De toepassing van het cumulverbod inzake ondersteuning door een erkende voorziening

Transcriptie

1 Omzendbrief 2110/BS/ oktober 2009 aan alle voorzieningen Vragen naar: Juridische dienst: Jens Vuylsteke, Marie-Emilie Baekelandt, Joyce Verbeke, Claudia Wouters Telefoon: of Bijlage(n): / De toepassing van het cumulverbod inzake ondersteuning door een erkende voorziening 1. Probleem - en doelstelling Met deze omzendbrief wil het VAPH de voorzieningen informeren omtrent de toepassing van het cumulverbod en de implicaties die dit heeft op de voorzieningen. Krachtens artikel 14 van het Decreet van 7 mei 2004 tot oprichting van het intern verzelfstandigd agentschap met rechtspersoonlijkheid Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap mag een persoon met een handicap geen tegemoetkoming krijgen van het VAPH wanneer hij krachtens een ander wettelijk stelsel reeds een schadevergoeding heeft ontvangen voor dezelfde schade en op grond van dezelfde handicap. Het VAPH dient wel het verschil op te leggen indien de schadevergoeding krachtens het ander wettelijk stelsel lager is dan de tussenkomst van het VAPH. De toepassing van voormelde principes is redelijk eenvoudig wanneer het om hulpmiddelen, aanpassingen of een Persoonlijke-Assistentiebudget (PAB) gaat. De schadevergoeding krachtens het ander wettelijk stelsel wordt hier in mindering gebracht van de tussenkomst van het VAPH. Indien het echter gaat om ondersteuning geleverd door een erkende voorziening, dan stelt zich het probleem dat de tussenkomsten hier niet rechtstreeks aan de persoon met een handicap worden betaald, maar wel aan de voorziening die deze persoon ondersteunt. Er zijn twee manieren onderzocht waarop het cumulverbod inzake zorg kan worden toegepast. Een eerste manier bestaat erin dat het VAPH haar subsidies voor de ondersteuning van de persoon met een handicap vermindert met de schadevergoeding die deze persoon heeft gekregen. De persoon met een handicap dient in dit geval zelf zijn ondersteuning te financieren met zijn schadevergoeding. Wanneer hij een beroep wil doen op een voorziening, dan kan hij zelf een overeenkomst met de voorziening afsluiten waarin onder andere de kost van zijn ondersteuning wordt afgesproken. Uiteraard kan deze persoon in dat geval geen erkende en subsidieerbare plaats innemen. 2110/BS/2009 1

2 Het VAPH zal pas de ondersteuning van de persoon door een voorziening (terug) subsidiëren wanneer zijn schadevergoeding is uitgeput en wanneer de persoon heeft aangetoond dat zijn schadevergoeding werd besteed aan hulp van derden en werd beheerd als een goed huisvader. Deze manier belast de voorzieningen echter met veel bijkomend administratief werk en bovendien dragen de voorzieningen dan ook het risico van niet-betaling door de persoon. Een nadeel voor de persoon is dat hij zal moeten bewijzen dat zijn schadevergoeding is uitgeput, besteed werd aan hulp van derden en beheerd werd als een goed huisvader, ingeval hij nadien toch gebruik wil maken van het gesubsidieerd systeem van het VAPH. Er is nog een tweede manier om het cumulverbod toe te passen. Deze bestaat erin dat de persoon een overeenkomst afsluit met het VAPH waarin hij de subsidiekost van zijn ondersteuning door de voorziening betaalt aan het VAPH. Zolang de persoon blijft betalen aan het VAPH, kan de persoon verder ondersteund worden binnen een erkende en subsidieerbare plaats. Ingeval de schadevergoeding is uitgekeerd onder de vorm van een éénmalig kapitaal, dient de persoon de betalingen jaarlijks aan het VAPH uit te voeren tot dat zijn kapitaal en de intresten zijn uitgeput. In tegenstelling tot de eerste manier, dient de persoon de uitputting van zijn kapitaal niet aan te tonen. Het VAPH weet immers hoeveel de persoon jaarlijks betaalt en kan zo de uitputting van het kapitaal ramen. Indien het kapitaal echter eerder uitgeput is dan het tijdstip van uitputting geraamd door het VAPH, dan dient de persoon wel aan te tonen dat hij zijn kapitaal heeft besteed aan hulp van derden en heeft beheerd als een goed huisvader. Wanneer de schadevergoeding is uitgekeerd onder de vorm van een jaarlijkse of maandelijkse periodieke schadevergoeding, dan betaalt de persoon die periodieke schadevergoeding aan het VAPH, maar beperkt tot de jaarlijkse subsidiekost. In het belang van zowel de persoon met een handicap, de voorzieningen en de overheid, gaat de voorkeur van de minister uit naar de tweede mogelijkheid. Deze mogelijkheid wordt toegelicht vanaf punt 3. Eerst gaan we dieper in op enkele veel voorkomende termen en begrippen met betrekking tot de besproken materie. 2. Enkele begrippen A. De tussenkomsten van het VAPH zijn residuair ( aanvullend) van aard Het uitgangspunt is dat de tussenkomsten van het VAPH aanvullend van aard zijn. De persoon met een handicap moet eerst zijn aanspraak laten gelden ten aanzien van de andere partij die krachtens een andere wetgeving de persoon met een handicap moet vergoeden. Die andere wetgeving kan artikel 1382 van het burgerlijk wetboek, art. 29bis WAM-wet (zwakke weggebruiker), de arbeidsongevallenwetgeving, de wetgeving inzake beroepsziekten zijn. Hij dient op grond van de toepasselijke wet de andere partij aan te spreken en een schadevergoeding te vragen voor de ondersteuning die het VAPH subsidieert. Dit betekent dat hij de andere partij ook moet aanspreken om de schade te vergoeden die erin kan bestaan dat hij (levenslang) nood heeft aan de ondersteuning geboden door een voorziening. 2110/BS/2009 2

3 De persoon die wordt ondersteund door een voorziening of in de toekomst mogelijk zal ondersteund worden door een voorziening, kan maar een schadevergoeding voor hulp van derden vragen begrensd tot het plafond voorzien in de wet die van toepassing is op zijn schadegeval. Bijvoorbeeld op grond van artikel 1382 B.W. dient de tegenpartij alle schade te vergoeden die hij heeft veroorzaakt door zijn fout. De persoon kan op grond van dit artikel dan ook de volledige kost van zijn ondersteuning door een voorziening vorderen van de tegenpartij, op voorwaarde dat hij aantoont dat deze kosten voortvloeien uit zijn schadegeval. Wanneer de persoon zelf gedeeltelijk aansprakelijk wordt gesteld voor het schadegeval, dan kan hij maar een schadevergoeding krijgen in verhouding tot de aansprakelijkheid van de tegenpartij. In de wetgeving met betrekking tot arbeidsongevallen en beroepsziektes staat vermeld welke schade respectievelijk de arbeidsongevallenverzekeraar en het Fonds voor Beroepsziekten moeten vergoeden. Zo dienen zij een schadevergoeding uit te keren indien het slachtoffer nood heeft aan hulp van een derde persoon. Deze schadevergoeding is echter geplafonneerd. Vaak zal de schadevergoeding van hulp van derden in die gevallen lager zijn dan de werkelijke subsidiekost van ondersteuning door een voorziening. Op grond van de verschilregel dient het VAPH wel het verschil bij te passen tussen haar tussenkomsten en de schadevergoeding krachtens een ander wettelijk stelsel (zie punt 2,D). Het VAPH zal ook tussenkomen voor ondersteuning die niet is vergoed door de andere partij, of met andere woorden, de tussenkomsten van het VAPH zijn aanvullend van aard. We vermelden er wel bij dat de persoon met een handicap zijn aanspraak moet laten gelden ten aanzien van de andere partij. Hij moet dus daadwerkelijk aan de andere partij een schadevergoeding vragen voor ondersteuning door een voorziening. Een belangrijk moment in de schaderegeling is het (minnelijk of gerechtelijk) deskundigenonderzoek. De aangestelde deskundige zal nagaan wat de schade is die de persoon met een handicap heeft opgelopen en op grond van zijn bevindingen zal later de schadenota worden opgesteld of zal de rechter bepalen welke schade er vergoed moet worden. De deskundige antwoordt echter enkel op aan hem gestelde vragen. Het is hier dus van groot belang dat er daadwerkelijk aan de deskundige wordt gevraagd of de persoon nood heeft aan ondersteuning door een voorziening of in de toekomst nood zal hebben aan zulke ondersteuning tengevolge van zijn schadegeval. Uiteraard kan dit slechts voor zover er nog geen definitieve schaderegeling is afgesloten tussen de persoon en de verzekeringsmaatschappij. Het VAPH staat de persoon en zijn raadsman zoveel mogelijk bij om hen attent te maken op de formulering van de deskundigenopdracht. B. Wettelijke subrogatie Zoals reeds gezegd moet de persoon met een handicap in eerste instantie een schadevergoeding aan de verzekeringsmaatschappij vragen. Procedures tussen slachtoffers en verzekeringsmaatschappijen kunnen echter jaren aanslepen, met als gevolg dat het slachtoffer lang moet wachten op een schadevergoeding. Om dit te vermijden voorziet artikel 14 van voormeld decreet dat het VAPH in afwachting van een definitieve schadevergoeding, een tussenkomst kan geven aan de persoon met een handicap. 2110/BS/2009 3

4 Het VAPH treedt vervolgens ten belope van deze tussenkomst, in de rechten en rechtsvorderingen van de persoon met een handicap en vraagt haar tussenkomst terug van de verzekeringsmaatschappij. Dit is wat we verstaan onder wettelijke subrogatie. Het wettelijk subrogatierecht is van toepassing zolang de persoon met een handicap nog geen definitieve schadevergoeding heeft gekregen van de verzekeringsmaatschappij. Voor wat betreft de persoon die door een voorziening wordt ondersteund zal het VAPH haar subsidies met betrekking tot de ondersteuning van deze persoon krachtens haar wettelijk subrogatierecht terugvorderen van de verzekeringsmaatschappij. Deze personen nemen in de voorziening een erkende en gesubsidieerde plaats in. C. Cumulverbod I. Algemeen Naast een wettelijk subrogatierecht omvat artikel 14 van voormeld decreet tevens een cumulverbod. De termen wettelijke subrogatie en cumulverbod worden vaak door elkaar gebruikt. Vaak spreekt men in het algemeen over wettelijke subrogatie, ook als men het cumulverbod bedoelt of de gehele regeling van artikel 14 van voormeld decreet. Juridisch zijn het twee verschillende rechtsfiguren, doch ze zijn wel elkaars spiegelbeeld, wat hieronder zal blijken. Het cumulverbod betekent dat het VAPH geen tussenkomst mag geven aan de persoon met een handicap indien hij reeds is vergoed voor dezelfde schade en op grond van dezelfde handicap op grond van een ander wettelijk stelsel. Hier zitten we in de fase dat de persoon met een handicap een definitieve schadevergoeding (door dading of rechterlijke uitspraak) heeft gekregen van de verzekeringsmaatschappij. De persoon met een handicap kan hierna enkel maar terecht bij het VAPH voor hetgeen niet is vergoed door de verzekeringsmaatschappij. We herinneren er nog even aan dat hij zijn aanspraak moet laten gelden ten aanzien van de verzekeringsmaatschappij. Hij moet dus daadwerkelijk een schadevergoeding vragen voor hulp van derden of ondersteuning door een voorziening. II. Schadevergoeding voor hulp van derden/ondersteuning door een voorziening Het cumulverbod heeft enkel betrekking op de schadevergoeding die dezelfde schade dekt als de tussenkomst van het VAPH. Dit betekent dat het VAPH het cumulverbod niet kan toepassen indien de persoon met een handicap enkel een schadevergoeding voor bijvoorbeeld inkomensverlies of voor morele schade heeft ontvangen. Het cumulverbod wordt enkel toegepast op de schadevergoeding voor hulp van derden of meer concreet ondersteuning door een voorziening. III. Schadevergoeding: Kapitaal of rente? Een schadevergoeding kan de vorm aannemen van een éénmalig kapitaal of een jaarlijks of maandelijkse (periodiek herzienbare) vergoeding. In de arbeidsongevallenwetgeving en de wetgeving inzake beroepsziekten is de schadevergoeding hulp van derden altijd uitgekeerd onder de vorm van een (jaarlijks of maandelijkse) periodieke vergoeding. 2110/BS/2009 4

5 In de schadegevallen op grond van art 1382 BW of art. 29bis WAM wet wordt de vorm waaronder de schadevergoeding wordt uitgekeerd overeengekomen tussen het slachtoffer en de verzekering of in voorkomend geval door de rechter. Vaak keert men één kapitaal uit aan de persoon met een handicap, onder andere berekend op grond van de levensverwachting van het slachtoffer. In sommige gevallen wordt de schadevergoeding uitgekeerd onder de vorm van een periodiek herzienbare rente. Een periodiek herzienbare rente biedt het voordeel dat deze rente na een bepaalde tijd kan herzien worden en eventueel aangepast aan de kost van de gewijzigde zorgnood. Een ander voordeel van de rente is dat het slachtoffer zijn schadevergoeding niet in één keer kan opmaken. Het VAPH kan hier niet opdringen aan de persoon en de verzekeringsmaatschappij om de schadevergoeding uit te keren onder de vorm van een rente. Het VAPH is immers geen partij bij de onderhandelingen tussen de persoon met een handicap en de verzekeringsmaatschappij. Ze kan wel de persoon en zijn raadsman bijstaan tijdens de onderhandelingen en raad geven, maar uiteindelijk is de schaderegeling een zaak van de persoon en de verzekeringsmaatschappij. D. Verschilregel Het VAPH moet het verschil tussen haar tussenkomst en de schadevergoeding krachtens een ander wettelijk stelsel voor dezelfde schade bijpassen. De persoon met een handicap die het slachtoffer was van een schadegeval met een verantwoordelijke derde mag immers niet minder ondersteuning krijgen dan de persoon waarvan de handicap een andere oorzaak heeft. 3. Praktische uitvoering van het cumulverbod inzake zorg A. Start van de uitvoering In oktober start het VAPH met de eerste stappen van de uitvoering van het cumulverbod, teneinde de eerste overeenkomsten uit te voeren vanaf 1 januari Vóór 1 januari 2010 wordt het cumulverbod niet met terugwerkende kracht toegepast. Stel dat iemand een schadevergoeding voor hulp van derden heeft gekregen op 1 januari Vanaf 1 september 2004 tot op heden maakt deze persoon gebruik van een erkende en gesubsidieerde plaats in een voorziening. Er is dus vanaf 1 september 2004 cumul tussen de subsidies van het VAPH en de schadevergoeding. Het VAPH zal de subsidiëring van de ondersteuning door de voorziening voor de periode 1 september 2004 tot en met 31 december 2009 echter niet terugvorderen van de persoon. Deze mag immers de dupe niet worden van het feit dat het cumulverbod in het verleden niet werd toegepast. Vanaf 1 januari 2010 wordt het cumulverbod wel ten volle toegepast. B. Dossiers waar nu reeds een definitieve schaderegeling is afgesloten I. Fase 1: Personen informeren over de toepassing van het cumulverbod Alle dossiers waar de persoon een ticket zorg heeft én een schadevergoeding heeft ontvangen die hiermee in cumul komt, zijn opgelijst. Het VAPH schrijft deze mensen aan en legt hen uit dat het VAPH vanaf 1 januari 2010 krachtens het cumulverbod hun zorg niet zomaar kan betoelagen. In deze brief wordt duidelijk uitgelegd dat de persoon de keuze heeft tussen het sluiten van een overeenkomst met het VAPH, met gevolg dat het VAPH de ondersteuning van die persoon gewoon verder subsidieert, of dat hij zijn ondersteuning zelf 2110/BS/2009 5

6 kan bekostigen met zijn schadevergoeding buiten het VAPH om. In dit geval mag hij geen erkende en subsidieerbare plaats innemen in een voorziening. In de eerste brief wordt ook aan de personen die effectief van hun ticket zorg gebruik maken, gevraagd om de kosten te bewijzen die zij daadwerkelijk hebben gemaakt voor niet-gesubsidieerde hulp van derden of niet-gesubsidieerde ondersteuning door een voorziening, en dit voor de periode vanaf het afsluiten van de schaderegeling tot en met 31 december Dit is van belang bij de bepaling van het restkapitaal waarop het cumulverbod vanaf 1 januari 2010 wordt toegepast (zie punt II). De personen die nog geen gebruik maken van hun ticket worden aangespoord om alle bewijsstukken inzake de kosten van hun hulp van derden bij te houden. Deze stukken worden in elk geval opgevraagd op het moment dat deze personen van een erkende en gesubsidieerde plaats in een voorziening gebruik wil maken en zijn van belang bij de berekening van het restkapitaal waarop het cumulverbod zal toegepast worden. Deze brief wordt in oktober verstuurd. De inhoud en formulering van deze brief worden momenteel met de gebruikersorganisaties besproken. De definitieve versie van deze brief zal ter info aan de voorzieningen worden overgemaakt. II. Fase 2: Berekening van het bedrag van het restkapitaal Voor de personen die nu reeds gebruik maken van een erkende en gesubsidieerde plaats in een voorziening berekent het VAPH het bedrag van de schadevergoeding waarop het cumulverbod vanaf 1 januari 2010 zal toegepast worden. Het VAPH zal geen verrekening doen ingeval de schadevergoeding werd uitgekeerd onder de vorm van een (jaarlijks of periodieke) vergoeding. Het VAPH past het cumulverbod vanaf 1 januari 2010 toe op de schadevergoeding die vanaf die datum wordt uitgekeerd aan de persoon. Er gebeurt wel een verrekening wanneer de schadevergoeding werd uitgekeerd onder de vorm van een éénmalig kapitaal. We dienen immers te weten wat het restkapitaal is waarop het cumulverbod vanaf 1 januari 2010 zal toegepast worden. In de eerste brief werd reeds aan de persoon gevraagd om alle bewijsstukken inzake de kost van zijn niet-gesubsidieerde hulp van derden of niet-gesubsidieerde ondersteuning door een voorziening tot en met 31 december 2009 bij te brengen. De berekening van het restkapitaal gebeurt als volgt: Stel dat de persoon in 2004 een kapitaal voor hulp van derden van euro kreeg. Eerst brengt het VAPH het besteed bedrag aan hulp van derden in 2004 in mindering. Op het dan bekomen bedrag wordt een intrest bijgeteld, berekend aan de intrestvoet die door de partijen in aanmerking werd genomen bij de kapitalisatie van de schadevergoeding (bijvoorbeeld 3,5%). Het VAPH doet deze berekening voor elk jaar tot en met 31 december Indien het dan bekomen bedrag hoger is dan de oorspronkelijk kapitaal van euro, dan wordt het cumulverbod toegepast op dit laatste bedrag. Maar indien het bekomen bedrag lager is dan de oorspronkelijk kapitaal van euro, dan wordt het cumulverbod toegepast op het eerste bedrag. Wanneer de persoon geen bewijsstukken bijbrengt, dan wordt het cumulverbod ook toegepast op het oorspronkelijk kapitaal van euro. Het VAPH zal dus het cumulverbod vanaf 1 januari 2010 toepassen op hoogstens het bedrag van het oorspronkelijk uitgekeerd kapitaal. We gaan er immers van uit dat de persoon minstens de intresten nodig had om zijn hulp van derden vóór 31 december 2009 te bekostigen, ook al had hij in 2110/BS/2009 6

7 werkelijkheid minder geld nodig. Indien het VAPH echter aan de hand van de ingediende bewijsstukken vaststelt dat de persoon meer geld nodig had dan de intresten, dan wordt het cumulverbod toegepast op het berekend restkapitaal. Deze methode is billijk voor de persoon in die zin dat hij de kans krijgt om aan te tonen wat hij werkelijk heeft besteed aan hulp van derden. Het is immers mogelijk dat een persoon in werkelijkheid meer kosten voor zijn hulp van derden heeft gemaakt dan de vergoeding die hiervoor in de schaderegeling werd voorzien. Voor de personen die geen bewijsstukken bijbrengen is het billijk om geen rekening te houden met de intresten van het verleden. Aan deze personen wordt nu pas gevraagd om bewijsstukken aan te leveren en dit kan voor bewijsproblemen zorgen. III. Fase 3: Het aanbieden van de overeenkomst Een tweetal weken na het versturen van de eerste brief, wordt er een tweede brief verstuurd. Deze tweede brief wordt enkel verstuurd naar de personen die effectief van een erkende en gesubsidieerde plaats in een voorziening gebruik maken. Daarin wordt de persoon gevraagd om een overeenkomst af te sluiten. Het VAPH vraagt ook reeds een betaling voor de ondersteuning van de persoon voor het jaar Voor de berekening van dit bedrag (zie punt 4,A). Het VAPH deelt de persoon tevens mee wat het bedrag van de schadevergoeding is waarop het cumulverbod wordt toegepast. Dit bedrag wordt dus eerder door het VAPH berekend aan de hand van de door de persoon ingediende bewijsstukken (zie punt II). C. Dossiers waar nog geen definitieve regeling is afgesloten Indien deze personen gebruik maken van een gesubsidieerde zorgvorm, dan stelt er zich geen probleem. Het VAPH betoelaagt de ondersteuning en vordert krachtens haar wettelijk subrogatierecht de kosten van deze ondersteuning terug van de verzekeringsmaatschappij. Het VAPH volgt deze dossiers nauwgezet op en staat de persoon bij tijdens de onderhandelingen met de verzekeringsmaatschappij. Meestal gebeurt dit schriftelijk via contact met de raadsman van de persoon en de verzekeringsmaatschappij. Het VAPH zal er hier vooral op toezien dat de huidige en toekomstige nood aan ondersteuning door een voorziening is opgenomen in het deskundigenverslag en uiteindelijk in de schadeclaim. Ook zal het VAPH erop toezien dat de begroting van de schadepost 'hulp van derden' in overeenstemming is met de realiteit. Het gebeurt soms dat de advocaat of de verzekeringsmaatschappij zelf met de voorziening contact opnemen en vragen hoeveel hun ondersteuning precies kost. Het VAPH vraagt dat de voorziening in zulk geval deze personen doorverwijst naar de juridische cel van het VAPH. De juridische cel kan immers de bedragen aftoetsen bij de cel kostenstaten of bij de cel ambulante diensten, zodat steeds de juiste en meest recente bedragen worden gebruikt bij de schadebegroting. Het VAPH zal in deze fase reeds de persoon informeren over de overeenkomst met het VAPH. Het is de bedoeling dat de overeenkomst ingaat op hetzelfde moment dat de definitieve schaderegeling wordt afgesloten, voor zover deze personen op dat moment van een voorziening gebruik maken. Indien dit (nog) niet het geval is, dan sensibiliseert het VAPH de personen om alle bewijsstukken inzake de kost van niet-gesubsidieerde hulp van derden of niet-gesubsidieerde ondersteuning door een voorziening bij te houden. Op het moment dat de persoon van een erkende en gesubsidieerde plaats gebruik maakt en het VAPH dus een voorstel tot overeenkomst zal voorleggen, zullen deze 2110/BS/2009 7

8 stukken in elk geval worden opgevraagd om het restkapitaal vast te stellen waarop het cumulverbod zal worden toegepast. D. Verklaring op eer in protocol van verblijf Het VAPH raadt de voorzieningen aan om bij de intake de gebruiker schriftelijk te laten verklaren dat hij geen schadevergoeding voor hulp van derden of ondersteuning door een voorziening heeft gekregen of dat hij geen aanspraak kan maken op dergelijke vergoeding. Indien de gebruiker een dergelijke vergoeding heeft ontvangen of er aanspraak op kan maken, dan brengt hij de voorziening en het VAPH onverwijld op de hoogte hiervan. Deze verklaring op eer kan deel uitmaken van het protocol van verblijf. Het is belangrijk om aan de persoon of zijn wettelijk vertegenwoordiger duidelijk te maken dat de verklaring op eer betrekking heeft op vergoedingen tengevolge een verkeersongeval, arbeidsongeval, beroepsziekte, medische fout of elk ander schadegeval waar een andere partij de schade moet vergoeden. Het gaat dus niet om bijvoorbeeld de integratietegemoetkoming van de FOD Sociale Zekerheid of een bijkomende vergoeding hulp van derden van de mutualiteit. Dergelijke vergoedingen vallen niet onder het toepassingsgebied van artikel 14 van voormeld decreet. Wanneer de gebruiker een valse verklaring aflegt, dan is dit een grond voor de voorziening om de ondersteuning van deze gebruiker éénzijdig op te zeggen. Deze grond van éénzijdige opzegging door de voorziening wordt toegevoegd in het reglement van orde. Voordeel van deze werkwijze is dat de voorziening niet voor onvoorziene omstandigheden wordt geplaatst. Omwille van de wetgeving inzake privacy is het aan het VAPH niet toegestaan zelf deze informatie op voorhand aan de voorziening te verstrekken. 4. De persoon sluit de overeenkomst met het VAPH af A. Principe De overeenkomst tussen de persoon met een handicap en het VAPH houdt in dat de persoon de subsidiekost met betrekking tot zijn ondersteuning betaalt aan het VAPH. Omdat de subsidiekost van een bepaald opnamejaar pas enkele jaren later bekend is, zal het VAPH de subsidiekost ramen op basis van de laatst gekende gegevens (dagprijs, dagen van aan-en afwezigheid, ). Na drie jaar zal het VAPH evalueren of de gevraagde bedragen in overeenstemming zijn met de werkelijk betaalde subsidies voor de ondersteuning van de persoon. Indien nodig zal een verrekening plaatsvinden. B. Kapitaal Indien de schadevergoeding is uitgekeerd onder de vorm van één kapitaal, dan dient de persoon de subsidiekost van zijn ondersteuning te betalen aan het VAPH tot dat het kapitaal en de intresten zijn uitgeput. De betalingen gebeuren telkens in het begin van het jaar. Het VAPH houdt de bedragen die de persoon elk jaar betaalt nauwgezet bij en brengt die in mindering van het kapitaal. Zo kan het VAPH probleemloos het tijdstip bepalen wanneer het kapitaal zal uitgeput zijn. De persoon dient hier dus niet zelf aan te tonen wanneer zijn kapitaal uitgeput is, 2110/BS/2009 8

9 tenzij het kapitaal vroegtijdig is uitgeput. Dan zal hij moeten bewijzen dat het kapitaal werd besteed aan hulp van derden én dat hij het kapitaal heeft beheerd als een goed huisvader. C.Rente/maandelijks of jaarlijkse vergoeding De schadevergoeding kan ook uitgekeerd worden onder de vorm van een periodieke betaling, zoals het geval is bij een arbeidsongeval of een beroepsziekte. In dit geval betaalt de persoon ook de subsidiekost met betrekking tot zijn ondersteuning terug aan het VAPH, maar beperkt tot het bedrag van de jaarlijkse periodieke vergoeding. Als de jaarlijkse (geraamde) subsidiekost dus hoger is dan de jaarlijks periodieke schadevergoeding, dan betaalt de persoon enkel de schadevergoeding aan het VAPH. Als de jaarlijks (geraamde) subsidiekost lager is dan de jaarlijkse schadevergoeding, dan betaalt de persoon enkel de jaarlijks (geraamde) subsidiekost aan het VAPH. Het is mogelijk dat een periodieke schadevergoeding jaarlijks wordt uitbetaald aan de persoon of maandelijks. Indien de betaling maandelijks gebeurt, dan zal het VAPH ook de betalingen aan de persoon maandelijks innen. D. Gevolgen van het sluiten en uitvoeren van de overeenkomst Als de persoon een overeenkomst afsluit met het VAPH en de overeenkomst blijft uitvoeren, dan subsidieert het VAPH de ondersteuning van deze persoon door een voorziening. Deze persoon neemt dan een erkende en gesubsidieerde plaats in. E. Eigen bijdrage van de persoon met een handicap De wetgeving voorziet dat de persoon met een handicap aan de meeste voorzieningen een eigen bijdrage dient te betalen. Deze eigen bijdrage is een deeltje van de gehele kost van ondersteuning van de voorziening. Het cumulverbod wordt enkel toegepast op hetgeen het VAPH werkelijk aan de voorziening subsidieert voor de ondersteuning van de persoon. Dus met andere woorden de subsidiekost zonder de eigen bijdrage van de persoon. Bij de begroting van de schade van de persoon deelt het VAPH aan de raadsman van de persoon enkel de subsidiekost van het VAPH mee zonder eigen bijdrage. Het bedrag dat de persoon krachtens de overeenkomst aan het VAPH moet terugbetalen is dan ook enkel de subsidiekost zonder eigen bijdrage. De eventueel verschuldigde eigen bijdrage betaalt de persoon gewoon verder aan de voorziening. Indien de persoon meent dat de toekomstige eigen bijdrage ook vergoed moet worden door de verzekeringsmaatschappij, dan kan hij hiervoor een aparte schadepost opnemen in de schadeclaim tegen de verzekeringsmaatschappij. Wij zullen niet nalaten de persoon met een handicap hierover te informeren. 2110/BS/2009 9

10 5. De persoon weigert de overeenkomst af te sluiten Tengevolge het cumulverbod kan het VAPH de ondersteuning van deze persoon niet meer betoelagen aan de voorziening. Vanaf het moment dat het VAPH een weigering of na herhaaldelijk aandringen geen antwoord heeft bekomen van de persoon, wordt de voorziening hiervan in kennis gesteld. De voorziening dient dan de nodige stappen te ondernemen om de ondersteuning van deze persoon op te zeggen. Dit houdt in dat de voorziening de ondersteuning van de gebruiker meteen opzegt, zodat de opzeggingstermijn de eerste dag van de volgende maand ingaat. De voorziening deelt de opzegging van de ondersteuning van de gebruiker en de duur van de opzeggingstermijn onverwijld mee aan het VAPH. Het VAPH zal de subsidiëring van de ondersteuning van deze gebruiker stopzetten na afloop van de opzeggingstermijn. Indien er contractueel geen opzeggingstermijn is bedongen tussen de voorziening en de gebruiker, dan stopt het VAPH de subsidiëring ten laatste na drie maanden, te rekenen vanaf de eerste dag van de maand volgend op de maand waarin het VAPH de voorziening op de hoogte bracht van haar voornemen om de subsidiëring te stoppen. Wanneer de voorziening de opzeggingstermijn wegens uitzonderlijke en behartigenswaardige motieven verlengt, dan zal het VAPH de subsidiëring ook pas stopzetten nadat de verlengde opzeggingstermijn een einde heeft genomen, met dien verstande dat de verlenging van de opzeggingstermijn niet langer kan zijn dan twee maanden. Het VAPH zal haar subsidiëring dan ook stopzetten na afloop van de verlenging van twee maanden, ondanks het feit dat de verlenging bedongen tussen de gebruiker en de voorziening langer zou zijn dan twee maanden. Het VAPH zal haar subsidiëring in alle geval stopzetten na één jaar, te rekenen vanaf de eerste dag van de brief waarmee de voorziening op de hoogte werd gebracht dat de persoon geen overeenkomst met het VAPH wenst af te sluiten. De termijn van één jaar zou moeten volstaan om ook de aanverwante overeenkomsten met de gebruiker op te zeggen (bijvoorbeeld de huurovereenkomst bij zelfstandig wonen). Het VAPH zal haar subsidiëring gedaan na 1 januari 2010 echter wel van de gebruiker terugvorderen op grond van de onverschuldigde betaling. Het VAPH heeft immers tussenkomsten verleend die ze niet verschuldigd was, aangezien de persoon reeds een schadevergoeding had gekregen voor dezelfde schade en op grond van dezelfde handicap. De bedoeling van het voorgaande is dat zowel de gebruiker als de voorziening de kans krijgen om de nodige schikkingen te treffen. Evenwel kan het VAPH, door de werking van het cumulverbod, niet anders dan haar subsidiëring van de gebruiker die een schadevergoeding heeft ontvangen uiteindelijk stop te zetten. 6. De persoon stopt met betalingen in kader van de overeenkomst uit te voeren De overeenkomst voorziet dat het VAPH per aangetekend schrijven in eerste instantie de persoon aanmaant om de betalingen uit te voeren. Wanneer de persoon na drie maanden, te rekenen vanaf de dag van voormeld aangetekende brief nog steeds niet betaalt en geen voorstel tot betalingsplan voorlegt, dan zal het VAPH de overeenkomst opzeggen. 2110/BS/

11 Het VAPH zal de voorziening onverwijld op de hoogte brengen van haar voornemen om de overeenkomst op te zeggen. De voorziening zegt dan de ondersteuning van de gebruiker op, zodat de opzeggingstermijn kan aanvatten de eerste dag van de volgende maand. De voorziening brengt het VAPH hiervan op de hoogte en deelt ook de duur van de opzeggingstermijn mee. De overeenkomst tussen het VAPH en de persoon voorziet dat de opzeggingstermijn van de overeenkomst parallel loopt met de opzeggingstermijn die bedongen is tussen de persoon en de voorziening. Indien er geen opzeggingstermijn contractueel is bedongen, dan bedraagt de opzeggingstermijn van de overeenkomst 3 maanden. Deze regeling is analoog als in het geval de persoon geen overeenkomst wenst af te sluiten met het VAPH. Wanneer de voorziening de opzeggingstermijn wegens uitzonderlijke en behartigenswaardige motieven verlengt, dan zal het VAPH de subsidiëring ook pas stopzetten nadat de verlengde opzeggingstermijn een einde heeft genomen, Met dien verstande dat de verlenging van de opzeggingstermijn niet langer kan zijn dan 2 maanden. Het VAPH zal haar subsidiëring dan ook stopzetten na afloop van de verlenging van 2 maanden, ondanks het feit dat de verlenging bedongen tussen de gebruiker en de voorziening langer zou zijn dan 2 maanden. Het VAPH zal haar subsidiëring in alle geval stopzetten na 1 jaar te rekenen vanaf de eerste dag van de brief waarmee de voorziening op de hoogte werd gebracht van de opzegging van de overeenkomst VAPH-gebruiker. 7. De persoon weigert de overeenkomst af te sluiten of de overeenkomst is stopgezet De ondersteuning van de persoon kan niet meer door het VAPH worden gesubsidieerd. Op de CR krijgt hij de vermelding niet subsidieerbaar. Om privacyredenen is dit enkel zichtbaar voor het VAPH. Bijgevolg mag deze persoon niet meer verschijnen op de kostenstaten van de collectieve voorzieningen of voorkomen op de prestatiestaten en cliëntregistratie van de ambulante voorzieningen. De persoon kan er voor kiezen om zijn ondersteuning zelf te organiseren met zijn schadevergoeding, buiten het VAPH om. Eventueel kan hij zelf met een voorziening een overeenkomst afsluiten waarin onder andere de kostprijs van zijn ondersteuning wordt overeengekomen. In dit geval mag de ondersteuning van deze persoon geenszins het voorwerp uitmaken van enige subsidiëring van het VAPH. In principe mag de persoon ook niet ondersteund worden in gebouwen die werden betoelaagd met VIPA-middelen. De ondersteuning door een voorziening kan evenwel (terug) worden betoelaagd door het VAPH, echter op voorwaarde dat de schadevergoeding is uitgeput, besteed werd aan hulp van derden en beheerd werd als een goed huisvader. De bewijslast ligt bij de persoon. Wanneer het kapitaal is uitgeput, besteed aan hulp van derden en beheerd als een goed huisvader, dan mag deze persoon terug een subsidieerbare en erkende plaats innemen. In de meeste gevallen zal een naadloze overgang naar een subsidieerbare en erkende plaats wenselijk zijn. Op het moment dat duidelijk wordt dat het kapitaal binnen het jaar zal uitgeput zijn, moet deze persoon met een zorgvraag bij de CRZ geregistreerd worden. De voorziening kan dit inroepen als een gemotiveerde afwijking op de regels zorgregie om deze naadloze overgang te realiseren. 2110/BS/

12 8. Speciale situaties A. De schadevergoeding is onvolledig of is uitgekeerd onder de vorm van een periodieke vergoeding Het is mogelijk dat het kapitaal lager is dan de totale kost van de ondersteuning. Dit kan het geval zijn bij gedeelde aansprakelijkheid tussen de persoon met een handicap en de tegenpartij. Indien de persoon bijvoorbeeld zelf voor 50% aansprakelijk is voor zijn ongeval, zal de verzekeringsmaatschappij van de tegenpartij slechts de helft van de schade vergoeden. Ook in dit geval zal het VAPH vragen aan de persoon om een overeenkomst af te sluiten. Krachtens die overeenkomst zal de persoon de subsidiekost van zijn ondersteuning volledig terugbetalen aan het VAPH, dus niet beperkt tot de helft van de subsidiekost. Deze persoon neemt een erkende en gesubsidieerde plaats in de voorziening in. Als het kapitaal volledig uitgeput is, zal het VAPH terug volledig subsidiëren. Dit uiteraard op voorwaarde dat de persoon zijn kapitaal als een goed huisvader heeft beheerd en heeft besteed aan hulp van derden. In dit geval zal het kapitaal van de persoon wel sneller uitgeput zijn dan ingeval de persoon een volledige schadevergoeding zou hebben gekregen. De persoon die met een gedeeltelijke schadevergoeding zijn ondersteuning zelf wil organiseren, zal ook eerst zijn kapitaal moeten uitputten. Deze persoon kan ook een overeenkomst met de voorziening sluiten, waarin onder andere de kostprijs van zijn ondersteuning wordt afgesproken. Deze persoon neemt een niet -erkende en niet-subsidieerbare plaats in de voorziening in. Als hij aantoont dat zijn kapitaal is uitgeput, beheerd als een goed huisvader en besteed aan hulp van derden, dan kan hij terug een erkende en gesubsidieerde plaats in een voorziening innemen. Ook hier zal het kapitaal uiteraard sneller uitgeput zijn dan ingeval de persoon een volledige vergoeding zou hebben gekregen. De schadevergoeding kan ook uitgekeerd worden onder de vorm van een periodieke vergoeding, jaarlijks of maandelijks uitgekeerd aan de persoon. Dit is gebruikelijk in de arbeidsongevallenwetgeving. Vaak is deze jaarlijkse rente lager dan de werkelijke jaarlijkse subsidiekost van een voorziening. Er stelt zich geen probleem als de persoon een overeenkomst afsluit met het VAPH. De persoon betaalt dan zijn periodieke vergoeding aan het VAPH, en het VAPH subsidieert volledig de voorziening (zie punt 4,C). Er stelt zich echter een probleem indien de persoon naar een voorziening wenst te gaan buiten het VAPH om. In dit geval zegt de regelgeving dat het VAPH het verschil dient bij te passen tussen de tussenkomst van het VAPH en de schadevergoeding krachtens een ander wettelijk stelsel. Het is niet werkbaar om ingeval van een periodieke vergoeding die lager is dan de jaarlijkse subsidiekost het verschil tussen de jaarlijkse subsidiekost en de jaarlijkse periodieke vergoeding bij te passen aan de voorziening. Dit zou er toe leiden dat die persoon een deels subsidieerbare plaats, deels een niet-subsidieerbare plaats in de voorziening inneemt Als de personen met een periodieke vergoeding lager dan de jaarlijkse subsidiekost geen overeenkomst met het VAPH wensen af te sluiten, dan kunnen ze enkel ondersteund worden door een voorziening volledig buiten het VAPH om. Ze kunnen dus geen erkende en subsidieerbare plaats innemen. 2110/BS/

13 B. Ondersteuning aan personen zonder ticket Het probleem is dat deze personen niet gekend zijn bij ons, maar dat het VAPH wel de ondersteuning betoelaagt. Zo kan krachtens artikel 19 van het besluit van 17 december 1996 een erkende thuisbegeleidingsdienst een beperkt aantal begeleidingen verlenen aan personen die nog niet bij het VAPH erkend zijn als persoon met een handicap. Wij kennen die personen wel binnen de afrekeningsdossiers, maar niet binnen andere bestanden. Het VAPH onderzoekt de mogelijkheden om deze personen te kennen vanaf het moment dat ze van een voorziening gebruik maken. In ieder geval verwacht het VAPH dat deze overeenkomsten ook in de zorgregie databank (cliëntregistratie) worden geregistreerd. Vanaf het moment dat het VAPH over de mogelijkheid beschikt om deze personen te kennen, zullen ook zij gevraagd worden om een overeenkomst met het VAPH af te sluiten, ingeval ze een schadevergoeding voor hulp van derden of ondersteuning door een voorziening hebben gekregen. Wenst u meer informatie? U kunt terecht op de nummers of of op ons adres wettelijkesubrogatie@vaph.be. Met de meeste hoogachting, Laurent Bursens Administrateur-generaal 2110/BS/