VERGROENING BINNEN HET NIEUWE GLB; ECOLOGISCH AANDACHTSGEBIED

Transcriptie

1 VERGROENING BINNEN HET NIEUWE GLB; ECOLOGISCH AANDACHTSGEBIED - Regionaal overleg Milieu- 16 maart 2017 Pieter Verdonckt pieter.verdonckt@inagro.be Landbouw & Maatschappij, Inagro Vergroening: algemeen Types ecologisch aandachtsgebied in Vlaanderen Bufferstroken langs waterlopen Agroforestry korteomloophout Evaluatie 1

2 Bron; Departement Landbouw en Visserij 3 Inleiding vergroening Vergroening = 1) Gewasdiversificatie 2) Behoud blijvend grasland 3) Ecologisch aandachtsgebied Geldt voor ALLE subsidiabele oppervlakte (voor zowel Vlaamse als Waalse percelen), d.w.z. percelen aangegeven op 21 april (akkerland, blijvende teelten, blijvend grasland) Bedrijf zonder betalingsrechten heeft geen recht op vergroeningpremie en moet dus niet voldoen aan vergroening 4 2

3 Wie moet aan welke vergroeningseis voldoen? Bron; Departement Landbouw en Visserij 5 Vergroening; Ecologisch aandachts-gebied (EAG) 6 3

4 Wie moet voldoen aan 5% ecologisch aandachtsgebied? bedrijf > 15 ha bouwland Uitzonderingen; - >75% van bouwland gebruikt als grasland, braakland, teelt van vlinderbloemigen gewassen of een combinatie van deze, waarbij resterende opp. bouwland < 30ha - >75% van subsidiabel landbouwareaal is grasland, waarbij resterende opp. Bouwland <30ha - Vrijstelling voor Biolandbouw 7 Types ecologisch aandachtsgebied in Vlaanderen: - Braakliggend land - Vanggewassen en groenbedekkers - N-bindende gewassen - Bufferstroken langs waterloop - Agroforestry - Subsidiabele stroken langs bosranden - Landschapselementen - Beboste gebieden - Korteomloophout => LB kunnen kiezen welk type ecologisch aandachtsgebied ze inbrengen. 8 4

5 EAG kan gecombineerd worden met agromilieumaatregelen/ beheer-overeenkomsten/ hectaresteun BIO op éénzelfde perceel. De bedragen voor deze PDPO maatregelen zijn uiteraard een stuk lager indien gecombineerd met Ecologisch aandachtsgebied. Meer info; 9 Bufferstroken langs waterloop Bron; Olivier Dochy 10 5

6 11 Bufferstroken langs waterloop - Bufferstroken = te combineren met BS onder randvoorwaarden + beheerovereenkomsten 12 6

7 Wettelijke bepalingen langs waterlopen (randvoorwaarden) 13 Leader project Randenmaaier RANDENMAAIER 14 7

8 Bufferstroken onder beheerovereenkomst perceelsrandenbeheer via VLM Aanleg en onderhoud grasstrook 15 juni Aanleg en onderhoud bloemenstrook Aanleg en onderhoud gemengde grasstrook Meer info: sten/fiches%20bo%20pdpoiii/perceelsranden_met_eu_web.pdf 15 Bufferstroken langs waterloop - Bufferstroken = te combineren met BS onder randvoorwaarden + beheerovereenkomsten - Gelegen op of aangrenzend aan een akkerland - Geen landbouwproductie toegelaten, behalve begrazen of maaien (wel onderscheiden van aangrenzend akkerland) - Bufferstrook moet bedekt zijn (mag ingezaaid worden) - Langs waterlopen volgens GRB op fotoplan - Minimum breedte bufferstrook = 5m - Gewasbeschermingsmiddelen en bemesting zijn niet toegelaten (uitzondering: pleksgewijze bestrijding akkerdistel en rechtstreekse uitscheiding door de grazende dieren) - Gebruiksperiode perceel: 1 januari 31 december (volledig jaar) 16 8

9 Waar geen 5m brede bufferstrook gewenst, ook akkerrand mogelijk. Min breedte 1m en max 20m, geen landbouwproductie Ook wettelijk spuitvrije zone kan dus als EAG dienen. 17 Agroforestry of boslandbouw Komt in aanmerking voor EAG voorwaarde: op bouwland! 18 9

10 Agroforestry: wat is het? Agroforestry (boslandbouw) = telen van landbouwgewassen (of dieren) en houtachtige gewassen op eenzelfde perceel Wat heeft agroforestry te bieden? Vaak een hogere totale biomassaproductie in agroforestrysystemen t.o.v. reinculturen 1+1 > 2? Efficiëntere benutting water, licht, nutriënten? Positieve interacties tussen bomen en gewassen? Positieve impact op biodiversiteit en op talrijke andere belangrijke ecosysteemdiensten Veerkracht van landbouwbedrijven schokvaste investering? Vraag naar houtige biomassa (energie en warmte) en industriehout Diversificatie van productie Verbreding van de bedrijfsactiviteiten Differentiatie ten opzichte van andere bedrijven 10

11 Welke effecten zijn te verwachten? Onder bepaalde omstandigheden schaduw welkom (hittestress) Minder evapotranspiratie, minder hittestress gewas Welke effecten zijn te verwachten? Microklimaat: reductie windsnelheden + schaduwworp Effect op gewasproductiviteit en kwaliteit (in grasland: effect op botanische samenstelling) Effect tot op afstand ruim 2 x boomhoogte, maar sterke (negatieve) effecten beperkt tot zone dichtbij en aan noordzijde boom Gewasafhankelijk (Dupraz & Liagre, 2008) 11

12 Ecologische interacties Invloed op de waterhuishouding: competitie en/of complementariteit? Boomwortels onttrekken water en treden in competitie. Nefast voor zomergewassen dicht bij bomen. Anderzijds: waterbeschikbaarheid verhogen (meer infiltratie oppompen uit diepe lagen hydraulic lifting ) Bufferende werking in periodes van extreme droogte extreem natte omstandigheden ( Ecologische interacties Nutriënten: competitie en/of complementariteit? Wortels kunnen nutriënten onttrekken maar hebben ook toegang tot nutriënten die voor gewas onbereikbaar zijn -> via onder meer bladval terug beschikbaar gesteld Veel afhankelijk van een goed ontwerp, zorgvuldig geselecteerde combinatie en sturen van wortelgroei ( 12

13 Combineerbaar met aanplantsubsidie boslandbouw (BLS) Max 80% van alle aanplantkosten (aankoop bomen, verstevigings- en beschermingsmateriaal en arbeid voor aanplant) (excl. BTW) Min 30 max 200 bomen per ha / homogene spreiding Min 0,5 ha In landbouwgebruik; teelt jaarlijks aangeven. Alle bomen toegestaan, behalve laag- en halfstamfruitbomen, naaldbomen, Amerikaanse vogelkers en eik en Valse Acacia. Aanplant moet min 10 jaar behouden blijven Meer info; Perceel met min. 30 en max. 200 bomen/ha telt voor volledige oppervlakte als EAG 13

14 Agroforestry in Vlaanderen Voorkomen in Vlaanderen Aangeplant via de steunmaatregel sinds 2012 Ongeveer 86 ha 42 percelen bij 26 landbouwers Gemiddelde perceelsgrootte 2 ha (0,5 11,5) Gemiddelde densiteit 56 bomen/ha (30-200) Gemiddeld 3 boomsoorten (1 11) Daarnaast ook agroforestry buiten de steunmaatregel Inschatting: 130 ha alley cropping gekend Sensu largo: percelen met hagen of houtkanten, (knot)bomenrijen langs rand, hoogstamboomgaarden, Zelden als noodzaak om EAG in te vullen 14

15 Hectare 16 maart 2017 Oppervlakte in boslandbouw per startjaar *Voor 2017 data uit inschrijvingen Bron; Departement Landbouw en Visserij Ongeveer 35% oppervlakte = biologische uitbating 100 Oppervlakte teeltgroepen onder BLS Aardappelen Bieten Fruit Graangewassen Grasland Maïs Overige Verse en industrie groenten Vlas en hennep Voedergewassen Bron; Departement Landbouw en Visserij 15

16 Spreiding in Vlaanderen 9,9 ha 5 landbouwers 56,8 ha 13 landbouwers 6,5 ha 4 landbouwers 11,3 ha 3 landbouwers 1,8 ha 1 landbouwer Bron; Departement Landbouw en Visserij Types ecologisch aandachtsgebied in Vlaanderen: - Braakliggend land - Vanggewassen en groenbedekkers - N-bindende gewassen - Bufferstroken langs waterloop - Agroforestry - Subsidiabele stroken langs bosranden - Landschapselementen - Beboste gebieden - Korteomloophout 32 16

17 Wat is korteomloophout (KOH)? Teelt van snelgroeiende houtachtige gewassen waarbij de bovengrondse biomassa periodiek tot maximaal 8 jaar na de aanplanting of na de vorige oogst, in zijn totaliteit wordt geoogst. KOH AGROFORESTRY KOH BOS (uitgezonderd in kwetsbare gebieden) 33 Driejarig Zweeds plantsysteem met wilg of populier Plantverband 0,6m in de rij 0,75m tussen rijen 1,50m tussen dubbele rijen / ha => Ca. 40 ha in Vlaanderen 34 17

18 35 1 ha = ca. 5000l stookolie 36 18

19 KOH als AEG Enkel keuze uit streekeigen soorten: Zwarte els, boswilg, schietwilg, katwilg, fladderolm, gladde olm, hazelaar, zwarte populier, gewone esdoorn, gewone es Max omlooptijd = 8 jaar Gebruik minerale meststoffen nt toegelaten Gebruiksperiode perceel: 1 januari 31 december (volledig jaar) 37 Meer gelijkenissen tussen KOH en houtkanten dan tussen KOH en groenbedekkers: - Opp verdwijnt uit rotatie - Grotere meerwaarde voor biodiversiteit, bodemerosie, organische stofopbouw in de bodem en koolstofopslag,

20 Evaluatie 10% 5% 85% ) 8172 LB mengsel van groenbedekkers (= 85% EAG) 2) 4382 LB; grachten of sloten (=5% EAG) 3) Overige; 1775 LB; grasstrook langs een bosrand voor maaien of begrazen 812 LB; braak 772 LB; N-bindende gewassen 669 LB; bufferstrook langs waterloop aan 374 LB; houtkanten 288 LB; nt prod. grasstroken langs bos 283 LB; poelen 258 LB ; akkerranden Gevolgd door bebossing, korteomloophout en boslandbouw Sterke competitie tussen laagdrempelige EAG maatregelen en deze die meer inspanning vragen. 39 Kritiek op de huidige vergroening Vergroening levert nauwelijks resultaat op: - Aanvankelijk 7% -> 5% EAG - Gebruik van gewasbeschermingsmiddelen mogelijk in EAG - Groenbedekkers als maatregel voor ecologisch aandachtsgebied Maatregelen vroeger reeds als goede landbouwpraktijk! - Grachten of sloten Reeds aanwezige landschapselementen worden meegeteld! => Wellicht verstrenging na volgende herziening GLB in

21 Dank voor jullie aandacht! Vragen? Meer info : Vergoening: eningspremie Agroforestry: info@agroforestryvlaanderen.be Korteomloophout: