel: zij die in Nederland zijn geboren. Vaak zijn hun beide ouders in het land van herkomst geboren, maar mengvormen komen steeds vaker voor. Van de Marokkaanse Amsterdammers is bijvoorbeeld 54% van de tweede bron: OIS Afb. 2.3 Aantal nationaliteiten per buurtcombinatie, 1 januari 215 < > 19 bron: OIS

4 32 De Staat van de Stad Amsterdam VIII generatie. Deze 54% is te verdelen in 45% van wie beide ouders in Marokko zijn geboren en 9% van wie één van de ouders Marokko is geboren. In 2 lagen beide percentages beduidend lager:39% resp. 3%. Afb. 2.4 Aantal geregistreerde EU-migranten in Amsterdam, 1 januari x West-Europa * Oost-Europa is inclusief migranten uit (voormalig) Joegoslavië bron: OIS Afb. 2.6 Ontwikkeling aantal kinderen van t/m 4 jaar, 1 januari (index: 22=1) Zuid-Europa Oost-Europa* Noord-Europa Afb. 2.5 Vertrekkans van Amsterdamse kinderen naar rest van Nederland, Utrecht Den Haag jaar 4-7 jaar 8-12 jaar jaar Amsterdam Rotterdam Nederland 214 bron: OIS 215 bron: CBS Amsterdam trekt veel expats Amsterdam trekt ook steeds meer mensen uit minder traditionele herkomstlanden; voor een groot deel nieuwe arbeidsmigranten uit Oost- en Zuid-Europa, maar ook expats uit West-Europa en elders. Met name de aanwezigheid van hoogopgeleide expats kan een bijdrage leveren aan groei van de arbeidsproductiviteit, doordat zij kennis over buitenlandse markten met zich mee-6brengen en toegang verschaffen tot grensoverschrijdende netwerken. 4 Er zijn geen eenduidige cijfers over de omvang van deze groep beschikbaar, onder meer omdat een algemeen gangbare definitie van de term expat ontbreekt. Het CBS heeft onlangs een onderzoek gepubliceerd waarin het voor het eerst ingaat op de mogelijkheden om de groep van expats in Nederland af te bakenen. 5 Om de groep in cijfers te vangen hanteert het CBS een beperkte definitie: in het buitenland geboren werknemers met een hoog loon. 6 Op basis van deze afbakening behoort 4,1% van alle werknemers in Amsterdam tot de groep van expats. Dit is aanzienlijk hoger dan het landelijk gemiddelde (,9%), maar ook hoger dan in Den Haag (2,8%), Rotterdam en Utrecht (beide 1,8%). Veel migratie uit Europa Inwoners van de Europese Unie kunnen zich overal binnen de Unie vrij vestigen, kunnen er overal werken en er opleidingen volgen. Amsterdam is in trek bij EU-migranten. Er wonen ruim 88. geregistreerde EU-migranten en hun nakomelingen in de stad. 7 Dat is 11% van de bevolking. Dit aandeel ligt iets lager dan in Den Haag, waar veel migranten uit Midden- en Oost-Europa wonen, maar hoger dan in Rotterdam, Utrecht en het landelijk gemiddelde. 8 Bovenop de geregistreerde groep verblijven naar schatting 25. niet-geregistreerde Midden- en Oost-Europeanen in Amsterdam. 9 De situatie in Amsterdam verschilt met die in andere steden en regio s in Nederland. In onder meer de regio s Noord-Limburg, Westland en West-Brabant betreft het vaak Poolse arbeids-migranten die werkzaam zijn in de bouw of land- en tuinbouw. Ook in de gemeenten Rotterdam en Den Haag hebben EU-migranten vaak laaggeschoold werk. De in Amsterdam aanwezige groep EU-migranten kent veel meer diversiteit qua herkomst, opleidingsniveau en beroepen. Amsterdam trekt niet alleen nieuwe arbeidsmigranten uit Oost-Europa, maar ook veel studenten uit andere EU-landen. Daarnaast wonen al langer veel mensen uit West- en Zuid-Europa met hun nakomelingen in de stad. Het aantal geregistreerde EU-migranten in Amsterdam is sinds het jaar 2 met bijna de helft (49%) toegenomen, vooral ná 27 (afb. 2.4). De grootste groei zien we onder Oost-Europeanen, vooral onder de Polen en meer recent Bulgaren en Roemenen. Na het uitbreken van de krediet-crisis groeide het aantal Zuid-Europeanen sterk: vooral Italianen, Fransen en Spanjaarden. De groep Grieken nam het sterkst toe, maar is nog klein. West-Europeanen vormen veruit de grootste groep EU-migranten in de stad. Het merendeel komt uit de buurlanden Duitsland, Verenigd

5 2 Bevolking en woningmarkt 33 Koninkrijk en België. West-Europese migranten zijn vaak hoogopgeleid en wonen hier doorgaans langere tijd. De helft van hen behoort inmiddels tot de tweede generatie. Afb. 2.7 Aandeel 65-plussers in de vier grote steden en Nederland, 1 januari (procenten) % 2 Vertrekkans van gezinnen neemt weer toe Een groot deel van de jonge gezinnen in Amsterdam verruilt op een enig moment de stad voor een ruimere woning in de regio of een van de nieuwe wijken aan de rand van de stad. Tijdens de economische crisis trokken jonge stellen minder snel de stad uit, ook als zij een gezin wilden stichten of net een kind hadden gekregen. De kans dat jonge gezinnen Amsterdam verlieten daalde in die periode en sinds 28 neemt het aantal jonge kinderen in Amsterdam dan ook toe, net als in de andere drie grote steden. 1 Deze toename wordt versterkt doordat gezinnen van Nederlandse herkomst gemiddeld steeds meer kinderen krijgen. In de rest van Nederland daalt het aantal jonge kinderen juist. Maar in 214 is de vertrekkans van ouders met (vooral jonge) kinderen weer toegenomen (afb. 2.5) en is het aantal jonge kinderen in de stad voor het eerst sinds 28 afgenomen (afb. 2.6). Een en ander heeft geleid tot een sterke afname van het binnenlands migratiesaldo (afb. 2.1). De toename van het aantal jonge gezinnen tijdens de crisis kan deels het gevolg zijn van de verslechterde koopwoningmarkt, waardoor jonge stellen na het krijgen van een kind minder makkelijk doorstromen naar een gezinswoning aan de rand van de stad of in de Nederland Rotterdam Den Haag Amsterdam Utrecht regio. Daarnaast lijken steeds meer stedelingen de voorzieningen en het culturele leven van de stad bewust te ver-kiezen boven de rust en ruimte buiten de ring A1, ook als zij een gezin stichten. 11 Amsterdam is voor velen een aantrekkelijke woonstad geworden, ook voor gezinnen met jonge kinderen. Vergrijzing nu ook in de grote steden Nederland vergrijst: het aandeel ouderen in de bevolking neemt al decennialang toe. Momenteel is 18% van de Nederlandse bevolking 65 jaar of ouder. Het aantal 65-plussers zal nog sterker toenemen nu de bron: CBS Afb. 2.8 Aandeel 65-plussers naar buurtcombinatie, 1 januari 215 (procenten) 2-7% 7-1% 1-14% 14-19% 19-3% bron: OIS

6 34 De Staat van de Stad Amsterdam VIII Afb. 2.9 Verandering van de Amsterdamse woningvoorraad, x nieuwbouw overige op-/afvoer toename * Overige op- en afvoer betreft m.n. sloop en verbouw van woningen. bron: DBI/OIS babyboomers deze leeftijd bereiken. Bovendien blijft de levensverwachting van Nederlanders stijgen. In de vier grote steden speelt vergrijzing een minder grote rol. Een belangrijke reden hiervoor ligt in de suburbanisatie van de jaren zestig en zeventig. In die periode verhuisden veel jonge gezinnen uit de grote stad naar een ruimere nieuwbouwwoning in een groeikern in de regio. De jonge ouders van toen vergrijzen nu. Een tweede reden is dat het aandeel jongvolwassenen in met name Amsterdam en Utrecht groot is en blijft. In Amsterdam en Utrecht ligt het aandeel 65-plussers sinds medio jaren negentig onder het landelijke gemiddelde. In Den Haag en Rotterdam werd dit omslagpunt rond 25 bereikt. Maar in 211 werden de eerste babyboomers 65 jaar en sindsdien neemt ook in de vier grote steden het aandeel 65-plussers toe, zij het minder snel dan in heel Nederland. Begin 215 telt Amsterdam plussers, 12% van de bevolking. De vergrijzing is niet overal in de stad zichtbaar (afb. 2.8). In de stadsdelen Noord en Zuid wonen relatief veel 65-plussers (15%), in de stadsdelen West en Oost relatief weinig (9%). Buitenveldert is al jaren de meest vergrijsde wijk van Amsterdam: 27% van de inwoners daar is 65 jaar of ouder, in 2 was dit nog 34%. De vergrijzing in Buitenveldert hangt samen met de ontstaansperiode van de wijk. In de jaren zestig werden er veel eengezinswoningen gebouwd, met een relatief groot aantal koopwoningen. Veel eerste bewoners zijn in de wijk blijven wonen en worden er samen oud. 12 De neiging te verhuizen is over het algemeen groter tijdens de studie of het begin van de arbeidsloopbaan. Andere sterk vergrijsde wijken zijn Betondorp en Tuindorp Nieuwendam (beide 25% 65 plussers). Op IJburg en Zeeburgereiland wonen juist weinig 65-plussers (3,5%). De Amsterdamse woningvoorraad De bevolkingsgroei hangt sterk samen met de beschikbaarheid van woningen. Door de oplevering van relatief veel nieuwbouwwoningen kon het aantal inwoners van Amsterdam na 26 sterk toenemen. In de periode steeg de woningvoorraad met circa 22.2, terwijl de bevolking in die periode met bijna 9. toenam. Inclusief sloop, splitsingen en andere transformaties kwam de woningvoorraad van Amsterdam eind 214 boven de 4. woningen uit. Leegstand neemt af, woningbezetting neemt toe De woningvoorraad wordt steeds intensiever gebruikt. De bestaande leegstand is afgenomen en de gemiddelde grootte van huishoudens nam toe. Dat laatste heeft twee oorzaken: het aantal gezinnen met kinderen neemt toe en steeds meer woningen worden gedeeld door studenten en starters op de arbeidsmarkt. Deze ontwikkeling wordt ook wel het sponseffect genoemd: ondanks een geringe groei van de woningvoorraad blijft de bevolking groeien. Dat effect wordt versterkt doordat de laatste jaren veel studenteneenheden zijn opgeleverd, en die worden niet altijd in de woningvoorraad meegeteld. Economische crisis merkbaar op woningmarkt Door de aanhoudende groei van het aantal Amsterdammers neemt de druk op de woningmarkt toe en blijft productie van nieuwbouwwoningen urgent. Maar de woningbouw ging de laatste jaren gebukt onder de economische crisis. In 213 werden in Amsterdam 1.7 nieuwe woningen opgeleverd, het laagste aantal deze eeuw. In de periode werden jaarlijks meer dan 4. woningen opgeleverd. Ook het aantal gesloopte woningen daalde tijdens de crisis. Werden in voorgaande jaren ruim 1. woningen per jaar gesloopt, in 213 nog geen 5. Elders in het land is de nieuwbouwproductie tijdens de crisis sterker afgenomen. De gevolgen van de economische crisis zijn ook zichtbaar in andere facetten van de woning-markt: de woningprijzen daalden, het aantal woningen dat te koop staat nam toe en er werden minder woningen verkocht. Inmiddels lijkt de nieuwbouwproductie in Amsterdam over zijn dieptepunt heen (afb. 2.9). In 214 werden Amsterdam 2.5 woningen opgeleverd en ruim 5. woningen in aanbouw genomen. Sinds het uitbreken van de crisis in 28 waren deze getallen niet meer zo hoog. Woningmarkt trekt weer aan Sinds het uitbreken van de crisis daalden de prijzen van koopwoningen, maar in 214 steeg de prijs per vierkante meter weer (afb. 2.1), een teken dat de Amsterdamse woningmarkt weer aantrekt. Een tweede teken is de stijging van de WOZ-waarde. De WOZ-waarde van woningen is gebaseerd op marktontwikkelingen en lag per 1 januari 215 in Nederland bijna 14% lager dan voor de crisis en in Amsterdam 13%. 13 Maar vergeleken met 1 januari

7 2 Bevolking en woningmarkt is de gemiddelde WOZ-waarde in Amsterdam weer met 1,3% gestegen. In Nederland daalde die vorig jaar juist verder, met 2,8%. De WOZ-waarde steeg niet overal in Amsterdam (afb. 2.11). In stadsdeel Zuidoost daalde de WOZ-waarde in alle buurtcombinaties. Ook in veel gebieden in Nieuw-West en Noord daalde die. In stadsdeel Centrum is de WOZ-waarde in alle gebieden gestegen, in de Jordaan het sterkst. Ook in de nabijgelegen Staatsliedenbuurt in stadsdeel West is de gemiddelde WOZ-waarde gestegen. De sterke stijging in Buitenveldert houdt verband met de voltooiing van projecten rond de Zuidas, die op IJburg Zuid met de oplevering van duurdere woningen op Rieteiland Oost. Afb. 2.1 Prijs per m 2 van verkochte woningen in Amsterdam, 24-eerste helft euro (euro s) eerste helft 214 Sterke toename koopwoningen De woningvoorraad van Amsterdam bestond tot de jaren negentig voornamelijk uit huur-woningen, veelal in eigendom van woningbouwcorporaties. In 199 was het eigenwoningbezit slechts 7%. Nadien ontstond steeds meer draagvlak voor een gedifferentieerde woningvoorraad in de stad, enerzijds onder druk van kleinere budgetten voor volkshuisvesting, anderzijds om hogere (midden)inkomens vast te kunnen houden. Sinds de jaren negentig is het aandeel koopwoningen sterk toegenomen (afb. 2.12). In 2 lag het op 15% en in 214 op 29%. 14 Deze verdubbeling is deels het gevolg van de grote productie van nieuwe koopwoningen en deels van de verkoop van huurwoningen. 15 Hierdoor nam het aantal koopwoningen sterker toe dan de woningvoorraad. Maar het aandeel koopwoningen in Amsterdam ligt nog steeds ver onder het Nederlands gemiddelde, waar meer dan de helft koopwoning is. Het aandeel corporatiewoningen in Amsterdam nam de laatste tien jaar af, van 54% tot 46% van de woningvoorraad. De particuliere huurvoorraad ligt al jaren rond de 25 à 26%. Ontwikkeling huurprijzen Nog steeds is meer dan twee derde van de woningvoorraad in Amsterdam een huurwoning. Gemiddeld betalen huishoudens hier ruim 5 euro per maand bron: Kadaster, bewerking OIS Afb Ontwikkeling WOZ-waarde van woningen tussen 1 januari 214 en 1 januari 215 per buurtcombinatie waardedaling waardestijging geringer dan gemiddeld waardestijging groter dan gemiddeld waardestijging veel groter dan gemiddeld waardestijging heel veel groter dan gemiddeld buiten beschouwing bron: Belastingen gemeente Amsterdam/OIS

8 36 De Staat van de Stad Amsterdam VIII Afb Woningvoorraad Amsterdam naar eigendom, 1 januari x corporatiewoning particuliere huur eigen woning bron: DBI/DBGA/OIS aan kale huur (exclusief servicekosten en kosten voor gas, water en licht). De huren zijn in Amsterdam gestegen van gemiddeld 332 euro kale huur per maand in 23 naar 523 euro in 213. De stijging is het sterkst bij woningen die recent een nieuwe huurder hebben gekregen. Bij een nieuw contract kan de huur geharmoniseerd worden naar de maximaal toegestane huur (in het sociale segment) dan wel de markthuur (in de vrije sector). 17 Huishoudens die in de periode hun woning betrokken, betaalden toen gemiddeld 391 euro per maand, niet heel meer dan de 321 euro die zittende huurders toen betaalden. Na 29 is dit verschil groter geworden, mede als gevolg van verruimde regels in het huurbeleid. Ook de nieuwbouw van huurwoningen in het duurdere segment heeft hieraan bijgedragen. Huishoudens die in de periode een huurwoning betrokken betaalden gemiddeld 742 euro per maand. Binnen de ring A1 stijgen de huren sneller dan erbuiten. Afb Verhuisredenen van mensen die aangeven te willen verhuizen, 212 en 214 (procenten) kwaliteit van de woning omstandigheden in mijn huishouden sfeer in de buurt wil tuin, balkon, groen, landelijk de prijs van de woning overlast in omgeving omstandigheden in werk of studie voorkeur elders wil zelfstandig wonen, op mezelf wil kopen vanwege gezondheid moet weg wil beneden wonen voorzieningen, winkels, scholen, etc parkeren, parkeerproblemen anders % Veel dynamiek in de particuliere huursector De particuliere huursector is slechts half zo groot als de corporatiesector, maar zorgt wel voor meer dynamiek op de woningmarkt. 18 De sector huisvest veel bewoners met een kort verblijfsperspectief in Amsterdam, de mutatiegraad ligt er hoog. De laatste jaren trekt Amsterdam veel nieuwe bewoners, vooral jongeren uit de rest van Nederland, maar ook migranten uit Europa. Voor deze nieuwe bewoners is de particuliere huurmarkt toegankelijker dan de corporatiesector of de koopmarkt. In de periode vóór de economische crisis daalde de particuliere sector in omvang, sinds 28 groeit ze weer. Jarenlang was het voor bezitters van particuliere huurwoningen lucratief om hun bezit te verkopen. De verkoopprijzen lagen hoog, ondanks het feit dat het vaak oude en kleine woningen betrof. Door de crisis groeide de koopwoningmarkt echter minder hard dan voorheen en werden ook particuliere huurwoningen minder snel verkocht. Bovendien werden veel nieuwbouwwoningen die niet verkocht konden worden tijdelijk of voor langer in de huur gedaan. Maar de particuliere huren zijn snel en flink gestegen, meer dan in de corporatiesector. Dat draagt bij aan de behoefte om weer snel door te verhuizen. Veel huurders noemen de hoge huren als reden om te willen verhuizen. Verhuiswensen en verhuizingen Een kwart van de Amsterdamse huishoudens (25%) geeft aan binnen twee jaar te willen verhuizen. 19 Dit is een stijging ten opzichte van 29 (22%) en 211 (24%). De neiging te verhuizen neemt toe als de dynamiek op de woningmarkt daalt. De afgelopen jaren is het aantal verhuizingen afgenomen; mensen wilden wel verhuizen, maar stelden dit uit. Wanneer verhuizingen van en naar het buitenland buiten beschouwing worden gelaten, verhuist jaarlijks 14% van alle Amsterdammers: 1% binnen de stad en 4% naar elders in Nederland. Jonge mensen willen vaker verhuizen dan ouderen. Zij staan aan het begin van hun wooncarrière en hebben nog veel onvervulde woonwensen. Van de jongere huishoudens, tot 35 jaar, wil ruim een derde zeker binnen twee jaar verhuizen. Onder 75-plussers is dit slechts 1%. Ook lagere inkomens geven vaker aan te willen verhuizen (3% ten opzichte van 2% van de huishoudens met twee keer modaal). Hoe lager het inkomen, hoe moeilijker het is om geschikte en betaalbare huisvesting te vinden, waardoor zij vaker en langer op zoek zijn. Andere redenen die een rol spelen zijn de (on)tevredenheid met de huidige woning en (on)tevredenheid met de buurt (hoe ontevredener, hoe groter de wens te verhuizen). De (matige) kwaliteit van de woning heeft de meeste invloed op de wens te verhuizen (afb. 2.13). Ruim een derde van de mensen die willen verhuizen, wil dit omdat de huidige woning niet (meer) voldoet. Hoewel de redenen om te verhuizen door de jaren heen niet sterk veranderen, valt op dat sinds212 het aandeel Amsterdammers dat wil verhuizen vanwege de prijs van de huidige woning is toegenomen: van 7% naar 13%. Het zijn relatief veel 55 t/m 64-jarigen

9 2 Bevolking en woningmarkt 37 Afb Rapportcijfer voor de woning per deelgebied in de regio, 213 7,4-7,5 7,5-7,9 7,9-8,1 8,1-8,3 8,3 en hoger bron: Stadsregio, Wonen in Amsterdam 213 / bewerking OIS die dit aangeven (24% van 55- t/m 64-jarigen die de wens hebben te verhuizen); vaak hebben zij een huurwoning. Meeste Amsterdammers tevreden met hun woning Gemiddeld geven Amsterdammers hun woning een 7,6 als rapportcijfer. Dat is een ruime voldoende, maar in vergelijking met de regio laag (afb. 2.14). In veel regiogemeenten ligt de tevredenheid rond of boven de 8. Mensen met een koopwoning zijn over het algemeen tevredener met hun woning (een 8,2 in Amsterdam) dan huurders. Huurders van corporatiewoningen in Amsterdam geven gemiddeld een 7,1, huurders van een particulier een 7,4. In de regio ligt de gemiddelde waardering voor de woning hoger, deels omdat er meer koopwoningen staan dan in Amsterdam. 2

10 38 De Staat van de Stad Amsterdam VIII Noten 1 CBS. Bevolkingsgroei concentreert zich in de 3 grootste gemeenten. CBS Webmagazine, 23 april OIS. Explosieve groei houdt aan. Webbericht OIS, 25 februari Voor de indeling van personen in herkomstgroepen wordt in deze rapportage de gangbare definitie van het CBS gevolgd. Personen waarvan ten minste één ouder in het buitenland is geboren, worden in deze definitie allochtonen genoemd. De allochtonen worden onderverdeeld in westerse allochtonen en niet-westerse allochtonen. Allochtonen uit Europa, Noord-Amerika, Oceanië, Japan en Indonesië worden tot de westerse allochtonen gerekend. Alle overige allochtonen worden tot de niet-westerse allochtonen gerekend. De niet-westerse allochtonen worden doorgaans onderverdeeld in Surinamers, Antillianen (inclusief Arubanen), Turken, Marokkanen en overige niet-westerse allochtonen. In deze rapportage verwijzen de termen personen van Nederlandse herkomst en personen van niet-nederlandse herkomst naar de begrippen autochtonen en allochtonen volgens de definitie van het CBS. Niet-westerse allochtonen worden aangeduid als personen van niet-westerse herkomst. Westerse allochtonen worden aangeduid als westerse migranten en hun kinderen. In de afbeeldingen hanteren we vanwege de leesbaarheid de beknopte CBS-termen. 4 Economische Zaken Amsterdam en Kamer van Koophandel Amsterdam. Economische Verkenningen Metropoolregio Amsterdam 212. Amsterdam, CBS. Expat, wanneer ben je het? Een afbakening van in het buitenland geboren werknemers op basis van loon. Den Haag, januari In de publicatie komt het CBS tot een ruimere omschrijving van een expat. Bij gebrek aan geschikte data hanteert het CBS een beperkte definitie. De ruime omschrijving luidt: iemand die in een ander land geboren en opgegroeid is, die doorgaans meer verdient dan een reguliere werknemer, vaak werkt bij een internationaal georiënteerd bedrijf, hooggekwalificeerd is, niet de intentie heeft zich permanent in Nederland te vestigen en zich niet of nauwelijks met Nederland(se waarden) identificeert. 7 Met EU-migranten wordt hier bedoeld personen met als herkomstgroepering een land uit de EU (Europese Unie) of de EER (Europese Economische Ruimte), te weten: België, Bulgarije, Cyprus, Duitsland, Denemarken, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Groot Brittannië, Hongarije, Ierland, IJsland, Italië, Kroatië, Letland, Liechtenstein, Litouwen, Luxemburg, Malta, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, Zweden en Zwitserland (geen EU- of EER-land, maar EU-regels wel van toepassing). Daarnaast hebben we de volgende (potentiële) kandidaat-lidstaten van de EU meegerekend: Bosnië-Herzegovina, Kosovo, Macedonië, Montenegro en Servië. 8 O+S. EU-migranten in Amsterdam. Webbericht O+S, 11 december O+S. Monitor EU-migranten 213. Amsterdam, CBS. Steeds meer jonge kinderen groeien op in de grote stad. CBS Webmagazine, 15 februari W.R. Boterman. Residential practices of middle classes in the field of parenthood. Proefschrift Uva, Nieuw Amsterdams Peil. Samen oud worden in Buitenveldert. Webartikel NAP, 17 februari OIS. WOZ-waarde woningen in Amsterdam gestegen. Webbericht OIS, 24 maart Dit cijfer van OIS ligt onder dat van het onderzoek Wonen in Amsterdam 213 (WiA), dat op een eigenwoningbezit van 31,5% uitkomt. Het cijfer van OIS is gebaseerd op administraties, het WiA-onderzoek op een combinatie van deze cijfers van OIS en een bewonersenquête. De voornaamste reden van verschil is dat een bewoner het begrip eigendom anders interpreteert dan de administraties. 15 Sinds 1998 worden in Amsterdam sociale huurwoningen verkocht aan particulieren. Uit cijfers van de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties (AFWC) blijkt dat er in de periode circa 17.4 corporatiewoningen zijn verkocht in Amsterdam. 16 De aantallen in deze afbeelding zijn gebaseerd op administraties van woningen en wijken enigszins af van de uitkomsten van het WiA-onderzoek; zie voorgaande noot. 17 OIS. Meer marktwerking in de huursector. Webbericht OIS, 215 (nog te verschijnen). 18 Gemeente Amsterdam, Wonen. Particuliere huursector, vliegwiel van de woningmarkt. Factsheet maart WZS. Wonen in Amsterdam 213. Verhuiswensen. Gemeente Amsterdam en Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties, november O+S. Wonen in de regio. Stadsregio Amsterdam, gemeente Almere, regio Zuid-Kennemerland/IJmond. Een onderzoek naar woonsituatie, woonwensen en verhuisbewegingen van huishoudens. Amsterdam, maart 214.