welkom bijlagen strategie Passend Onderwijs 12

Transcriptie

1 Jaarverslag 2014

2 Het jaar van 3 Passend Onderwijs 12 Vluchtelingen 19 Financieel beeld 26 het College van Bestuur 3 de Raad van Toezicht 4 de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad 6 Wie zijn we? 7 Wat is onze missie, identiteit en visie? 7 Waar vind je onze scholen? 8 Samenwerkingsverband 12 Lichte ondersteuning 12 Zware ondersteuning 12 Ondersteuning bij dyslexie 13 Professionalisering 14 Leerkrachten 14 Directeuren 16 Ondersteuners 17 Onderwijsverbinder 17 Jong talent 18 Kleurrijk & Fleurrijk 19 Eigentijds 20 Tablets voor leerkracht en leerling 20 Een draadloos netwerk 20 Huisvesting 21 Onderhoud van onze scholen 21 Opening nieuw schoolgebouw De Boogurt 21 Cijfers 22 De cognitieve opbrengsten 22 Informatievoorziening 26 Planning & control 26 Europese aanbesteding 28 Continuïteitsparagraaf 28 Meerjarenbegroting 29 Sociaal-emotioneel 18 ZIEN! 18 KIJK! 18 Ziekteverzuim 24 Continuïteit van ons onderwijs 25 Leerlingaantallen 25 Financiële toelichting op de jaarrekening 31 Treasuryverslag 38 Tijd voor een nieuw Koersplan 9 Hier gaan wij voor! 10 We zijn begonnen 11 2

3 Het jaar van het College van Bestuur Terugkijken en vooruitzien 2014 typeren wij als het jaar van de ommekeer, het jaar waarin we weer konden gaan bouwen. De jaren ervoor moest de organisatie nog worden aangepast op de realiteit van de voortdurende krimp van het aantal leerlingen in onze regio. Al sinds 2006 dalen bij SKOzoK de leerlingenaantallen. Ook in de afgelopen 5 jaren nam het leerlingenaantal met meer dan 12% af. En voor de komende 3 jaren wordt een verdere leerlingenafname van 6% verwacht. Ondanks deze krimp, hebben de leeropbrengsten de afgelopen jaren een duidelijke groei laten zien. Waar we in 2009/2010 nog 3 zwakke scholen kenden en de inspectie een significant aantal risicoscholen benoemde, zien we in 2014 een heel ander beeld: geen aangepaste toezichtarrangementen meer van de inspectie en bovengemiddelde evenals nog stijgende opbrengsten. Deze opbrengsten hebben we gerealiseerd met beduidend minder collega s: in de periode is het aantal banen afgenomen bij SKOzoK van 502 fte naar 379 fte, een afname van 24%. In 2014 hebben we voor het eerst weer een aantal collega s een vaste aanstelling kunnen geven, in totaal voor ongeveer 7 fte. Ook konden we de basisratio (het aantal leerlingen per leerkracht) verlagen, een grote wens van zowel collega s als ouders. Per 22,6 leerlingen was in het schooljaar 2013/ fte per leerkracht beschikbaar, terwijl in schooljaar 2014/2015 gemiddeld per 22,2 leerlingen 1 fte leerkracht wordt ingezet. Daarmee wijkt SKOzoK - in positieve zin - af van het landelijk gemiddelde dat in ,3 leerlingen per 1 fte leerkracht bedroeg. Het ziekteverzuim is na een spectaculaire daling in 2013 (van 7,5% in 2012 naar 5,5% in 2013) in 2014 verder gedaald naar 4,6%. Daardoor kwam tussentijds extra personele formatie beschikbaar voor de scholen waar de instroom van leerlingen onverwacht hoog was. In de jaren 2009 tot en met 2011 was er sprake van een negatief financieel resultaat voor de stichting; vanaf 2012 is het resultaat steeds positief. Ook over 2014 is dit het geval. Daardoor is het weerstandsvermogen van onze organisatie weer op peil en zijn we financieel gezond. Dit maakt dat we in 2015 extra kunnen investeren in de verdere ontwikkeling van onze onderwijskwaliteit door onder andere professionalisering en er opnieuw ruimte is om nieuwe collega s aan onze organisatie te binden, voor ongeveer 11 fte. We slagen er met elkaar in om - ondanks de voortdurende krimp - ons onderwijs significant te verbeteren en dat zodanig te doen, dat er ruimte ontstaat om weer te investeren, in nieuwe collega s, in nieuwe leermiddelen en in verdere professionalisering en innovatie. Het is goed om met elkaar ook te bespreken wat heeft geleid tot deze prachtige resultaten, waar wij zo ontzettend trots op zijn. Allereerst is dat de inzet en de kwaliteit van onze collega s. Er is met veel energie ingezet op handelingsgericht werken en op het verhogen van de opbrengsten. Daarnaast is het door het clusteren van de scholen mogelijk gebleken om de nabijheid van de scholen voor onze leerlingen zoveel mogelijk te behouden. Dit heeft veel gevraagd van onze directeuren, maar ook van de teams. Het resultaat is dat er ondanks de krimp van in totaal meer dan 1000 leerlingen, nog steeds 30 SKOzoKscholen zijn, allen met een goede onderwijskwaliteit. Ook de introductie van de functie van Kwaliteitsondersteuners, die volledig ingezet worden op het ondersteunen van de teams om het onderwijs voor ieder kind zo goed mogelijk te maken, heeft bijgedragen aan het resultaat. Samen delen van kennis en kwaliteiten binnen de clusters en binnen de organisatie, levert op. De implementatie van de organisatie van de lichte ondersteuning per augustus 2014 heeft ervoor gezorgd dat ook de specialistische kennis die aanwezig is bij SKOzoK op een efficiënte en effectieve wijze wordt benut en we goed invulling kunnen geven aan Passend Onderwijs. Verder willen we ook het P-centrum, voor de coördinatie van vervangingen, en het grote bestand aan flexibele collega s in dit kader niet onvermeld laten; in 2014 hebben we 99,9% van de benodigde vervangingen snel en goed in kunnen vullen. Dit heeft in belangrijke mate bijgedragen aan de continuïteit en de kwaliteit van ons onderwijs. 3

4 In 2014 heeft op grote schaal binnen onze organisatie praktijkgerichte professionalisering plaatsgevonden. In plaats van traditionele scholing en cursussen, is er dicht op de praktijk geleerd en in aansluiting op de eigen leervraag van de leerkracht, waardoor het geleerde direct toepasbaar is in de praktijk. Nu alle teams dit traject hebben doorlopen, zetten we in in lijn met ons nieuwe Koersplan - het praktijkgerichte leren door en organiseren we professionaliserings-carroussels voor leerkrachten, zodat alle collega s met elkaar kunnen leren door samen te werken en te reflecteren. En in lijn met ons nieuwe Koersplan, dat vanaf schooljaar 2014/2015 van kracht is, bouwen we in 2015 consequent verder aan de meerwaarde van de organisatie SKOzoK. Alle medewerkers evenals meer dan 1000 ouders hebben bijgedragen aan de totstandkoming van onze. Zoals we in ons Koersplan aangeven, gaan we in de voorliggende beleidsperiode voor excellent worden in leren leren, door slim organiseren en door het samen ontwikkelen van de leergemeenschap. Op die manier kunnen we, met veel plezier en door onszelf verder te ontwikkelen, onze leerlingen het allerbeste meegeven voor hun toekomst. Ingrid Sluiter en Carlo Segers College van Bestuur Het jaar van de Raad van Toezicht Investeren in kwaliteit Als schatbewaarders van kennis, gedrag en waarden welke voor kinderen zo belangrijk zijn om later zo zelfstandig mogelijk in de maatschappij te functioneren hebben alle medewerkers van SKOzoK de dure plicht om deze schat zo goed mogelijk over te dragen. Elk jaar worden er weer kinderen toevertrouwd aan onze leerkrachten die met zorg en ambitie deze kinderen op weg helpen. Koersen op kwaliteit zit diep in het zogenaamde DNA van SKOzoK. Medewerkers van de scholen van SKOzoK zijn er diep van overtuigd dat we niet genoeg kunnen investeren in onze jeugd. Het lijkt zo simpel en vanzelfsprekend. Als er maar genoeg kennis wordt overgedragen, als er maar goed gerekend en foutloos geschreven wordt, zo was het immers vroeger ook. Dan komt het wel goed. Kinderen gaan naar school en vervolg- onderwijs en vinden vervolgens hun weg wel. Wij zijn ervan overtuigd dat het een dure schatplicht is om kinderen echt voor te bereiden op hun eigen route in een steeds uitdagender, of zo u wilt, complexere samenleving. Een samenleving die niet meer te vergelijken is met zelfs een krappe twintig jaar geleden. Er zijn zoveel immens meer mogelijkheden, er zijn zoveel meer prikkels, dat een simpele reflex naar vroeger zelfs gevaarlijk is. Mevrouw drs. I.C.A.N. (Ingrid) Sluiter Voorzitter College van Bestuur Nevenfuncties Voorzitter Federatief Samenwerkingsverband Primair Onderwijs Valkenswaard e.o. Voorzitter Stichting Samenwerkingsverband Passend Onderwijs De Kempen Lid Auditcomissie Primaire Onderwijs Raad Lid Landelijke Adviesraad HBO-HRM-opleidingen De heer C.G.C.G. (Carlo) Segers MA Lid College van Bestuur Nevenfuncties Lid Raad van Toezicht ROC Zadkine te Rotterdam Lid netwerk Onderwijsinnovatie en ICT Primaire Onderwijs Raad Er wordt nu daadwerkelijk geïnvesteerd in onderwijs. Investeringen in leerkrachten, in kleinere klassen, in nieuwe leermethodes en leermiddelen. En we zullen altijd blijven oordelen dat het niet genoeg is. Feit is dat de afgelopen jaren het mogelijk is gebleven om in krap economisch getij en een periode waarin scholen demografisch krimpen vanuit een gezonde bedrijfsvoering met visie te investeren in onderwijskwaliteit. SKOzoK heeft keuzes gemaakt. Keuzes gemaakt om voor de komende jaren toekomstgericht in onze kinderen te investeren. Hen voor te bereiden op een toekomst waarin ze worden aangemoedigd om zelf te blijven leren. 4

5 Als Raad van Toezicht zijn wij in de gelegenheid geweest om met het College van Bestuur mee te denken en hen te adviseren over de belangrijke keuzes die gemaakt moesten worden. Op deze wijze hebben wij kunnen bijdragen aan de belangrijke schatplicht van SKOzoK. We verantwoorden ons graag hierover. In 2014 hebben we intensief samen met het College van Bestuur van SKOzoK gesproken over de van SKOzoK. Er zijn hiervoor in het voorjaar twee uitgebreide sessies met het College van Bestuur geweest. De Raad van Toezicht is daarnaast in 2014 vijfmaal formeel bij elkaar geweest. De Raad van Toezicht kent drie commissies die gericht zijn op specifieke doelstellingen van de Raad van Toezicht en de besluitvorming voorbereiden. De remuneratiecommissie beoordeelt het functioneren van het College van Bestuur en ziet erop toe dat het College van Bestuur de belangen en doelen van de organisatie en alle betrokken partijen op een evenwichtige wijze in acht neemt. De remuneratiecommissie is tweemaal bijeen geweest in gesprek met de leden van het College van Bestuur. De financiële commissie is belast met de voorbereiding van het gesprek over begroting en jaarrekening en adviseert daarnaast het college over financiële en beheersmatige zaken. De financiële commissie is viermaal bijeen geweest. De commissie beoogd aandacht te geven aan de kwaliteitsdiscussie die continue gevoerd dient te worden. De onderwijscommissie is tweemaal in gezamenlijkheid met de leden van het College van Bestuur bijeen geweest. Daarnaast hebbende leden van de Raad van Toezicht een werkbezoek gebracht aan basisschool de Stapsteen en zijn zij aanwezig geweest bij een ontmoeting met de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad van SKOzoK. De Raad van Toezicht heeft zichzelf verplicht om jaarlijks gedegen en scherp haar functioneren te evalueren. Om haar eigen functioneren verder te kunnen verbeteren heeft in 2014 een externe evaluatie plaatsgevonden. Samenstelling In 2014 had de Raad van Toezicht de volgende samenstelling: De heer drs. J.M.M. (Jos) van Nunen Voorzitter en lid Remuneratiecommissie Hoofdfunctie Nevenfuncties : Voorzitter Raad van Bestuur Lumens Groep te Eindhoven : Bestuurslid coöperatie I-kracht te Gouda, Voorzitter Stichting PeuterSpeelzaalWerk te Geldrop-Mierlo, lid Raad van Toezicht CKE, bestuurslid coöperatie WeHelpen.nl Mevrouw ir. A.C. (Jeannette) Dekker MRE Secretaris, vicevoorzitter en lid Financiële Commissie Hoofdfunctie : Manager wijkontwikkeling Woningcorporatie Area te Uden en Veghel Mevrouw drs. M.M. (Marijke) van Vijfeijken Algemeen lid en lid Onderwijscommissie Hoofdfunctie Nevenfunctie : Senior onderzoeker Kenniscentrum Kwaliteit van Leren op Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) : Lid Raad van Toezicht bij Optimus Primair Onderwijs De heer drs. B. (Bart) K. van Linder Algemeen lid, lid Onderwijscommissie en lid Remuneratiecommissie Hoofdfunctie Nevenfunctie : Directeur-eigenaar en senior adviseur/trainer/coach Actor Adviseurs te Waalre : Hospitality Consultant Hotel management School te Maastricht Mevrouw M. (Marjo) van Doormalen RA Algemeen lid en lid Financiële Commissie Hoofdfunctie : Directeur-eigenaar en Financieel adviseur Van Doormalen Accountant in Business te Waalre Jos van Nunen Voorzitter RvT 5

6 Het jaar van de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad 2014 stond in het teken van het verder uitwerken van het Koersplan Een van de aandachtsgebieden was de sociale emotionele ontwikkeling. Na een periode van overwegend opbrengsgericht onderwijs (die nodig was), werd het tijd om de balans weer te herstellen. Kennis en vaardigheden Via AOB scholing hebben we een training mogen volgen om onze kennis en vaardigheden verder uit te bouwen. De opgedane kennis zullen we verder toepassen in het bepalen van onze. Ik ben er dan ook van overtuigd dat 2015 in het teken zal staan van een constructieve samenwerking tussen College van Bestuur, Raad van Toezicht, MR, personeel en ouders. Dave Zwarts Voorzitter GMR Goede discussies zijn gevoerd over zaken zoals het beleidsplan lichte ondersteuning, passend onderwijs, organisatorische besturing, Wet werk en zekerheid en allocatie en mobiliteit. Verder zijn er onder andere besluiten genomen over de uitgangspunten voor de allocatie van personeel (voor Onderwijzend Personeel, OnderwijsOndersteunend Personeel en onderwijsassistenten) en het financieel beleidsplan. Er is een bestendig personeelsbeleid ontwikkeld. De werving en het behoud van jonge leerkrachten is belangrijk voor ons, onze kinderen, onze toekomst. Met de nieuwe CAO is er een kick-off gegeven voor de discussie betreffende het basismodel versus overlegmodel en zullen we hier in 2015 verder vervolg aan geven. Belangrijk is consequent zijn in je beleid en vasthoudendheid. Aan de andere kant is innoveren essentieel voor onze toekomst, waarbij we zullen moeten toezien op een goede uitvoering hiervan. Samenstelling In de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad hebben 5 personeelsleden en 5 ouders zitting. Elk van onderstaande regio s (van ongeveer gelijke grootte) wordt hierbij vertegenwoordigd door telkens één personeelslid en één ouder. Eind 2014 had de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad de volgende samenstelling: Regio Medewerker SKOzoK Ouder van leerling(en) Dommelen / Valkenswaard ZW Mevr. N. (Nadine) Meertens Dhr. D. (Dave) Zwarts Voorzitter Leende / Valkenswaard NO Mevr. E. (Els) van de Laak Mevr. S. (Sieka) van Vlerken Bergeijk Mevr. I. (Ineke) Mensink Dhr. R. (René) Delreu Vicevoorzitter/Penningmeester Aalst/Waalre Dhr. P. (Peter) Prein Mevr. C. (Christine) Lubse Cranendonck Mevr. T. (Thea) Raijmakers Mevr. J. (Jorien) Maranus Om als Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad in 2015 effectiever te kunnen functioneren, zijn de volgende zaken essentieel: Betrokkenheid Als voorzitter van de GMR vind ik het belangrijk om de banden met onze stakeholders te versterken. We zullen dan ook in 2015 starten met een structureel vooroverleg voor ouders, personeel en MR-en. 6

7 Wie zijn we? Wij zijn een enthousiaste, ambitieuze onderwijsstichting met 30 basisscholen in de gemeenten Bergeijk, Cranendonck, Heeze-Leende, Valkenswaard en Waalre. Onze scholen zijn verdeeld over 15 clusters in 3 regio s. SKOzoK staat voor Samen Koersen op Zichtbare Onderwijs Kwaliteit. Ongeveer 600 medewerkers verzorgen samen primair onderwijs voor circa leerlingen. Van onze scholen zijn er 28 rooms katholiek en hebben 2 scholen een protestants-christelijke grondslag. SKOzoK telt één basisschool voor speciaal basisonderwijs. In 1968 is onze stichting ontstaan uit een aantal fusies van schoolbesturen voor primair onderwijs in de gemeenten Valkenswaard, Bergeijk en Waalre. Toen in 1998 ook de scholen uit Cranendonck en Leende zich aansloten, heeft de Stichting Katholiek Onderwijs Zuid Oost Kempen haar huidige vorm gekregen. In 2006 is (vanwege het aansluiten van 2 Protestants-Christelijke scholen) de naam gewijzigd in: Samen Koersen Op Zichtbare Onderwijs Kwaliteit. Sinds 2006 is er een besturingsmodel met een Raad van Toezicht en een College van Bestuur. Het uitgangspunt is de Code Goed Bestuur van de PO-raad. Op grond van de Kwaliteitswet die in werking is getreden op 1 augustus 1998 beschikt SKOzoK over een klachtenregeling (zie In het jaar 2014 zijn er geen klachten gemeld of in behandeling geweest. Organisatiestructuur Onze organisatiestructuur ziet er als volgt uit: GMR MR-en Raad van Toezicht College van Bestuur Staf Kwaliteitsondersteuners / Lichte Ondersteuners Clusterdirecties Schoolteams Pastoor Jansenplein BS te Veldhoven Telefoon : info@skozok.nl Website : Bestuursnummer : Wat is onze missie, identiteit en visie? Missie We bieden onze leerlingen eigentijds onderwijs in een uitdagende leeromgeving, zodanig dat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. Identiteit SKOzoK staat voor een brede, levensbeschouwelijke identiteit, gebaseerd op de christelijke normen en waarden. Visie We verzorgen eigentijds, kwalitatief goed onderwijs, waar de mogelijkheden en interesses van het kind centraal staan. De leerling leert in dialoog met medeleerlingen, de leerkracht en de omgeving. We bieden een passend onderwijsarrangement aan, zo dicht mogelijk bij huis. SKOzoK is een open en lerende gemeenschap, waarin onze medewerkers op professionele wijze werken en leren. Dit houdt onder andere in dat we verantwoordelijkheid nemen, voorbeeldgedrag laten zien en elkaar aanspreken We onderhouden een proactieve en duurzame samenwerkingsrelatie met ouders, ketenpartners en gemeenten. Onze organisatie werkt efficiënt en effectief, waardoor we de beschikbare middelen zo goed mogelijk benutten. Ouders maken een bewuste, positieve keuze voor een SKOzoK-school. 7

8 Waar vind je onze scholen? 4b 4a 1a 2a 2b 3a 3b 1b BERGEIJK 6a 6b 5 AALST-WAALRE 7 11b 10 8a 8b 9a11a VALKENSWAARD 9b HEEZE-LEENDE 12a 12c 12b 13b 13a CRANENDONCK 14a 14b 15a 15b 16 Regio Bergeijk Cluster 1 Cluster 2 Cluster 3 Cluster 4 1a 1b 2a 2b 3a 3b 4a 4b Sint Gerardus De Klepper Beisterveld Sint Bernardus Prinses Beatrix De Zonnesteen De Ster Sint Willibrordus Witrijtseweg 9a Kapellerweg 4 Hegmulder 6 Loo 109 Domineestraat 2 Papaverstraat 6 Dorpstraat 15 Schoolstraat 15 Bergeijk Luyksgestel Bergeijk Bergeijk Bergeijk Bergeijk Westerhoven Riethoven Regio Aalst-Waalre/Valkenswaard Cluster 5 5 De Wilderen Meester Slootsweg 1 Waalre Cluster 6 6a 6b De Drijfveer Christoffelschool Willem Smulderspl. 5 Maximilliaanlaan 1 Waalre Aalst-Waalre Cluster 7 7 Schepelweyen Hoefsmidwei 4 Valkenswaard Cluster 8 Cluster 9 Cluster 10 (Haagstraatplein) Cluster 11 8a 8b 9a 9b a 11b Agnetendal Sint Martinus De Pionier Sint Servatius De Dorenhagen De Windroos De Zonnewijzer De Grasspriet De Smelen Regio Heeze-Leende/Cranendonk Cluster 12 12a 12b 12c De Triangel Sint Jan De Talententoren Cluster 13 Cluster 14 Cluster 15 AZC-scholen 13a 13b 14a 14b 15a 15b 15b 16 Sint Joan De Stapsteen De Schatkist De Boogurt De Wereldwijzer Sint Andreas Kleurrijk Fleurrijk Helenadal 20 Groenstraat 1 Kromstraat 12 Dorpsstraat 57 Hertog Hendrikstraat 1 Haagstraat 134 Haagstraat 136 Van de Venstraat 9 De Smelen 109 Breedvennen 3 St. Jan Baptistastraat 1 Beukenlaan 6 Van Schaiklaan 9 Kijkakkers 1a2 De Korenbloem 2 Jan v. Schoonvorststr. 2 Pater Ullingsstraat 3 Hoofdstraat 212 Hoofdstraat 212 Randweg Oost 23 Valkenswaard Valkenswaard Valkenswaard Borkel en Schaft Valkenswaard Valkenswaard Valkenswaard Valkenswaard Valkenswaard Leende Leende Sterksel Soerendonk Maarheeze Budel Budel Budel-Schoot Budel-Dorplein Budel-Dorplein Budel-Cranendonck 8

9 Tijd voor een nieuw Koersplan Om goed en eigentijds onderwijs te kunnen blijven verzorgen, kijken wij kritisch naar de wereld om ons heen en spelen wij constant in op nieuwe ontwikkelingen. Onze beschrijven wij in ons Koersplan, voor een periode van vier schooljaren. Hiermee geven we richting aan de organisatie. Vanaf september 2012 zijn we aan de slag geweest om onze voor de periode te bepalen. Nadat het plan breed was besproken in onze organisatie, is het op 4 april 2014 goedgekeurd door de Raad van Toezicht en vervolgens vastgesteld door het College van Bestuur was ook het jaar waarin de vorige beleidsperiode eindigde. Deze periode is uiteraard afgesloten met een uitgebreide evaluatie. De doelen uit ons vorige Koersplan ( ) zijn grotendeels bereikt (zie bijlage Evaluatie Koersplan bij Koersplan op Op 24 april 2014 heeft de kick-off van ons nieuwe Koersplan plaatsgevonden. Alle SKOzoK-collega s zagen tegelijkertijd het animatiefilmpje (zie dat we over onze toekomstvisie hebben laten ontwikkelen. Vervolgens gingen zij meteen aan de slag om deze visie te vertalen voor hun eigen school. Maak kennis met ons Koersplan De wereld om ons heen verandert. Vergrijzing, ontgroening, bezuinigingen, incidentenpolitiek, Digitalisering en de hoge snelheid van kennisvernieuwing Voor onze scholen betekent dit dat wij minder leerlingen krijgen en dat ons lerarenbestand vergrijst. We streven daarom naar een beheerste krimp van onze organisatie. Tegelijkertijd is de prestatiedruk hoger, is er meer aandacht voor het individu en wordt er verwacht dat er steeds meer onderwijs en ondersteuning op maat wordt gegeven. Meer met minder. Onze scholen zullen dan ook hun koers dienen bij te stellen om zodoende de leerlingen van nu en in de toekomst in die snel veranderende maatschappij tot bloei te laten komen. Onze koers voor de aankomende jaren zal zich richten op drie focuspunten: excellent in leren leren, samen ontwikkelen van de leergemeenschap en slimmer organiseren. Omdat kennis zo snel veroudert, zal de focus meer verlegd worden naar hoe te leren: welke leermethodes zijn er en welke manier van leren past het beste bij jou? Zo kunnen onze leerlingen straks zelf hun leeromgeving zo inrichten, dat ze weten waar ze kennis kunnen halen, hoe ze die het beste kunnen opnemen en hoe ze die kunnen toepassen. Ook is er volop aandacht voor het ontwikkelen van eigentijdse vaardigheden. In alle situaties en niet alleen op school. Want leren doe je 24/7, het stopt niet bij de voordeur van de school. Leren doe je thuis in het gezin, doe je op straat en bij de sportvereniging. Leren doe je in de bibliotheek, in de supermarkt en vooral samen met anderen. Met de leerkracht, met medeleerlingen, met vrienden, met je ouders, met iedereen in je omgeving. Wij vragen dan ook aan onze collega s, ouders en onze ketenpartners om te helpen bij het dragen van de leergemeenschap voor onze leerlingen. Draagt u met ons mee? 9

10 Hier gaan wij voor! SKOZOK heeft in haar Koersplan voor de volgende focuspunten geformuleerd: 1. Excellent in leren leren Naast goede cognitieve leeropbrengsten en planmatig werken aan de sociaal-emotionele ontwikkeling, wil SKOzoK de verantwoordelijkheid voor de eigen ontwikkeling bij leerlingen stimuleren, alsmede het vergroten van hun zelfkennis over hoe ze (het beste kunnen) leren. 2. Samen ontwikkelen van de leergemeenschap De verdere professionalisering van leerkrachten laat SKOzoK vooral in de praktijk plaatsvinden, waarbij het uitgangspunt is om met en van elkaar te leren en dat het geleerde direct toepasbaar is in de praktijk. Daarnaast worden ook de ouders intensief betrokken bij het leren om de leergemeenschap verder te versterken. 3. Slimmer organiseren Door de krimp van het aantal leerlingen in de regio, worden de scholen gemiddeld door steeds minder leerlingen bezocht. Dit vereist flexibiliteit in de organisatie van het leren. Centraal staat het leerarrangement van de leerlingen; de organisatie, de rol van de leerkracht en de leeromgeving zijn daaraan ondersteunend. Het Koersplan geeft dus focus op hoofdlijnen. Op basis hiervan worden per schooljaar concrete jaardoelstellingen uitgewerkt in een jaarplan: het Kompas. Zo blijft onze actueel. Bij het bepalen van doelstellingen op organisatieniveau wordt er ruimte gehouden voor concrete invulling op schoolniveau. Zo vormen het Koersplan en het Kompas de basis waarmee onze scholen hun schoolplannen vormgeven. Hierdoor ontstaat er optimale aansluiting tussen de strategische doelen van de organisatie als geheel en de 30 verschillende scholen. Ken de leerlijnen Maak het kind Geef kind eigenaarschap leerproces doelbewust Excellent Organiseer in coachingsgesprekken leren leren Weet HOE met kind het kind leert Verbreed de horizon Benut je talent Gebruik Deel samen de verantwoordelijkheden buitenschoolse expertise Slimmer organiseren Maak een effectieve Zoek tijdsindeling ondersteuning van ouders Benut de omgeving en multimedia Leid niet, maar begeleid Stel leerdoelen Maak vorderingen inzichtelijk voor voorop, niet de methode alle betrokkenen Samen Laat leerproces aansluiten bij het kind ontwikkelen leergemeenschap Organiseer Betrek de omgeving bij het leerproces intervisie onder leerlingen p 10

11 We zijn begonnen Vanaf schooljaar 2014/2015 zijn we gestart met de realisatie van de doelen in ons nieuwe Koersplan. We willen de realisatie van de doelen goed volgen. Wij hebben al een verantwoordingscylcus binnen SKOzoK, zodat we de kwaliteit van het onderwijs kunnen monitoren en inzicht hebben in de belangrijkste personele en financiële kengetallen. Daarnaast volgen wij de realisatie van ons jaarplan, het Kompas, via de reguliere gesprekscyclus met directeuren: van managementcontract via voortgangsgesprek naar beoordelen van de resultaten. Naast deze belangrijke onderdelen van de Planning & Control-cyclus, willen we ook de voortgang van de implementatie van het Koersplan volgen. Uiteraard omdat we de doelen die daar in staan willen bereiken, maar ook om gedurende de looptijd van vier schooljaren bij te kunnen stellen en sturen als dat nodig is. Het inzicht krijgen in de ontwikkeling van de focuspunten binnen onze organisatie is niet eenvoudig. In ieder geval lukt het niet uitsluitend op een kwantitatieve wijze. Wij beraden ons in 2015 op welke manier we deze monitoring het beste vorm kunnen geven. Beginmeting Vooruitlopend daarop, hebben we bij de start van het Koersplan in september 2014 een beginmeting gehouden onder de directeuren en de kwaliteitsondersteuners (onafhankelijk van elkaar). Deze beginmeting had drie doelen: - inzicht krijgen in wat de relevante items zijn; - oefenen hoe we deze items kunnen operationaliseren; - en het gesprek over deze onderwerpen met elkaar opstarten. Bij de start van het nieuwe Koersplan is de methode veelal nog meer leidend dan de leerlijnen bij het bepalen van het onderwijsaanbod. Hierin willen we verder groeien. Directeuren en kwaliteitsondersteuners geven gemiddeld een ruime voldoende voor de positieve, lerende houding van de leerkrachten. Tijdens zo n 22% van de lestijd wordt buiten de eigen groep geleerd, bijvoorbeeld in gezamenlijke ruimtes, of buiten de school. En in bijna 40% van de lestijd wordt gebruik gemaakt van digitale hulpmiddelen zoals pc s en tablets. We leggen deze vragen ieder jaar opnieuw voor. Op die manier kunnen we de ontwikkelingen op deze thema s volgen en geeft het gespreksstof voor de professionele dialoog. De resultaten van de beginmeting zijn besproken met de directeuren en in het overleg van de kwaliteitsondersteuners. We stimuleren directeuren om de voortgang op deze thema s geregeld met het team te bespreken. Duidelijk is dat wij een hoog ambitieniveau hebben en met elkaar gaan we ervoor om onze focuspunten daadwerkelijk te realiseren. Koersdragers Om het eigenaarschap bij onze directeuren verder te versterken, hebben we per focuspunt een clusterdirecteur als koersdrager benoemd. Deze drager heeft als taak de organisatie te prikkelen, om zo de realisatie van de focuspunten te stimuleren. De drie koersdragers hebben hiervoor - desgewenst samen met hulptroepen - in het najaar van 2014 ieder een plan van aanpak opgesteld, die vanaf 2015 zullen worden uitgevoerd. Deels is er binnen de verschillende aandachtsgebieden sprake van overlap. In het kader van samenwerking en afstemming vindt daarom periodiek overleg plaats met het bestuur en het dragersteam. In dat kader zijn aan alle clusterdirecteuren en aan de KO-ers een aantal vragen voorgelegd. De antwoorden op deze vragen geven enig inzicht in hoe het op de scholen staat met de relevante thema s uit ons Koersplan. Zo hebben we gevraagd in hoeverre er wordt gewerkt met groepsplannen. Dit is het geval voor gemiddeld drie vakgebieden; in bijna alle gevallen voor spelling en voor rekenen en in de meeste gevallen voor technisch lezen. 11

12 Passend Onderwijs Zoals in de visie van SKOzoK staat, is het onze ambitie om leerlingen een passend onderwijsarrangement aan te bieden, zo dicht mogelijk bij huis. Op iedere SKOzoKschool zijn dan ook mooie voorbeelden zichtbaar van kinderen die zich dankzij extra ondersteuning door interne en externe onderwijsprofessionals fijn voelen op de basisschool in hun naaste omgeving en zich daar prima ontwikkelen. Met de komst van de wet Passend Onderwijs per 1 augustus 2014, is dit ook een wettelijke verplichting geworden. Door de invoering van deze wet verandert voor ons vooral de bekostiging van de extra ondersteuning. In onze regio nemen de financiele middelen af door de zogenaamde verevening die de overheid bij de invoering van de wet toepast. Voordeel is wel dat we meer zeggenschap over de verdeling van de middelen krijgen, waardoor er kansen ontstaan om deze creatiever, flexibeler en efficiënter in te zetten. Samenwerkingsverband De schoolbesturen in een regio hebben per 1 augustus 2014 gezamenlijk de verantwoordelijkheid en de gekregen om Passend onderwijs vorm te geven. SKOzoK vormt met 9 andere schoolbesturen het Samenwerkingsverband Passend Onderwijs De Kempen. Dit samenwerkingsverband (SWV) telt bijna basisschoolleerlingen op 96 scholen. Het bestuur van het SWV is eind 2013 opgericht en is in 2014 actief bezig geweest om de voorwaarden voor de uitvoering van Passend Onderwijs te regelen. Zo zijn er afspraken gemaakt over de structuur van de samenwerking, de besteding van de, de medezeggenschap en vooral over de organisatie van de extra ondersteuning aan leerlingen. De afspraken hierover zijn opgenomen in het Ondersteuningsplan. De Ondersteuningsplanraad is het medezeggenschapsorgaan van personeel en ouders in de regio en zij heeft in april haar instemming gegeven aan het Ondersteuningsplan. Ook met de 10 betrokken gemeenten heeft overleg plaatsgevonden over dit plan. Lichte ondersteuning In ons samenwerkingsverband is besloten dat de zogenaamde lichte ondersteuning op het niveau van de schoolbesturen wordt georganiseerd. Bij lichte ondersteuning kun je denken aan lichte of preventieve interventies. Binnen SKOzoK hebben we hier invulling aan gegeven door per 1 augustus 2014 de lichte ondersteuning zo te organiseren dat onze eigen collega s elkaar helpen om onderwijs zo goed mogelijk te laten aansluiten bij de behoeften van de leerlingen. In mei heeft de GMR haar instemming gegeven aan het plan om hiervoor Lichte Ondersteuners aan te stellen binnen SKOzoK. Deze leerkrachten hebben een specifieke expertise op pedagogisch of didactisch gebied. Zij kunnen hun collega s op een laagdrempelige en praktische manier ondersteunen wanneer die een vraag hebben met betrekking tot een leerling of een groep. Naast de eigen lesgevende taken, worden de lichte ondersteuners voor een deel van hun taakomvang naar aanleiding van een concrete hulpvraag op de scholen ingezet om hun expertise te delen en te verspreiden. Zo geven we op een praktische manier vorm aan SKOzoK als lerende organisatie en kunnen we zo goed mogelijk onderwijs op maat bieden voor onze leerlingen. Uit een eerste tussenevaluatie blijkt dat er 32 begeleidingstrajecten zijn gestart in de periode september tot en met december Zware ondersteuning In onze regio is afgesproken dat de verantwoordelijkheid voor en de bijbehorende bekostiging van de zogenaamde zware ondersteuning de eerste jaren gezamenlijk door het de besturen in het samenwerkingsverband (SWV) wordt gedragen. Onder zware ondersteuning vallen plaatsingen op een school voor Speciaal Onderwijs en langer lopende intensieve ondersteunende arrangementen voor leerlingen op een reguliere basisschool. Per 1 augustus 2016 zal ook de verantwoordelijkheid voor Zware Ondersteuning bij de schoolbesturen zelf komen te liggen. Het bestuur van het SWV heeft afspraken gemaakt over hoe de toekenning van middelen tot die tijd verloopt. 12

13 Ondersteuning bij dyslexie Lezen is een van de belangrijkste pijlers voor schoolsucces. Voor kinderen met dyslexie is goed leren lezen extra moeilijk. Zij hebben problemen met het aanleren en het accuraat toepassen van het lezen en/of spellen op woordniveau. Om deze kinderen goed te kunnen ondersteunen, is in 2014 een organisatiebrede werkgroep voor dyslexie opgericht. Deze werkgroep heeft beleid opgesteld, een ondersteuningsprogramma gekozen (Kurzweil) en is gestart met de implementatie ervan. Inmiddels naast ruim 80 leerkrachten ook 220 leerlingen met dyslexie van 19 scholen getraind om met dit programma te werken en zijn de benodigde licenties aangeschaft. In 2015 zullen ook de andere scholen met Kurzweil gaan werken. Esther Scholten, leerkracht (Bs. De Stapsteen) Interview met Kurzweil is een prachtig programma, briljant gewoon Basisschool De Stapsteen in Maarheeze is onlangs gestart met het programma Kurzweil 3000 van Lexima. Zoals bij de meeste leerkrachten wel bekend zal zijn is Kurzweil een programma dat ondersteunt bij lezen en spellen. Het is bedoeld voor kinderen waarbij de diagnose dyslexie is gesteld. Op basisschool De Stapsteen heeft ongeveer 10% van de leerlingen uit groep 5 tot en met 8 deze diagnose. Op basisschool De Stapsteen spreken we met twee leerlingen uit groep 8, Sanne van Dam en Renzo van Montfort, én een leerkracht van groep 5/6, Esther Scholten. Bij beide leerlingen is de diagnose dyslexie gesteld. Samen met juf Esther hebben de leerlingen ongeveer drie weken geleden een training gevolgd. De eerste indruk van Juf Esther: Je maakt tijdens deze training kennis met alle mogelijkheden die het programma biedt. En Kurzweil is een prachtig programma, briljant gewoon! Zowel Sanne als Renzo hebben moeite met taal en begrijpend lezen, maar Sanne vindt ook het rekenen erg lastig. Als ik de leerlingen vraag of ze enthousiast zijn over het programma zeggen ze volmondig ja. Extra aandacht voor dyslexie was er natuurlijk al, maar Kurzweil blijkt hier duidelijk het nodige aan toe te voegen : We krijgen meestal vergrote toetsbladen, een maatschrift met extra uitleg voor rekenen en extra tijd om een opdracht te maken, maar Kurzweil maakt alles nog een stukje makkelijker, aldus Sanne, Zo heeft het programma allerlei fijne hulpmiddelen, bijvoorbeeld een tool die de tekst voorleest bij begrijpend lezen. Renzo voegt hieraan toe: Vooral de markers vind ik erg handig. Hiermee kun je woorden in een tekst onderstrepen, waardoor er een samenvatting ontstaat. Beide kinderen geven aan dat ze dankzij Kurzweil in staat zijn een tekst beter te kunnen begrijpen. En daar gaat het grotendeels om volgens juf Esther: Kinderen raken zo minder snel gefrustreerd en krijgen meer zelfvertrouwen. Heel vaak gaan talenten verloren, omdat het talent er niet uit kan komen. Dat is natuurlijk ontzettend jammer. Kurzweil kan hierbij zeker helpen! 13

14 Professionalisering van onze medewerkers Wij zijn als SKOzoK een organisatie die leert en doet leren. Een lerende organisatie mag je ons gerust noemen. In 2014 hebben we volop ingezet op verdere ontwikkeling van het potentieel van onze organisatie en van alle collega s. In lijn met onze koers focussen we op het leren van en met elkaar en we doen dit op een praktijkgerichte wijze, zodat de leervragen direct vanuit en in praktijk worden opgepakt en ervaren. De professionalisering is afgestemd op de verschillende doelgroepen binnen onze organisatie. Tessa Kox, leerkracht (Bs. De Pionier) Praktijkgestuurd leren op een andere werkplek De leerervaring van... Vol enthousiasme ging ik als drager naar de Grasspriet. Een kijkje nemen in de keuken, de sfeer proeven, nieuwe ideeën en inzichten krijgen heb ik als erg leuk en leerzaam ervaren. In de klas kijken en veerkrachtig zijn leek me zo makkelijk en vanzelfsprekend, maar inspringen op het juiste moment om een leerkracht positief te begeleiden, was lastiger dan gedacht. Belangrijk is t om je open te stellen en te bedenken dat iedereen lerende is. Het waren twee intensieve dagen, waarin ik merkte dat de Veerkrachtgroep voor beweging in de school zorgde... maar zeker het beste uit mensen naar boven haalt en zo werkt aan kwaliteit! De leerervaring van... Kim Bakers, leerkracht (Bs. De Grasspriet) Praktijkgestuurd leren op de eigen werkplek Voorafgaand aan de groepsbezoeken om praktijkgestuurd te leren door de Veerkrachtgroep hebben we onze leervraag moeten formuleren. Het doel was om jou als leerkracht daar op te coachen tijdens de lessen. Het klassenbezoek van de Veerkrachtgroep was tijdens een rekenles. Hierbij waren de kinderen aan het modelen en samen op zoek naar antwoorden met mij aan de zijlijn om aanwijzingen te geven. De kinderen zijn hierin aan het groeien dus ging er nog regelmatig een vragende blik naar mij. De neiging is er dan om ze iets te veel te helpen. De coachende vragen van de Veerkrachtgroep hebben me aan het denken gezet. Waarom werk ik op deze manier? Wat wil ik hiermee bereiken? En toen kwam de belangrijkste vraag: wat is nu eigenlijk je leervraag? Antwoord: Hoe kan ik weer genieten van mijn werk? Het praktijkgestuurd leren heeft mij laten inzien, dat wat ik doe niet standaard is en dat het al heel goed loopt. Om nog meer te groeien is het belangrijk om écht te zien wat ik al bereikt heb met de kinderen en daar trots op zijn en meer van genieten. Leerkrachten In schooljaar 2013/2014 was het professionaliseringsthema het versterken van de complexe didactische vaardigheden. Met dat doel hebben alle teams een intensief traject gevolgd onder begeleiding van de Veerkrachtgroep, waarbij tijdens lestijd in de school en in de groepen werd geleerd. De ontwikkelbehoefte van de leerkrachten zelf was het uitgangspunt, waardoor er vraaggestuurd werd geleerd. Om de uitwisseling tussen leerkrachten van andere clusters te stimuleren, deden ook twee collega s van een ander team (die het traject op hun eigen school al hadden gevolgd) gedurende twee dagen mee. Eind 2014 is het vervolg op dit praktijkgerichte leren van start gegaan onder de noemer praktijkgestuurd door-leren op elkaars werkplek. Doel hiervan is om de teams te helpen bij het verder ontwikkelen van planmatig werken aan de hand van leerlijnen en leerdoelen. Ook differentiëren heeft daarin een prominente plek. Het centrale thema voor de professionalisering van leerkrachten in schooljaar 2014/2015 is van leiden naar begeleiden. Begeleiden is immers een belangrijke voorwaarde om leren leren met elkaar en met onze leerlingen, een van de drie focuspunten in ons Koersplan, te kunnen realiseren. Door dit thema niet alleen binnen de school, maar ook op organisatieniveau op te pakken, geven we tevens invulling aan het samen ontwikkelen van de leergemeenschap, ons 14

15 Ine van der Heijden, directeur/trainer/coach Veerkrachtgroep De leerervaring van... tweede focuspunt. Door meer samen te werken en samen te leren, ontdekken we vele talenten bij onszelf en bij de ander. Wij geven daarom alle leerkrachten de gelegenheid om collega s van andere scholen in de praktijk te ontmoeten en samen te leren en elkaar zo te versterken. Hiervoor werken we met trio crossovers. Onze leerkrachten gaan elkaar in drietallen tijdens lestijd bezoeken, om samen te ervaren hoe zij hun begeleidende rol naar leerlingen verder kunnen ontwikkelen. Hoe komen kinderen het beste tot ontwikkeling en hoe kunnen ze zelf mede regie voeren over hun eigen leerproces. In zes weken tijd brengen zij drie dagen samen door: twee dagen bij een collega de groep in en de derde dag twee collega s die komen meedoen in je eigen groep. Dit realiseren is een uitdaging voor de hele organisatie en ook de planning hiervan is complex. Vandaar dat we eind 2014 kleinschalig een eerste pilot hebben gedraaid om de brede uitrol binnen heel SKOzoK in 2015 optimaal te laten verlopen. Bonnie Levens, leerkracht Praktijkgestuurd leren op een andere werkplek De leerervaring van... Het versterken van de begeleidende rol van leerkrachten met behulp van trio-cross-overs Het begeleiden van leerlingen wordt elke dag belangrijker. We willen als leerkrachten werken vanuit de behoeften van leerlingen. Juist om dat te kunnen doen, is het delen van ervaringen en nieuwe ervaringen opdoen tijdens de cross-over, voor mij heel waardevol geweest. Samen hebben we lesgegeven, we hebben elkaar feedback gegeven en daardoor heel veel van elkaar geleerd. Het vooraf bespreken van een activiteit geeft bij iedereen andere beelden. Tijdens de uitvoering van elke les was het aftik-systeem om de activiteit van de ander over te nemen, heel gewoon geworden. Zo krijg je direct een idee vanuit een andere invalshoek. Samen lessen geven en lessen van elkaar overnemen voelde heel veilig. We waren daar allemaal met hetzelfde doel, namelijk leren om nog rijker te worden. Het is een positieve ervaring geweest voor ons allemaal. Het begeleiden van praktijkgestuurd leren op de werkplek Aristoteles zei het al: Wat men moet leren doen, leert men door het te doen. En Julius Caesar vertelde: De praktijk is de leermeester van alle dingen. Hoe kun je je kennis rechtstreeks overbrengen naar de praktijk? Het initiatief dat het College van Bestuur van SKOzoK nam om te gaan werken aan de professionalisering van álle medewerkers, werd door VeerKrachtGroep opgepakt en samen met het CvB vertaald naar Praktijkgestuurd Leren op de Werkplek : professionalisering op complexe (leraar-)vaardigheden voor alle professionals door meewerken IN de situatie. Op de werkvloer, met de handen uit de mouwen, tegelijkertijd werken, leren en coachen. Het afgelopen anderhalf jaar heb ik met veel enthousiasme mee vorm mogen geven aan dit traject. En ook ik heb ervan geleerd. Voor mij was het bijvoorbeeld spannend en nieuw om in te breken in een les waarvan ik de inhoud en het doel niet kende, in een klas met leerlingen die ik nog nooit gezien had, bij een leraar die wildvreemd voor me was. Ik moest er een drempel voor over en er een soort gêne voor overwinnen. Om vervolgens zelf ook (weer) te ervaren wat ik in theorie al wist: uit allerlei onderzoeken blijkt dat leren door te doen de meest efficiënte manier van leren is. Door het gewoon te doen werd het steeds gemakkelijker voor me, en werd ik er steeds vaardiger in. Dus ook voor mij: Praktijkgestuurd Leren op de Werkplek! Het was intensief om steeds opnieuw gedurende zes dagen te proberen om leerflow, inspiratie en bezieling te laten ontstaan binnen een school. Maar wat een energie gaf het me telkens weer! Wat een voorrecht om potentieel vrij te mogen spelen, om energie te kunnen geven, niet zozeer door nieuwe dingen aan te reiken, hoewel we dat ook deden, maar juist door verdieping te brengen. Om vervolgens te ervaren dat het gaat bruisen en sprankelen bij mensen, dat leraren hun honger naar inhoud weer voelen en uiten, dat ze gaan verkennen en ontdekken, dat ze gaan leren van en met elkaar, weer uitkomen bij hun passie. Dit alles door intensief en onvoorwaardelijk te werken vanuit hetgeen er al is, werken vanuit intact. Je komt heel dichtbij en blijft dit doen, ook als het spannend is. Mijn motto is: Kracht door Verbinding. Het was voor mij steeds weer een feest om te voelen dat je ook in zo n korte tijd diepgaande en leerbevorderende verbindingen aan kunt gaan. Mensen leren gewone dingen buitengewoon goed te doen. Te laten excelleren in hun dagelijks werk, dat is onze missie. En om Kleine en grote mensen bezield, betrokken en blij naar school en werk laten gaan. Niet alleen de meeste leraren, ko ers en leidinggevenden stuiterden van enthousiasme en wilden méér en dóór, ook ik voelde het sprankelen en bruisen. En ook ik heb veel geleerd. Van en met elkaar en van en met de mensen binnen SKOzoK. Zodat ook ik steeds weer bezield, betrokken en blij naar mijn werk ging! 15

16 De leerervaring van... Leon Willemstein, Clusterdirecteur Persoonlijke ontwikkeling aan de hand van ontwikkelassessments voor directeuren Directeuren Ook de professionalisering van de directeuren sluit aan op de hoofddoelen van het Koersplan. We investeren in samen ontwikkelen van de leergemeenschap en het versterken van het onderwijskundig leiderschap. De clusterdirecteuren hebben begin 2014 allen een ontwikkelassessment doorlopen. De resultaten zijn gebruikt om de verdere professionalisering af te stemmen op de behoefte. Met iedere directeur is het eigen persoonlijke ontwikkelplan besproken in het functioneringsgesprek en daarnaast zijn er ook een aantal gezamenlijke professionaliseringsactiviteiten georganiseerd. De intervisiebijeenkomsten voor directeuren, waarmee we in 2013 zijn gestart, zijn in 2014 voortgezet. Daarnaast heeft er o.a. een masterclass over referentieniveaus plaatsgevonden en een extra bijeenkomst over Passend Onderwijs. Verder hebben de directeuren tijdens de jaarlijkse directietweedaagse gezamenlijk het jaarplan voor 2014/2105 voor de organisatie (Kompas) en voor het eigen cluster (SchoolOntwikkelingsPlan) uitgewerkt. Ook de directeuren gaan elkaar in 2015 bezoeken via duo crossovers om de onderwijskundige sturing meer planmatig vorm te geven.in 2014 zijn hiervoor de matches gemaakt en is de planning opgesteld. Om het beeld op jezelf en over jezelf als professional in beeld te brengen, dan wel te vergroten, is bij elke clusterdirecteur een ontwikkelassessment afgenomen. Een pittige dag in Woerden, waarin we middels rollenspelen en gesprekken aan de slag waren over ons zelf, onze drive, missie en het vermogen tot leren en ontwikkelen. Het assessment leverde voor elke directeur een conclusie en een advies op. Feedback op het handelen in het rollengesprek en een doorkijk in je persoonlijkheid en persoonlijk handelen. Hierop is het goed mogelijk gebleken te sturen op je ontwikkeling en aandacht te besteden aan de aandachtspunten voortkomend uit de adviezen. Dank voor de mogelijkheid en kansen! Mari Kokke, Clusterdirecteur De leerervaring van... Het versterken van het onderwijskundig leiderschap middels intervisie SKOzoK heeft er voor gekozen om op drie manieren specifiek te werken aan de verdere professionalisering van de directies. Een van die drie vormen is de begeleide intervisie. Voor mij persoonlijk heeft dit best veel betekend. Als directie neem je vaak niet de tijd en de gelegenheid om met collega s over je werk, je vak en wat het van je vergt in gesprek te gaan. Tijdens deze intervisie momenten was er die tijd wel. Iedereen voelde zich veilig om alles te bespreken en er werd echt de diepte in gegaan. Er werden ervaringen uitgewisseld, maar er werd ook en met name gesproken over wat de functie die je bekleed van jou als persoon vraagt. Deze (zelf-)reflectie heeft er bij mij weer voor gezorgd dat ik de ontwikkeling van mijn persoonlijk leiderschap een extra stimulans wou geven. En daar heb ik tot op de dag van vandaag nog profijt van. 16

17 Monique van den Reek, Kwaliteitsondersteuner Het versterken van de coachende vaardigheden van kwaliteitsondersteuners De leerervaring van... Eén van de focuspunten waar we zowel op de werkvloer als binnen de groep kwaliteitsondersteuners flink mee aan de slag zijn gegaan is één van de belangrijkste taken van de kwaliteitsondersteuner: het coachen van leerkrachten. Het doel is vooral om het coachen meer vanzelfsprekend te laten zijn, ons bewust te zijn van de soort vragen die je kunt stellen en wat het met de ander (kan) doen. Maar ook om te durven stretchen bij jezelf en bij de ander. Wat een grote opbrengst is, is dat we als kwaliteitsondersteuners allemaal met hetzelfde bezig zijn en elkaar daar middels intervisie in kunnen ondersteunen. Daar waar nodig krijgen we handvatten van elkaar en van externe professionals, zoals de Veerkrachtgroep en Sonja de Lange. Zo kun je echt stappen zetten. Stappen die merkbaar zijn bij onszelf, omdat we meer bagage hebben. En stappen die merkbaar zijn bij de collega s die zich nog meer gehoord voelen, en zeker ook bij de kinderen, die hun juf of meester weer andere dingen zien doen, waardoor zij zich wellicht nog optimaler kunnen ontwikkelen!! Ondersteuners Ook de ondersteuners van het primaire proces, zowel de kwaliteitsondersteuners als de lichte ondersteuners, worden in de schoolpraktijk getraind om hun coachende vaardigheden te versterken. De lichte ondersteuners zijn in augustus 2014 gestart binnen SKOzoK en zij hebben direct scholing gehad op didactisch coachen. Ook zijn zij de eerste maanden in duo s te werk gegaan om zo van en met elkaar te leren. De professionalisering van de kwaliteitsondersteuners heeft in schooljaar 2014/2015 als doel om verder te groeien als positieve tegenkracht in de school. Ook daar is gekozen voor verdere scholing in de schoolpraktijk zelf, zowel op de eigen als op elkaars werkplek. Via begeleide duo crossovers kunnen ze elkaar versterken. Dit zal vooral in 2015 haar beslag krijgen. In 2014 heeft het team van kwaliteitsondersteuners inhoudelijke scholing gevolgd op het gebied van Handelingsgericht Werken en over het sociaal emotionele volgsysteem ZIEN. Ook heeft het team intervisie-bijeenkomsten gehad. Onderwijsverbinder Naast bovenstaande professionaliseringsactiviteiten die als doel hebben om zowel de medewerkers als de samenwerking binnen de organisatie verder te ontwikkelen, investeren wij nog op een andere wijze in het bouwen aan de leergemeenschap van SKOzoK. In november 2014 is een onderwijsverbinder gestart binnen onze stichting, die als opdracht heeft gekregen om vanuit de onderwijsinhoud actief de samenwerking binnen de organisatie te intensiveren. Er is nog veel bij en met elkaar te ontdekken, zowel binnen de teams als met collega s elders in de organisatie. De onderwijsverbinder start met het bevorderen van de lerende ambitie en het lerende vermogen van de teams. Dit doen we door in alle teams te oefenen met feedback geven, zodanig dat de feedback als een cadeau wordt ervaren en er een professionele dialoog ontstaat. Door veel op de scholen met de teams in gesprek te zijn, haalt de onderwijsverbinder bovendien veel ontwikkelingsvragen en best practices op, die door de organisatie heen met elkaar kunnen worden gematched. 17

18 Jong talent Wij streven naar meer diversiteit in de opbouw van ons personeelsbestand. Dat is een van de belangrijkste thema s die wij in ons meerjarenpersoneelsbeleidsplan hebben benoemd. In lijn met het landelijke beeld, daalt ook bij SKOzoK het percentage mannelijke leerkrachten en leidt dit tot een steeds onevenwichtigere verdeling op basis van geslacht in de teams. Qua leeftijdsopbouw hebben we in vergelijking met het landelijke beeld een hogere gemiddelde leeftijd en hebben we beduidend minder jonge leerkrachten in vaste dienst. Toen er budget vrij kwam voor het behoud en de werving van jonge leerkrachten in het kader van het Nationaal Onderwijs Akkoord, hebben we van de gelegenheid gebruik gemaakt om een aantal jonge leerkrachten die een tijdelijke of een kleine aanstelling hadden, een vast dienstverband te geven. We hebben na een intensief selectieproces 11 jonge talentvolle leerkrachten (waarvan 3 mannelijke leraren) aangesteld die per 1 augustus 2014 in de reguliere formatie zijn ingestroomd. Door de aanhoudende krimp van de leerlingenaantallen, was het de eerste nieuwe instroom sinds 2010, die wij hebben kunnen veren. Sociaal-emotioneel Naast de aandacht die wij hebben voor de cognitieve opbrengsten van ons onderwijs, hebben wij ook aandacht voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van onze leerlingen. Met behulp van ZIEN en KIJK pakken we de ontwikkeling hiervan planmatig aan. ZIEN! ZIEN! is een expertsysteem dat de leerkracht helpt bij het bevorderen van de sociaalemotionele ontwikkeling van de leerlingen. Het werkt systematisch en transparant, wanneer alle fasen van handelingsgericht werken cyclisch worden doorlopen. ZIEN! biedt zicht op zowel de sterke kanten van het sociaal-emotioneel functioneren van een kind als op de ondersteuningsbehoefte die er is. In 2014 zijn al onze scholen gestart met de implementatie van ZIEN. Het niveau van de implementatie op de scholen is divers. Op de ene school zijn eerst de twee hoofdonderdelen van de leerlingen ingevuld, terwijl op een andere school al voor de tweede keer alle zeven onderdelen zijn ingevuld en op basis van de bevindingen een groepsplan voor verdere sociaal emotionele ontwikkeling is opgesteld. Iedere school heeft minimaal twee studiemomenten georganiseerd waarop het team zich verder schoolt op en verder verdiept in ZIEN. De Kwaliteitsondersteuner initieert en begeleidt deze bijeenkomsten. De kwaliteitsondersteuners zijn hiervoor toegerust door verdere training en verdieping in ZIEN.Daarnaast bespreekt deze tijdens de periodieke groepsbesprekingen met de leerkrachten de groepsprofielen van ZIEN en kijken ze samen wat dit voor het handelen van de groepsleerkracht kan betekenen, zowel op individueel als groepsniveau.zo wordt het werken met ZIEN zowel op team als individueel leerkrachtniveau verder geïmplementeerd en geborgd. KIJK! KIJK! 1-2 is een praktisch hulpmiddel voor het gestructureerd observeren en registreren van de ontwikkeling van jonge kinderen (van 3 t/m 6 jaar) uit groep 1 en 2 van de basisschool. We observeren de kinderen met behulp van ontwikkelingslijnen die gebaseerd zijn op wetenschappelijk onderzoek en op ervaringen uit de praktijk. Bij het invullen geven we op basis van onze observatie per ontwikkelingsaspect aan in welke ontwikkelingsfase het individuele kind zich bevindt. In samenhang met de basiskenmerken van het kind, de betrokkenheid en eventuele risicofactoren, ontstaat een compleet beeld van de ontwikkeling. Aan de hand hiervan maken we de juiste keuzes op pedagogisch, didactisch en organisatorisch gebied. In 2014 hebben de leerkrachten van dertien scholen een vervolgtraining KIJK gevolgd. De tweede tranche scholen start in 2015 en hebben danhun eerste invoeringsjaar. Een werkgroep van kwaliteitsondersteuners kijkt samen met de coordinator waar bijgesteld en/of bijgestuurd dient te worden in het implementatietraject. 18

19 Vluchtelingen Kleurrijk & Fleurrijk In het voorjaar van 2014 kwam in korte tijd een grote instroom asielzoekers naar twee opvanglocaties in de gemeente Cranendonck. SKOzoK is door de gemeente en het COA gevraagd om het onderwijs voor de kinderen van de asielszoekers voor deze locaties te gaan verzorgen. Op 5 juni is de dependance Kleurrijk bij de St. Andreas-school geopend. De bovenbouwleerlingen van de school gingen met ballonnen de nieuwe leerlingen ophalen bij het asielzoekerscentrum in Budel Dorplein. Daarna kregen onze nieuwe leerlingen al in het openingswoordje van de directeur Nederlandse les. De kinderen leerden ik blij hier met behulp van gebaren. We zijn gestart met 22 leerlingen in twee groepen. De kinderen hebben hele diverse achtergronden en komen uit landen zoals Syrië, Eritrea en IrakHet aantal kinderen op Kleurrijk is sinds de start iets toegenomen; per 1 oktober waren er 36 leerlingen. Daarna maakten wij ons gereed om ook zo spoedig mogelijk te starten met een tweede school op het terrein van de Dietzkazerne, de tweede AZC-locatie in Budel. Hier moest een gebouw op dit militaire terrein van voorheen nog geheel worden omgetoverd in een basisschool. Aangezien het een opvanglocatie betreft met een hoge doorstroomsnelheid, was het belangrijk om de organisatie zo flexibel mogelijk op te bouwen, zodat we goed kunnen inspelen op een snel wisselend aantal leerlingen en een constante doorstroom daarvan. Op 1 september zijn we van start gegaan in de dependance, die we de naam Fleurrijk hebben gegeven, met maarliefst 120 kinderen in 5 groepen. De kinderen blijven over het algemeen 3-6 weken op deze locatie, omdat zij zich nog in de aanmeldingsfase van de asielzoekersprocedure bevinden. Corry Rijkers, leerkracht Kleurrijk Een andere wereld Op een donderdag ga ik op reis... Van Waalre naar Budel, hemelsbreed 16 kilometer, maar eenmaal door de slagboom van het kazerneterrein stap ik in een andere wereld. Mijn naam verandert in Joef en mijn leerlingen hebben prachtige, soms onuitspreekbare namen. We hebben veel gemeen: een rugzak vol bagage. De mijne gevuld met 33 jaar onderwijservaring. Die van hen met schaarse persoonlijke bezittingen, mooie herinneringen aan hun vaderland, maar helaas ook traumatische ervaringen. Om onze beginsituatie op elkaar af te stemmen is het tekenen van je huis een mooi instrument.naast woordenschatontwikkeling, geeft het hen even de gelegenheid hun hart te luchten en te vertellen over wat ze meegemaakt hebben. Bijgevoegde tekeningen zijn gemaakt door Syrische kinderen tussen de 10 en 12 jaar oud. Zij hebben in de zomer van 2014 de oversteek per boot gemaakt. De getallen staan voor de toegestane capaciteit en het aantal mensen dat daadwerkelijk aan boord was. Beelden spreken voor zich... In de eerste maanden nam het aantal leerlingen verder toe. Er waren extra lokalen en extra leerkrachten nodig om alle aangemelde leerlingen van onderwijs te kunnen voorzien; we zijn daarom doorgegroeid naar 7 groepen. Per 1 oktober waren er 141 leerlingen. Tegen het eind van 2014 nam het aantal leerlingen weer in een razendsnel tempo af. We moesten daardoor net zo snel weer inkrimpen: groepen werden samengevoegd, klassen kwamen leeg te staan en we moesten afscheid nemen van een aantal leerkrachten. 19

20 Het organiseren van onderwijs aan asielzoekerskinderen bleek complex en tijdrovend en deed een groot beroep op de projectleiding, het team en staf en bestuur. We hebben intensieve contacten onderhouden met het COA, de gemeente en ook met partijen als onderwijsinspectie en het ministerie om dit project op zo n korte termijn te realiseren. Alle betrokkenen ervaren het echter vooral als heel waardevol en dankbaar werk. Eigentijds Tablets voor leerkracht en leerling ICT speelt een steeds belangrijkere rol in deze maatschappij en dus ook in het basisonderwijs. Binnen het leerproces is ICT niet meer weg te denken. Zo zijn al onze scholen voorzien van een professioneel draadloos netwerk en maken we gebruik van digitale hulpmiddelen, zoals het digitale schoolbord en tablets. We stimuleren onze leerkrachten, onder andere met behulp van speciale trainingsprogramma s, om deze digitale gereedschappen te leren gebruiken, te ontdekken en ermee te experimenteren. We vinden het belangrijk dat de leerkrachten deze kennis ook met elkaar delen en het eigentijds leren voor zichzelf én voor de kinderen vormgeven. Een logische vervolgstap was om het tabletgebruik ook in het primaire proces verder te stimuleren. Daarom werden er vanaf december ook tablets beschikbaar gesteld aan de leerlingen voor gebruik in de klas. Op deze wijze leren we onze leerlingen al vroeg om te gaan met moderne digitale hulpmiddelen als een tablet en bereiden we ze voor op de moderne maatschappij. Voor de leerlingen werden in totaal 500 tablets verdeeld over 30 scholen. Afhankelijk van de schoolgrootte hebben de scholen een evenredig aantal tablets ontvangen. Een draadloos netwerk Per maart 2014 zijn alle scholen voorzien van een professioneel draadloos netwerk. Hiermee investeert SKOzoK in de toekomst: ICT binnen het leerproces is immers niet meer weg te denken. En moderne ICT-toepassingen zullen in toenemende mate een rol gaan spelen. Zo was een draadloze internetverbinding een noodzakelijke voorbereiding in aanloop naar het zogenoemde SKOzoK tablet-project, waarmee zowel onze leerkrachten als leerlingen voorzien zijn van tablets die zij kunnen inzetten als interactief les(hulp)middel, aldan niet in combinatie met het digibord. Daarom stelden we begin 2014 tablets beschikbaar voor al onze leerkrachten. Zij kunnen trainingsprogramma s volgen om de tablet (beter) te leren gebruiken en deze ook voor didactische doeleinden in te zetten. Ook organiseren we bijeenkomsten waarbij de leerkrachten elkaar kunnen inspireren en bijvoorbeeld interessante Apps met elkaar kunnen delen. Het is de bedoeling dat we onze leerkrachten middels dergelijke trainingsprogramma s en bijeenkomsten ook in de toekomst up-to-date houden. Op deze wijze proberen we het gebruik van de tablets in de praktijk verder te professionaliseren. 20