DOCUMENTATIE DNB HOUSEHOLD SURVEY. oktober 2005

Transcriptie

1 DOCUMENTATIE DNB HOUSEHOLD SURVEY 2005 oktober 2005

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Zeven vragenlijsten Negen databestanden Geaggregeerde data over inkomen Geaggregeerde data over bezit, schulden en hypotheken Structuur van de documentatie Verschillen tussen de vragenlijst van 2005 en die van Algemene Informatie over het Huishouden Vragenlijst Huishouden en Werk Vragenlijst Wonen en Hypotheken Vragenlijst Gezondheid en Inkomen Onderdeel Gezondheid Onderdeel Inkomen Vragenlijst Bezit en Lenen Onderdeel Bezit Onderdeel Lenen Vragenlijst Economische en Psychologische Concepten *DNB_Bezit Descriptive Statistics Algemene Huishoudinformatie Descriptive Statistics Huishouden en Werk Descriptive Statistics Wonen en Hypotheken Descriptive Statistics Gezondheid en Inkomen Descriptive Statistics Bezit en Lenen Descriptive Statistics Economische en Psychologische Concepten Descriptive Statistics DNB Bezit Descriptive Statistics Afgeleid Persoonlijk Inkomen Descriptive Statistics Afgeleid Persoonlijk Bezit...226

3 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 1. Inleiding 1. Inleiding CentERdata verzamelt sinds 1993 jaarlijks economische gegevens via een panel dat bestaat uit ruim 2000 huishoudens. Deze zogenaamde DNB Household Survey (voorheen CentER Savings Survey) heeft als doelstelling om de invloed van economische en psychologische factoren op het spaargedrag van huishoudens te bestuderen, en is gestart als onderdeel van het VSB-CentER Spaarproject. De gegevens worden verzameld met behulp van het internetpanel van CentERdata: het CentERpanel. Het is voor de deelnemende huishoudens geen vereiste om over een computer met internetaansluiting te beschikken. Indien het huishouden geen toegang heeft tot het internet dan wordt een zogenaamde Net.Box verstrekt waarmee de vragenlijsten via de televisie kunnen worden ingevuld. Mocht het huishouden niet beschikken over een televisie dan wordt een televisie in bruikleen gegeven. De enquêtering van de 2005-golf (de dertiende golf) van de DNB Household Survey heeft plaatsgevonden van februari 2005 t/m augustus Zeven vragenlijsten De vragenlijst van de DNB Household Survey is opgesplitst in zeven deelvragenlijsten. Hieronder volgt een overzicht van de onderwerpen per deelvragenlijst: 1. Algemene informatie over het huishouden 2. Huishouden en werk 3. Wonen en hypotheken 4. Gezondheid en inkomen 5. Bezit en lenen 6. Economische en psychologische concepten 7. Extra vragen DNB (zie paragraaf 1.6) Alle vragenlijsten zijn afgenomen bij het CentERpanel en aan de dertiende golf hebben 1993 huishoudens deelgenomen. Binnen een huishouden worden in principe alle personen van 16 jaar en ouder geïnterviewd. De responscijfers bij deze vragenlijsten vindt u in tabel 1 hieronder. De algemene informatie over het huishouden betreft alle gezinsleden (dus ook gezinsleden die jonger zijn dan 16 jaar). Bovendien betreft de algemene informatie over het huishouden voornamelijk afgeleide variabelen. Deze vragen zijn niet aan de respondent voorgelegd, maar zijn uit andere variabelen afgeleid. Een voorbeeld: de provincie waarin de respondent woont wordt afgeleid van de postcode van de respondent. 1.2 Negen databestanden De verzamelde gegevens staan in zeven databestanden in het formaat van SPSS portable files. Bestanden in Stata-formaat zijn tevens beschikbaar. Naast de bestanden met verzamelde gegevens zijn er twee bestanden met afgeleide gegevens. Het betreft een bestand met gegevens van afgeleid persoonlijk inkomen (zie paragraaf 1.3) en een bestand met gegevens van afgeleid persoonlijk bezit (zie paragraaf 1.4). De namen van de bestanden staan in de tweede kolom van tabel 1. 1

4 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 1. Inleiding Tabel 1. Responsoverzicht van de verschillende databestanden databestand onderwerp aantal personen huishoudens 1. hhi05nl.por algemene informatie over het huishouden wrk05nl.por huishouden en werk hse05nl.por wonen en hypotheken inc05nl.por gezondheid en inkomen wth05nl.por bezit en lenen psy05nl.por psychologische concepten agi05nl.por geaggregeerde inkomensgegevens agw05nl.por geaggregeerde bezitsgegevens *wrth05anl_dnb.por extra vragen DNB * zie paragraaf 1.6 Om de verschillende bestanden te koppelen kan men gebruik maken van twee variabelen: nohhold (het identificatienummer van het huishouden) en nomem (het identificatienummer van het lid van het huishouden). Omdat nomem altijd kleiner is dan 100, kan men op de volgende wijze een uniek persoonsnummer berekenen: nohhold nomem Tabel 2 geeft een overzicht van de variabelen die aan het begin van elk data record staan. Tabel 2. Variabelen aan het begin van elk data record naam van de variabele omschrijving nohhold identificatienummer van het huishouden nomem identificatienummer van het lid van het huishouden Alle in de datasets opgenomen bedragen luiden in euro s. 1.3 Geaggregeerde data over inkomen In de DNB Household Survey worden respondenten ondervraagd over een groot aantal inkomensbronnen die zij kunnen hebben. Op basis van de verschillende inkomenscomponenten hebben wij het totale bruto- en het totale netto-inkomen op persoonsniveau berekend. Tabel 3 geeft een overzicht van de inkomenscomponenten die bij deze berekeningen gebruikt zijn. 2

5 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 1. Inleiding Tabel 3: Overzicht van de variabelen die zijn verwerkt in de geaggregeerde inkomensdata Variabele Omschrijving NOHHOLD Identificatienummer van het huishouden NOMEM Identificatienummer van het lid van het huishouden WINST winst [bruto] OG inkomen uit onroerend goed/kamerverhuur [bruto] HPREM premie subsidiereg. koopwoningen [bruto] BEURS studiebeurs [netto] STUDLEN studielening [netto] ALIM alimentatie volwassenen [bruto] ALIK alimentatie kinderen [netto] OTOEL Studietoelage ouders [netto] FTOEL toelage van familie[netto] RENTE rente/overig inkomen [bruto] ERF erfenis [netto] ZKP premie particuliere ziektekostenverzekering HS Huursubsidie [netto] HG Huurgewenningsbijdrage [netto] HWF Huurwaardeforfait [bruto] HTR Hypotheekrente [bruto] LOON loon [bruto] VUT vut-uitkering [bruto] WG wachtgeld [bruto] PENS Pensioenuitkering/lijfrente [bruto] WW ww-uitkering [bruto] WAZ waz-uitkering [bruto] WAJONG wajong-uitkering [bruto] WAO wao-uitkering [bruto] IOAW ioaw/ioaz-uitkering [bruto] ABW abw-uitkering (bijstand) [bruto] AOW aow-uitkering [bruto] AWW anw-uitkering [bruto] IB berekende inkomstenbelasting ZFP ziekenfonds-/iza-premie BTOT totaal bruto-inkomen NTOT totaal netto-inkomen HEFKORT in aanmerking genomen heffingskorting BOX3TAX in aanmerking genomen ib box3 (sparen en beleggen) De variabelen nohhold en nomem dienen ter identificatie van het data record. De variabelen winst tot en met aww zijn gebaseerd op gegevens uit de vragenlijsten Gezondheid en Inkomen en Wonen en Hypotheken. Bij elke inkomenscomponent is aangegeven of het een bruto dan wel een netto inkomenscomponent betreft. Bij loon t/m aww is in eerste instantie uitgegaan van de bruto bedragen die men in de vragenlijst Gezondheid en Inkomen opgegeven heeft. Het gaat hier in het algemeen om de bruto-bedragen zoals vermeld op de jaaropgave van de werkgever of uitkerende instantie, d.w.z. na aftrek van eventuele pensioen- en ww-premies, maar inclusief overhevelingstoeslag en werkgeversbijdrage ziektekostenverzekering c.q. werkgeverspremie ziekenfonds. Indien een respondent het bruto bedrag niet wist kon hij of zij het interval aangeven waarin dat bedrag viel (d.w.z. tussen x en y euro). In dat geval is voor de berekening van het totale inkomen het midden van het betreffende interval ( (x+y)/2) meegeteld. (Door middel van variabelen met extensie _c is aangegeven of het betreffende bedrag zo n intervalmidden betreft.) Indien men het bruto-bedrag ook niet in de vorm van een interval kon opgeven, kon men nog het netto bedrag opgeven. In dat geval hebben we de netto bedragen tot bruto bedragen omgerekend. In het geval dat een respondent meerdere werkgevers heeft, zijn voor de variabele loon de bruto bedragen over de verschillende werkgevers gesommeerd. Voor het totale bruto-inkomen geldt dat dit gelijk is aan: btot = loon + vut + pens + wao + ww + wg +aow + aww + abw + waz + wajong + ioaw + alim + min(winst,0) + rente + og htr + hprem + hwf. 3

6 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 1. Inleiding Het totale bruto-inkomen is onbekend (heeft een missing value ) indien (in de bovenstaande vergelijking) een van de inkomenscomponenten vanaf loon tot en met alim onbekend is. Als een van de overige componenten (vanaf winst tot en met hwf) onbekend is, dan veronderstellen we voor het bepalen van het totale bruto-inkomen dat deze bedragen gelijk zijn aan nul. Merk op dat negatieve winst (verlies) niet van het bruto inkomen afgetrokken wordt, maar negatieve alimentatie (betaalde alimentatie) wel. Op basis van de belastbare componenten van het bruto-inkomen is vervolgens de inkomstenbelasting ib berekend. In ib zijn ook de verschuldigde premies volksverzekeringen begrepen. In verband met de belastingherziening 2001 is bij ib ook de belasting op het inkomen uit sparen en beleggen ( box 3 ) opgeteld. Deze box3tax is berekend door het van toepassing zijnde belastingtarief te vermenigvuldigen met de belastbare delen van het vermogen zoals die bij benadering op basis van de geaggregeerde vermogensbestanden (zoals in par. 1.4 beschreven) konden worden vastgesteld. Eventuele inkomsten in box 2 (inkomen uit aanmerkelijk belang) blijven buiten beschouwing. In het geaggregeerde inkomensbestand is tevens de variabele hefkort opgenomen, die het bedrag aan heffingskortingen weergeeft waarmee bij de berekening van ib rekening is gehouden. ntot = btot ib + alik + beurs + studlen + otoel + ftoel + erf + hs + hg + max(0,winst) + max(alim,0). Merk op dat voor het bepalen van het netto-inkomen negatieve winst (verlies) en negatieve alimentatie (betaalde alimentatie) bij het bruto-inkomen opgeteld worden (in die gevallen wordt een negatief getal opgeteld). Verder zien we in bovenstaande vergelijkingen dat het totale bruto-inkomen niet altijd groter of gelijk hoeft te zijn aan het totale netto-inkomen. Bijvoorbeeld een student met alleen een beurs of ouderlijke bijdrage zal een brutoinkomen van nul hebben, terwijl zijn netto-inkomen groter zal zijn dan dit bedrag. De ziekenfondspremies zijn bepaald door voor elke inkomenscomponent vanaf loon t/m aww (in de eerste vergelijking hierboven) de ziekenfondspremie afzonderlijk te bepalen, en deze bedragen vervolgens te sommeren. Betaalde ziekenfondspremies zijn niet van het netto-inkomen afgetrokken. 1.4 Geaggregeerde data over bezit, schulden en hypotheken Inleiding De data uit de DNB Household Survey bevatten zeer gedetailleerde informatie over bezit, schulden en hypotheken. Voor sommige doeleinden is het echter praktischer om de beschikking te hebben over geaggregeerde data. Om deze reden hebben we een nieuwe dataset gemaakt van de hoofdcomponenten voor bezit, schulden en hypotheken. Voor ieder van deze hoofdcomponenten is het totale bedrag aan geld dat er (voor een bepaalde respondent) aan verbonden is berekend. Deze berekeningen zijn uitgevoerd op persoonsniveau (niet op huishoudniveau). Een lijst van de hoofdcomponenten voor bezit, schuld en hypotheken is opgenomen in tabel 4. In de tekst hieronder is ook sprake van subcomponenten. Onder subcomponenten verstaan we de onderdelen waar een hoofdcomponent uit bestaat. Bijvoorbeeld, de subcomponenten van de hoofdcomponent betaalrekeningen zijn alle afzonderlijke betaalrekeningen die een respondent heeft. Het construeren van nieuwe variabelen Voor iedere hoofdcomponent hebben we de volgende drie variabelen geconstrueerd: A. Het aantal subcomponenten waar de hoofdcomponent uit bestaat, zoals gerapporteerd door de respondent B. Het totale geldbedrag dat aan de hoofdcomponent verbonden is C. De zogenaamde missing value flag, waarmee weet niet antwoorden worden aangeduid. De A variabele staat dus voor het aantal subcomponenten van een hoofdcomponent dat een respondent zegt te hebben. Bijvoorbeeld, als een respondent invult dat hij vier spaarbankboekjes heeft, dan heeft de A variabele voor de hoofdcomponent spaarbankboekjes de waarde 4. Voor sommige hoofdcomponenten van bezit (bijvoorbeeld bedrijfsspaarregelingen) kan de A variabele slechts de waarde ja of de waarde nee aannemen: een respondent doet óf wel mee aan een bedrijfsspaarregeling (de A variabele heeft de waarde 1) óf niet (de A variabele heeft de waarde 0). De B variabele staat voor het totale bedrag aan geld dat (voor een bepaalde respondent) aan de hoofdcomponent verbonden is. Dit totale bedrag wordt berekend op basis van de bedragen van de subcomponenten. Als een respondent het bedrag dat bij elke subcomponent hoort weet, is de berekening 4

7 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 1. Inleiding eenvoudig. Als een respondent niet het precieze bedrag weet, of als hij helemaal geen bedrag kan noemen, is de berekening van de waarde van de B variabele ingewikkelder. De procedure wordt hieronder uitgelegd bij de bespreking van de manier waarop weet niet antwoorden en interval-antwoorden worden meegerekend. De C variabele geeft aan hoe vaak de respondent helemaal geen bedrag kan noemen voor een bepaalde subcomponent. De waarde van de C variabele noemen we de missing value flag. De precieze betekenis hiervan wordt hieronder nader toegelicht. Weet niet antwoorden en interval-antwoorden Als een respondent het geldbedrag dat bij een bepaalde subcomponent hoort niet weet, wordt hij gevraagd een antwoord te kiezen uit een rijtje van zogenaamde interval-antwoorden (bijv. tussen 0 en 500 euro, tussen 500 en 1000 euro, tussen 1000 en 2000 euro, etc.). Het laatste antwoord in een rijtje van interval -antwoorden is bijvoorbeeld euro of meer. Als de respondent geen enkel antwoord kiest uit een rijtje van intervalantwoorden, beschouwen we zijn antwoord als een weet niet antwoord. Als de respondent een interval-antwoord kiest, voegen we de middenwaarde van dit antwoord toe aan de totale waarde van de hoofdcomponent. Als een respondent bijvoorbeeld het antwoord tussen 1000 en 2000 euro kiest, voegen we 1500 euro toe aan het totale bedrag. Als een respondent het laatste interval-antwoord kiest (bijv. meer dan euro), voegen we de ondergrens van het laatste interval-antwoord ( euro) aan het totale bedrag toe. Bij weet niet antwoorden wordt in eerste instantie gekeken naar de gemiddelde waarde van het bedrag van de betreffende component zoals die in de voorafgaande twee jaar bij dezelfde respondent is vastgesteld. Indien zich toen ook weet niet antwoorden voordeden krijgt de missing value flag de waarde 100, indien de respondent de afgelopen twee jaar geen bezitsvragenlijst heeft ingevuld verhogen we de waarde van de missing value flag met één. Hoofdcomponenten van bezit, schulden en hypotheken Uit de vragenlijst Bezit en Lenen verkrijgen we 22 hoofdcomponenten van bezit (B1 -B4, B6-B8, B11-B25 tot en met B25), acht hoofdcomponenten van schulden (S1 tot en met S8), en één hoofdcomponent van hypotheken (B19Hy). Uit de vragenlijst Wonen en Hypotheken verkrijgen we twee hoofdcomponenten van bezit (B26Og en B27Og) en twee hoofdcomponenten van hypotheken (B26Hy en B27Hy). Tabel 4. Overzicht van alle hoofdcomponenten van bezit, schulden en hypotheken Vragenlijst Bezit en Lenen B1 Betaalrekeningen B2 Bedrijfsspaarregelingen (1=ja, 0=nee) B3 Spaar- en depositorekeningen B4 Spaarbankboekjes B6 Spaarbrieven, spaarbewijzen en spaarbiljetten B7 Koopsompolissen en lijfrenteverzekeringen B8 Spaar- en kapitaalverzekeringen B11 Groeifondsen B12 Beleggingsfondsen of beleggingsrekeningen B13 Obligaties of pandbrieven B14 Aandelen B15 Put-opties gekocht (1=ja, 0=nee) B16 Put-opties geschreven (1=ja, 0=nee) B17 Call-opties gekocht (1=ja, 0=nee) B18 Call-opties geschreven (1=ja, 0=nee) B19Og Onroerend goed, niet gebruikt voor eigen bewoning B19Hy Hypotheken op onroerend goed, niet gebruikt voor eigen bewoning B20 Auto s B21 Motoren B22 Boten B23 Caravans B24 Geld uitgeleend aan familie of vrienden (1=ja, 0=nee) 5

8 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 1. Inleiding B25 S1 S2 S3 S4 S5 S6 S7 S8 Spaartegoeden of investeringen die nog niet eerder genoemd zijn Persoonlijke leningen Doorlopende kredieten Financieringskredieten Schulden bij postorderbedrijven e.d. Leningen bij familie of vrienden Studieleningen Kredieten op creditcards (1=ja, 0=nee) Leningen die nog niet eerder genoemd zijn Vragenlijst Wonen en Hypotheken B26Og Eigenaar van woning (1=ja, 0=nee) B26Hy Hypotheken op de woning B27Og Eigenaar van tweede woning (1=ja, 0=nee) B27Hy Hypotheken op tweede woning Voor de meeste hoofdcomponenten is voor die gevallen waarin de missing value flag positief was (weet niet antwoorden die niet door informatie van de voorafgaande twee jaar konden worden ingevuld) een geïmputeerde waarde ingevuld. De imputatieprocedure komt er in het kort op neer dat op die waarnemingen waarop de missing value flag nul is een regressievergelijking voor de hoogte van de betreffende hoofdcomponent wordt geschat waarin zoveel mogelijk relevante kenmerken van de betrokken personen zijn opgenomen. Op basis hiervan kan voor de gevallen met een positieve missing value flag een waarde worden voorspeld waaraan een storingsterm wordt toegevoegd op basis van de waargenomen verdeling van storingstermen. Meer informatie over deze procedure is op aanvraag verkrijgbaar. In 2005 zijn aan de data de variabelen x1a, x1b en x1c toegevoegd die respectievelijk staan voor: het aantal betaalrekeningen met een negatief saldo, het totaalbedrag van betaalrekeningen met een negatief saldo, en een missing value vlag voor betaalrekeningen met een negatief saldo. Het totaal bedrag is geïmputeerd indien er bedragen onbekend zijn, in die gevallen is ook b1b aangepast. 1.5 Structuur van de documentatie De structuur van de documentatie van de DNB Household Survey is ontleend aan de indeling in de zeven deelvragenlijsten zoals genoemd in tabel 1. In de hoofdstukken 2 tot en met 8 vindt u een beschrijving van deze vragenlijsten (de letterlijke vraag- en antwoordteksten, en de routing). In deze documentatie zijn de vraagteksten en antwoorden niet geïntegreerd met een rechte telling van de antwoorden van de respondenten. Wel hebben we in de bijlage een overzicht van elke deelvragenlijst beschikbaar gesteld in de vorm van een korte beschrijving: de responscijfers. In dit overzicht vindt u voor elke variabele het aantal gegeven antwoorden, de minimum- en maximumwaarde, het gemiddelde en de standaarddeviatie. Voor de dataverzameling is gebruik gemaakt van het computerprogramma Blaise. Computergestuurd enquêteren is erg flexibel. In de documentatie hebben wij geprobeerd de elektronische situatie zo goed mogelijk op papi er weer te geven. We geven een voorbeeld aan de hand van de vraag naar de burgerlijke staat. De naam van de vraag (variabele) staat links in hoofdletters (burgst). Dan volgt de vraagtekst, en de antwoordmogelijkheden. Het getal voor iedere antwoordmogelijkheid correspondeert met de waarde van de variabele in het bestand. Achter elk antwoord staat de naam van de vraag die de respondent vervolgens voorgelegd is (de routing ). In het geval van de antwoorden 1 t/m 5 wordt naar de vraag jrbs gegaan. In het geval van het antwoord 6 naar kk gegaan. BURGST Wat is uw burgerlijke staat? 1 gehuwd of geregistreerd in gemeenschap van goederen (inclusief gescheiden van tafel en bed)...jrbs 2 gehuwd of geregistreerd op basis van huwelijksvoorwaarden of partnerschapsvoorwaarden (inclusief gescheiden van tafel en bed)...jrbs 3 gescheiden van echtgen(o)ot(e)...jrbs 4 samenwonend met partner (ongehuwd)...jrbs 6

9 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 1. Inleiding 5 weduwe/weduwnaar...jrbs 6 altijd ongehuwd geweest...kk In enkele gevallen is de routing zo complex dat er een hulpvariabele is toegevoegd. Deze wordt aangeduid met de term routing variabele. Deze variabelen komen niet in het databestand voor, maar zijn slechts bedoeld om de routing van de vragenlijst weer te geven. Een tweede voordeel van computergestuurd enquêteren is de mogelijkheid van tekstsubstitutie: afhankelijk van een eerder gegeven antwoord wordt een bepaalde tekst gesubstitueerd. De vraag jbrs informeert naar het jaartal waarin de status van de (huidige) burgerlijke staat bereikt is. Afhankelijk van de (huidige) burgerlijke staat wordt steeds een andere vraagtekst voorgelegd. In de documentatie ziet dit er als volgt uit: JRBS [indien gehuwd of geregistreerd] In welk jaar bent u gehuwd of geregistreerd? Indien u meer dan één keer bent gehuwd, of geregistreerd wilt u dan het jaar invullen van uw laatste huwelijk of registratie...mndbs [indien gescheiden] In welk jaar bent u gescheiden?...mndbs [indien samenwonend] In welk jaar bent u gaan samenwonen?...mndbs [indien weduwe/weduwnaar] In welk jaar bent u weduwe/weduwnaar geworden?...mndbs In een andere toepassing van tekstsubstitutie wordt het gegeven antwoord van een eerdere vraag in de vraagtekst verwerkt. We illustreren dat aan de hand van de vragen IJ161 t/m IJ163. IJ161 t/m IJ163 Wat bedroeg uw totale brutoloon in 2003 (volgens jaaropgave van de werkgever) bij [NAAM WERKGEVER]? Als u het beslist niet weet kunt u dat aangeven met behulp van de ik weet het niet knop. bedrag in euro s... IJ201 t/m IJ203 ik weet het niet... IJ181 t/m IJ183 Variabelen van het type open vraag komen niet in het databestand voor. Ze worden echter wel in deze documentatie vermeld. De vermelding (string) achter de naam van de variabele geeft aan dat het hier om een open vraag gaat. Hieronder volgt een voorbeeld. RVUT Om welke reden bent u met vervroegd pensioen gegaan? 1 slechte gezondheidstoestand...bet 2 reorganisatie in het bedrijf of organisatie...bet 3 omdat ik het graag wilde en het mogelijk was...bet 4 een andere reden... ARVUT ARVUT (string) Welke andere reden bedoelt u?...bet 1.6 Verschillen tussen de vragenlijst van 2005 en die van 2004 De dataverzameling van de dertiende golf (2005) verschilt in een aantal punten van die van de eerdere golven. Vragen DNB Vanaf 2003 is een aantal extra vragen in opdracht van DNB in het reguliere spaaronderzoek opgenomen. Deze vragen zijn aangegeven met een asterisk (*). Met betrekking tot gegevens die voor onderzoekers van DNB in aanvulling op de reguliere DHS worden verzameld geldt dat deze na een jaar, of zoveel eerder als DNB daarvoor toestemming geeft, ook beschikbaar worden gesteld voor de wetenschap. Zodra dit het 7

10 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 1. Inleiding geval is, worden de bestanden op de website verrijkt met deze extra gegevens. Hetzelfde is van toepassing op het (zevende) databestand DNB_bezit. In het vervolg van deze paragraaf wordt aangegeven welke variabelen niet langer deel uit maken van het spaaronderzoek en welke variabelen in 2005 zijn toegevoegd. We doen dit per onderdeel. Algemene Informatie over het Huishouden Geen variabelen verwijderd of toegevoegd. Vragenlijst Huishouden en Werk De variabele DNB316 is toegevoegd. Vragenlijst Wonen en Hypotheken De variabele WO89a is toegevoegd. Vragenlijst Gezondheid en Inkomen De variabele DNBBAAN is toegevoegd. Vragenlijst Bezit en Lenen Toevoeging vragen DNB301 en DNB301A. Vragenlijst Economische en Psychologische Concepten De psychologische vragenlijst is in twee keer afgenomen. Daartoe zijn de variabelen psy1 en psy2 toegevoegd. De vragenlijst is weer aan iedereen voorgelegd (in 2004 alleen positie 1,2,3). In psy 1 zijn de variabel en INKHH tot ECSIT en SPATA voorgelegd aan personen met positie 1,2 3. De variabelen POTJES en APOT zijn na variabele BIJHOUD geplaatst. De antwoordcategorie van KENINK is veranderd van naar De antwoordcategorieën van de TOEK-vragen zijn gewijzigd. De variabelen INK25A en INK25C hebben nu 5 antwoordcategorieën i.p.v. 3. Een Personality Scale is toegevoegd (CON + 40 items). Er zijn Locus of Economic Control vragen toegevoegd (LOCUS01-LOCUS13). De vraagstelling van JEUGD5 is veranderd. Er zijn 9 vragen over werk toegevoegd (WORK). De variabele CONTROL mag leeggelaten worden wanneer het n.v.t. is. 8

11 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 2. Algemene Informatie over het Huishouden 2. Algemene Informatie over het Huishouden GEBJAAR Geboortejaar van de respondent elk antwoord...geslacht GESLACHT Geslacht van de respondent 1 man... POSITIE 2 vrouw... POSITIE POSITIE Positie van de respondent binnen het huishouden 1 huishoudhoofd...oplzon 2 gehuwde partner...oplzon 3 ongehuwde partner...oplzon 4(schoon)ouder...OPLZON 5 kind dat thuis woont...oplzon 6 huisgeno(o)t(e)...oplzon 7 familielid of kostganger...oplzon OPLZON Hoogste opleiding ongeacht diploma 1 (voortgezet) speciaal onderwijs... OPLMET 2 kleuter, lager of basisonderwijs... OPLMET 3 VMBO... OPLMET 4 HAVO, VWO... OPLMET 5 MBO... OPLMET 6 HBO... OPLMET 7WO... OPLMET 8 nog geen onderwijs... OPLMET 9 ander onderwijs... OPLMET OPLMET Hoogste opleiding met diploma 1 (voortgezet) speciaal onderwijs... BEZIGBEL 2 kleuter, lager, of basisonderwijs... BEZIGBEL 3 VMBO... BEZIGBEL 4 HAVO, VWO... BEZIGBEL 5 MBO... BEZIGBEL 6 HBO... BEZIGBEL 7 WO... BEZIGBEL 8 nog geen onderwijs... BEZIGBEL 9 ander onderwijs BEZIGBEL 9

12 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 2. Algemene Informatie over het Huishouden BEZIGBEL Belangrijkste bezigheid van de respondent 1 verricht betaald werk in loondienst...aantalhh 2 werkt of is meewerkend in eigen bedrijf...aantalhh 3 Is vrije beroepsbeoefenaar, freelance, zelfstandige...aantalhh 4 zoekt werk na verlies werkkring...aantalhh 5 zoekt voor het eerst werk...aantalhh 6 gaat naar school of studeert...aantalhh 7 doet thuis de huishouding...aantalhh 8 Is met pensioen (vervroegd, AOW of VUT)...AANTALHH 9 Is (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt...aantalhh 10 Verricht onbetaald werk met behoud van uitkering...aantalhh 11 verricht vrijwilligerswerk...aantalhh 12 doet iets anders...aantalhh 13 is te jong, heeft nog geen bezigheden...aantalhh AANTALHH Aantal leden van het huishouden elk antwoord... AANTALKI AANTALKI Aantal kinderen in het huishouden elk antwoord...sted STED Stedelijkheid van de woongemeente 1 zeer sterk stedelijke gemeente...regio 2 sterk stedelijke gemeente... REGIO 3 matig stedelijke gemeente... REGIO 4 weinig stedelijke gemeente... REGIO 5 niet stedelijke gemeente... REGIO REGIO Regio van de woongemeente 1 Drie grote steden...prov 2 Rest west...prov 3 Noord...PROV 4 Oost...PROV 5 Zuid...PROV PROV Provincie van de woongemeente 1 Groningen...URB 2 Friesland...URB 3 Drenthe...URB 4 Overijssel...URB 5 Flevoland...URB 6 Gelderland...URB 7 Utrecht...URB 8 Noord-Holland...URB 9 Zuid-Holland...URB 10 Zeeland...URB 11 Noord-Brabant...URB 12 Limburg...URB 10

13 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 2. Algemene Informatie over het Huishouden WOONVORM Samenstelling van het huishouden. De respondent: 1 Alleenstaande... ACCOUNT 2 (On)gehuwd samenwonend, zonder kind(eren)... ACCOUNT 3 (On)gehuwd samenwonend, met kind(eren)... ACCOUNT 4 Alleenstaande, met kind(eren)... ACCOUNT 5 Anders... ACCOUNT ACCOUNT Bent u het lid van het huishouden dat het meest betrokken bij de financiële administratie van het huishouden? Met financiële administratie wordt bedoeld het verrichten van betalingen voor de huur, hypotheek, het afsluiten van leningen, het doen van een eventuele belastingaangifte, enz. 0 nee... KOSTWIN 1 ja... KOSTWIN KOSTWIN Bent u in uw huishouden de hoofdkostwinner? De hoofdkostwinner is degene met het hoogste inkomen. 0 nee... PARTNER 1 ja... PARTNER PARTNER Is er een partner aanwezig in het huishouden? 0 nee...woning 1 ja...woning WONING Soort woning 1 koopwoning... EINDE 2 huurwoning... EINDE 3 woning in onderhuur... EINDE 4 gratis woning... EINDE 9 onbekend... EINDE EINDE Algemene Informatie over het Huishouden 11

14 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. Huishouden en Werk 3. Vragenlijst Huishouden en Werk Deze vragenlijst gaat over betaalde werkzaamheden en pensioenvoorzieningen. Nu volgen echter eerst enkele aanvullende vragen over het huishouden en/of persoonlijke kenmerken. BURGST Wat is uw burgerlijke staat? 1 gehuwd of geregistreerd in gemeenschap van goederen (inclusief gescheiden van tafel en bed)...jrbs 2 gehuwd of geregistreerd op basis van huwelijksvoorwaarden of partnerschapsvoorwaarden (inclusief gescheiden van tafel en bed)...jrbs 3 gescheiden van echtgen(o)ot(e)...jrbs 4 samenwonend met partner (ongehuwd)...jrbs 5 weduwe/weduwnaar...jrbs 6 altijd ongehuwd geweest...kk JRBS [indien gehuwd of geregistreerd] In welk jaar bent u gehuwd of geregistreerd? Indien u meer dan één keer bent gehuwd, of geregistreerd wilt u dan het jaar invullen van uw laatste huwelijk of registratie...mndbs [indien gescheiden] In welk jaar bent u gescheiden?...mndbs [indien samenwonend] In welk jaar bent u gaan samenwonen?...mndbs [indien weduwe/weduwnaar] In welk jaar bent u weduwe/weduwnaar geworden?...mndbs MNDBS En in welke maand? Voor de maand moet u een getal invullen; 1=januari, 2=februari, etc. maand...kk Uit de huishoudbox is bekend wat de samenstelling van uw huishouden is. In het navolgende wordt u gevraagd naar eventuele kleinkinderen en kinderen die niet (meer) tot uw huishouden behoren. KK Hebt u kleinkinderen? 1 ja... HKK 2 nee...kidout HKK Hoeveel kleinkinderen hebt u? aantal...kidout KIDOUT Hebt u kinderen die niet (meer) tot het huishouden behoren? 1 ja...hkidout 2 nee... BEZIG HKIDOUT Hoeveel van uw kinderen wonen buiten uw huishouden? indien 0...BEZIG indien > 0... D1 Hierna wordt u gevraagd naar de geboortedata van de kinderen die niet (meer) tot uw huishouden behoren. Wilt u ALLE kinderen opgeven die ooit tot het huishouden van u of van uw eventuele partner hebben behoord. Wilt u voor de maand een getal invullen (1=januari, 2=februari, etc.) 12

15 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. Huishouden en Werk D1 Geboortedag eerste kind... D2 D2 Geboortemaand eerste kind... D3 D3 Geboortejaar eerste kind indien meer dan 1 kind (HKIDOUT>1)... D4 indien niet meer dan 1 kind (HKIDOUT=1)... BEZIG D4 Geboortedag tweede kind... D5 D5 Geboortemaand tweede kind... D6 D6 Geboortejaar tweede kind indien meer dan 2 kinderen (HKIDOUT>2)... D7 indien niet meer dan 2 kinderen (HKIDOUT=2)...GESL01 D7 t/m D30 Idem voor derde, vierde... kind....esl01 GESL01 t/m GESL10 Geslacht 1 e t/m 10 e kind 1 Man...BEZIG 2 Vrouw...BEZIG Het volgende blok vragen (BEZIG t/m DNB220) gaat over arbeidspositie. Als betaald werk wordt beschouwd: - werk voor eigen rekening of risico; - werk als gezinslid in gezins- of familiebedrijf; - werk in loondienst; - werk in sociale werkplaats; - in opleiding bij een bedrijf of instelling, maar met loon of salaris; - stagiair met loon of salaris. BEZIG Waartoe rekent u zich in de eerste plaats? 1 verricht betaald werk... DNB215 2 zoek werk na verlies van een werkkring... DNB215 3 zoek voor het eerst werk/zoek werk na een langdurige onderbreking... DNB215 4 ben scholier, student, stagiair met alleen onkostenvergoeding... DNB215 5 doe het huishouden... DNB215 6 ben gepensioneerd, rentenier... DNB215 7 ben met vervroegd pensioen... DNB215 8 ben geheel of gedeeltelijk arbeidsongeschikt... DNB215 9 doe onbetaald werk met behoud van uitkering... DNB doe vrijwilligerswerk... DNB iets anders... DNB215 13

16 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. Huishouden en Werk *DNB215 Voelt u zich voldoende geïnformeerd over uw (toekomstige) pensioenvoorziening? 1 goed... ROUTING BEZIG 2 ruim voldoende...routing BEZIG 3 voldoende... ROUTING BEZIG 4 matig... ROUTING BEZIG 5 onvoldoende...routing BEZIG 6 geen behoefte aan, dat zien we dan wel weer... ROUTING BEZIG ROUTING BEZIG Als BEZIG= (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt... AFGEK Als BEZIG=gepensioneerd_rentenier... VUT Als BEZIG=vervroegd_pensioen...RVUT Als BEZIG=betaald werk... DNB316 Anders...BET AFGEK (string) Op welke ziekte, handicap of andere aandoening bent u afgekeurd?...bet VUT Bent u met vervroegd pensioen gegaan? 1 ja...rvut 2 nee...bet RVUT Om welke reden bent u met vervroegd pensioen gegaan? 1 slechte gezondheidstoestand...bet 2 reorganisatie in het bedrijf of organisatie...bet 3 omdat ik het graag wilde en het mogelijk was...bet 4 een andere reden... ARVUT ARVUT (string) Welke andere reden bedoelt u?...bet BET Verricht u betaald werk, ook al is het maar voor één of enkele uren per week of voor een korte periode? 1 ja... ROUTING DNB1 2 nee... OOITW OOITW Hebt u ooit betaald werk verricht? 1 ja... ROUTING DNB2 2 nee... ROUTING DNB2 *DNB316 Hoe intensief bent u bezig met uw beslissing te stoppen met werken? 1 helemaal niet... DNB DNB DNB DNB201 5 zeer intensief... DNB201 14

17 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. Huishouden en Werk *DNB201 Hoe tevreden bent u al met al met uw huidige werk? 1 zeer tevreden... DNB202 2 tevreden... DNB202 3 niet tevreden en niet ontevreden... DNB202 4 ontevreden... DNB202 5 zeer ontevreden... DNB202 *DNB202 Hoe tevreden bent u met uw loopbaan tot nu toe? 1 zeer tevreden... ROUTING DNB1 2 tevreden... ROUTING DNB1 3 ni et tevreden en niet ontevreden... ROUTING DNB1 4 ontevreden... ROUTING DNB1 5 zeer ontevreden... ROUTING DNB1 ROUTING DNB1 GEBJAAR < DNB111 GEBJAAR >= INKVLOED ROUTING DNB2 OOITW=ja én GEBJAAR< DNB111 OOITW=ja én GEBJAAR>= LOOND2 OOITW=nee én GEBJAAR< DNB111 OOITW=nee én GEBJAAR>= ZOEK *DNB111 Kunt u aangeven wat uw totale netto inkomsten per maand bedragen? Als u het niet precies weet, wilt u dan een schatting maken? inkomsten...dnb1121 *DNB1121 t/m *DNB1127 Hoe is dit totale netto inkomen per maand opgebouwd? Wilt u per onderdeel aangeven hoeveel het uitmaakt van het totale inkomen. 1 AOW: bedrag... DNB113 2 pensioen opgebouwd via werkgever: bedrag... DNB113 3 lijfrente uitkeringen e.d.: bedrag... DNB113 4 inkomsten uit werk na 65e: bedrag... DNB113 5 inkomsten uit beleggingen (rente en dividend): bedrag... DNB113 6 huurinkomsten (kamer, woning): bedrag... DNB113 7 overige inkomsten: bedrag... DNB216 *DNB216 (string) Kunt u uitleggen waar de overige inkomsten uit bestaan?... DNB113 *DNB113 Kunt u van dit netto inkomen rondkomen? 1 ja, ik kan daar precies van rondkomen... DNB220 2 ja, ik kan daarnaast nog wel wat sparen... DNB220 3 nee, ik teer ook in op mijn opgebouwde vermogen... DNB217 4 nee, om een andere dan bovengenoemde reden...dnb113a 9 ik weet het niet... DNB220 *DNB113A (string) Om welke reden kunt u niet rondkomen van uw netto inkomen per maand?... DNB220 15

18 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. Huishouden en Werk *DNB217 U hebt te kennen gegeven dat uw uitgaven boven uw netto inkomsten liggen. Is dit een onderdeel van uw financiële planning of bent u hiertoe gedwongen door omstandigheden? 1 onderdeel van financiële planning... DNB220 2 gedwongen door omstandigheden... DNB220 3 iets anders... DNB220 *DNB220 Hoe hoog was uw netto pensioninkomen op uw 65 e (in procenten) in vergelijking met het laatstgenoten nettosalaris? Pensioeninkomen in procenten... ROUTING DNB ik weet het niet... ROUTING DNB3 INKVLOED Kunt u aangeven in welke mate u uw inkomen kunt beïnvloeden? 1 ik kan het aantal uren dat ik werk in mijn normale werkkring niet beïnvloeden en ik kan ook geen ander werk aannemen naast mijn normale werkkring... LOOND2 2 ik kan het aantal uren dat ik werk in mijn normale werkkring niet beïnvloeden, maar ik kan ander werk aannemen naast mijn normale werkkring... LOOND2 3 ik kan in mijn normale werkkring betaald werk aannemen, maar ik kan geen ander werk krijgen naast mijn normale werkkring... LOOND2 4 ik kan in mijn normale werkkring betaald werk aannemen en ik kan ook ander werk krijgen naast mijn n ormale werkkring... LOOND2 ROUTING DNB3 OOITW=ja... LOOND2 OOITW=nee... ZOEK Het volgende blok vragen (LOOND2 t/m AFSTAND) gaat over betaald werk. Voor de routing in de vragenlijst is het volgende van belang; we zeggen dat de respondent nu betaald werk heeft indien geldt dat BEZIG=1 of BET=1. Indien geldt dat BEZIG 1 en BET 1 en OOITW=1 zeggen we dat de respondent vroeger een betaalde werkkring had. Afhankelijk van het feit of de respondent nu betaald werk heeft of vroeger een betaalde werkkring had, worden de formuleringen van de vragen aangepast. Indien u tegelijkertijd meer dan één werkkring hebt, gaan de volgende vragen over de werkkring waaraan u de MEESTE tijd besteedt. Indien u meer dan één werkkring tegelijkertijd had, gaan de volgende vragen over de LAATSTE werkkring waaraan u de meeste tijd besteedde. LOOND2 Bent/was u werknemer in vaste of tijdelijke dienst, oproepkracht, uitzendkracht of bent u een zelfstandige/freelancer of vrij beroepsbeoefenaar? 1 werknemer in vaste dienst...loond3 2 werknemer in tijdelijke dienst... LOOND3 3 oproepkracht...routing VARIABELE 1 4 uitzendkracht...routing VARIABELE 1 5 zelfstandige, meewerkend in gezinsbedrijf, freelancer, vrij beroep...maats LOOND3 Werkt(e) u in loondienst bij de overheid (rijk, provincie, gemeente), bij een BV of bij een andere instelling (NV, stichting, vereniging of coöperatie)? 1 ja, in loondienst bij de overheid...routing VARIABELE 1 2 ja, in loondienst bij een BV...ROUTING VARIABELE 1 3 ja, in loondienst bij een andere instelling (NV, stichting, vereniging of coöperatie)......routing VARIABELE 1 16

19 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. Huishouden en Werk MAATS Participeer(t)(de) u in een maatschap of vennootschap onder firma (VOF)? Huisartsen, notarissen en agrariërs kennen veelal een maatschapvorm; productiebedrijven veelal een vennootschap onder firma (VOF). 1 ja, in een maatschap...routing VARIABELE 1 2 ja, in een VOF...ROUTING VARIABELE 1 3 nee...zelfst ZELFST Bent/was u zelfstandige of werkt(e) u mee in het gezinsbedrijf, of bent/was u freelancer? 1 zelfstandige...routing VARIABELE 1 2 werk(te) mee in gezinsbedrijf...routing VARIABELE 1 3 freelancer...routing VARIABELE 1 ROUTING VARIABELE 1 indien LOOND2 = 1, 2 (loondienst)...uren indien LOOND2 = 3, 4 of 5...UREN2 UREN Hoeveel uren per week bent/was u volgens uw arbeidscontract werkzaam? aantal uren... UURWERK UREN2 Hoeveel uren werkt(e) u gewoonlijk per week? aantal uren indien NU betaald werk... VAKAN indien VROEGER betaald werk... VAKVERL UURWERK Hoeveel uur per week werkt(e) u gemiddeld IN WERKELIJKHEID in uw (laatste) (belangrijkste) werkkring? Of overuren al dan niet betaald worden/werden doet niet terzake. aantal uren indien NU betaald werk... VAKAN indien VROEGER betaald werk... VAKVERL VAKAN indien LOOND2=1, 2 (loondienst): Hoeveel vakantiedagen (inclusief arbeidstijdverkorting) hebt u bij uw werkgever in 2004 opgenomen? indien LOOND2=3, 4 of 5: Hoeveel vakantiedagen hebt u in 2004 opgenomen? Voor mensen die niet naar eigen believen vakantiedagen kunnen opnemen, bijvoorbeeld onderwijsgevenden, bedoelen we hier het aantalvakantiedagen dat men genoten heeft. aantal dagen...mwerk VAKVERL Hoeveel vakantiedagen (inclusief arbeidstijdverkorting) nam u gemiddeld per jaar op? Voor mensen die niet naar eigen believen vakantiedagen konden opnemen, bijvoorbeeld onderwijsgevenden, bedoelen we hier het aantalvakantiedagen dat men gemiddeld genoot. aantal dagen...mwerk 999 weet niet...mwerk MWERK Hebt u voor uw huidige/laatste werkkring nog meer werkkringen gehad? Indien van toepassing: We bedoelen hier alleen werkkringen die u VOOR uw pensioen hebt gehad. 1 ja...ewerk 2 nee... JFULL EWERK In welk jaar begon u met uw eerste betaalde werkkring? jaar... JFULL 17

20 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. Huishouden en Werk JFULL indien LOOND2=1, 2 (loondienst): Hoeveel jaar hebt u in totaal TEN MINSTE 32 UUR PER WEEK volgens arbeidscontract gewerkt? indien LOOND2=3, 4 of 5: Hoeveel jaar hebt u in totaal TEN MINSTE 32 UUR PER WEEK gewerkt? Rondt u het aantal jaren af op een geheel getal. Als u in een jaar minder dan 6 maanden hebt gewerkt telt het niet mee. Als u in een jaar 6 of meer maanden hebt gewerkt telt het als 1 jaar. Dus 6 en een half jaar is 7 jaar. aantal jaren... JPART JPART indien LOOND2=1, 2 (loondienst): Hoeveel jaar hebt u in totaal MINDER DAN 32 UUR PER WEEK volgens arbeidscontract gewerkt? indien LOOND2=3, 4 of 5: Hoeveel jaar hebt u in totaal MINDER DAN 32 UUR PER WEEK gewerkt? Rondt u het aantal jaren af op een geheel getal. Als u in een jaar minder dan 6 maanden hebt gewerkt telt het niet mee. Als u in een jaar 6 of meer maanden hebt gewerkt telt het als 1 jaar. Dus 6 en een half jaar is 7 jaar. aantal jaren indien NU betaald werk... JAARW indien VROEGER betaald werk... JWERKL JAARW In welk jaar bent u in uw huidige werkkring begonnen? jaar... MAANDW MAANDW En in welke maand? U kunt een getal opgeven van 1 t/m 12 (1=januari, 2=februari etc.) maand...reis REIS Hoeveel minuten moet u normaliter reizen van uw huis naar uw werk? Als u een variabele reistijd hebt, wilt u dan een gemiddelde aangeven? aantal minuten...afstand AFSTAND Hoeveel kilometer moet u normaliter reizen van uw huis naar uw werk? Als u een variabele reisafstand hebt, wilt u dan een gemiddelde aangeven? aantal kilometers...pob Het volgende blok vragen (POB t/m DNB117) gaat over pensioenen. POB Was u in de laatste werkkring voor uw pensioen werkzaam als werknemer of als zelfstandige? 1 werknemer (in loondienst)...poc 2 zelfstandige, freelancer, meewerkend in gezinsbedrijf... BERPENS 3 vrij beroep... BERPENS POC Werkt(e) u in de laatste werkkring voor uw pensioen in loondienst bij de overheid (rijk, provincie, gemeente), bij een BV of bij een andere instelling (NV, stichting, vereniging of coöperatie)? 1 ja, in loondienst bij de overheid... WPENS 2 ja, in loondienst bij een BV...AANBV 3 ja, in loondienst bij een andere instelling (NV, stichting, vereniging of coöperatie)... WPENS 18

21 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. Huishouden en Werk BERPENS (formulering afhankelijk van arbeidspositie) Neemt (nam) u vanuit uw (huidige/laatste) (belangrijkste) werkkring deel aan een beroepspensioenregeling? Hebt u vanuit uw laatste werkkring voor uw pensioen recht op een uitkering op basis van een beroepspensioenregeling? Een beroepspensioenregeling is een door beroepsgenoten getroffen collectieve pensioenregeling op verzoek van één of meer voor de betrokken tak van beroep voldoende representatieve organisaties. 1 ja...wberpens 2 nee... WPENS WBERPENS Aan welke beroepspensioenregeling neemt (nam) u deel? 1 advocaten... WPENS 2 apothekers... WPENS 3 artsen (huisartsen en medisch specialisten)... WPENS 4 dierenartsen... WPENS 5 fysiotherapeuten... WPENS 6 notarissen en kandidaat-notarissen... WPENS 7 tandartsen/orthodontisten en ziekenfondsmedewerkers... WPENS 8 vroedvrouwen... WPENS 9 onafhankelijke raadgevende actuarissen... WPENS 10 wisselmakelaars... WPENS 11 geen van bovenstaande...wbpdan WBPDAN (string) Aan welk beroepspensioen neemt (nam) u dan deel?... WPENS AANBV Beschikt(e) u over aandelen van de BV waar u in uw (huidige/laatste) werkkring werkt(e)? 1 ja... RPENSBV 2 nee... WPENS RPENSBV Hebt u recht op pensioen vanwege een toezegging van de BV waar u werkt(e) of vanwege een pensioen-bv? 1 ja...apensbv 2 nee... WPENS APENSBV Neemt (nam) u ook deel aan pensioenregelingen bestemd voor andere werknemers van de BV? 1 ja... WPENS 2 nee... WPENS WPENS Hebt u vanuit uw huidige (laatste) werkkring (voor uw pensioen) recht op pensioen (afgezien van AOW)? 1 ja... DNB88 2 nee...p23aa *DNB88 Op welke manier wordt uw pensioen opgebouwd? 1 eindloon... ROUTING DNB218 2 middelloon... ROUTING DNB218 3 beschikbare premie... ROUTING DNB218 4 andere manier...dnb88a 9 ik weet het niet... ROUTING DNB218 19

22 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. Huishouden en Werk *DNB88A (string) Op welke manier wordt uw pensioen dan opgebouwd? antwoord... ROUTING DNB218 ROUTING DNB218 Als GEBJAAR> DNB218 Als GEBJAAR< PFONDS *DNB218 Welk deel (in procenten) van de pensioenpremie wordt door de werkgever betaald? Deel...PFONDS Ik weet het niet...pfonds PFONDS Bent (was) u vanuit uw huidige (laatste) werkkring aangesloten bij een van de onderstaande pensioenfondsen? 1 ABP... DNB91 2 TNO... DNB91 3 PGGM... DNB91 4 Metaalnijverheid... DNB91 5 Bouwnijverheid... DNB91 6 Metaalindustrie... DNB91 7 Spoorwegpensioenfonds... DNB91 8 Grafische bedrijven... DNB91 9 Landbouw... DNB91 10 Vervoer en havenbedrijf... DNB91 11 Detailhandel... DNB91 12 Beroepsvervoer over de weg... DNB91 13 Schildersbedrijven... DNB91 14 Woningcorporaties... DNB91 15 KPN... DNB91 16 Philips (A+B)... DNB91 17 Shell... DNB91 18 KLM... DNB91 19 ABN-Amro... DNB91 20 Corus (voorheen Hoogovens)... DNB91 21 ING bank + Postbank... DNB91 22 Progress (Unilever)... DNB91 23 AKZO... DNB91 24 PVM (DSM)... DNB91 25 Rabobankorganisatie... DNB91 26 Stork... DNB91 27 Ahold... DNB91 28 geen van bovenstaande... PFONDSAN PFONDSAN Bij welk pensioenfonds bent u dan aangesloten (string) DNB91 *DNB911 t/m *DNB917 (dummies voor 7 mogelijke antwoorden) Hebt u afgezien van een normale pensioenopbouw andere voorzieningen getroffen voor uw pensioen? (meerdere antwoorden mogelijk) 1 ja, via lijfrentepolissen...draag 2 ja, via koopsompolissen...draag 3 ja, via extra inkoop van pensioenrechten bij werkgever...draag 4 ja, via extra periodieke betalingen bij werkgever...draag 5 ja, anders...dnb92a 6 nee... INDEX 7 ik weet het niet...draag 20

23 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. Huishouden en Werk *DNB92A (string) Welke andere voorziening bedoelt u? antwoord...draag DRAAG Draagt/droeg uw werkgever bij aan deze voorziening(en)? 1 ja... INDEX 2 nee... INDEX INDEX In pensioenregelingen kan vastgelegd zijn dat de hoogte van pensioenaanspraken, ingegane pensioenen, of beide, zal worden aangepast. Bijvoorbeeld aan de hand van een prijsindex (waardevast) of loonindex (welvaartsvast) of een combinatie van beide. Pensioenen die op een van bovenstaande wijzen worden aangepast noemt men geïndexeerd. Is uw (toekomstige) pensioen geïndexeerd? 1 ja...indexa 2 nee...p23aa 3 ik weet het niet...p23aa INDEXA Wordt uw pensioen aangepast aan de hand van een prijsindex (waardevast) of loonindex (welvaartsvast) of een combinatie van beide? 1 prijsindex...p23aa 2 loonindex...p23aa 3 beide...p23aa P23AA Hebt u in 2004 van het pensioenfonds waarbij u vanuit uw huidige/laatste werkkring bent aangesloten een overzicht van uw pensioenrechten ontvangen? 1 ja...p23ab 2 nee...p23ac P23AB Hoeveel ouderdomspensioen hebt u tot 1 januari 2004 bij het pensioenfonds van uw huidige/laatste werkgever volgens het pensioenoverzicht opgebouwd? Het gaat om het bedrag per jaar als u op dat moment zou stoppen met werken. Toelichting: Ga bij de beantwoording van deze vraag uit van uw huidige burgerlijke staat. Houdt u bij de beantwoording van deze vraag geen rekening met uw recht op een AOW-uitkering. bedrag in euro s...p23ac ik weet het niet...p23ac P23AC Hebt u bij andere pensioenfondsen dan het fonds waarbij u vanuit uw huidige/laatste werkkring bent aangesloten pensioen opgebouwd? 1 ja...p23ad 2 nee... DNB97 P23AD Hebt u in 2004 van die andere pensioenfondsen een overzicht van uw pensioenrechten ontvangen? 1 ja... P23AE 2 nee...dnb971 t/m DNB979 P23AE Hoeveel ouderdomspensioen hebt u tot 1 januari 2004 bij die andere pensioenfondsen in totaal volgens het pensioenoverzicht opgebouwd? Toelichting: Ga bij de beantwoording van deze vraag uit van uw huidige burgerlijke staat. Houdt u bij de beantwoording van deze vraag geen rekening met uw recht op een AOW-uitkering.. bedrag in euro s... DNB971 21

24 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. Huishouden en Werk ik weet het niet... DNB971 *DNB971 t/m *DNB979 Zijn de afgelopen 12 maanden veranderingen opgetreden in uw pensioenopbouw? (meerdere antwoorden mogelijk) 1 nee... ROUTING KA1PENS 2 ja, het premiepercentage dat ik zelf betaal is verhoogd... ROUTING KA1PENS 3 ja, het premiepercentage dat ik zelf betaal is verlaagd... ROUTING KA1PENS 4 ja, het premiepercentage dat de werkgever voor mij betaalt is verhoogd... ROUTING KA1PENS 5 ja, het premiepercentage dat de werkgever voor mij betaalt is verlaagd... ROUTING KA1PENS 6 ja, de pensioenen zijn dit jaar niet of niet volledig geïndexeerd... ROUTING KA1PENS 7 ja, er is sprake van een extra indexatie... ROUTING KA1PENS 8 ja, anders... ROUTING KA1PENS 9 ik weet het niet... ROUTING KA1PENS ROUTING KA1PENS Als geboortejaar> KA1PENS Als geboortejaar< ROUTING DNB4 KA1PENS Wat denkt u dat de kans is dat u op of na uw 62 e een fulltime betaalde baan zult hebben? Wilt u dit aangeven op een schaal van 0 tot en met 100, waarbij 0 betekent totaal geen kans En 100 betekent absoluut zeker. Kans... KA2PENS 9999 Ik weet het niet... KA2PENS KA2PENS Wat is de kans dat u tot uw 65 e zult doorwerken? Kans... ROUTING DNB Ik weet het niet... ROUTING DNB 4 ROUTING DNB 4 indien GEBJAAR<1939 en BEZIG <> 7 en BEZIG <> 8... LFTPENS indien GEBJAAR<1939 en BEZIG=7 of BEZIG=8... DNB219 anders... DNB203 LFTPENS Op welke leeftijd verwacht u met pensioen te gaan of vervroegd uit te treden (VUT of FPU)? leeftijd... DNB203 *DNB219 Op welke leeftijd bent u met (vervroegd) pensioen gegaan? Als deze vraag niet op u van toepassing is, wilt u dan 99 als antwoord geven. Leeftijd... DNB203 Ik weet het niet... DNB203 *DNB203 Hebt u advies ingewonnen over hoe u de periode kunt overbruggen tussen (mogelijke) vervroegde uittreding en uw 65 e? Zo ja, kies dan uw belangrijkste bron van informatie. 1 nee, ik heb geen advies ingewonnen, omdat ik niet vervroegd uittreed.... ROUTING DNB 5 2 nee, ik heb (nog) geen advies ingewonnen, omdat ik niet vervroegd uittreed.... ROUTING DNB 5 3 ja, bij het bij het bedrijf waar ik werkzaam was (ben)... ROUTING DNB 5 4 ja, bij mijn pensioenfonds.... ROUTING DNB 5 5 ja, bij professionele adviseurs op financieel gebied... ROUTING DNB 5 6 ja, in mijn kennissenkring (familie, vrienden)... ROUTING DNB 5 7 ja, via folders van mijn bank, hypotheekadviseur, verzekeraar.... ROUTING DNB 5 8 ja, via financiële tijdschriften, gidsen en/of boeken... ROUTING DNB 5 9 ja, via financiële informatie op internet... ROUTING DNB 5 22

25 2005 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. Huishouden en Werk 10 ja,v ia reclame op TV, in kranten of andere media.... ROUTING DNB 5 11 ja, via een andere bron.... ROUTING DNB 5 ROUTING DNB 5 indien GEBJAAR< DNB204 indien GEBJAAR>1939 en BEZIG=7 of BEZIG=8...DNB1001 t/m DNB1009 indien VROEGER betaald werk of NU betaald werk en BEZIG <>7...DNB1021 t/m DNB1028 anders... ROUTING DNB 6 *DNB1001 t/m *DNB1009 (dummies voor 9 mogelijke antwoorden) Hoe overbrugt u de jaren tot uw ouderdomspensioen? U kunt meerdere antwoorden geven. 1 via prepensioen of VUT regeling...dnb via de Werkloosheidsuitkering/Wachtgeldregeling...DNB via lijfrentepolissen en/of koopsompolissen...dnb via rente, dividend en beleggingsopbrengsten uit opgebouwd vermogen...dnb via intering op opgebouwd vermogen...dnb inkomsten partner...dnb via betaalde opdrachten, betaald werk...dnb anders...dnb100a 9 weet niet...dnb1011 *DNB100A (string) Hoe verwacht u dan de jaren tot uw ouderdomspensioen te overbruggen? antwoord...dnb1011 *DNB1011 t/m *DNB1018 Kunt u aangeven wat het gemiddelde netto inkomen is dat u jaarlijks van deze middelen verwacht te gebruiken? 1 via prepensioen of VUT regeling: bedrag... DNB104 2 via de Werkloosheidsuitkering/Wachtgeldregeling: bedrag... DNB104 3 via lijfrentepolissen en/of koopsompolissen: bedrag... DNB104 4 via rente, dividend en beleggingsopbrengsten uit opgebouwd vermogen: bedrag... DNB104 5 via intering op opgebouwd vermogen: bedrag... DNB104 6 inkomsten partner: bedrag... DNB104 7 via betaalde opdrachten, betaald werk... DNB104 8 anders: bedrag... DNB104 *DNB1021 t/m *DNB1028 Hoe verwacht u de jaren tot uw ouderdomspensioen te overbruggen? 1 via prepensioen of VUT regeling...dnb via de Werkloosheidsuitkering/Wachtgeldregeling...DNB via lijfrentepolissen en/of koopsompolissen...dnb via beleggingsopbrengsten uit opgebouwd vermogen...dnb via intering op opgebouwd vermogen...dnb inkomsten partner...dnb anders...dnb102a 8 weet niet...dnb1031 *DNB102A (string) Hoe verwacht u dan de jaren tot uw ouderdomspensioen te overbruggen? antwoord...dnb