DOCUMENTATIE DNB HOUSEHOLD SURVEY

Transcriptie

1 DOCUMENTATIE DNB HOUSEHOLD SURVEY 28 december 28

2 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 1. INLEIDING INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Zes vragenlijsten Acht databestanden Geaggregeerde data over inkomen Geaggregeerde data over bezit, schulden en hypotheken Structuur van de documentatie Verschillen tussen de vragenlijst van 28 en die van ALGEMENE INFORMATIE OVER HET HUISHOUDEN VRAGENLIJST HUISHOUDEN EN WERK VRAGENLIJST WONEN EN HYPOTHEKEN VRAGENLIJST GEZONDHEID EN INKOMEN Onderdeel Gezondheid Onderdeel Inkomen VRAGENLIJST BEZIT EN LENEN Onderdeel Bezit Onderdeel Lenen

3 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 1. INLEIDING 7. VRAGENLIJST ECONOMISCHE EN PSYCHOLOGISCHE CONCEPTEN DESCRIPTIVE STATISTICS: ALGEMENE HUISHOUDINFORMATIE DESCRIPTIVE STATISTICS: HUISHOUDEN EN WERK DESCRIPTIVE STATISTICS: WONEN EN HYPOTHEKEN DESCRIPTIVE STATISTICS: GEZONDHEID EN INKOMEN DESCRIPTIVE STATISTICS: BEZIT EN LENEN DESCRIPTIVE STATISTICS: ECONOMISCHE EN PSYCHOLOGISCHE CONCEPTEN. 221 DESCRIPTIVE STATISTICS: AFGELEID PERSOONLIJK INKOMEN DESCRIPTIVE STATISTICS: AFGELEID PERSOONLIJK BEZIT

4 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 1. INLEIDING 1. Inleiding CentERdata verzamelt sinds 1993 jaarlijks economische gegevens via een panel dat bestaat uit ruim 2 huishoudens. Deze zogenaamde DNB Household Survey (voorheen CentER Savings Survey) heeft als doelstelling om de invloed van economische en psychologische factoren op het spaargedrag van huishoudens te bestuderen, en is gestart als onderdeel van het VSB-CentER Spaarproject. De gegevens worden verzameld met behulp van het internetpanel van CentERdata: het CentERpanel. Het is voor de deelnemende huishoudens geen vereiste om over een computer met internetaansluiting te beschikken. Indien het huishouden geen toegang heeft tot het internet dan wordt een zogenaamde Net.Box verstrekt waarmee de vragenlijsten via de televisie kunnen worden ingevuld. Mocht het huishouden niet beschikken over een televisie dan wordt een televisie in bruikleen gegeven. De enquêtering van de 28-golf (de zestiende golf) van de DNB Household Survey heeft plaatsgevonden van februari 28 t/m september Zes vragenlijsten De vragenlijst van de DNB Household Survey is opgesplitst in zes deelvragenlijsten. Hieronder volgt een overzicht van de onderwerpen per deelvragenlijst: 1. Algemene informatie over het huishouden 2. Huishouden en werk 3. Wonen en hypotheken 4. Gezondheid en inkomen 5. Bezit en lenen 6. Economische en psychologische concepten Alle vragenlijsten zijn afgenomen bij het CentERpanel en aan de zestiende golf hebben 166 huishoudens deelgenomen. Binnen een huishouden worden in principe alle personen van 16 jaar en ouder geïnterviewd. De responscijfers bij deze vragenlijsten vindt u in tabel 1 hieronder. De algemene informatie over het huishouden betreft alle gezinsleden (dus ook gezinsleden die jonger zijn dan 16 jaar). Bovendien betreft de algemene informatie over het huishouden voornamelijk afgeleide variabelen. Deze vragen zijn niet aan de respondent voorgelegd, maar zijn uit andere variabelen afgeleid. Een voorbeeld: de provincie waarin de respondent woont wordt afgeleid van de postcode van de respondent. 1.2 Acht databestanden De verzamelde gegevens staan in zes databestanden in het formaat van SPSS portable files. Bestanden in Stataformaat zijn tevens beschikbaar. Naast de bestanden met verzamelde gegevens zijn er twee bestanden met afgeleide gegevens. Het betreft een bestand met gegevens van afgeleid persoonlijk inkomen (zie paragraaf 1.3) en een bestand met gegevens van afgeleid persoonlijk bezit (zie paragraaf 1.4). De namen van de bestanden staan in de tweede kolom van tabel 1. 3

5 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 1. INLEIDING Tabel 1. Responsoverzicht van de verschillende databestanden databestand onderwerp aantal personen huishoudens 1. hhi8nl.por algemene informatie over het huishouden wrk8nl.por huishouden en werk hse8nl.por wonen en hypotheken inc8nl.por gezondheid en inkomen wth8nl.por bezit en lenen psy8nl.por psychologische concepten agi8nl.por geaggregeerde inkomensgegevens agw8nl.por geaggregeerde bezitsgegevens Om de verschillende bestanden te koppelen kan men gebruik maken van twee variabelen: nohhold (het identificatienummer van het huishouden) en nomem (het identificatienummer van het lid van het huishouden). Omdat nomem altijd kleiner is dan 1, kan men op de volgende wijze een uniek persoonsnummer berekenen: nohhold 1 + nomem Tabel 2 geeft een overzicht van de variabelen die aan het begin van elk data record staan. Tabel 2. Variabelen aan het begin van elk data record naam van de variabele nohhold identificatienummer van het huishouden nomem identificatienummer van het lid van het huishouden omschrijving Alle in de datasets opgenomen bedragen luiden in euro s. 1.3 Geaggregeerde data over inkomen In de DNB Household Survey worden respondenten ondervraagd over een groot aantal inkomensbronnen die zij kunnen hebben. Op basis van de verschillende inkomenscomponenten hebben wij het totale bruto- en het totale netto-inkomen op persoonsniveau berekend. Tabel 3 geeft een overzicht van de inkomenscomponenten die bij deze berekeningen gebruikt zijn. 4

6 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 1. INLEIDING Tabel 3: Overzicht van de variabelen die zijn verwerkt in de geaggregeerde inkomensdata Variabele Omschrijving NOHHOLD Identificatienummer van het huishouden NOMEM Identificatienummer van het lid van het huishouden WINST winst [bruto] OG inkomen uit onroerend goed/kamerverhuur [bruto] HPREM premie subsidiereg. koopwoningen [bruto] BEURS studiebeurs [netto] STUDLEN studielening [netto] ALIM alimentatie volwassenen [bruto] ALIK alimentatie kinderen [netto] OTOEL Studietoelage ouders [netto] FTOEL toelage van familie[netto] RENTE rente/overig inkomen [bruto] ERF erfenis [netto] ZKP premie particuliere ziektekostenverzekering HS Huursubsidie [netto] HG Huurgewenningsbijdrage [netto] HWF Huurwaardeforfait [bruto] HTR Hypotheekrente [bruto] LOON loon [bruto] VUT vut-uitkering [bruto] WG wachtgeld [bruto] PENS Pensioenuitkering/lijfrente [bruto] WW ww-uitkering [bruto] ZW Ziektewet-uitkering [bruto] ZORG Zorgtoeslag [bruto] K_OP Kindertoeslag [bruto] WAZ waz-uitkering [bruto] WAJONG wajong-uitkering [bruto] WAO wao-uitkering [bruto] IOAW ioaw/ioaz-uitkering [bruto] ABW abw-uitkering (bijstand) [bruto] AOW aow-uitkering [bruto] AWW anw-uitkering [bruto] IB berekende inkomstenbelasting BTOT totaal bruto-inkomen NTOT totaal netto-inkomen HEFKORT in aanmerking genomen heffingskorting BOX3TAX in aanmerking genomen ib box3 (sparen en beleggen) De variabelen nohhold en nomem dienen ter identificatie van het data record. De variabelen winst tot en met aww zijn gebaseerd op gegevens uit de vragenlijsten Gezondheid en Inkomen en Wonen en Hypotheken. Bij elke inkomenscomponent is aangegeven of het een bruto dan wel een netto inkomenscomponent betreft. Bij loon t/m aww is in eerste instantie uitgegaan van de bruto bedragen die men in de vragenlijst Gezondheid en Inkomen opgegeven heeft. Het gaat hier in het algemeen om de bruto-bedragen zoals vermeld op de jaaropgave van de werkgever of uitkerende instantie, d.w.z. na aftrek van eventuele pensioen- en ww-premies, maar inclusief overhevelingstoeslag en werkgeversbijdrage ziektekostenverzekering c.q. werkgeverspremie ziekenfonds. Indien een respondent het bruto bedrag niet wist kon hij of zij het interval aangeven waarin dat bedrag viel (d.w.z. tussen x en y euro). In dat geval is voor de berekening van het totale inkomen het midden van het betreffende interval ( (x+y)/2) meegeteld. (Door middel van variabelen met extensie _c is aangegeven of het betreffende bedrag zo n intervalmidden betreft.) Indien men het bruto-bedrag ook niet in de vorm van een interval kon opgeven, kon men nog het netto bedrag opgeven. In dat geval hebben we de netto bedragen tot bruto bedragen omgerekend. In het geval dat een respondent meerdere werkgevers heeft, zijn voor de variabele loon de bruto bedragen over de verschillende werkgevers gesommeerd. Voor het totale bruto-inkomen geldt dat dit gelijk is aan: 5

7 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 1. INLEIDING btot = loon + vut + pens + wao + ww + wg +aow + aww + abw + waz + wajong + ioaw + alim + max(winst,) + hprem + hwf. Het totale bruto-inkomen is onbekend (heeft een missing value ) indien (in de bovenstaande vergelijking) een van de inkomenscomponenten vanaf loon tot en met alim onbekend is. Als een van de overige componenten (vanaf winst tot en met hwf) onbekend is, dan veronderstellen we voor het bepalen van het totale bruto-inkomen dat deze bedragen gelijk zijn aan nul. Merk op dat negatieve winst (verlies) niet van het bruto inkomen afgetrokken wordt, maar negatieve alimentatie (betaalde alimentatie) wel. Op basis van de belastbare componenten van het bruto-inkomen is vervolgens de inkomstenbelasting ib berekend. In ib zijn ook de verschuldigde premies volksverzekeringen begrepen. In verband met de belastingherziening 21 is bij ib ook de belasting op het inkomen uit sparen en beleggen ( box 3 ) opgeteld. Deze box3tax is berekend door het van toepassing zijnde belastingtarief te vermenigvuldigen met de belastbare delen van het vermogen zoals die bij benadering op basis van de geaggregeerde vermogensbestanden (zoals in par. 1.4 beschreven) konden worden vastgesteld. Eventuele inkomsten in box 2 (inkomen uit aanmerkelijk belang) blijven buiten beschouwing. In het geaggregeerde inkomensbestand is tevens de variabele hefkort opgenomen, die het bedrag aan heffingskortingen weergeeft waarmee bij de berekening van ib rekening is gehouden. Bij de berekening van de inkomstenbelasting ib is tevens rekening gehouden met de hypotheekrenteaftrek htr. Tevens is daarbij rekening gehouden met de belasting op het inkomen in box 3. ntot = btot ib + alik + beurs + studlen + otoel + ftoel + erf + hs + hg + min(,winst) + min(alim,) + rente + og. Merk op dat voor het bepalen van het netto-inkomen negatieve winst (verlies) en negatieve alimentatie (betaalde alimentatie) bij het bruto-inkomen opgeteld worden (in die gevallen wordt een negatief getal opgeteld). Verder zien we in bovenstaande vergelijkingen dat het totale bruto-inkomen niet altijd groter of gelijk hoeft te zijn aan het totale netto-inkomen. Bijvoorbeeld een student met alleen een beurs of ouderlijke bijdrage zal een brutoinkomen van nul hebben, terwijl zijn netto-inkomen groter zal zijn dan dit bedrag. 1.4 Geaggregeerde data over bezit, schulden en hypotheken Inleiding De data uit de DNB Household Survey bevatten zeer gedetailleerde informatie over bezit, schulden en hypotheken. Voor sommige doeleinden is het echter praktischer om de beschikking te hebben over geaggregeerde data. Om deze reden hebben we een nieuwe dataset gemaakt van de hoofdcomponenten voor bezit, schulden en hypotheken. Voor ieder van deze hoofdcomponenten is het totale bedrag aan geld dat er (voor een bepaalde respondent) aan verbonden is berekend. Deze berekeningen zijn uitgevoerd op persoonsniveau (niet op huishoudniveau). Een lijst van de hoofdcomponenten voor bezit, schuld en hypotheken is opgenomen in tabel 4. In de tekst hieronder is ook sprake van subcomponenten. Onder subcomponenten verstaan we de onderdelen waar een hoofdcomponent uit bestaat. Bijvoorbeeld, de subcomponenten van de hoofdcomponent betaalrekeningen zijn alle afzonderlijke betaalrekeningen die een respondent heeft. Het construeren van nieuwe variabelen Voor iedere hoofdcomponent hebben we de volgende drie variabelen geconstrueerd: A. Het aantal subcomponenten waar de hoofdcomponent uit bestaat, zoals gerapporteerd door de respondent B. Het totale geldbedrag dat aan de hoofdcomponent verbonden is C. De zogenaamde missing value flag, waarmee weet niet antwoorden worden aangeduid. De A variabele staat dus voor het aantal subcomponenten van een hoofdcomponent dat een respondent zegt te hebben. Bijvoorbeeld, als een respondent invult dat hij vier spaarbankboekjes heeft, dan heeft de A variabele voor de hoofdcomponent spaarbankboekjes de waarde 4. Voor sommige hoofdcomponenten van bezit (bijvoorbeeld bedrijfsspaarregelingen) kan de A variabele slechts de waarde ja of de waarde nee aannemen: een respondent doet óf wel mee aan een bedrijfsspaarregeling (de A variabele heeft de waarde 1) óf niet (de A variabele heeft de waarde ). De B variabele staat voor het totale bedrag aan geld dat (voor een bepaalde respondent) aan de hoofdcomponent verbonden is. Dit totale bedrag wordt berekend op basis van de bedragen van de 6

8 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 1. INLEIDING subcomponenten. Als een respondent het bedrag dat bij elke subcomponent hoort weet, is de berekening eenvoudig. Als een respondent niet het precieze bedrag weet, of als hij helemaal geen bedrag kan noemen, is de berekening van de waarde van de B variabele ingewikkelder. De procedure wordt hieronder uitgelegd bij de bespreking van de manier waarop weet niet antwoorden en interval-antwoorden worden meegerekend. De C variabele geeft aan hoe vaak de respondent helemaal geen bedrag kan noemen voor een bepaalde subcomponent. De waarde van de C variabele noemen we de missing value flag. De precieze betekenis hiervan wordt hieronder nader toegelicht. Weet niet antwoorden en interval-antwoorden Als een respondent het geldbedrag dat bij een bepaalde subcomponent hoort niet weet, wordt hij gevraagd een antwoord te kiezen uit een rijtje van zogenaamde interval-antwoorden (bijv. tussen en 5 euro, tussen 5 en 1 euro, tussen 1 en 2 euro, etc.). Het laatste antwoord in een rijtje van interval-antwoorden is bijvoorbeeld 5. euro of meer. Als de respondent geen enkel antwoord kiest uit een rijtje van intervalantwoorden, beschouwen we zijn antwoord als een weet niet antwoord. Als de respondent een interval-antwoord kiest, voegen we de middenwaarde van dit antwoord toe aan de totale waarde van de hoofdcomponent. Als een respondent bijvoorbeeld het antwoord tussen 1 en 2 euro kiest, voegen we 15 euro toe aan het totale bedrag. Als een respondent het laatste interval-antwoord kiest (bijv. meer dan 5. euro), voegen we de ondergrens van het laatste interval-antwoord (5. euro) aan het totale bedrag toe. Bij weet niet antwoorden wordt in eerste instantie gekeken naar de gemiddelde waarde van het bedrag van de betreffende component zoals die in de voorafgaande twee jaar bij dezelfde respondent is vastgesteld. Indien zich toen ook weet niet antwoorden voordeden krijgt de missing value flag de waarde 1, indien de respondent de afgelopen twee jaar geen bezitsvragenlijst heeft ingevuld verhogen we de waarde van de missing value flag met één. Hoofdcomponenten van bezit, schulden en hypotheken Uit de vragenlijst Bezit en Lenen verkrijgen we 25 hoofdcomponenten van bezit (B1 -B4, B6-B8, B11-B25, en B28-B3), acht hoofdcomponenten van schulden (S1 tot en met S8), en één hoofdcomponent van hypotheken (B19Hy). Uit de vragenlijst Wonen en Hypotheken verkrijgen we twee hoofdcomponenten van bezit (B26Og en B27Og) en twee hoofdcomponenten van hypotheken (B26Hy en B27Hy). 7

9 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 1. INLEIDING Tabel 4. Overzicht van alle hoofdcomponenten van bezit, schulden en hypotheken Vragenlijst Bezit en Lenen B1 Betaalrekeningen B2 Bedrijfsspaarregelingen (1=ja, =nee) B3 Spaar- en depositorekeningen B4 Spaarbankboekjes B6 Spaarbrieven, spaarbewijzen en spaarbiljetten B7 Koopsompolissen en lijfrenteverzekeringen B8 Spaar- en kapitaalverzekeringen B11 Groeifondsen B12 Beleggingsfondsen of beleggingsrekeningen B13 Obligaties of pandbrieven B14 Aandelen B15 Put-opties gekocht (1=ja, =nee) B16 Put-opties geschreven (1=ja, =nee) B17 Call-opties gekocht (1=ja, =nee) B18 Call-opties geschreven (1=ja, =nee) B19Og Onroerend goed, niet gebruikt voor eigen bewoning B19Hy Hypotheken op onroerend goed, niet gebruikt voor eigen bewoning B2 Auto s B21 Motoren B22 Boten B23 Caravans B24 Geld uitgeleend aan familie of vrienden (1=ja, =nee) B25 Spaartegoeden of investeringen die nog niet eerder genoemd zijn B28 Aanmerkelijk bedrag B29 Bedrijfskapitaal vrij beroep B3 Bedrijfskapitaal zelfstandige S1 Persoonlijke leningen S2 Doorlopende kredieten S3 Financieringskredieten S4 Schulden bij postorderbedrijven e.d. S5 Leningen bij familie of vrienden S6 Studieleningen S7 Kredieten op creditcards (1=ja, =nee) S8 Leningen die nog niet eerder genoemd zijn X1 Betaalrekeningen met negatief saldo Vragenlijst Wonen en Hypotheken B26Og Eigenaar van woning (1=ja, =nee) B26Hy Hypotheken op de woning B27Og Eigenaar van tweede woning (1=ja, =nee) B27Hy Hypotheken op tweede woning Voor de meeste hoofdcomponenten is voor die gevallen waarin de missing value flag positief was (weet niet antwoorden die niet door informatie van de voorafgaande twee jaar konden worden ingevuld) een geïmputeerde waarde ingevuld. De imputatieprocedure komt er in het kort op neer dat op die waarnemingen waarop de missing value flag nul is een regressievergelijking voor de hoogte van de betreffende hoofdcomponent wordt geschat waarin zoveel mogelijk relevante kenmerken van de betrokken personen zijn opgenomen. Op basis hiervan kan voor de gevallen met een positieve missing value flag een waarde worden voorspeld waaraan een storingsterm wordt toegevoegd op basis van de waargenomen verdeling van storingstermen. Meer informatie over deze procedure is op aanvraag verkrijgbaar. In 25 zijn aan de data de variabelen x1a, x1b en x1c toegevoegd die respectievelijk staan voor: het aantal betaalrekeningen met een negatief saldo, het totaalbedrag van betaalrekeningen met een negatief saldo, en een missing value vlag voor betaalrekeningen met een negatief saldo. Het totaal bedrag is geïmputeerd indien er bedragen onbekend zijn, in die gevallen is ook b1b aangepast. 8

10 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 1. INLEIDING 1.5 Structuur van de documentatie De structuur van de documentatie van de DNB Household Survey is ontleend aan de indeling in de zes deelvragenlijsten zoals genoemd in tabel 1. In de hoofdstukken 2 tot en met 8 vindt u een beschrijving van deze vragenlijsten (de letterlijke vraag- en antwoordteksten, en de routing). In deze documentatie zijn de vraagteksten en antwoorden niet geïntegreerd met een rechte telling van de antwoorden van de respondenten. Wel hebben we in de bijlage een overzicht van elke deelvragenlijst beschikbaar gesteld in de vorm van een korte beschrijving: de responscijfers. In dit overzicht vindt u voor elke variabele het aantal gegeven antwoorden, de minimum- en maximumwaarde, het gemiddelde en de standaarddeviatie. Voor de dataverzameling is gebruik gemaakt van het computerprogramma Blaise. Computergestuurd enquêteren is erg flexibel. In de documentatie hebben wij geprobeerd de elektronische situatie zo goed mogelijk op papier weer te geven. We geven een voorbeeld aan de hand van de vraag naar de burgerlijke staat. De naam van de vraag (variabele) staat links in hoofdletters (burgst). Dan volgt de vraagtekst, en de antwoordmogelijkheden. Het getal voor iedere antwoordmogelijkheid correspondeert met de waarde van de variabele in het bestand. Achter elk antwoord staat de naam van de vraag die de respondent vervolgens voorgelegd is (de routing ). In het geval van de antwoorden 1 t/m 5 wordt naar de vraag jrbs gegaan. In het geval van het antwoord 6 naar kk gegaan. BURGST Wat is uw burgerlijke staat? 1 gehuwd of geregistreerd in gemeenschap van goederen (inclusief gescheiden van tafel en bed)... JRBS 2 gehuwd of geregistreerd op basis van huwelijksvoorwaarden of partnerschapsvoorwaarden (inclusief gescheiden van tafel en bed)... JRBS 3 gescheiden van echtgen(o)ot(e)... JRBS 4 samenwonend met partner (ongehuwd)... JRBS 5 weduwe/weduwnaar... JRBS 6 altijd ongehuwd geweest... KK In enkele gevallen is de routing zo complex dat er een hulpvariabele is toegevoegd. Deze wordt aangeduid met de term routing variabele. Deze variabelen komen niet in het databestand voor, maar zijn slechts bedoeld om de routing van de vragenlijst weer te geven. Een tweede voordeel van computergestuurd enquêteren is de mogelijkheid van tekstsubstitutie: afhankelijk van een eerder gegeven antwoord wordt een bepaalde tekst gesubstitueerd. De vraag jrbs informeert naar het jaartal waarin de status van de (huidige) burgerlijke staat bereikt is. Afhankelijk van de (huidige) burgerlijke staat wordt steeds een andere vraagtekst voorgelegd. In de documentatie ziet dit er als volgt uit: JRBS [indien gehuwd of geregistreerd] In welk jaar bent u gehuwd of geregistreerd? Indien u meer dan één keer bent gehuwd, of geregistreerd wilt u dan het jaar invullen van uw laatste huwelijk of registratie... MNDBS [indien gescheiden] In welk jaar bent u gescheiden?... MNDBS [indien samenwonend] In welk jaar bent u gaan samenwonen?... MNDBS [indien weduwe/weduwnaar] In welk jaar bent u weduwe/weduwnaar geworden?... MNDBS In een andere toepassing van tekstsubstitutie wordt het gegeven antwoord van een eerdere vraag in de vraagtekst verwerkt. We illustreren dat aan de hand van de vragen IJ161 t/m IJ163. IJ161 t/m IJ163 Wat bedroeg uw totale brutoloon in 23 (volgens jaaropgave van de werkgever) bij [NAAM WERKGEVER]? Als u het beslist niet weet kunt u dat aangeven met behulp van de ik weet het niet knop. 9

11 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 1. INLEIDING bedrag in euro s...ij21 t/m IJ23 ik weet het niet...ij181 t/m IJ183 Variabelen van het type open vraag komen niet in het databestand voor. Ze worden echter wel in deze documentatie vermeld. De vermelding (string) achter de naam van de variabele geeft aan dat het hier om een open vraag gaat. Hieronder volgt een voorbeeld. RVUT Om welke reden bent u met vervroegd pensioen gegaan? 1 slechte gezondheidstoestand... BET 2 reorganisatie in het bedrijf of organisatie... BET 3 omdat ik het graag wilde en het mogelijk was... BET 4 een andere reden... ARVUT ARVUT (string) Welke andere reden bedoelt u?... BET 1.6 Verschillen tussen de vragenlijst van 28 en die van 27 De dataverzameling van de zestiende golf (28) verschilt in een aantal punten van die van de eerdere golven. Vragen DNB Vanaf 23 is een aantal extra vragen in opdracht van DNB in het reguliere spaaronderzoek opgenomen. Deze vragen zijn aangegeven met een asterisk (*). Met betrekking tot gegevens die voor onderzoekers van DNB in aanvulling op de reguliere DHS worden verzameld geldt dat deze vanaf 27 meteen beschikbaar worden gesteld voor de wetenschap. In het vervolg van deze paragraaf wordt aangegeven welke variabelen niet langer deel uit maken van het spaaronderzoek en welke variabelen in 28 zijn toegevoegd. We doen dit per onderdeel. Algemene Informatie over het Huishouden Geen variabelen verwijderd of toegevoegd. Vragenlijst Huishouden en Werk Variabelen verwijderd: DNB111, DNB112, DNB216, DNB113, DNB113A, DNB217, DNB11, DNB1A, DNB11, DNB12, DNB12A, DNB13, DNB16, DNB17, DNB18, DNB19, DNB19A, DNB11, DNB24, DNB25A, DNB25B, DNB25C, DNB14, DNB14A, DNB15, DNB15A, DNB115A, DNB115B, DNB115C, DNB115D, DNB28, DNB29 BERPENS, WBERPENS, WBPDAN. Volgorde veranderd: DNB21, DNB22, DNB316, DNB15 P23AA-P23AE vervangen door WS31-WS31B PFONDS wordt PFONDSA (categorieën geüpdate) RWEG wordt RWEGA (categorieën geüpdate) DNB215 vraagstelling veranderd in In hoeverre voelt u zich geïnformeerd over uw (toekomstige)pensioenvoorziening? Vragenlijst Wonen en Hypotheken Variabelen verwijderd: WOD44L, WOD44M, WOD44e, WOD52G, WOD52H, WOD52J, WOD52K WOD44R is veranderd in WOD44RA doordat een lange periode is veranderd in 1 jaar WOD44C is veranderd in WOD44CA doordat de afgelopen 3 jaar is veranderd in het afgelopen jaar WOD52L ik heb geen verhuisplannen toegevoegd, WOD53 nu alleen naar mensen die in WOD52L geen ik heb geen verhuisplannen hebben ingevuld. WO56: antwoordcategorie wil duurder/goedkoper wonen opgesplitst in 2 antwoordcategorieën. Vragenlijst Gezondheid en Inkomen KANS toegevoegd, daardoor KANS1 t/m KANS6 naam veranderd in KANS1A t/m KANS6A. 1

12 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 1. INLEIDING categorieën J16ABR, IZ16BR, en IP4 aangepast, daardoor naam veranderd in J16ABRA, IZ16BRA, en IP4A IN25, IN26 en IN28 zijn voor IN11 gezet, daardoor naam veranderd IN11A en IN12A en IN28 eruit. IN43 veranderd in HE7 en HE67 (zorgverzekering individueel/collectief), HE68 (aanvullende ziektekostenverzekering) en HE69 (eigen risico zorgverzekering) toegevoegd. IN49 eruit PR toegevoegd en PR1 t/m PR4 veranderd in PR1A t/m PR4A bij zorgtoeslag en kinderopvangtoeslag wordt niet meer gevraagd naar bruto bedragen. IN18 toelichting toegevoegd: We bedoelen het zogeheten verzamelinkomen uit uw belastingaangifte. GEBEUR, LAAG t/m PRO4: duidelijk gemaakt dat het om jaar bedragen gaat (bij sommige vragen ging het over jaarbedragen, sommige over maandbedragen, en bij anderen stond geen tijdsindicatie bij. Vragenlijst Bezit en Lenen Groeifondsen eruit Vragenlijst Economische en Psychologische Concepten LOAN2: toegevoegd als ik het wil STIG1 t/m STIG21, CONTROL eruit SITUAT1 t/m SITUAT7, TOEK1 t/m TOEK12, LOCUS1 T/M LOCUS13 om de 2 jaar, niet in 28. CON11 t/m CON5 niet in 28 JEUGD1 t/m JEUGD6 alleen als niet beantwoord in

13 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 2. ALGEMENE INFORMATIE OVER HET HUISHOUDEN 2. Algemene Informatie over het Huishouden GEBJAAR Geboortejaar van de respondent elk antwoord... GESLACHT GESLACHT Geslacht van de respondent 1 man... POSITIE 2 vrouw... POSITIE POSITIE Positie van de respondent binnen het huishouden 1 huishoudhoofd... OPLZON 2 gehuwde partner... OPLZON 3 ongehuwde partner... OPLZON 4(schoon)ouder... OPLZON 5 kind dat thuis woont... OPLZON 6 huisgeno(o)t(e)... OPLZON 7 familielid of kostganger... OPLZON OPLZON Hoogste opleiding ongeacht diploma 1 (voortgezet) speciaal onderwijs... OPLMET 2 kleuter, lager of basisonderwijs... OPLMET 3 VMBO... OPLMET 4 HAVO, VWO... OPLMET 5 MBO... OPLMET 6 HBO... OPLMET 7WO... OPLMET 8 nog geen onderwijs... OPLMET 9 ander onderwijs... OPLMET OPLMET Hoogste opleiding met diploma 1 (voortgezet) speciaal onderwijs... BEZIGHEI 2 kleuter, lager, of basisonderwijs... BEZIGHEI 3 VMBO... BEZIGHEI 4 HAVO, VWO... BEZIGHEI 5 MBO... BEZIGHEI 6 HBO... BEZIGHEI 7 WO... BEZIGHEI 8 nog geen onderwijs... BEZIGHEI 9 ander onderwijs BEZIGHEI 12

14 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 2. ALGEMENE INFORMATIE OVER HET HUISHOUDEN BEZIGHEI Belangrijkste bezigheid van de respondent 1 verricht betaald werk in loondienst... AANTALHH 2 werkt of is meewerkend in eigen bedrijf... AANTALHH 3 Is vrije beroepsbeoefenaar, freelance, zelfstandige... AANTALHH 4 zoekt werk na verlies werkkring... AANTALHH 5 zoekt voor het eerst werk... AANTALHH 6 gaat naar school of studeert... AANTALHH 7 doet thuis de huishouding... AANTALHH 8 Is met pensioen (vervroegd, AOW of VUT)... AANTALHH 9 Is (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt... AANTALHH 1 Verricht onbetaald werk met behoud van uitkering... AANTALHH 11 verricht vrijwilligerswerk... AANTALHH 12 doet iets anders... AANTALHH 13 is te jong, heeft nog geen bezigheden... AANTALHH AANTALHH Aantal leden van het huishouden elk antwoord... AANTALKI AANTALKI Aantal kinderen in het huishouden elk antwoord... STED STED Stedelijkheid van de woongemeente 1 zeer sterk stedelijke gemeente... REGIO 2 sterk stedelijke gemeente... REGIO 3 matig stedelijke gemeente... REGIO 4 weinig stedelijke gemeente... REGIO 5 niet stedelijke gemeente... REGIO REGIO Regio van de woongemeente 1 Drie grote steden... PROV 2 Rest west... PROV 3 Noord... PROV 4 Oost... PROV 5 Zuid... PROV PROV Provincie van de woongemeente 1 Groningen... WOONVORM 2 Friesland... WOONVORM 3 Drenthe... WOONVORM 4 Overijssel... WOONVORM 5 Flevoland... WOONVORM 6 Gelderland... WOONVORM 7 Utrecht... WOONVORM 8 Noord-Holland... WOONVORM 9 Zuid-Holland... WOONVORM 1 Zeeland... WOONVORM 11 Noord-Brabant... WOONVORM 12 Limburg... WOONVORM 13

15 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 2. ALGEMENE INFORMATIE OVER HET HUISHOUDEN WOONVORM Samenstelling van het huishouden. De respondent: 1 Alleenstaande... ACCOUNT 2 (On)gehuwd samenwonend, zonder kind(eren)... ACCOUNT 3 (On)gehuwd samenwonend, met kind(eren)... ACCOUNT 4 Alleenstaande, met kind(eren)... ACCOUNT 5 Anders... ACCOUNT ACCOUNT Bent u het lid van het huishouden dat het meest betrokken bij de financiële administratie van het huishouden? Met financiële administratie wordt bedoeld het verrichten van betalingen voor de huur, hypotheek, het afsluiten van leningen, het doen van een eventuele belastingaangifte, enz. nee... KOSTWIN 1 ja... KOSTWIN KOSTWIN Bent u in uw huishouden de hoofdkostwinner? De hoofdkostwinner is degene met het hoogste inkomen. nee... PARTNER 1 ja... PARTNER PARTNER Is er een partner aanwezig in het huishouden? nee... WONING 1 ja... WONING WONING Soort woning 1 koopwoning... EINDE 2 huurwoning... EINDE 3 woning in onderhuur... EINDE 4 gratis woning... EINDE 9 onbekend... EINDE EINDE Algemene Informatie over het Huishouden 14

16 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. HUISHOUDEN EN WERK 3. Vragenlijst Huishouden en Werk Deze vragenlijst gaat over betaalde werkzaamheden en pensioenvoorzieningen. Nu volgen echter eerst enkele aanvullende vragen over het huishouden en/of persoonlijke kenmerken. BURGST Wat is uw burgerlijke staat? 1 gehuwd of geregistreerd in gemeenschap van goederen (inclusief gescheiden van tafel en bed)... JRBS 2 gehuwd of geregistreerd op basis van huwelijksvoorwaarden of partnerschapsvoorwaarden (inclusief gescheiden van tafel en bed)... JRBS 3 gescheiden van echtgen(o)ot(e)... JRBS 4 samenwonend met partner (ongehuwd)... JRBS 5 weduwe/weduwnaar... JRBS 6 altijd ongehuwd geweest...kk JRBS [indien gehuwd of geregistreerd] In welk jaar bent u gehuwd of geregistreerd? Indien u meer dan één keer bent gehuwd, of geregistreerd wilt u dan het jaar invullen van uw laatste huwelijk of registratie... MNDBS [indien gescheiden] In welk jaar bent u gescheiden?... MNDBS [indien samenwonend] In welk jaar bent u gaan samenwonen?... MNDBS [indien weduwe/weduwnaar] In welk jaar bent u weduwe/weduwnaar geworden?... MNDBS MNDBS En in welke maand? Voor de maand moet u een getal invullen; 1=januari, 2=februari, etc. maand...kk Uit de huishoudbox is bekend wat de samenstelling van uw huishouden is. In het navolgende wordt u gevraagd naar eventuele kleinkinderen en kinderen die niet (meer) tot uw huishouden behoren. KK Hebt u kleinkinderen? 1 ja... HKK 2 nee... KIDOUT HKK Hoeveel kleinkinderen hebt u? aantal... KIDOUT KIDOUT Hebt u kinderen die niet (meer) tot het huishouden behoren? 1 ja... HKIDOUT 2 nee... BEZIG HKIDOUT Hoeveel van uw kinderen wonen buiten uw huishouden? indien... BEZIG indien >... D1 15

17 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. HUISHOUDEN EN WERK Hierna wordt u gevraagd naar de geboortedata van de kinderen die niet (meer) tot uw huishouden behoren. Wilt u ALLE kinderen opgeven die ooit tot het huishouden van u of van uw eventuele partner hebben behoord. Wilt u voor de maand een getal invullen (1=januari, 2=februari, etc.) D1 Geboortedag eerste kind... D2 D2 Geboortemaand eerste kind... D3 D3 Geboortejaar eerste kind indien meer dan 1 kind (HKIDOUT>1)... D4 indien niet meer dan 1 kind (HKIDOUT=1)... BEZIG D4 Geboortedag tweede kind... D5 D5 Geboortemaand tweede kind... D6 D6 Geboortejaar tweede kind indien meer dan 2 kinderen (HKIDOUT>2)... D7 indien niet meer dan 2 kinderen (HKIDOUT=2)... GESL1 D7 t/m D3 Idem voor derde, vierde... kind.... ESL1 GESL1 t/m GESL1 Geslacht 1 e t/m 1 e kind 1 Man...BEZIG 2 Vrouw...BEZIG Het volgende blok vragen (BEZIG t/m DNB22) gaat over arbeidspositie. Als betaald werk wordt beschouwd: - werk voor eigen rekening of risico; - werk als gezinslid in gezins- of familiebedrijf; - werk in loondienst; - werk in sociale werkplaats; - in opleiding bij een bedrijf of instelling, maar met loon of salaris; - stagiair met loon of salaris. 16

18 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. HUISHOUDEN EN WERK BEZIG Waartoe rekent u zich in de eerste plaats? 1 verricht betaald werk... ROUTING BEZIG 2 zoek werk na verlies van een werkkring... ROUTING BEZIG 3 zoek voor het eerst werk/zoek werk na een langdurige onderbreking... ROUTING BEZIG 4 ben scholier, student, stagiair met alleen onkostenvergoeding... ROUTING BEZIG 5 doe het huishouden... ROUTING BEZIG 6 ben gepensioneerd, rentenier... ROUTING BEZIG 7 ben met vervroegd pensioen... ROUTING BEZIG 8 ben geheel of gedeeltelijk arbeidsongeschikt... ROUTING BEZIG 9 doe onbetaald werk met behoud van uitkering... ROUTING BEZIG 1 doe vrijwilligerswerk... ROUTING BEZIG 11 iets anders... ROUTING BEZIG ROUTING BEZIG Als BEZIG= (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt... AFGEK Als BEZIG=gepensioneerd_rentenier... VUT Als BEZIG=vervroegd_pensioen... RVUT Als BEZIG=betaald werk... DNB21 Anders... BET AFGEK (string) Op welke ziekte, handicap of andere aandoening bent u afgekeurd?... BET VUT Bent u met vervroegd pensioen gegaan? 1 ja... RVUT 2 nee... BET RVUT Om welke reden bent u met vervroegd pensioen gegaan? 1 slechte gezondheidstoestand... BET 2 reorganisatie in het bedrijf of organisatie... BET 3 omdat ik het graag wilde en het mogelijk was... BET 4 een andere reden... ARVUT ARVUT (string) Welke andere reden bedoelt u?... BET BET Verricht u betaald werk, ook al is het maar voor één of enkele uren per week of voor een korte periode? 1 ja... ROUTING DNB1 2 nee... OOITW OOITW Hebt u ooit betaald werk verricht? 1 ja... ROUTING DNB2 2 nee... ROUTING DNB2 17

19 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. HUISHOUDEN EN WERK *DNB21 Hoe tevreden bent u al met al met uw huidige werk? 1 zeer tevreden... DNB22 2 tevreden... DNB22 3 niet tevreden en niet ontevreden... DNB22 4 ontevreden... DNB22 5 zeer ontevreden... DNB22 *DNB22 Hoe tevreden bent u met uw loopbaan tot nu toe? 1 zeer tevreden... DNB316 2 tevreden... DNB316 3 niet tevreden en niet ontevreden... DNB316 4 ontevreden... DNB316 5 zeer ontevreden... DNB316 *DNB316 Hoe intensief bent u bezig met uw beslissing te stoppen met werken? 1 helemaal niet... DNB DNB DNB DNB215 5 zeer intensief... DNB215 *DNB215 In hoeverre voelt u zich geïnformeerd over uw (toekomstige) pensioenvoorziening? 1 goed... ROUTING DNB1 2 ruim voldoende... ROUTING DNB1 3 voldoende... ROUTING DNB1 4 matig... ROUTING DNB1 5 onvoldoende... ROUTING DNB1 6 geen behoefte aan, dat zien we dan wel weer... ROUTING DNB1 ROUTING DNB1 GEBJAAR < DNB22 GEBJAAR >= INKVLOED *DNB22 Hoe hoog was uw netto pensioninkomen op uw 65 e (in procenten) in vergelijking met het laatstgenoten nettosalaris? Pensioeninkomen in procenten... ROUTING DNB ik weet het niet... ROUTING DNB3 INKVLOED Kunt u aangeven in welke mate u uw inkomen kunt beïnvloeden? 1 ik kan het aantal uren dat ik werk in mijn normale werkkring niet beïnvloeden en ik kan ook geen ander werk aannemen naast mijn normale werkkring... ROUTING DNB3 2 ik kan het aantal uren dat ik werk in mijn normale werkkring niet beïnvloeden, maar ik Kan ander werk aannemen naast mijn normale werkkring... ROUTING DNB3 3 ik kan in mijn normale werkkring betaald werk aannemen, maar ik kan geen ander werk krijgen naast mijn normale werkkring... ROUTING DNB3 4 ik kan in mijn normale werkkring betaald werk aannemen en ik kan ook ander werk krijgen naast mijn normale werkkring... ROUTING DNB3 99 ik weet het niet... ROUTING DNB3 ROUTING DNB3 OOITW=ja... LOOND2 OOITW=nee... ZOEK 18

20 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. HUISHOUDEN EN WERK Het volgende blok vragen (LOOND2 t/m AFSTAND) gaat over betaald werk. Voor de routing in de vragenlijst is het volgende van belang; we zeggen dat de respondent nu betaald werk heeft indien geldt dat BEZIG=1 of BET=1. Indien geldt dat BEZIG 1 en BET 1 en OOITW=1 zeggen we dat de respondent vroeger een betaalde werkkring had. Afhankelijk van het feit of de respondent nu betaald werk heeft of vroeger een betaalde werkkring had, worden de formuleringen van de vragen aangepast. Indien u tegelijkertijd meer dan één werkkring hebt, gaan de volgende vragen over de werkkring waaraan u de MEESTE tijd besteedt. Indien u meer dan één werkkring tegelijkertijd had, gaan de volgende vragen over de LAATSTE werkkring waaraan u de meeste tijd besteedde. LOOND2 Bent/was u werknemer in vaste of tijdelijke dienst, oproepkracht, uitzendkracht of bent u een zelfstandige/freelancer of vrij beroepsbeoefenaar? 1 werknemer in vaste dienst... LOOND3 2 werknemer in tijdelijke dienst... LOOND3 3 oproepkracht... ROUTING VARIABELE 1 4 uitzendkracht... ROUTING VARIABELE 1 5 zelfstandige, meewerkend in gezinsbedrijf, freelancer, vrij beroep... MAATS LOOND3 Werkt(e) u in loondienst bij de overheid (rijk, provincie, gemeente), bij een BV of bij een andere instelling (NV, stichting, vereniging of coöperatie)? 1 ja, in loondienst bij de overheid... ROUTING VARIABELE 1 2 ja, in loondienst bij een BV... ROUTING VARIABELE 1 3 ja, in loondienst bij een andere instelling (NV, stichting, vereniging of coöperatie) ROUTING VARIABELE 1 MAATS Participeer(t)(de) u in een maatschap of vennootschap onder firma (VOF)? Huisartsen, notarissen en agrariërs kennen veelal een maatschapvorm; productiebedrijven veelal een vennootschap onder firma (VOF). 1 ja, in een maatschap... ROUTING VARIABELE 1 2 ja, in een VOF... ROUTING VARIABELE 1 3 nee... ZELFST ZELFST Bent/was u zelfstandige of werkt(e) u mee in het gezinsbedrijf, of bent/was u freelancer? 1 zelfstandige... ROUTING VARIABELE 1 2 werk(te) mee in gezinsbedrijf... ROUTING VARIABELE 1 3 freelancer... ROUTING VARIABELE 1 ROUTING VARIABELE 1 indien LOOND2 = 1, 2 (loondienst)... UREN indien LOOND2 = 3, 4 of 5... UREN2 UREN Hoeveel uren per week bent/was u volgens uw arbeidscontract werkzaam? aantal uren... UURWERK 19

21 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. HUISHOUDEN EN WERK UREN2 Hoeveel uren werkt(e) u gewoonlijk per week? aantal uren indien NU betaald werk... VAKAN indien VROEGER betaald werk... VAKVERL UURWERK Hoeveel uur per week werkt(e) u gemiddeld IN WERKELIJKHEID in uw (laatste) (belangrijkste) werkkring? Of overuren al dan niet betaald worden/werden doet niet terzake. aantal uren indien NU betaald werk... VAKAN indien VROEGER betaald werk... VAKVERL VAKAN indien LOOND2=1, 2 (loondienst): Hoeveel vakantiedagen (inclusief arbeidstijdverkorting) hebt u bij uw werkgever in 26 opgenomen? indien LOOND2=3, 4 of 5: Hoeveel vakantiedagen hebt u in 26 opgenomen? Voor mensen die niet naar eigen believen vakantiedagen kunnen opnemen, bijvoorbeeld onderwijsgevenden, bedoelen we hier het aantal vakantiedagen dat men genoten heeft. aantal dagen... MWERK VAKVERL Hoeveel vakantiedagen (inclusief arbeidstijdverkorting) nam u gemiddeld per jaar op? Voor mensen die niet naar eigen believen vakantiedagen konden opnemen, bijvoorbeeld onderwijsgevenden, bedoelen we hier het aantalvakantiedagen dat men gemiddeld genoot. aantal dagen... MWERK 999 weet niet... MWERK MWERK Hebt u voor uw huidige/laatste werkkring nog meer werkkringen gehad? Indien van toepassing: We bedoelen hier alleen werkkringen die u VOOR uw pensioen hebt gehad. 1 ja... EWERK 2 nee... JFULL EWERK In welk jaar begon u met uw eerste betaalde werkkring? jaar... JFULL JFULL indien LOOND2=1, 2 (loondienst): Hoeveel jaar hebt u in totaal TEN MINSTE 32 UUR PER WEEK volgens arbeidscontract gewerkt? indien LOOND2=3, 4 of 5: Hoeveel jaar hebt u in totaal TEN MINSTE 32 UUR PER WEEK gewerkt? Rondt u het aantal jaren af op een geheel getal. Als u in een jaar minder dan 6 maanden hebt gewerkt telt het niet mee. Als u in een jaar 6 of meer maanden hebt gewerkt telt het als 1 jaar. Dus 6 en een half jaar is 7 jaar. aantal jaren... JPART 2

22 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. HUISHOUDEN EN WERK JPART indien LOOND2=1, 2 (loondienst): Hoeveel jaar hebt u in totaal MINDER DAN 32 UUR PER WEEK volgens arbeidscontract gewerkt? indien LOOND2=3, 4 of 5: Hoeveel jaar hebt u in totaal MINDER DAN 32 UUR PER WEEK gewerkt? Rondt u het aantal jaren af op een geheel getal. Als u in een jaar minder dan 6 maanden hebt gewerkt telt het niet mee. Als u in een jaar 6 of meer maanden hebt gewerkt telt het als 1 jaar. Dus 6 en een half jaar is 7 jaar. aantal jaren indien NU betaald werk... JAARW indien VROEGER betaald werk... JWERKL JAARW In welk jaar bent u in uw huidige werkkring begonnen? jaar...maandw MAANDW En in welke maand? U kunt een getal opgeven van 1 t/m 12 (1=januari, 2=februari etc.) maand... REIS REIS Hoeveel minuten moet u normaliter reizen van uw huis naar uw werk? Als u een variabele reistijd hebt, wilt u dan een gemiddelde aangeven? aantal minuten... AFSTAND AFSTAND Hoeveel kilometer moet u normaliter reizen van uw huis naar uw werk? Als u een variabele reisafstand hebt, wilt u dan een gemiddelde aangeven? aantal kilometers als zelfstandig en gepensioneerd... POB als nu of ooit in loondienst bij een BV... AANBV anders... WPENS Het volgende blok vragen (POB t/m DNB117) gaat over pensioenen. PO Was u in de laatste werkkring voor uw pensioen werkzaam als werknemer of als zelfstandige? 1 werknemer (in loondienst)... POC 2 zelfstandige, freelancer, meewerkend in gezinsbedrijf... AANBV 3 vrij beroep... AANBV POC Werkt(e) u in de laatste werkkring voor uw pensioen in loondienst bij de overheid (rijk, provincie, gemeente), bij een BV of bij een andere instelling (NV, stichting, vereniging of coöperatie)? 1 ja, in loondienst bij de overheid... WPENS 2 ja, in loondienst bij een BV... AANBV 3 ja, in loondienst bij een andere instelling (NV, stichting, vereniging of coöperatie)... WPENS AANBV Beschikt(e) u over aandelen van de BV waar u in uw (huidige/laatste) werkkring werkt(e)? 1 ja... RPENSBV 2 nee... WPENS RPENSBV Hebt u recht op pensioen vanwege een toezegging van de BV waar u werkt(e) of vanwege een pensioen-bv? 1 ja... APENSBV 2 nee... WPENS 21

23 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. HUISHOUDEN EN WERK APENSBV Neemt (nam) u ook deel aan pensioenregelingen bestemd voor andere werknemers van de BV? 1 ja... WPENS 2 nee... WPENS WPENS Hebt u vanuit uw huidige (laatste) werkkring (voor uw pensioen) recht op pensioen (afgezien van AOW)? 1 ja... DNB88 2 nee... WS31 *DNB88 Op welke manier wordt uw pensioen opgebouwd? 1 eindloon... ROUTING DNB218 2 middelloon... ROUTING DNB218 3 beschikbare premie... ROUTING DNB218 4 andere manier... DNB88A 9 ik weet het niet... ROUTING DNB218 *DNB88A (string) Op welke manier wordt uw pensioen dan opgebouwd? antwoord... ROUTING DNB218 ROUTING DNB218 Als GEBJAAR> DNB218 Als GEBJAAR< PFONDS1 t/m PFONDS34 *DNB218 Welk deel (in procenten) van de pensioenpremie wordt door de werkgever betaald? Deel... PFONDS1 t/m PFONDS34 Ik weet het niet... PFONDS1 t/m PFONDS34 PFONDS1 t/m PFONDS 34 Bent u vanuit uw huidige of laatste werkkring aangesloten bij één van de onderstaande pensioenfondsen? 1 ABP...DNB911 T/M DNB917 2 PGGM...DNB911 T/M DNB917 3 Metaal en Techniek...DNB911 T/M DNB917 4 Bouwnijverheid...DNB911 T/M DNB917 5 Detailhandel...DNB911 T/M DNB917 6 Schoonmaak- en Glazenwassersbedrijf...DNB911 T/M DNB917 7 Bedrijfstakpensioenfonds voor langdurige uitzendkrachten (Stiplu)...DNB911 T/M DNB917 8 Beroepsvervoer...DNB911 T/M DNB917 9 Horecabedrijf...DNB911 T/M DNB917 1 Metalektro (PME)...DNB911 T/M DNB Beroepsgoederenvervoer...DNB911 T/M DNB Werk en (Re)integratie...DNB911 T/M DNB Landbouw...DNB911 T/M DNB Levensmiddelenbedrijf...DNB911 T/M DNB Flexsecurity...DNB911 T/M DNB Rabobankorganisatie...DNB911 T/M DNB TNT Postbezorgers...DNB911 T/M DNB Grafische bedrijven...dnb911 T/M DNB Schilders-, Afwerkings- en Glaszetbedrijf...DNB911 T/M DNB917 2 Wonen...DNB911 T/M DNB ING...DNB911 T/M DNB Bakkersbedrijf...DNB911 T/M DNB917 22

24 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. HUISHOUDEN EN WERK 23 Woningcorporaties...DNB911 T/M DNB Spoorwegpensioenfonds...DNB911 T/M DNB Philips...DNB911 T/M DNB Ahold...DNB911 T/M DNB Vendex...DNB911 T/M DNB ABN Amro...DNB911 T/M DNB Apotheken...DNB911 T/M DNB917 3 UWV...DNB911 T/M DNB KPN...DNB911 T/M DNB Meubelindustrie en Meubileringbedrijven...DNB911 T/M DNB geen van bovenstaande... PFONDSAN 34 ik weet het niet...dnb911 T/M DNB917 PFONDSAN Bij welk pensioenfonds bent u dan aangesloten (string)...dnb911 T/M DNB917 *DNB911 t/m *DNB917 (dummies voor 7 mogelijke antwoorden) Hebt u afgezien van een normale pensioenopbouw andere voorzieningen getroffen voor uw pensioen? (meerdere antwoorden mogelijk) 1 ja, via lijfrentepolissen... DRAAG 2 ja, via koopsompolissen... DRAAG 3 ja, via extra inkoop van pensioenrechten bij werkgever... DRAAG 4 ja, via extra periodieke betalingen bij werkgever... DRAAG 5 ja, anders... DNB92A 6 nee... INDEX 7 ik weet het niet... INDEX *DNB92A (string) Welke andere voorziening bedoelt u? antwoord... DRAAG DRAAG Draagt/droeg uw werkgever bij aan deze voorziening(en)? 1 ja... INDEX 2 nee... INDEX INDEX In pensioenregelingen kan vastgelegd zijn dat de hoogte van pensioenaanspraken, ingegane pensioenen, of beide, zal worden aangepast. Bijvoorbeeld aan de hand van een prijsindex (waardevast) of loonindex (welvaartsvast) of een combinatie van beide. Pensioenen die op een van bovenstaande wijzen worden aangepast noemt men geïndexeerd. Is uw (toekomstige) pensioen geïndexeerd? 1 ja... INDEXA 2 nee... WS31 3 ik weet het niet... WS31 23

25 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. HUISHOUDEN EN WERK INDEXA Wordt uw pensioen aangepast aan de hand van een prijsindex (waardevast) of loonindex (welvaartsvast) of een combinatie van beide? 1 prijsindex... WS31 2 loonindex... WS31 3 beide... WS31 WS31 Hebt u in 27 een overzicht ontvangen van een pensioenfonds (of overzichten van meerdere pensioenfondsen)? Denk ook aan beroepspensioenregelingen en aan pensioenvoorzieningen die via uw (voormalige) werkgever bij een verzekeraar zijn afgesloten 1 ja... WS31JA 2 nee... WS33 WS31JA Van hoeveel pensioenfondsen (of verzekeraars) hebt u een overzicht ontvangen? aantal... VR1A t/m VR1A6 Vult u in onderstaande tabel alstublieft per pensioenfonds/verzekeraar de volgende vragen in. Als u een vraag niet kunt beantwoorden, omdat dit niet vermeld wordt op het pensioenoverzicht, kunt u het antwoordvak leeg laten. Toelichting: Ga bij de beantwoording van deze vraag uit van uw huidige burgerlijke staat. Houdt u bij de beantwoording van deze vraag geen rekening met uw recht op een AOW-uitkering. VR1A t/m VR1A6 Wat is de naam van het pensioenfonds/ de verzekeraar?... WS33 VR1B t/m VR1B6 Over welk jaar gaat het pensioenoverzicht?... WS33 VR1C t/m VR1C6 Hoeveel jaren pensioenopbouw hebt u volgens het pensioenoverzicht?... WS33 VR1D t/m VR1D6 Wat zal volgens het overzicht uw bruto pensioen per jaar zijn vanaf uw 65ste? Voor werkenden die nu aangesloten zijn bij het pensioenfonds gaat het om het bedrag dat u zou ontvangen op uw 65ste als u nu zou stoppen met werken.... WS33 WS33 Hebt u bij (andere) pensioenfondsen of pensioenverzekeraars nog pensioenrechten opgebouwd, maar daar in 27 geen pensioenoverzicht van ontvangen? 1 Ja... WS33JA 2 Nee... DNB971 t/m DNB979 WS33JA Van hoeveel pensioenfondsen / pensioenverzekeraars waarbij u in het verleden pensioenrechten hebt opgebouwd, hebt u geen overzicht ontvangen? aantal... WS33A1 t/m WS33A34 24

26 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. HUISHOUDEN EN WERK WS33A1 t/m WS33A34 Kunt u de naam noemen van de pensioenfondsen of pensioenverzekeraars waar u geen pensioenoverzicht van hebt ontvangen in 27? (Meerdere antwoorden mogelijk.) 1 ABP... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 2 PGGM... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 3 Metaal en Techniek... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 4 Bouwnijverheid... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 5 Detailhandel... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 6 Schoonmaak- en Glazenwassersbedrijf... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 7 Bedrijfstakpensioenfonds voor langdurige uitzendkrachten (Stiplu)ROUTING VARIABELE PENSIOEN 8 Beroepsvervoer... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 9 Horecabedrijf... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 1 Metalektro (PME)... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 11 Beroepsgoederenvervoer... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 12 Werk en (Re)interatie... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 13 Landbouw... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 14 Levensmiddelenbedrijf... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 15 Flexsecurity... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 16 Rabobankorganisatie... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 17 TNT Postbezorgers... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 18 Grafische bedrijven... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 19 Schilders-, Afwerkings- en Glaszetbedrijf... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 2 Wonen... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 21 ING... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 22 Bakkersbedrijf... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 23 Woningcorporaties... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 24 Spoorwegpensioenfonds... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 25 Philips... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 26 Ahold... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 27 Vendex... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 28 ABN Amro... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 29 Apotheken... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 3 UWV... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 31 KPN... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 32 Meubelindustrie en Meubileringbedrijven... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 33 geen van bovenstaande... ROUTING VARIABELE PENSIOEN 34 ik weet het niet... WS33B1 t/m WS33B54 ROUTING VARIABELE PENSIOEN Als aantal in WS33A1 t/m WS33A34 niet gelijk is aan WS33JA... V1 t/m V3 Anders... WS33B1 t/m WS33B54 V1 t/m V3 U hebt bij de vorige vraag niet alle namen van de pensioenfondsen of de verzekeraars waarvan u geen overzicht hebt ontvangen genoemd. Kunt u de naam (of namen) hier aangeven? Als u de naam niet meer weet, kunt u één of meerdere vakjes leeg laten. Wat is de naam van het pensioenfonds / de verzekeraar?... Bij de volgende vraag krijgt de respondent alleen de al eerder gegeven antwoorden te zien. 25

27 28 DNB HOUSEHOLD SURVEY 3. HUISHOUDEN EN WERK WS33B1 t/m WS33B54 Bij welk van de genoemde pensioenfondsen of pensioenverzekeraars was u in 27 als werkende aangesloten? 1 ABP...DNB971 T/M DNB979 2 PGGM...DNB971 T/M DNB979 3 Metaal en Techniek...DNB971 T/M DNB979 4 Bouwnijverheid...DNB971 T/M DNB979 5 Detailhandel...DNB971 T/M DNB979 6 Schoonmaak- en Glazenwassersbedrijf...DNB971 T/M DNB979 7 Bedrijfstakpensioenfonds voor langdurige uitzendkrachten (Stiplu)...DNB971 T/M DNB979 8 Beroepsvervoer...DNB971 T/M DNB979 9 Horecabedrijf...DNB971 T/M DNB979 1 Metalektro (PME)...DNB971 T/M DNB Beroepsgoederenvervoer...DNB971 T/M DNB Werk en (Re)interatie...DNB971 T/M DNB Landbouw...DNB971 T/M DNB Levensmiddelenbedrijf...DNB971 T/M DNB Flexsecurity...DNB971 T/M DNB Rabobankorganisatie...DNB971 T/M DNB TNT Postbezorgers...DNB971 T/M DNB Grafische bedrijven...dnb971 T/M DNB Schilders-, Afwerkings- en Glaszetbedrijf...DNB971 T/M DNB979 2 Wonen...DNB971 T/M DNB ING...DNB971 T/M DNB Bakkersbedrijf...DNB971 T/M DNB Woningcorporaties...DNB971 T/M DNB Spoorwegpensioenfonds...DNB971 T/M DNB Philips...DNB971 T/M DNB Ahold...DNB971 T/M DNB Vendex...DNB971 T/M DNB ABN Amro...DNB971 T/M DNB Apotheken...DNB971 T/M DNB979 3 UWV...DNB971 T/M DNB KPN...DNB971 T/M DNB Meubelindustrie en Meubileringbedrijven...DNB971 T/M DNB antwoord vr1a1...dnb971 T/M DNB antwoord vr1a2...dnb971 T/M DNB antwoord vr1a3...dnb971 T/M DNB antwoord vr1a4...dnb971 T/M DNB antwoord vr1a5...dnb971 T/M DNB antwoord vr1a6...dnb971 T/M DNB antwoord vr1a7...dnb971 T/M DNB979 4 antwoord vr1a8...dnb971 T/M DNB antwoord vr1a9...dnb971 T/M DNB antwoord vr1a1...dnb971 T/M DNB antwoord v1...dnb971 T/M DNB antwoord v2...dnb971 T/M DNB antwoord v3...dnb971 T/M DNB antwoord v4...dnb971 T/M DNB antwoord v5...dnb971 T/M DNB antwoord v6...dnb971 T/M DNB antwoord v7...dnb971 T/M DNB979 5 antwoord v8...dnb971 T/M DNB antwoord v9...dnb971 T/M DNB antwoord v1...dnb971 T/M DNB Ik was in 27 niet bij een pensioenfonds aangesloten...dnb971 T/M DNB ik weet het niet...dnb971 T/M DNB979 26