Geachte voorzitter, RIS Aan de leden van de Commissie Bestuur. Brian Benjamin. Bestuursdienst.

Transcriptie

1 Typ teksttyp teksttyp tekst Saskia Bruines Wethouder van Kenniseconomie, Internationaal, Jeugd en Onderwijs, 001 Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Aan de leden van de Commissie Bestuur Datum 20 juni 2017 Onderwerp Werkwijze Smart The Hague en voortgangsrapportage 2016 rm- RIS Contactpersoon Brian Benjamin Dienst Bestuursdienst Afdeling Gemeente Den Haag, Bestuursdienst Telefoonnummer adres Aantal bijlagen 2 Geachte voorzitter, Het programma Smart The Hague heeft, in nauwe samenwerking met gemeentelijke diensten, bedrijven, kennisinstellingen en burgers in 2015 en 2016 verschillende Smart City projecten geïnitieerd op het gebied van o.a. Slimme Verlichting, Open Data, Gezondheidszorg en Duurzaamheid & Energie. Met deze brief blikken wij terug op het afgelopen jaar en geven we opvolging aan de door u gestelde vragen naar aanleiding van de bespreking van het Programma Smart City Den Haag en de Voortgangsrapportage 2015 (RIS290016) tijdens de vergadering van de commissie Bestuur van 6 januari Als bijlagen bij deze brief vindt u de uitwerking van de Werkwijze Smart The Hague (bijlage 1) en de voortgangsrapportage en projectenportfolio 2016 (bijlage 2). Achtergrond Smart The Hague Als stad moeten we juist nu investeren en slim gebruik maken van ICT- toepassingen en het innovatievermogen van de stad. Niet alleen om de leefbaarheid en duurzaamheid in onze stad te vergroten, maar ook om onze (economische) concurrentiepositie te versterken. Den Haag blijft zo ook in de toekomst een aantrekkelijke stad om te wonen, werken, vestigen en/of bezoeken. Het programma Smart The Hague is ingesteld met als doel om de innovatiekracht binnen de gemeente te stimuleren, door innovatieve projecten aan te jagen, inhoudelijk te ondersteunen en te cofinancieren. Vanuit die rol heeft Smart The Hague bijgedragen aan de start en/of versterking van een reeks projecten in de gemeente. Bij deze projecten wordt gebruik gemaakt van de laatste technologische ontwikkelingen op het gebied van mobiele connectiviteit, de Cloud, Big Data, Sensortechnologie, duurzame energiebronnen en nieuwe vormen van transport. De samenwerking met alle relevante partijen en inzet van nieuwe technologieën zijn belangrijke speerpunten van het gemeentelijk beleid, zoals verwoord in de Agenda Kenniseconomie. Kennis en ervaring wordt onder meer opgedaan rondom de ontwikkeling van nieuwe diensten, producten en businessmodellen. Gemeente Den Haag Postbus Telefoonnummer Spui DJ Den Haag Den Haag

2 Het gestelde doel voor 2016 was de afronding van de Kwartiermakerfase en de tot nu toe behaalde resultaten en ervaringen te borgen in een permanent Smart City programma. Het programma dient in staat te zijn om, in nauwe samenwerking met de verschillende gemeentelijke diensten en een partnernetwerk, gemeentebrede innovatie te stimuleren en jaarlijks nieuwe projecten te faciliteren. Afronding kwartiermakersfase De kwartiermakerfase voor het programma Smart The Hague is medio 2016 afgerond. Het programmabureau Smart The Hague is ingericht en binnen de gemeentelijke diensten is een beweging ontstaan waarin Smart The Hague initiatieven met enthousiasme worden ontvangen en ingebed. De dienst OCW kent inmiddels een programmamanager Zorg & Technologie en het Ingenieursbureau een Smart City Adviseur die zich richt op technologische toepassingen in de buitenruimte. Er is een smart shopping-programma in uitvoering als onderdeel van het Actieprogramma Winkelstad. In het programma Vernieuwing Bedrijfsvoering is een programmamanager Innovatie op het gebied van Inkoop aangesteld. Versterken van het vestigingsklimaat en de leefbaarheid Het doel van het Smart City programma is om een impuls te geven aan het huidige vestigingsklimaat, de veiligheid en duurzaamheid van Den Haag door middel van het inzetten van ICT en Data. Bedrijven werken samen met gemeentelijke diensten om, met inzet van ICT en Open Data, Smart City projecten vorm te geven die bijdragen aan de leefbaarheid, bedrijvigheid en werkgelegenheid in de stad. Optimaliseren van het vestigingsklimaat is belangrijk voor een kenniseconomie waarvoor het aantrekken en behouden van talentvolle hoogopgeleiden essentieel is. Wanneer er meer hoogopgeleiden in een stad wonen, ontstaat er meer werkgelegenheid voor mensen met een lagere opleiding. 1 Meerdere projecten zijn gestart Vanuit een loketfunctie jaagt Smart The Hague projecten aan. Bij het selecteren van projecten wordt getoetst aan de maatschappelijke vraagstukken die in het Collegeprogramma als prioriteit zijn aangemerkt. In bijlage 2 is de voortgang van de lopende projecten alsmede een aantal nieuwe projecten toegelicht. Om de samenhang tussen de verschillende projecten te borgen houdt het programmabureau een clustering op basis van zes thema s aan. Deze thema s zijn Smart People, Environment, Mobility, Economy, Governance en Living. Ontkokering, innovatie en de bewoner staan centraal. De nadruk ligt nu op projecten van gemeentelijke diensten. Het programmabureau verkent of zij ook initiatieven van bewoners en bedrijven kan ondersteunen. Projecten worden geselecteerd in lijn met het coalitieakkoord en in afweging van onderstaande criteria: - Maatschappelijke bijdrage aan minimaal één van de Smart City thema s; - Economische bijdrage: aantoonbare bijdrage aan concurrentiepositie en vestigingsklimaat van de stad; - Samenwerking in quadruple helix: binnen het project werken stakeholders uit de quadruple helix in gedeelde verantwoordelijkheid samen; 1 R. Ponds, G. Marlet & C. Van Woerkens (2015b), et al. (2014) Trickle down in de stad, Den Haag., Platform31 en De Verdeelde Leefomgeving 2016 Centraal Planbureau. 2/5

3 - Schaalbaarheid: het project biedt mogelijkheid tot opschaling in de stad en naar andere steden; - Technische/financiële haalbaarheid: de technologie leent zich voor gebruik in het project en het is aannemelijk dat er stakeholders zijn die nu en in de toekomst het project financieren. Geselecteerde projecten worden toegevoegd aan het projectportfolio (bijlage 2). Bij de samenstelling van het projectportfolio wordt rekening gehouden met de werkwijze en focus van het programma en verdeling over de verschillende thema s. In de hiernavolgende alinea s worden een aantal projecten uit 2016 uitgelicht. Ouderen en technologie: Stadslab izi Vanuit de thema s Living en People is Smart The Hague nauw betrokken bij project izi, een project gericht op het prettig en gezond langer thuis laten wonen van ouderen in Den Haag. In een complex van Haag Wonen kunnen bewoners, zowel in een modelwoning als in hun eigen woning, experimenteren met innovatieve technologie (robotica, virtual reality). Met Medical Delta (samenwerkingsverband regionale universiteiten) lopen gesprekken om izi te verbinden aan één van zes high-tech regionale living labs voor zorg. Onderwijs en arbeidsmarkt: omscholing met de AppAcademy en matching via serious gaming Vanuit het thema people is in 2016 de AppAcademy opgezet. De AppAcademy is een programma waarbij werkzoekenden worden omgeschoold tot ontwikkelaar. De afgestudeerden voldoen aan de grote vraag naar ontwikkelaars van bedrijven uit het kennisintensieve TECH/ICT-cluster in Den Haag. Een ander project dat in de behoefte aan ICT-personeel voorziet is het initiatief IamIT. Deze serious game begeleidt en ondersteunt mbo-studenten op een interactieve wijze om tot een betere matching te komen met werkgevers en specifieke startersbanen. In totaal hebben 250 studenten van ROC Mondriaan dit traject doorlopen. Openbare ruimte: Smart City Infrastructuur en Stadsentrees Fysieke en financiële beperkingen vormen een grote belemmering bij de realisatie van stadsbrede Smart City projecten. Daarom pakken we kansen om mee te liften in interessante gebieden waar al projecten worden uitgevoerd in het kader van andere investeringsprogramma s, zoals de stadsentrees en De Kust Gezond. Door hier werk met werk te maken, kan met beperkte(re) inzet van middelen tóch een waardevolle extra smart-investering tot stand komen. Door samen te werken met marktpartijen die projecten kunnen co-financieren kunnen nog extra investeringsmogelijkheden worden gecreëerd. Binnen het programma Stadsentrees verkent Smart The Hague tevens de inzet van innovatieve technologie in de Haagse entrees. We verbinden de stations op innovatieve wijze met onze trekpleisters, zodat bezoekers meteen zien waar het gezellig is of waar die avond een voorstelling begint (en ze direct een kaartje kunnen boeken). Ook zorgen we voor slimme basisinfrastructuur op de stadsentrees waar de straat toch open gaat, zodat toekomstige ontwikkelingen er gemakkelijker een plekje kunnen krijgen. Smart shopping en de Retailinnovatie-agenda Vanuit het Actieprogramma Winkelstad (RIS281552) wordt ingezet op het programma smart shopping. Het programma (onderdeel van Haags Retailpunt) richt zich op het future proof maken van zowel winkelgebieden als individuele ondernemers en integreert online en offline. Op initiatief van de Gemeente Den Haag is met 16 landelijke partners een landelijke Retailinnovatie- 3/5

4 agenda opgesteld en aangeboden aan Minister Kamp en toegevoegd als 21e actiepunt aan de landelijke Retailagenda. Met Den Haag als living lab worden innovatieve en schaalbare oplossingen ontwikkeld voor de retailvraagstukken van nu en de toekomst. Voorbeelden van projecten zijn o.a. de ondersteuning van winkelgebieden in hun online marketing en vindbaarheid, in samenwerking met de Haagse Hogeschool het begeleiden van winkeliers bij het ontwikkelen van een social media- en pop upstrategie en het uitvoeren van smart parking pilots op de Denneweg en de Prinsestraat. Gemeentebrede kaders Een belangrijke rol van Smart The Hague is de koppeling van nieuwe technologische ontwikkelingen (zoals Big Data en Internet of Things) aan (lopende) gemeentelijke dienstverlening. Hierbij is het van belang om de verschillende initiatieven in de gemeente waar mogelijk te koppelen. In nauw overleg met de CIO worden hiervoor technologiekaders (standaarden en richtlijnen) vastgesteld. Dit betreft bijvoorbeeld afspraken over de omgang met privacy in innovatieve projecten. Technologiekaders voor innovatieprojecten stimuleren deelgebruik, informatie-uitwisseling en schaalvergroting waardoor deze projecten, sneller, efficiënter en met meer maatschappelijke waarde kunnen worden gerealiseerd. Om aan de voorkant van deze ontwikkelingen te blijven is Den Haag lid van de Nederlandse Strategische Advies Groep Smart Cities (NLSAG-SC) dat onderdeel is van het Nederlands Normalisatie-instituut (NEN) en internationaal van de City Protocol Society waarin de belangrijkste Europese Smart Cities samenwerken om tot Europese standaarden voor Smart Cities te komen. Uitbouwen van samenwerking Smart City is bij uitstek een vehicle voor internationale samenwerking en kennisuitwisseling tussen steden vanwege de gemeenschappelijke problematiek. Daarnaast biedt het via handelsmissies en conferenties kansen voor Den Haag om deuren te openen en het lokale bedrijfsleven en Den Haag te positioneren als stad met een aantrekkelijk vestigingsklimaat, nu en in de toekomst. Om Den Haag nationaal en internationaal te positioneren als Smart City, participeert Smart The Hague naast nationale (NEN-NLSAG-SC) en Europese samenwerkingsverbanden (City Protocol Society) ook in wereldwijde netwerken (Global Smart City & Community Coalition (hierna GSC3). Met het GSC3 zijn in 2016 de eerste kaders van het Smart City Cyber Resiliency Framework ontwikkeld. Dit is een kader dat dient om (digitale) Smart City infrastructuur en toepassingen veilig en weerbaar te maken. In 2017 zullen de CIO s van deze vier steden het kader verder uitwerken tot een wereldwijde standaard door het toevoegen van best practices. Hierdoor ontstaat voor de stad en Haagse cyber security bedrijven een platform om bewezen innovaties wereldwijd te presenteren en te vermarkten. Nationaal heeft Den Haag samen met Rotterdam en Utrecht het initiatief genomen om in G5 verband een Smart City Nederland propositie te ontwikkelen waarmee de G5 in gezamenlijkheid zich in het buitenland kan positioneren. Dit heeft geresulteerd in een gezamenlijke deelname aan de Smart City Expo 2016 in Barcelona. Smart The Hague is uiteraard ook lokaal actief. Wij zijn partner van The Hague International Centre of Civic Hacks (ICX), een locatie in het hart van Den Haag waar bewoners, kennisinstellingen en lokale MKB-bedrijven samenwerken aan vernieuwende, creatieve en innovatieve oplossingen voor maatschappelijk vraagstukken. 4/5

5 Communicatie Voor bewoners, bedrijven, gemeentelijke diensten en kennisinstellingen is het van belang dat de ambities, de plannen, de projecten en de vorderingen van Smart The Hague bekend zijn. Daarom investeren we nadrukkelijk in communicatie. Hiervoor is een strategisch communicatieplan opgesteld. De strategie richt zich op het vindbaar en zichtbaar maken van (de projecten van) het programma Smart The Hague via een mix van online en offline media-instrumenten als een website, sociale media en het (mede) organiseren van evenementen. Hierbij benadrukken we de gekozen positionering van Smart The Hague die Den Haag onderscheidt ten opzichte van andere steden met een Smart City programma. Voor Smart The Hague zijn dat: (Urban) security/hsd, Government City, ICT/Telecom en het Strand. Eind 2016 is een nieuwe website ( gelanceerd. Om (inter)nationaal zichtbaarheid te creëren heeft Smart The Hague deelgenomen aan de volgende evenementen: Mobile World Congres 2016, Barcelona; Keynote presentatie over (Urban) Cyber Security en economische cluster formering. Smart City World Expo 2016 Barcelona; G5 Smart City Nederland Paviljoen waarin Den Haag 3 Haagse innovatie Haagse bedrijven een internationaal podium heeft geboden. Smart Cities Resilliency Framework, Austin / Washington; 2-daagse co-creatie sessie t.b.v. ontwikkeling Smart City Resilliency Framework. Smart City NL-Congres 2016, Amsterdam; Circular City Bootcamp, moderatie in het kader van GSC3 samenwerking. Op 7 en 8 juni 2017 heeft het Smart City NL congres op Scheveningen, op de Pier, plaatsgevonden. Financiering Het budget van het programma Smart The Hague bedraagt 2,4 Mio voor de periode en wordt gefinancierd uit het Fonds Economische Structuurversterking (hierna: FES). Hiervan is ultimo 2016 circa 1,2 Mio gerealiseerd. Hierbij is een onderscheid te maken tussen de vaste kosten van het programmabureau en cofinanciering van projecten. Vaste kosten voor het programmabureau (communicatie & fte s) worden nu gefinancierd uit het Smart The Hague budget. Om in 2017 en verder meer slagkracht te hebben wordt dit uitgebreid met (gedetacheerde) formatie uit de verschillende diensten. Projectfinanciering vindt plaats op basis van cofinanciering uit het Smart The Hague budget, reguliere beleidsbudgetten van de betreffende diensten en externe financieringsbronnen, zoals investering door marktpartijen en (Europese) subsidies. Tot slot Smart The Hague omvat een breed scala aan projecten en samenwerkingsverbanden; van lokaal tot internationaal niveau. Het programma versterkt het lerend vermogen, de leefbaarheid en de toekomstbestendigheid van de gemeente. Hiermee geven we een impuls aan een aantrekkelijk Haags vestigingsklimaat voor bewoners, kennisinstellingen en bedrijven. Wij vertrouwen erop u met bovenstaand overzicht een duidelijk beeld te hebben gegeven van onze inzet en de ontwikkelingen van het programma Smart The Hague. Met vriendelijke groet, Saskia Bruines 5/5