Rijksdienst voor Pensioenen ~

Transcriptie

1 Rijksdienst voor Pensioenen ~ Praktische gids voor de gepensioneerde

2 VLAAMS GEWEST Praktische gids voor de gepensioneerde

3 2

4 Inleiding Met pensioen gaan is een ingrijpende gebeurtenis. Of u er nu vol ongeduld naar uitkeek of het zo lang mogelijk uitstelde, vanaf nu breekt er een heel nieuwe levensfase aan. Uw leefritme verandert, u heeft meer tijd voor familie en vrienden... meer tijd ook om te reizen, les te volgen, in de tuin te werken, vrijwilligerswerk te doen of gewoon om uit te rusten. Na de eerste weken waarin u met volle teugen genoot van die ongewone vrijheid, maakt u misschien een periode van twijfel door of ervaart u een gevoel van leegte. De jaren vlogen voorbij zonder dat u er stil bij stond en misschien mist u het contact met uw vroegere collega s. Zet alle twijfels van u af en bekijk uw nieuwe situatie positief. Deze gids reikt u alvast een aantal tips, praktische ideeën en nuttige inlichtingen aan op financieel, sociaal en cultureel vlak. Deze uitgave verschilt van de vorige in die mate dat de gegevens, adressen en telefoonnummers aangepast werden waar nodig. De inhoudelijke wijzigingen hebben te maken met zaken zoals de liberalisering van de gas- en elektriciteitsmarkt, de nieuwe regels betreffende het verhuren van een woning of nog de herziening van de echtscheidingsprocedures. Wij wensen u in elk geval een zorgeloze, gelukkige en verrijkende rust toe en hopen dat de informatie die wij voor u verzamelden in deze gids daartoe bijdraagt. De Rijksdienst voor Pensioenen

5 Inhoud 1. Mijn pensioen 16 Hoe wordt mijn pensioen betaald? 17 Blijft het pensioenbedrag levenslang ongewijzigd? 18 Wat wordt er afgetrokken van mijn brutopensioen? 19 Wie mag ik aangeven als persoon ten laste? 21 Heb ik recht op vakantiegeld? 22 Wie krijgt een verwarmingstoelage? 24 Is de wettelijke pensioenleeftijd voor iedereen hetzelfde? 24 Wat is de inkomensgarantie voor ouderen? 25 Aan welke voorwaarden moet met voldoen om de IGO te kunnen ontvangen? 26 Moet men een aanvraag indienen om de IGO te ontvangen? 27 Hoeveel bedraagt de IGO? 28 Ik vertrek voor lange tijd naar het buitenland, wat moet ik doen? 28 Tot wie kan ik mij richten met vragen over mijn pensioen? 30 Bij wie kan ik terecht met een klacht over mijn pensioen? 31 Heb ik recht op een aanvullend pensioen? 32 Voor meer informatie NAAR HET GEMEENTEHUIS VERHUIS 34 Heeft een verhuis gevolgen voor mijn pensioen? 34 Wie moet ik op de hoogte brengen van mijn verhuis? 34 4

6 2. 2. HUWELIJK 37 Ik wil trouwen, wat staat mij te doen? 37 Heeft een huwelijk gevolgen voor mijn pensioen? FEITELIJKE SCHEIDING 41 Wat verstaat men onder een feitelijke scheiding? 41 Heeft een feitelijke scheiding gevolgen voor mijn pensioen? ECHTSCHEIDING 43 Ik wil uit de echt scheiden, wat moet ik doen? 43 Hoe verloopt een echtscheidingsprocedure? 44 Kan ik beroep doen op een bemiddeling? 46 En wat met het alimentatiegeld? 46 Heeft een echtscheiding gevolgen voor mijn pensioen? 47 Hoe berekent men het pensioen van de gescheiden echtgenoot? Overlijden van de echtgenoot 50 Mijn echtgenoot overleed, wat moet ik doen? 50 Heb ik recht op een overlevingspensioen? 51 Wanneer is een aanvraag voor een overlevingspensioen NIET vereist? 52 Wanneer is een aanvraag voor een overlevingspensioen WEL vereist? 53 Hoe wordt het overlevingspensioen berekend? 53 5

7 2. 6. OPENBAAR CENTRUM VOOR MAATSCHAPPELIJK WELZIJN (OCMW) 58 Wie kan beroep door op het OCMW? 58 Wat kan ik verwachten van het OCMW? 58 In welke gevallen zorgt het OCMW voor financiële hulp? 59 Moeten de ontvangen bedragen terugbetaald worden? 60 Is de hulp van het OCMW altijd van financiële aard? MIJN FINANCIES MIJN BELASTINGEN 62 Moet ik mijn belastingaangifte vanaf nu anders invullen? 62 Wat gebeurt er het eerste jaar dat ik gepensioneerd ben? VERKOOP VAN VASTGOED 63 Hoeveel is mijn huis waard? 63 Hoe vind ik een koper? 64 Welke formule kiezen? 64 Heb ik een tussenpersoon nodig voor de verkoop? 65 Is het interessanter mijn woning te verkopen voor een lijfrente? 65 Hoe verloopt een vastgoedverkoop? MIJN WONING VERHUREN 68 Hoe wordt de huurprijs bepaald? 68 Is een schriftelijk huurcontract vereist? 69 Is een plaatsbeschrijving verplicht? 70 6

8 Moet ik een waarborg betalen? 70 Wat gebeurt er wanneer de (ver)huurder overlijdt? 71 Hoe verhuur ik mijn woning? AANKOOP VAN EEN WONING 72 Welke woning kopen? Waar? En voor welke prijs? 72 Waartoe verbind ik mij bij het ondertekenen van een koopaanbod? 73 Moet ik een voorschot betalen? 73 Wat als er een hypotheek rust op mijn eigendom? 74 Wanneer wordt men eigenaar van het nieuwe goed? 74 Mag ik een vastgoed dat verhuurd is aankopen? 75 Mag ik een vastgoed van mijn bedrijf aankopen? 75 Welke kosten moet de koper van een vastgoed betalen? 76 Hoeveel bedragen de registratierechten? 77 Hoe financier ik een vastgoedaankoop in afwachting van de verkoop van mijn huis? EEN KIND HELPEN EIGENAAR TE WORDEN 78 Mag ik geld lenen aan mijn kinderen? 78 Mag ik mijn huis aan mijn kinderen schenken maar er zelf in blijven wonen? 78 Mag ik mij borg stellen voor mijn kinderen? 79 Voor meer informatie LENEN NA MIJN PENSIOEN 80 Welke soort lening kiezen? 80 Tot welke leeftijd mag men een lening afsluiten? 82 7

9 3. 7. VERANDEREN VAN BANK 83 Waarom zou ik van bank veranderen? 83 Wanneer van bank veranderen? 83 Welke bank kiezen? 84 Hoe ga ik tewerk om van bank te veranderen? 84 Houdt van bank veranderen bepaalde risico s in? 85 Wie moet verwittigd worden? HET TESTAMENT 86 Moet ik mijn testament opstellen? 86 Mag ik al mijn bezittingen nalaten aan de persoon van mijn keuze? 86 Over welk deel kan ik vrij beschikken? 87 Hoe kan ik mijn erfgenamen aanduiden? 87 Hoe wordt een testament opgesteld? 87 Voor meer informatie DE SCHENKING 88 Waarom een schenking doen? 88 Wat kan men schenken? 89 Hoe doe ik een schenking? 89 Hoeveel bedragen de schenkingsrechten? 90 Voor meer informatie DE BEGRAFENISVERZEKERING 91 8

10 DE NALATENSCHAP 91 Hoe kan ik erven? 91 Wie erft als er geen testament opgesteld werd? 92 Waarop heeft de overlevende echtgenoot recht? 92 En als er geen overlevende echtenoot is? 94 Hoe moet ik de successieverklaring invullen? 94 Wie moet de successierechten betalen? 95 Hoeveel bedragen de successierechten? 95 Wanneer moeten de successierechten betaald worden? 98 Mag men een erfenis weigeren? 98 Hebben samenwonenden recht op een gunstige successietarief? 98 Voor meer informatie WONEN WONEN ZONDER ZORG 100 Wat is een levenslange woning? 101 Waarop moet ik letten bij de aanpassing van mijn woning? 101 Wat zijn kangoeroe- en duplexwonen? 102 Wat is een serviceflat? THUISHULP 103 Op welke thuishulp kan ik beroep doen? 104 Hoe vraag ik thuishulp aan? 104 Hoeveel kost thuishulp? 105 9

11 4. 3. BEJAARDENALARM 105 Hoe werkt een bejaardenlarm? 106 Waar vind ik een bejaardenalarm? 106 Hoeveel kost een bejaardenalarm? WONEN MET ZORG 107 Ik kan niet meer alleen wonen, waar kan ik naartoe? 107 Op welke basis kies ik een rusthuis? 109 Waarop moet ik letten bij de keuze van een rusthuis? 109 Wat kost een verblijf in een rusthuis? 110 Wat moet ik doen als ik het rusthuis niet kan betalen? 111 Voor meer informatie GEZONDHEID MIJN MUTUALITEIT 112 Moet ik mijn mutualiteit op de hoogte brengen van mijn pensionering? LEEFHYGIËNE 112 Wat is een gezonde voeding? 112 Hoe blijf ik fit? VACCINATIES 116 Waarom en wanneer moet ik mij laten inenten tegen griep? 116 Is een pneumococcenvaccin aangeraden?

12 Moet ik mij laten inenten tegen tetanus en difterie? 117 Heb ik andere vaccins nodig wanneer ik op reis ga? THUISZORG 118 Welke zorgen worden thuis verstrekt? 118 Wie moet ik contacteren voor thuiszorg? 119 Voor meer informatie HUREN VAN MEDISCH MATERIAAL 120 Welk medisch materiaal kan ik huren? 120 Bij wie kan ik medisch materiaal huren? 120 Hoeveel kost het huren van medisch materiaal? HOSPITALISATIE 122 Wie kan ik raad vragen ingeval van een hospitalisatie? 122 Wie betaalt de kosten ingeval van een hospitalisatie? 122 Welke kosten worden gedekt door de verplichte verzekering? 123 Wat is een WIGW-statuut en waarop geeft het recht? 123 Wat is het Omniostatuut en waarop geeft het recht? 124 Wat is een zorgverzekering? 125 Op welk bedrag heeft u recth? 126 Wat is een aanvullende verzekering? 126 Wat is een hospitalisatieverzekering? 127 Wie bepaalt de keuze van het ziekenhuis?

13 Wat impliceert de keuze van een hospitaalkamer? 128 Wat moet ik meenemen naar het ziekenhuis? 130 Wie beslist wanneer ik het ziekenhuis mag verlaten? 130 Bij wie kan ik een klacht indienen? 131 Tot wie moet ik mij richten voor thuis- en nazorg? 131 Wie betaalt de hospitaalfactuur? 131 Voor meer informatie PALLIATIEVE ZORG 132 Wat is palliatieve zorg? 132 Thuis of in het ziekenhuis? 132 Wat is palliatief verlof? 132 Hoe wordt de palliatieve zorg in België georganiseerd? 133 Voor meer informatie TENEERGEDRUKT 134 Bij wie kan ik terecht? 134 Voor meer informatie KORTINGEN GAS & ELEKTRICITEIT 136 Wie heeft recht op sociale energietarieven? 137 Hoe bekom ik het sociaal tarief? 137 Voor meer informatie

14 6. 2. STOOKOLIE, PETROLEUM EN PROPAAN 139 Wie kan beroep doen op het sociaal verwarmingsfonds? 139 Hoeveel bedraagt de tussenkomst van het sociaal verwarmingsfonds? 139 Hoe kan ik een tussenkomst van het sociaal verwarmingsfonds bekomen? 140 Voor meer informatie OPENBAAR VERVOER 140 Van welke voordelen kunnen senioren genieten? 140 Hoeveel betalen senioren voor de tram en/of de bus 141 Voor meer informatie TELEFOON 141 Een sociaal tarief voor wie? 141 Van welke voordelen kunnen senioren genieten? 142 Voor meer informatie ANDERE 143 Voor meer informatie ACTIVITEITEN WERKEN 144 Mag ik werken na mijn pensioen?

15 7.1.A. VERPLICHTE MELDING 145 Aan wie moet ik mijn beroepsactiviteit melden? 145 Wanneer moet de aangifte gebeuren? 145 Hoe moet de aangifte gebeuren? 146 Wat gebeurt er ingeval van een laattijdige aangifte? B. INKOMENSGRENS 146 Hoeveel mag ik bijverdienen? 146 Wat indien mijn beroepsinkomsten de grensbedragen overschrijden? 148 Kan het pensioen worden gecumuleerd met sociale uitkeringen? 149 Kan het pensioen gecumuleerd worden met een artistieke of wetenschappelijke activiteit? 151 Wat als men één of meer mandaten uitoefent? C. VRIJWILLIGERSWERK 152 Wat is vrijwilligerswerk? 152 Ontvangt een vrijwilliger een contract? 152 Ben ik als vrijwilliger verzekerd? 153 Mag ik als vrijwilliger vergoed worden voor mijn kosten? 153 Moet ik melden dat ik als vrijwilliger werk, en zo ja aan wie? 154 Voor meer informatie STUDEREN 156 Waar kan ik cursussen volgen? 156 Voor meer informatie

16 7. 3. SPORT EN BEWEGING 157 Ik wil sporten, waar kan ik terecht? 157 Voor meer informatie SOCIALE EN CULTURELE ACTIVITEITEN 157 Heb ik recht op kortingen voor culturele activiteiten? 158 Voor meer informatie REIZEN 158 Ik wil op reis maar... waar naar toe? 158 Voor meer informatie VERENIGINGSLEVEN 159 Waar kan ik terecht? 160 Voor meer informatie PERSOONLIJKE INFORMATIE VERKLARENDE WOORDENLIJST ADRESSENLIJST

17 1. Mijn pensioen Wellicht heeft u een aantal vragen over uw pensioen... of moeten we het meteen al hebben over pensioenen? Het Belgische pensioenstelsel omvat inderdaad drie zuilen Het Belgische pensioensysteem is gebaseerd op drie grote pijlers: het wettelijk pensioen, het aanvullend pensioen en de pensioenverzekering. 16 ~ Mijn pensioen De eerste zuil is die van de wettelijke pensioenen. Hij wordt gefinancierd door de verplichte pensioenbijdragen van personen die een beroepsactiviteit uitoefenen. Bij de wettelijke pensioenen maakt men het onderscheid tussen het rustpensioen, waarop men recht heeft op basis van een eigen loopbaan, en het overlevingspensioen dat toegekend wordt op basis van de loopbaan van een overleden huwelijkspartner. De tweede zuil wordt gefinancierd door de aanvullende pensioenen die via de werkgevers samengesteld worden. Tot slot is er nog de derde zuil, die gefinancierd wordt door de vrijwillige pensioenverzekeringen die individueel afgesloten worden bij een bank- of verzekeringsinstelling. Hierna geven wij een antwoord op veel gestelde vragen. Aarzel niet uw pensioeninstelling te contacteren als u nog andere vragen heeft of als er iets niet duidelijk is.

18 Hoe wordt mijn pensioen betaald? Uw pensioen kan op verschillende manieren uitbetaald worden, maar de overschrijving op uw bankrekening is beslist het veiligst. De dienst is gratis, u loopt geen risico van diefstal of verlies en uw pensioenbedrag wordt elke maand automatisch op uw rekening geboekt. Hoe kunt u dit regelen? ~ Gepensioneerde werknemers en zelfstandigen dienen het nummer van hun zichtrekening per brief mee te delen aan de Rijksdienst voor Pensioenen (RVP). U kunt ook gewoon het formulier dat u samen met de kennisgeving ontving ingevuld terugsturen. Het formulier kan ook telefonisch aangevraagd worden op het gratis nummer of afgehaald worden op het Gewestelijk kantoor dat uw dossier beheert. Opgelet: voor de betaling van een gezinspensioen moet de rekening op naam staan van de beide echtgenoten. ~ Als u geen rekeningnummer heeft of niet wenst dat uw pensioen per overschrijving betaald wordt, kunt u uw pensioen ontvangen via een postassignatie eigenhandig en ten huize : een assignatie die de postbode meeneemt op zijn ronde en uitbetaalt bij u thuis. Gezien het risico van diefstal, verlies enz. wordt dit echter afgeraden. Mijn pensioen ~ 17

19 ~ Ambtenaren en gelijkgestelden kunnen de betaling via overschrijving aanvragen via het verbintenisformulier voor staatspensioenen dat verkrijgbaar is bij de Centrale dienst der vaste uitgaven (CDVU) Pensioenen - tel of via U kunt ook kiezen voor een betaling per cheque, die op vertoon van uw identiteitskaart geïnd kan worden in alle postkantoren. Maar net als de assignatie, kan een cheque gestolen of vernietigd worden en hij kan niet geïnd worden door derden. Hij is bovendien slechts drie maanden geldig, iets wat een probleem kan zijn ingeval van hospitalisatie, een langdurig verblijf op een andere plaats, enz. Blijft het pensioenbedrag levenslang ongewijzigd? Nee, uw pensioen is gekoppeld aan de index. Dat betekent dat het pensioenbedrag regelmatig aangepast wordt aan de levensduurte. Dat gebeurt automatisch. 18 ~ Mijn pensioen

20 Wat wordt er afgetrokken van mijn brutopensioen? Van uw brutopensioen worden een aantal bijdragen afgetrokken: de bijdrage voor gezondheidszorgen, de bijdrage voor begrafeniskosten, de solidariteitsbijdrage en de eventuele terugvordering van ten onrechte uitbetaalde pensioenbijdragen. Na aftrek van deze inhoudingen bekomt men het belastbaar bedrag. Op dit bedrag wordt de bedrijfsvoorheffing geheven. Wat overblijft is het nettobedrag dat u betaald wordt. a) De bijdrage voor gezondheidszorgen De verplichte bijdrage voor gezondheidszorgen wordt berekend op basis van uw inkomsten, het aantal personen ten laste en uw statuut van alleenstaande of gezinshoofd. Het bedrag wordt doorgestort aan het RIZIV (Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering). In principe bedraagt de inhouding 3,55 % van uw brutopensioen. Dit percentage kan verlaagd worden om te voorkomen dat uw inkomen onder de minimumgrens gaat. Als uw maandelijkse brutopensioen onder de minimumgrens ligt dan wordt de inhouding niet toegepast. Grensbedragen van de bijdrage voor gezondheidszorgen (cijfers geldig sinds 30 januari 2008) Plafond I zonder last Geïndexeerd maandelijks brutobedrag Inhouding gezondheidszorgen Minder dan 1 182,99 Geen inhouding Van 1 182,99 tot 1 226,52 Van 0,01 tot 43,53 Meer dan 1 226,52 3,55% Plafond II met last Geïndexeerd maandelijks brutobedrag Inhouding gezondheidszorgen Minder dan 1 402,02 Geen inhouding Van 1 402,02 tot 1 453,60 Van 0,01 tot 51,59 Meer dan 1 453,60 3,55% Mijn pensioen ~ 19

21 b) De inhouding voor begrafeniskosten Deze inhouding wordt alleen toegepast op rustpensioenen (niet op overlevingspensioenen) van de openbare sector. Zij bedraagt 0,5 % van het maandelijkse brutopensioenbedrag. Deze inhouding is bestemd voor de financiering van de begrafenisvergoeding die betaald wordt aan de rechthebbende echtgenoot, de erfgenamen of de persoon die bewijst dat hij de begrafeniskosten betaald heeft. c) De solidariteitsbijdrage Deze verplichte en wettelijke inhouding schommelt tussen 0,5 % en 2 % afhankelijk van het maandelijkse brutobedrag van uw pensioen en al naargelang u alleenstaande of gezinshoofd bent. De solidariteitsbijdrage wordt niet afgehouden van uw pensioen als u een maandelijks bedrag ontvangt van maximum 1 257,53 voor een gepensioneerde zonder persoon ten laste of 1 571,92 voor een gepensioneerde met gezinslast. d) De terugvordering van onrechtmatig ontvangen bedragen In principe kan de administratie geen terugvordering eisen van de bedragen die meer dan 6 maanden geleden onterecht uitbetaald werden. Indien de onrechtmatige betaling evenwel het gevolg was van een valse of onvolledige verklaring van de begunstigde of het niet indienen van een verklaring die verschuldigd was, dan kan de administratie de terugbetaling vorderen van de onverschuldigde bedragen die sinds 3 jaar uitbetaald werden. Dat laatste geldt ook als de onrechtmatig betaalde bedragen te maken hebben met het voortzetten van een beroepsactiviteit met inkomsten die de toegestane inkomensgrens overschrijden of in het geval van een cumul van het rustpensioen met sociale uitkeringen (bv. ziekte- of werkloosheidsuitkering). 20 ~ Mijn pensioen

22 e) De bedrijfsvoorheffing De bedrijfsvoorheffing is een voorschot op uw belastingen, dat verrekend wordt tijdens de jaarlijkse aangifte van uw inkomensbelasting. De berekening van de bedrijfsvoorheffing gebeurt op basis van het belastbaar bedrag van uw Belgische pensioeninkomsten en houdt rekening met uw burgerlijke stand, de inkomsten van uw echtgenoot of wettelijk samenwonende partner, het aantal kinderen ten laste en uw andere gezinslasten. Onder een minimum maandelijks bedrag wordt er geen bedrijfsvoorheffing ingehouden. Dit minimum schommelt volgens het aantal kinderen ten laste en het type pensioen (rustpensioen van alleenstaande, van gezinshoofd of overlevingspensioen): Personen ten laste Belastbare maandelijkse minimumbedragen sinds 1 januari 2008 Rustpensioen van alleenstaande en overlevingspensioen Rustpensioen van gezinshoofd , , , , , , , , , ,00 Wie mag ik aangeven als persoon ten laste? Indien u één of meerdere personen ten laste heeft, geniet u een fiscaal voordeel: het bedrag dat vrijgesteld is van belasting wordt verhoogd. Het is dus belangrijk te weten welke personen fiscaal als ten laste kunnen beschouwd worden. Op bepaalde voorwaarden kunnen uw kinderen, adoptiekinderen, kleinkinderen, achterkleinkinderen of kinderen die u Mijn pensioen ~ 21

23 Opmerking: de persoon waarmee u wettelijk samenwoont wordt nooit beschouwd als een persoon ten laste, tenzij deze voor 66% gehandicapt is. exclusief of hoofdzakelijk ten laste neemt, uw ouders, grootouders, overgrootouders, uw broers en zusters aangegeven worden als ten uwen laste. Deze voorwaarden zijn: ~ zij moeten op 1 januari van het betrokken jaar deel uitmaken van uw gezin, met andere woorden op een effectieve en duurzame wijze met u samenwonen. Een persoon die normaal ten uwen laste is maar tijdelijk afwezig is, bv. wegens studie of om gezondheidsredenen, blijft normaal gesproken ten uwen laste. ~ de netto bestaansmiddelen van de personen ten laste mogen een bepaald bedrag niet overschrijden. Het begrip bestaansmiddelen omvat alle regelmatige of occasionele inkomsten, ongeacht of ze belastbaar zijn of niet. Kindergeld, studiebeurzen enz. worden niet beschouwd als bestaansmiddelen. ~ de personen ten laste mogen niet door u bezoldigd worden. Met andere woorden, zij mogen in de belastbare periode geen vergoedingen ontvangen die u aangeeft als beroepskosten. Heb ik recht op vakantiegeld? Wie werknemer of ambtenaar was, ontvangt in de loop van de maand mei vakantiegeld. Gepensioneerde zelfstandigen hebben geen recht op vakantiegeld. Voor werknemers gaat het om een bedrag van maximum 670,00 (gezinspensioen) of 535,99 (alleenstaande) cijfers van Het vakantiegeld kan in geen geval hoger liggen dan het pensioenbedrag dat voor de betrokken maand mei verschuldigd is. Het kan wel lager liggen dan de hierboven vermelde bedragen omwille van de fiscale inhoudingen. 22 ~ Mijn pensioen

24 Ambtenaren die minstens 60 jaar oud zijn, hebben recht op het gewone en het aanvullende vakantiegeld. Om het gewone vakantiegeld te ontvangen mag hun brutopensioen niet hoger liggen dan 1 856,66 (cijfers van mei 2008), rekening houdend met de andere gekende pensioenen. Het bedraagt in 2008, 222,19 (alleenstaande) en 296,26 (gehuwde waarvan de partner voldoet aan een aantal voorwaarden inzake het inkomen). Voor gepensioneerden die een gewaarborgd minimumsupplement ontvangen om redenen van lichamelijke ongeschiktheid, is de toekenning van het aanvullende vakantiegeld onderworpen aan bijkomende voorwaarden. Gepensioneerde ambtenaren die recht hebben op een gewaarborgd minimumsupplement op basis van hun leeftijd of anciënniteit, ontvangen tevens het aanvullende vakantiegeld. Voor 2008 bedraagt het aanvullende vakantiegeld 335,92 (alleenstaanden) en 402,79 voor gehuwden. Mijn pensioen ~ 23

25 Wie krijgt een verwarmingstoelage? Is de wettelijke pensioenleeftijd voor iedereen hetzelfde? De verwarmingstoelage wordt alleen toegekend aan mijnwerkers die ten minste 20 jaren in de steenkoolmijnen werkten. Per jaar van hun tewerkstelling in hoofdberoep in de steenkoolmijnen hebben zij recht op 27,09 (cijfers van 1 januari 2008). Het maximumbedrag dat toegekend kan worden is 27,09 x 30 = 812,69. Nee. Voor werknemers en zelfstandigen bedraagt de wettelijke pensioenleeftijd meestal 65 jaar voor mannen en 64 jaar voor vrouwen (tot december 2008 daarna is de pensioenleeftijd voor vrouwen eveneens 65 jaar). Voor ambtenaren is de leeftijdsgrens - met andere woorden de leeftijd waarna zij niet meer in dienst mogen blijven en dus op rust gesteld worden - gelijk voor mannen en vrouwen, met name 65 jaar. Voor een aantal beroepen wordt de leeftijdsgrens verlaagd. Een paar voorbeelden: wie ondergronds mijnwerker was bereikt na 25 jaren dienst of uiterlijk op 55 jaar de pensioenleeftijd; voor bovengrondse mijnwerkers is dit 60 jaar. Zeevarenden en vissers bereiken op 60 jaar de pensioen- 24 ~ Mijn pensioen

26 leeftijd. Werknemers die kunnen bewijzen dat zij minstens 168 maanden dienst deden op zee, onder Belgische vlag, kunnen een pensioen krijgen dat berekend wordt op basis van 1/14e per jaar. Voor het vliegend personeel van de burgerluchtvaart is dit 55 jaar of op om het even welke leeftijd na 30 jaren dienst als stuurpersoneel of 34 jaren als lid van het cabinepersoneel. In de overheidssector worden eveneens andere leeftijdsgrenzen toegepast, bijvoorbeeld voor militairen en magistraten. Merk op dat er een pensioenbonus ingevoerd werd voor werknemers en zelfstandigen die hun loopbaan verlengen. De maatregel is van kracht sinds 1 januari Om recht te hebben op de pensioenbonus moet men aan het werk blijven als werknemer of zelfstandige vanaf het jaar waarin men 62 jaar oud wordt, of het jaar waarin men al 44 jaar aan het werk is. De bonus bedraagt 2 per effectieve werkdag (of voltijds equivalent) voor werknemers en 156 per trimester voor zelfstandigen. Dit is een vast bedrag, of u nu een rustpensioen van alleenstaande of van gezinshoofd ontvangt ofwel een overlevingspensioen. Voor ambtenaren die na hun 60e verjaardag aan de slag blijven werd eveneens een pensioensupplement voorzien. Dit supplement stijgt per maand beroepsactiviteit na 60 jaar en dit tot de leeftijd van 65 jaar. Het supplement kan in totaal maximum 9% van het pensioen bedragen Wat is de inkomensgarantie voor ouderen? De Inkomensgarantie voor ouderen (IGO) is een uitkering die niet gefinancierd wordt door de storting van persoonlijke bijdragen. De IGO biedt financiële hulp aan senioren die niet over voldoende middelen Mijn pensioen ~ 25

27 beschikken. Zij wordt toegekend na een grondig onderzoek en na eventuele aftrek van de aanwezige bestaansmiddelen. Aan welke voorwaarden moet men voldoen om de IGO te kunnen ontvangen? ~ Leeftijd. De vereiste leeftijd om voor de uitkering in aanmerking te komen is gelijk voor mannen en vrouwen. Voorlopig is dat 64 jaar maar vanaf 1 januari 2009 wordt dat 65 jaar. ~ Nationaliteit. Om te genieten van de IGO moet men Belg zijn, onderdaan van de Europese Unie, vluchteling, staatloze of van onbepaalde nationaliteit. Indien u een andere nationaliteit heeft kunt u toch op bepaalde voorwaarden de IGO ontvangen. Aarzel dus niet de Rijksdienst voor pensioenen te contacteren indien u vragen heeft. ~ In België verblijven. Als IGO-begunstigde mag u niet langer dan 30 dagen (in één of meerdere perioden) in het buitenland verblijven in de loop van een burgerlijk jaar. Indien u langer in het buitenland verblijft, wordt de uitkering geschorst voor elke burgerlijke maand tijdens dewelke u niet zonder onderbreking in België verbleef. In sommige gevallen kan een langer verblijf in het buitenland toegelaten worden (bijvoorbeeld om gezondheidszorgen te ontvangen in het buitenland), op voorwaarde dat hiervoor voorafgaandelijk de toelating werd gegeven door de bevoegde dienst van de RVP. ~ De bestaansmiddelen mogen een bepaalde grens niet overschrijden. Het onderzoek naar de bestaansmiddelen houdt rekening met alle middelen en pensioenen van welke aard of herkomst ook, evenals met de middelen van de persoon of personen die uw woning 26 ~ Mijn pensioen

28 delen. Dit omvat de roerende goederen (aandelen, obligaties,...), de onroerende goederen (bebouwd of niet) en de goederen waarvan afstand gedaan werd minder dan 10 jaar vóór de aanvang van de IGO-uitkering aan de aanvrager of de personen die zijn woning delen. De uitkeringen die u ontvangt van openbare of privé-instellingen (OCMW, liefdadigheidsinstellingen), alimentatiebetalingen aan afstammelingen en ascendanten, uitkeringen naar aanleiding van een oorlogsfeit, uitkeringen voor gehandicapten, kreupelen en verminkten worden niet in aanmerking genomen voor de berekening van de IGO. Moet men een aanvraag indienen om de IGO te ontvangen? uw pensioenrechten onderzocht worden, dan moet u niets doen. Zodra u de vereiste leeftijd bereikt hebt, wordt uw recht op de IGO automatisch onderzocht. Indien u nog geen pensioen ontvangt en uw pensioendossier nog niet onderzocht wordt, dan kan u een aanvraag indienen bij het gemeentebestuur of kan u zich persoonlijk naar de Rijksdienst voor Pensioenen begeven. Een aanvraag voor een Pensioen geldt eveneens als een aanvraag voor een IGO, en omgekeerd. Indien zich wijzigingen voordoen die gevolgen kunnen hebben voor uw recht op een IGO (aantal samenwonenden, verandering van inkomsten of bestaansmiddelen...) dan moet u de Rijksdienst voor Pensioenen hiervan onmiddellijk op de hoogte stellen. Opgelet: de inkomensgarantie voor ouderen is niet betaalbaar in het buitenland! Indien u geniet van een pensioen van loontrekkende of zelfstandige, een uitkering als gehandicapte, een leefloon, of indien Mijn pensioen ~ 27

29 Hoeveel bedraagt de IGO? Het bedrag van de IGO verschilt al naargelang de begunstigde zijn woning met andere personen deelt. Indien de aanvrager met één of meerdere personen samenwoont, kan hij aanspraak maken op het basisbedrag, hetzij 6 620,97 per jaar ( 551,74/maand) op 1/01/2008. Indien hij alleen woont, kan hij aanspraak maken op een verhoogd bedrag, namelijk 9 931,46 per jaar ( 827,61/maand) op 1/01/2008. Van dit bedrag worden de persoonlijke middelen van de aanvrager en van de personen die op hetzelfde adres gedomicilieerd zijn afgetrokken. In het algemeen wordt het totaal van pensioenen en bestaansmiddelen, na aftrek van de vrijgestelde bedragen, gedeeld door het aantal personen dat de woning deelt, de aanvrager inbegrepen. Een vrijstelling van wordt toegepast op het geheel van de roerende goederen, die al dan niet belegd zijn, en de cessies. Het resultaat van de deling wordt afgetrokken van het bedrag van de IGO. De toekenning van de IGO wordt uitgevoerd vanaf de eerste van de maand die volgt op de datum van de aanvraag, en ten vroegste op de eerste dag van de maand die volgt op de maand waarin de leeftijdsvoorwaarde vervuld is. Ik vertrek voor lange tijd naar het buitenland, wat moet ik doen? Voor werknemers en zelfstandigen gelden de volgende regels. Bij langdurig verblijf in of definitief vertrek naar het buitenland dient u minstens één maand op voorhand de vertrekdatum en uw nieuwe adres schriftelijk mee te delen aan de Dienst technische briefwisseling van de Rijksdienst voor Pensioenen. In veel landen kan uw pensioen uitbetaald worden, maar 28 ~ Mijn pensioen

30 er blijven uitzonderingen, afhankelijk van uw nationaliteit. De betaling in het buitenland geschiedt rechtstreeks op het opgegeven adres. In de meeste Europese landen Duitsland, Spanje, Frankrijk, Italië, Luxemburg, Nederland, Portugal en in Marokko (maar niet in Engeland of Zwitserland bijvoorbeeld) kunt u uw pensioen ontvangen door het over te laten schrijven op uw bankrekening in dat land. Maar niets belet u uw pensioen te ontvangen op uw Belgische rekening en het geld daarna over te hevelen naar het buitenland op de manier die u het best schikt. Indien u geen overschrijving wenst of niet in het land woont waar de betaling via overschrijving mogelijk is, ontvangt u uw pensioen in de vorm van een cheque of een mandaat in de lokale munt, bv. in dollar, ponden enz. Ongeacht het gekozen betaalmiddel wordt het pensioen slechts uitbetaald mits jaarlijkse invulling van het certificaat van leven, dat de RVP u toezendt op de datum van uw verjaardag. Dat certificaat moet ingevuld en ondertekend teruggestuurd worden naar de RVP. Gepensioneerde ambtenaren die langdurig of definitief in het buitenland verblijven kunnen hun pensioen ontvangen via overschrijving op een bankrekening in België of in het buitenland, per internationaal postmandaat of per bankcheque. Mijn pensioen ~ 29