ESF-project *Techniek-Ambassadeurs* Verslaggeving study-visit Nederland Februari Maart 2014

Transcriptie

1 ESF-project *Techniek-Ambassadeurs* Verslaggeving study-visit Nederland Februari Maart 2014 De gemeenschappelijke taal ligt aan de basis van een snelle en duidelijke informatie-uitwisseling. Bovendien beschikt Nederland over veel ervaringen rond het opzetten van projecten waarin de herwaardering van Techniek centraal staat. Binnen het Vlaamse politieke landschap grijpt men bovendien naar voorbeelden uit Nederland als inspiratie voor het uitzetten van een beleid voor een opmerkelijke stijging van het aantal STEM-gediplomeerden. Het onderzoekskader en bijhorende vragenlijst worden gebruikt als basis voor het gesprek met de verschillende projectmedewerkers. De bruikbare bevindingen, ervaringen en knowhow voor ons project worden hieronder gestructureerd.

2 INHOUDSTAFEL INHOUDSTAFEL... 2 KADER Relevante info ivm het onderwijs Basisonderwijs Voortgezet onderwijs Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) HAVO en VWO Eindexamen Ondersteuning in keuzebegeleiding Beleidskader... 7 OVERZICHT STUDIEBEZOEKEN... 8 PROJECTEN Technocentrum zeeland / bedrijf+school (terneuzen) Omschrijving Onderzoekskader... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Aandachtspunten / te onthouden / (?) Context vertaalbaar naar Vlaanderen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Inhoudelijk... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Omkadering... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 2. Technocentrum zeeland / opleiding techniekambassadeurs (terneuzen)fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Omschrijving... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Onderzoekskader... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Aandachtspunten / te onthouden / (?)... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Context vertaalbaar naar Vlaanderen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Inhoudelijk... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Omkadering... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 3. Jet-Net Omschrijving Onderzoekskader... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Aandachtspunten / te onthouden / (?) Context vertaalbaar naar Vlaanderen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Inhoudelijk... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Omkadering... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 4. Techniekpact platform bèta techniek Omschrijving Onderzoekskader... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Aandachtspunten / te onthouden / (?) Context vertaalbaar naar Vlaanderen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.

3 Inhoudelijk... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Omkadering... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5. VHTO Omschrijving Organisatie Enkele projecten in de kijker Onderzoekskader... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Aandachtspunten / te onthouden / (?) Context vertaalbaar naar Vlaanderen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Inhoudelijk... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Omkadering... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 6. Calandlyceum technasium Omschrijving Caland Lyceum Amsterdam (Technasium) Expertisecentrum Technasium Onderzoekskader... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Aandachtspunten / te onthouden / (?) Context vertaalbaar naar Vlaanderen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Inhoudelijk... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Omkadering... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 7. Techniektalent.nu Omschrijving Organisatie Techniektalent BètaMentality model Aanbod Enkele projecten in de kijker Regionale verankering via Technet Onderzoekskader... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Aandachtspunten / te onthouden / (?) Context vertaalbaar naar Vlaanderen... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Inhoudelijk... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd Omkadering... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.

4 KADER 1. RELEVANTE INFO IVM HET ONDERWIJS In onderstaand schema wordt de onderwijsstructuur in Nederland weergegeven. Een andere weergave is terug te vinden via de gids voor voortgezet onderwijs ( ). Figuur 1: onderwijsschema Nederland (bron: taalunieversum.org/onderwijs/termen/nederland/schema_nederland/ schema_onderwijssysteem_nederland.htm) Verder wordt de onderwijsstructuur toegelicht op basis van informatie op de website en op basis van gesprekken tijdens de studiebezoeken aan Nederland.

5 1.1. BASISONDERWIJS Kinderen mogen naar de basisschool als ze 4 jaar zijn. De meeste kinderen volgen 8 jaar basisonderwijs. Kinderen die moeilijk leren kunnen naar een school voor speciaal basisonderwijs. Basisscholen moeten ook aandacht besteden aan wetenschap en techniek (vermeld in de kerndoelen!). De overheid wil dat er meer aandacht komt voor deze vakken. Scholen krijgen daarbij hulp van het bedrijfsleven en het technisch hoger onderwijs. Zo kunnen leerlingen beter kennismaken met techniek en kiezen meer scholieren voor een technische vervolgopleiding. Centrale eindtoets of andere eindtoets De overheid biedt basisscholen een centrale eindtoets aan (de Citotoets). Scholen kunnen er ook voor kiezen een andere eindtoets te gebruiken. Deze toets moet dan wel voldoen aan landelijke kwaliteitseisen. Schooladvies op de basisschool In groep 8 krijgen kinderen een schooladvies. Met dit schooladvies kan een middelbare school gezocht worden. Het advies is gebaseerd op: - De behaalde cijfers; - De uitkomst van de eindtoets (Citotoets); - Hoe het kind in de klas is; - De aanleg voor bepaalde vakken. De school voor voortgezet onderwijs beslist of het kind wordt toegelaten en kijkt daarbij naar het schooladvies. Tot 3 jaar na de Citotoets is er een opvolging of het niveau van de leerling voldoende overeenkomt met het resultaat van de toets en bij uitbreiding van het schooladvies. Hiermee wordt een zo realistisch mogelijke inschatting van de capaciteiten van de leerling beoogd VOORTGEZET ONDERWIJS Er zijn verschillende soorten scholen voor voortgezet onderwijs. Ze onderscheiden zich door het schooltype, de levensovertuiging, de onderwijskundige stroming en de extra aandacht voor bepaalde vakken. Drie soorten scholen voor voortgezet onderwijs: - Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) inclusief praktijkonderwijs; - Hoger algemeen voortgezet onderwijs (havo); - Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (vwo). Deze 3 soorten voortgezet onderwijs zijn bedoeld voor leerlingen vanaf 12 jaar VOORBEREIDEND MIDDELBAAR BEROEPSONDERWIJS (VMBO) Het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo) biedt praktijkopleidingen en meer theoretische opleidingen. Het vmbo duurt 4 jaar. Het is de bedoeling dat zoveel mogelijk leerlingen doorstromen naar de havo of het mbo. Leerlingen zijn verplicht om door te leren totdat ze over een startkwalificatie (minimaal mbo-diploma niveau 2) beschikken of 18 jaar zijn.

6 Onderbouw vmbo In de eerste 2 jaar van het vmbo (onderbouw) krijgen alle scholieren hetzelfde lesaanbod. Het onderwijs in de onderbouw moet voldoen aan eisen (kerndoelen). Deze kerndoelen bepalen wat leerlingen in de onderbouw moeten weten en kunnen. Bijvoorbeeld wat scholieren moeten weten over geschiedenis en wat ze na de eerste 2 jaar moeten kunnen berekenen bij wiskunde. In totaal zijn er 58 kerndoelen voor de onderbouw voortgezet onderwijs. Bovenbouw vmbo Na de eerste 2 jaar gaat de leerling naar de bovenbouw. Aan het einde van het 2 e schooljaar kiest elke vmbo-leerling een sector (richting) en een leerweg. Een sector bereidt vmbo-leerlingen voor op hun vervolgopleiding en het werk dat ze na hun opleiding kunnen doen. Het vmbo heeft 4 sectoren: - Zorg en welzijn; - Techniek; - Economie; - Landbouw. Binnen een sector kunnen studenten een specialisatie kiezen. Binnen de sector techniek kunnen ze bijvoorbeeld kiezen voor bouw, metaal of elektrotechniek HAVO EN VWO De havo (hoger algemeen voortgezet onderwijs, 5 jaar) en het vwo (voorbereidend wetenschappelijk onderwijs, 6 jaar) bereiden leerlingen voor op een studie in het hoger beroepsonderwijs (hbo) en aan de universiteit EINDEXAMEN Het eindexamen in het voortgezet onderwijs bestaat uit het schoolexamen en het centraal schriftelijk examen aan het eind van het laatste schooljaar ONDERSTEUNING IN KEUZEBEGELEIDING Project scholen aan zet In Nederland moeten alle scholen aan keuzebegeleiding doen (cfr de taak van een CLB in Vlaanderen). Vrijwel alle basisscholen voorzien de ouders van schoolverlaters van informatie over het voortgezet onderwijs. In de meeste gevallen krijgen de ouders schriftelijke informatie, maar veel scholen organiseren ook informatiebijeenkomsten, veelal in samenwerking met scholen van voortgezet onderwijs. Veel basisscholen informeren ouders niet alleen over de inrichting van het voortgezet onderwijs, maar ook over de eisen die gesteld worden aan de studiehouding van hun kinderen. Op nagenoeg alle basisscholen wordt voldoende gedaan aan voorlichting aan ouders en dat geldt ook voor de aandacht die specifiek aan allochtone ouders wordt besteed. Mede gelet op de toenemende druk van ouders op het schooladvies is het nodig tijdig te starten met de keuzebegeleiding van ouders en leerlingen in het basisonderwijs. Door ouders tijdig bij dit keuzeproces te betrekken kan de acceptatie van het uiteindelijke advies toenemen. Tijdens dit keuzepro-

7 ces moet een goede match worden bereikt tussen de mogelijkheden en beperkingen van een kind enerzijds en de meest geschikte school van voortgezet onderwijs anderzijds. Een belangrijke opmerking met betrekking tot de Nederlandse onderwijsstructuur en het verschil met de Vlaamse structuur is het nettenverhaal. In geen enkele bezocht land kent men de sterke verzuiling zoals die bij ons speelt. 2. BELEIDSKADER Doorheen de contacten en gesprekken kwamen onderstaande aandachtspunten naar boven: - In Nederland is de aanpak van de achteruitgang van het aantal STEM-gediplomeerden reeds vele jaren een belangrijke beleidsprioriteit. De overheid biedt hier vanuit verschillende kabinetten ruimschoots aandacht aan en hier staat ook een aanzienlijk budget tegenover. De concrete acties worden opgevolgd vanuit een duidelijk kader en visie door het Platform Betatechniek. - Een grondige evaluatie van het platform heeft geleid tot de opmaak van het Techniekpact. Het Techniekpact dient bij te dragen tot een betere afstemming en samenwerking van de verschillende partners (werkgevers, werknemers, sectoren en onderwijs) in het verhaal. Ondanks de globale aanpak kent men in Nederland ook een versnippering binnen het landschap.

8 OVERZICHT STUDIEBEZOEKEN Studiebezoek 1 13/02/2014 Locatie Organisatie Project Biobase training center Terneuzen Technocentrum Zeeland Bedrijf+school Agenda 10u 15u Kick-off project Bedrijf+School (contact scholen / bedrijf / techniekambassadeur 15 18u Opleiding Techniekambassadeurs 18 20u Meeting deelnemers en bedrijven Studiebezoek 2 17/02/2014 Locatie Organisatie Project Europese partners Den Haag Platform Betatechniek ihkv. ingenious uitwisseling Jet-Net, Betatechniek, Techniekpact Europese partners (Duitsland, Estland, Denemarken) Agenda 9 12u30 Visit Jet-Net industry (shell) + meet teachers to see both sides of the Jet-Net collaboration 14 17u Presentation Beta Techniek & Technology Pact (+ dialogue workshop) Studiebezoek 3 03/03/2014 en 04/03/2014 Locatie Organisaties Project Amsterdam, Woerden VHTO, Calandlyceum Technasium, Techniektalent.nu Diverse Agenda 03/03/ u 17u 04/03/2014 9u 10u30 04/03/ u 16u30 VHTO Amsterdam Calandlyceum / technasium Amsterdam Techniektalent.nu Woerden

9 PROJECTEN 1. TECHNOCENTRUM ZEELAND / BEDRIJF+SCHOOL (TERNEUZEN) + OPLEIDING TECHNIEKAM- BASSADEURS Identikit Contact Info Regionale spreiding Doelgroep Bereik Financiering op jaarbasis Dick Schipper Provincie Zeeland (NL) Bedrijfswereld (harde sectoren Betavakken) Onderwijswereld (Basisonderwijs hoger onderwijs) 250 bedrijven in database 600 bedrijfsactiviteiten / jaar ( bereikte lln) Regionaal (Zeeland) Beperkte overheidstoelage. Middelen vanuit onderwijs en steden en gemeenten Looptijd Start: 2008 Bewezen resultaat nvt 1.1. OMSCHRIJVING Bedrijf+School loopt ruim 7 jaar in Zeeland. Door de jaren heen werd een database en interactieve website opgezet waarmee de scholen aan de slag kunnen om techniekactiviteiten op te zetten ism. het bedrijfsleven. De vorming tot techniekambassadeurs en het inzetten van de Techniekbus zijn specifieke projectelementen die moeten bijdragen tot een betere werking en efficiënter gebruik van de website en het aanbod BEDRIJVEN Jongeren laten kennismaken met de boeiende technische omgeving van een bedrijf of organisatie is inspireren voor een boeiend techniekonderwijs of de keuze voor een technische studierichting. Bedrijven beschouwen vooral het profileren als interessante werkgever als een return op korte termijn. Desalniettemin heeft Technocentrum Zeeland door de jaren heen ervaring opgebouwd in de communicatie met de bedrijfswereld en kunnen ze uitpakken met een aantal toonaangevende partners om bedrijven over de streep te trekken en zich te engageren in het project. De bedrijven kunnen zelf kiezen welke activiteiten voor welke doelgroep ze aanbieden: - Bedrijfsbezoek - Snuffelstage - Gastles - Docentstage - Technische werkopdrachten

10 SCHOLEN Vanaf Basisonderwijs tot Hoger onderwijs kan men gebruik maken van het aanbod. Via een gedetailleerde zoekmachine vindt de leerkracht of docent de match met een bedrijf die aan zijn verwachtingen voldoet. Ook in Nederland merkt men een duidelijke interesse vanuit technische studierichtingen en hoger onderwijs. Men heeft extra inspanningen moeten leveren om het basisonderwijs, een cruciale partner in het herwaarderingsverhaal, te overtuigen om van het aanbod gebruik te maken. Via diverse specifieke acties sensibiliseert men die leerlingen en leerkrachten voor een samenwerking met de industrie TECHNIEKAMBASSADEURS Nadat men had geconstateerd dat de medewerkers van het bedrijf, die instonden voor de technieniek-activiteiten ihkv. Bedrijf+School nood hadden aan extra ondersteuning heeft men de 4-daagse opleiding ingevoerd. Techniek Ambassadeurs zijn technici, werkzaam bij één van de deelnemers van Bedrijf+School. Vanuit hun bedrijf worden ze ingezet om jongeren door middel van gastlessen en bedrijfsbezoeken te enthousiasmeren en inspireren om een technische richting te kiezen. Tot op heden werden 67 ambassadeurs opgeleid. Tijdens de opleiding wordt gewerkt aan presentatietechnieken, psycho-fysieke aspecten zoals lichaamshouding en stemgebruik en mindfulness in de vorm van aandacht ontspanning en gedachtekracht. Praktijk is de rode draad door de cursus. Tijdens het traject wordt een doe-activiteit ontwikkeld en een presentatie op maat gemaakt. Als afsluiter geeft elke Ambassadeur in spe een gastles voor een groep leerlingen van het 1 e of 2 e jaar voortgezet onderwijs (13 14-jarigen) DE TECHNIEKBUS Al snel kwam men tot de conclusie dat het transport en de hieraan verbonden kosten van de school naar het bedrijf een moeilijk te overwinnen drempel is. Sinds de invoering van de Techniekbus is de vraag naar bezoeken aanzienlijk gestegen. De Techniekbus is een gratis transportdienst voor de scholen heen en terug naar een bedrijf. Deze actie vormt binnen het project de draaischijf en is ook de grootste financiële slokop AANDACHTSPUNTEN / TE ONTHOUDEN / (?) ALGEMEEN - Dit project is een regionaal initiatief dat door beleidsbeslissingen niet meer betoelaagd wordt vanuit de nationale overheid. Via toelages vanuit gemeentelijke overheid en de lokale onderwijsinstellingen kan men het hoofd boven water houden. - We hebben in Zeeland bovendien te maken met een kleine provincie die kampt met een emigratie van jonge mensen. De Technische industrie uit de haven heeft het bijgevolg bijzonder moeilijk om hun technische vacatures in te vullen. De bedrijfswereld is bijgevolg sterk gebaat met dit project. - Het project en de database focust op matching en gaat uit van verdere opvolging door de contactpersonen. Op vlak van registratie en evaluatie kent men geen sluitend systeem. Bijgevolg is de effectenmeting geen prioriteit.

11 IN FUNCTIE VAN VLAAMSE CONTEXT - Binnen het Interreg IV project wordt het project momenteel gedeeltelijk uitgerold in Vlaanderen. Via de webstie krijgt het project een grensoverschrijdende invalshoek en worden ook Vlaamse bedrijven in de database opgenomen. - De voornaamste conclusies na 1 jaar werking: o o o o Weinig engagement van bedrijven om activiteiten op te zetten voor Basisonderwijs: weigerachtige houding, geen lange-termijn visie, Bedrijven hebben nood aan inhoudelijke ondersteuning bij het opzetten van activiteiten. In de toekomst zal de klemtoon moeten gelegd worden op bijsturing en inhoudelijke verdieping van de dienstverlening. In 31% van de aanvragen is de Techniekactiviteit niet doorgegaan, omdat het bedrijf geen verder contact heeft opgenomen. De matching is niet evident. Dit zijn negatieve ervaringen die verdere deelname mogelijks in de weg staat. Leerkrachten hebben nood aan inhoudelijke ondersteuning: organiseren van een voortraject (Techniek op het menu), waarbij de competenties van de leerkracht versterkt worden. 2. JET-NET Identikit Contact Info Regionale spreiding Doelgroep Bereik Financiering op jaarbasis Sebastiaan Smit nationaal VWO HAVO (vgl. ASO) 84 bedrijven, 169 scholen, 38 partners Nvt. Looptijd Sinds 2002 Bewezen resultaat Nvt OMSCHRIJVING In 2002 had Nederland te kampen met een daling van zo n 50%, ten opzichte van de jaren 90, van het aantal studenten dat koos voor een betatechnische opleiding. Dit, terwijl de vraag naar technisch geschoold personeel alleen maar groter werd. Samen met de stijgende vergrijzing, vormde dit tekort een gevaar voor de positie van Nederland als kenniseconomie. Vijf Nederlandse multinationals besloten actie te ondernemen en startten met Jet-Net. Op 29 november 2002 werd Jet-Net opgericht door AkzoNobel, DSM, Philips, Shell en Unilever met als doel de brug te slaan tussen het bedrijfsleven en het onderwijs en zo meer jonge mensen te enthousiasmeren voor een studie en carrière in beta en technologie. Het oprichtingsconvenant werd mede ondertekend door de toenmalige minister van onderwijs. Deze unieke samenwerking staat

12 centraal voor Jet-Net. Dit heeft geleid tot nauwe banden met het Platform Beta-techniek. Met het platform vindt intensieve afstemming plaats op het gebied van de relatie met de scholen, de organisatie van landelijke evenementen en de verdere aansluiting van Jet-Net op andere vergelijkbare initiatieven. Jet-Net inspireert en enthousiasmeert havo en vwo leerlingen door hen zelf te laten ervaren hoe uitdagend, interessant en relevant technologie is; voor de maatschappij én in hun eigen leven en de toekomst. Jet-Net maakt dit mogelijk door het bedrijfsleven te betrekken bij het onderwijs op scholen. De focus van Jet-Net ligt op 1-op-1 samenwerking tussen een bedrijf en een school. Het curriculum van de school staat centraal, waarbij het bedrijfsleven zorg draagt voor het ondersteunen van het curriculum door inzicht te geven in de carrièremogelijkheden binnen de technologie en door voorbeelden en toepassingen uit de praktijk te delen met leerlingen, docenten en ouders. Hiertoe verzorgen de Jet-Net bedrijven gastlessen, bedrijfsbezoeken en workshops voor de scholen waarmee zij samenwerken. Kennisdeling vindt ook plaats tijdens landelijke en regionale evenementen zoals Career Days, debatdagen en docentstages. Jet-Net laat jongeren zien en beleven wat het belang ven technologie is AANDACHTSPUNTEN / TE ONTHOUDEN / (?) ALGEMEEN - Opvallend bij dit project is de oorsprong en het feit dat het initiatief werd genomen vanuit het bedrijfsleven. Al snel werd een duurzaam partnerschap tot stand gebracht dat de inbedding in het Nederlandse onderwijssysteem vergemakkelijkt. - Ondanks deze dynamische startpositie blijkt het niet evident bijkomend bedrijven te engageren. Men merkt duidelijk op dat de overkoepelende bedrijfsstructuur de kar moet trekken zodat een samenwerking met een school mogelijk wordt. Het vergt immers een aanzienlijke tijdsinvestering! De taak van de facilitator van de samenwerking is hierbij uiterst bealngrijk! - Het is duidelijk dat de effecten heel moeilijk meetbaar zijn. We streven hier naar gedragsveranderingen die pas op langere termijn zullen voelbaar zijn. Er wordt evenwel aangehaald dat Jet-Net-scholen over het algemeen beter scoren bij de doorstromingscijfers naar bètarichtingen. - Binnen het project richt men zich uitdrukkelijk naar VWO HAVO, wat te vergelijken is met onze ASO-richtingen en de doelgroep niet overeenkomt met onze jarigen. Sinds kort is men gestart met een pilootproject waarbij men gelijkaardige partnerschappen opzet met het basisonderwijs. Voorlopige conclusies waren nog niet gekend op het moment van ons bezoek. - Dit type projecten vraagt niet alleen van de deelnemende bedrijven en zijn medewerkers maar tevens van de leerkrachten in de Jet-Net-scholen een groot engagement en overtuiging om te investeren. - Het project wordt grotendeels vanuit de bedrijfswereld gedragen. Hiervoor worden ze ondersteund en kunnen ze deelnemen aan nationale en regionale evenementen IN FUNCTIE VAN VLAAMSE CONTEXT We poneren enkele uitgangspunten / stellingen die uit dit bezoek voorkwamen en belangrijk zijn om mee te nemen: - Werknemers zijn ambassadeurs van hun discipline - Een opmerkelijk partnerschap met duidelijke verwachtingen - 80 / 20-regel (doen / spreken)

13 - De bedrijfswereld vindt een goede communicatie met het onderwijs een topprioriteit - Communicatie, nabijheid en regionale verankering zijn belangrijke uitgangspunten voor het welslagen van een opgezette samenwerking. - Een belangrijke drijfveer voor bedrijven is lid zijn van een strong label. 3. TECHNIEKPACT PLATFORM BÈTA TECHNIEK Identikit Contact Info Regionale spreiding Doelgroep Bereik Financiering op jaarbasis Looptijd Bewezen resultaat Joanne Kuipers nationaal Uitgebreid nvt 60 milj. / jaar Sinds 2004 (Sinds 2011 onder Techniekpact) Niet gekend 3.1. OMSCHRIJVING Dit project reikt een eind verder dan de doelstellingen van het ESF-project. Toch lijkt het ons interessant het kader te schetsen om zo enkele duidelijke verschilpunten / aandachtspunten met de Vlaamse context in de kijker te plaatsen ORGANISATIE Het Platform Bèta Techniek draagt zorg voor een goede beschikbaarheid van bètatechnici. Zo levert het Platform een bijdrage aan de Nederlandse kenniseconomie. Technologie en economie vinden elkaar in het containerbegrip kenniseconomie. De kenniseconomie draait voor een groot gedeelte op bèta en technici. Daarom is het economische belang van een sterk en groot aanbod aan technisch en exact opgeleide jongeren groot. Vers talent met frisse ideeën waarborgt de concurrentiepositie van Nederland MISSIE Nederland heeft een kennisgedreven economie. Het Platform Bèta Techniek draagt zorg voor een goede beschikbaarheid van bètatechnici. Zo levert het Platform een bijdrage aan de Nederlandse kenniseconomie. Technologie en economie vinden elkaar in het containerbegrip kenniseconomie. De kenniseconomie draait voor een groot gedeelte op bèta en technici. Daarom is het economische belang van een sterk en groot aanbod aan technisch en exact opgeleide jongeren groot. Vers talent met frisse ideeën waarborgt de concurrentiepositie van Nederland.

14 AMBITIE De ambitie van het Platform Bèta Techniek is dat 40% van alle afgestudeerden (vmbo, havo, vwo, mbo, hbo en wo) een bètatechnische opleiding heeft genoten. Deze doelstelling is overgenomen door de topsectoren in het Masterplan Bèta en Technologie (februari 2012) STRATEGIE Het Platform Bèta Techniek heeft de achterliggende jaren een eigen strategie ontwikkeld. Er zijn zes zogenaamde routes tot succes ontwikkeld. De strategie van het Platform kenmerkt zich door de volgende hoofdlijnen: Onderwijsinstellingen staan altijd centraal; Met elkaar bepalen de instellingen hun eigen ambitie. Het Platform Bèta Techniek ondersteunt instellingen in het realiseren van de ambities; Instellingen worden, waar nodig, voorzien van relevante kennis en expertise. Op lokaal of projectniveau brengt het Platform relevante partijen bij elkaar of draagt contacten aan; Om de ambities te realiseren worden er tussen de instellingen en het Platform prestatieafspraken gemaakt. De voortgang van de ambities worden behandeld in intervisiegesprekken op basis van uitwisseling van ervaring en kennis. Knelpunten en problemen worden besproken. Oplossingen worden aangedragen, altijd samen met de instelling. Het Platform Bèta Techniek hanteert een ketenaanpak. In deze aanpak worden investeringen gedaan in het basisonderwijs tot en met hoger onderwijs. Door al in het primair onderwijs te zaaien, wordt de vijver van potentieel bèta/techniek-talent groter. De arbeidsmarkt mag niet ontbreken en wordt bij alle programma s betrokken AANDACHTSPUNTEN / TE ONTHOUDEN / (?) De bedragen die ter beschikking gesteld worden om de werking mogelijk te maken zijn fenomenaal. In Vlaanderen ligt de situatie helemaal anders. Kunnen hiervoor creatieve oplossingen bedacht worden? Is een doorgedreven samenwerking tussen de verschillende actoren op de verschillende vlakken een mogelijke sleutel tot meer coherentie? Hoe kan dit vanuit de overheid gestuurd worden? 4. VHTO LANDELIJK EXPERTISEBUREAU MEISJES/VROUWEN EN BÈTA/TECHNIEK Identikit Contact Info Regionale spreiding Doelgroep Bereik Cocky Booij (directeur) Marije Kaufmann Masja Gielstra (projectcoördinator Girlsday) Carolien De Neeve (projectmanager) Landelijk Meisjes / vrouwen (alle leeftijdscategorieën)

15 Financiering op jaarbasis Looptijd Bewezen resultaat Subsidies op projectbasis Meer dan 30 jaar In de scholen waar VHTO actief is, merken ze grote effecten op de keuze voor en houding van meisjes tov techniek. Er zijncijfers beschikbaar via de statistieken van de overheid (bv. instroomcijfers) en via cijfers van het Platform Bèta Techniek OMSCHRIJVING ORGANISATIE - Stichting, zonder basissubsidie (platform betatechniek, techniektalent.nu) die al meer dan 30 jaar bestaat en was oorspronkelijk een initiatief van studenten; - 21 werknemers (waarvan groot deel voor de backoffice); - Krijgen veel deelopdrachten vanuit Platform Bètatechniek; - Grote kracht in doelgroepspecifieke aanpak; - Zowel advisering als methodiekontwikkeling (bv. lessenreeks Wat beeld jij je in ) DOELSTELLINGEN - Participatie van meisjes en vrouwen aan de wereld van bètawetenschappen, techniek en ICT vergroten; - Vrouwen op de arbeidsmarkt in deze branches te behouden DOELGROEP - Onderwijs, de arbeidsmarkt en beleidsmakers (in de vorm van beleidsadvies) - Actief in de hele keten van primair onderwijs tot en met de arbeidsmarkt ENKELE PROJECTEN IN DE KIJKER Project Spiegelbeeld Wat: online rolmodellendatabase bijna 2100 vrouwelijke professionals en studenten die werken of studeren in bèta, techniek en ICT. Doel: - Voortgezet onderwijs: meer meisjes enthousiast maken voor bèta, techniek en ICT;

16 Hoe: - Basisonderwijs: zowel jongens als meisjes enthousiasmeren. - Vrijwillige basis met minimum inzet van 2x per jaar; - Zowel binnen als buiten arbeidstijd; - Beperkte financiële tegemoetkoming voor verletkosten (betaald via sectorfondsen). Werving: via de pers, via rechtstreekse contacten, via koude werving (bv telefonisch contact met de gemeente), via partnerorganisaties, Financieel: voor de opstart was er een éénmalig startbedrag voorzien. De verdere ondersteuning gebeurt via sponsoring en projecten. Bedrijfsscan Zie ook website Wat: voor een 100-tal bedrijven is er een bedrijfsscan uitgevoerd. Deze scan richtte zich vooral op hoe aantrekkelijk bepaalde bedrijven zijn voor meisjes en vrouwen. Project Talentenkijker gericht op basisonderwijs Wat: Doel: - Gratis lessenserie voor groep 7 en 8 met een focus op talenten en een onderliggende focus op techniek. - Opgemaakt door VHTO en Science Center NEMO. - Oriëntatie op de toekomst door een positief, beter én breder beeld van beroepen in Wetenschap en Techniek (W&T); - Via talenten (welke talenten nodig voor beroepen uit wereld van W&T); - Met nadruk op inleven in rolmodellen (versus louter werken op imago). Didactisch pakket: - Map met een beroepenkwartet, fotomateriaal dat als eyeopener gebruikt wordt om aan te tonen dat er heel stereotiep gedacht wordt; - Gaat over 8 lessen waar in de 4 e les een professional naar de klas komt en in de 8 e les de ouders betrokken worden. Zowel de leerkracht als de professional krijgen hiervoor een training; - Er wordt benadrukt dat onderling overleg een belangrijke pijler blijft voor een succesvolle ervaring zowel voor de leerkracht als voor de professional.

17 Betrekken ouders: via een (optionele) ouderbijeenkomst, via opdrachten die de kinderen mee naar huis nemen, via een uitnodiging voor een presentatie,. Betrekken bedrijfswereld: optionele bedrijfsbezoekmodule waar jongens en meisjes op een apart moment een bedrijf kunnen bezoeken. Zie ook de instructiefilm op de website! Project Dit Doe Ik 'Dit Doe Ik' is de beeldenbank van het VHTO met foto s, filmpjes én verhalen van vrouwen en mannen met een bèta/technische opleiding die nu een beroep in bèta/techniek hebben. Het doel van 'Dit Doe Ik' is de genderstereotypering (voor meisjes en jongens) over de bèta/technische beroepsbeoefenaar te doorbreken. Leraren/docenten, mentoren, decanen en de ouders worden actief betrokken. Neem een kijkje op en bekijk de flyer. Dit doe ik is bedoeld voor gebruik in de klas, in het kader van toekomstoriëntatie voor groep 7 en 8 (primair onderwijs) en sector-, profiel- en opleidingskeuze (voortgezet onderwijs). De website geeft een beeld van de diversiteit aan beroepen in Bètawetenschap, Techniek en ICT. In de foto s, filmpjes en teksten is bewust gekozen voor het perspectief van de beroepsbeoefenaar. Dit doe ik beoogt op deze manier om stereotiepe beelden van beroepen en beroepsbeoefenaars in Bètawetenschap, Techniek en ICT tegen te gaan. Leerlingen, maar ook ouders en docenten kunnen hier met verschillende beroepen kennismaken, individueel of in een groep. Girlsday Girlsday, een jaarlijks terugkerend evenement, is een activiteit van VHTO en heeft als doel meisjes van 10 tot 15 jaar kennis te laten maken met bèta, techniek en ICT en met (vrouwelijke) professionals die in deze sectoren werken. Tijdens Girlsday bezoeken duizenden meisjes bèta/technische bedrijven, science centers en (hoger) onderwijsinstellingen door heel Nederland. In 2013 deden er bijna meisjes mee. Inschrijvingen gebeuren per school (en dus niet individueel). Scholen worden gematched op basis van locatie, groepsgrootte en opleidingsniveau van de meisjes. Soms wordt er voor één school wel 4 bedrijven aangesproken, al naargelang het aantal deelnemende meisjes. In 2014 vindt Girlsday plaats op donderdag 24 april. Bedrijven, (onderwijs)instellingen en scholen kunnen vanaf oktober 2013 aanmelden via Hoe ziet een activiteit eruit? Het gaat over een programma van 2 à 4 uur: - Korte presentatie en rondleiding - Kennismaking met vrouwelijke professionals - Pauze (drinken / eten) - Doe-activiteiten! dit luik hoort de meeste aandacht (ook in tijd) te krijgen Er wordt niet echt een opleiding voorzien. Wel is er een handleiding en wordt er benadrukt op voorhand een contact tussen school en bedrijf te plannen en onderling de nodige praktische en inhoudelijke afspraken te maken. Na de eerste afspraak is er verder geen tussenkomst meer vanuit VHTO. De docent legt dus verder uit wat wel/niet past bij de vooropleiding van de meisjes uit die school.

18 Vanuit VHTO is er ook een overzicht van wat zeker wel besproken kan worden. Enkele tips die meegegeven worden: belang van maatschappelijke duiding van wat het bedrijf doet/produceert/, voor wie worden deze producten gemaakt, uitleggen aan alle medewerkers dat het event ook in hun bedrijf georganiseerd wordt, voorzie zeker een praktisch luik (voor inspiratie: proefjes.nl), Bedrijven die groepen uit de basisschool ontvangen worden daarbij gevraagd voor alle niveaus te spreken en dus niet enkel bepaalde profielen aan te spreken. Er wordt ook hier vertrokken vanuit de rolmodellen, in dit geval techniekers van verschillende niveaus. Eén van de aandachtspunten voor de rolmodellen, is dat er aandacht is voor welke studies nodig zijn om een bepaald beroep te kunnen uitoefenen. Een dergelijke eerste kennismaking met de bedrijfsrealiteit is in praktijk voor een aantal leerlingen een echte eye-opener. Bedrijven lijken meer en meer de voorkeur te geven aan het werken met kleinere groepen meisjes en dan frequenter groepen te ontvangen (versus in één keer een grotere groep). Tijdens Girslday worden bedrijven aangemoedigd hun ervaringen regelmatig te delen via Twitter. Na het event is het de bedoeling dat leerkrachten dit bezoek verder kaderen. Of het event een rechtstreekse invloed heeft op de attitude en studiekeuze is moeilijk te meten. Speeddaten in het VMBO VHTO verzorgt op vmbo-scholen speeddate-voorlichtingen voor meisjes om vooroordelen over techniek weg te nemen en hun beeld van techniek te verbreden. Via speeddates met technische vakvrouwen, komen zij meer te weten over opleidingen en beroepen in de technische sector. De meisjes kunnen vragen stellen en krijgen voorbeelden te zien uit de dagelijkse beroepspraktijk van deze vrouwelijke rolmodellen. Het doel van speeddaten met rolmodellen is dat meisjes zich breder oriënteren op een toekomst in de techniek, dat zij een breder én vollediger beeld krijgen van de mogelijkheden en zo bewuster kiezen voor een vervolgopleiding en beroep. Het speeddaten vindt plaats op school onder begeleiding van VHTO. Een speeddatesessie (max. 25 meisjes) duurt 1,5 uur. De 25 deelnemers worden in kleinere groepjes verdeeld, waarin zij met minimaal drie verschillende vakvrouwen gesprekjes hebben (bv. hoe ziet jouw werkdag er uit, ). Aan het eind van een speeddatesessie ontvangen de meisjes de brochure Dit doe ik en Welke bèta/technische mbo-opleiding kies jij? waarin studentes vertellen over hun technische mboopleiding en de beroepenbrochure Doe(n) wat je leuk vindt met verhalen van 8 vakvrouwen en hun leidinggevenden. Voor de invulling van deze speeddatesessies wordt gebruik gemaakt van de Spiegelbeeld database. Meisjes aan zet VHTO biedt havo/vwo-scholen die participeren in School aan Zet ( de mogelijkheid gebruik te maken van de volgende activiteiten: - Genderscan: hiermee worden mogelijkheden voor verbetering geïdentificeerd om meer meisjes te interesseren voor een toekomst in bèta/techniek op uw school; - Speeddate (cfr bovenstaand item); - Beleidsgesprek: een gesprek met vertegenwoordiging van de directie, het decanaat en de bèta-sectie waarbij het beleid, de school specifieke onderwerpen en de mogelijke activiteiten ter invulling van dit beleid aan de orde komen;

19 - Studiemiddag: informatieve bijeenkomst bestemd voor bètadocenten, decanen, TOA's (technisch onderwijsassistent) en mentoren (van derde klassen) - Studiemiddag mentoren 3e klassen en eindexamenklassen havo en vwo: mentoren van 3e klassen zijn docenten met een diverse achtergrond (zeker niet alleen een bèta/technische) die vaak onvoldoende kennis hebben over de specifieke keuzeproblematiek bij meisjes voor bèta/techniek; - Studium generale: serie van 2 of 3 gastsprekers, bestemd voor zowel jongens als meisjes; - Van havo naar technisch hbo: een traject voor een beperkte groep havo-meisjes met een Natuurprofiel een intensieve speeddate waarbij ook de ouders aanwezig zijn, een bezoek aan 4 opleidingen bij een hogeschool in de buurt, een bezoek aan 3 of 4 bedrijven en ten slotte een eindbijeenkomst opnieuw met ouders; Trajecten zoals het keuzeversterkingstraject Van havo naar technisch hbo zijn duur omdat ze op maat uitgewerkt worden. In Nederland moeten alle scholen aan keuzebegeleiding doen (cfr de taak van een CLB in Vlaanderen). Dergelijke activiteiten passen binnen die opdracht en ondersteunen meisjes in hun oriëntatie (VMBO, MBO, HAVO, HBO, ). Voorlichtingskit 'Shoppen voor je toekomst, techniek in de etalage' Dit is een lessenpakket voor oriëntatie op de opleidings- en beroepsmogelijkheden in technische sectoren. De kracht van deze voorlichtingskit zit hem in twee dingen. Ten eerste kunnen meisjes ontdekken dat techniek niet alleen zwaar of saai is, maar juist ook afwisselend en uitdagend. Daarnaast leren zij vijf vrouwen kennen die een technische opleiding volgen, en vijf vakvrouwen in een technische functie. Ze lezen over hun ervaringen en waarom ze hebben gekozen voor een opleiding of beroep in de techniek. De verhalen van deze vrouwen vormen de aanleiding voor een zoektocht naar meer informatie over de opleidingen en beroepen. Digivita Digivita is een platform dat diverse activiteiten bundelt, gericht op het enthousiasmeren en informeren van meisjes over ICT-opleidingen en beroepen AANDACHTSPUNTEN / TE ONTHOUDEN / (?) ALGEMEEN - Actieve matching en een regionale benadering zijn topprioriteiten bij het opzetten van hun acties. Dit is een belangrijk uitgangspunt bij het streven naar een duurzame samenwerking en continue leerlijn rond techniek in het onderwijs. - Het is opmerkelijk dat de bedrijven vanuit de respectievelijke sectorfondsen vergoed worden voor de inzet van werknemers. - Rolmodellen en communicatie staan centraal in hun werking! De ondersteuning van beide partijen is beperkt. Een geslaagde activiteit heeft alles te maken met motivatie en passie van de actoren IN FUNCTIE VAN VLAAMSE CONTEXT

20 - Rolmodellen blijken een succesfactor te zijn. Wij beschikken ongetwijfeld ook over een groot arsenaal gepassioneerde techniek(st)ers. Hoer krijgen we hen over de streep. - Communicatie en regionale verankering blijkt eveneens een elementaire sleutel tot succes te zijn. - Didactische ondersteuning blijkt enkel te werken wanneer onderling overleg tussen de professional en de leerkracht een succesvolle ervaring blijkt. 5. CALANDLYCEUM TECHNASIUM Identikit Contact Info Regionale spreiding Doelgroep Bereik Financiering op jaarbasis Tony Janson Regionaal / landelijk VWO-leerlingen nvt Stichting Technasium - en erkenning door ministerie van onderwijs sinds 2007 Looptijd Sinds schooljaar Bewezen resultaat nvt 5.1. OMSCHRIJVING Een school heeft uiteraard een totaal andere invalshoek dan het ESF-project. Toch lijkt het ons interessant het kader te schetsen om zo enkele duidelijke verschilpunten / aandachtspunten met de Vlaamse context in de kijker te plaatsen CALAND LYCEUM AMSTERDAM (TECHNASIUM) Het Caland Lyceum maakt deel uit van een netwerk van scholen (technasia), deze behoor tot het- Netwerk Randstad Noord. Het netwerk bestaat uit 5 scholen (college en lycea). Het overleg dat dit netwerk met zich meebrengt wordt als een kracht gezien door het Caland Lyceum technasium. Behoren tot een regionaal netwerk van scholen is één van de voorwaarden om als technasium een erkenning te krijgen. Het technasium is een onderwijsstroom voor havo en vwo. Bij aanmelding voor het technasium (uitsluitend vwo-niveau) moet tijdens het gesprek met de basisschool blijken dat de leerling over voldoende vaardigheden voor het technasium beschikt. Dit wordt gemeten aan de hand van de citotoetsen in laatste jaar van het basisonderwijs. Deze citotoets heeft als doelstelling de leerlingen op de juist plaats te krijgen tijdens hun secundaire opleiding. Basis- en secundaire scholen kunnen een sanctie krijgen indien dit niet volgens de regels verloopt. Scholen die leerlingen teveel moeten herpositioneren kunnen financieel afgestraft worden. (Dit om een soort watervalsysteem te vermijden.) Cfr onderwijsschema Figuur 1 op pg. 4

21 Vak Onderzoek en ontwerpen In het technasium staat het vak Onderzoek en Ontwerpen centraal. Onderzoek en Ontwerpen (O&O) wordt 6 uur per week gegeven vanaf klas 1 tot aan het eindexamen. De bedoeling is dat de leerlingen de kans krijgen om aan hun persoonlijke kwaliteiten te werken en zich vaardigheden eigen te maken die aansluiten bij de praktijk van hoger opgeleide bèta technici. Er wordt vermeld dat er in de school heel wat hoogbegaafde kinderen zitten die dankzij deze methode weer uitdagingen zien. Tijdens deze 6 lesuren worden de leerlingen uitgedaagd om oplossingen te verzinnen en ideeën aan te dragen voor vragen die rechtstreeks uit de bedrijfswereld komen. Dit kunnen opdrachten zijn voor bedrijven zoals KLM en Ballast Nedam. Daarnaast volgen de leerlingen van het technasium de gewone theorievakken (waarvan een aantal uren is weggesneden voor het vak O&O). Vanaf het eerste jaar starten de leerlingen om de zes à acht weken in een team van 4 leerlingen aan een nieuw project vertrekkende vanuit een vraagstuk dat zijn oorsprong heeft in de bedrijfswereld. Techniek op het technasium gaat dus niet over sleutelen aan motoren en muren metsen, al wordt er indien zinvol wel een prototype in elkaar gestoken. Tijdens de projecten wordt er met de leerlingen gewerkt aan competenties (werk plannen, presenteren, problemen analyseren, creatief denken, onderbouwen van oplossingen) en vaardigheden (werken met computerprogramma s, maquettes maken, ). Het is belangrijk dat de opdrachten uit verschillende bedrijfstakken komen tijdens de loopbaan van de leerlingen (architectuur, medische wereld, mechaniek, electro-mechaniek ). Per opdracht ligt de nadruk op verschillende competenties. 1 De eerste drie jaar werken de leerlingen offline, vanaf het 4 de jaar werken de leerlingen hun profiel/portfolio online uit (via o.a. schoolsysteem, LinkedIn). In het zesde jaar kunnen leerlingen een master proef doen, die gelijk is aan een profielwerkstuk. In het Calandtechnasium zit dit jaar één leerling in het laatste jaar. Deze leerling zal door iemand van een universiteit begeleid worden voor zijn master proef. Voorbeeld van een project: opdracht Wat maakt dat mensen niet meer zelfstandig thuis kunnen wonen en wat zou aan die zelfstandigheid kunnen bijdragen? - Denkpiste: leerlingen bestuderen verschillende oorzaken en komen tot de conclusie dat er al veel ondersteuning beschikbaar is maar dat eten een probleem blijkt. Het wel/niet gezond eten heeft een invloed op de gezondheid en dus ook op de zelfredzaamheid. - Oplossing: magnetron die streepjescodes van producten kan herkennen en naargelang de juiste bereidingswijze toepast. Dit project is als winnaar bekroond van een landelijke wedstrijd. - Achterliggend: techniek in combinatie met sociologisch inzicht kan een grote positieve impact hebben op de maatschappij. Samenwerking bedrijfswereld De bedrijven/instellingen worden door de leerkrachten benaderd. De leerkracht maakt duidelijk wat de tijdsinvestering van het bedrijf zal zijn en bewaakt dat de opdracht goed beschreven en onderbouwd is. Het is de bedoeling dat de samenwerking duurzaam is. Over het algemeen zijn bedrijven 1 Een opsomming van de kwaliteiten waar leerlingen moeten aan werken als ontwerper en ontwikkelaar

22 enthousiast en beschouwen ze dergelijke initiatieven als deel van hun maatschappelijke verantwoordelijkheid. Wat wordt er van de bedrijven gevraagd: - 1 u kennismaking en uitleg over werking van een technasium. - 2u Er wordt een contactpersoon aangeduid uit het bedrijf die per mail bereikbaar is voor de leerkracht en voor vragen van leerlingen. De leerkracht werkt de vraag van het bedrijf uit in een opdracht voor de leerlingen en vraagt feedback aan het bedrijf. - 3u à 4u De leerlingen kunnen een bedrijfsbezoek doen 3u à 4u. - 1u Er is een presentatie van de resultaten van vraagstukken aan ouders en bedrijf Investering leerkrachten De tijdsinvestering van de leerkrachten is heel groot. Sommige leerkrachten worden hierdoor afgeschrikt. Bij de opstart van een nieuw project weet de leerkracht het antwoord evenmin als de leerling. De rol van de leerkracht ligt vooral in de begeleiding van het proces. De nadruk ligt op het ondersteunen van de zelfstandigheid en veerkracht van de leerlingen. De drie leerkrachten onderzoek en ontwerpen in het Calandtechnasium komen uit de bedrijfswereld. Deze leerkrachten techniek volgden een scholingsprogramma O&O bij de stichting Technasium. Door de snelle groei en behoud van kwaliteit komen nieuwe scholen met belangstelling voor het technasium op een wachtlijst. Samenwerking basisscholen De mensen van het Calandtechnasium geven verder aan dat een samenwerking met basisscholen onder bepaalde voorwaarden wenselijk is. Een mogelijkheid is om een masterclass aan te bieden aan de slimste leerlingen van de basisscholen. Nu bestaat er wel al een robotica project gericht op hoogbegaafde kinderen. Eventueel wordt dat project verder uitgewerkt EXPERTISECENTRUM TECHNASIUM - Doel van de Stichting Technasium: het bevorderen en ontwikkelen van onderwijs in de (technische) bètawetenschappen gedurende het Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs en/of het Hoger Algemeen Vormend Onderwijs en het verrichten van alle handelingen die met het voorgaande verband houden of daartoe bevorderlijk kunnen zijn. De Stichting Technasium tracht haar doel te bereiken door: - Het ontwikkelen van een complete leergang in de (technische) bètawetenschappen en het aanbieden van een dergelijke leergang aan daartoe geïnteresseerde onderwijsinstellingen. - De coördinatie van de invoering van een door de stichting ontwikkelde leergang in de (technische) bètawetenschappen op een daarin geïnteresseerde onderwijsinstelling, na de invoering van welke leergang de onderwijsinstelling het predicaat 'technasium' mag dragen. - Het samenstellen, ontwikkelen en redigeren van cursusmateriaal. - Het met elkaar in contact brengen van bedrijven, onderwijsinstellingen en onderwijsontwikkelaars. - Het op gemeentelijk, provinciaal en landelijk niveau vinden van steun en draagvlak voor de ontwikkeling van onderwijs in de (technische) bètawetenschappen. - Het doorontwikkelen van een door de stichting ontwikkelde leergang alsmede het in stand houden van de kwaliteit daarvan.

23 De Stichting Technasium heeft voor de landelijke coördinatie een expertisecentrum ingericht. Het uitgangspunt van de stichting is om een netwerkorganisatie in Nederland te vormen. Dit betekent dat lokale netwerken en samenwerkingsverbanden stevig moeten. Het expertisecentrum bewaakt met het stichtingsbestuur en de regionale netwerkcoaches de formule van het technasium. Een technasiumnetwerk wordt bij de invoering van het technasium ondersteund door een netwerkcoach. De netwerkcoaches hebben regelmatig overleg met elkaar en met het expertisecentrum. Op deze manier is een goede afstemming gewaarborgd en worden landelijke verbindingen gelegd. Het Expertisecentrum Technasium ondersteunt scholen bij het invoeren van een technasium. Scholen krijgen advies in de aanloop, bijvoorbeeld bij het vormen van een netwerk, bij het keuzeproces op de school of bij het leggen van contacten met bedrijfsleven en hoger onderwijs. Veel technasia werken in JetNet verband (zie hierboven) met bedrijven samen. Ervaringen uit andere technasiumnetwerken zijn beschikbaar voor een nieuw netwerk. Als een scholennetwerk in een regio start met de invoering van het technasium wordt een scholingsprogramma aangeboden. Om de kwaliteit op de scholen te bewaken en te stimuleren is een bepaalde werkwijze ontwikkeld. Elk nieuw technasium krijgt na een voorbereidingsperiode het certificaat technasium voor vier jaar toegekend door het bestuur. In die eerste vier jaar wordt er jaarlijks een Technasium Review of een adviesgesprek gehouden waarbij de ontwikkelingen op de school worden geëvalueerd en beoordeeld. De Technasium Reviews worden gehouden door een onafhankelijke externe auditor, de adviesgesprekken door onderwijsregisseur Boris Wanders. Na vier jaar vindt er een Technasium Audit plaats op basis waarvan de erkenning opnieuw voor vier jaar wordt toegekend. Voor docenten is een scholingsprogramma ontwikkeld waarmee zij het certificaat voor O&Obegeleider kunnen behalen. Het O&O-certificaat volstaat voor docenten die beginnen als begeleiders van het nieuwe vak Onderzoek en Ontwerpen. Alleen in de praktijk worden docenten echt ervaren O&O-begeleiders. Dit is geen gemakkelijke taak. Daarom besteedt expertisecentrum technasium ruim aandacht aan de deskundigheidsbevordering van docenten AANDACHTSPUNTEN / TE ONTHOUDEN / (?) Men geeft aan dat een goed engagement van het bedrijf onontbeerlijk is. Elk bedrijf vult de beschikbare tijd in het kader van een project anders in. Daarentegen is de opdracht en de uitdaging van de leerkracht bijzonder zwaar. Elk project is verschillend waardoor continue opvolging en aanpassingen essentieel zijn. Een goede communicatie tussen het bedrijf en de school staat ook hier centraal. Men beschrijft de sterkte van het technasium concept als volgt: De inhoud van beroepen is razendsnel aan het veranderen, daarom moet je met de mensen werken binnen het onderwijs. 6. TECHNIEKTALENT.NU Identikit Contact Info Akke Visser

24 Regionale spreiding Doelgroep Bereik Financiering op jaarbasis Landelijk Diverse onderwijsniveaus (leerlingen, leerkrachten, directies), bedrijven, Nvt. Niet gekend Looptijd Opstart in 2008 Bewezen resultaat Nvt OMSCHRIJVING ORGANISATIE TECHNIEKTALENT TechniekTalent.nu is een samenwerkingsverband van werknemers- en werkgeversorganisaties uit acht technische bedrijfstakken (zie ook onderstaande afbeelding). Ze vertegenwoordigen bedrijven, samen goed voor ruim werknemers. Figuur 2: Techniektalent.nu - samenwerkingsverband Ze staan open voor het delen van kennis en ervaring en voor het bundelen van krachten. Ze werken nauw samen met tal van landelijke en regionale partijen uit bedrijfsleven, onderwijs en met vertegenwoordigers van de overheid. Een snelgroeiend aantal scholen en bedrijven doet mee. Samen hebben als doel: meer instroom en behoud van (jonge) mensen in de techniek.