Trendanalyse: diversiteit van de Amsterdamse bevolking

Transcriptie

1 1 Trendanalyse: diversiteit van de Amsterdamse bevolking Fact sheet augustus 216 De diversiteit in de stad neemt al jaren toe en zal ook de komende jaren blijven toenemen. Sinds 1992 daalde het aandeel autochtonen in de stad van 62 naar 48 procent. Het aantal westerse Amsterdammers neemt vooral toe door immigratie; het aantal niet-westerse Amsterdammers met name door geboorte. In 214 vestigden zich bijna twee keer zo veel immigranten als in 2 en nam de bevolkingsdynamiek ook toe. In 214 waren het voornamelijk Amerikanen, Britten en Duitsers die zich in Amsterdam vestigden en was, anders dan in 2, de migratie van Marokkanen en Turken per saldo nihil. In deze factsheet wordt de diversiteit van de Amsterdamse bevolking in beeld gebracht en geduid aan de hand van de ontwikkelingen in de afgelopen decennia. Ook schetsen we de meest waarschijnlijke ontwikkelingen die het Amsterdam van de toekomst vorm gaan geven. Diversiteit wordt hier opgevat als de verscheidenheid van de bevolking in termen van herkomst, leeftijd, geslacht, geboorteplaats en huishoudenstype van de inwoners van Amsterdam. Van diversiteit naar superdiversiteit De bevolkingssamenstelling van Amsterdam is de afgelopen decennia veranderd in een superdiverse gemeenschap waarbinnen geen duidelijke meerderheidsgroepen te onderscheiden zijn, maar waarin de bevolking bestaat uit verschillende minderheidsgroepen. Om de diversiteit van de bevolking weer te geven, wordt in Nederland vaak onderscheid gemaakt naar de herkomstgroepering (zie kader) waar personen toe behoren.

2 2 Herkomstgroepering: westerse en niet-westerse allochtonen Herkomstgroep is het kenmerk dat aangeeft met welk land een persoon verbonden is op basis van het geboorteland van de ouders of dat van de persoon zelf. Personen van wie beide ouders in Nederland zijn geboren, behoren tot de groep autochtonen ook als de persoon zelf in het buitenland geboren is. Tot de groep allochtonen worden personen gerekend van wie minimaal één ouder in het buitenland is geboren. Bij de bepaling van de herkomstgroepering is het geboorteland van de moeder leidend. Als dat Nederland is, wordt het geboorteland van de vader als uitgangspunt genomen. We spreken van westerse allochtonen als iemand afkomstig is uit Europa (exclusief Turkije), Noord-Amerika, Oceanië, Indonesië of Japan. De gemeente Amsterdam heeft ervoor gekozen in de beleidsvorming geen gebruik meer te maken van de termen allochtoon en autochtoon. Voor statistische doeleinden wordt dat onderscheid nog wel gemaakt. Ook in deze factsheet wordt, waar nodig, van beide begrippen gebruik gemaakt. Aandeel autochtonen nam af van 62 naar 48 procent Tussen 1992 en 216 is het aandeel autochtonen in Amsterdam afgenomen van 62 procent (442. personen) naar 48 procent (43. personen). Dit aandeel is lager dan dat voor heel Nederland (78 procent in 215) of voor de Metropoolregio Amsterdam (65 procent in 215). Het aandeel autochtone Amsterdammers nam af om twee redenen. Enerzijds leidde de suburbanisatie ertoe dat met name in de jaren zeventig vele autochtone Amsterdammers de stad verruilden voor een eengezinswoning in de regio. Anderzijds nam het aandeel niet-westerse allochtonen toe door buitenlandse migratie, met name huwelijksmigratie vanuit Turkije en Marokko. Doordat Turkse en Marokkaanse vrouwen van de eerste generatie gemiddeld meer kinderen kregen dan autochtone vrouwen, nam het aandeel nietwesterse allochtonen in de stad verder toe. Bevolking naar herkomstgroepering, x Surinamers Marokkanen Autochtonen Antilianen overige niet-westerse allochtonen Turken westerse allochtonen, prognose 215

3 3 Volgens de prognose van OIS zal het aandeel autochtone Amsterdammers verder afnemen tot 44 procent (4. personen) in 226, een daling van gemiddeld,4 procentpunt per jaar. Hiermee is de verwachte afname van het aandeel autochtonen in de stad minder sterk dan de gemiddelde afname van het aandeel autochtonen in de perioden daarvoor (-1 procentpunt tussen 198 en 1991 en -,6 procentpunt tussen 1992 en 216). Verwacht wordt dat het aandeel autochtonen verder daalt door de aanhoudende migratie vanuit het buitenland, maar minder sterk dan voorheen door het geleidelijk toenemen van het aantal kinderen van de derde generatie (zie kader verderop in deze factsheet). Op 1 januari 216 behoorde bijna 17 procent (14. personen) van de Amsterdamse bevolking tot de groep westerse allochtonen. Naar verwachting stijgt dit aandeel tot 18 procent (165. personen) in 226. In dat jaar heeft 38 procent (342. personen) van de Amsterdammers een niet-westerse herkomst; in 216 is dat nog 35 procent (291. personen). Van de niet-westerse allochtonen zijn anno 216 de traditionele migrantengroepen van Marokkaanse (9 procent), Surinaamse (8 procent) en Turkse herkomst (5 procent) nog altijd het grootst, maar binnen deze groepen zijn de verschillen toegenomen. Het gaat dan bijvoorbeeld om verschillen in thuistaal, de mate waarin partners dezelfde herkomst hebben, opleiding, en gezinssituatie. In Amsterdam behoort in procent (iets minder dan 95. personen) van de bevolking tot de groep overige niet-westerse allochtonen. De verwachting is dat dit aandeel stijgt tot 16 procent (144. personen) in 226. Surinaamse krimp Opvallend is de afname van het aantal Surinaamse Amsterdammers sinds 23. De voornaamste oorzaak hiervan is de vergrijzing van deze groep, waardoor het aantal geboorten afneemt en het aantal sterfgevallen toeneemt. Verder is de afname van het aantal geboorten onder Surinamers ook een kwestie van definitie; kinderen van een Surinaamse moeder van de tweede generatie worden niet meer tot de Surinaamse herkomstgroep gerekend, maar tot de autochtone bevolking. Toenemend aantal internationals De diversiteit in de stad is mede toegenomen door de steeds groter wordende groep internationals, waaronder expats en buitenlandse studenten. Het grootste deel van deze groep tijdelijke inwoners behoort tot de westerse allochtonen. Zij hebben vaak nog een sterke binding met hun thuisland en leren in veel gevallen niet de Nederlandse taal. Hoe groot het aantal expats in Amsterdam precies is, is lastig vast te stellen (zie kader). Volgens een schatting van het CBS verbleven er eind 211 ruim 11.7 expats in Amsterdam 1. De meerderheid had de Britse, Duitse of Amerikaanse nationaliteit. Expats De term expat mag dan algemeen bekend zijn, een gangbare definitie van het begrip ontbreekt. Wel is men het erover eens dat een expat (afkorting van expatriate) iemand is die tijdelijk in een ander land dan het thuisland verblijft om er te werken. Een meegereisde partner van een expat wordt doorgaans ook als expat gezien, ook wanneer deze partner niet werkt. Een expat kan gedefinieerd worden als iemand die in een ander land geboren en opgegroeid is, die doorgaans meer verdient dan een reguliere werknemer, vaak werkt bij een internationaal georiënteerd bedrijf, hooggekwalificeerd is, niet de intentie heeft om zich permanent in Nederland te vestigen en zich niet of nauwelijks met Nederland(se waarden) identificeert. 2

4 4 Migratie vanuit het buitenland blijft de komende jaren hoog De toekomstige bevolkingsontwikkeling van Amsterdam is per definitie onzeker. Dat geldt ook voor de diversiteit van de stad. Voor het opstellen van een bevolkingsprognose is het nodig aannames te doen over de toekomst. Ontwikkelingen op de woningmarkt, maar ook de trends in de buitenlandse en binnenlandse migratie zijn het moeilijkst te voorspellen. Zo verhoogde het Centraal Bureau voor de Statistiek het verwachte buitenlands migratiesaldo voor 216 in Nederland van bijna 2. (prognose ) naar 37. (prognose ). In de jongste prognose (215-25) staat de teller op 88.. Vooral de instroom van asielzoekers laat zich lastig voorspellen. Maar ook de aantallen lager geschoolde arbeidsmigranten, expats en buitenlandse studenten zijn moeilijk in te schatten. Deze instroom is mede afhankelijk van economische omstandigheden en beleid; twee factoren die behoorlijk kunnen fluctueren. In 225 verwacht OIS 96. inwoners. Conform de verwachting van het CBS zal het buitenlands migratiesaldo de komende jaren nog hoog blijven; tot 22 gaat het om gemiddeld 4. personen per jaar die zich vanuit het buitenland in Amsterdam vestigen 3. Bevolking naar herkomst, per wijk, 215, percentages Surinamers Turken Marokkanen Overige niet-westerse allochtonen 35-4 % 3-35 % 2-3 % 1-2 % 5-1 % - 5 %

5 5 Ruimtelijke spreiding van Amsterdammers In welke buurt Amsterdammers wonen is afhankelijk van tal van factoren. Inkomen, leeftijd, woonduur in de stad, opleidingsniveau, het hebben van een baan, werklocatie en huishoudenstype kunnen mede bepalend zijn voor de woonlocatie in de stad. Maar ook herkomst lijkt samen te hangen met de plek waar Amsterdammers wonen. Autochtone Amsterdammers 8-9 % (3) 7-8 % (5) 6-7 % (3) 3-35 % 2-3 % 1-2 % 5-1 % 5-6 % (22) 4-5 % (17) 1 4 % (17) Westerse Amsterdammers In stadsdeel Zuidoost wonen relatief veel Surinaamse Amsterdammers. Veel van hen zijn na de onafhankelijkheid van Suriname in de nog nieuwe flats van de Bijlmer komen wonen en hebben daar kinderen gekregen. Ook wonen in Zuidoost relatief veel overige niet-westerse Amsterdammers, waaronder de Ghanese gemeenschap. In de minder populaire buurten zijn de huren of woningprijzen lager dan in de gewilde buurten en vinden veelal studenten, starters op de woningmarkt en nieuwkomers in de stad hun plek. Het stadscentrum en buurten in stadsdeel Zuid trekken relatief veel westers allochtone Amsterdammers voor wie de vaak dure woningen geen barrière vormen. Hoge concentraties 4 van westers allochtone Amsterdammers vinden we in de Jordaan, bij het Vondelpark en de Apollobuurt, maar ook op de Zuidas, op Science Park en in de Houthavens. Tussen 2 en 215 is het aantal concentraties van westers allochtone Amsterdammers toegenomen van 4 naar 24. Concentatiegebieden westerse allochtonen percentage > 33%, aantal >

6 6 Eerste, tweede en derde generatie Voor het ontwikkelen van beleid is het onderscheid tussen autochtonen en allochtonen niet altijd relevant; cijfers over de sociaaleconomische achtergrond van inwoners zijn dat vaak des te meer. Wel is uit meerdere onderzoeken gebleken dat eerste en tweede generatie allochtonen (zie kader) vaak van elkaar verschillen in sociaal-cultureel opzicht. Een voorbeeld hiervan is het gemiddelde kindertal per vrouw, aangeduid als TFR (Total Fertility Rate). Was in 1992 het kindertal voor eerste generatie vrouwen van Marokkaanse herkomst nog 4,2, in 214 was dat gedaald tot 2,6. Voor tweede generatie vrouwen van Marokkaanse herkomst ligt het gemiddeld kindertal lager; het nam af van 4 naar 2,1. Een ander voorbeeld is het opleidingsniveau van tweede generatie niet-westerse allochtonen. Tweede generatie niet-westerse allochtonen presteren in Nederland beter in het onderwijs dan eerste generatie niet-westerse allochtonen. 5 Het aantal voortijdig schoolverlaters onder tweede generatie niet-westerse allochtonen lag in het schooljaar 11/ 12 bijvoorbeeld op 5,2 procent, tegen 11,7 procent bij eerste generatie niet-westerse allochtonen. Het aantal voortijdig schoolverlaters onder autochtonen is met 3,4 procent overigens nog iets lager. 6 Allochtonen van de eerste, tweede en derde generatie Allochtonen die zelf in het buitenland zijn geboren vormen de eerste generatie. Zij hebben als herkomstgroepering het land waar ze geboren zijn. Allochtonen die in Nederland zijn geboren vormen de tweede generatie. Zij hebben als herkomstgroepering het geboorteland van de moeder of dat van de vader, als de moeder ook in Nederland geboren is. De derde generatie is zelf in Nederland geboren en heeft ouders die in Nederland zijn geboren, maar minimaal één grootouder die is geboren buiten Nederland. Zij worden volgens de officiële definitie gerekend tot de autochtonen. Het aantal tweede generatie niet-westerse Amsterdammers neemt sterker toe dan het aantal eerste generatie niet-westerse Amsterdammers. Er worden in Amsterdam dus meer kinderen geboren die tenminste één niet-westerse ouder hebben, dan dat er niet-westerse migranten vanuit het buitenland naar Amsterdam kwamen. Voor westerse allochtonen geldt het omgekeerde: onder deze groep is het aantal eerste generatie allochtonen verdubbeld sinds 1996, terwijl het aantal tweede generatie allochtonen met ongeveer 5 procent toenam. Derde generatie migranten, ofwel de in Nederland geboren kinderen van tweede generatie migranten, worden niet meer tot de groep allochtonen gerekend. Er bestaat dan ook geen registratie van derde generatie allochtonen. Dat de groep derde generatie allochtonen nog klein is, blijkt onder meer als we per leeftijd kijken naar het aandeel van de allochtonen dat tot de tweede generatie behoort. Dat zijn vooral nog de jongste leeftijdsgroepen. Zo behoorde in 1996 ruim 94 procent van de - tot en met 4-jarigen tot de tweede generatie. Onder de groep 25- tot en met 34-jarigen, de groep waar de meeste kinderen van de derde generatie geboren zullen worden, nam dit aandeel toe van 23 procent in 1996 tot 41 procent in 216. Uitgaande van de huidige bevolkingssamenstelling zal tussen 226 en 236

7 7 Aandeel van de allochtonen dat tot de 2e generatie behoort, naar leeftijd, 1996 en % % leeftijd leeftijd bron: EBB CBS / REB OIS, bewerking OIS de overgrote meerderheid van de 25- tot 34-jarige allochtonen tot de tweede generatie behoren en zal het aantal kinderen van de derde generatie geleidelijk toenemen. Het werkelijke aantal Amsterdammers van de derde generatie is niet exact vast te stellen omdat de gemeente geen informatie heeft over de geboortelanden van ouders die niet in Amsterdam wonen. Door bij thuiswonende Amsterdamse autochtone kinderen te kijken naar de herkomst van het hoofd van het huishouden (dit is de oudste ouder), kan een schatting worden gemaakt van de omvang van de derde generatie onder Amsterdamse gezinnen. Hieruit blijkt dat er in 1996 zo n 6.5 kinderen (5 procent van de kinderen tot 18 jaar) van de derde generatie waren; in 216 zijn dat er 17.6 (12 procent van de kinderen tot 18 jaar). Bevolking naar leeftijd en geslacht, 26, 216, BEVOLKING x 1. Wel vergrijzing, geen ontgroening 9 In vergelijking met andere steden heeft 8 Amsterdam een relatief jonge bevolking. Dat heeft te maken met de vestiging van veel 7 twintigers en dertigers die voor studie en werk naar de stad komen, en de geboorte van jaarlijks 6 ongeveer 11. baby s. Amsterdam behoort tot de minst vergrijsde steden van Nederland. Op 1 5 januari 216 bedroeg het aandeel 65-plussers 12 procent; lager dan gemiddeld in Nederland (18 4 procent), Rotterdam (15 procent) en Den Haag (14 procent) 7. In Utrecht is het aandeel 65-plussers 3 lager (1 procent). Het aandeel 65-plussers zal in Amsterdam als gevolg van het ouder worden 2 van de babyboomgeneratie oplopen tot ruim 17 procent in 236, maar nog altijd laag zijn in 1 vergelijking met het Nederlands gemiddelde (25,9 procent in 236) mannen vrouwen, prognose 215

8 8 Geboren Amsterdammers: 38 procent van de niet-westerse allochtonen is in de stad geboren Veel Amsterdammers die tot de groep allochtonen worden gerekend, zijn in Amsterdam geboren. En dit is een grote groep: anno 216 is van de bijna 291. niet-westerse allochtonen ruim 38 procent in de stad geboren (112. personen). In de volgende figuur wordt de leeftijdsopbouw van de bevolking in 216 vergeleken met die in De drie bevolkingspiramides geven achtereenvolgens de in Amsterdam geboren bevolking, de elders in Nederland geboren bevolking en de in het buitenland geboren bevolking weer. De piramides laten duidelijk zien dat de meeste kinderen die in Amsterdam wonen, hier ook geboren zijn. Voor de twintigers geldt dat de meesten elders in Nederland geboren zijn. Bij veertigers is juist de groep die in het buitenland geboren is het grootst. Hoewel het totale aantal Amsterdammers tussen 1996 en 216 met bijna 117. inwoners toenam van 718. naar 835., daalde het aantal in de stad geboren Amsterdammers in deze periode met zo n 4. inwoners van 338. naar De oorzaak hiervan is al genoemd: de suburbanisatie. Ten opzichte van 1996 is de leeftijdssamenstelling van de groep geboren Amsterdammers duidelijk veranderd: vooral meer -25 jarigen en minder 26-5 jarigen. Ook het aantal ouderen nam af, vooral bij vrouwen. In de periode nam het aantal Amsterdammers dat noch in Amsterdam, noch in het buitenland geboren is, toe van 189. naar Het zijn vooral twintigers en dertigers die elders in Nederland geboren zijn en naar Amsterdam komen voor studie en werk. Opvallend is daarbij de sterke toename van vrouwelijke twintigers; vrouwen zijn duidelijk oververtegenwoordigd in de studentenpopulatie. 8 Bevolking Amsterdam, geboren in Amsterdam, elders in Nederland, of in het buitenland naar leeftijd en geslacht, 216 en AMSTERDAM BINNENLAND BUITENLAND , 4, 2, 2, 4, 6, 4, 2, 2, 4, 6, 4, 2, 2, 4, 6, mannen vrouwen 1996

9 9 Het aantal in het buitenland geboren Amsterdammers nam in de periode met ongeveer 61. toe van 192. naar De grootste toename is te vinden in de leeftijdsgroep van 4 tot 6 jaar. Het aantal (oudere) kinderen en jongeren dat in het buitenland geboren is, is in deze periode afgenomen. Toegenomen diversiteit door mondialisering en uitbreiding EU Mede als gevolg van de toegenomen Europese samenwerking is de diversiteit van Amsterdam vergroot. Zo heeft de toetreding van landen als Spanje (in 1986), Polen (in 24), Roemenië en Bulgarije (in 27) tot de EU geleid tot een toename van de migratiebewegingen van en naar Amsterdam. Daarnaast heeft ook een steeds verdergaand proces van mondialisering ertoe geleid dat de Amsterdamse bevolkingssamenstelling steeds diverser wordt. Dat is onder meer te merken aan de toegenomen migratie van en naar de zogeheten BRIC-landen: Brazilië, Rusland, India en China. In onderstaande figuur wordt een overzicht gegeven van de 15 grootste niet-nederlandse herkomstgroepen die zich in 214 vanuit het buitenland in Amsterdam vestigden 9. Per herkomstgroep wordt zowel het aantal personen dat zich vanuit het buitenland vestigde, als het aantal personen dat naar het buitenland vertrok getoond. Ter vergelijking worden voor dezelfde herkomstgroepen de migratiecijfers uit 2 getoond. Het totale aantal vestigingen vanuit het buitenland was in 214 (22.8) bijna twee keer zo hoog als in 2 (11.6). Het vertrek naar het buitenland nam in diezelfde periode nog sterker toe, van 4. naar 15.. Top 15 vestiging uit het buitenland naar herkomstgroep, vestiging vertrek saldo

10 1 Buitenlandse migratie: vooral Amerikanen, Britten, Duitsers en Italianen In 214 vestigden zich met name personen met een westerse herkomst vanuit het buitenland in Amsterdam. Dat waren het vaakst migranten met een Amerikaanse (1.362), Britse (1.25), Duitse (1.119) en Italiaanse (1.96) herkomst. In 2 lagen deze aantallen beduidend lager; toen vestigden zich bijvoorbeeld 651 Amerikanen en 27 Italianen vanuit het buitenland in Amsterdam. In 214 vestigden zich ook veel personen in Amsterdam met de Indiase en Franse herkomst en met een herkomst uit één van de landen van de voormalige Sovjet-Unie. Opvallend is de toename van het aantal buitenlandse migranten met de Bulgaarse, Roemeense, en Poolse herkomst. Sinds de toetreding van deze landen tot de Europese Unie in 24 (Polen) en 27 (Roemenië en Bulgarije) steeg de migratie vanuit deze landen gestaag. Vestiging uit het buitenland naar herkomstgroep, geselecteerde landen, vestiging vertrek saldo In de figuur is met rood aangegeven hoeveel personen per herkomstgroep naar het buitenland vertrokken. Per saldo bekeken was het aantal buitenlandse migranten in 214 het grootst onder personen met een herkomst uit India (+757), Italië (+66) en de voormalige Sovjetunie (+582). In 2 was het saldo van personen met de Indiase herkomst nog laag (+13) en waren het de traditionele herkomstgroepen (Marokko, Suriname, voormalige Nederlandse Antillen en Turkije) die per saldo het vaakst naar Amsterdam kwamen. In 214 was het migratiesaldo van personen van Turkse en Surinaamse herkomst negatief; meer Turkse en Surinaamse Amsterdammers vertrokken uit de stad, dan dat er zich vestigden.

11 11 Amsterdamse huishoudens naar huishoudenstype, 1996, 216 en 226, 6 x totaal alleenstaand paar zonder kinderen paar met kinderen eenoudergezin overig 33. eenpersoonshuishoudens erbij tot 236 Tussen 1996 en 216 nam totale aantal huishoudens toe met 14 procent, van bijna 394. naar 45.. In 236 telt Amsterdam naar verwachting 52. huishoudens (+11 procent). De verhouding tussen de verschillende soorten huishoudentypen blijft in deze periode redelijk constant. Al decennia vormen alleenstaanden de grootste groep (53 procent in 216), op afstand gevolgd door paren zonder kinderen (2 procent in 216) of met kinderen (16 procent in 216). In 236 zien we ongeveer dezelfde verdeling. Overigens woont een alleenstaand huishouden niet per definitie alleen: als aannemelijk is dat verschillende personen op één adres een gescheiden huishouding voeren, worden zij als aparte huishoudens ingedeeld. Zo kunnen bijvoorbeeld studenten die een woning delen tot de alleenstaande huishoudens worden gerekend. 1 Op 1 januari 216 telde de stad 239. alleenstaande huishoudens. Mede als gevolg van de veroudering van de bevolking zal het aantal alleenstaande huishoudens in de stad blijven toenemen; in 236 zijn dat er Van alle huishoudenstypen is de toename van het aantal alleenstaande huishoudens het sterkst (+14 procent, tegenover +11 procent gemiddeld). Onder de 52. huishoudens die er tot 236 bijkomen, bevinden zich naar verwachting 33. eenpersoonshuishoudens. Het aandeel alleenstaanden ligt in Amsterdam veel hoger dan gemiddeld in Nederland. Volgens het CBS was dat aandeel in Amsterdam 55 procent in 215; in heel Nederland was dat 37 procent. Een groot aandeel alleenstaanden is overigens niet uniek voor Amsterdam, maar een grootstedelijk verschijnsel. Ook Utrecht (53 procent), Rotterdam (48 procent) en Den Haag (47 procent) hadden een relatief hoog aandeel alleenstaanden in 215 (CBS).

12 12 Aantal paren met kinderen toegenomen, vooral onder westerse en niet-westerse allochtonen Tussen 1996 en 216 nam het aantal paren met kinderen in de stad toe van ruim 58. naar bijna 73.. Daarnaast nam ook het aantal eenoudergezinnen toe: van 34. naar 4.. De samenstelling van deze Amsterdamse gezinnen naar herkomst verandert gestaag. Hierbij is het belangrijk op te merken dat de leden van een gezin verschillende herkomstgroepen kunnen hebben. In onderstaande figuur is van alle paren met kinderen de herkomstgroep van het hoofd van het huishouden weergegeven in 1996 en 216. Anno 216 is zo n 42 procent (3. huishoudens) van de paren met kinderen autochtoon, in 1996 was dat 49 procent (29. huishoudens). Ten opzichte van 1996 nam het aandeel Marokkanen, overige niet-westerse allochtonen en westerse allochtonen toe onder de paren met kinderen. In absolute cijfers nam het aantal Marokkaanse paren met kinderen toe van 6.8 naar 1.7, het aantal overige nietwesterse paren met kinderen van 4.9 naar 8.4, en het aantal westerse paren met kinderen van 6.8 naar 1.8. Huishoudenstype paar met kinderen naar herkomstgroep van het hoofd van het huishouden, 1996 en 216, percentages 216 7% 1% 42% 49% % 9% 1% 9% 12% 15% Surinamers Antilianen Turken Marokkanen Overige niet-westerse allochtonen 8% Westerse allochtonen 12% 11% Autochtonen 15% Vooral Turkse Amsterdammers trouwen met iemand van dezelfde herkomst Gemengde huwelijken komen niet in alle herkomstgroepen even vaak voor. Van Turkse en Marokkaanse allochtonen in Nederland is bekend dat ze nauwelijks een partner van buiten de eigen kring trouwen. Dat blijkt ook uit de Amsterdamse cijfers. Het aandeel huwelijken en partnerschappen binnen de eigen herkomstgroep was op 1 januari 216 het grootst onder Turkse Amsterdammers (95 procent), Marokkaanse Amsterdammers (94 procent) en autochtone Amsterdammers (79 procent). Onder Amsterdammers van westerse herkomst is dit aandeel 46 procent en onder Amsterdammers van overige niet-westerse herkomst 68 procent.

13 13 Ook de mate waarin partners dezelfde herkomstgroep hebben verschilt tussen allochtonen van de eerste en tweede generatie. Dit komt naar voren als binnen de groep gehuwden 11 onderscheid gemaakt wordt naar leeftijd. Zowel voor autochtonen als voor Surinaamse, Antilliaanse, Turkse en Marokkaanse Amsterdammers geldt dat jongere gehuwden minder vaak een partner binnen de eigen herkomstgroep hebben dan oudere gehuwden. Van de 18- tot en met 4-jarigen heeft 93 procent van de Turkse en Marokkaanse Amsterdammers en 7 procent van de autochtone Amsterdammers een partner binnen de eigen herkomstgroep. Onder de groep van 41 jaar en ouder bedragen deze percentages respectievelijk 96, 95 en 81 procent. Uit cijfers van het CBS 12 blijkt dat in 215 zo n 17 procent van de recente huwelijken tussen partners van Marokkaanse herkomst een migratiehuwelijk was. In 21 was dat 6 procent. Bij partners van Turkse herkomst daalde dit aandeel van 64 procent naar 18 procent. Aandeel van de gehuwde bevolking met een partner uit de eigen herkomstgroep, 216 SURINAMERS ANTILLIANEN TURKEN MAROKKANEN OVERIGE NIET WESTERSE ALLOCHTONEN WESTERSE ALLOCHTONEN AUTOCHTONEN 41 jaar & ouder 71,9 34,4 95,9 95,4 66, 4,7 8,6 18 t/m 4-jarigen 59,1 2,7 93,3 93,4 69,5 55,4 7,3 Colofon Gemeente Amsterdam Onderzoek, Informatie en Statistiek (OIS) Met medewerking van Julian Jansen en Jeroen Slot (advies), Manilde van der Oord (kaarten) en Erna Bomers (opmaak en vormgeving) foto omslag: Edwin van Eis, 215 Auteurs: Annika Smits Clemens Wenneker Esther Jakobs In opdracht van Gemeente Amsterdam, afdeling diversiteit. Amsterdam, augustus 216

14 14 Voetnoten 1 Ooijevaar, J. & Verkuilen, L. (215). Expat, wanneer ben je het? Een afbakening van in het buitenland geboren werknemers op basis van loon. Den Haag: Centraal Bureau voor de Statistiek. p4. 2 Onder asielzoeker wordt een persoon verstaan die een aanvraag om toelating als vluchteling heeft ingediend (definitie: CBS). 3 Voor meer informatie over de methodiek en gebruikte aannames voor de bevolkingsprognose: download/1524/215_beschrijving%2bevolkingsprognose_herzien.pdf 4 Een concentratie van westerse allochtonen is hier gedefinieerd als een clustering van postcodegebieden waarin minstens 33 procent van de bevolking een westerse herkomst heeft, en waarin de omvang van de groep westerse allochtonen minimaal 1 personen bedraagt. 5 Huijnk, W., Gijsberts, M. en Dagevos, J. (21). Toenemende integratie bij de tweede generatie? In: Wisseling van de wacht: generaties in Nederland. Sociaal en Cultureel Rapport 21. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. p.34 e.v. 6 tabel op geraadpleegd januari tabel op geraadpleegd mei Meer informatie hierover is te vinden in dit webbericht van 11 februari Exclusief ambtshalve vestiging. Dat is de opneming van een persoon in de bevolkingsregisters van een gemeente op verzoek van de betrokkene zelf. Deze opneming is niet het gevolg van geboorte, immigratie of vestiging van die persoon vanuit een andere gemeente in Nederland. Een administratieve opneming is meestal een hervestiging van een persoon die eerder administratief is afgevoerd en die verklaart nooit uit Nederland te zijn weggeweest. 1 Het huishoudenstype wordt door OIS vastgesteld op basis van de beschikbare gegevens in de BRP. 11 Met gehuwden wordt hier ook gedoeld op personen met een geregistreerd partnerschap. 12 Zie deze tabel op CBS Statline, geraadpleegd op 3 juni 216.