Representatie & Zoeken

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Representatie & Zoeken"

Transcriptie

1 Representatie & Zoeken!Frames!Scripts College 8: Kennisrepresentatie (II) Kennisrepresentatie: 4 typen Logica Procedures Netwerken Vorig college Slots/values Dit college zingen kanarie geel dier vogel vliegen ademen huid bewegen vliegen vleugels veren struisvogel groot person:tom experiencer believe object vliegtuig 747 Leeswijzer: Hoofdstuk person:jane agent like pizza object AI8 1 AI8 2 Frames, algemeen Organiseer kennis in samenhangende eenheden Kennis is georganiseerd als eigenschappen van conceptuele eenheden: Vb: alle kennis over Tom, opgeslagen bij object Tom Default-reasoning Twee typen eenheden: generieke eenheden (type, class) Vb: persoon, auto, land Specifieke eenheden (individuen, instanties) Vb: tom, mijn-auto, Schotland AI8 3 Frames = slots + values Elke eenheid is een frame met slots ( record in Pascal/C, class in Java) Frames zijn georganiseerd in een hierarchie slot nr-of-legs = 2 slot nr-of-fingers = frame person-042 type-of: person slot name = Tom slot date-of-birth = end frame AI8 4

2 Verschillende soorten slots slot nr-of-legs = 2 slot nr-of-fingers = 10 slot= eigenschap + waarde name = "Tom" date-of-birth = slot = eigenschap + waarde-bereik height = (> 1.50m) & (< 2.00m) slot = relatie +ander object(en) brother = {person-06, person-072} slot = eigenschap + procedure nationality = combine( frame person-042 type-of: person slot name = Tom slot date-of-birth = nationality(father), nationality(mother)) AI8 5 Slots & daemons Daemon = procedure die uitgevoerd wordt bij een bepaald actie op een slot IF-ADDED, IF-NEEDED,... Vb 1: (bereken slotwaarde telkens bij opvragen) class square slot length =... slot surface-if-needed length length Vb 1: (onhoud slotwaarde na 1e keer berekenen) class square slot length =... IF-ADDED surface = length length slot surface =... AI8 6 Overerving & defaults Organiseer frames in een is-a hierarchie Bereken eigenschappen en waarden door overerving (inheritance) van voorouders in de hierarchy class car slot #wheels=4 class ford slot made-in: USA generic class fiesta class lorry slot #cylinders=4 slot #wheels=8 Vb: slot/value aflezen: colour of xy-88-12: grey Vb: default inheritance: #wheels of xy-88-12: 4 } slot colour=grey specific Vb: overriding defaults: #wheels of lorry: 8 AI8 8 instance xy AI8 7 Kennis afleiden in frames = slot/value aflezen of overerving class car slot #wheels=4 class fiesta slot #cylinders=4 instance xy slot colour=grey class ford slot made-in: USA class lorry slot #wheels=8

3 Essentiële eigenschappen Sommige eigenschappen mogen niet overschreven worden class polygon class polygon Essentiële eigenschappen: twee typen variabelen Instance variables:eigenschappen van specifiek object Class variables: eigenschappen van generiek object Class variables kunnen niet worden overschreven class polygon class rectangle slot #sides=4 class rectangle slot #sides=4 class triangle slot #sides=3 class rectangle CLASSVAR #sides=4 class triangle CLASSVAR #sides=3 class triangle slot #sides=3 AI8 9 instance r-044 INSTVAR surface=8 instance t-033 INSTVAR surface=9 AI8 10 Meervoudige overervering (voordelen) verdubbelde representatie window Meervoudige overervering (voordelen) Beschouw object vanuit verschillende perspectieven border zuiniger, betere stijl border border & label window label label Kennis over transport objecten Kennis over mechanische objecten Kennis over juridische objecten border & label AI8 11 class car AI8 12

4 Meervoudige overervering (problemen) Wat te doen bij conflicterende overerving? class quaker slot pacifist: yes Is Nixon een pacifist? instance Nixon class republican slot pacifist: no AI8 13 Meervoudige overervering (problemen) Geef een volgorde aan de ouders (en erf alleen van de eerste ouder die een waarde geeft) vaste volgorde(bijv. links naar rechts) geefgewichten aan de links: Nixon is voornamelijk een republikein, en alleen een quaker als het hem uitkomt Maak aparte knoop republican-quaker, met een IF-NEEDED daemon voor pacifist: class quaker instance Nixon class republican class quaker-pacifist class quaker-pacifist slot pacifist-if-needed: if election-year then pacifist = yes else pacifist = no AI8 14 Frames, samenvatting Frames = slot/values + overervings hierarchie Voordelen: goede organisatie van kennis kennis-structuur analoog aan domein-structuur alle kennis van een concept bij elkaar default-redeneren Nadelen geenwiskundige fundering onduidelijke betekenis (meervoudige overerving) mogelijk misbruik van de hierarchie geenbacktracking willekeurige programmeertruuks in daemons Zoek-probleem (meervoudige overerving is NP-hard) AI8 15 Scripts Organiseer kennis rond prototypische situaties (in frames: rond prototypische concepten) Vb: scripts voor eten in restaurant college geven verjaardag vieren Onderdelen van een script toepassings-conditie eindresultaat van een script objecten in een script rollen van de objecten sub-scripts voor deelsituaties AI8 16

5 Gebruik van scripts Afleiden van impliciete informatie (= beantwoorden van vragen) Ik ging naar het restaurant. Ik bestelde nasi. Bij het betalen kreeg ik ruzie en ging ik naar huis.!vraag: Heb ik gegeten? Oplossen van ambiguïteit Ze ging naar het restaurant. De serveerster nam de bestelling op. Ze dronk haar biertje en vertrok.!vraag: Wie heeft t biertje besteld? AI8 17 Scripts:Vb Script: College geven Track: collegezaal Entry Conditions: tussen 9 & 5 op de Universiteit... Props: projector transparanten zaal Roles: D=docent S=student Scene 1: binnenkomen " S neemt plaats # S praat met buren $ D komt binnen % D praat & S wordt stil Scene 2: lesgeven " D legt sheet neer # D praat $ D haalt sheet weg % Choose: goto scene 2." goto scene 3 goto scene 4 AI8 18 Scripts (Vb) Scene 2: lesgeven " D legt sheet neer # D praat $ D haalt sheet weg % Choose: goto scene 2." goto scene 3 goto scene 4 Scene 3: vraag gesteld " S vraagt D # D antwoord $ Choose: goto scene 2 goto scene 3." goto scene 4 AI8 19 Redeneren met scripts "Vind juiste script bij bepaalde beschrijving #Beantwoord vragen/doe voorspellingen/etc Maar: Match & selectie probleem Ze kreeg twee vliegers voor haar verjaardag!bracht ze er één terug? Ze kreeg twee ijsjes voor haar verjaardag!bracht ze er één terug? Moet weten over: kadootjes: >1 van hetzelfde is (soms) niet leuk winkels: sommige dingen kun je niet ruilen Scene 4: einde college " S gaat weg # D gaat weg $ S praat eigenschappen: van ijsjes & vliegers AI8 20 etc, etc.

6 Terugblik: Algemene problemen met KR formalismen Volledigheid Nauwkeurigheid Wiskundige onderbouwing Flexibiliteit Efficientie homomorphie Selecte van primitieve symbolen Volgende keer Natuurlijke taal: AI8 21 AI8 22

AI Kaleidoscoop. College 7: Kennisrepresentatie (I) Kennisrepresentatie. Kennisrepresentatie: gewenste eigenschappen (2)

AI Kaleidoscoop. College 7: Kennisrepresentatie (I) Kennisrepresentatie. Kennisrepresentatie: gewenste eigenschappen (2) AI Kaleidoscoop College 7: Kennrepresentatie (I) Algemeen Semantche Netwerken Conceptuele graphen Frames AI KS9 1 Kennrepresentatie Klassieke AI = redeneren over de wereld door middel van een representatie

Nadere informatie

Leren Programmeren met Visual Basic 6.0 Les 3+4. Hoofdstuk 4 : De Selectie

Leren Programmeren met Visual Basic 6.0 Les 3+4. Hoofdstuk 4 : De Selectie Leren Programmeren met Visual Basic 6.0 Les 3+4 Hoofdstuk 4 : De Selectie Visual Basic 6.0 1 Basisstructuren (herhaling) Sequentie (HK2) : Alle opdrachten gewoon na mekaar uitvoeren. Hier worden geen keuzes

Nadere informatie

In deze les. Eerste orde logica. Elementen van EOL. Waarom eerste orde logica? Combinatie met logica. Variabelen en Kwantoren

In deze les. Eerste orde logica. Elementen van EOL. Waarom eerste orde logica? Combinatie met logica. Variabelen en Kwantoren In deze les Eerste orde logica Bart de Boer Waarom EOL? Syntax en semantiek van EOL Opfrisser Gebruik van EOL EOL in de Wumpus-wereld Waarom eerste orde logica? Eerste orde logica kan alles uitdrukken

Nadere informatie

ALGORITME objectgeoriënteerd programmeren

ALGORITME objectgeoriënteerd programmeren ALGORITME objectgeoriënteerd programmeren Gunter Schillebeeckx 1 objectgeoriënteerd programmeren Object Klasse Instantie Eigenschap Methode Inkapseling Polymorfisme Overerving 2 Inleiding Kern Samenvatting

Nadere informatie

Inleiding Programmeren 2

Inleiding Programmeren 2 Inleiding Programmeren 2 Gertjan van Noord, Leonie Bosveld 12 december 2016 Zelle hoofdstuk 10 Stof Overzicht - theorie 1. Zelle hoofdstuk 4 en 5 2. Zelle hoofdstuk 7 en 8, recursie, Brookshear hoofdstuk

Nadere informatie

Vakgroep CW KAHO Sint-Lieven

Vakgroep CW KAHO Sint-Lieven Vakgroep CW KAHO Sint-Lieven Objecten Programmeren voor de Sport: Een inleiding tot JAVA objecten Wetenschapsweek 20 November 2012 Tony Wauters en Tim Vermeulen tony.wauters@kahosl.be en tim.vermeulen@kahosl.be

Nadere informatie

Opgaven bij Hoofdstuk 4 - Frames en Overerving

Opgaven bij Hoofdstuk 4 - Frames en Overerving Opgaven bij Hoofdstuk 4 - Frames en Overerving Semantische netwerken Opgave 1 a. Een semantisch net S is een geëtiketteerde graaf S = (V (S), A(S), λ), met V (S) de verzameling knopen, A(S) V (S) V (S)

Nadere informatie

AI Kaleidoscoop. College 7: Kennisrepresentatie (I) Kennisrepresentatie. Kennisrepresentatie: gewenste eigenschappen (2)

AI Kaleidoscoop. College 7: Kennisrepresentatie (I) Kennisrepresentatie. Kennisrepresentatie: gewenste eigenschappen (2) AI Kaleidoscoo College 7: Kennreresentatie (I) Algemeen Semantche Netwerken Concetual deendency theory Concetuele grahen Leeswijzer: Hoofdstuk 7.0-7.2 +blz. 35-44 AI KS9 1 Kennreresentatie Klassieke AI

Nadere informatie

VAN HET PROGRAMMEREN. Inleiding

VAN HET PROGRAMMEREN. Inleiding OVERZICHT VAN HET PROGRAMMEREN Inleiding Als je leert programmeren lijkt het nogal overweldigend om die eerste stappen te doorworstelen. Er zijn dan ook heel wat programmeertalen (Java, Ruby, Python, Perl,

Nadere informatie

Semantische Netwerken & Frames. Geen revolutie... Ontologieën. Linnaeus

Semantische Netwerken & Frames. Geen revolutie... Ontologieën. Linnaeus Semantische Netwerken & Frames Geen revolutie... Belang laatste jaren zeer sterk toegenomen: als basis voor description logics (DL s) als basis voor de beschrijving van terminologieën in bepaalde domeinen

Nadere informatie

Het opstellen van een lineaire formule.

Het opstellen van een lineaire formule. Het opstellen van een lineaire formule. Gegeven is onderstaande lineaire grafiek (lijn b). Van deze grafiek willen wij de lineaire formule weten. Met deze formule kunnen we gaan rekenen. Je kan geen lineaire

Nadere informatie

Objectgeorïenteerd werken is gebaseerd op de objecten die door het systeem gemanipuleerd worden.

Objectgeorïenteerd werken is gebaseerd op de objecten die door het systeem gemanipuleerd worden. Herhaling Objectgeorïenteerd werken is gebaseerd op de objecten die door het systeem gemanipuleerd worden. De basisbouwsteen is het object; een geïntegreerde eenheid van data en operaties werkend op deze

Nadere informatie

Datatypes Een datatype is de sort van van een waarde van een variabele, veel gebruikte datatypes zijn: String, int, Bool, char en double.

Datatypes Een datatype is de sort van van een waarde van een variabele, veel gebruikte datatypes zijn: String, int, Bool, char en double. Algemeen C# Variabele Een variabele is een willekeurige waarde die word opgeslagen. Een variabele heeft altijd een datetype ( De soort waarde die een variabele bevat). Datatypes Een datatype is de sort

Nadere informatie

David Weenink. Instituut voor Fonetische Wetenschappen ACLC Universiteit van Amsterdam. Spraakverwerking per computer.

David Weenink. Instituut voor Fonetische Wetenschappen ACLC Universiteit van Amsterdam. Spraakverwerking per computer. Instituut voor Fonetische Wetenschappen ACLC Universiteit van Amsterdam AMSTERDAM CENTER FOR LANGUAGE AND C O M M U N I C A T I O N Het spectrogram Het representeert een acoustische tijd-frequentie representatie

Nadere informatie

Inleiding Programmeren 2

Inleiding Programmeren 2 Inleiding Programmeren 2 Gertjan van Noord 11 december 2017 Zelle hoofdstuk 10 Stof Overzicht - theorie 1. Zelle hoofdstuk 4 en 5 2. Zelle hoofdstuk 7 en 8, recursie, Brookshear hoofdstuk 5 3. Zelle hoofdstuk

Nadere informatie

AI Kaleidoscoop. College 9: Natuurlijke taal. Natuurlijke taal: het probleem. Fases in de analyse van natuurlijke taal.

AI Kaleidoscoop. College 9: Natuurlijke taal. Natuurlijke taal: het probleem. Fases in de analyse van natuurlijke taal. AI Kaleidoscoop College 9: atuurlijke taal Het Probleem Grammatica s Transitie netwerken Leeswijzer: Hoofdstuk 14.0-14.3 AI9 1 atuurlijke taal: het probleem Communiceren met computers als met mensen, middels

Nadere informatie

Examen VWO. Wiskunde A1,2 (nieuwe stijl)

Examen VWO. Wiskunde A1,2 (nieuwe stijl) Wiskunde A1,2 (nieuwe stijl) Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 18 juni 13.3 16.3 uur 2 3 Voor dit examen zijn maximaal zijn 88 punten te behalen; het examen bestaat

Nadere informatie

Examen VWO. Wiskunde A1 (nieuwe stijl)

Examen VWO. Wiskunde A1 (nieuwe stijl) Wiskunde A1 (nieuwe stijl) Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 2 Woensdag 18 juni 13.30 16.30 uur 20 03 Voor dit examen zijn maximaal 84 punten te behalen; het examen bestaat uit

Nadere informatie

Datum, Tijd en Timer-object

Datum, Tijd en Timer-object IX. Datum, Tijd en Timer-object A. Hoe worden tijd en datum in VB aangeduid? Zowel datum als tijd worden als een getal met decimalen opgeslagen. Het gedeelte voor de komma geeft de datum aan, het gedeelte

Nadere informatie

VAN HET PROGRAMMEREN. Inleiding. Het spiraalmodel. De programmeertaal. vervolgens de berekening van het totale bedrag, incl. BTW:

VAN HET PROGRAMMEREN. Inleiding. Het spiraalmodel. De programmeertaal. vervolgens de berekening van het totale bedrag, incl. BTW: OVERZICHT VAN HET PROGRAMMEREN Inleiding Als je leert programmeren lijkt het nogal overweldigend om die eerste stappen te doorworstelen. Er zijn dan ook heel wat programmeertalen (Java, Ruby, Python, Perl,

Nadere informatie

Afhankelijk van wanneer je het programma uitvoert, zie je een van de volgende resultaten:

Afhankelijk van wanneer je het programma uitvoert, zie je een van de volgende resultaten: Hoofdstuk 4 Voorwaarden en vertakkingen Laten we eens teruggaan naar ons eerste programma. Zou het niet leuk zijn als we in plaats van het algemene Hallo wereld, afhankelijk van de tijd van de dag, Goedemorgen

Nadere informatie

Grafen en BFS. Mark Lekkerkerker. 24 februari 2014

Grafen en BFS. Mark Lekkerkerker. 24 februari 2014 Grafen en BFS Mark Lekkerkerker 24 februari 2014 1 Grafen Wat is een graaf? Hoe representeer je een graaf? 2 Breadth-First Search Het Breadth-First Search Algoritme Schillen De BFS boom 3 Toepassingen

Nadere informatie

AI Kaleidoscoop. College 6: Deel 1:Expert systemen Deel 2: Onzekerheid in redeneren. Deel II: Redeneren met onzekerheid. Redeneren met onzekerheid

AI Kaleidoscoop. College 6: Deel 1:Expert systemen Deel 2: Onzekerheid in redeneren. Deel II: Redeneren met onzekerheid. Redeneren met onzekerheid AI Kaleidoscoop College 6: Deel 1:Expert systemen Deel 2: Onzekerheid in redeneren Leeswijzer: 8.0-7.1 + 5.2 + 9.2.1 AI6 1 Deel II: Redeneren met onzekerheid Onzekerheid is aanwezig in alle KBS systemen

Nadere informatie

SPSS VOOR DUMMIES+ Werken met de NSE: enkele handige basisbeginselen. Gebaseerd op SPSS21.0 & Benchmarkbestand NSE 2014

SPSS VOOR DUMMIES+ Werken met de NSE: enkele handige basisbeginselen. Gebaseerd op SPSS21.0 & Benchmarkbestand NSE 2014 SPSS VOOR DUMMIES+ Werken met de NSE: enkele handige basisbeginselen Gebaseerd op SPSS21.0 & Benchmarkbestand NSE 2014 Huidig kennis- en ervaringsniveau?????? Beginners Gevorderden 2 Inhoud 1. Wat doe

Nadere informatie

Lesson activity toolkit

Lesson activity toolkit KATHOLIEK VLAAMS ONDERWIJS Lesson activity toolkit > Eric Van Eynde 18 MAART 2011 Ten huize van Hoe maak ik interactieve oefeningen voor gebruik op het digitaal schoolbord? Inhoudsopgave LESSON ACTIVITY

Nadere informatie

Abstracte klassen & Interfaces

Abstracte klassen & Interfaces Abstracte klassen & Interfaces Overerving public class Vierhoek {... Vierhoek public class Rechthoek extends Vierhoek {... public class Ruit extends Vierhoek {... Rechthoek Ruit Elke rechthoek is een vierhoek.

Nadere informatie

Ontwerp van Algoritmen: opgaven weken 3 en 4

Ontwerp van Algoritmen: opgaven weken 3 en 4 0 Ontwerp van Algoritmen: opgaven weken 3 en 4 Voor alle volgende opgaven over programmaatjes geldt de spelregel: formuleer altijd eerst alle bewijsverplichtingen. selectie 45. (tail distribution)(prima

Nadere informatie

Noach bouwt een ark Genesis 6-8

Noach bouwt een ark Genesis 6-8 2 Noach bouwt een ark Genesis 6-8 Het is niet fijn meer op de aarde. De mensen maken ruzie, ze vechten en ze zijn God vergeten. Maar er is één man die anders is. Dat is Noach. Op een dag praat God met

Nadere informatie

maken de kinderen vogelnestjes die zij in de dierenhoek kunnen gebruiken.

maken de kinderen vogelnestjes die zij in de dierenhoek kunnen gebruiken. 14. Vogelnestjes Tijdens deze activiteit: maken de kinderen vogelnestjes die zij in de dierenhoek kunnen gebruiken. Rekenen Getallen Groep 1 Groep 2 Omgaan met de telrij Telt akoestisch heen en terug t/m

Nadere informatie

Objectgeoriënteerd Programmeren: WPO 3

Objectgeoriënteerd Programmeren: WPO 3 Objectgeoriënteerd Programmeren: WPO 3 1. Inhoud Eenvoudige (enkelvoudige) overerving, override, ToString(), base, private, public, protected, virtual 2. Oefeningen Demo: Scheepvaart A: Polygon A: Rekenmachine

Nadere informatie

BK2070 - Families en Technisch Tekenen Technisch Ontwerp en Informatica

BK2070 - Families en Technisch Tekenen Technisch Ontwerp en Informatica BK2070 - Families en Technisch Tekenen Families Wat is een Family? Een family heeft eigenschappen, parameters genaamd bv: hoogte van een raam, materiaal van een kozijn, etc etc De waardes van deze parameters

Nadere informatie

Dynamiek met VO-Script

Dynamiek met VO-Script Dynamiek met VO-Script Door Bert Dingemans DLA Ontwerp & Software bert@dla-architect.nl Inleiding Op de SDGN nieuwsgroep voor Visual Objects ontstond laatst een draad van berichten over de nieuwe libraries

Nadere informatie

Programmeren in Java 3

Programmeren in Java 3 2 september 2007 voor deeltijdstudenten Kop van Zuid Rotterdam, 3 juni 2007 Even voorstellen Naam: Wessel Oele(31) Docent bij opleiding technische informatica Kamer: I210 (tweede verdieping, links de gang

Nadere informatie

Bijlage. Handreiking voor docenten

Bijlage. Handreiking voor docenten Bijlage Handreiking voor docenten 1. Samen normen bepalen Bij het maken van de gepersonaliseerde leerreis voor de kinderen is het allereerst belangrijk dat bij jullie op het kindcentrum duidelijk is of

Nadere informatie

Dinie Ea van Oort Verhaalland Taalleerlijn www.verhaalland.nl

Dinie Ea van Oort Verhaalland Taalleerlijn www.verhaalland.nl E1. De werkwoorden 1. horen: ik hoor 2. zien: ik zie jij hoort jij ziet u hoort u ziet hij hoort hij ziet zij hoort zij ziet het hoort het ziet wij horen jullie horen zij (meer) horen wij zien jullie zien

Nadere informatie

Examen VWO. Wiskunde A1 (nieuwe stijl)

Examen VWO. Wiskunde A1 (nieuwe stijl) Wiskunde A1 (nieuwe stijl) Examen VWO Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs Tijdvak 1 Dinsdag 28 mei 13.30 16.30 uur 20 02 Voor dit examen zijn maximaal 81 punten te behalen; het examen bestaat uit

Nadere informatie

Programmeren in C# Overerving

Programmeren in C# Overerving Programmeren in C# Overerving Programmeren in C# 2 public class Balloon private int x = 50; private int y = 50; private int diameter = 20; public int Diameter getreturn diameter; setif (value

Nadere informatie

Stap 1. Bepalen van invoer Het makkelijkst kun je dit vinden uit de zwarte vlakken met voorbeelden:

Stap 1. Bepalen van invoer Het makkelijkst kun je dit vinden uit de zwarte vlakken met voorbeelden: Stap 1. Bepalen van invoer Het makkelijkst kun je dit vinden uit de zwarte vlakken met voorbeelden: Na de opdracht Maak uw keuze: wordt er voor het eerst iets ingetypt door de gebruiker. De getallen die

Nadere informatie

Programmeeropgaven. Sem Prog DD

Programmeeropgaven. Sem Prog DD Programmeeropgaven Sem Prog DD EENVOUDIGE SEQUENTIES SomVanTweeGetallen Rechthoek Trein Trein: formulier Einstein Rapport Autokost Factuur CONSTANTEN Utopia Utopia KEUZESTRUCTUUR IF THEN ELSE END

Nadere informatie

Naam:... Datum:... 36 + 12 =. 2 x 15 =. 47 + 43 =. 4 x 12 =. 25 + 11 =. 6 x 7 =. 38-16 =. 100 : 4 =. 17-6 =. 36 : 6 =.

Naam:... Datum:... 36 + 12 =. 2 x 15 =. 47 + 43 =. 4 x 12 =. 25 + 11 =. 6 x 7 =. 38-16 =. 100 : 4 =. 17-6 =. 36 : 6 =. Opvraging Wiskunde W1 36 + 12 =. 2 x 15 =. 47 + 43 =. 4 x 12 =. 25 + 11 =. 6 x 7 =. 38-16 =. 100 : 4 =. 17-6 =. 36 : 6 =. 2 Goed lezen en oplossen. Ik koop in de supermarkt een krant (80 cent), een brood

Nadere informatie

Corso Cannelloni. Spel voor kinderen vanaf 3 jaar: Het verhaal

Corso Cannelloni. Spel voor kinderen vanaf 3 jaar: Het verhaal Corso Cannelloni Hier gaat het in het rond! Twee pijlsnelle dobbelspelen voor kleine koeriers vanaf 3 en vanaf 4 jaar. Soort spel: Gezinsspel Een verzameling van 2 spellen voor kinderen vanaf 3 en 4 jaar.

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

DE NIEUWE MANIER VAN LICENTIES BESTELLEN VIA CLICK2LICENSE

DE NIEUWE MANIER VAN LICENTIES BESTELLEN VIA CLICK2LICENSE LICENTIES BESTELLEN VIA WWW.INGRAMMICRO.NL KAN OP TWEE MANIEREN ORDER WIZARD VIA CLICK2LICENSE Deze methode kan worden gebruikt indien de artikelnummers niet bekend zijn. EXPERT ENTRY Als de artikelnummers

Nadere informatie

Stop-motion Animatie

Stop-motion Animatie Stop-motion Animatie inhoudsopgave * stop-motion animatie stappenplan * script * storyboard * stop-motion variaties * camera-opstelling * decor * monteren stop-motion animatie Bij het maken van een stop-motion

Nadere informatie

Sparse columns in SQL server 2008

Sparse columns in SQL server 2008 Sparse columns in SQL server 2008 Object persistentie eenvoudig gemaakt Bert Dingemans, e-mail : info@dla-os.nl www : http:// 1 Content SPARSE COLUMNS IN SQL SERVER 2008... 1 OBJECT PERSISTENTIE EENVOUDIG

Nadere informatie

Hoeveel stukjes hoor je? Chinees praten. Een doos vol spulletjes.

Hoeveel stukjes hoor je? Chinees praten. Een doos vol spulletjes. Hoeveel stukjes hoor je? De leerkracht zegt een woord, de kinderen zeggen het in stukjes na. Bijvoorbeeld : chi na draak leeu wen mas - ker rijst dra ken boot lam pi - on vlie ger pan da beer vuur - werk

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde A1 vwo 2003-II

Eindexamen wiskunde A1 vwo 2003-II Startende ondernemingen In Nederland starten elk jaar ongeveer 5 bedrijven. Sommige van deze startende bedrijven verdwijnen weer snel, andere overleven langere tijd. De Kamers van Koophandel houden de

Nadere informatie

De keuzestructuur. Versie DD

De keuzestructuur. Versie DD De keuzestructuur Versie DD Tot nu toe Programma in rechte lijn = sequentie of opeenvolging Nieuw Vertakking in parcours = selectie of keuzestructuur Controlestructuren Opeenvolging = sequentie Keuze =

Nadere informatie

****** Deel theorie. Opgave 1

****** Deel theorie. Opgave 1 HIR - Theor **** IN DRUKLETTERS: NAAM.... VOORNAAM... Opleidingsfase en OPLEIDING... ****** EXAMEN CONCEPTUELE NATUURKUNDE MET TECHNISCHE TOEPASSINGEN Deel theorie Algemene instructies: Naam vooraf rechtsbovenaan

Nadere informatie

b) Teken op de bijlage welke lampjes van het klokje branden om 19:45:52. Schrijf eronder hoe je dit bepaald/berekend hebt. (3p)

b) Teken op de bijlage welke lampjes van het klokje branden om 19:45:52. Schrijf eronder hoe je dit bepaald/berekend hebt. (3p) NATUURKUNDE KLAS 4 PW HOOFDSTUK PW HOOFDSTUK 3-23/03/2011 Totaal: 3 opgaven, 29 punten. Gebruik eigen BINAS toegestaan. Opgave 1: binair klokje Er bestaan klokjes die de tijd binair weergeven. Zie figuur

Nadere informatie

Tips & Trucs ArchiCAD : Zelf Ramen en Deuren maken, algemeen

Tips & Trucs ArchiCAD : Zelf Ramen en Deuren maken, algemeen Tips & Trucs ArchiCAD 13 026: Zelf Ramen en Deuren maken, algemeen ArchiCAD bevat vele parametrische kozijnen. Mocht hier toch niet het gewenste kozijn tussen zitten, dan kunt u altijd nog uw eigen kozijn

Nadere informatie

Hoofdstuk 4: Nieuwe objecten

Hoofdstuk 4: Nieuwe objecten Programmeren in Microsoft Visual Basic 2010 Express, lessenserie voor het voortgezet onderwijs HAVO/VWO David Lans, Emmauscollege, Vespucci College, Marnix Gymnasium Rotterdam, december 2011 Hoofdstuk

Nadere informatie

Tentamen Formele Methoden voor Software Engineering (213520)

Tentamen Formele Methoden voor Software Engineering (213520) Tentamen Formele Methoden voor Software Engineering (213520) 15 april 2010, 8:45 12:15 uur. BELANGRIJK: geef op je tentamen duidelijk aan: je studierichting of je beide huiswerkopgaven gemaakt hebt, en

Nadere informatie

What s new versie 3.35 P6 van 19/12/2018

What s new versie 3.35 P6 van 19/12/2018 Inhoud Rekenen met alternatieve kleur en prijsgroep (3194)... 2 Rekenen krukbeslag passieve vleugel (3190)... 5 Instelling wijzigen project glas en uitvoeringen (3210)... 7 Instelling externe groep wizards

Nadere informatie

Herhaling. Individuele Oefening. Individuele oefening. Tips en technieken in Alice. Vis in de zee Houdt van zeewier

Herhaling. Individuele Oefening. Individuele oefening. Tips en technieken in Alice. Vis in de zee Houdt van zeewier Herhaling Individuele Oefening Klasseniveaumethode Voorbeeld Overerving Object erft methodes van eerder gedefinieerd object Voorbeeld Object opslaan onder nieuwe naam. Latere instantie kunnen vroeger gedefinieerde

Nadere informatie

Info-books. Toegepaste Informatica. Handleiding. Deel 40c : Gegevensbeheer en algoritmen in Access. HA40c. Jos Gils Erik Goossens

Info-books. Toegepaste Informatica. Handleiding. Deel 40c : Gegevensbeheer en algoritmen in Access. HA40c. Jos Gils Erik Goossens Info-books HA40c Toegepaste Informatica Handleiding Deel 40c : Gegevensbeheer en algoritmen in Access Jos Gils Erik Goossens Veldlengte Het maximale aantal tekens dat in een veld kan ingevoerd worden.

Nadere informatie

Variabelen en statements in ActionScript

Variabelen en statements in ActionScript Ontwikkelen van Apps voor ios en Android Variabelen en statements in ActionScript 6.1 Inleiding Als we het in de informatica over variabelen hebben, bedoelen we een stukje in het geheugen van de computer

Nadere informatie

{ auteur, toelichting }

{ auteur, toelichting } Programmeren Blok A Trilogie van (programmeer)talen http://www.win.tue.nl/ wstomv/edu/ip0/ College Syntaxis (vormleer): Hoe ziet t eruit, hoe schrijf je t? Tom Verhoeff Technische Universiteit Eindhoven

Nadere informatie

Instellingen voor PhocaGallery regel je met de knop in het rechtermenu (Voorkeuren)

Instellingen voor PhocaGallery regel je met de knop in het rechtermenu (Voorkeuren) Instellingen voor PhocaGallery regel je met de knop in het rechtermenu (Voorkeuren) Met mijn instellingen toont PhocaGallery de foto s zo: Op de volgende pagina's vind je mijn instellingen: Pagina 1 van

Nadere informatie

Inkijkexemplaar. Dit deel gaat over de taalstage. Wat kun je?

Inkijkexemplaar. Dit deel gaat over de taalstage. Wat kun je? !!,1232!3 2!971-5+!5-/5034 985#!! 7!532#50#! 82%*98 :3-2*98! 7!583385/7#! 585 5#5835385, ;55

Nadere informatie

Modelleren en Programmeren

Modelleren en Programmeren Modelleren en Programmeren Jeroen Bransen 18 december 2015 Overerving (inheritance) Constructors Overriding Inheritance demo Exceptions Zelf exceptions veroorzaken Overerving (inheritance) 2-dimensionaal

Nadere informatie

VKblog-importer : De gebruiksaanwijzing.

VKblog-importer : De gebruiksaanwijzing. VKblog-importer : De gebruiksaanwijzing. deze gebruiksaanwijzing beschrijft versie 0.1.2 VKblog-importer is een plugin voor WordPress die bedoeld is om blogs van VKblog te importeren in WordPress. Posts

Nadere informatie

Toegepaste notatiewijzen DLA software

Toegepaste notatiewijzen DLA software Toegepaste notatiewijzen DLA software Bert Dingemans info@dla-architect.nl Inleiding In de DLA Software wordt gebruik gemaakt van een aantal notatiewijzen voor het opstellen van een object- en procesmodel.

Nadere informatie

Eindexamen wiskunde A1 vwo 2002-I

Eindexamen wiskunde A1 vwo 2002-I Vogels die voedsel zoeken Vogels die voedsel zoeken op de grond vertonen vaak een karakteristiek patroon van lopen en stilstaan. In figuur 1 is dit patroon voor twee vogelsoorten schematisch weergegeven.

Nadere informatie

U leert in deze les "om raad vragen". Als u niet weet wat u moet doen, kunt u iemand om raad vragen. U vraagt of iemand u kan helpen met advies.

U leert in deze les om raad vragen. Als u niet weet wat u moet doen, kunt u iemand om raad vragen. U vraagt of iemand u kan helpen met advies. OM RAAD VRAGEN les 3 spreken inleiding en doel U leert in deze les "om raad vragen". Als u niet weet wat u moet doen, kunt u iemand om raad vragen. U vraagt of iemand u kan helpen met advies. Het is belangrijk

Nadere informatie

Lekker snel XML met SQL (.nl)

Lekker snel XML met SQL (.nl) Lekker snel met SQL (.nl In steeds meer opdrachten kom je als requirement tegen. Omdat het lekker makkelijk is of omdat de interface die je moet aanspreken het vereist. Dit is zeker het geval wanneer je

Nadere informatie

Van eitje tot vlinder

Van eitje tot vlinder Werkblad Van eitje tot vlinder Wat is de goede volgorde van de plaatjes? Begin bij plaatje : de vlinder legt eieren. Schrijf de letter a in hokje. Welk plaatje is de volgende? Zet de letter ervan in hokje

Nadere informatie

Hoofdstuk 3: Keuzestructuren

Hoofdstuk 3: Keuzestructuren Programmeren in Microsoft Visual Basic 2010 Express, lessenserie voor het voortgezet onderwijs HAVO/VWO David Lans, Emmauscollege, Vespucci College, Marnix Gymnasium Rotterdam, december 2011 Hoofdstuk

Nadere informatie

Design Automation & Rules Based Design

Design Automation & Rules Based Design Design Automation & Rules Based Design Peter Van Avondt Senior Consultant MFG ProDesk NV Agenda Conditional Feature Suppression Introductie ilogic Voorbeelden: Voorbeeld 1 Part Design Voorbeeld 2 Afmetingen

Nadere informatie

Paracetamol in het bloed

Paracetamol in het bloed Paracetamol in het bloed Paracetamol is een veelgebruikte pijnstiller, die in tabletvorm te koop is. Voor volwassenen zijn er tabletten die 500 mg paracetamol bevatten. Na het innemen van een tablet wordt

Nadere informatie

Les 4: Les conversatie + grammatica Nederlands Conversatie Les 2 A-klas

Les 4: Les conversatie + grammatica Nederlands Conversatie Les 2 A-klas Les 4: Les conversatie + grammatica Nederlands Conversatie Les 2 A-klas Leraar: Dag Jef. Jef: Dag mevrouw. Hoe gaat het met u? Leraar: Goed, dank je. En met jou? Jef: Ook goed. ----------- Mark: Hallo

Nadere informatie

Opdracht 1. Ideeën liggen voor het oprapen. Nick de Kleijn 0817774. 16-03-2011 Manon van der Sar

Opdracht 1. Ideeën liggen voor het oprapen. Nick de Kleijn 0817774. 16-03-2011 Manon van der Sar Opdracht 1 Ideeën liggen voor het oprapen Nick de Kleijn 0817774 CMD2D Concept Development 16-03-2011 Manon van der Sar Inhoud De Locatiekeuze 3 De 15 foto s 4 De principes 5 Het Concept 9 De Locatiekeuze

Nadere informatie

Lesbrief Hypergeometrische verdeling

Lesbrief Hypergeometrische verdeling Lesbrief Hypergeometrische verdeling 010 Willem van Ravenstein If I am given a formula, and I am ignorant of its meaning, it cannot teach me anything, but if I already know it what does the formula teach

Nadere informatie

Analyse KeyLock versie 1.1.1 Door MartinJM 08-12-2014

Analyse KeyLock versie 1.1.1 Door MartinJM 08-12-2014 Analyse KeyLock versie 1.1.1 Door MartinJM 08-12-2014 Openbare versie Inleiding Dit document bestaat uit meerdere delen. Voornamelijk de verschillende problemen zijn onderverdeeld in verschillende kopjes.

Nadere informatie

Toetsvragen bij domein 2 Woordenschat

Toetsvragen bij domein 2 Woordenschat bijvoorbeeld Exemplarische opleidingsdidactiek voor taalonderwijs op de basisschool Toetsvragen bij domein 2 Woordenschat Bart van der Leeuw (red.) Jo van den Hauwe (red.) Els Moonen Ietje Pauw Anneli

Nadere informatie

Zonnepanelen Hoe krijg je de data op je website?

Zonnepanelen Hoe krijg je de data op je website? Zonnepanelen Hoe krijg je de data op je website? Beste website-bezoeker, Omdat ik al heel wat vragen kreeg over het gedeelte zonne-energie op mijn website, heb ik besloten om de werkwijze die ik gevolgd

Nadere informatie

Ophalen van RINEX-data middels de 06-GPS GPPWEB-site

Ophalen van RINEX-data middels de 06-GPS GPPWEB-site Ophalen van RINEX-data middels de 06-GPS GPPWEB-site GPPWEB is een vervanging van GNWEB. Bij GPPWEB worden geen JAVA-scripts meer gebruikt. Vooraf dient u een inlognaam en wachtwoord aan te vragen bij

Nadere informatie

Solidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw

Solidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw Solidariteit zonder omwegen (Vrienden zonder grenzen) Werkdocument lesimpulsen Onderbouw Lesimpuls 1 Materiaal: affiche Bespreken van de affiche aan de hand van frames of omkadering Wat zie je op de affiche?

Nadere informatie

Voor jongeren in het praktijkonderwijs. temperatuur is er min twintig. De harde wind maakt het nog kouder. Daardoor voelt het als min vijftig.

Voor jongeren in het praktijkonderwijs. temperatuur is er min twintig. De harde wind maakt het nog kouder. Daardoor voelt het als min vijftig. PrO -weekkrant Week 02 januari 2014 Voor jongeren in het praktijkonderwijs 6-12 januari 2014 Eenvoudig Communiceren Winterweer in Amerika Foto: Shutterstock Foto: Shutterstock In grote delen van Amerika

Nadere informatie

Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel

Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Authentieke instructiemodel Workshop voorbereiden Uitleg Start De workshop start met een echte, herkenbare en uitdagende situatie. (v.b. het is een probleem, een prestatie, het heeft

Nadere informatie

Digitaal archiveren. Timo van Houdt werkgroep Archieven

Digitaal archiveren. Timo van Houdt werkgroep Archieven Digitaal archiveren Timo van Houdt werkgroep Archieven Digitale dementie Digitaal Analoog Virtueel Fysiek Bestand Document Digitaal werken = normaal Digitaal archiveren = problematisch Vandaag Gisteren

Nadere informatie

Begrijpend Lezen moet je Lezen Denken Begrijpen!

Begrijpend Lezen moet je Lezen Denken Begrijpen! Begrijpend Lezen moet je Lezen Denken Begrijpen! Drie soorten strategieën: Sturingsstrategieën: Leesdoel bepalen Oriënteren op de tekst Actualiseren van kennis en woordenschat Actief lezen door toepassen

Nadere informatie

Gebruikers Handleiding

Gebruikers Handleiding Gebruikers Handleiding (De SQL module) Versie 2.14 Pagina 2 van 14 Versie 2.14 Inhoudsopgave NGP SQL...5 Het Menu... 6 De instellingen... 7 De database informatie... 9 Het Script... 10 Pagina 3 van 14

Nadere informatie

Les 3 Integratie Leestekst: Een contact-advertentie. Introductiefase

Les 3 Integratie Leestekst: Een contact-advertentie. Introductiefase Les 3 Integratie Leestekst: Een contact-advertentie "Welkom:... " Introductiefase 1. "In de vorige twee lessen hebben we met de kaart gewerkt, waarop alle vragen stonden die we gebruikt hebben om de tekst

Nadere informatie

Subrapporten. 5.1 Inleiding

Subrapporten. 5.1 Inleiding 5 Subrapporten 5.1 Inleiding Een subrapport is een rapport in een rapport. Een subrapport maak je dan ook net zoals je een gewoon rapport maakt. Een subrapport heeft bijna alle eigenschappen die een normaal

Nadere informatie

Titel: flashvars.html

Titel: flashvars.html Data uitwisselen met Flash: the easiest way Kris Merckx www.ardeco.be Macromedia Flash-bestanden kunnen opgenomen worden in HTML. Een Flashfilm (*.swf) kan tekst, afbeeldingen, film, geluid en vectorbeelden

Nadere informatie

3.1 Procenten [1] In 1994 zijn er 3070 groentewinkels in Nederland. In 2004 zijn dit er nog 1625.

3.1 Procenten [1] In 1994 zijn er 3070 groentewinkels in Nederland. In 2004 zijn dit er nog 1625. 3.1 Procenten [1] In 1994 zijn er 3070 groentewinkels in Nederland. In 2004 zijn dit er nog 1625. Absolute verandering = Aantal 2004 Aantal 1994 = 1625 3070 = -1445 Relatieve verandering = Nieuw Oud Aantal

Nadere informatie

Wat zijn concepten? Hoe ontwikkelen we concepten? autisme concepten? Gevolgen voor de praktijk. Autisme Centraal 16 4 2014

Wat zijn concepten? Hoe ontwikkelen we concepten? autisme concepten? Gevolgen voor de praktijk. Autisme Centraal 16 4 2014 Autisme en Concepten Peter Vermeulen, PhD Autisme Centraal Temple Grandin Elke gedachte die ik heb, is een afbeelding. Als ik aan hond denk, dan zie ik een reeks plaatjes van honden, zoals die van de buren.

Nadere informatie

Zijn mijn boterhammen op, toon ik mijn brooddoos aan de juf/meester en vraag toestemming om de zaal te verlaten.

Zijn mijn boterhammen op, toon ik mijn brooddoos aan de juf/meester en vraag toestemming om de zaal te verlaten. Wij eten in twee groepen: Groep 1: 1 ste, 4 de en 6 de leerjaar. Groep 1 zet om 12u15 de boterhammenbak en de drankbak bij het pictogram van hun klas in de refter. Om 12u15 gaat groep 1 eten. Zij staan

Nadere informatie

feb 2013 Instituut CMI SPSS les 2

feb 2013 Instituut CMI SPSS les 2 feb 2013 Instituut CMI SPSS les 2 Onderzoek toont aan.. Mobiele nieuwssites populairst onder 18-34 jarigen 18 tot 34 jarigen maken over de gehele dag het meest gebruik van mobiel internet. Dit blijkt uit

Nadere informatie

Ontwerp van Informatiesystemen

Ontwerp van Informatiesystemen 1ste bach HIB Ontwerp van Informatiesystemen Prof. Verelst Q www.quickprinter.be uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen 112 2,50 Online samenvattingen kopen via www.quickprintershop.be Table of Contents

Nadere informatie

BASISCURSUS Macromedia Flash MX. voor de ontwerper

BASISCURSUS Macromedia Flash MX. voor de ontwerper BASISCURSUS Macromedia Flash MX voor de ontwerper Macromedia, Flash, Dreamweaver, Fireworks en Freehand zijn handelsmerken of gedeponeerde handelsmerken van Macromedia Inc. in de Verenigde Staten en andere

Nadere informatie

13 Werkblad bij de PLUS

13 Werkblad bij de PLUS Naam: Klas: Kleur elk vakje groen wanneer je ermee klaar bent! Lezen Doen in Zonneland Vragen bij Zonneland Bijkomende opdracht p. 3 - Waar heb je zelf al roofvogels gezien? - Wat weet je er al over? Kijk

Nadere informatie

Eindexamen Arabisch vwo 2002-II

Eindexamen Arabisch vwo 2002-II Eindexamen rabisch vwo 2002-II Let op: beantwoord een open vraag altijd in het Nederlands, behalve als het anders is aangegeven. ls je in het rabisch antwoordt, levert dat 0 punten op. Tekst 1 1 2 3 4

Nadere informatie

19 december 2014. Onderzoek: Armoede en de Voedselbank

19 december 2014. Onderzoek: Armoede en de Voedselbank 19 december 2014 Onderzoek: Armoede en de Voedselbank Over het EenVandaag Opiniepanel Het EenVandaag Opiniepanel bestaat uit 40.000 mensen. Zij beantwoorden vragenlijsten op basis van een online onderzoek.

Nadere informatie

Lab Webdesign: Javascript 7 april 2008

Lab Webdesign: Javascript 7 april 2008 H8: FORMULIEREN In dit hoofdstuk komt het "form"-object aan de orde: we zullen zien hoe we JavaScript kunnen gebruiken voor het manipuleren en valideren van de gegevens die een eindgebruiker invult in

Nadere informatie